HetgeheimeSenQotschap
De ramp te Baden.
6' U a a e o n
OORSPRONKELIJK DETECTIVE
ROMAN.
Het driemanschap.
„Ter dood veroordeeld", lachte ze
nuwachtig de graaf de Tournel, ter
wij i hij in zijn kamer op eu neer wan
delde. „Het lijkt dwaasheid en toch
schijnt het hittere ernst Maar ik geef
den strijd niet gewonnen en zal mij
verdedigen met alle macht, die in mij
is".
Op dit oogenblik werd er beschei
den op de deur getikt. De graaf
schrikte onwillekeurig, doch daarna
glimlachte hij om zijn eigem. vrees.
,,Het is immers Ferdinand", zei hij
tot zichaelf en daarna riep hij ,,bin-
Tnderdaad was het Ferdinand, de
lijfknecht van den graaf, die zijn
meester een kaartje een zilveren
presenteerblad overreikte.
De edelman lea den naam op het
kaartje en zei toen:
„Maai- laat mijnlioer tod» hier ku
mem, Ferdinand en onthoud, dat ik
verder voor niemaoid thuis ben, wie
er ook moge komesi".
De bediende boog en kort daarop
trad oen heer de kanier binnen, wiens
geheel® ontleden den Bngelschen edel
man verried.
„Gij ziji mij welkom, Lord Nibbling-
ton", zei de graaf, hem de hand rei
kend, „gij zijt meer dan wolkom, gij
komt alsof ik u had geroepen".
„Ei zoo, mijn waarde Tourael",
antwoordde de ander, zich lui achter
over in «a\ fauteuil werpen, „kaai ik
u van dienst zijn, liebt gij wat voor
mij te doen?"
„Ik wilde uw raad inwinnen".
„Bah, hoe gewoon, ik meende, d&t
gij nu eens iets voor mij had, om de
verveling van mij weg te drijven".
„Dat heb ik, Nibblington, luister
got«l, v, ar.: wat ik u thans ga mede-
deelen is zoo buitengewoon, dat het
zelfs u belang zal inboezemen"
„Gij maakt me al nieuwsgierig",
zet de ander geeuwend, „vertel op".
„Ik bon ter dood veroordeeld".
,,\Vat blief', riep de jonge Engel-
sclie lord. ..kom spot nu niet".
„Neen. het Is hoog» ernst, mijn
vriend, het doodvonnis is mij getee-
kend".
„Och wat", antwoordde Nibbling-
fon, „zeker de een of andere dwaze
dokter, die u heeft wijsgemaakt, dat
gij een kwaal bobt, waaraan gij oa-
sermijdelijk over eenige jaren, zult
sterven. Maak u niet ongerust, hoor.
Ik sterf ook binnen een paar jaar,
enkel en alleen aan verveling".
„Gij laat mij niet uitspreken, Nib
blington, ik bedoelde het veel erger.
Ik zoide u immers, dat mijn doodvon
nis mij roeds werd toegezonden. Lees,
hier is liet".
De lord nam een klein papier aan
in den vorm van een driehoek en ver
slond de woorden die het briefje be
vatte, met zijn oogen. Toen bekeek
hij het nog eens van alle kanten en
zei.
„En gij meent, dat dit ernst ia?"
„Heilige ernst, mijn vriend".
„Maar bestaat er dam geen politie
om u te beschermen, zijn ek geen rech
tors oni den moordenaar te straffen?"
„Machtiger dan Justitie en politie
is het eedgenootschap, waardoor ik
ben ter dood veroordeeld. Geloof mij,
do schilrken hebben reeds meer P®r-
sonen hun driekant briefje gezonden
en allen, die het ontvingen zijn ver
moord. Dat lot wacht ook mij".
„Ho, ho, maar gij, geeft den moed
toc.h niet verloren, wil iJc hopen, gij
zult toch uw loven trachten te red
den?"
„Zeker, maar do kaa<j om daarin te
slagen is al zeer gering".
„Gij moet de zaak niet te donker in
zien, mijn waarde en al uw geest
kracht gebruiken, om aan de schur
ken te ontkomen. Zie liet klinkt u
INGEZONDEN JfEDEDEELINGEN
•1 60 Cts. per regel.
van het Ned.Herv.Diaconiehuis
Jansstraat 36, alhier,verzoeken be
leefd de Circulaire, die de volgende
week wordt verzonden, Ingevuld
gereed te leggen, ter afhallng of
dezelve te doen bezorgen.
Kastoor Jansstraat 3Srood
PORTUGEES QHE BANKIERS GEAR
RESTEERD. Naar uit Las ia boa wordt
gameid la te Opoito do bekende bankier
Podro de Aranjo gearresteerd wegens frau
duleuze beursspeculaties. De aanklaout
staat in verband met een credict -.an
50.000.000 dollar, hetwelk de Portugeesche
regeering vaa eaa groep Amerikaanscihe
financiers zou ontvangen. De waarheid
waa, dat het orediei nooit was aangeboden
om de eenvoudige reden, dat de groep
financiers niet bestond.
