Riiiiurs fiutiu
Buitenianosch övorzisht
TWEEDE BLAD.
Zaterdag 23 Jill 1921
UIT RUSLAND.
Voortdurend bereik©]) oua gedurende de
laatste dagen s-crsehrixkeiijKo barioiiteii
over den hongersnood iu Rusland. Wij
publiceerden rends den oproep, waarin
do beroemde Russisclio schrijver Maxim
Gorki zicli richt tot „Allo eerlijke men-
tclien," om onmiddellijk steun te ontwin
gen, daar anders 111 llusland iets aau-
BCliouwd zal worden wat nog nimmer in
dc geschiedenis der wereld is voorgeko
uitii. '1 ientallen millioencn menschen rui-
Jen, wanneer geen spoerligo hulp opdaagt
aan den hongerdood zijn prijsgegeven. En
de oorzaak hiervan is do ook in llusland
ongekende droogte, waardoor do ge-
wao.icti te velde verschroeien on de aard
korst scheurt, terwijl do rivieren geheel
droog worden.
Maar een groot deel van de „eerlijke
menschen" in Westc-r6cho landen be
schouwt iederen Itus als eeir bolsjewist en
voer steun ijtoi boisjewiki voelt men niet
bijster veel. Datuoru ia liet te bstwijre
lei of Gorki's oproep voel gehoor zal
I vinden. Lemn heeft dezer dagen ook toe
gegeven dat de toestand zeer ornstig is
en deze officieel© bevestiging zegt voel.
klaar do Sovjctregeering is iiog verder ge
gaan en hooft zich langs ver tr ouwelij ken
.weg tol do Vereenigde Staten gewend, net
hét v e: zoek, de door honger en zorg ge
kwelde, Russische bevolking te hulp te
komen.
Van Amerikaansche zijde werden do
volgende voorwaarden voor het vcrleenen
van zulk een hulp gesteld:
Onmiddellijke demobilisatie van het
Roodo Leger,
Onmiddellijke wederinvoering van de
politieke vrijheid, inzonderheid de pers-
Onmiddellijke uitschrijving van verkie
zingen voor een constitueeTende nationale
vergadering.
Terugkeer van aiie vluchtelingen uit
Sovjet Rusland.
Dat zijn de voorwaarden en die zijn
lang niet mis. Het Sovjetbewind is al
aanmerkelijk veranderd, maar wanneer
werkelijk het góheelo Roode Leger gede
mobiliseerd zal worden, ia het met de
niinderherdsterreur gedaan on ontmoeten
de partijen elkaar op voet van gelijkheid.
In dat "geval zouden de toekomstige
veranderingen in Rusland wel eens van
buitengewoon ingrijpenden aard kunnen
rijn. En van de" zijde van Amerika zal
men toch de hulp moeten verwachten,
want alleen dit rijke land iB in staat den
hodemloozen put eenigszins te dempen.
Hel zal interessant zijn om do verdere
ontwikkeling van deze gebeurtenissen ga
de te slaan.
Intusschen is Maxim Gorki achter zijn
opioep aan gereisd en tot het voeren van
verdere onderhandelingen voor do Sovjct-
régeering, naar Honden en Washington
vertrokken.
Do Russische regecring heeft het gou
vernement Odessa "met cholera besmet
verklaard. In het Don gebied breidt de
epidemie zïoli ook met groote hevigheid
Leiiiu over zijn politiek.
..'I'lie Labour Monthly", een nienw En-
gelsrh tijdschrift, bevat een artikel, waarin
Lenin uiteenzet, waarom Rusland op zijn
■weg naar communisme eerst een periode van
•laalK-lcapitalisme moet doormaken. Hij doet
dit om aannemelijk te maken, dat bij eigen
lijk niet van standpunt veranderd is, en
haalt daartoe een van zijn geschriften uit
bet. jaar 1918 op dc volgende wijze aan
„Slaatskapitalisme zou een stap vuornït
zijn bij den tegenwoordigen toestand,
elond liet een half jaar, dan zon het
waarborg geven, dat binnen een jaar het
socialisme zich zou hebben gevestigd en
ovcrwinnelijk zou zijn. Als de vier econ
fiche „elementen" van Rusland noemde
Lcnin iu 1918 de patriarchale productie der
kleine gemeenschap, liet particuliere kapita
lisme, slaatskapitaJïsme en socialisme. Het
staalskapitalismo staat veel booger dan liet
bestaande economisch stelsel, en houdt niets
in. dat tegen de Sovjetregtering ingaat, want
de sovjet-staat waarborgt den arbeiders en
den armen werk. Hij geeft dan een concreet
voorbeeld van staalskapitalismoDuitsch-
Jand. „Daar is de moderne, groot-kapitalisti
sche technici; en organisatie onderworpen
aan liet jonker- en bourgeois-imperialism©.
1 voor den militairen-, Jonker-, bourgeois-
imperialistische» staat een anderen, een
slaat van een ander sociaal type, in de
plaats, mot een andere klussen-samenstelling,
een sovjet- of prolctarischon staat dan
lielit gc alle voorwaarden die het socialisme
brengen.
Ecu geslaagde proletarische revolutie in
Duitsehland zon terstond het gekcclo Impe
rialisme doen uiteenbarsten en do overwin
ning van hot wereld-sociallsme veroorzaken,
zonder moeite of met weinig moeite. Blijft
de revolutie iu Duitsehland uit, dan moeten
wij liet stantskapitalisrac van de Duitschers
lecren en nl omi best doen om dit te verkrij
gen. Wij moeten niet legen dictatoriale me
thoden opzien om do „wcstornisoerlng" van
hot burbaarscho Rusland te bespoedigen, en
niet bang rijn voor barbaarscbe maatrege
len om bet barbarisme te bevechten. Op
bet oogenblik overheerscht in Rusland het
klciii-bourgeois-kapitalisme, waarvan één
enkele weg naar staateknpitulbmo cn eocia-
lismo leidt, en wel via dc contrAl© vau pro
ductie en distributie door deD Staat. Juist
omdat wij dit station moeten passeeren, zou
het dom zijn, ons zelf en anderen bang te
maken door te spreken van „do ontwikke
ling tot staatskapilalismc". Do uiterste lin
kerzijde der sociaal-revolutionairen schreeuwt
over de z.g. „compromis-politiek" der „recht-
nt'hö bolsjewisten". Doze menschen hegrijpen
de geschiedenis en do ontwikkeling der re-
voltuionnalro bewpging niet. De compromis-
politiek van Kerensky beteekende het io han
den spelen van de regooring aan de imperia
listische bourgeoisie, en het machte-vraagstuk
is hot fundamenteelc vraagstuk van alle re
voluties."
