Uit de Wereld.
HAARLEM'S DAGBLAD
ZATERDAG 24 SEPTEM3EH 1921 - VIERDE 3LAD
(Van eon bijzonderen medewerker).
EENIGE HISTORISCHE BIJZONDERHEDEN OMTRENT DEN
MONTCEJX'IS EN DEN MON TCENIS-TUNN EL.
Het is Zaterdag 17 September, juist
50 jaw geleden, dat de Mont-Cenie-
tunnol werd ingewijd. Den 17en Sop
Lmber 1871 des morgens te tien uur
stoomde de inauguratie-trein den
tunnel van de Itaiiaansche zijde bin
nen <jn bijna twintig minuten later
kwam hij aan de Franeehe zijde uit
den berg te voorschijn. De tocht terug
duurde iets meer dan het dubbele (43
minuten) daar men van de Fransciie
zijde komend, 164 Meter moet stijgen,
om het hoogste punt van den tunnel
te bereiken, terwijl de stijging
den ïtaliaanschen kant naar het hoog
ste punt slechts 3 Meter bedraagt.
Dc bijna 4000 Meter hooge Mont Ce-
nis verheft zich op de Fransch-Ita-
liaansche grens tusschen de Graïsclie
of Grauwe c.n de Cottische Alpen
vormt de scheiding tusschen de ri
vierdalen van de Dora Riparia (Ita
lië) en van de -Are, een zijrivier van de
Isêre (Frankrijk).
Reeds in de grijze oudheid voerde de
\\eg van Frankrijk naar Italië over
dit berggevaarte. Naar alle waar
schijnlijkheid heeft ook de beroemde
Carthaaesche veldheer Hannibal op
zijn tocht naar Italië in het begin van
den tweeden Punisohen oorlog (218
v. Ch.) zijn weg genomen over den
Mont-Cenis. Met een leger van meer
den 100.000 man en 37 olifanten op-
g-i.roken ran Carthage na (Spanje),
trok hii eerst over de Pyreneeën en
vervolgens te midden van de grootste
gevaren en kampend met bijna on
overkomelijke moeilijkheden over de
Alpen. Toen bii in Noorü-Italië aan
kwam was zijn leger versmolten tot
op een kwart van de aanvankelijke
sterkte en waren zijn olifanten bijna
alle omgekomen.
Meer dan duizend jaar later stichtte
Lodewijk de Vrome (814—816). zoon
van Karei dien Grooten, op den oever
van een klein meer, dat zich dicht bij
het smalle pad over den Mont Cenis
bevindt, een Benedictijner klooster
met hospitium. Zeven maanden van
het jaar ia het meertje met een
grauwe ijskorst bedekt en slechts en-
rele maanden schitteren de vrijge-
•vorden wateren in de heldere znnnc-
itralen
We verplaatsen ons in gedachten
twee of drie eeuwen. In den barren
winter van het jaar 1076 "trok een
klein reisgezelschap bestaande uit een
zes-en-twintig jarigen man, zijn jonge
vrouw, zijn zoontje en een dienaar, te
midden van de grootste bezwaren
over den Mont-Cenis. Die man was de
kort te voren nog zoo machtige keizer
(toenmaals echter nog koninV) Hen
drik de Vierde van Duitschland. In
zijn strijd tegen het pauselijk gezag
had hij tijdelijk de nederlaag gele
den. De vcrmaaklievendte, door 'baat
zuchtige leidslieden en opvoeders mo
reel bedorven jonge vorst was niet
opgewassen gebleken tegen Paus
Grcgorius VII, den man met liet
schijnbaar zwakke lichaam en den
overweldigenden geest. Gregorius had
den kerkdijken ban over hem uitge
sproken en de Duitsche vorsten en bis
schoppen, te Tribur vergaderd, had
den hem een jaar tijd gegeven om zich
van den Kan vloek te zuiveren geluk
je hem dit niet, zoo zou hij verval
len verklaard worden van den troon
'buitendien had hii zich inmiddels to
onthouen van alia regeeringsdaden
en te leven als een bijzonder persoon.
