OM ONS HEEN
Stadsnieuws
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
DINSDAG 20 SEPTEMBER 1321
ABONNEMENTEN per 3 maanden Voor Haarlem e
(kom der gemeente) f3.671/,. Franco per post door Nederland t'ó.ül1/,. Afzonder!
lustreerd Zondagsblad, voor Haarlem en omstreken f0.571/,franco per post f0.65. Post Gi
Uitgave der N.V. Lourens Coster, Directeiir-Hooidredacteur J. C. PEEREBOOM, Teleioi
de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd
Afzonderlijke nummers f0.15. Geïl-
33810.
ADVEETENT1ISNVan 1—5 regels f 1.75iedere regel meer 35 Cts. Reclames 60 Cts per regel. Rij
abonnement aanzienlijk rabal. Twaalfstuivers-advertentifen van Vraag en aanbod van 1—4 regels 60 Cts.
per plaatsing, elke regel meer 15 Cts. a contant; buiten liet Arrondissement dubbele prijs.
Directie on Administratie Crooie Houtstraat 03.
inrs. de Redactie 600 e
r Administratie 724
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ACI1T BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
DINSDAG 20 SEPTEMBER.
Stadsschouwburg, Wilsonsplein
Kon. Ver. Het NederI. Tooneel, „De
Vijf Frankforters," S uur.
Schouwburg Jansweg, Amsler-
damsch Tóoneclgezelschap, „De Hel",
tl uur.
Soc. Vereen. „De Zwarte Tulp", 8
uur.
„De Centrale", 'Spaarne 74, Verzor
ging van Oostenrijkschc arbeiders
kinderen. Lezinc. 8 uur.
Oud-Holland, Verwulft. Strijkorkest
Bioscoopvoorstellingen.
WOENSDAG 21 SEPTEMBER.
Stadsschouwburg Wilsonsplein
Het Sokoiiwtooneel„Belachelijke
Hofsche Juffers" en „Dokter legep
wil en dank", 8 uur.
Schouwburg Jansweg, Arnsterd.
Tooneelgezelschap, „De llel", 8 uur.
Stateru.-.al Prinsenhof. Gemeenteraads
vergadering, 1,30 uur.
Oud-Holland, Verwulft: strijkorkest.
l,uxor-theater, Groote Houtstraat
J89, bioscoop- cn variétévoo retelling
'b nam. 2.30 uur en 'e av. 8 uur.
Schouwburg De Kroon, Gi. Markt,
Bioscoopvoorstelling 'b nainld. 2 1/2
tn 's avonds 8 uur.
Cinema Palace, Groote Houtstraat;
Bioscoopvoorstelling namid. 2 1/2
en 's avonds 8 uur.
Scala-theater, Kleine IIoutetTaat fh
Bioscoopvoorstelling 's namid. 2 1/ï
sn 's avonds 8 uur.
Fuiniie-Bioscoop, Kleine Houtwagx
Bioscoop-voorstelling, 's nam. er»
's avonds 8 uur.
Do AsphaBüeeriing.
Morgen, Woensdag, komt dan het
voorstel over de verhooging van de
straait'belasting en dat over de asphal-
teering in den Raad.
Na alles wat wij daarover hebben ge
schreven en meegedeeld kunnen wij nu
volstaan met de verwachting uit te
Bpreken, dat dc Raad dilt voorstel niet
zal aauaemen, omdat het onbillijk is,
een gedeelte van de ingezetenen te laten
betalen voor een verbetering van den al-
gemeencn toesltand (plaveisel) 3n de
stad.
Dit zou niet alleen een financieel na
deel voor cenigen zijn, maar ook mo-
reele schade voor allen, daar hel gevoel
van saamhoorigheid, dat inwoners van
een zelfde gemeente moet bezielen, er
door wordt aangetast. Vooral dc Raad
moet daartegen waken.
Kan de gemeentekas de kosten der
asphaltecring thans niet lijden (wat wij
aannemen) dan liever gewacht lot betere
tijden, waarin zij er toe in staat zal
zijn.
Enkelen laten betalen voor allen, geeft
rechtmatige ergernis. De Raad nu mag
geen rechtmatige ergernis veroorzaken.
De Troonrede.
In dit nummer van ons blad vinden
onze lezers de Troonrede.
Zij is niet in opgewebten toon geschre
ven. vooral dc passages over den finan-
cieclen toestand hier en overzee klin
ken somber en de eenige vroolijke klank
betreft de vestiging van het Permanent
Hof van Internationale Justitie in Den
Haag.
Overigens is dc troonrede gewijd aan
mededeelingen betreffende afdoening
van hangende zaken of over wetsontwer
pen, waarvan wij reeds kennis dragen.
