HAARLESVI'S DAGBLAD
Buiteniand&eEi iverzicht
Spart en Weéstrpen
üinnoBlaEil
Masrlensiïïsr Mlaljea
ZATERDAG 17 SEPTEMBER 1921 TWEEDE BLAD
DE LOOP DER IERSCHE QUAESTIE.
DUITSCHLAND EN DE ECONO
MISCHE SANCTIES. BEIEREN EN
HET DUITSCHE RIJK.
Zoowel in Engeland; als in Ierland
hoeft liet ontsteltenis .gewekt, dat de
gang van zaken in de Iersche quaes-
tie 2.00 was, dat Lloyd George heeft
besloten de conferentie af te Jasten.
Verschillende persstemmen geven
den indruk, d'at in beide landen men
bet gaarne andere had gezien en laten
doorschemeren, dat wellicht nog niet
alle hoop op een vreedzameregeling
van do Iersche quaestie jg uitgeslo
ten
De Bngelsche bladen erkennen, dat
de Iersche quaestie een zeer ernstig
karakter Jieeft aangenomen. Echter
heerscht de opvatting, dat er toch
nog iets zal gedaan worden om een
hervatting van dc vijandelijkheden te
voorkomen,
Eenige kenners van de Iersche toe
standen zijn van meaning, dat het ant
woord van de Valera geenszins de
incening van het Iersche volk in het
algemeen vertolkt.
De Daily Croniclo, die dit vaststelt,
verklaart, dat de verwerping van het
'Britsche aanbod door een plebisciet
herzien zou kunnen worden. Dit zou
een onmiskenbaar recht van het Ier
sche volk zijn.
De „Times" zegt dat de regeering
ongetwijfeld tot de uiterste grens is
gegaan, welke de natie kon govi'keu-
ren.
De „Daily Express" legt er den na
druk op, dat het Britsche volk 'bereid
ls heel ver te gaan om aan de nationa
le aspiraties van Ierland te voldoen,
maar zal nimmer toestaan dat Ierland
rreemde grond wordt.
De correspondent van de „Times"
to Dublin meldt, dat het bericht van
het aflasten van de conferentie groote
bezorgdheid onder alle klassen van 't
Iersche volk heeft gewekt. Het
wenscht vrede en het kan geen vrede
lezen, noch aan de oppervlakte, noch
tusschen de regels van de Valera's
antwoord.
De „Daily Chronicle" troost zich
hiermede, dat er nog enkele dogen
overblijven, waarin wijze raad de
overhand kan krijgen.
Inmiddels heeft de Valera Lloyd
George geantwoord. Hij dringt er nu
op aan, dat zal worden gehouden een
bijeenkomst van onderhandelaars, niet
belemmerd door eenige voorwaarde.
Dus, zou men zeggen, de Valera
heeft zijn eisch van eerst erkennen der
Iersche soevereiniteit, laten vallen.
In Duitschland hebben onder lei
ding van den Rijkskanselier bespre
kingen plaats gehad met vertegen
woordigers der nijverheid en groot
banken ove>r den financleelen en eco-
nomischen toestand van het vod.
In den loop der besprekingen ver
klaarden bovenbedoelde vertegen
woordigers zich bereid op eigen reke
ning te trachten in het buitenland d'e
noodige credieten te vinden en Duit-
sche waarden als onderpand te ge
ven, om zoo te komen aan gelden, die
noodig zijn voor de schadevergoeding
•der geallieerden.
Men hoopt op deze wijze ten min
ste 11/2 milliard gouid'rnark bijeen te
krijgen en aldus de prestaties voor 't
herstel die weldra vervallen, alsook de
betalingen die in het begin van het
volgende jaar moeten geschieden vol
ledig te kunnen dekken,
Van hun kant verlangden de verte
genwoordigers, dat de regeering je
gens hun een tegemoetkomende hou
ding zou aannemen insane de belas
ting op de goudwaarden.
De regeering beloofde in dien 7:0
met de vertegenwoordigers der ver
schillende partiien b sprekingen te
zullen voeren. 7-Iet. komt natuurlijk m
do- eerste plaats op de li oud Lig der
sociaal-democraten aan, die nas mui
weet verlangen, dat de goud'waardfn
sterk worden aangesproken
Dc rijksregeering zal zich ook nog
in verbinding stellen met vertegen
woordigers van de andere produclie.vc
takken van het economische ,'e-
Onderscheidene Duitsche blad'en
dringen er op aan, dat de Entente
nalaten zal, de economische sancties
te handhaven, nu de Duitsche regee
ring al het mogelijke doet om haar
verplichtingen 11a te komen
Naai- aanleiding van het feit, dat de
voor 15 September toegezegde ophef -
ifing der economische sancties niet
heeft plaats gehad, terwijl Duitschland
voor i September het mïllard heeft
'betaald' en principieel toegestemd
heeft in de instelling van een controle
dienst op den 111- en uitvoer, herin
nert de „Frankf. Ztg." aan Briand's
worden in antwoord op lord Curzon's
rede op de conferentie van den Onder
sten Raad over de quaestie der sanc
ties.
