ÜMILEfS OlttUI
liverzicit
Esciitszaken
ÏWéÊDE BLAD
Vrydag i6 Septeaaer 192!
DE BEIERSCHE MINISTER-CRISIS,
DE STAKING IN NOORD-FRANKRIJK.
WAT DOUMER TE LONDEN DEED. -
DE GRIEKSCH-TURKSCHE OORLOG.
DE IERSCHE CONFERENTIE GAAT NIET
DOOR.
De berichten aang-a&tule de Kabmelscri-
eis w Beieren zijn acluiarsob. Gemeld
wordt dat de Beierscbe landdag waarsoliijn-
lijk tegen Woensckig 21 September zal wor
den bijeengeroepen om den nieuwen minis
ter-president te kiezen.
Wie minis ter- -p res i dent worden zal? De
fcansen dat Von -Kohr terugkeeren zal
schijnen geheel verkeken te zijn.
In dit verband trekt de aandacht oen ar
tikel van het Correspondentieblad van de
Beierseho Volkspartij, het officieel or
gaan van die paTtij dat den hoer Von
Kahr volstrekt niet spaart eai dat mede
©enig nieuw licht werpt op het ontslaan
jran fle crisis.
Hoi was duidelijk, zegi het blad, dat het
amendement van von Kahr „zoodra de tae-
etand dit zul toelaten", het gansche werk
der toenadering tot Berlijn, woanaan allen
tot dut oogwiblik eensgezind had dop sa
mengewerkt, moest vernietigen, zelfs indien
dit, zooals wij vermoeden, niet eens hel
plan van den heer Von Kahr was geweest.
Do eigenlijke orïsis is echter hierdoor
'ontstaan., dat de minister president meen
do op iict laatste oogenblilc rlezo wijziging
te moeten, voorstellen.
Het was op dat üogen'blik duidelijk, dat
een vreemde invloed zich op de ontwik
keling der dingen in het parlemoni en
wel op ondragelijke wijze liet gelden.
Daarop werd de toestand voor de Beioiaohe
Volkspartij onmogelijk en zag zij zich ge
dwongen legen de regeeringsvooTslellen te
stommen."
Deze woorden bevatten dus een vrij ern
stigo beschuldiging aan het adres van von
Kahr en men mag met don correspondent
van hel, 8 Dhr Abendblalt te Munohen
verwachten, dat er nu van eon terugkeer
vim von "Kahr geen sprake meer - al :ijn.
Of echter,, indien daar al niöt Von lyi'hr
zal terugkeeren, toch niet iemand van zijn
ri'l.iin.' .tan het bewind zal komen» ft
wordt uit Mirriehen gemeld da!t als ca
daal. voor het Beiersche pramierseliap
rechterhand van von Kahr m het iiwu.,
rie van Buitenl.andseiie Zaken, dr. Hans
Schmelzie, wordt geroemd.
In de zitting van dc T.anddagoonvmissie
Is hel, schrijven van Von Kahr voorgelezen,
waarin het aftreden van het goheele
nisterie wordt gemeld,
De afgevaardigde Held protesteerde te
gen do bewering, dat hij den mimister-pre-
sideait ten val had gebracht, en betoogde,
dat hij in alle belangrijke quaesties het
met den lieer von Ivalir eens was ge
weest. Hij wees nogmaals met nadruk
de herwering van de hand, dat hij don heer
von Kahr ten val Jind gebracht om zeU
diens opvolger te worden. Na de revolutie
had hij meer dan eens gelegenheid gehad
minister te Worden, dodh hij had telkens
Dit principe bedankt.
De meerderheidssociali st Timm sprak
dat Held bij de jongste
-.akeHik overwittgln-
vei'kliiiarde, dat hij
snsVaardJg
teekei
de overlui
beslissingr
pon had irehandeld,
do aanvallen om hem betrat
on heachamond achtte en als
iiesdhouw vnn den lagen trap
Dhitsobe politiek staat.
waarop de
- Hel
reeft de volgende uiteen-
zotnn? van net standpunt van werkgevers
on werknemers in ,je textielindustrie; naaT
men weet heeft de staking in dezen tak
Van mi verheid tol, de algemcc-mo staking
ïn Rouhnix en ToHrcoirng gi-leid.
Do werkgevers hebben in 1939 en 1920
een periode van grooten vooTsnood bereikt.