Dat heL wetsontwerp tot regeling van
het levensvetzekeringbcdrijf spoedig
zal inkomen is een aangename tijding.
Deze zaak is wel bijzonder urgent. Even
zoo het ontwerp tot vrijstelling van mi
litairen dienst op grond van gewetens
bezwaren.
Toch blijkt uit de Troonrede, hoe
sober zij ook moge wezen, dat de Ka
mers hard zullen moeten werken, otft
alles wat nog op de agenda staat cn
komt, in dit zittingjaar af te handelen.
No. 2940
De Buitenleerlingen van de H. B. S.
Ons gemeentebestuur verkeert in
ecu periode van strijd rnet de Regee
ring 111 Dtai Haag. Zij wil geen af
stand doen van dn Lnfant.e1rie-kuz.em0,
die jaren geleden ©en ai Lu meegaand
gemeentebestuur, zonder termijn te
bepalen, tan gabruike afstond aan het
Rijk voor militaire doeleinden, waar
schijnlijk op grond van het voordeel
van nieuwe ingezetenen of tot ver
inniging van het aanzien der stad. Nu
de gemeente zelf o.Lle groote gebouwen
en terreinen in de stad broo&noodig
heeft., vindt tie Minister van Oorlog
het; nog niet mooi genoeg, dat het
Rijk zóólang vau deze vrijgevigheid
lieeft geprofiteerd. Daarom zet het
gemeentebestuur kracht bij aan zijn
wenschen, door aan liet Rijksarchief
niet 1 Januari de huur van dc Vleisch-
lial op te zeggen. Waar dat dan zijn
heil moet zoeken? I11 de kazerne, zeg-
gon de mensohen vam 't Stadhuis iro
nisch. Kan Iemand zich voorstellen,
lioo de beerc-n van 't Archief hun
kostbare documenten onder dak
brengen in een oud kavalje, als de
infonterie-kazerne, dat er natuurlijk
in 't geheel niet voor geschikt is?
Zal de Regëering het zoover laten
komer.? Zal het gemeentebestuur niet
tot onderhandeling zijn te bewegen?
Wij meenen van wel. De oplossing
van het conflict zal wel hierin liggen,
dat de gemeente Haarlem aan het
Rijk een terrein aan dein buitenkant
van de stad present geeft voor het
stichten van een nieuwe kazerne en
de oiule terugkrijgt. Het gaat toch
niet aan, dat'het Rijk misbruik zou
maken van overmatige mildheid, be
wezen in een ganseh anderen tijd. En
wil de Minister alle infanterie uit
Haarlem wegnemen, dan zouden wij
ook daarom nog niet treuren,
Intusschen wordt er strijd gevoerd.
Nog over een ander onderwerp. De
nieuwe onderwijswetten hebben aan
de toch ai z-00 verminderde gemeen
telijke autonomie der gemeenten nog
weer eon ge duchten knauw gog-aveu
en liet schijnt, dat een conflict tus-
schen Regeering en gemeentebestuur
voor de deur staat. Onze lezers hebben
in ons vorige nummer kunmen lezen,
dat de Regeering bezwaar heeft tegen
het Raadsbesluit, waarbij is bepaald,
dat voor leerlingen van buiten op de-
li. B. S. te Haarlem f 300 schoolgeld
zal moeten worden betaald. Zij acht
dat in strijd met de wet op liet mid
delbaar onderwijs, die bepaalt, dat
ook het schoolgeld van de bui ten leer
lingen in overeenstemming met de
financi.ecle draagkracht van de be
langhebbenden wordt vastgesteld.
Progressie dus ©en hoog school
geld voor kinderen van welgestelden,
oen laag voor minder en onbemiddel-
don. Terecht betwisten B. en W.dat
dit op hjm weg zou lio-gen. De buiten
gemeenten moeten die verbetering
dan maar aanbrengen. En om aan te
tooncm, dat daarvoor 0.11e roden be
staat. publiceert het gem©enteb"stuur
ciifers, die indeednad doen schrikken.
De goheele som, die aan Rijksbi''1 va
gen ontvangen werd, bedroog f 48900,
nog geen 9 procent van de kosten.
Men doet in Den Haag nogal dik over
dat subsidie, maar de vraag is, of dat
bedrug de zwaarte waard is van deai
keten, dien Haarlem zich daarmee
aanlegt. Zelfs bij een schoolgeld vim
f 30 L) kost elke buiten leerling nog
f 150 aan de gemeente, maakt voor
een getal van 500 de ronde som van
f 75000, or f 27000 meer, dan het Rijk
vergoedt. En dan zou Haarlem d© hef
fing van f 300 nog moeten verminde
ren! Terwijl nog buiten beschouwing
blijft, dat de tweede H. B. S., waartoe
in beginsel besloten is, maai- die nog
altijd niet werd aanbesteed, overbo
dig zou zijn, wanneer eu- geen buiten
leerlingen waren.