Toen lord Curzon pleitte voor de
onmiddellijke opheffing van de eco
nomische en de militaire sancties, ver
klaarde de Fraiisclie premier, dat men
verbaasd zou staan over de edelmoe
digheid, welke het Fransche volk be
reid was te toonen.
Welnu mijnheer Briand, zegt de
„FrfZtg.", wij wachten op uw edel
moedigheid. Houd uw woord en het
Duitsche volk zal het bewijs krijgen,
dat een Duitschland, hetwelk zijn ver-
plichtngen nakomt, van Frankrijk
geen geweldpolitck te duohten heeft.
Dr. Wirtti deelde in de controle
commissie va.11 den Rijksdag mee, zoo
wordt uit Berlijn gemeld dat d'e
Beiersehe gezant hem heeft meege
deeld, dat het huidige zakenniinisterie
zich niet in staat, acht op het oogenblik
roet Berlijn .verder te onderhandelen.
De afgevaavdgde Müller-Franken
(soc.-dem.) deelde mee, dat hij bericht
had ontvangen, dat de hoogverrader
Erliard in de naaste omgeving van
den hoofdcommissaris van politie te
Munohen, Pü-hner, gezie-n is.
Dr. Wirtli las hierop een schrijven
voor van den staatscommissaris voor
openbare orde, Weissmann, waaruit
blijkt, dat alle pogingen om overste
Bauer, majoor Papst e,n den zee-offi
cier Erliard te arresteeren, mislukt
zijn.
Erhard zou in verbinding staan met
minister Roth cn op het commissariaat
van politie in- en uitloopen. Bauer zou
nu te Boedapest wonen, maar den loat-
sten tijd vele malen in Munchen ge
weest ziin.
De afgevaardigde Hergt (Duitsoh
Nationaal) motiveerde d'en eisch der
Daiitsch-Natonalen, om de verordening
van den rijkspresidont van 28 Aug.
op te heffen.
Na een uitvoerige rede van den
Beierschen gezant Von Preger, stelde
Wirth vast, dat wat er thans in Beie
ren aan oproerigs gebeurde, hoofdza
kelijk het werk van vreemden was.
Hij kon echter niet de opvatting van
de Beiersehe regeering deelen, dat de
geheel e kwestie van d'en uitzonde
ringstoestand moest blijven rusten,
tot er een nieuw rninsterie was.
Uitstel kon den toestand onmoge
lijk verbeteren. De rijksregeering kon
niet dulden dat dè uitzonderingstoe
stand nog lang zou voortduren. Het is
onmogelijk de Beiersehe eischen in
hun vollen omvanv aan te nemen.
De rijkskanselier zeide, in verband
met do verordenin- van den rijkspre-
sident, d'at hij de volle verantwoorde
lijkheid daarvoor overnam. De rijks»
regeering heeft deze bijna demonisohe
aansporingen tot geweld en moord
werkeloos aangezien dit is misschien
het eenige verwijt, dat men haar kan
maken. Nu moet echter aan deze op
hitsing een eind© gemaakt worden.
Ook het verbod van het dragen van
de uniform nam hij volkomen op zich.
Het was jammer, dat de uniform van
eerlijke Duitsche soldaten voor partij-
doeleinden midbrulkt zou worden.
RUST-AND.
ZWEEDSCHE HULP AAN RUSLAND.
De Zwcedsche hulpexpeditie naar
Rusland Kil binnen vijf weken vertrek
ken en zich vermoedelijk vestigen te
Samara, waar dc besmettelijke riek
ten het ergst woeden. De expedite zal
zich in d'rie afdeelingen splitsen,
een voor matschappelijke, een voor
geneeskundige hulp en een raadge
vende afdeeling. Zij zullen volkomen
zelfstandig optreden; als de Sovjet-
jiegeering de daarvoor toegezegde
waarborgen niet houdt, zal de expe-
'cTltfe onmiddellijk den arbeid sta
ken.
ANARCHIE ONDER SOVJET
SOLDATEN.
Volgens een bericht uit Helsingfors
aan Berlinks Tidende heerscht onder
de sovjet-soldaten van Kareliö volsla
gen anarchie. De soldalen doen wat
hun goed dunkt. Zij plunderen ook
'bij de Iburgers. 750Ó0 kilo zaalkoren,
dat van Helsingfors naar Karelië
•gezonden was voor d!e noodlijdende
bevolking, kwam slechts tot Repol-a,
wiaar de sovjet-soldaten er zich meester
van maakten,
TURKIJE
DE CRIEKSCHE NEDERLAAC.
Reuter verneemt, dat de jongste be
richten uit betrouwbare bron er op
wijzen, dat de Grieksche nederlaag
eerder moreel dan materieel is. Het is
bekend dat het Turksche leger als ge
regelde strijdmacht na de Grieksche
overwinning van eenige weken aan
zienlijk is ontaard, zoodat het niet te
gelooven valt d'at het Turksche leger in
staat zou zijn een groot offensief te be
ginnen. Konstantinopel dreigt intus-
sohen niet het minste gevaar. Bemid
deling in den strijd is niet te ver-
waohten, zoolan- Angora niet ernstig
blijk geeft de Britsohe gevangenen te
willen vrijlaten.