Tegelijkertijd waren op last van de
Duitsch hertogen alle bergpassen,
die naar Italië leidden, onbruikbaar
gemaakt om het hem onmogelijk te
maken den paus persoonlijk om ver
giffenis te vragen.Van allen verlaten,
behalve door zijn gemalin, de door
hem schandelijk verwaarloosde Ber
tha von Susa (d.i. Piemont en Sa
voy e), en één enkelen, trouwen die
naar was hij thans op weg om langs
den Mont-Cenis, die ïn het gelbied van
Bertha's moeder de markgravin van
Susa lag, Italië te bereiken. De lezer
weet, hoe Hendrik de Vierde om ont
heffing van den ban te verwerven in
Januari 1077 drie dagen achtereen,
gehuld in een boetekleed, blootsvoets,
alleen, zonder eenige spije, van den
morgen tot den avond stond tiuschen
den tweeden en derden ringmuur van
het slot Canossa, waar d'e paus tijde
lijk vertoefde. Eindelijk, op den mor
gen van den vierden dag, liet de
strenge kerkvorst zich vermurwen
de ban werd opgeheven, maar op
harde voorwaarden.
Weer stappen we een tijdruimte
over van meer dan zes eeuwen. Nog
op het eind van de 17e eeuw bestond
'<le weg over den Mont-Cenis uit een
smal bergpad totdat Catinat, een der
beroemdste veldheeren van den
Pranschen koning Lodewijk XIV, er
een heirweg over liet aanleggen, ge
schikt voor wagens en het vervoer vun
licht geschut.
Maar de schoonste weg over den
Mont-Cenis is die, welke door Napo
leon van 1802 tot 1805 of liever 1S10
is tot stand gebracht, grootsch, zooals
alles wat uit dat machtig brein
voortkwam. Deze weg loopt langs do
berghelling op een hoogte van ruim
2000 Meter tusschen de Fransche stad
Lans-le-Bourg en de Italiaanscho Susa
ne vormt een van de belangrijkste ver
bindingswegen tusschen Frankrijk en
Italië. Er was echter een groot be
zwaar des winters was vaak gedu
rende langen t de weg tengevolge
van de sneeuwstormen en sneeuw-
stortingen geheel onbruikbaar. Van
daar dat reeds in 1S32 het plan geop
perd werd een spoorwegibaan te gra
ven dwars door den berg heen. De
geniale man, JSe op dit denkbeeld ge
komen was, de ingenieur Joseph Mé-
daii uit Bahbonoche, legde namelijk
in dat jaar aan koning Karei van
Sardinië en tien jaar later aan de
Kanier van Koophandel te Chambéry
een plan voor tot doorboring van de
Cottische Alpen. Het plan werd be
wonderd, men vond het vernuftig,
maar niemand dacht aan do verwe
zenlijking, en de onwerper stierf,
voordat men aan de uitvoering van
zijn grootsohe plannen begonnen
Was.
Toch zou binen betrekkelijk korten
«ld blijken, dat zijn denkbeeld
1 vrucht gelragen had. Den 31en
Augustus 1857 weid door Italië (Sar
dinië) de doorboring begonnen, ter
wijl in 1862 Frankrijk van zijn kant
deel nam aan het sohoone werk. Aan
vankelijk schoot de arbeid maar lang
zaam op, diaar men zich moest bedie
nen van de onderwetsche handboor,
waarmede een man een heelen dag
werk had om een gat te boren van 30
tot 80 centimeter diepte al naar de
hardheid van het gesteente. Zoo werd
er in 1857 niet meer geboord dan
even 3S Meter. Maar hierin kwam
weldra verandering. Gebruik makend
van de geweldige drijfkracht van het
water, dat men van groote hoogte kon
laten komen, vervaardigde Sommeil-
ler, de ingenieur aan wien de opper
ste leiding was toevertrouwd, eon
boormachine, die werkte met saam-
geperste lucht. Do lucht in deze ma
chine stond onder een zoo sterke
drukking, dat wanneer men ze had
laten ontsnapuen ze een snelheid zou
gehad hebben van 250 M. per secon
de d.i. 5 maal meer dan de sterkste
orkaan. Het arbeidsvermogen van
deze nieuwe boormachine was onge
veer 14 a 15 maal zoo groot als dat
der eerst gdbriiikte boren. Gedurende
meer dan dertien jaar werd er on
verdroten gearbeid aan dit grootsche
werk, eindelijk kwam op den 2Ssten
December 1S70 het onvergetelijke
oogenblik dat de laatste beletselen
uit den weg geruimd werden en dat
ingenieurs en werklieden, die zonder
elkaar te zien, 1C50 Meter onder den
top van den borg, over een leng
te van ruim 12 Kilometer van tegen
gestelde zijden zich doorgegraven
hadden elkaar de hand konden rei
ken. De aan het werk voorafgegane
nauwkeurige waarnemingen en bere
keningen hadden hun schitterende
'bekroning gevonden. Heerlijke
triomf van den menschelijken geest 1
En dan te moeten bedenken, dat ter-
vviil deze vreedzame overwinning on
der den grond bevochten werd, twen
groote volken boven den grond een
verbitterden strijd voerden, die dui
zenden en duizenden menschenoffers
vergde.