Zii ontrukten elkaar de arbeiders en be
taalden hoogo locfnen. Toen Irwamen de
crisis en de concurrentie der andere lex-
tïcl-oenlra. zooals de weer Frnnsch geavor-
dou Flzns,
De heslnllfngen werden s haarsoher. Da
arbeiders werkten gemiddeld niet meer
dan 24 a 30 uur per week. Do werkgevers
redeneorden toen aldus, dat, da loonen te
zeer drukten op de productiekosten en hun
beletten te eonenrreeren. Daarom .aehtf.cn
zij het in het lielang der indusl.Tlo de loo-
nen to vcrl-icron en wel niet. 20 centimes por
Daartegen voeren de werknemers aan,
d.al o n.^ in Dep t en Verviers de worktoevers
lerug ziin gekomen op hun besluit om de
loop en te verlagen wegens de toenemende
dmirfo ten gevolge van de droogte. Oolc
beroeocn zii er zich op, dat men hun oen
foopn.orliooeing wil onthouden, welke hnn
verleden ia ar werd toetrekend ingevolge
arbitrale uitspraak van den minister van
arbeid .Tourdain.
_Do werkgevers hetoogetn, dat die vertioo-
png gest"
gezinsbijslag. 7ij willen niet rechtstreeks
met de delegatie uit de arbeiders onder
handelen, omdat sommige leden daarvan
eenige industrieelen van Roubatx en Tour-
cohig liobhen beleedigd.
Bij hun onderhoud met den minister van
arbeid hebben do werkgevers zich c-r op
beroepen, dat de loonon in Koubaix en
Tourooing bocger zijn dan. gerechtvaardigd
wordt door de cijfers, vastgesteld door de
commissie in zttke de kosten van. levenson
derhoud in het Noorden.
Haar uit Parijs gemeld wordt, onderhan
delt de Fransalie minister van Arbeid niet
do vertegenwoordigers van de textielarbei
ders en eigenaars der fabrieken. Do on
derhandelingen worden te Parijs gevoeld.
Intusselien neemt de staking in Noord -
Frankrijk aatn kracht toe.
De mbiistor zeide toe de quaestie van
het confliot m den aninisterraud te zullen
brengen.
Het Hlbld. deelt nader mede, dat de
Fra/nsohe minister Doumer naar Londen
ging omdat de Hransche Begeering zich
niet kom voreenigen met de onder voorlie-
houd van nadere bc-kradhliging door do
verschillendo Kegeormgen door de finan
cieel© oonferentie te Parijs gen-omen be
sluiten. Doumer ging naar Londen om
daar ovor die regeling nog eens te praton.
„Nu seinde gaal het blad voort en hel
komt daannedo op een tegenspraak, die
werd gemold van het bericht van zijn 'Lou-
densohen correspondent onze Lon
densChe correspondent dat Drramer zou
bonbon, gesproken over een herziening van
zei;ore punten van het Verdrag van Ver
sailles, Hij meldde dit onder al'lo voorbe
houd. Terecht, omdat (hot natuurlijk mo
gelijk is, dal „de goede bron" dwaalt en
nadere fiaiancieele voorstellen van Frank
rijk heeft opgevat als voorstellen, tot her
zioning van het Verdrag van Versailles.
Maar het, is niettemin toch ook mogelijk,
dat de lieer Douaner te Londen eens heeft
willen polsen, in hoeverre men daar ge
neigd zou zijn Frankrijk om de financl-
eele teleurstelling te verzachten, in ander
opzicht ter wille te zijn. Men is lm Frank-
or do grootsobe verwachtingen, die
•-had omtrent den alles betalend en
Duitsoher i'ait-es'casquer les bodies
al vn"j wel heen en Jm den laat sten tijd be
gint men zich er in tegendeel bezorgd te
maken over het aanstaand Dnitsch bank
roet, dat de heer ICeyncs al tegun liet vol
gend jaar voorspelt.
Het zou dus niet zoo dwaas zijn te mee-
nen, dat Frankrijk op andere wijzo
zou willen schadeloosstellen en in hel
dersclirift hij het telegram van onzen Lon-
densclie correspondent hébben tv© dain o
al -oven ge-we:-, sn op de mogelijk© bedo-eli..
gen van Frankrijk. Dn het is volstrekt niet
zoo onwaarschijnlijk, dat do hec-r Doumer
te Londen de voelhorens eens heeft uitge
stoken-.
Is dit werkelijk het geval, dan zal er
vermoedelijk nog wel iets meer omtrent uit-
lekken.
De Londensche „Times" 'bevestigt op
gezag van een telegram uit Konstanri-
nopel, dat als gevolg van den slag voor
Angora de Grieken in Westelijke rich-
ung terugtrekken. Naar schatting heb
ben in dien slag de Grieken 18000 man
en de Turken 12000 man verloren.