De arrestatie van den bankier volgde op
een motie, welke door hc-t Portugeesche
parlement was aangenomen en wasrin
machtiging werd verleend om oan gerech
telijke vervolging ia te stollen tegen alle
personen, die wetend, dat het bericht om
trent -een Amerikaansch credict een ?en-
Si was, van het stijgen en later van het
en van den koers profiteerden om op de
marsten te Lissabon en Oporto goud ie
koe pen en te verkoopen tot een gezamen-
Ujkbedrag van meer dan L32.COO.CCO dollar.
Twee andere bankiers werden Donder
dag gearresterd.
DB OYER8TROOMING IN SPANJE.
Uit Cuenoa wordt gemeldVolgens na
dere berichten uit Motilia del Palanoar
zijn door de overst rooming eon dertigtal
buizen ingestort. Elf personen zijn ee-
dood en een dertigtalgewond. De schade
bedraagt meer dan een millioen.
Uit Madrid wordt gemeld: Door stoim-
weer en overstroomÏDgen te Granada cn
Ssragossa werden eenige personen gedood.
De aangerichte schade is zeer groot.
DE MOORDENAARS VAN ERZBERGER.
Uit Genève wordt gemeld: Het schijnt
vast te staan, dat do moordenaars van Etz-
fc-3rgor naar Zwitserland gen-lucht zijn. De
politie doet ijverige nasporimgen. Men ver
moedt dat de moordenaars in Oost-Zwitser
land vertoeven.
Sport eii Wedstrijden
VOETBAL.
HET PROGRAMMA VOOR
ZONDAG.
Westelijke afdecllng.
Eerste klasse A.
Blauw WitHaarlem (Scheidsrech
ter J. Mutters).
H. B. S. Ajax (Scheidsrechter W.
Eijmetra Jr.)
D. F. C.—V. 0. C. (Scheidsrechter
C. H. Vrugt).
FeijenoordU. V. V-. Scheidsrechter
L. Casteleijn),
R. G. I-I.H. V. V. (Scheidsrechter
Mr. E. G. <vain Bisselicki.
V. V. A.Spartaan (Scheidsredhtev
H. A. Tromp).
Ovcrgangscompetltie.
D. E. G—Z. F. C.
SpartaV. U. C.
A. D. OHermee-D. V. S.
S. V. V.—Quick.
StormvogelsExcelsior.
A. F. C-—'t Gooi.
Reserve 1ste klasse A:
Spartaan 2A. F. C. 2
U. V. V. 2—V. V. A 2
Ajax 2—H. F. C. 2
Reserve 1ste klasse B:
H. V. V. 2—Feijenoord 2
Quick 2S. V. V. 2
V. O. C. 2—D. F. G 2
Concordia 2—H. B. S. 2
Hennes-B. V. S. 2Spuria 2
Tweede klasse A.
W. F. C.—V. S. V.
SchotenAlcmaria Victrix
Z. V. V.Purmersteijn
HollandiaHortus
Tweede klasse Bi
VeloxZeist
O. D. E.—Olympia
D. O. S.Hercules
Tweede klasse 0:
C. V. V.—Steeds Hoogcr
DordrechtR. F. C.
Nop tun usFortuna
A. S. C.—O. D. S,
D. H. C.—Unitas
Derde klasse A'l
Bloemen daalHelder
Amsted—D. W. S.
Z an <Jj voortAiSaendelft
D. W. V.Willi. Vooruit
Steeds VoorwaartsH. S. Vt
Oostelijke le klasse.
U. D.Theole
EnsoiiedéQuick N.
Vitesse»—Be Quick
Z. A. C.Hengoio
Horac-IesGo Ahead
Zuidelijke late klasse.
D. O. S. O. K. O.— N. A. C.
Bredania—N. 0. A D.
M. V. V.Wilhelmina
B. V. V.—Philips.
Willem EI—V. V. V.
Noordelijke fsfo klasse.
Forward Achilles
G. V. V.—AJctdes
Frisia—Bo Quick
Upright—Atelocitas
VeondamW. V. V*
(Sportkr.)
ZEILEN.
HAARLEMSGHE JACHTCLUB.
l)o najaarswedstrijdon van de
Haarlemsche Jachtclub op Zondag a.9.
beloven door het groote aantal In
schrijvingen zeer belangrijk te wor
den. Alleen in de Dinghy-klasse zullen
reeds 17 jollen aan den start verschij-
nenb een aantal, dat men dit jaar
op weinig wedstrijden heeft aange
troffen.
In de 6,5 meter klasse zal do Oranje
I, die ln 1920 voor Ostendo Olympi
sche lauweren behaaldo, uitkomen
tegen de Oranje II, die do vorige
maand oo de solent getracht hoeft de
One Ton Cup to veroveren. Het is voor
het eerst, dat deze belde jachten ei
kaar zullen ontmoeten.
Verder schreven ln 8 regenbogen,
7 Scheldejollen, 2 vrijbuiters en 5
jachten in de 45 M2. kruiser klasse.
De wedstrijden hebben plaats op do
gewone ba3n van de Haarlemsen®
jacht club aan het Noorder Buiten
Spaarno. De eerste klasse vertrekt
's morgens om half elf van do Jacht
haven in de richting naaT Spaarn-
Jam.
De volledige inschrijvingen luiden
als volgt:
12 voets jollen: Nolly van M. van
Breemen; Peggy, van J. Sarlet; Snap-
je van A. J. II. Dokkum; Beatrys III
van C. N. Htn; Ineke, Haarlemsche
Jacht Club; Boreas, van M. de Wit;
Lef van C. Huisken; Geisha van W.