Zoo schreef Leuin In 1D18. Hij voegt er
i aan too
Nu de regeering stevig In handen van do
proletarische partij is, is het een holle her
haling van zinneloos papegaaiea-geschreeuw,
lo «preken van een „compromis", terwijl er
geen quacstio van teruggaan of gedeeltelijk
afstaan van de macht aait de bourgeoisie kan
zijn. Onze politiek te betitelen als een „com
promis met de bourgeoisie", terwijl wij als
regooring bezig zijn de inocatontwikkelde
elementen uit het kapitalistische regime te
trachten aan tc wenden tegen den dreigen
den chaos van het klein-bezit. toont een vol
slagen onwetendheid op het gebied van socia
listische herstel-politiek
In de aangehaalde argumenten van 1918,
zegt Leuin, zijn een paar fouten ten op-
r.ichto van den tijd. De perioden blijken veel
langer te zijn dan toen word aangenomen.
Dut is geen wonder, maar de grondslag van
ons economisch loven is sindsdien dezelfde
gebleven. Wij zijn nog In cc-n toestand van
nog gedrukt door den oorlog, cn kun-
nog den boeren niet genoeg indualrieele
producten geven voor al hel koren dat wij
noodig hebben. Daarom nemen wij krach
tens do Landbouwwet den geringst mogeüj-
ken voorraad koren, bij wijze van belasting,
oni de arbeiders te bewapenen, en ruilen de
st voor nijverheids-producten.
Wij moeten ook cr oin denken, dat wij
door onze armoede eu uitputting niet dade
lijk een groote staatsfabrieken-productie
kunnen stichten. Daarvoor zonden wij groo-
voorraden koren en brandstof in de centra
n industrie moeten hebben, en nieuwe ma
chines. Dat kan alles niet opeenszelfs de
rijkste landen kannen zich na den oorlog niet
dan in een langen tijd horstellen. Daarom
moot tot op zekere hoogte do klein-induslrie
door ons worden gesteund, die geen machi
nes, geen groote voorraden van grondstof
fen, kolen etc, noodig heeft en die den land
bouw op de been kan brengen.
Hieruit volgt duswij geven een zekere
(alleen plaatselijke) gelegenheid tot vrijen
handel cn herstel van klein-bourgeoisic en
-kapitalisme. Het zou belachelijk zijn, daar
voor de oogen te sluiten.
Een van de eenvoudigste -voorbeelden, boe
do Sovjet-Togeeriiig de ontwikkeling via het
staalskapitalismo leidt, zijn de concessies.
Iedereen geeft nu toe, dat die noodig zijn,
maar niet iodcr begrijpt dc bcieekonls ervan.
Zij zijn voor ons een verdrag, een bondge
nootschap van de Sovjet (d. i. den proletari
sche» staat) met het staatskapitalisrne tegen
het particuliere klcinbezit. Ecn-coiicewiouaris
is een kapitalist. Hij leidt kapitalistische on
dernemingen ter willo van winst. Hij beeft
geen bezwaar, een bondgenootschap aan te
gaan met een proletarische regeoring, ten
einde extra-winsten te behalen of zich grond
stoffen lo verschaffen die hij anders niet (of
moeilijk) zoti kunnen krijgen. De Sovjet-re-
gcering verschaft zich liet voordeel van de
ontwikkeling der productieve krachten eo
van de vermeerdering der terstond of bin
nenkort noodige producten.
Kapitalisme is een kwaad in vergelijking
inet socialisme, maar een zegen in vergelij
king met mediaevalisnic (middeleeuwscho
productiewijze), met klein-lndustrie en
kluisterde kleinproducenten, die aan de
nado der bureaucratie zijn overgeleverd.
TSJ ITS J ERIN GETIQUEERD.
Volgens de „Daily Telegraph" beeft
Tsjitsjerin den mogendheden medege
deeld, dat Sovjet-Rusland gegriefd is .door
bet niet-ontvangen van een uitnoodlging
voor do conferentie te Washington. Rus
land zal nu elke beslissing, daar geno-
jsnex), als van nul en geener waarde
schouwen. TsjïteJerJn zegt. dat het voor
uitzicht op ontwapening item tnet vreug
de zou vervullen, indien hij cr maar aan
kon meedoen. Ontbreekt de medewerking
van Sovjet-Rusland, dan kan er geen waar
borg voor vrede ten opzichte van de Stille
Zuidzee zijn, en zal het gevaar voor toe
kwnaiige conflicten grooter worden.
UIT DE HERINNERINGEN VAN EEN
RUSSiSCHEN EMIGRANT.
Uit het dagboek yan oen Rus, die den
geboden oorlog tof eind 1918 in Rusland
vorbleei, gooit de „Kölm Ztg." ©enige
bijzonderheden over hot keizerpaar en
Raspoetin, nreoreiideels reeds bekend door
hetgeen wij uit de herinneringen van Wit
te meedeelden (schrijft het Alg, Hibid.)
Het volgende gooit nog wel ten bijzon-
deren kijk op do starheid van cl© keizerin,
dio mede in oor. waan gébracht door de
knoeierijen van Rrotopopotf van geen wij-
wilde weten. Het volgende schrijft
omigtant over don toestand in ti<n
najaar van 1916:
Do atmosfeer was, zocr zwool geworden.