Het eigenlijke Gneksdlie offensief ter
verovering van Angora begon iu Juli,
herinnert naai aanleiding daarvan het
„N.- v ,d. D.". In de laatsie helfl van
Juni was er gevechtsactie geweest op
het Ismid-front en de Grieken haddea
die stad toen ontruimd, hetgeen een
oogenblik deed vreezen voor een ICema-
listischeu aanval op Konstantinopel. De
Grieken ie Ismid had-den echter hun troe
penmacht opnieuw gegroepeerd en ge
neraal PapoeJos begon -omstreeks 10
Juli zijn offensief ui het gebied van
Broessa en in het Zuiden. Öp 14 Juli ver
overden de Grieks oh e troepen Afioen
Karahissar en deze verovering werd ge
volgd door die van Koetahia en Eslcis-
jebir, op 21 Juli, waarbij de Turken zwa
re verliezen-leden.
Op 7 Augustus begon de tweede phase
van den Griekschen opmaxsch, die aan
vankelijk aanzienlijke vorderingen maak
te op een front van bijna 130 kilometer.
Na de verovering van S'ïvri Hiss ar was
hel brandpunt van den strijd aan de
oevers van de Sakharia. Hier concen
treerden de Grieken zich weer en deden
herhaalde tegenaanvallen. De groote
slag aan de bakharia begon in de laatste
week van Augustus en duurde tot 7 Sep
tember, toen beide partijen op het doode
punt waren gekomen en de Grieken ge
brek aan munitie begonnen te krijgen.
Zij waren toen op hun linkervleugel tot
binnen een afstand van 50 kilometer
van Angora opgerukt en de verovering
van die stad was zelfs reeds ontijdig
door de Grieken gemeld.
Volgens een bericht uit Smyrna is de
toestand aan het front thans aldus, dat
het Gricksche leger met zijn linkervleu
gel steunt op Polaili en met zijn recn-
tervleugcl op het Ardiz-gebergte. Uit de
rapporten van den Griekschen bevelheb
ber, generaal Papoelos blijkt, dat de
uuu* 1 Turken goed versterkte heuvelstellingen
den 1 bezet hadden en eiken duimbreed gronds 1
hardnekkig verdedigden'. D'e stellingen
werden genomen en hernomen en wer
den ten slotte door de Grieken bezet. De
soldaten hebben volgens generaal Pa
poelos met grooten moed en onverpoos
de volharding gevochten. Hij doet ook
de dapperheid van de Turksche soldaten
en de militaire tactiek van Kemal recht
wedervaren.
De Grieken houden nu de heuvels
Oosten van Gordium bezet en de troepen
van het gebergte op ruim 60 kilometer
ten Zuid-Oosten van Angora. Het
staat van verdediging gebrachte terrein
was meer dan 30 kilometer diep, In het
Noorden beslaan de Turksche verdedi-
gingsstellingen een afstand van 40 kilo
meter op een front dat zich in een hal
ven cirkel uitstrekt over een afstand
vam -bijna 100 kilometer. Deze strategi
sche positie is, naar de Grieksohe be
velhebber verzekert, door de Grieken
bezet, om een nieuwen aanval op An
gora voor te bereiden, zoodra de troepen
zijn uitgerust en de noodige voorraden
levensmiddelen en munitie zijn aange
voeld. De Turken van hun kant zitten
ook niet stil, en bereiden zich voor op
een hardnekkige verdediging en doen
ou en dan aanvallen op den Griekschen
linkervleugel, die evenwel, naar be
richt wordt, tot dusver zijn afgeslagen,
Uit deze berichten valt dus op te ma»
ken daL de betrekkelijke rust aan het ge-
vechtsfront in Klein-Azië slechts van
tijdelijken duur zal zijn en dat de Grie
ken, die hun plannen tot verovering
van Angora niet hebben opgegeven, het
oogenblik afwachten 0111 opnieuw tot net
offensief over te gaan.
De Iersche quaesf.e is bi een ander sta
dium gekomen.
De Valera heeft in een brief aan Llojd
George verklaard' dat hij wel bereid is tot
een samonspreking mout alleen als verle
gen,woord igor van een Souvereinen Staat.
Het schrijven luidt als volgt:
Wij -aarzelen niet, onze bereidwilligheid
te leenman te geven om aan een conferentie
deel te nemen, ten einde vast te stellen,
hoe het verec-ntgc.n van Ierland tot de ge-
ihap vam naties, bekend als het Brit-
ijk, het best is tot stand te brengen,
tevens rekening houdend met lerlands na
tionale aspiraties.