DUITSCHLAND.
Dultschland en de Volkenbond.
Dc liberal© ivnigeisólic afgevaardigde
Collins, pleit in do Daily News voor
toelating van Duitsclüand tot den
Volkenbond, die z.i. zijn taak slechts
kan volbrongeny bij samenwerking
van alle lanbeta. Collins acht hot on
begonnen werk, over economisch©
aangelegenheden zonder deelneming
van DuitsdMand t6 beraadslagen en
beslissingen te nemen. Duitsoh!and's
toetreding tot den Bond zal den weg
effenen naar de oplossing van tal
van vraagstukken, die nu onoplosbaar
lijken. De politiek der Geallieerden
heelt, betoogt liij, onnatuurlijke toe
standen geschapen, die Dultschland
hebben gedwongen, als „onderkrui
per" onder de volken op te treden.
Slechts met medewerking van Duitscli
land kan daarin, verbetering komen.
ENGELAND.
Lloyd. Ceorge ongesteld.
Lloyd George heeft Kou gevat en
moet mogelijk eenige dagen hot bed
houden.
ITALIA
De Diensttijd.
De regeering heeft den militairen
dienstplicht op zes maanden vastge-
sleld. leden- jaar zullen er 265.000 re-
cruten worden ingielijfd.
POLEN.
De minister-crisis.
Na het mislukken, van de pogingen
van den nationaaJ-democraat Glom-
binskï tot vorming van ©en ministeriel
zal Skuslci, voorzitter van het midden-
blok, de taalt overnemen.
ONZE TIJDINGZAAL.
In onze Tijdingzaal. Groote Hout
straat 93, zijn o.ra. de volgende fo
to's tentoongesteld:
De voorbereidende werkzanmheden
voor de te bouwen hoogoven fabrieken
te Ve'isen, zijn thans in vollen gang,
onze foto toont de enorme heimachine
aan biet werk oxn de betonpalen in te
heien.
Do graafmachine aan het. werk.
Het zand wordt direct in de gereed
staande treinen, achter de graafma
chine geworpen en naar Amsterdam
vei'woerd om daar dienst te doen voor
liet ophnegen van terreinen.
ARBEIDERSTOONEELVEREENI-
GING. Men schrijft onsOp de
laatstgehouden ledenvergaderine is het
bestuur der Arbeiders Tooneelvereeni-
ging „Vooruitgang" aldus samenge
steld: L. Bijlsma, voorzitter; L. M. van
Meerem, je-secre.taris; II. van Dokkunt,
re-penningmeester; A. Prinsen, ze-se
cretaris; T. Bonke, 2e-penningmeester,
L. Vredendaal en Van Wunnik, commis
sarissen. De wintercarapagne is verder
vastgesteld. Op 24 September wordt de
eerste uitvoering gegeven in den schouw
burg aan den Jansweg. Op 15 October
een balayond. Op 1 December hbopT "Je
vereenigipg haar 15-jarig bestaan te
vieren. Dit feest zal op de volgende wijze,
gevierd worden Alle besturen van zus
terverenigingen, tevens alle besturen
der moderne arbeidersbeweging, zullen
tot dezen avond uiigeuoodigd worden.
Vóór dit 15-jarig bestaan heeft de Haarl.
Bestuurdersbond zijn moreele medewer
king toegezegd. Op 3 December worden
in verband met dit 15-jarig bestaan twee
propagauda-stukken opgevoerd. Op 10
December heeft cihr in den schouwburg
Jansweg een tooneelwedstrijd plaats
van den Bond van Arbeiderstooneelver-
eenigingen in Nederland. Op 18 Januari
wederom een tooneeluitvoenng.
DE FAAM,
Do b'aam's (Kledingmagazijnen, geves
tigd op den wolbekenden hoek Anegaaig
Lange Veerstrant, zullen, wanneer ouzo le
zers dit. blad in li an <1 au krijgen, overgroot©
belangstelling trokken. Werd tot dusver
alleeiC gehandeld in heereivconfeolie, thans
is de firma om aiun de vele aanvragen
tegemoet te komen cv ook toe overge
gaan, om eon afdeeling dameBconlecti© aan
de zaait 10 verbinden. Daartoe moest oen
uitbreiding plaats hebben, die aan de aan
nemersfirnia Schiphorst en Philips werd
opgedragen. Deze firma heeft in tijd ran
slechts vijf wek on kans gezien, van eem
oud, leelijk peroeel in de Anegang, dade
lijk aansluitend© aan Do Faam's maga
zijnen, een prachtig winkelhuis te maken.
Er is 0011 aparte etalage voor jongensklee
ding gemaakt ter grootte van 6 bij 1 M.
Aan de zijd© van de Anegang, waar de
damesafdeeling gevestigd is, zijn twee
groote etalages ingericht, ter gezamenlijke
lengte van ongeveer tien meter. Daarin
prijken allerlei dames-mantels- en eos-
tuums. Oin het fraaie geheel to vol
tooien, heeft dc firma «en speciale luxe
electriseha verlichting doen aanbrengen.