Het komt den aandachtigen be
schouwer zeker voor, dat B. en W.
van Haarlem in dit geval sterk staan
bij hun verzet. Vooral omdat blijk
baar in Den Haag de toepassing van
iiot progressiebegripuit de wet min
of meer automatisch, misschien beter
gezegd formalistisch wordt geèisebt.
D© geest van den Minister blijkt
immers uit een schrijven van 2 Juni
1921, dus van ruim drie maanden ge
leden, waarin wordt meegedeeld, dat.
oen wetswijziging overwogen wordt,
waardoor „de buitengemeenten ver
plicht zullen zijn bij te dragen in de
kosten der middelbare scholen, waar
van de kinderen barer ingezetenen ge
bruik maken". Inderdaad waarom
zouden deze gemeenten aan de stad,
waarhij zij gelegen, zijn, de opvoeding
van hunne kinderen kunnen opdoffen
en zelf een betrekkelijk lag© belasting
blijven heffen, terwijl de- stedelingen
gebukt gaan onder hunne plaatselijke
inkomstenbelastingen?
B. en W. van Haarlem verklaren
gemoedelijk, dat zij gieen onwil ver
wachten hij de besturen van de omlig
gende gemeenten, wanneer zoo'n
wetev.'ijziging komt. Maar zij woten
ook, dat een wetsontwerp nog geen
wetswijziging is en dat plannen van
die soort, evenals Ministers zelf, teer
zijn als bloemen en den tijd nauwe
lijks doorkomen quo vivent 1 e e
roses. Daarover, namelijk over die
welwillendheid, is iets gaande. Een
naburige gemeente heeft inlichtingen
gevraagd van den .Minister, deze heelt
blijkbaar aan den Voorzitter van Ged.
Staten instructies gegeven althans
een echrij ven van den Commissaris
met hei antwoord ter lezing nederge-
legd voor dc leden van den Haarlem
echen gemeenteraad. Wij mogen niet.
weten, wat er in staat. Gelukkig,
want nu behoeven wij ook niet op de
geheimen te passen.
B. en W. zijn het dus met de Regee
ring niet eens cn stellen voor de
schoolgeld-verordeningen opnieuw on
veranderd vast te stellen. Dan blijft
de f 300 der buitenleerlingen gehand
haafd. Mochten die niet. goedgekeurd
worden, clan zullen B. en W. den
Raad nader adviseêren. Noodgedwon-
gy.m zou dan de vraag onder de oogen
moeten worden gezien, of niet op
grond van al liet hiervoor vermelde,
van de leerlingen van buiten, de
toegang tot de Haarlemsche scho
len voor M_ O. dtent to wor
den ontzegd. De Haarlemsche leerlin
gen kunnen in d6 bestaande schooi
precies worden geborgen. Weliswaar
u> liet onderwijzend personeel voor de
2dè H. B. S. met 5-j. c. al lang be
noemd en i\ een tijdelijk gebouw in
functie.
lnlussckep is het wel te hopen, dat
ook hier een convenant worde getrof
fen. Er is immers nog een ander eie-
ruont in de zaak, dat B. en W. niet
noemen en dat toch van beteekenis is.
Vooraf wil ilc wijzen op de zonderLin-
g& verhouding tusschen stad en dor
pen, die uit clU conflict weer duidelijk
bxijkt. Zonder de stad kan do in teil ec-
tuccle ontwikkeling van de dorpen
geen voortgang hebben, evenmin hun
artistieke, vaak zelfs niet hun econo
mische. Hübbon deze kleine gemeenten
clan niet hun tijd gehad? Hebben Ge
deputeerde Staten niet ecsu fout be
gaan, toen, zij uit de plannen tot ver-
grootiing van l-laarlems grondgebied
Bloemendaal wegnamen? En wordt
het niet tijd om al te zien van deze
kleine eenheden, wier grooiste betee-
keiiie in hun traditie ligt? Althans
wanneer zij leunen en steunen op de
stad in hun nabijheid?
Wie niet al te bang is van de zoo
genaamd historische rechten en breed
genoeg denkt, om over eenige guldens
belasting heen te etappen, kent het
antwoord op die vraag al lang.