Het heeft waarachtig niet aan pogingen
ontbroken om het keizerpaar de oogen te
openen. Ministers, loden der wetgevende
colleges, do hoog© geestelijkheid en per
soonlijke vriendinnen dor keizerin ontbra
ken om op de toenemende ontevredenheid
onder alle klassen to wijzen. Maar to rer-
•goeis. Zij Blaarden zich blind op hun
verlangen hun zoon in het leven te hou
den en den troon na te laten. In hun wer
den zij nog versterkt door een truo vau
den minister van binncul. zaken l'rotopo-
poff, een maaksel van Raspoetin, die door
al zijn agenten in liet geheele land aan
dc keizerin telegrammen liet zenden,
u d6 gehechtheid aan het vorsten-
werd uitgedrukt en aangedrongen
werd om zich niet door ontevreden stem-
nen der oppositie van de wijs te laten
>rengen en om het oude systeem, dat het
gansohe volk achter zioh had, vast te
houden. Hiervan was het gevolg dat,
iemand de keizerin op het tocue-
mende gevoel van ontevredenheid wees,
do keizerin den verbaasden bezoeker cn
stapel telegrammen voorlegde onder de
woorden: „Wat beteekeuen de klachten
enkele ontevredenen tegen millioe-
van stemmen, die uit de diepte van
het volk tot iüij doordringen I"
Over den dood van Raspoetin geeft de
schrijver de volgende détails: Een kleine
groep, waaronder grootvorst Dimilri en
>t Joosaoepoff, had beslotetn Raspoe
te vermoorden. In de laatste Decern
herdagen van 1S16 werd hij in het Joes-
soojioÖsche paleis ten eten uitgenoo-
digd. Raspoetin was eerst slecht gehu
meurd, maar ïwam al etende in een
viooljjke stemming. Hem werden opge
diend gebak met rood en wit schuim,
waarin arsenicum zat, en madeira tact
vergif gemengd. Hij liet zich de vergiftig
de spijzen goed smaken, maar ondervond
niet het minste nadeelig gevolg ervan.
Wat te doen? Toen nam een der aanwe
zigen zijn revolver cn sohoot Raspoetin
in drie schoten dood. Daarna werd in
aangrenzende kamer een hond
doodgesckieten, om het Bchieten te kun
nen rechtvaardigen voor de politie, die
dadelijk daarna binnenkwam maar ge
rustgesteld aftrok toen haar de hemd
wogons hondsdolheid neergeschoten
getoond werd.
Tevergeefs had men editor gehoopt, dat
door den dood van Raspoetin de houding
van den keizer en de keizerin zou
deren.
DE POOLSCHE ACTIE.
Naar het „BerL Tagebl." uii
verneemt, denken de Polen er
hun macht afstand te doen. lii
kwam hot Donderdag-
i groote schietjjartij. In
sen caféhouder en een
den Poolschcn adelaar
en, waarin do P ooiecho
•n Friedenshütte hon bc-
buitengewone Poolsehe
rechtbank in Friedenshutte te verschij
nen. In Hindenburg eïschten de Polen
de vorming van een zuiver Poolsehe ge-
moontepolitie, ofschoon in deze plaats
bij de stemming 21.000 Duitsche en -
slechts 14.000 Poolsehe stemmen waren
uitgebracht,. Op het oogenblik bestaat er
in Hindenburg in hot geheel geen politie.
In Makoseliau, Bistupilz en Kunzendorf
zijn de aanvoerders der politie, zooals met
zekerheid isg ebleken, bakende insurgen-
ten-kdders.
Uit Glleiwitz wordt gemeld, dat de op
winding in de stad aanhoudt, daar Don
derdag de Franschen de huiaoeflringen
naar Duitsehe vluchtelingen voortzetten.
Donderdag zijn in Beuthen weer verschil
lende Duitschers uit dc Franacho heet»
tenia ontslagen. Zij bevestigen eonstcm.
in lg, dat zo aan verschrikkelijke mishan
delingen blootgesteld waren geweest.
DENEMARKEN.
Het Kopenhagsche blad „Klokken 51'
deelt mede, dat de Deensche Rijkspolitie
den vroegeren U-boot-commandant kapi
tein-luitenant Pat-zig, die zich d'oor de
vlucht had onttrokken aan zijne verant
Breslau
•Sohwientochlilz
nodht weer tot ee
Beul hen kregen
arbeider een var
voorzien schrijve
commandant
woording voor hel Rijksgerechtshof, l<
Oden sa hooft gearresteerd.
Nader lezen wij hierover in 't Alg. Hbld.
dat de Dccnsche politie aanleiding tot de-
zo arrestatie vond in het feit dat Patzig
iu beschonken toestand, voorbijgangers op
straat layig viel. Indien de Dultsche re-
gcoring zijne uitlevering niet vraagt, zal
hfj vermoedelijk na betaling van
geldboete -
woïdou vnjgelatoD.
DU ITSCH LAND,
DE POOLSCHE OPSTAND IN
OPPBR-SlLEZIë.
Een medewerker van liet „Berl. Tagebl."
had naar het A. H. meldt; gisteren ten
onderhoud met don rijksminister van
binnenlandsche zaken, dr. Gradnauer,
dte hem o.a. zeide: Uit Opper-Silezische
kringen heb ik van verschillende zijde
niededeelingen gekregen, dat daar een le
gen de Doitsche regooring en de Duit-
sohe grondwet gericht© Putsch wordt
voorbereid door Sellclschutz. Naar mijn
inoening moet op doze gebeurtenissen
zeer goed het oog worden gehoudon. IU
meen echter, dat do leidende persoonlijk
heden, die in de Selbstschutz gewerkt
hebben, geen reden Hot bezorgdheid in
die richting geven; wellicht zouden het
enkele avontuurlijke onder-aanvoerdeia
kunnen zijn, die met hun manner, in tiei
land rondtrekken en het gevaarlijke rie
ment vormen. Voor een groot «1 goed
•aniseerd gevaar Is. als men de toe-
len goed nagaat, niet te v/eozen. In
elk geval is do regeering tegen eventueel©
plannen van dien aard volkomen gewa
pend.