Trouwens, over het liclit heeft de firma
niet te klagen, zoowel wat het kunst- a'.s
daglicht betreft. Om dit laatste goed to
doen toetreden, is Tceds eerder een bijzon
der fraaio lantaarn boven de magazijnen
aangebracht.
De groot© ruimte op de boven-étage,
alles keurig in do verf en vam alle gemak
ken voorzien cr zijn o.a. draaibar© spie
gels is thans verdeeld in eon afdoeling
hoeren- en damcskleediug. De dames kun
nen hier een ruime keuzo vinden, te meer
omdat een speciale inkoop er elke week
heen en weer maar het buitenland roisi,
om do laatst uitgekomen snuifjes naai
Haarlem te brengen.
Do Anc-gang is dit zij zonder overdrij
ving gezegd een zeer fraai modehuis rij
ker geworden.
Hedenmiddag vier uur zouden de ma
gazijnen geopend worden.
VOOR DE NIEUWE KERK IN HET
AMSTERDAMSCHE KWARTIER. -
Haarl. Pred.bl. one-ldt :Do oolleete, aan
de deuren der kerken gehouden, op Zon
dag 11 Sept. voor de Nieuwe ICerlc in het
Arosterdamsche kwartier heeft opgebracht
259.32,
GEREFORMEERD WEESHUIS.
Haarl. Predbl. meldt dat mevrouw Vrede
op verzoek eervol ontslag als directrice van
het Qeveformecrd Weeshuis hoeft verkro-
GOLF.
GOLF WEDSTRIJD HOLLAND
BELGIë.
Het bestuur van de Hilvereum-
ecbe Golf Club deelt mede, dat het te
legrafisch -bericht heeift ontvangen, dat
het Belgische team door ziekte van
eenige leden, verhinderd ls zich a.s.
Zond-ag met ortze Hollairdsche ibeste
solvere te komen meten, zoodat deze
interessante wedstrijden voorloopig
weer zijn uitgesteld.
VOETBAL.
SPARTAAN—R. C. H.
Zondag zal R. C. H. voor het ecr&t in
de eerste klasse in het krijt treden en
nog wel tegen Spartaan in Amsterdam
die door toetrexling van Jan de No-
tris een geduchte versterking heeft ge
kregen.
Daarentegen moet R. C. H- hij dezen
wedstrijd incompleet verschijnen, na
melijk met het volgende elftal
Rodsma.
J. Kuyt, Hazevoet,
B. Dik, Nieuwenhuis, Krom,
Nachtegeller, Geutekens, Roelfsema,
Van Dam, Boekelaar.
Benige jonge spelers uit het tweede
elftal ziin dus opp-enomen. Het komt
ons voor, dat R. C. H. wel met de ne
derlaag thuis zal komen, doch vertrou
wen er op. dat zü zioli geen oogenblik
van den strijd zal gewonnen geven en
dat met een enthousiasme gespeeld zal
worden als nooit te voren. Misschien
ls dan nög "wel een gelijk spel te ver
krijgen. Onze beste wensohen verge
zellen de R. C. H.'ers op hun reis naar
Sloterdljk.
KORFBAL.
NEDERL. KORFBALBOND.
HET PROGRAMMA VOOR
ZONDAC.
Westelijke afdeding.
Eerste klasso A.
Amsterdam D. E.- V.—Vitesse (L,J'<
Eerste klasse B.
Leiden FluksH. S. V.
Rotterdam O-, S. C. R.Vitesse (H.).
VeloxD. H. B. S. C.
Dordrecht DeetosRozenburg^
Eerste klasse C.
Haarlem .^dvendoKoog Z.
Hilversum ExcelsiorReady.-
Oostelijke afdeeling.
Eerste klasse A:
Oosterbeek Onder OnsBe Quickr
Arnhem E.- K. ,-C, A.Noviomagum,-
RO EI EN.
De Holland-Beker-wedstrijden.
In het clubgebouw van de Amstel te
Amsterdam heeft de loting plaats gehad
voor de roeiwedstrijden, uitgeschreven
door 't Holland-Beker-Wedstrijd-Comité.
Deze loting had het volgend resultaat
Zaterdag, 17 Sept. (voorwedstrijden)
1.30 u. Skiff juniores B walks over voor
Bak 'en Abraham2 uur, derde heat
Berger Mohlcndorf j 2.15 walk over voor
Ferwerda2.30 double scull. Eerste'
heatt I-Ioop—Nautilus; 3 uur: Hullzer-be-
ker-voorwedstrijd: Wlilem Ill-die Ley-
the; 3.30 uur Championaat skiff senio
res, walk over voor Eyken; 4 uur skiff
juniores B demi-finale: Ferwerdawin
ner derde heat; 4.30. uur: tweede demi
finale: BakAbraham.
Zondag, >8 September (voorwedstrij
den) 11 uur skiff juniores A: Bruining-
Abraham 11.30 uur: walk over voor Ber-
ffer-
Eindwedstrijden. 2 uur skiff juniores
A. 2.30 u. Hullzer-beker: Amstel-winner
Willem III—die Leythe; 3 uur: double
scull: Godesberg-winner eerste heat;
4 uur skiff B.