Blankevoort; Jota van A. C. Stoel;
Puck van H. v. d. Valk; Duimelot van
A. H. Verkade; Loodsje van H. J.
Pluygei^; Ingeborgje van G. Vis; Ma-
rietje van W. de Vries Lentsch; Hans
je van Puttere Gobel; Windewiek van
H. C. M. van Hesselveld en You never
can tell van K. Jonker.
Vrijbuiter klasse: Lange Pier van
Ch- Rernhard en Vrijbuiter van P.
Bon Czn.
6.5 Meter klasse. Oranje I van Syn
dicaat Oranje en Oranje IT van P. A.
Wernhik c.s.
Regenboogki aeee: Greta van I.
Broer, de Leede, L. Doedes; Holland,
syndicaat Holland; De Zaan, P. van
Calcar Jac.zn.; Agatha, P. Molenberg;
Regenboog, W. Jochems; Iiis, H.
Brouwers en Schoonheid, II. Bern-
hard.
Scheldejollen: Wildzang van J. J.
A. Hin; Sarlta I van J. G. en P. C.
van Niftrik; Saxita II van F. J. Bern-
haixl; Me Voila van G. A. Rietveld.
Willy van G. de Vries Lentsch; Mar-
eentje van J. Bulger en Houby van
C, J. Morene.
45 M2, kruiser klasse. Stokvisch van
C. D. Schuddeboom; Boekanier van
W. Ruys Bzn.; Violet, van H, .1. Pluy-
gers; Loes von P. Molenaar; Bönati
van B. Fenenga.
In het wedstrijd comité hebben zit
ting do heeren C. W. de Visser, M.
van Breemen, C. N. Hin en F. J.
Bern'nard, terwijl de heer W. Jonge-
jan als officieel tijdopnemer optreedt.
Letteren en Knnst
INHOUD VAN TIJDS0H RIFTEN.
In „Netschera' Revue" handelt de
karaktersohete over den te Bloernen-
daal vvonenden kunstenaar Jaoq van
den Bosch. ELet „Boek van de
maand" is het werk van Cornelia
Veth: „Geschiedenis van d'o Neder-
landsolm carioatuur". Verder do ge
wone nibrieken wereldgosoli i e d en is,
Belangrijke onderwerpen en Revue
der Tijdschriften.
In „Tndië" begint mr. H. M. B.
t. H. R. een artikelenreeks over de
competentie van den Gouvernements-
reckter in Ned.-Indic, waarvan do
bedoeling Is den lezer eon algemeenen
indruk te geven van de gouvome-
mcntsreclitspraak in INted.-Indiö en
voornamelijk op Java en Madoera.
M. Joustra verhaalt in do praatjes
over de huisdieren bij de Bataks over
het Bataksche rund.
In „Eigen Haard" een paar
kleine sohetsen en verzen. Bij een
portret van wijlen prof. dr. H. Ba-
vinok schrijft ds. Joh. C. Brussaard
van Bloemendaal een „in memoriam"
dat van groote waardeering voor den
overledene getuigt. Bij een portret van
Lord Reay worden bijzonderheden
aangaande den overledene medege
deeld.
„Floralia" geeft een tweede spe
ciaal Rozennummer met een plaat in
kleurendruk, aan welk nummer we
der allo zorg is bestead en dat er keu
rig uitziet. Het wordt geopend met
oen bijdrage over de geschiedenis van
de roos. Verschillende andere bijdra
gen geven nuttige wenken over de
teelt, de verzorging, het planten en
de soorten van rozen en over rozen
in de bluetüsckikking. Het nummer
(bevat veel Icerwvani», waarvan lief
hebber: van tuinen voordeel kunnen
kobben.
In „Oivzo Vloot" artikelen ovea;
do nieuwe minister van Marine a-i.*
over de kruisers Java en Sumatra ah
over de vlootplannen.
Ln „Avlcultura" bijdragen ovetf
watervogels, duiven, setters en ova?
da hengelsport.
In „Nederlandsch Faforikaat"-
ccii vierde artikel „LangB onze xir
vieron", oen tweede artikel van de
reeks Amstordamsohe tabeksnijver*
huid", door S. Kalff eu de rubrieken
van tn ovor do Vrouw, en Van alleè
wat.
In „nouaeo" behalve een
paar kleine verhalen en het vervolg
van „ï)e geestenkruk" eenigo fraaié
illustraties van een zee-adelaar, oen
adelaar op zijn nest, een bergpad een
vogelvriend, alle met bijschriften.
De inhoud van dit jeugd-periodlek
blijft steeds afwisselend.
In „den Gulden Winckel", ver
haalt W. M- Gerdee van een oud boek
je over do Gebr. de Wltt, dat door
hom op een boekenstalletje is gevon
den. H. C. Muller beschouwt een
werk over Dante van prof. dr. J. J.
Salverda de Grave, M. P. deelt ieta
medo over den onlangs overleden
schrijver Ernest Daudet. Voorts de
rubrieken Boekenschouw en Letter
kundig leven uit de Tijdschriften.
Persoverzicht
ONTHULLING VAN HET MONUMENT
VOOR LEGER EN VLOOT.