Maar vrij zijn zoover nog niet en moe
ten, in practlsche vraagstukken,
kening houden met wat is en niet met
wat zijn .moest. Indien de gemeente
Ilaa-lcjB ten einde raad, zou beslui
ten tot wering van de buitenleerlin-
gen, dun zou zij allereerst in groote
erlegenheid 'bréngen diegenen welke,
eken en op de Hua/rlemsuhc H. B. S.,
ioowel ouders, die altijd in de buiten
gemeenten woonden, als die er zich
later hebben gevestigd. Formeel ge
sproken zou men hen om troost naai
den Minister kunnen zenden, maar
daartoe zou ons gemeentebestuur-niet
richt kunnen komen.
Maar is nog cvii ander gevaar,
namelijk dat nieuwe ingezetenen, ver
nemende dal hunne kinderen in Haar
lem geen middelbaar onderwijs meer
konden krijgen, zich in Bloemendaal,
Heemstede, Zaïndvoort niet mear zou
den neerzetten. En dat is Haarlems
belang niet. De stad moet voor een
gedeelte van hare omgeving be
staan, zij moet, het zij niet zonder
eenige ironie gezegd, het leven in die
buitengemeenten dus aantrekkelijK
helpen maken.
We zien, dat de twee geschillen in
dezo beschouwing genoemd, vrijwel
parallel loopen: 'Haarlem wil het Pro
vinciaal Archief niet in de Spekstraat
ztlten, maar wenscht haar kazerne
terug. En Haarlem wil ook niet de
deur van haar H. B. S. voor de bui-
tenieerlingen sluiten, maar verlangt,
van lien eon in verband met de kosten
redelijk schoolgeld.
Als men in den Haag voor deze twee
conflicten geen oplossing weet, dan
kunnen wij in Haarlem dat niet hel
pen.
J. C. P.
HOE STAAT T MET
het onderzoek naar de P. E. N.
In do Juiüzittiug der Frovinicale Sta
ten van Noord-Holland worden do stukaen
betreffende do 1'. E. N. in handen van oen
commissie gesteld tcncindo deze te be
spreken «n rapport daarover uit to brengen.
l)e oommissie hoeft herhaaldelijk verga
derd, pnuu ®e iB nog niet -met haar tonic ge
reed gekomen. Nu do vnoanties achter di n
rug zijn, zal do ooiainissio opnieuw bij
eenkomen om haar werk te voleindigen.
Hel ligt in de bedoeling, dat GedopuU-er
do Staten schriftelijk op dit rapport der
commissie zullen antwoorden, opdat do ge
dochtenwisseliing in do Prov. Staten vol
doende voorbereid zal zijn.
Eerst na die schriftelijke voorbereiding
lean de machtiging van de .Kroon worden
aangevraagd om eeai buitengewone zitting
der Prov. Staten te mogen houden om deze
aangelegenheid te besproken.
Vermoedelijk kan dit in 't eind van Oc
tober geschieden. Het beloven helangrij-
ko zittingen te worden, want dan zal, zoo
als men weet, gesproken worden over de
belangrijke verliezen van de P. E. N., hel
fitnaceieelo beleid en het voorstel om de
111 de crisisjaren geleden verliezen op ma
terialen geheel af te schrijven op de reke
ning der provincie.
KRABBELS
VERDWIJNEND NATUURSCHOON.
Eenigmi tij cl geleden schreven w© in
de rubriek „Hoe staat liet met
over de verbrceding an don straat-
wCfr Haarlem-Amsterdam.
Het blijkt, dat tengevolge van die
verbreeding eenlg natuurschoon zal
moeten worden opgeofferd.
Allereerst zullen eua viertal wind
watermolens die dicht aan den weg
geplaatst zijn moeten afgebroken wor
den. Het zal wol niet in de bedoeling
liggen die weer te herbouwen. Elke
windmolen die sneuvelt wordt immir:
vervangen door een motor. We willen
in dezen tijd niet meer van den wind
afhankelijk zijn.
Het verdwijnen dezer molens is wel
te betreuren. Zij stoffeeren zoo mooi
't Hollo-ndsclie 'polderlandschap
lukkig zijn er in cl© omgeving
Haarlem nog vrij veel molens o/erge-
bteiven, maar als ze nu bij vier tege
lijk opgeruimd worden, zou een mo
len op den duur wel eens een zeld
zaamheid kunnen worden.
Ook 't. eens verrolde huis te Half
weg komt door de wegverbreeding in
't gedrang. 1-Iet is nu zoo bouwvallig,
dat 't wel niet nog eens verrold zal
worden. Dan zal de slooper er wel aan.
te nas koment
EEN STANDBEELD VOOR EEN KOK!
We zijn ge-woou de beeltenis van heel ver
dienstelijke mannen in brons of marmer
te vereeuwiogn.