Ornzo bereidwilligheid tot zoodanige on
derhandelingen was reeds neergelegd in
ons sohrijvsn van 10 Augustus j.l. Wij
riepen daarop de Dail Eireaim bijeen -oor
bekrachtiging van do benoeming der gede
legeerden voor do door u liedoelde coufc-
reiuie, te Inverness op 30 September te
houden.
In deze laatsie nota achten wij ons ver
plicht te herhalen, dal onze positie is en
slechts zijn kan, zooals deze in onze ge-
heele correspondentie door ons werd om
schreven. Onze natie Jit-c-ft aioh formeel on
afhankelijk verklaard en zichzelf verheven
tot souvereimen staat en het is slechts als
vertegenwoordiger von dezen souvereinen
staat en zijn gekozen vertegenwoordiging,
dat wij gezag of volmacht bobben om na
mens ons volk op te traden.
Het ligt ui den aard der zaak, dat het be
ginsel van. regeeren inet instemming der
geregeerden de grondslag moet vormen van
iedere overeonkomst-, die het doel kan be
reiken, dat ons -na aan het hart ligt, nl. een
verzoening van onze naties."
Tegelijkertijd mei deze laatste nota
van De Valera aan Lloyd George wordt
ook het antwoord van den eersten En-
gelschen minister er op openbaar ge-
maak L-
Naar iReuler jsei'nt vxkleaart Lloyd
George in zijn antwoord, dat 'hij wegens
het blijven vasthouden aan de erkenning
van de Iersche soevereiniteit, gedwon
gen is de getroffen regeling voor de
Engelsck-Iersche samenspreking te In
verness in te trekken. Hij zal het ka
binet dienen te raadplegen over de
maatregelen, welke thans noo'dig zijn.
De conferentie te Inverness zal dus
n et plaats hebben. Wat nu?
Lloyd George zal nu met zijn collega's
gaan beraden over de stappen, die door
de nu ontstane nieuwe situatie noodig
zijn gew-orden.
„Ik zal u daaromtrent" aldus
Lloyd George in zijn an 1 woord aan De
Valera zoo spoedig mogelijk mededee-
lingen doen. doch aangezien ik op hel
oogenblik bedlegerig ben, is een ver
traging van enkele dagen onvermijde
lijk. Inmiddels moet ik het volkomen
duidelijk maken, dat de regeering van
Zijne Majesteit niet zal terugkomen van
haar standpunt, dat ik u kenbaar maalc-
Indien wij een conferenie met uw ver
tegenwoordigers gingen aanvaarden op
een basis van een formeele verklaring
van den eisch door u herhaald, dan zou
dat vanwege de regeering van Zijne Ma
jesteit een officieele erkening beteeke-
nen van lerlands afscheiding van 't rijk
en van zijnen staat als onafhankelijke
republiek,
„Het zou u bovendien het redht ge
ven 'te verklaren', als Ieder recht door ons
erkend, dat gij liever dan een verbond
met het Britsche rijk door middel van
verdragen een nauwere vereeniging met
eenige andere vreemde mogendheid zou
willen zoeken. Op zulk een eisch is
slechts één antwoord mogelijk. De
groote tegemoetkomingen, die Zijne Ma
jesteit heeft betoond, jc-gens de gevoelens
van u'w volk om een duurzame oplossing
te verzekeren, verdienen mijns inziens
een edelmoediger antwoord. Doch tot nu
toe is iedere tegemoetkoming door ous
gedaan, Van uw kant zijt gij ons mei
geen enkele stap tegemoet getreden,
maar heb gij slechts in phrazen van na
drukkelijke uitdaging de letter en geest
van uw oorspronkelijken eisch her
haald."
VeiFSjpü'sJd m©tiws
DUITSCHLAND.
De economi&ohe sancties.
De Opperste Raad te Parijs had óp
13 Augustus, naar men weet, besloten,
dat de economische sancties aan den
Rijn den isden September zouden wor
den ingetrokken als Duitschland zou in
stemmen met de inrichting van een bu
reau der geallieerden te Coblenz om
met de bevoegde Duitsohe overheid mede
te werken aan het onderzoek voor de
uitgifte van consenten voor in- en uit.
voer van en naar het bezette gebied, ten
einde te voorkomen, dat Duitschland
economisch, dan eenen geallieerde bij
den anderen zou achter stellen. Daar de
Duitsche regeering de nota der gealli
eerden te dezer zake niet 'bevredigend
beantwoord heeft, blijven de Franscbe
douaniers aan den Rijn en de Eransche
soldaten te Dusseldorp, zoo meldt men
uiL Parijs aan de „N. R. Ct.".
Do „Rote Fahne" verboden.