De Nieuwe Crt. schrijft:
„Het is een gelukkig denkbeeld, om
de diensten, die het leger en de vloot
ons hebben bewezen in de oorlogsja
ren in de herinnering der al te licht
vergetenden te doen voortleven.
De echte stemming van dankbaar
heid jegens deze mannen, die somt
jaren van hun gezin gescheiden zeer
groote offers hebben moeten brengen
tot heil van one allen heeft veel t«
kort geduurd. Toen liet eerste gevaar
voorbij was, hebben zeer velen, dio
geen flauw besel hadden van wat er
van de manschappen en hun leiders
werd gevraagd, eenvoudig niet meer
gedacht aan do ontberingen, geleden
ook in hun belang.
De dag van Dinsdag heeft het nog
eens in herinnering gebracht en het
was een treffend gezicht daar de drie
personen bijeen te zien aan den voet
van het monument, wier beleid en on
vermoeide werkzaamheid in de eersta
plaats aansprakelijk mag heeten voor
het feit, dat ons de oorlogsrampen
werden bespaard.
De hulde in de redevoeringen aan
hen gebracht wa6 ten volle verdiend,
het deed goed tegenover zooveel ver
geetachtigheid daaraan nog eens tn
hooren herinneren. Dat heeft ons met
name genoegen gedaan, ten aanzien
van generaal Snijders, die als een
huislui echt, die gestolen had werd
heengezonden, als offer aan wat zich
bij ons siert men den naam „demo
cratie".
De woorden van de Koningin wa
ren de honderdeai, die bij de ont'hul-l
ling tegenwoordig mochten zijn uit/
liet hart gegrepen en wij twij Ce Ier
niet., of door honderdduizenden zullert
ze met vreugde zijn gelezen: „Aa*\
uwe Exc., die voor en met zoovelea\
die onder uw bevelen dienden ecu
voorbeeld van plichtdbesel waart zijn
wij Oprechten dank verschuldigd voor
uw algeheele toewijding aan do ver
dediging en beveiliging des vader
lands".
Dat klonk to overtuigender, waar
hel werd gezegd, door de vrouw, die
met niet minder besef van verantwoor
delijldieid en toewijding de zaak van
haar volk heeft gesteld boven al hel
andere. I-Iet was een eerherstel, dal
voor don generaal zelf, die voldoende
heeft aan de wetenschap, dat hij zijn
plicht heeft gedaan wellicht niet n»
dig was, muar dat voor ons, Neder
landers, die van zijn diensten hebban
geprofiteerd, noodi'g was, na de sma
delijke bejegening hem aangedaan.
Er is door II.M. Dinsdag een zondi
van ons volk geboet, zooais door hei
die het initiatief namen tot de op
richting van dit gedenkteeken en >ia
het door hun bijdragen mogelijk maal
ten, iets i3 afbetaald op de schuld
der dankbaarheid, die geheel hd
volk heeft aan de honderdduizenden
mannen, die om onzentwil offers heb
ben moeten brengen, die voor <«n
groot deel zelfs thans nog nawerken.
Dat was de betoeikenis van den da$
van Dinsdag en daarom dead het zw
goed daar met de Koningin, den pr»
mier uit die dagen en den opperbr
velhebber te zien, de vertegenwoordt
gers van het leger en de vloot en vai
de vereenigingen, die bevordering d«
belangstelling in de zaken onzer er-
fensie zich ten doel stellen. Dat ver
klaart de verheugende stommnig vai
geestdriftige dankbaarheid jc-gem
hen, dio kenmerk was van doze plech
tigheid."
§g v&ff Sèvres tea béhöëVë van dë Cffêkomst
Armenië en in het bijzonder den Armo
rs een volkomen onafhankelijk nationaal
uis en een autonome regeering te geven.
Dr. Kansen bracht een rapport uit betreffen
de de repatrieerlng der krijgsgevangenen.
Ador deed voorlezing van het rapport der
rijfde commissie betreffende de noodzakelijk
heid van uitbreiding van den strijd tegen de
typhus.
Prof. Murray diende een rapport in nopens
internaücn&Io organisatie van den intel-
l»clueelen arbeid,
DE BLOKKADE.
GENYB, 21 Sept. De commissie voor de
ontwapening en do blokkade nam de nieuwe
tekst van Artikel 7 aan betreffende de aan
wending van do ^oonomlsche wapenen.
Volgens desa nieuwe tekst wordt de raad
fan dep Volkenbond gemachtigd, de toepas
sing vaö de blokk&dè ttlt te stellen. Door dezen
maatregel zal me ner beter in slagen, het be
oogde doel te bereiken en de scheden en ver
dere nadeelen, wlke uit de toespassing van de
economische blokkade sullen voortvloeien,
kooreel mogelijk te reduoeerea.
Gemengfl Nieuws
BERLIJN, £1 3epf7 —- Tuaéchen Öppau en de
rmmoniakfabriek moet het terrein volgens de
ngekomsn berichten óp een krater gelijken.