Dit is prijzenswaard, wanneer 't zich in
derdaad bopaait lot héél verdienstelijke
personen.
Nu is er evenwel in Straatsburg een
commissie benoemd om een gedernkteeken
op te ridhten voor Close.
1-I.ij was de kok van maarso'halk Con-
tades.
Dat was ©venwel niet zijn verdienste.
Die bestaat uit T feit, dat hij de uitvinder
van de... gamze-leverpaslei is!
De Straatsburgers achten dit belangrijk
genoeg om een gedenkteeken voor hem
op te riohien.
Buiten Straatsburg zullen velen om dit
denkbeeld glimlachen.
Maar eerlijkheidshalve moeten die lachers
bedenken, dat voor den oorlog te Straats-
buig per jaar voiir 10 miüio.-u Hol'r.i eisen©
leverpastei werdon vt.koeht.
u'o 1
ulden
BOEKJJDXDKRS-SrU DIECLUB
HAARLEM.
•ad zal in liet gebouw „De
Nijverheid" voor bovengenoemde ver-
ceniging als pspreker optreden de
heer J. C. Femhur van Amsterdam.
Uitgaan
LEZINGEN MEVR. BOLDINGH—
GOEMANS.
Evenals vorig jaar zal Mevrouw W. L.
BoldinghGoemans een serie van 12 lezin-
fen houden over de Kederlandsche letler-
unde, in het gebouw Zang en Vriend
schap, Jansstraai.
Hei programma bevat: Enkele moderne
Roinamoières, voorafgegaan door eeno in
leiding over de kunst der groote voorgang
sters van den imodernen tijdElisabeth
Wolff en Agatha Deken. Augusta de
Wit, Dia BoudierBakker, Top van Bhijii-
Naeff, Carry van Bruggen, Annie Salo
mons, Murgo SchartenAncink, Marie G.
Kooy van Zeggelen.
De eerste lezing heeft plaats Vrijdag
avond 30 Sept. a.s.
AANBESTEDINGEN. Te Loosduinen
i aanbesteed het bouwen vam 64 arbei
derswoningen voor de ver. „Patrimonium"
voor 33 woningen voor de ver. „De Goe-
Woning". Van do 25 inschrijvers was
laagste de Haarlemscho Goöp. Bouwers-
bond voor 525.000. Vorder werd aanbe
steed Oiet bouwen van 46 arbeiderswonin
gen voor de B. D. A. P. Ingekomen waren
16 biljetten, waarvan de laagste de Haar
lemscbe Coöp. Bouwershond voor
12.670.
1 W.
Amsterdam hebben
aanbesteed het maken van een paalfun-
deering- voor de 4e ambachtsschool op
terrein gelegen aan de Kost verlo
ren vaart. Ingekomen 36 biljetten. Min
ste inschrijver de heer H. Steenkist, te
Haarlem, voor f 30.828.-
PERSONALIA.
De militaire apotheker le kl. I.
Koster, wordt 21 September tc Haar
lem geplaatst, tevens belast met het
toezicht op de militaire apotheek te
Leiden.
VOORSCHOTTEN VOOR BOUW
TERREIN.- Bij beschikking van da
Ministers van Arbeid en van Financiën is
aan de gemeente Haarlem, tegen een
rente van 5 pOt., een voorschot uit
's Rijks kas verleend van ten hoogste
f 29.850, ten behoeve van het verkrijgen
bouwterrein (annuïteit 5.132 pCt.,
gedurende 75 jareu te voldoen).
Bij beschiking van de Ministers van-
Arbeid en van Financiën is aan de ge-
Haarlem, tegen een rente van
5 pCt., een voorschot uit 's Rijks kas
verleend van ten hoogste f 28.443 ten
behoeve van het verkrijgen van bouwter
rein (annuïteit 5-132 pCt„ gedurende
75 jaren te voldoen) .-
DE ZAAK-GROEN END AAL. Na
de protest-meeting die Maandagavond
in het Brongebouw werd gehouden,
betreffende de gevangenhouding van
Herman Groenendaal, ging een gedeel
te der aanwezigen, liederen zingende
naar de stad. Op een sommatie van -
politie werd aanvankelijk acht gesla
gen. Plotselincr begon eèn groep weer
te zingen, waarop een inspecteur van
politie zioh daarheen begaf en haar
uiteen joeg. In verband daarmede werd
M, W- naar het -bureau gebracht, ge
volgd door een grooten massa meeting-
gangers. Tegen W. werd proces-ver
baal opgemaakt.