Op bevel van den rijksminister van
Bionerilandsche Zaken is de 'te Berlijn
verschijnende „Rote Fahne" op grond
van de verordening van den njl;»- resi
dent verboden.
POLEN.
De Kabinetscrisis.
De afgevaardigde Glombinski, candi-
daat der rechterpartijen voor den post
minister-president, maakt het pro
gramma van d'ie partijen openbaar. Het
luidtzoo spoedig mogelijk nieuwe
verkiezingen voor Landdag en Senaat,
verbetering van den financieelen toe
stand door het aannemen van een nieu-
muntwet, het oprichten van een emis
sie-bank, bezuiniging, belasringhervor-
dng, gedwongen leening en heffing in
eens. De partijen van centrum en linker
zijde mioeten zich nog uitspreken over de
kabinetskwesfie.-
De Wiïna-quaestie.
Naar uit Geneve wordt gemeld is geen
overeenstemming tussoheu Polen en Li-
thauen op den grondslag van het plan-
Hijmans bereikt. Het schijnt dus wel
onvermijdelijk dat de raad van den Vol
kenbond zich met het geschil gaat be
moeien .-
ARMENls.
Hef droevïg lot der Armeniërs.
De „Times" verneemt uit Gonstanti-
nopelDr. Jassow, het hoofd van de
Amerikaansdie Relief Commissie, die iu
Trans-Kau'kasië vertoeft, seinde aan de
Amerikaansche Relief Commissie te
Washington, dat duizenden vluchtelin
gen, die verleden najaar wegens den
Turkschon inval in Armenic hun woon
steden moesten verlaten, groot gevaar
loopen door epidemieën te worden weg
gemaaid, Zjj zijn van alle bestaansmid
delen beroofd. De Turken verwoestten
140 dorpen om de bevolking te beletten,
haar graan uit te zaaien. Het sterfte
cijfer onder de vluchtelingen is zeer
hoog. De cholera heerscht hevig onder
hen en de Armeensche regcering is in
moeilijke positie gekomen door de
weigering van Perzië om den uitvoer
van graan toe te staan.
RUSLAND.
Noorwegen en Rusland.
De Noorsohe regeering heeft de Rus
sische Sovjetregeering de facto erkend-
De hulpverleening.
De Engelsdhe bladen deelen mede, dat
in de zitting van de Internationale com
missie voor de Hulpverleening voor Rus
land, een plan aangenomen is, om de ge
teisterde gebieden van Rusland zoo
spoedig mogelijk van levensmiddelen tc
voorzien. De hulpverleening zal hiet be
ginnen, voordat de Sovjetregeering ab
solute zekerheid kan geven, dat de ge
zonden levensmiddelen aan het volk zul
len komen en niet aan het roode leger-
ENCELAND.
De dreigends nood in India,
De onderkoning van Indië heef' mede
gedeeld, dal de toestand van den hon-
g'ersnood onveranderd is door het feit,
oat dc droogte blijft aanhouden. Men
begint zich eenigszins ongerus, te ma
ken;
KINDERMOORD. Het N. v. d.
D. meldt dat het O. M. hij de recht
bank te Ti el tegeai de 6G-j;i-rige A. te
tlumpt wegens kindermoord 2 jaar
gjavangenisstraf eischte.
DIEFSTAL VAN BRIEVEN. De
rechtbank te Groningen veroordeelde
dan. brievenbesteller L. F. Wolf te
Groningen wagens diefstal van brie
ven tot zes maanden gevangenisstraf
met aftrek van preventief. De eisch
was één jaar.
POGING TOT DOODSLAG?
Donderdag 'heeft voor de Haagsche
rechtbank terechtgestaan de 50-jarige
vis3chcr J. B. D., uit Leiderdorp, ter
zake dat hij in den avond van 19 Mei
aldaar, terwijl hij in zijn visohwater
met een bootje aan het visschen was,
getracht heeft. M, van der Wal van
hef leven te berooven door met een
met scherp geladen revolver op hem
te sohioteri. Do ipoging tot doodslag
mislukte door do van beklaagde's wil
onafhankelijke omstandigheid dat het
schot niet doodelijk trof. Van der
Wal werd getroffen in de blaas.
Subs, was beklaagde ten laste gelegd
dat het aan zijn veiTegaande onvoor
zichtigheid te wijten was. dat Van der
Wal door een door beklaagde gelost
revolverschot getroffen werd in de
blaas.
Beklaagde vertelde, dat hij den be
westen avond met B, Kraan was gaan
vissollen. I11 zijn visebwater gekomen,
zag hij een man, die later beldk J. Le
pelaar te zijn, in zijn water bezig met
peuren. De man ging weg en beklaag
de er achteraan. Bij den man geko
men, maakte hij zich driftig en gaf
hem eenige klappen.