Er zijn tal van kuilen in den grond geslagen
Sn alles is met een fijn grijs stoi bedekt. Brok
ken muur staan hiëf ën daar nog overeind
»n overal liggeft stukken ijzer verspreid. Op
den straatweg tusscken de plaats, waar do
fabriek 3tond en Oppaii rijdt een onafgebroken
stoet van vracht» 'eh personen-auto's en met
Btroo gedekte boerenwagens af en aan. Zij
rijden leeg naar do plaats ae3 onheils en ko
men met dooden en gewonden beladen terug,
fcluedsporen wijien ey op, dat zich onder de
puinhoopen nog Vele dooden moeten bevinden.
Het terrein vah da ramp Is door blanke en
Kwarto Fransehe soldaten afgezet. Alles biedt
sen beeld van de meest ontzettende verwoes
ting. Van de 'gebeele enorme fabriek is niets
anders over dan één groote puinhoop. Overal
over het terrein liggen de verbogen stangen
van de ammoniakreservoirs.
Ook is overal hot zoo gecompliceerde bul-
Ken3telsel aan den dag gekomen en de ver-
Wrongen buizen bemoeilijken zeer het zoeken
naar de lijken. Het grootst aantal slachtoffers
Is gevallen in het zoogenaamde nieuwe kwar
tier aan den noord-oosthoek van het fabrieks
terrein. Volgens verklaringen van ooggetuigen
moeten daar de dooden letterlijk op hoopen
hebben gelegen.
In de omgeving van pe zuurbakken hangt nog
'n (lichte gele damp en overal ruikt men een
Bcherpe lucht van ammoniakgas. Om die
reden is het ook alleen met gasmaskers moge
lijk, zich op het terrein van de ramp te bege
ven. De dooden worden op bepaalde plaatsen
in rijen van twintig A dertig naast elkander
gelegd. De lijken zijn meere-ndeels vreeselijk
opengereten en zonder uitzondering is de huid
Verkoold, zoodat de Identiteit alleen kan worden
vastgesteld met behulp van de papleren, die
op de lijken worden gevonden.
Da schade is zoo enorm, dat er eenige jaren
zullen noodig zijn, voordat de fabriek weer her
bouwd is en de normale productie zal hebben
hervat.
BERLIJN, 21 Sept. Uit Mannheim wordt
gemeld: Tot vanavond waren van de gedooden
800 personen herkend. In Mannheim ibevinden
eich in het goheol meer dan 200 zwaar gewon
den. De politie moest de ziekenhuizen afzetten,
daar het opdringen der massa te sterk werd.
Uit Ludwigshafen wordt g9meld: De bevol
king van het zoo zwaar geteisterde noordelijke
gedeelte der stad hepft zich na de eerste paniek
hersteld en is met het opruimingswerk begon
nen. In Oppau eohter kan voorloopig nog niet
aan opruiming worden gedacht, daar meer dan
75 der hulzen zoodanig zijn beschadigd, dat
er niets van is overgebleven. De laatste gewon
den waren laat ln den middag weggebracht. Het
reddingswerk der meer den 10 M. diep bedolven
arbeiders zal morgen worden voortgezet. De
stad Ludwighafen heeft een groote hulpactie op
touw gezet, die voornameijk zich tot de dalcloo-
zen zal uitstrekken, kfet gemeentebestuur is er
ln geslaagd verschillende openbare gebouwen,
die tot dusver door de bezettingstroepen werden
gebruikt, voor de dakloozen vrij te ma-ken.
1-Iet beeld der ellende Is verschrikkelijk.
Opvallend is het groote aantal der omgekomen
of gewonde kinderen, dat hieruit te verklaren
ts, dat zij op het moment der ontploffing nog
in bed waren en niet buiten konden komen,
vele gezinnen kampeeren thans in do open
lucht, waar zij hun eten op de uit de puin-
hoopen te voorschijn gehaalde kookapparaten
bereidden. Na 3 uur begon het te regenen,
waardoor de toestand der dakloozen nog ver
ergerde.
Do amnaoniakfabrieken 110 en 111 zijn volko
men van de aardbodem verdwenen. Op de
plaats der explosie is een trechter ontstaan
van 100 M. middellijn en ongeveer 40 A 50 M.
diepte. De in de buurt op het veld werkende
boeren zijn door de explosie om bet leven ge
komen. Overal steken ledematen uit de puin-
hoopen uit. Stukken Ijzer van 30 tot 40 cente
naar werden ver ln het land geslingerd.
BERLIJN, 21 Sept. Uit Görlitz wordt ge
meld: Op het soc. dem. congres deed de voor
zitter rnededeeling van de ramp te Oppau. De
aanwezigen verhieven zich van hunne
ter eere van de slachtoffers.
Wo lozem nog In 'i Alg. Handelsblad
lu verband met do ontploffing in de L
nek té Oppau van do iladisuiie Aniline
fabrieken wordt oua van deskundige zijd»
lu opmerking gemaakt, dat van do twn
«komische stoücu, die ui do opslagplaats
va.ir do ouiploiiing geschiedue, wet Jet
icwaard, dio, welke ln liet telclonisoh bo
iiigen
loewd, de pcatploffing wel zal Lbben v
Vermoedelijk was deze salpeter ammo-
iuinsalp6ter en eon betrekkelijk geringe
aanleiding kan ammonium salpeter (ur be
staat ook natrium- en kaltsalpoter) doen
ontploffen.