BRANDJE. Bij het kokon van
water voor het spoelen van flesschen
geraakte in de fabriek van de firma
v.h. Paludan en Co., aan den Phoenix-
weg, eenlg stroo in (brand. Met eenige
emmers water kon het brandje eohter
egtoluscJit worden. Do staf dor brand
weer was aanwezig.
GEVONDEN VOORWERPEN.
Terug te bekomen bijC. Goedman,
Adr. Loosjesstraat 12, brocheP. Spee
Niassaulaan 22 E, brocheTello,
Groot Heiligland 9, ceintuurRuize
naar, Damaststraat 7, duifA. Wes-
selius, Gasthuislaan 141, dasspeld;
Kok, Oranjeboomstraat 87, hond v.
Oostwald, Kleine Houtstraat 138, u.-
meshandschocn P. Langereis, Es-
sohilderstraat 14, medaillonAan-
geenburg. Brouwersplein 3 rood, kin
dermuts Hage, Emostraat 2, porte-
luonnaieBureau van politie, Smedc-
straat, portemonnaic - J. Klein, Voor
zorgstraat 36, pon -, P. Ooeffel, Zijlweg
23, Overveen, portemonnaic F. Wage,
Sophiastraat 21 rood, portemennaie
N. v. d- Boogaard, Ro/.enprieelstraat
8, portemonnaieJ. Schulpzaiid, Lan
ge Annasti-aat 12 a, pop; Sprinovold,
Linsckotenst#aat S9, portemonnaie;
N. Smits, Schagchelstraat 22, reticule
Halsema, Anslynstraat 11, sleutels: S.
Roeland, Boercnsteeg 1 f, kinder-
schortjes; W. Serné, Kennemerstraat
48, SchoenenJ. Pellemans, Gier
straat 53 rood, vrouwensoliortG.
Bakker, Wagenniakerslaan 4, Linnen
l.Q&nhio,
Binnenland
DE TROONREDE.
11. M. de Koningin opende lieden de
ycroenigde zitting der Eerste cn Twee
de Kamer ïuet de volgende reue:
Mij wederom in Uw midden bevin
dende, Leden der Btaien-Gencraal,
mag 11c niet verhelen, dat, zelfs thans,
nu do wereldoorlog wel!ia.a®t drie ja-
xen tot lier vcrieuene behoort, zijne
gevolgen zich nog 111 hevige mate
doen gevoelen. Schoon God ons v.
zware rainpeu spaarde, lijdt ook het
vaderland onder de algemöone ont
wrichting dor economische verhou
dingen. Met noesten ijver aan het her
stal \an de welvaart te arbeiden,
angstvallig de spaarzaamheid tc be
trachten, is ons aller plicht.
Zorgwekkend is de toestand dei-
schatkist, dc sterke groei der uitgaven
in de luatot veiToopen jaren heelt den
verrasseiidcn aanwas der middelen
nog ver overtroffen, terwijl de laat
ste thans tot staan gekojnen is en te
ruggang reeds plaats vindt. Aan be
langrijke opvoering van de reeds
zwaar drukkende heffingen valt, we
gens de daaruit dreigende schade voor
net algemeen belang, wel nauwelijks
te denken. Het publieke leven op
meer bescheiden voet don tot dusver
m te richten, zal noodzakelijk blijken.
(Jok in de overzeesclie deei-en van
den Staat is een zuinig beheer gebo
den. Vooral de scherpe dalmg der
prijzen vun de producten vam land- en
ïjnbouw baart zoowel in Oost-lnuie
.s in Sui-inauie, ernstig© zorgen.
De international0 toestaaid blijft
ernstige aujïiducht vorderen, Intus
schen geeft Mij de ont-wikkêiirig van
de betrekkingen die met vreemde Mo
gendheden worden onderhouden, in
velerlei opzicht reden tot voldoening.
Met waordecriug en ingenomenheid
maak lk gewag van het door de in
den Volkenbond vereenigde Mogend-
reden genomen besluit tot vestiging
van het Permttnent Hof van Interna
tionale- Justitie te 's-Gravenhage.
De afdoening van de in het afgeslo
ten tijdvak voorbereide wettelijk-
naatregcl-en, allereerst de herziening
,on de Grondwet, zal Uwe voile toe
wijding vorderen.
Met partieeie herzieningen van ver
schillende onzer Welhoeken zal wor
den voortgegaan.
Een wetsontwerp tot regeling van
liet ievensverzekeringbedrijf zal o
eer spoedig bereiken.
Ter versterking van de Zeemacht,
■ooral met het oog op de verdedi
ging van Nederlandsch-Ludië, zal een
'oorslel worden ingediend.
In voorbereiding is een wetsont
werp dat beoogt de mogelijkheid te
'openen om vrijstelling van militairen
dienst te verteinen aan hen, die daar
tégen ernstige gewetensbezwaren
koesteren.