Den 17en September 1871 werd de
tunnel zooals wij boven gezien hdb-
ben, officieel geopend. De naam
Mont-Conis-tunnel is eigenlijk niet
juist. In de werkelijkheid ligt de tun
nel onder den 22 K.M. westelijk
van den Mont-Cenis gelegen Col de
Fréjus, en gaat van het station Mo-
dane in Savoyc naar Bardonecchia in
Piemont (13.05 K.M-> Het hoogste
punt ligt 1294 Meter boven den ree-
spiegel en 1650 Meter onder dten top
van "den berg. terwijl de ingang van
de Fransciie zijde zich 1159 Meter
boven den zec-spocgel bevindt ©n die
van de Italiaansohe 1294.
Door dezen tunnel loopt de hoofd
verkeerswee tusschen Frankrijk en
Italië, nl. de spoorlijn ParijsDyon
Chambérv—Turijn. Tevens maakt
hij een deel uit van do overland-route
van London over Parijs en Lyon
naar Brindisi. Wekelijks gaat door
den Mont-Cenls-tunnel de Engelsch-
Indische post van Calais over Amiëns
izonder Parijs aan te doen) naar
BrindÊ&sl In het wereldverkeer
neemt hij dus c.ei hoogst belang' ''ke
plaats in en Je uitgave van 75 ntil-
Uoen frank, die dit reuzenwerk g -
kost heeft, is in alle opzichten ge
rechtvaardigd.
Buitenland
De rijkadngafgev.ubrdLsde en par
tijvoorzitter y<Mjnnim Müller sprak
op 't congres over de uitwerking vait
het verdrag van Versailles. Voor hot
begin van zijn eigenlijke referaat deed
hij enkele merkwaardige mededeeiin-
gen van de partijleiding over de hou
ding tegenover het tcabinet-Wirth,
waarover Müller zeido dat liet ka
binet in hel algemeen in het buiten
land wordt beschouwd als de regee
ring, die tracht de vervulling der ver
dragsbepalingen na te komen.
Evenwel brengt thans de Duitsche
pers het bericht, dat men een recon
structie van liet kabinet op het oog
heeft en reeds worden getallen ge
noemd, volgens welke 3 soc.-democra
ten, 3 centrum-mannen, 2 democraten
en 2 aanhangers der Duitsche Volks
partij in de rijksregeering zitting zou
den krijgen. Er wordt beweerd, dat de
soc.-democratie beslot en heeft, den
rijkskanselier dr. VVirth, ten val te
brengen, vervolgde Hermann Müller,
ou dat zijdaarvoor den post van
rijkskanselier zou verkrijgen. Daar
tegenover zouden de socialisten be
reid zijn, den |>ost van voorzitter van
den rijksdag aan het Centrum af te
staan. Over al deze porsoonswijzigin-
gen zonden, volgens die bladen reeds
onderhandelingen zijn gevoerd vóór
het congres te Gorlilz Hermann Mül
ler verklaarde, dat al deze berichten
woord voor woord onwaar waren en
voegde er ter verklaring bij, dat het
congres geen besluit heeft genomen
om liet kabinet te hervormen eai om
tot dat doel de een of andere partij
in de regeeriag op to nemen.