Om 3.30 heeft dan de uitdagingswed
strijd plaats tusschen Eyken en den
Zwitser Homberger.-
ONTSLAC AAN DE GEMEENTE
BEDRIJVEN TE AMSTERDAM.
Ben aantal arbeiders in gemeente
dienst te Amsterdam werkzaam aan de
Stadsdrukkerij is ontslag aangezegd,
met cle mededeelmg, dat zij in de ge
meente-arbeidsreserve zullen worden
opgenomen.
De volgend© week "Woensdag of
Donderdag zullen 174 man van het rij
dend personeel der tram naar de re
serve gaan.
De reden hiervan moet zijn, dat het
vacantietijdperk, waarin uiteraard
veel personeel tijdelijk moet worden
vervangen, voorbij is, terwijl boven
dien ook bij dit bedrijf diverse bezui
nigingsmaatregelen worden toegepast,
o.a. door verandering van de dienst
roosters. Een vrij groot deel van dit
personeel, dot dus thans tot d« reserve
zal gaan' belmoren, zal evenwel weder
te werk gesteld kunnen worden wan
neer lijn 20 in dienst komt en de uit
breiding van de lijnen 13, 16 en 18
een feit zal zijn.
Ook aan het eleotriciteitsbedrijf zal
eerlang voor een groot aantal werklie
den geen adbéid meer zijn, zoodat ook
dezen in de reserve worden opgeno
men.
Op de begrooting voor het dienstjaar
1922 zijn de totale kosten der gemeen
telijke arbeidsreserve geraamd op
f 1,002,200, waaronder alleen aan ga
rantieloon voor de reservisten f200.000
'begrepen is. Voor dit bedrag wordt
geen productief werk verricht.
De organisaties van het gemeente-
personeel hebben bij den wethouder
voor de arbeidszaken, den heer Ferd.
Wi-erdels, reeds geruimen tiid geleden
voorstellen ingediend om» de arbeids
reserve aan productief werk te helpen.
Dit zou mogelijk zijn doorlo. deze
werklieden bij voorkeur te doen plaat
sen bij particuliere aannemers van
gemeentewerken
2o. vóórdat eeninerlei werk uitbe
steed wordt, te onderzoeken, of dit
werk niet in eigen beheer met krach
ten uit de reserve, kan wórden uitge
voerd
3o. verschllende werken die op uit
voering wachten, te bespoedigen. B.v.
uitbreiding van tramwegen, aanleg
wegen en pleinen, maatregelen tot uit
breiding van het gasverbruik en eleo-
trificatie
4o. inrichting van één centrale werk
plaats zooaJs die bij Publieke Wer
ken reeds bestaat- voor alle gemeen
tebedrijven.
Is Het Volk wel ingelicht, dari heb
ben deze vooretellen reeds een onder
wen) van beraadslaging uitgemaakt In
het Instituut van Directeuren, dat, al
vorens de zaak in het georganiseerd
overleg aan de orde komt, zijn advies
moet uitbrengen.
VOIJLSWARBNHU IS- Te Rot
terdam i9 aan de Hooftstraat onder
groote belangstelling het eerste volks-
waren huis. gesticht op initiatief der
Scheepvaartvereeniging Noord en Zuid
"'opend.
MR. SCHIM VAN DER LQÉFF.
Naar de Nieuwe Ct. verneemt, heeft
de heer Mr. M. M. Schim van der
Loeff, zijn functie van secretaris-ge
neraal van de directie der Rotterdam-
sebe Bankvereenïo-ino- nedergelegd en
zal als deelgenoot optreden in het te
Berlijn gevestigde bankiershuis Del-
bruert Schickler en Co.
VOOR MOORDEN/AAR SAANGE-
ZIEN. De Dtrechtschc correspondent
van „Het Volk" meldt
In den sneltrein van Den Haag naar
Utrecht zaten twee heeren Duitsch te
spreken, terwijl hun gesprek liep over
Erzberger. Daar eenigé medereizigers
waren ingedut, zenen ze nun gesprek
fluisterend voort. Een der reizigers, die
blijkbaar wel eens wat gehoord bad over
den moord op Erzberger, luisterde hef
gesprek al eu meende in de beide fluis
terend sprekende personen de .-n.-orde-
naars te zien. Hij werd in z'n meening
zóó versterkt door het f luis ter-gesprek
dat hij in Gouda den stationschef ging
waarschuwen -dal de moordenaars bij
hem in den coupé zaten.
De stationschef telefoneerde diiect
naar de politie te Utrecht en toen de
trein te Urecht aankwam, stonden eenigo
agenten en rechercheurs op het perron
gereed om de moordenaars te arrestee-
teeren, terwijl de trappen van den tunnel
bewaakt werden door militaire politie';
De beide Duitsch sprekende reizigers
waarvan een dadelijk vloeiend Hol-
landsch sprak werden meegenomen'
naar het hoofdbureau van politie.
Daar bleek dat de Hollandsch spre
kende heer was de heer I'. J. E., wo
nende op de Biltstraat, alhier, terwijl de
Dui'.scher was dr. P. W., uit Keulen,-
een vriend van den heer E., die bij hem
logeerde. Beide heeren waren in 't bezie
van voldoende legitimatiepaperen ca
hadden natuurlijk niets met den moord
op Erzberger uitslaande, hadden zelfs
absoluui geen gelijkenis met de signale
menten van de moordenaars.