Au er in liet bericht zoo duidelijk ie go-
zogd, dat er amuioutumsulfoat cn salpeter
n de opslagplaats waren, heeft men gevn
éden aan to nemen dat de vierduizend
oimen hot dubbclzout amm-amumsulfaat
geveer oon h&lf jaar ook liter te lande
wordt ingevoerd, bevatten. Van dit dubbcl
zout wordt trouwen» getuigd, dat rut goeii
vrees voor ontploffing behoeft to geven.
Voorzic-!Uighctd8halYo kan men echter on
zen lartdbouwors, dio 2I0I1 deze uit Duitsch-
laud ingevoerde meststof hebben aaugo-
sohoft, dun raad geven ze n.et in to gtoo-
te hoeveelheden bijeen te bewaren cn
niet op plaatsen, waar een explosie een on
middellijk gevaar voor brand zou oplcve-
Een andere deskundige heeft ons even
eens een mede-doering doen tookomon naar
aanleiding van de waarschijnlijke oorzaak
van de nunp. Hij deed dit, voordat be
kend was geworden dal de ontploffing luid
plaats gehad in do mooruuier. genoemde
opslagplaats. Is xijuo verklaring dus
vermoedelijk niet de juiste, opmerkelijk i«,
dat ook hij spreekt van de explosiviteit
van sommige der vervaard tgde producten,
als ammonlummtmai {saljteterzuro ammo
niak), die het gebeurde begrijpelijk doen
worden.
Wij laten hier zijue mededeeluig volgen:
„Te Oppau bevindt stch otm der twee
enorme ammoiiLkfabrieken van de Buch-
eolie Anil in- und Sodafabriken (een twee
ling-fabriek bevindt zich to Leuna bij
Merseburg). De fabriek was itéds voor
■ieu oorlog opgericht, maar kwam tijdens
do oorlogsjaren tot ongekend snelle ont
wikkeling zoodat het aantal er aan verbon
den arbeiders nu in de duizenden loopt.
In deze industrie iiad de Duitscho che
mische techniek waarschijnlijk wel -ijn
hoogtepunt bereik!. Do fabriek werkte ol-
gens het procedó van Haber, hierin be
staande, dat een mengsel van twee gassen,
stikstof en waterstol, bij oen temperatuur
van pl.tu, 50D gr. C-, on onder oen druk
van £00 atmosferen tot reactio gebracht
worden, onder invloed van bepaalde kata
lysatoren. De groote teohmiscne mojilij;;-
held werd wel veroom.mkt door de boven
staande combinatie van hoogon gasdruk 011
temperatuur, en dat de/.e arbeid niet van
gevaren ontbloot was, blijkt v.el lneruh,
dat, naar men beweerde, het bedienende
personeel de apparaten gadesloeg van ach
ter „bomvrije" borstweringen met behulp
vau periscopen. Of het waar Ls....ï i)e
huidige catastrofe geeft er eenige waar
schijnlijkheid aan. Overigens is ook hot
bovengenoemde gasmengsel door het hoove
waterstofgehalte zoer explosief, zoodia ifet
gelegenheid krijgt zioli met lucht te ver
mengen. Dit govoegd bij do explosiviteit
van sommige der vervaardigde poduoten
(bijv. ammoniumnitraat), doet het gebeur
de begrijpelijk worden, ondanks de uitge
breide voorzorgsmaatregelen, waaraan net
ongetwijfeld niet ontbroken zal hebben.
„Overigens was er van de inwendige con
structie van de fabriek weinig bekend;
we zijn daartoe hoofdzakelijk aangewezen
op de gegevens van do experts die door do
geallieerde regeori-ngen met een bestudeo-
ring van deze bedrijven wazen belast;
andere stervelingen hadden er geon roe-
gang. Eohter sdhijnt het procédé zoo ge
compliceerd te zijn, dat men zelfs met be
hulp van de nauwkeurige studie van deze
oxperts, er in Engeland cn Amerika niet
in geslaagd is, hot proces l,e imiteeren, on
danlta d.o vele -millfoonen, dio men er' ann
ton koste legde. Ten slotte hooft het Frrui-
solio gouvernement den veiiïgcn weg be
wandeld, en mot do Badisohe onderhan
deld over de oprichting van anwuoniaitfn
brieken volgers het Iï-aber-prooédó In
Frankrijk.
„Of deae ramp van blijvenden nadeelf-
gen invloed zal zijn op dis verbreiding san
dit procédé, dat van verschillende zijden
als hét BtikBtofblndingsproeédé van do
toekomst werd beschouwd, Is nog e- n
vraag: dat dn Duitsobo ehnmisoho indus
trie een zware slag getroffen lieoft, is bul
len twijfel."
Nndore bijzonderheden.
Het schijnt zoo wordt nader ge
meld dat de ontploffing plaats
vond tijdens proeven met een nieuw
soort gecomprimeerd gas.
Donderdagavond om 7 uur waren
S50 lijken gevonden. De Fransehe en
Duitsohe geneeskundige diensten
werken nauw samen. De Duitsohe
autoriteiten verzochten generaal De-
goutte de regeering van de republiek
erkentelijkheid te betuigen voor de
snelle en daadwerkelijke hulp.