Voorstellen lot wettelijke regering
van de ruilverkaveling en tot herzie
ning van de bepalingen betreffende
de pacht-overeenkomst zullen worden
ingediend.
untwerpen tot wijziging cn aanvul
ling vam de Arbeidswet, de Invali
leitswet en dc Ouderdomswet zullen
weldra bereiken.
In afwachting van de totstandko
ming der voorgestelde wijzigingen
van de Grondwet, wordt eene uaarbij
aansluitende herziening van liet -
georingsreglement voor Nederlandscli
ndie voorbereid.
Moge op Uwen arbeid Gods zegen
,'usten!
Ik verklaar de gewone zitting der
Staten-Generaal geopend.
WIJZICINC DER ARBEIDSWET.
In zijn memorie van antwoord op
het voorloopig verslag der Tweede
Kamer betreffende liet wetsontwerp
tot wijziging van de Arbeidswet 1919,
verklaart minister AaLberse, dat hij
liet noodzakelijk acht, dat een wets
wijziging, op grond waarvan art. 39
der Arbeidswet ook na 23 October
1921 blijft voortbestaan, -vóór dat tijd
stip tot stand komt.
Geschiedt dit niet, dan wordt het
onmogelijk, bekoorlijk© voorzieningen
te treffen in hei belang van de brood
voorziening van de bevolking bij dub
bele feestdagen, alsmede bij oven-
(letecten, zi.ekte van personeel en on
diere onvoorziene omstandigheden.
Toepassing van art. 35, tweede lid,
onder b, der Arbeidswet, krachtens
welke bepaling behuLve op Zaterdag
jp tien and-ere dagen in het kalender
jaar tussclien 4 en 6 uur des voormid
dag-s 111 eon broodbakkorij bakkersar-
beid mog worden verricht, geeft voor
dergelijk© gevallen niet voldoende uit
komst Ook om te voorkomen, dat het.
grootbedrijf in ©en ongunstige positie
ltomt tegenover liet kleinbedrijf, kan
art. 39, zoolang de herziening der Ar
beidswet 1919, in de voorlaatste ali
nea der memorie van toelichting be
doeld, niet beeft plaats gehad, niet ge
mist worden.
Ton einde (0 voorkomen, dat het tot
stand komen der thans voorgestelde
wetswijziging op grond van de in liet
voorloopig verslag aangevoerde be
zwaren vertraging zou ondervinden,
wordt bij nota van wijziging, in over
eenstemming met den wenk, door een
aantal leden in 't voorloopig vorsing
gegeven, voorgesteld het tijdelijk ka
rakter van art. 39 te behouden en
artikel niet langer dan tot 1 Januari
1923 te doen .gelden.
De minister acht hot. In verband
hiermede onnootlig thans in een ]>o-
schouwing te treden over dc voorstel
len van den Algemeenen Nederland
sdien Bond vam Arbeidcrsfstars) in
het Bakkers-, Chocolade- en Suikerbe-
•kersbedriif en dc Nedorlandsclie
OPEN BRIEVEN VAN
KEES DE MOPPERAAR
AAN -
't Artl6-bestuur.
Naast heel veel lof heb ik één klacht
tot u te richten.
In den dierentuin is alles mooi en
interessant. De cliervcrzamelingen
worden zooveel het kan aangevuld en
dc tuin wordt zoo keurig onderhouden
dat hij een lusthof gelijkt.
Maar mijn klacht geldt ook niet
wat in den tuin is, maar de manier
om daarin te komen.
De toegangsprijs is gesteld op 1 gul
den per persoon, terwijl voor het
Aquarium nog- oen kwartje extra ge
vraagd wordt en voor 't gidsje even
zoo. Ik wil niet zeggen, dat liétgeen te
zien is geen gulden waard is, maar
dat moet, niet <ïe maatstaf zijn. Musea
worden steeds voor een Jagen prijs
(soms zelfs kosteloos) toegankelijk ge
steld, om het bezoek aan le moedigen.
Nu beschouw ik Artis als een soort
museum van levende dieren. Een be
zoek aan Artis is voor een kind leer
zamer dan een dozijn lessen van den
knapsten onderwijzer, over dierkun
de. En vele volwassenen hebben ook
zoo'n lesje nog wel noodig.
Toch is 't bezoek aan .Artis niet
groot. De bezoekers loopen elkaar no2
lang niet in den weg. Geen wonder,
want menig huisvader die graag met
wouw en kinderen een vacantiedagje
in Artis zou doorbrengen, wordt nu
weerhouden door de kosten. Een Haar
lemmer die et vrouw en vier of vijf
kinderen van Artis wil genieten.
met de spoor of tramkaartjes en v
matige vertering, bijna 25 guldc-iv
kwijt. Voor kinderen moet in Artis
ook de vol!© toegangsprijs betaald
worden.