Beklaagde en K. gooiden vervolgens
hun dobbers uit. Even daarna kagen
rij wederom eenig-e mannen in hun
water aan het peuren. Hierbij waren
ook J. Lepelaar en M. van der Wal.
Deze mannen waven regelrecht op het
bootje va.11 beklaagde komen aanva
ren, waarbij v. d. W. zou hebben uit
geroepen: ,,B., moeten er klappen val
len vanavond?" „Dat weet ik niet",
antwoordde beklaagde. Hierna was
een vechtpartij c/ntstaan. Beklaagde
had toen een revolver genomen, die
Kraan op zijn verzoek had meegeno
men en ha.d een edhot in da luoht ge
lost.. Vervolgens had beklaagde weer
geschoten. Hij richtte hierbij, volgens
zijn zeggen, naast Lepelaar, dooli trof
v. d. Wak rilen bij niet zou hebben
kunnen zien.
Lepelaar en v. d. Wal, als getuigen
gehoord, erkenden, dat zij niet in het
bewuste water mochten vissehen. De
vechtpartijen waren iederan keer van
beklaagde uitgegaan. Ten elolte had
be-kl, geroepen tegen Kraan: „Geef
b.ier de revolver", en even later tegen
de getuigen: „Pais op, of je gaat er
man". Het eerste schot, dat beklaagde
loste, was over hem heem gegaan,
doch getuigen wisten zeker, dat be
klaagde op ben richtte. Bij het twee
de schot werd v. d. Wal geraakt.
Getuige Kraan verklaarde overeen
komst,ig het verhaal van beklaagde.
Hij erkende evenwel, dat beklaagde
bij bet tweede schot had gericht op
de getuigen. De afstand tuss-hen hen
en de getuigen was toen slechts eeni
ge meteas.
De lieer 0. Fr. Koek, arts, als des
kundige gehoord, achtte de verwon
ding, die v. d. W. opgeloopen had. le
vensgevaarlijk. In de helft, van der
gelijke gevallen bezwijkt de patient.
liet O. M., waargenomen door mr.
Bauduin, meende, dat het subsidiair
ten laste gelegde buiten beschouwing
kon blijven. Eisch: 9 maanden gevan
genisstraf.
Dingen die niet Iedereen weet
EENIGE KOLENSOORTEN.
Een van de moeilijkste en onuitvoer-
■baarste opgaven in de natuur ia het,
oils meiiseftcti altijd naar den zin te
maken. Iu de snikheete aagtn, die vt e
de vorige d-tgen gehad hobocit, kon de
gedachte aan ijs en sneeuw ons hevi#
uoeu verlangen naar dien friesehen,
ptuigen winter niet z'n sfeer van hui
selijkheid en gezelligheid, ivn nu d'at
verlangen werkelijkheid dreigt te
gaan worden door de knheiu, die zoo
nu en dan al in de huizen gaat komen,
nu schrikken we er toch weer voor te
rug. Voordat we goed eu wel tot het
stevige stoken overgaan, zullen we nog
eerst heei_ wat te lijden kabhen van de
kou. We zullen niet, zooals in den
crisistijd, zoo laat mogelijk gaan sto
ken, omdat er zoo weinig kolen is,
maar door den schrikbarend hooge ko
len prijzen, zullen we pas onze kachel
gaan gebruiken in den uitersten nood.
Dat de prijzen bijvoorbeeld in Amster
dam en Haarlem zoo hoog zijn, wordt
door den kleinhandelaar geweten aan
Idëri groothandelaar en natuurlijk ook
omgekeerd.
Ons land, dat In normale omstandig
heden ongeveer 2 millioen ton kolen
produceert per jaar, verbruikt onge
veer 8 millioen.
Ons land kan echter veel meer leve
ren. Limburg levert de meeste kolen.
Op ontginbare dic-pte, dat is niet die
per dan 1200 M. wordt steenkool aan
getroffen in drie groote gebieden, nl. :j
ValkenburgHeerlenöittard, P1.0er-
mondVenloHelmond en den der
de bij Winterswijk.
Dat kolen altijd duur zullen zijn,
vindt ook zijn oor^tak in het feit, dat
het vervoer per trein moet gesoliie-
den, daar de Maas voor het kolen-
transport niet bevaarbaar is.
Van de cokes onderscheiden we de
kamer-cokes en de retort-cokes.
De kamercokes, die heel hard en
weinig poreus zijn, worden voorname
lijk gébruikt voor ovens voor centrale
verwarming. Ze moeten eerst fijn-
geklopt word'en en pas als de kachel
goed brandt mogen ze bijgevuld wor
den. Sommige- vulkachels nl. Salaman
ders" willen ze ook wel slikken.