De politie bood natuurlijk haar veront
schuldiging aan voor de onaangenaam
heid den heeren berokkend.
CEEN INTREKKING DER WONING-
BOUWCIRCULAIRE.
De Tweede Kamer heeft de motie-
Schaper. den minister advisecrend de
woningbouwcirculaire in te trekken
en ingediend bij de interpellatie over
de woningpolitiek, met 43 tegen 23
stemmen verworpen.
AUTO-O N.GELUK. Donderdag
avond omstreeks 10 uur reed de auto
van den heer Cordang, uit Swalmen,;
ter hoogte van het kasteel Hattein op
den Maastrichter weg te Roermond te-
gen een boom. De schok was zoo lievig,-
dat de bestuurder C. in zeer ernstigsn
toestand in het hospitaal moest worden
opgenomen. Het voertuig is zwaar be
schadigd. De oorzaak van hei ongeluk
is onbekend.
EEN COMMUNISTISCH WEEKBLAD.
„De Tribune" meldt, dat her partijbe
stuur van de Communistische Partij be
sloten heeft tot do oprichting van een com
munistisch wóekblad voor het platteland
„De Volks-Tribuun", onder redactie van
,T. W. Kruyt, G. Stei-ringa en Opmerker.
WINTERDIENSTREGELING
SPOORWEGEN. Naar de Maasbo
de verneemt, zal 26 September bij de
Spoorwegen de winter dienstregeling
ingevoerd worden.
EEN ZATERDAGAVONDPRAATJE.
De Lngeisciion Hebben do gewoonte,
Jiuji bekende mannen bij hun voor-
lette i's te naeinc-n on ik herinner me,
dat wij Nederlanders een enkelen keer
dat voorbeeld wel eens govotgd heb
ben. Jaren geleden werd e-an heel be
kend© Amsterdamsche 1 iguur in de
financieels wereld nooit andere ge
noemd, dun A. C. Moest er wat op
tuuw gezet of ondernomen worden en
zei de eiou tegen den ander: „je weet,
A. C. doet mee", d-an was 't genoeg.
A. C. Werthehn was er bij. Eoi om
streeks denzelfden tijd was er te
Haarlem, weliswaar in- ©en ander vak,
ook iemand the door iedereen bij zijn
voornamen werd aangeduid, name
lijk uo uitgever Kruseman, een. man
van veel initiatief en grootcn kijk op
zijn vak en zie nu eens h-oe toeval
lig: cüc man heette ook A. C. Ik wil
nu niet zeggen, dat iemand dio an
dere voorletters heeft niet tot eon
Bcluttcrendc reputatie kan komen,
niau-r toch, toon van Stuiteren on
langs een kind had overgewonnen en
mij ultuppdigde het me© te gaan aan-
goveii, raadde lk hem in gemoede
mui: „noem hom A, C., Albert Gare!
of Ail-dries Corn el is of And-ró Ch ai-les,
wat je wilt, maar noem hem in elk
gei al A. L., dan heeft hij kans om
een vermaard man te worden!"
„Dat zal niet gaan", zei van Stuite
ren, „want 'i is oen meisje". En daar
Lit gesn herinnering heb aan beroemde
vrouwen die A, G. heetten, noemden
wc haar G. F. of Geertrui da Frede-
ïilsa, gelijk ook zijn vrouw vóórdat
hij do deur uitging, hem bevolen, och
ik bedoel gelastoch, ik wil zsiggien
Verzocht had.
Voor liet gezin van Stuiteren is
deze kans dus verkeken. Overigv-ns
lijkt het roe aardig en gemoedelijk,
onze beleende mannen bij hun -voor
letters te noemen. J© gaat bijvoor
beeld naar de R aadsvergade ring,
iv-annear er een belangrijk finam
onderwerp aan de orde komt en zegt:
■„wat -'"R vanmiddag J. B. weer yeei
te vertellen hebben!" Of je gaat naar
e©n schilderijententoonstelling en
komt een van ju vrienden tegen, die
je verklaart: „ik kom er juist van
daan, 1-et vooral op die prachtige
tulpenvelden van A. L." Of wal,
je wilt eeai co-ncart van Haarlemsch
Muziekkorps bezoeken „wat zal
onze N. J. weer in zijn kracht zijn!"
Deze vorm van gemoedelijkheid zij
aan onz© lezers aanbevolen. Die
brengt, om zoo te zeggen, onze beken
de mannen dichter bij ons. Het stel
sel kan het best toegepast worden op
menschen, die niet voel en ook niet
weinig voorletters bezitten. „Wat zeg
je wel van onzen W. R. G. AO
„wat zeg' je van onzen S.?" klinkt
niet. Twee voorl etters passen het
best. Waarmee ik natuurlijk voor
geen goud zou willen beweren, dat
wie er meer of minder heeft, niet ook
geen groot man zou kunnen zijn.