ENGELAND.
De vioolbouw.
In het Lagerhuis heeft Lloyd George, In
antwoord op 'n vraag, waarin werd geopperd
om niet het oog op de Washingtonsche con
ferentie het houwen van nieuwe groote sche
pen, waarin de marine-begrootrag van dit
jaar voorziet, uit te stellen, verklaard, dat
do regeering, door het lang uitgestelde begin
le maken inet bot vervangen der verouderde
schepen, geen bouwprogram beoogt als ant
woord op dat van andere mogendheden, daar
zij hoopt door een oprechte c-n vriendschappe
lijke bespreking met de maritieme mogend
heden alles te vermijden wat een wedijver in
scheepsbouw zou benaderen. Hij zette
uiteen dat bet een verzaking van den plicht
der admiraliteit zou zijn om too te 6taan dat
oen doeltreffend© marine, ontaardt door haar
to verwaarloozen en niot van materiaal te
voorzien. Bovendien zou het een verlies van
tijd rijn, hetwelk het onmogelijk zou maken
do veiligheid ter zee te bandhaven, indien
deze mocht worden bedreigd.
Lloyd George voegde hieraan toe: Dit rijn
do redenen, die het noodzakelijk maken
voort te gaan met dc vervanging der
ouderdo schepen, cn deze noodzakelijkheid
wordt niet aangetast door een mogelijk suc
ces of mislukking dor komende conferentie.
HET WONINGVRAAGSTUK.
BIJ de Lagerfauisdebalten over de poli
tiek der regeering in zake het woningvraag
stuk, deed Addison een scherpen aanval
op de regeering, wegens het stopzetten ttn
den huizen aanbouw, terwijl zij wel geld
uitgaf voor dingen dio niet noodig waren.
Lloyd Georgo verdedigde de politiek der
regeering op krachtige wijze en verklaarde,
dat de regeoring den aanbouw van. iiui'ten
niet stop zette doch haar politiek in deze»
eenvoudig meer op oen commercieel© V
vestigde- Hij ontkende, dat er minder hui
zen werden gebouwd; zelf geloofde bij, dat
meer en goedkoopere huizen tengevolge
hiervan zouden worden gebouwd.
DE MITN-EX PLOITATJ E.
De Daily Tel. meldt, (lat, behoud si
goedkeuring door do districten, hol fedor.v.
tii.liesluur der roijnwcrki-rs besloten beeft
mol de Tt-geeriog samen te wc-rken voor fcc'.
oprichten van mijn-coraité's, district-comi
ty's en een nation&len loonraad. Tot dus
verre hebben de mijnwerkers geweigerd
in deze zaken samen te worken. Nemen di
districts afdeeüngon het denkbeeld ovci
dan zal zulks den vrede in de mijn
industrie belangrijk bevorderen.
DE WERKLOOSHEID.
Het aantal werkloozen in Brittannlë was
op 15 Juli 2.020.300, hetgeen 102.000 minder
is dan een week daarvoor.
HAAIEN AAN DE KUST.
De badplaateen langs het Bristol Kanaal
worden bedreigd door haaien. De „Daily
Chron." meldte dat loodsen van Cardiff
vier haaien hebben gezien op ongeveer
halve mijl afstand van Nash Point, Gla
morgan kust, die ongeveer vier tot zes
lang waren.
DE VALERA.
Naar de .Morning Post" meldt, is
Valera met algéhmeeno stemmen gekozen
tot „Chancellor" van do Universiteit te Du
blin, en zal hij het ambt .ook aonvaar-
DE TOESTAND IN' IERLAND.
Do ochtendbladen zien den toestand
hoopvol in; Do Valera's terugkeer naai
Dublin schrijven zij toe aan een natuur
lijk verlangon om rijn oollega'e te ï«,i<v
plegen. Do „Daily Chronicle" rerkLa.nl,
dat indien hel Noorden en het Zuiden
van Ierland dit verzoeken, de regeering
door een verandering van do wet op oe
dominions zoowel aan Noord- ais aan
Zuid-Ierland evn bestuur zal gir/on op dc
bazis van het Zuid-Afrikasasclic. Er is
slechts één voorbehoud, zegt hot blad, cn
wel met het oog op de geografische na
bijheid van Ierlandor wordt een waar
borg geèischt, dat allo militaire instellin
gen in Ierland rijksinstellingen zijn, of
schoon de politie ouder IctscJi l»estuut
kosat. De ochtendbladen ze«g©:i tevens,
dal het beriand onverbroken "te. Donder
dagavond xevle Curzon, dat iadien de on-
derbandelingcn tot een saoce.i leidden,
een herfttzi'.i-ng van het parlement nood-
zakelijk zou ziin teneinde uitsluitend Ier
sche aangelegenheden te behandelen. Ook
hij was hoopvol gestemd.
FRANKRIJK.
V1YIANI OVER DE ONTWAPENING.