De retort-cokes of geklopte cokes
zijn de eigenlijke huisbrand. Ze bran
den gemakkelijk en zijn minder hard
dan de kamer-cokes. Op den breidt
moeten ze eenigen zilverglans verïoo-
nen. De kleinere stukjes heet-en parel
cokes, ze hebben minder zilverglans
en zijn zeer poreus en uitstekend voor
de kachels.
Om zoo voordeel ig mogelijk te sto
ken moet men vooral zorgen de pijp
zoo zindelijk mogelijk te houden. Men
moet trachten te voorkomen, dat er
zich te veel roet aari afzet. Als er zich
eenmaal een roetlaag heeft gevormd,
dan volgt ec-n tweede veel spoediger.
Daarom is het goed de pijp dikwijls
even schoon te maken en als rnen,
zooals veel gelbeurt," als het nog niet a-1
te koud is, hout en turf stookt, moet
men er extra op letten, omdat deze
vooral veel roet geven.
Ook voordeelig stoken Is de kachel
niet in den schoorsteen, maar in den
kamer te plaatsen, dit is moeilijk en
bezwaarlijk met de zoogenaamde in
steekkaarden, maar met andere
kachels is het best te doen. Daar de
pijp, die door de warme lucht in de
kachel ooit flink warm wordt, die
warmte weer afgeeft aan de lucht in
haar omgeving. Als men bovendien
een platte piin neemt, kan men die
warmte dubbel productief maken, door
er water op te verwarmen.
De luchtwijdte van het kachelrooster
is ook van groote beteekenis.
De sintels uit de cokes kunnen nog
wel branden, maar dan moet er een
krachtig, flink vuur in de kachel zijn.
Laat uw kachel niet wit zijn, daar
de donkere beter warmte uitstralen.
Volgens Nasse zal de kolenvoorraad
het eerst uitgeput zijn in Frankrijk,
Oostenrijk-Hongarije en in België,
vervolgens in Groot-Brittannië en
daarna in Duitschland.
Voor ons zelf en voor de eerste ge
slachten die na ons komen behoeven
we ons daarover niet ongerust te ma-'
ken, daar de berekening geldt resp.
voor over 509. 800 en 1000 ja-ar.
Voor liet zoover is. heeft liet menseh-
dom geen kolen voor verwarming meer
noodig, to'lan heeft men al lang anderr'
hulpmiddelen.
D* KU&ttëËK V&H ROKL
IDE ftAKKfctR.
DE GROOTSTE BOSSGHEN DER
WERELD.
Gedurende de laatste jaren zijn her
haaldelijk alarmeerende berichten ge
lanceerd over de snelle vermindering
van het beschikbare hout voor de fa
bricage van huizen, papier en andere
onontbeerlijke zaken, Deze ongenist-
heid sproot voornamelijk voort uit het
verlies (zij het dan ook waarschijnlijk
tijdelijk; van het overvloedige Russi
sche hout, waaronder is begrepen een
der grootste bosschen in Siberië, dal
een oppervlakte heeft van 2700 bij -4800
Kilometer. Bovendien werd gewaar
schuwd tegen het niet planten van
nieuwe bosschen, voornamelijk in de
Verecnigdü Staten en Canada, waar
mee:' dan ergens anders het .p-ajjiervei'-
hruik stijgende is. Tenslotte hébben
hos chb ran den in dezen zometr nog
groote 011 onherstelbare verwoestin
gen aangericht.
Inluseehen kunnen wij ons nog
troosten inet de gedachte dat in
Noord Amerika zich nog een woud
uitstrekt over de provincies Quebec en
Ontario, van de Hudson tot het
schiereiland Labrador. 1-Iet iheeft een
lengte van 2700 kilometer en is 1600
kilometer breed.
In Zuid Amerika (Amazone vallei
en Noord-West Brazilië) strekken ge-
iveldigo boesohen zich uit over eeri
lengt© van 3300 en een breedte van
20üd kilometer. In Centraal Afrika
hebben ontdekkingsreizigers een
buscli gevonden, dat de Congo met
ae bronnen van den Nijl en Zambaziü
verbindt.. De lengte van dit ontzagge
lijke woud is niot bekend, maar de
breedte is 4800 kilometer.
Dan zijn er nog Zweden en Finland
®n Duitschland om van de tropische
hossohen nog maar niet te sproken.
Het zal voorloopig met het gebrek aan
hout en pa.pier in de wereld nog zoo n
vaart niet loopen. Maar de handel in
üeze wereldartikelen moet eerst weer
normaal worden.