Op het congres is er slechts spra
ke van geweest, zekere vaste bases to
loggen voor een aventueele toekomsti
ge regeeriuigswijziging in het rijk. Het
is moeilijk te ghson, waarom juist dc
pers, die steeds cr den nadruk op
heeft gelegd, dat de rijksregeeving op
een breeder grondslag moet worden
gevestigd, dit doel wil bereiken door
dergelijke bedriegolijke berichten. De
sociaal-democratie heeft totaal geen
haast met een omvorming der rïjks-
regetring, vooral daar men van par
tijstandpunt beschouwd aan de oppo
sitie de voorkeur zou geven, maar
de partij brengt het offer om mede te
regeeren en ztj verzoekt dc betrokken
persorganen zich lie. er met d© vraag
bezig te honden: Hoe cn hoeveel zal
de bezittende klasse betalen, wanneer
de groote belasting-voorstellen tot
stand komen? Tot dun doet men beter
alle combinaties te laten rusten".
D© „Vossische Zeltung" schrijft
over diezo aanwijzing owt ©en aan
staande wijziging van het Icabinet-
Wirtli: „Het is zeer te betreuren, dat
oj) hetzelfde oogenblik, dat door de
besluiten van liet congres te Görlitz
en door de verklaringen der volks
partij eindelijk d© mogelijkheid in h:
leven is geroepen om don binnen- en
buitenljahdsoheai politickon toestand
van 't rijk door ©c.n uitbreiding der
coalitie te bevestigen, van vwschilten-
do zijden het duidelijk stroven merk
baar wordt, om. de positie van 't ka
binet te ondermijnen. Tot dit doel
diende klaarblijkelijk liet bericht van
do „Kölnisclie Zeiltuig", volgens het
welk een kabinet-Loehe, Strere.-mm
en Rnthenmi zou worden gevormd!
De bedoeling detzer nicdedeeüng
was te doorzichtig, d.m dat ze uit
werking kon hebben. Do socinn'-Re-
moeratie zal zich niet laten lokken
door de twiitel-i-ntigo toereggin^ van
bet kanselïorsohnp.
Ziin deze en dergelijke nogingen om
do uitwerking van de uitbreiding der
coalitie te niet te doen door liet In
bet teven roepen van een crisis ïn bet
kabinet, rexls geschikt om in bet bu
itenland tot nieuwe onrust onder bet
volk ts telden, vooral on bet gebied
der buitenJancfec.li© nolitiek kunnen
zij gevolgen bobben, van welker
dra.ngwüdte dego'im. die zo lance
ren. blijkbaar niet hel minste besef
'«ebben. Ten minste, dit moet men
hopen, waait de/.11 vooropceeette be-
'l'V-Ung kan slechts hij nebhen. die
den wonsch koestert, li«t Dniteehe
r'ik naar een niet te ovorziene cata-
"tmnhe te voeren. De nnsm
reldt thans ols de wltdmkViixr - -n
aon eerlhkcji wil om da door b©' k
an zich f en oman voro'-'cib' ineen io
oninn. Ook 'de riikskanselier dr.
Wirtih wi1, evenmin a's rami" nnder
in het r'ik. door een bl'tvende bal;
Mnv. die de krachten van Duitscb-
tend to bov=-n e-">i. '«Pt T«"ifscli© volk
'©t sln.vpin maken, maar hii is.
als met hem zeer velen v«n de bestan
van ons «volk van oordeel dat de l«e-
vriidlng van d© onmogHiik te vravul-
ten bemalingen van het verdrag van
Versailles en da-Knrwui© het h.srkrii-
•gon der Dnitscbc vrijheid, slechts dan
mogo'ük is,* wanneer olies pres©'®
■nu binnen liet presteii©vermogen van
bet rijk de aanvaarde verplichtingen
•>n te komen.
DE DUITSCHE SCHADELOOSSTELLING
Da waarborgcommissie heeft zich
naar Rerliji begeven.
De commissie van herstel heeft d'e
waarde der door Duitschland uitge
leverde schepen op 745 rnillioen mark
vastgesteldvan dit cijfer zullen wor
den afgetrokken zekere uitgaven,
oortspruitsnde uit aflevering; repa
raties ©n overbrenging.