In het „Petit Journal" wordt in con arti-
el van de hand van Viviani gezegdHet
dient lol niets, om Gcnève als plaats voir
de conferentie tegenover Washington lo
stellen. Het komt niet op de plaats can,
waar de besprekingen gehouden zullen
worden; het komt c-r slechts opaan, dal 'n
kwestie, welke do geheele wereld aangaat,
ojjgelost wordt, en indien de Amerikian-
scho regooring die wil oplossen, zal haar
Initiatief oen der meest belangrijke feiten
van de wereldgeschiedenis zijn. Na eer.
bcfoog, ten gunst© van den Volkonbjnd,
zijn ideeen en het werk, dat hij reeds ver
richt heeft wijst Vivianl voorts met nadrult
op de fout, die men begaan heeft om van
hot volkenbondsverdrag een inleiding te
maken van hel vredesverdrag, dal op zich
zelf voldoende moest zijn voor de volken,
die het met het bloed hunner zonen neer
schreven. Viviani kaal zich tegen de m >ge
lijkheid, dat Duitsehland na zijn ioelitmg
tot den Volkenbond voorstellen znl doen.
welke met ©én herziening van het vredes
verdrag zouden gelijk staan. Terugkomen,
do op de kwestie der ontwapening, welko
hij op het oogenblik als het meest gewich
tige vraagstuk der wereld beschouwd, segt
Viviani, dnt dc wereld een mislukking
dezer onderneming niet zou vergeven. ïlct
een groote desillusie zijn, en ©en ban
kreet van de edele idoet-n der menschheid
Bij deze onderneming staat niet elleén
de ontwapomng op het 6pel, maar de ge
heele moreele vooruitgang dor wereld,
Frankrijk in het bijzonder het voornaamst©
slachtoffer va r.den oorlog, moot in deze
onderneming iets betere dan nieuwe il
lusies zien. Viviani zegt voorts, dat do
tweetïa der ontwapening geheel afhanke
lijk Is ven de mentaliteit der volken, -.,-ant
geen enkele technische controle kan oorlog
slachtoffer van den oorlog, moet in deze
teren in bedwang houden. Slechts wanneer
de kracht van de geheele wereld op
Duitsehland invloed uitoefent, zal net in
do richting van de nieuwe idee goleid kun.
nen worden. Alle volken, die to Washing
ton bijeen geroepen zijn, moeten de zorg
voor de ontwapening van Duitsehland op
zich nemen. Indien dat niet gebeurt,
StadSBiOHWs
STUKKEN VAN DEN RAAD.
DE VEERPONT OVER IIET NOORDER
SPAAK NE.
In .verband met liét belangrijk to^ciui
der éSlploitatiekosten tengevolge vau hei aai
brengen van mechanische drijfkracht in
groote en kleine Veerpont over bet Noorder
Buiten Spaarne. komt bet B. cn W.
wonscht voor tbans een tarief in te voeren
voor liet overzetten van personen.
Door dit tarief per vaart en per persoon
to Mellon op 'Z'A ©ent, zal naar hun meening
oen bijdrage worden gevorderd, welke als
zocr billijk is tc beschouwen. Bij wijze rea
abonnement zullen persoonlijke maand- 'en
jaarkaarten worden verstrekt A 2 en f 2D.
De opbrengst van het veergeld worct ge
raamd op 5000.—, terwijl de exploitatiekov
ten op ongeveer ƒ10000.— per jaar kunnen
worden gesteld.
ARS1BE8TUUR.
B. en W. stellen voor goed te keuren
staat van af- cn overschrijvingen op de be
grooting wegens dc huiszittende armei
het Stads-Armen- en Ziekenhuis, dienst
1920, ten einde te voorzien in de uitgaven,
welke op verschillende posten hooger zijn
dan bij de begrooting voor dat jaar werden
geraamd, benevens om goedkeuring van
tweede suppletoir© begrooting voor dien
dienst, aanwijzende in ontvangst en uitgaaf
oen bedrag van ƒ35.000.—
BOUW VAN 178 ARBEIDERSWONINGEN.
Blijkens een verzoekschrift w»rdt door,
dc Haarlcmsc.hc Woninggs'.ichtlng ..Vooruit»
gang" verzoent, haar overeenkomstig het be
paalde In 7 dor Woningwet, een voor
schot tc verlecnori, groot j 1.103-000.ter
tegemoetkoming iu de kosten voor den bauw
van 176 woningen, waaronder 3 vs i-ikolliui-
sen. beneveius een jaarLijkscke bijdrage io
de kosten van exploitatie, groot 15.938X2.
De wonlogen zeilen worden gebouwd op
in dc gemeente toebcboorcndc lerrcinon
:n Oosten van den Schalkwijkerwog en
el naar b types.
Alle woningen hebben benoden 2 kamers,
een keuken en boven 3 slaapkamers en
een kicine bergruimte,
"an do woningen naar types A en B zijn
woonkamers aan dc voorrijde, van di»
type* E en F. aan de achterzijde ont-
worpen. waardoor verkregen wordt, dat deze
kamers zooveel mogelijk aan dc zonzijde
komen te liggen.
Overigens bestaat het verschil der wonin
gen alleen in den ©ngelijkcn inhoud.
Met do door de stichting overgelegde
plannen kunnen II. en W. zich vereenigen.
net ligt in de bedoeling der stichting de
buizen als volgt tc verhuren111 wonin
gen tegen 6.-MJ-J, 01 tegen 6.53 eu de I
winkelhuizen tegen 16.— per weck ca
per woning.
Bij dc berekening d«er huurprijzen, waar
mede B. cn IV. zich voorloopig kunnen ver
eenigen, zijn de betrekkelijke miuistericele
voorschriften in acht genomen.
t vermoedelijk jaarljjksch tekort op do
exploiiatic zal bij genoemde huurprijzen
45.938.02 bedragen.
In verban* niet dc circulaire van den
Minister van Arbeid vau den lsteo Juni j.l.,
doelen B. c» IV. alsnog bet volgende mede
Op 1 Juni 1921 bedroeg het aantal dubbel-
bewoningen rond 1600, terwijl 100 woningen
onbewoond waren.
In uitvoering waren 087 wo.ringen cn nog
et in uitvoering doch waarvor reeds voor
schot of bouwvergunning is -verleend, 237
woningen.
Gesteld de mogelijkheid tot «jtniddellijko
Ingebruikneming dezer 987 en 237 wonin
gen, zou het totaal tekort thans zijn
1600 (100 -r 987 237) 276 woningen.