ROEL DE RAKKER: Een vaste betrekking.
(Daily Sketch, Londen).
Er is
Wie,
Een man
Wat
Komt
Ik heb hem
Met iiet feit
iemand
jongen
met de
héb je
niet thuis
hij
om net zoo
gefelici
jongen 1
dat hij 'n
voor u
kleermakers
gezegd'?
was
terug
lang te ko
teerd.
vaste betrek
geweest,
rekening.
papal
men tot hij
king heeft
papa.
betaald wordt.
gekregen.
EEN POPPENHUIS.
De koningin van Engeland zal bin
nenkort eetn even merk,waar dig als
kostbaar cadeau ontvangen, namelijk
een poppenhuis, dat ©en soort tentoon
stelling zal vormen van de moderne
decoratieve kunst. D© meest beroemde
architecten, schilders en beeldhou
wers van het Veroenigde Koninkrijk
zullen een aandeel hebben in dit mees
terwerk. Vermaarde hedendaogsche
schilders als Sargent, Sir Jol 111 Lave-
ry en anderen, schilderen miniaturen,
die aan de muren van het .poppenhuis
zullen worden opgehangen en beelte
nissen van leden van de koninklijke
familie zullen zijn. De plafonds zul
len zelfs versierd worden en kleine
beeldjes zullen de salons verfraaien,
die verder voorzien worden van de
meest smaakvol le moderne meubilee-
rïngin kaboulerformaat. Aon
vazen, lampen, tapijten, gordijnen,
snuisterijen, kortom aan alles zal
gelijke zorg worden besteed.
Niet louter als kostbare aardigheid
is dit idéé van belang, het heeft ook
wel degelijk historische waarde. Hei
nageslacht zal op deze wijze eon
prachtig overzicht krijgen tot in üe
kleinste details van de kuinstinrich-
ting in het -begin der twintigste eeuw.
Overigens is het idéé niet origineel.
Reeds zijn in de achttiende eeuw der
gelijke modellen vervaardigd, zoo
wel hl Frankrijk .als in Engeland.
Hiervan bestaan er nog' enkele, die
een prachtig beeld geven van de in
dat tijdperk gefbezigde 'huishoudelijke
artikelen.
TRISTAN DA OUNIHA.
Onlangs vermeldden wij eenige bij
zonderheden van het eenzaamste, door-
Europeanen bewoonde, eiland der we
reld, Triston da Cuniha. Binnenkort
zullen nu de bewoners weer eens met,
oen postzending uit het moederland
worden verrast. De bekende Engel-
söhie Poolreiziger, Sir Ernest Shackle-
ton zal op zijn aanstaande reis naar
de Zuidpool het eilandje aandoen en
er eenige postzakken achterlaten. Het
laatste bezoek van den postbode liaa
twee jaar geleden plaats.
WATER-TENNIS.
De afgeloopen zomoe is ideaal ge
weest voor de vele liefhebbers van ten
nis. Hoewel misschien wol wat al te
warm. Ook in de Vereenigdo Staten is
de zoaner heet geweest en Amerikaan
sche tennissers zijn zoover gekomen,
dat zij hun spel in een zwembassin
hebben gespeeld. Het net .werd ylak
boven het water gespannen en voor
zoover dat mogelijk was werden do
regels van land tennis op deze nieuwe
sport, toegepast.
Het exjieriment werd een onbetwist
succes,
GETYPTE PLAATJES.
Een recente uitvinding is een inge
nieuze kinder-sdirijfmachïnc, waar
mee de kleintjes op een oviginëele wij
ze het alfabet en de eerste regelen tier
spelling kunnen leeren,
Deze schrijfmachine heeft een rond
toetsenbord: wanneer een toets wordt
aangeslagen vertoont zich naast de be
treffende letter een plaatje ter illus
tratie.
Wanneer dus bijv. de letter A wordt
afgedrukt, komt daar onmiddellijk de
afbeelding van een appel naast; de
letter M wordt vergezeld van een
muis enz. door het geheel? alfabet-.
De machine kan zeer gemakkelijk
door een kind worden bahandel'd.
Wellicht- wordt zij in de toekomst een
belangrijke factor bij de opvoeding.
HOOGHARTIG.
Een marskramer staat te Amster
dam voor den Bijenkorf en verkoopt
schoenveters.
„Vijf paar prima kwaliteit voor een
kwartje
Een voorbijganger blijft staan:
„Geef mij maar één paar!"
De marskramer kijkt hem min ach
tend aan:
„Als u in het klein wilt koopen,
moet u in den „Bijenkorf" zijn".