In een ander bericht lezen we .-
Eon juiste opgave van liet aantal
slachtoffers kan ook thans nog niet
worden gedaan. De directie was wel
iswaar van nieenlng, dat niet meer
dan 200 menschenlevens te betreuren
zouden zijn. daar in het silo zelf
slechts 70 arbeiders werkzaam waren,
doch men meent te mogen aannemen,
dat het aantal dooden ongeveer 6 A
800 bedraagt, daar do paniek, die na
de ontploffing ontstond, verreweg 't
grootste aantal slachtoffers eisolite.
Ontzettend groot zal ln elk geval liet
aantal gewonden zijn. Bij de berging
der lijken speelden zich hartver
scheurende tooneelen af. Op de plaats
der onheils liggen nog honderden
lijken, waarvan de berging ten zeer
ste wordt bemoeilijkt doordat boven
do puinhopen nog altijd vergiftige
1 gassen hangen en men tot nu toe tot
dé pTaaïs van dé Snfploffing nög
.deeds niet heeft kunnen doordrin
gt»». Al het opruimt»gswerk moet met
gasmaskers voor worden godaaö. Op
een ln den Rijn liggend Fran&ch
stoomschip werden verschillende per
sonen gewond. Ook het Fransehe
wachtoorumando is zonder uitzonde
ring aan de ontploffing ten offer ge
vallen. In Mannheim en Ludwigs
hafen werden eenigo honderden wa
gens, automobielen en draagbaren
gerequireerd en naar de plaats de3
onheils gezonden. De hulpactie nam
zulk een omvang aan, dat het ver
keer over de Rijnbrug tusscken Mann
heim en Ludwigshafen moest worden
stopgezet, daar reeds sedert den mid-
dae honderden wagens op het ver
voer der gewonden wachtten.
De volksma^a's, die in groote op
winding door de straten van Ludwigs
hafen loopen, moeten zioh een weg
ibanen tusschen scherven en puin.
Bon gruwelijk gezicht was het, toen
kort na de ontploffing vele gewon
den kwamen aanloopen, van onder
tot boven bespat met ammoniak. Ye-
lenvielen aan den weg neer. Honder
den vrouwen en kinderen, wier man
nen en vaders in de fabriek werkten
wachten nog stoeds bij de plaats des
onheils.
De verwoesting is van dien aard,
dat 75 pet. van de beschadigde hul
zen in Oppau vermoedelijk niet zal
kunnen worden hersteld.
Het met groote energie begonnen
bergingswerk wordt krachtig voort-
eezet. Men hoopt, dat het spoedig zal
gelukken, het werkelijke aantal doo
den definitief vast te stellen. Het
aantal lichtgewonden loopt in de dui
zenden. Als men door de straten van
Mannheim en Ludwigshafen loopt,
ziet men in iedere straat voorbijgan
gers met verbonden hoofden of lede
maten. Hoe hevig de ontploffing waa
blijkt hieruit, dat het grootste deel
<h>r fabriek geheel van den aardbo
dem verdwenen is. Er is een explosie
trechter ontstaan, die ongeveer 70
meter in doorsnee is.
Op het fabrieksterrein bevonden
zich ook negen gashouders, waarvan
er een niet minder dan 50,000 kub. M.
gaa bevatte. Deae negen gashouders
zijn cvenoeais geheel verdwenen.
Slechts enkeie ijzeren palen feteken
nog boven de puiohoopen uit. Men
relt.mt er op binnen eoidtre maanden
do fabriek zoover te kunnen herstel
len, 'i a weer kan begonnen worden
mét de vervaardiging van amrtioniak-
sulfoat.
Vaat de 997 huizen in Oppau ia er
geen enkel onbeschadigd gebleven. De
bewoners kampeeren óf met vrouwen
en kinderen in de open lucht óf ziin
zoo goed mogelijk Ln omliggende plaat
sen ondergebracht. Duizenden zijn
dakloos geworden.
Ook in Mannheim zijn zeer veel hui
-ril zwaar beschadigd o.a. het Natio
naltheater en liet slot. De beschadi
ging van eerstgenoemd gebouw was
zoo aanzienlijk, dat Donderdag de
avondvoorstelling niet kon doorgaan;
tal van andere openbare vermakelijk
heden bloven eveneens gesloten Daar
ook de kerken beschadigd waren
moesten voor een deel ook de ochtend
diensten in de katholieke kerken adn-
terwege blijven.
In de nabij hold van de plaats des
onheils, die door de Fransehe troepen
streng afgezet is, liggen nog overal
afschuwelijk Ivermlnkto diohiaomsdee-
ien. Het aantal arbeidev» der geheel e
fabriek bedroeg tijdens hst ongeluk
volgens rnededeeling der directie 2325
man. Onder de gewenden bevinden
zich zeer vele, die blind geworden
zijn. De door do ontploffing veroor
zaakte schade wordt op tenminste oe-n
milliard mark geraamd.
De rij kspresu lent heeft uit het te
zijner beschikking slaande fonds een
bedrag van 250.000 mark voor do
slachtoffers bestemd. üe_ financieels
commissie van den I-Iees'isclieai land
dag heeft een millioen mark ter be-
sohikking vim de regearing gesteld
c-n voorgesteld, een algemeen© collec
te in het geheele land op touw te
zetten.