Tot aan hel tijdstip, waarop de in aan
bouw of spoedig in uilvoering zijnde 12M
woningen gereed zullen zijn. zal de behoeft©
aan woningen door uitbreiding der bevol
king, berekend naar de cijfers der laalst©
drie jaren, vermoedelijk niet 645 woningen
zijn toegenomen. Indien derhalve tot aan be
doeld tijdstip geer. andere dan dc 1224 on-
derwerpebjke woningen werden bljgebuowd
alsdan eea woningtekort van 276 -f 645 -
921 woningen aanwzig zijn.
Alhoewel wij nog nic: in het bezit zijn van
de door hen aan de Commissie voor de werk
loosheidsbestrijding gevraagde gegevens,
kunnen B. en W. toöh reeds enkele inlich
tingen aangaande de voor den lucrbedoeldca
bouw beschikbare arbeidskrachten verstrek
ken.
In Haarlem zijn woonachtig 1600 georga
niseerde bouwvakarbeiders. Telt men' hierbij
ongeveer 200 ongeorganiseerden, dan is liet
totaal aantal bouwvakarbeiders bier ter stede
1809.
In de maand Mei j.l. waren alhier werk
zaam 1147 bouwvakarbeiders. Tegenover de
buiten da gemeente werkende arbeiders
staat een aantal, dat van buitenaf hier werk
zaam wordt gesteld cn een groep buitcnland-
sclie arbeidskrachten, waarvan het aantal
niet nauwkeurig bekend is. Hoewel ver
scheidene hier ter Mede wonende arbeiders
uit bet bouwbedrijf vuor het z.g. burgtr-
werk en op timmerfabrieken c.d. werk v in
den, kan met bet oog op de hier door ons
gegeven, cijfers toch wel worden aangeno
mendat voor den bouw van bovenbedoelde
178 woningen een voldoend aantal arbeids
krachten beschikbaar zal zijn.
B cn W. geven derhalve in overweging
het gevraagde voorschot en tevens een bui
tengewone jaarlijksch© bijdrage tc vcrleenen.
ST. ELISABBTH's-GASTIIUIS.
B. en IV. zenden van het St. Eiisnbcth'*-
of Groot© Gasthnis: een 2e mipplctoirc be
grooting voorden dienst 1920, aanwijzende in
ontvangst en uitgaaf een bedrag van
f 99959.20J^, de rekening en verantwoording
van de inkomsten cn uitgaven over hel. jaar
1920, bedragende in ontvangst en uitgaaf
oen som van 398659.20)4.
SOC-DEM. STATENFRACTIE IN
NOORD-HOLLAND. Tengevolge
van zijne benoeming tot inspecteur
bij liet lager onderwijs tc Rotterdam,
bedankte de heer J. van Eizenga, als
secretaris van de Scc.-Dcm. Staten
fractie van Noord-Holland.
In dc dezer dagen g:lióudenverga-
dering van de Statenfractie werd aan
Item door den voorzitter den heer i
M. IVibaut een woord van dank ge
bracht voor de uitstekende wijze waar
op hij dit secretariaat heeft gevoerd.
Tot zijn opvolger als secretaris van
de fractie werd benoemd de heer M.
A. Reinalda te Haarlem.
Haarlemmer Halletjes
EEN Z ATEP. DAG AVON DP R A ATJE.
K-ctn oude lieer te Heemstede, die
Woensdagmorgen niet een gezelschap
van 20 personen, onder geleide van
een bekend reisbureau een reisje zou
Diaken naar Zwitser mud, kreeg twee
dagen te voren, dus op Maandagavond
een bericht van dat bureau, dat hij
er wel niet tegen zou hebben om met
een eenigszins grooter gezelschap te
ruizen, namelijk met honderd tachtig
personen.
Noen, Gtai vergissing is het niet.
Hondordtachtig, Inplaats van inet 20
ging hij due (want hij 1 s gegaan) mui
honderdtachtig. De kudde grooide aan
tot een leger. En liet reisbureau
huurde oen heelen extratrein.
Dit is geen grapje van Fidelio. Het
is ernst, ernstige ernst, hooge ernst,
.Ik zou dan naam kunne» noemen van
don ruiziger en van liet bureau. Op
het oogenblik dat ik dit schrijf, staan
ze inet hun honderd en tachtigen op
den top van den Rigi, die voor de ge
legenheid verbreed ie.
Eu dit is nog maar oen enkel geval
uit velen. Lc-gers, armeeën van Ne
derlanders trekken de vader land sche
grenzen over. Mem heeft mij verteld,
dat er treinen zijn, waarvan d© voor
st© wagen het perron t© Haarlem
voorbijgaat, terwijl een laatkomer
nog juist in den laat sten wagen te
Amsterdam springt, maar dit kan ik
niet go'.ooven, omdat hot in strijd is
met do veiligheid van- 't blaksysteem
op de spoorwogem, Iets anders is de
vraag:
h oe komen al diet
menschen terugl
De moeilijkheid ligt namelijk hier
in, dat zij met hun tien ja honderd
duizenden op verschillende tijdstip
pen naar het buitenland vertrekken,
mao,r ongeveer allen op hetzelfde
oogenblik, allthans tuissohém 15 en 31
Augustus, weer naar huiis terug "wil
len. Het zal mij dan ook .niet verwon
deren, wanneer op den 15den Augufe-
<us brieven naar Holland voorden ge
zonden fvtn ongeveer dezen inhoud:
Harzlburg, 15 Aug. 1921. er niet bij hoor) afzakken naar Zü-
Lïeve Kinderen,
Het zal jelui weQ verwonderd heb
ben, dat Moeder on. ik gisteren niet
teruggekomen zijn van cos reósje.