DE REPA.TRIE7jR.LNQ DER KRI.TGS-
GEVANGENEN. Do Ilundrisblaxi-cor-
rowpoudeiit te Geuèv© schrijft:
Kan. van do daden van dun Volkenbond,
over welke (bet intnsl gesproken wordt,
maar waarvoor iiondcrdduuundon gezin
nen dein Volkenbond danlci nnr zijn, is de
ropairieeruig der krijgsgtv :i genen.
Dr. Kansen, aan wion do zorg daartoor
toevertrouwd was, heeft rapport ui"??;
braclu ter verantwoording van <le 425 GX>
pond sterling, welke door tie leden van
den Volkenbond bijeengebracht waren en
het mogelijk gemaakt liobben oas 38Q.C00
mannen aan bun familie terug te geven,
soms ma gevangenschap van 4, 5 of 6
Veel zegt Kansen verschuldigd te zijn
aan de medewerking van 't Amerikaansche
Rood© Kruis en het In.cmationale Roode
Kruis-oomité te Genève. Maar ook aan ee
nige ei iet-leden van den Volkenbond, me:
name DuitscJiland en Rusland, di« hem
op bewonderenswaardige wijze geholpen
hebben. En zonder hun inedi-werking had
hij zijn taak miet kunnen volbrengen.
De meeste krijgsgevangenen, die tot
allo landen van Centraal- en Zuid-Oost-
Europa behoorden, zijn over do Baltisciie
Zoe, via de havens Riga, Navva en Björ-
ko gotriinsporteercl. Zelfs nl kwanten zij
uit Siberië, dan was dit 'tooli de voordeelig-
weg. Over Wladiwostok zijn er 12.000
getransporteerd en over de Zwarte Zee
5000, rlie langs de ocvors dier zee ver
Kansen heeft hel een geluk'. Ko gedaoh-
van den Volkenbond gevonden om ich
iet deze taak te belasten. Als er iets
c©w»*3t is. wat het internationale en hu
manitaire karakter vsn don Volkenbond
beweaen heeft, dan is hot wel deze repalei
eering: do l>eteekenis van dit internatio
naal mechanisme voor oen taak, wzai'oè
do medewerking van een groot aantal sta
ten noodtz is, is tnu wel proofondorvinde
lijk gebleken.
En aan het slot doet dr. Kansen een
beroep op alle betrokken regeoriiizen ten
gunste van de krijeseevaugenen, die neg
;ns soms onbeduidende misdrijven
Achtergehouden worden. Het zou een ni?u-
dend in het belang der verzoening van
de volkeren zijn, 3ls ook dezen in vrijheid
gesteld werden.
UITVOERING VREDESVERDRAG. Tn
den Reiohsanzeigfir wordt oen lijst van El-
bevnarluigen gepubliooortl, dio volgens us-
scbcn de Duitsche en Tsjeoho-Slowskij-
sclie regeering getroffen overoenkomst ten
gevolge van de vervulling van het vredes
verdrag aan Tsjecho-Slowakije zullen wor
den uitgeleverd.
DE RUSSISCHE HONGERSNOOD.
Sir Ilall Gaine, de bekende roman
schrijver zet in eenigo artikelen, "die
hij in de „Daily Tel." schrijft, uiteen,
dat men tot dusverre bij de bsoordee-
llng van de toestanden in Rusland
niet' genoeg tcndacht geschonken
heeft aan de duizenden Rtissisdie
vluchtelingen, tlians over Europa en
Amerika verspreid om zooveel moge
lijk. tot ©en juist inzicht te komen
©tor die toestanden en over de oor
zaken, die tot den liuidigen hongers
nood hebben geleid. Van de onder
vinding en kennis vam mannen ais
Korensky, te Parijs; Savinkof, te War
ecliau, Alexis Aladln, te Londen; heeft
rn©n goon profijt getrokken, evenmin
als van de uitgewekenen, meent hi.i.