En een beetje gemoedelijkheid is
wel noodig, omdat in de tegenwoor
dige samenleving alles zoo machinaal
dreigt te worden. Werd vroeger het
bezit van oen góede, loopende schrijf-
liand aJs eon kostelijk voorrecht be
schouwd, tegenwoordig doen we zoo
goed als alles m-et de schrijfmachine,
zoodat het beste is, wanneer je heele-
maal onleesbaar schrijft dan kom
je niet meer in d© verzoeking oro te
schrij ven.
Accuraat optellen, aftrekken, vor-
mcnigvuldigon en deelen gold vroeger
voor even zooveel deugden de re
kenmachines hebben den me-nscli van
die deugden beroofd, voor zoover hij
ze bezat. Vroeger, wanneer we venti
latie in een kamer noodig haddeu,
zetten we deuren en ramen open of
gingen ons zelf door een kleine wan
deling ventilecreu, hetgeen de meest
afdoende methode wa.e; tegenwoordig
draaien we aan een knopje en daar
gonst de olectrischc ventilator in den
wand. Het zal nog zoover komen, dat
de machinale wekker ons 's morgens
liet bed uithaalt, ons onder cle douche
houdt, ons aankleedt, de boterham
voorzichtig in den mond stopt en ons
wegbrengt naar de dichtst hij zijnde
halte van do eleclriscli© tram. waar
hij wacht, totdat we zijn ingestapt,
om zich daarna weer naar huis te be
geven, zichzelf op te vouwen en in de
doos te leggen, om den volgenden
morgen op het machinaal bepaalde
uur hetzelfde weer van voren af aan
to beginnen.
Er zal nu wel iemand wezen, die
meent dat ik overdrijf. Maar nog een
paar dagen geleden lvcb ik in een van
de groote bladan een advertentie ge
vonden van iemand, die een verte
genwoordiger vraagt voor een boelc-
houdniacliine en daarna acht ik alles
mogelijk. Dat zal een ding wezen, dat
begint te beven als do boekhoudma-
chmist (waait zoo zal de bedienaar
van de machine móeten heeten) een
fout maakt en dat -als een racende
begint te bellen, als de machinist 111
de boeken mocht willen gaan knoeien,
om gomaakte iouten of gepleegde mal
versaties t© bedekken. Tot welke ge
niale luiogten zullen we liet in uit
opzicht noir brengen! Ik voorzie de
kalliedermachiiie in onze vergader
zalen, die den spreker aan 't woord
laai, zoolang lii] goede dingen ziögt,
maar hem onmiddellijk een prop m
den mond duwt, zoodra hij vervelend
wordt of een ander herhaalt en die
hem onherroepelijk van liet spreek
gestoelte afgooit, zoodra hij den toe-
g-estanen tijd (te regelen op een uur
werkbord) overschrijdt.
Of met al die machinerie het leven
wel plezieriger worden zal, valt te be
twijfelen. Welen we ons niet te ma
tigen, dan wordt de machine, di-e we
uitvonden om ons te dienen, wel
haast onze mees ter. Daarom is liet ge
lukkig, dat er nog altijd dingen in de
wereld zijn, die de persoonlijke, le
vende toewijding van den mcnscli zelf
vragen, bij vuorbeekl hot verzamelen
van postzegels.
Ik zeg dat zoo maar niet in 't wilde
weg. Hot verzamelen van postzegels,
met een deftig woord p h i 1 a t.e 1 i e
genoemd, wordt vandaag en morgen
til onze stad druk besproken op de
nlgcmocne vergadering van de lief
hebbers. Persoonlijk stol ik daarin
niet hot minste belang. Of een post
zegel yan, San Domingo lionde-rd
gulden waard is, wurineer het borst
beeld vam den vorst van llaiti dat er
op voqrkomt scheel kijkt, laat iuij
koud. Do vorst kijkt eenmaal loensch
en dat zijn hofpostaegelteekenaar ir«
een booz© bui hem teekende zooals
liij is Cu niet zooals hij zou wenschen
te zijn, raakt mij niet: den man zelf
trouwens ook nut, want toen er hon
derd postzegels bij ongeluk de wereld
waren ingegaan, lag zijn hoofd al
voor zijn voeten.
Jorani d© Zesde van Haiti is een
maal een ongemakkelijk heer. Maar
om de philatelisten lachen zooals
Wouter doet, ztu mij niet mogelijk
wezen, wanneer ik, zooals hij oude
sleutels verzamelde. Bij toev-al hel)
ik de roestige collectie eens oncler de
ooge-n gehad. „W at heb je daar nu
aan?" heb ik gevraagd. „Als er in
huis een sleutei wegraakt, kan ik er
zeker hi clezo verzameling een vin
den die past", '©i Wouter. Maax tot
dien tijd was 't nog nooit voorgeko
men. En als jo zoon schat van een
nette huisvrouw lwsht als tante Koosje,
dan zal het ook wel nooit gebeuren.