Om jelui niot ongerust te maken
schrijf ik daarom de ooi-zaak: wij kun
nen hier niet vandaan. Ofschoon du
stationchef met zijn personeeil dag en
nactht bezig zijn om wagens tc rc-
quireeren on treinen in elkaar te zet
ten, is <1© menigte, die met ons het
station belegert, nog niet zichtbaar
afgenomen. Met ons twaalfduizenden
kiunpeeren wij hier op het plein. Ik
schrijf dezen brief op mijn knie, je
arme Moeder ligt met haar hoofd op
onzen reiskoffer en probeert wat le
slajien. Do hotelhouder kon ons na
melijk niet langer dan don overeen
gekomen dag houden, daar hij ail zijn
kamers aan andere gasten heeft ver
huurd. Je hoort hier niets dan Hol-
landsch. Misschien kómen wij over
morgen aan de beurt. Tk hetb voor ons
No. 4177 en 4-178. 't Kan ook wezen,
dut hut een weak later wordt, daai
al liet beschikbare spoorvvegnuitcriaai
in 't heetlo land gebruikt wordt, om
neutrale volken. Zvredfea, Noren,
Denen, Neden! aaiden?, Zwitser-.
Spanjaarden, naar bun vaderland te
rug tc- brengen: Er is een ware wa-
gennood. Bovendien helbben dc mees
te menschen geen geld meer. Stuur
telegrafisch tienduizend Miarilc. Mijn
adres is: Stationsplein te I-Dnrz'burg,
onder den zuidwestelijken achterpoot
van het ruiterstandbeeld van Fried-
ricJi Whhelm.
Donk aan ons met liefde en
medelijden,
Jo'uï vader.
Van Stuiteren), dlie naar Zwitser-
tand gaat, heeft mij af verzekerd: ©eu
van beide, ik komi terug op een gere
serveerde plaats, of jelui ziet me in
't geheel niet weer," want ik had
hem voorspeld, dat hij op den terug
tocht de volle 24 uur op zijn kofier
zou inoefen zitten in den zijgang.
„Wat Jet me", zei hij, „of ik zie
Holland noodt terug. De Zwitsers zijn
gastvrijo .menschen, die weten nieu
we bewoners nog eens op prijs te
stellen; de eerste twee jaar ontheffen
ze je van het betalen van belasting
en daarna is het nog lang zoo erg niei
als hier. Zie de menschen met groo'.e
fortuinen (e« de fiscus weet, dat ik
ridh en Luzefn, allemaal voor hun
toc*re gezondheid, waar nu juist (ja,
jc moet het maar precies weten) do
Zwitsersche hicht zoo verbazend goed
voor is. I-et op, wanneer ze per on
geluk hun geld mochten kwijtraken,
dan kunnen ze op eens het Neder-
la.ndsche klimaat -.veer best verdra
gen".
Zoo sprak vriend Van Stuiteren en
stak een dik pak Duitsihe bankbiljet
ten, waar ik mot een beetje afgunst
naar keek, van zijn rechter in zijr.
linker borstzak. „Duizend mark", zei
hij, „waard© nog geen vijl en veertig
guilden". Toen nam hij afscheid. „Let
op", zei hij ten slotte, „of niet over
twintig jaar mijn kleinzoon itid van
den Zwitserschen Bondsraad gewor
den zal zijn en Von Steuszeni heete»,
waait Van Stuiteren is toch m-.mr geen
mooie naam, al zeg ik het zelf." Toen
vertrok de trein, Jiij zwaaide mei
zijn zakdoek en ik bleef achter, over
denkende, of hij voortaan (le Zwitsei-
sclte bergpaden, of als van ouds don
Dreef on de Groote Houtstraat, meu
zijn vaalt ongegronde critiek onveilig
maken zal.
Maar de gevolgen van de goédkoopo
marken en kronen zijn in Haarlem ai
duidelijk op te merken. Onze straten
zijn leegar dan anders. Is het niiet een
zonderlinge wereld? Nu de mark
weinig waard is, kuinnen die Duit
schers bij ons hun waren gemakke
lijk kwijt raken etn om diezelfde re
den vinden wij voor onze artikelen
tegen dure guldens over de grenzen
geen koopers. Is dc mark gestegen,
dan koopen wij niet meer van nen,
maar zij wel weer van ons en niette
min is het een voorwerp van hun
grootste zorg, om hun mark weer in
de hoogte te krijgen. Dus voordeel is
nadeel en nadeel is voordeel.
In do vergadering van de Provin
ciale Staten is gezegd, dat er ineer
muggen zijn dan vóór de bestrijding.
Dit lijkt me overdreven, bovendien
hoeft de spreker ze niet geteld, maai
dat de muggen door onze maatregelen
nog niet overwonnen zijn, is wel ze-
leer. Nauwelijks Ibe'b je het licht op de
slaapkamer uitgedraaid eri je hoofd
op lic-t kussen gelegd, of het gegons
begint en een afdoend middel tot
weer bestaat niet. Ectn zakdoek met
eau de cologne op je hoofdücussen is
1 nog liet beste. Als 't opgedroogd is en
de geur er af, komen de muggen toen
wel 6ieken en word je 's morgens
met een gemvollen Lip of oen dik oog
wa&ker, maar dan heb je in de mees
te gevallen er toch doorhaal gesla
pen. Muggen zijn alleen hinderlijk,
wanneer je wakker bent, ofsdhoon ik
nüet zoover zou willen gaan als de ter
dood veroordeel!de, die zei: „guilioii-
ren zou zoo erg niet wezen, wan
neer het maar in niJjii slaap kon ge
beuren."
Merkwaardig is het, dat wij men
schen, in onze verhouding tegenover
dieren, juist het knapst zijn in iiel
temmen van groote beesten. Met de
kleintjes, denk aan d'e muggen, gaat
liet koel ©maal niet. en welk gezag
hebben wij als het er op aahkoir.t,
over vliegen, spinnen en vlooienTe
genover olifanten en kanieeleii zijn
we evenwel heel© bazen en met paar
den, die ons gemakkelijk in een sloot
nen dringen, of op ons kunnen
gaan zitten, hebben we niet de minste
moeite. Dikwijls komt er voorbij mijn
huis een kleine jongen, die op e?»
puard zittende, een ander paard mee-
oert, terwijl er drie andere aan
dc twee verbonden, en ook onder
ling nog vastgemaakt, meedreven. On
langs was dat vorLindingstouwtje los
geraakt, can politieman zag dal wi
maakte den jongen er een aaiumiuv-
king over. Hij iklom af, maakte hot
touwtje in orde, klom woer op zijn
paard cn zette den tocht met zijn viji-
tal voon.