Eoil groep dier uitgewekenen te
Londen en Parijs, ontmoedigd door
voel teleurstellingen en wanhopende
aan heter hulp voor hun land, h©..
ben de feiten der geschiedenis van
Rusland over de laatste zeven jaren
uaü Sir Hall Gaine voorgelegd, in de
hoop dat hij daaruit aan dc wereld
de ware geschiedenis zou kunnen
voorleggen. Uit meer dan twee hon
derd pagina's schrift, haaft hij thans
gepoogd een aaneengesloten verhaal
saam te stellen, hopende dat dit meer
lfchi zal verspreiden..
De toestanden in Rusland worden
toegeschreven aan verschillende oor-
zukuii. Sommige wijten bet uitsluitend
aan bolsjewistisch wanbeheer, ande
ren meoncn dat men hier alleen te
doen heeft met een natuurramp.
Sir liaJl Gaine leest uit zijn gege
vens dat de wereldoorlog en de bur
geroorlog, mot de droogte van 1921,
de oorzunk zijn van de -vreesetijkete
oalamitoit, die ooit een groote oorlog
na zich hoeft gesleept, want de be
volking, thans door de groote ramp
getroflen, is zeker niet minder dan 4
rnillioen zielen, en daarvan zijn reeds
tusschen de 15 en 20 rnillioen zonder
dak, zonder vrienden, zonder voedsel,
zwervende langs de wegen.
Do WoJga-vailei, 650 mijlen lang cn
ongeveer 350 mijlen breed is liet cen
trum vau do ramp. Dat gebied is de
groote graanschuur van Europa.
In dut reusachtige gebied kende
inen vóór «icn oorlog een kraclitige be
volking, die 6tecds een strijd met
nutuur had to voeren. De plattelands
bevolking was er slecht opgevoed,
slecht gehuisvest, doch zij was arbeid
zaam en onder keizerlijk bewind zui
nig. In do incest afgelegen streken
legde uien voedsel, kleediug, land
bouwgoden en werktuigen op, om zich
te vrijwaren tegen hongersnood. Men
vertrouwde er op God en op „den
kleinen vader den tsaar, wiens beel
tenis in ieders woning hing en die
immers in tijd \an nood zijn kinderen
te hulp zou komen.
Zoo werkte dc Russische boer; be
bouwde zijn land; vocht tegen de na
tuur en zond den overvloed zijner
oogsten to land en te water naar ver
re landen.
Aan een revolutie in Rusland ge
loofde men niet; het land was er te
groot voor; de bevolking te geduldig
te onwetend en bovenal en te eel ver.
spreid over een uitgestrekt gebied.
Maar daar kwam iets wat niet voor
zien was.
Op 1 Augustus 1914 of vroeger
indien het Duitsche verhaal waar is
geweest begon de tsaar in zijn vrev-
sel'jke onwetendheid omtrent de harts
tochten, die hij ging ontketenen,
algemeen© mobilisatie tegen Duitsch
land. Binnen korten tijd waren negen
tien rnillioen raensclien, grootendê.ls
van do ploeg weggehaald, waar
noodig waren voor het welzijn van
Rusland eu van Europa. De mobili
satie werd „prachtig" geleid door ge
neraal l.ukowsky, die er de hoogst.'
ridderorde voor kreeg, wanneer hij
met den knoet was afgestraft, zou dat
hetere bekroning zijn geweest, want
zijn mobilisatie leidde tot vernietiging
van het tsarenrijk en burgeroorlog,
b.u-eiddc doa grond voor bolsjewisme
en nog erger ontblootte Rusland
van zijn landbouwende bevolking en
maakte hongersnood onvermijdelijk.
De Russische hongersnood hegor., niet
met de droogte tan 1921, ducii met
de krankzinnigheid van den Uuwd-
schen generalen staf van 1914 en met
mt uitbreken van den hongersnood
word de welvaart dra1 geheelë wereld
bedreigd.