Het rijkskafainet is bijeen gekomen
om zich bezig te houden rnet het on
geluk en zijn govolgeu. Waarschijn
lijk zal, naar wij vernemen, van
rijkswege een belangrijke som tot le
niging van den nood en ter verzor
ging der nagelaten betrekkingen be»-
schikbaar worden gesteld.
T11 opdracht der regeering zal de
rijksminister van arbeid dr. Braun
op de plaats van de ramp aankomen,
om daar een hulpactie voor te berei
den.
De koning van Denemarken heeft
aan rijks-president Ebert naar aan
leiding van de ramp te Oppau een te
legram van deelneming gezonden.
TEGEN DE GEHEIME ORGANISA
TIES. Do Miinchener politie heeft, in
verband met den moord op Krzbergei een
eigen Afdeeldng gevestigd, welke zioh bezig
ti! lioudea met het enaerzoek van ge
heime organisaties. Het Tceds in beslag ge
nomen li&wijsmnterioal omvat vele kisten
met geschreven documenten.
EEN MUUR OP EEN TRAM GEVAL
LEN. Tengevolge van een wolkbreuk
ia le Lissabon een muur op een tram ge
vallen. Zeven personen werden gedood en
talrijke anderen gewond.
vreemd iai do ooren maar wilt gij wel
gelooven, dat ik u zou kunnen benij
den? Gij hebt nu tenminste een doel,
gij kunt uw loven verdedigen, maar
ik, ik weet niet. wat te doen. De el
lendige ziekte, die ouzo doktoren het
spleen noemen heeft mij te pakken,
ik verveel mij letterlijk dood. Wan
neer men nuts heeft om voor te loven,
dan wordt het leven bepaald een last.
Ja, men raadt mij wel aan, dat lk mij
een levensdoel zal kiezen, maar daar
voor ontbreekt mij alle energie".
„Welnu", zei thans de graaf, ,zijt
gij mijn vriend?"
„Zeker, gij weet, dat ik aan u ver
knocht ben".
„Good, help mij aan mijn leven ver
dedigen en laten wij sainem alles doen
om de schurken onschadelijk te ma
ken, die reeds zooveel op hun gewe
ten hebban".
,5faar ho© zullen wij dit doen, hos
komen wij met hen in aanraking?"'
„Wel dat zal misschien spoediger
gebeuren, dan mij lief is. Wilt gij
mij helpen verdedigen".
„Zeker, roet lijT en ziel".
„En al9 ik door de schurken ver
moord word, zult gij mij dan wre
ken?"
„Ik zweer het u, vriend".
„Welaan, laten wij dan een strijd
op loven en dood beginnen, tegen de
ze mannen, die voor niets terug dein
zen. Laten wij op onze beurt hen den
oorlog verklaren".
„Ja", riep lord Nibblington, „zoo
heb ik tenmirste oen levensdoel, dood
aan de onbekenden, die u naar het
leven staan".
„Goed", zed de graaf de Tournel,
„maar hot zal ons zoo gemakkelijk
niet vallen do maatschappij van die
schurken te verlossen, want wij ken
nen hen niet en zij kennen mij wel".
„Maar vertel mij toch alles, wat gij
van hen weet," antwoordde de lord,
„ik heb olleriei vreemde verhalen ge
hoord over hen, zeg mij wat daarvan
waar kan zijn".
„Luister dan. Als ik mij goed her
inner Ls het nu bijna een jaar gele
den, dat wij hier in Parijs voor het
eerst hoorden van de Broeders (les
Verderfs, zooals zij zich zelf noemen.
Inderdaad, zij voeren dien naam niet
ten oureohte; sedert hun verschijnen
lerkeert men hier in gestage onrust.
Hun eerste slachtoffer was eon rijk
bankier, dien zij oen dreigbrief zon
den, waarin hem geboden werd op ze
kere plaats honderdduizend francs
voor hen te deponeeren. De man ging
met don dreigbrief naar de politie,
hij werd scherp bewaakt cn den
schurken stuurde hij het geld niet.
Toen ontving hij het driekante briefjQ
met zijn doodvonnis. De politiebewa
king word verdubbeld, maar ondanks
geheime agenten die hem overal volg
den, werd hij door den dood getrof
fen. De doctoren spraken van een
1 aart verlamming doch uien merkte
eenige afwijkende verschijnselen op,
die misschien op vergiftiging wezen.
Van vergift word evenwel geen spoor
gevonden 0n dus meende men den
dood aan natuurlijke oorzaken ta
moeten toeschrijven.
Deze Mcosclijkc geschiedenis heeft
zich evenwel met oen ander, een zes
weken later, precies zoo herhaald en
dus moet wel aun misdaad gedacht
worden.
Sedert dien hebben meer aanzien
lijke personen eon dreigbrief ontvan
gen en drie hunner, die den moed
hadden er do politie mede ln kennis
te stellen, hebben moeten ervaren, dat
de politie onmachtig was hen te be
schermen. Geloof mij, meer personen
dan men vermoedt, hebben, om hun le
ven te redden, in stilte hun geld ge
offerd".
„En men heeft u dus ook geld willen
afzetten?"
„Neen", antwoordde de graaf, „ik
heb mij hun wraakzucht op den hal»
gehaaid door hen in hun plannen to
hinderen. Ik heb de vreemde geschie
denis nog aan niemand verteld, maar
gij zult haar vernemen.
(Wordt vervolgd).