Hoe het met middelsoort dieren
staat, ik niet recht. De kat
an huis uit eetn ontembaar dier, dat
met rustige bewegingen precies doei
wat het wiil. De hond is voe'l meer voor
temmen vallbaar, miliar soms is
resultaat precies andersom: dan temt
hij zijn baas. Het zijn de dieren, die
aan een ketting gehouden, hun mees
ter voortsleuren op de wandeling,
m huis zijn aandacht voortdurend m
beslag nemen en hem verhinderen,
ooft met vaoantie uit te gaan. omdat
zij morgens redelijkerwijs onder dak
kunnen worden gebracht. Slechts do
dood, namelijk, dio van den hond of
zijn eigen dood, bevrijdt den baas tlit
zijn ondergeschikte positie.
-ordering van onze geeondheid een
wonderlijk ding. Wij menschen zijn cr
precies op, dat we gepasteuriseerde,
of, beter nog, gekookte melk drinken,
maar kom nu eens in menig koffie
huis en vraag om een glas melk.
„Alstublieft,," zegt de kei hier.
Maar hij zegt altijd „alstublieft", dus
je Licht de bestelling nog nadrm- toe
en vraagt: „ie er gepasteuriseerde
melk? of gekookte?"
Op zijn gezicht staat duidelijk te
lezen van niet. Een van beiden: hij
waagt het er op en zegt „ja", den
kende: „ik ben er ook me© opgevoed
en 't zal niet hinderen" en brengt
rauwe melk, inplitnfs van gekookte, ol
zijn geweten vertiiwit hem onwaar
heid te sprekem en dan staat du klant
erover te kijken, dat in dezen tijd
van groote voorzorg, niemand er op
toeziet, dat in de cafés geen rauwe
melk wordt verkocht. Of komt dat nog
neer de Warenwet In werking
treed en het land is districten wordt
verdeeld
Een van mijn ikieraiissau is hot over
komen, dat hij, om een glas molk
vragende in een zeer druk bezochte
uitspanning, Itooren moest, dat cr
geen gekookte en geen gepast run-,
seerde, alleen maar rauwe melk
voorhanden was.
Je sou bijna zeggen, dat het met de
bacillen precies is als met de mug
gen: jaag je ze weg aan den eon en
leant, dan kómen ze weerom van
don anderen. Maar het idee van den
kollner: „ik ben ook met rauwe mAk
grootgebracht", deugt toch niet. Hij
denkt niet aan de kindersterfte, die
roeger verbazend was, cn telkens
minder wordt, juist door hygienisciie
maatregelen. Of zouden we weer te
rug verlangen naar <le fopspeentji
de popaveuballen, de dotjes met
brandewijn cn de andere lekkernijeii
van vroeger tijd, die allemaal ten
doel hadden om dei kinderen zoet tc-
houden
Er zou in de tweede helft van deze
maand nog een kraneavemd zijn ge
weest, maar hij kon niet doorgaan
wegens gebrek aan deelneming. Ieder
een ongeveer was op reis, behalve
Wouter en zijn vrouw, die dezen
geen lust hadden om ergens in tn«
land pension te zoeken en heeioanaad
Het »s mei de maatregelen tot be- niet, om naar 't buitenland le gaan.
„Als ik mooie streken in T buiten
land wil bezoeken", zegt Wouter,
„dan koop ik een mooi reisverhaal on
ga daarin zitten lezen, bekijk de plu-
ten en ben recht in mïin schik nier
de mooio reis, die ik maak.
„Die «ai ander maakt", zei ik.
„Welnee, die lk maak. want ik ver
plaats mij in do personen, waarover
lk lees. Bijvoorbeeld, eergisteren wan
ik op reis in Zwitserland, ik was de
graaf de Rochevert en maakte met
een vriend een prachtige»! autotocht.
Als de graaf de mooie landschappen
beschreef, genoot ik daar evenveo:
als hij, want ik had mij in zijn
geest verplaatst. Dan begint liet op
eens te stortregenen zij worden nav,
maar ik niet, want ik sloeg dadelijk
een blad om «ai daar was dc zon wear
doorgekomen. Een uur verder scluik-
ken ztj lievig, omdaz de chauffeur
een verkeerde beweging maakt, ze
blijven juist nog togen een boom bo
ven een afgrond hangen en komen
met moeite meer dood dan levend, op
de» veiligen bodem ik niet, wand
wat kon mij gdbeuren in mijn stoel
's Avonds krijgen zij een slecht 1 red
in een propvol hCitel, ik slaap lekker
in mijn eigen bed. Én wanneer de
graaf de Rochevert klaagt over de
dure prijzen en de groot© fooien, dan
betaal ik aan mijn boekhandelaar ab
leen de enkele guldens voor den priji
van het boek."
Maar dan luib je niet genoten,
zooais de reizigers zelf."
„Ve«i meer, soms dubbel, want
plezierige gedeelten v;m de roir
maak ik als ik wil tien kctT over en
onplezierige doe ik niet mee. 't Ib
maar de kunst om je in andere om
standigheden te verplaatsen. Zoo ga
ik morgen op reis naar ltoJie en Al
giers, maar niet in overvoltle treinen
en op wrakke booten ik blijf op
mijn stoefl en geniet oneindig veel
Misschien is deze manier van rei
zen een troost voor wie, om welke ro
den ook, thuis moeten Wijven. Mis
schien ook wil mijn neef Wouter wol
reisgezelschap hebben. Hij presen
teert oen goeie sigaar en tante Koos-
je zal wel voor een smakelijk kopjo
thee zorgen.
FIDELIO.