De Russischs boor wist niet waarom
.jij 'vechten moest, doch in zijn 1
óerlijk gclool volgde hij de priesters,
die hom .vertelden dat een ongoioov ige
vijand hun land belaagde an dnt hij
trouw moest zijn aan don „Kleinen Va
der" (Ijl Tsaar, zoo ging hij heen om
to vochten «vóór zijn land. Zoo gingen
ai negentien rnillioen heen. Wat werd
er mode gedaan? Drie rnillioen werden
er gezet aan de grens, meer dan noc-
dig waren cn meer dan men kon uit
rukten. Drie miüioen werden in re
serve gehouden. In den loop van den
©oilog gingen er dut a \ier rnillioen
«erioren en de overige r.egan rnillioen
die overbodig waren, werden op ge- I
propt in do steden aan de weste
grens. Zoo kregon st-olen van 45 tot
50 duizend inwoners, er op ecus 1
tot 200 duizend, die van luU tot 2*X
duizend, 4t)J lot pOO.OOÜ.
GevolgSchandelijk gebrek aan wo-
iingruimte, gebrek nan voedsel, stïj-
g©nd© prijzen. Daar nevens afschi.
wclijlce demoralisatie, want al die- I
mannen huilden niemendal te doen.
Eu het plattelandHet was overge-
laten non vrouwen, kinderen en
fiutten van dagen, die het land niet j
konden hewcrke.u, te meer niet om-
dat eerst de beste paarden waren j
weggehaald, daarna liet vee. En de
steden, overbevolkt als zij waren, had- I
den niets meer te leveren aan liet
platteland, waar aan alles gebrek
kwam en waar de mens ellen rond
Locsten loepen In lompen.
Zóo begon de hongersnood.
Toen kwam in November het bols
jewisme. Op de arme boeren kreeg
liet bolsjewisme invloed omdat liet
legr-.n oorlog predikte; tegen den oor
log. dien de boer steeds had gehaat;
bolsjewisme was voor hen een soort
nieuw Christendom. En toen dit bols
jewisme nu ook nog ging verkondi- I
gen dat het land behoorde aan den
boer, niet aan den landeigenaar, die
ver weg te Parijs woonde, keerden dr
boevan uit de eteden naar hun land
terug, drooroeiide van een aardsch pa
radijs. Maar dc sled.te kant van net
bolsjewisme liet zich ook kennen,
daar het aanspoorde tot stelen in
plaats tot werken, tot verteren, in
plaats van tot sparen., en de leer dat
kapitalisme de ramp dra wereld was.
bleef niet zonder uitwerking. Zoo
spreidde zich die revolutie over lie;
land; maar de gang van zaken was
geheel anders dan de boeven zich ge
droomd hadden. Do Sovjet-regeermg
had oen dwangstelsel ingevoerd,
waardoor de boer werd gedwongen
hetgeen hij verbouwde af to geve»
voor liet U«cr en de boer, dio ge
dacht had dut hij iets zou bezitten,
kwam tot de slotsom dat hü niets ha
en natuurlijkerwijze hield hij op meer
te verbouwen dan hetgeen hij juist
voor zijn gezin noodig had.
In de steden ging het in denzelfden
geest.
De wijzen te Moskou, die gedacht
hadden met één pennestreek te kun
nen veranderen datgene wat in dui
zend jaren geworden was, hadden
vergeten rekening te houden met de
groote natuurwet den zin tot zelf
behoud, dio ieder mensch is aange
boren. Dien zin voor zelfbehuud te
vernietigen, stond gelijk met Rusland
te vernietigen, want ua drie jaar
bolsjewistisch biwind had de Russi
sche boer zijn eigenwaarde verloren
en dus zijn kracht. I-Iet. ging hem ver
der niet aan wat er met hem gebeu
ren zou, alle hoop had hij verloren.
Zoo stond het met de moreele en
economische toestonden iu Rusland,
toen men in liet eind van 1920 in het
Kremlin opeens tot de ontdekking
kwam dal meu zich vergist had.
HÈÏ DUiTSCrife SóQaLïsTÊN-
CONGRE8.