Maar intusscnen heoft Wouter dau
toch maar zijn pi uzi er in sleutels ver
zamelen en waarom ter wereld zou
den we hem dat misgunnem
Er zijn wel menschen, die liondtee-
kemngön verzamelen, waar z© ook,
zou je zeggen, niets aan hebben en
a|ndenon, die collecties prentbrief
kaarten aanleggen eu speelkaarten
en pijpendoorctekers en muziekin
strumenten en schilderijen en teeke-
ningen en weet ik wat al moer. En
wie niets van dat alles verzamelt en
ook niets anders, dat ik nog niet ge
noemd heb, die legt zich stellig en ze
ker toe op de allermoeilijkst© van
alle verzamelingen, namelijk die van
geldstukken op bankbiljetten. Nog lie
ver verzamel lk jonge honden of da.r-
tele geitjes. Die hebben tenminste ze
kere neiging om bij je te blijven.
Maar bankpapier en gangbare munt
speciën hebben altijd weer de eene ol
ander© geldige reden, om je weer te
veriaten.
Wij moeten (jus liever niet lachen
om de phtlat-sUsten.
Anders lachen Zie om .ons! En dat
niet zonder reden.
Van geld gesproken Van Stuiteren
had juist een verschil van meening met
een belasting-inspecteur, dat bij verlo
ren had. Dus verkeerde hij in een ver
drietige stemming cn vet klaarde,dat hij
maar in Duitsclila-nd zou gaan wonen,
„waar een mensch," zei hij, „goed
koop leven kan, wanneer hij zijn Hol-
londsche guldens omzet in Duitsche
Marken."
Wat wil het toevalJuist als hij dat
zegt, komt een groote vrachtwagen
voorbij, zoo'n din- "al wij in Neder
land ean tapissière noemen en waarop
met de bekende enorme letters (onder
nemers van verhuizingen zien ons
blijklbaar allemaal voor kippig aan)
stond geschilderd ALBERT BAR
TEL BERLIN. „Kijk," zei ik, „er is
blijkbaar juist iemand uit Berlijn hier
komen wonen. Als ni nu naar Duitsch-
land gaat, komt dat overeen uit. Maar
dit wil ik je wel zeggen, mannetje
als jij om goedkoop te leven naar
Duitsohland gaat en ons met de hoo-
ge belastingen laat zitten, dan ben je
een slechte vaderlander...." (hiervan
scheen hij niet biizonder te schrikken)
„en dan moet .je cr op rekenen, dat de
belastingen in Duitsohland ook niet ge
ring zijn."
„Zou je denken?" vroeg hij.
„Reken er op," zei ik. „Misschien
zijn de menschen die daareven voodbij-
bartelden...."
„Dartelden," zei hij grappig.
„Bartelden", hield ik niet minder
geestig vol, „misschien zijn die wel
gevlucht voor do hooge belastingen in
Duilschland. Zou jij willen, dat de
Duit-schers verhuisden naar Neder
land e>n dc Nederlanders naar Duilsch
land?"
„Nooit", zei hii. „ik hecht toch te
veel aan ons waterland."
Zoo ls Van Stuiterenniet kwaad,
maar onnadenkend.
Nu ik dian toch bezig ben met het
(buitenland te besohouwen is er met
een gelegenheid om te vermelden, dat
er dezer da-gen een Vlaming langs de
huizen kwam en aan de vrouw des hui
zes vroeg„Madam, hedde ge ook
goesting aan Perzische kleedjes Niet
iedereen aal. het artikel woesting
hebben gehad, maar wel zal menige
huismoeder zioh hebben afgevraagd
„waarom moet een aaróïig kleedje
juist uit. Perzië komen? Groeien ze
daar aan de boomen?" Zooals wij van
Japan niet* andere weten dan
geisha en lak, zoo weten w©
van Perzië niet veel meer dan „het
eene paard loopt altijd harder dan het
andere", een gevleugeld woord, toe
geschreven aan een Shah van Perzië,
die in Europa een wedren zag de
kleur geel en liet artikel Perzische
kleedjes. Wat dat geel beteekent weet
ik niet meer, er staat me flauw voor,
dat staatsiegewaden in Perzië geel
zijn en, 0, ja, dat daar pauweveeren
aan te pas komen. En wacht, dat) is er
cok nog de Perzische orde van de
Leeuw en de Zon. Ook moeten zij in
den winter bonten puntmutsen dra
gen. Mangelpers moet geen Perzisch'
artikel wezen.
Zoo weinig weten wij, weet ik,
moet ik - 'een, van Perzië af.
Wat weet dan een gemiddelde Pers
van Nederland
En hoe kan d'e Volkenbond ooit- sla
gen in de taak, om alle volken tot
broeders te maken, wanneer zij zóó
slecht van elkaar op de hoogte zijn I
Dus ben ik voornemens allerlei we
tenswaardigs over Perzië uit de eene of
andere Encyclonaedie in mijn ween
barsügc hersens te persen.
FIDELIO.
Noot
Een welwillende lezer maakt mij er,
in verband niet mijn vorige beschou
wing, op attent, dat de fontein in den
Hout, (die niet werkt) niet de eenige
fontein in Haarlem is. De andere staat
op liet Frans Halsplein en doet, naar,
des inzenders verzekering, baar bert.
Meer kan van mensch. dier of fon
tein niet verwacht worden. Vandaar
deze aanvulling. Maar monumentaal,
zooals die te München, is de fontein
op het Frans Halsplein toch ook niet.
F%