De Amsterdammers kunnen in de
September-maand voor een kwartje
per persoon genieten, maar nu durft
elk man van buiten zich niet voor e©n
hoofdstad-bewoner uit te geven, ter
wijl bovendien in September de vacan-
tiss al afgeloopen zijn.
Wat is er op tegen om den toogangs
prijs voor Artis te verlagen?
Als de prijs op een kwartje gestold
werd, zon het bezoek minstens 4 maal
grooter zijn.
De ontvangsten bleven dus gelijk.
Maar het groote voordeel werd ver
kregen, dat voel meer mcnschen van
't schoons uit 't planten- én dieren
rijk konden genieten!
Vereeniglng van Werkgevers in liet
Bakkersbedrijf betreffende de defini
tieve regeling van den voorarbeïd en
den nachtarbeid van bakkers, en het
normale aanvangsuur van den bak-
kersarbeid, waaromtrent fcij een voor
ontwerp tot herziening der Arbeids
wet thans het advies van den Hoogen
Raad van Arbeid is ingewonnen. Een
vergelijking tussclien eerstgenoemde
voorstellen cn dc voorgestelde noodre-
geïing heeft zegt de minister
weinig zin, aangezien de minister
eveneens blijkens het bij den Iloogen
Raad van Arbeid aanhangige vooront
werp van meening is, dal dc thans in
de artikelen 35 tot en met 39 der Ar-
geiriswet 1919 opgenomen bepalingen
op den duur niet onveranderd gehnr;-.-
haald behooren te blijven.
Bedoeld voorontwerp, dat, zooa's
bekend is, ook 00:1 instr algemeen e
herziening der Arbeidswet 1919 be
oogt, wordt thans in de commissies
•van den Ho ogen Raad van Arbeid,
onderzocht, die ook de noodige aan
dacht wijden aan dc wijzigingen,
daarin voorgesteld door de werkge
vers en arbeidersorganisaties in het
bakkerbedrijf. De minister meent te
mogen aannemen, dat dit ontwerp nog
dit jaar de Tweede Kamer der Staten
Generaal zal bereiken.
GEZANT Mr. EVERWIJN. De NedeH
lundsche gezant tc Washington, mr. Ever
wijn, is, blijkens bij hel departement an
buiteulandscho zaken ontvangen bericht,
op zijn post aangekomen.
DOODGESCHOTEN. Te Hoerlerheido
is Zondagavond de metaalbewerker Th.
bij een herberguvisl doodgeschoten. Benige
personen, die Dij de twist besrokken waren,
zijn gearresteerd.
GRENSBEWAKING.
Op de vragen van liet Tweede Kamerlid
dein heer van Rappard betreffende handha
ving van de grenabewakingsmaatregelsn,
heeft de Minister van Justitie geantwoord
dat de toestanden in het buitenland, voor
zoover men kan nagaan, nog niet in die
mate tot rust zijn gekomen, dat maatrege
len ter bewaking der grenzen thans rei-is
zouden kuunen worden gemist. Werdeei die
maatregelen ingetrokken cn «ischte op een
gegeven oogenbltk do toestand plotseling
weder invoering, dan zou deze. ook b.v. in
verband met dc dan noodzakelijke uit
reiking van tienduizendtallen passen, zeer
groote moeilijkheden met zich brengen.
Handhaving wordt derhalve voorloopig
nog gewen soli t geacht.
TRAP VAN EEN PAAJID. Dé
milicien der veldartillerie Keulera tc
Den Bosch, kreeg een trap van een
i paard tegen het hoofd- Hij bekwam
m schedelbreuk.
HET GEBEURDE TE CHEMNITZ.
Op d« vragen van den heer Rink be
treffende een betooging tegen het Nedc-r-
lwndseho consulaat te Chemnitz antwootd-
de de minister van Buiteulandscho Zakell.
Inderdaad zijn op 31 Aug. j.l. in hei ge.
bouw, in welks localiteitcn het viceeon-
sulaat der Nederlanden U- Chemnitz, is
gevestigd, betoogers binnengedrongen, die
geëischt hebben dat do tor gelegenheid van
den geboortedag vim de Konltijrin uitge
stoken Nedorlandsclie ,_ln^ welke door da
boloogers werd gehouden voor een „reac-
tionnair symbool", onmiddellijk zon wor
den imeebaald. Den bet oogera word toon
duidelijk gemaakt, dat hot hier de Neder