BERLIJN, 21 Sept, In de zitting van ha-
j den behandelde Wilhelm Keil de belasting.
j politiek. HIJ zelde: „De toestand ia trnoste-
I loos. Een middel ter gcnozlng Is nauwelijks t«
vinden. De zichtbare rlJkeBchuId bedroeg op
31 Maart 1921 niet minder dan 304 milliard
mark, waarvan 86 milliard gefundeerde schuld
en 210 milliard vlottende schuld en 8 milliard
binnenlandsche schuld. Daarbij komen nog de
onzichtbare schulden en verplichtingen tegen
over In het buitenland wonende Duitschers,
die op 130 milliard geschat worden en de schii-
dovergoedlngsachuld. Bovendien nog de schul.
den der landen met T milliard en der provin
cies en gemeenten met 30 milliard en verder
25 milliard spoorwegschuld. Gelukkig zijn da
schulden papierschulden geworden. De totale
verplichtingen aan d6 Entente bedragen bij
den tegen woordigen koers minstens 60 mtl-
Uard papiermark per jaar, terwijl met inbe
grip van de kosten van het bezettingsleger en
de oontróle-commissle de verplichtingen niet
onder de 70 milliard blijven. Tegenover een
totaaluitgave van het rijk tot een bedrag van
158 milliard mark in 1921 (het bedrag stijgt
bij elke nieuwe daling der valuta en vermin
dert bij elke verbetering der valuta) staan
slechts 55 milliard mark aan Inkomsten. Hier
van zijn 47 milliard gewone inkomsten 4.2 mil
liard nieuw op te brengen belasting en 8 mil
liard Relchsnotopher. De heer Holfferlch
heeft gedurende den oorlog door hedrlegelij-
ke manoeuvres gewone uitgaven gebracht op
den buitengewonen staat en bedragen aan in
komsten, die het tienvoud der werkelijke be
lasting bedroegen, in den staat opgenomen.
Dan heeft hU de brutaliteit gehad om Enge
land te bespotten, dat alle gewone administra
tieve uitgaven door reëele Inkomsten en bo
vendien nog 12% der oorlogsuitgaven on
middellijk door belastingen dekte. Hiertegen
over heeft HeJITerieh slechts de groote lee-
ningsmachin© in werking gebracht en gezegd,
dat hij de tegenstanders bij het sluiten vsn
den vrede de rekening zou aanbieden en dat
zij den last der mil'.iarden tientallen van Ja
ren zouden dragen. Na de ontzettende neder
laag traden de gevolgen van do misdadige
lichtzinnigheid aan den dag. Hellferich heeft
al zijn haat geconcentreerd op den man, die
zijn verderfelijk verzllm zooveel mogelijk
trachtte goed te maken. Speciaal Helfferich
was de ophitser der bandieten van Griosbach,
die het wild voor het pistool gedreven heeft.
Indien nog een vonk van menschelijk ge
weten in het hart van de«en man aanwezig
ts. dan zou hij nooit meer den bodem der
Duitsche volksvertegenwoordiging betreden.
(Levendige instemming.)
Zelfs Frankrijk, dat zoo afkeerig is van be
lasting van bet bezit, blijft thans weinig bU
onze belastingen op het bezit achter. Maar do
groote pers schreeuwt over de vernietiging
der groote bezittingen door de bslastingen
ran Erzberger. Maar in de luxe badplaatsen,
op de renbaucn, in de huizen der groote
heeren en op de riddergoederen merkt men
er niets van. Bestaat er wel een weg naar da
genezing of moeten wij ens willoos laten drij
ven op den weg van Oostenrijk, Polen cn
5ovjet-P.nsland? In eik geval moeten wij
trachten te doen wat binnen onze krachten
ligt. Alleen dan kunnen wij op een vermin-
lering der lasten hopen. Wie met Holfferlch
weigert, den weg van de nakoming der ver
plichtingen to wijzen zet de politiek van pro
vocatie voort. De genezing kan niet bereikt
worden door de tegenwoordige belastingen en
pok niet door de belastingplannen van den
rijksminister van Financiën.
De ontvangers van papiergeld zijn reeds te
swaar beiast. De bezitters der reëele goud
waarden daarentegen worden op schande! üko
wijze begunstigd. Een actieve handelsbalans
ïaa niet alleen door opvoering der productie
worden bereikt, maar slechts gelijktijdig door
peperklng van rten invoer.
Zulke belastingen zijn veel geschikter dan
een exorbitante verhooging van de verbruiks
belasting, waartoe wij ons door de Entente
niet kunnen laten dwingen.
up ae Brusselsche conferentie is de Duit
sche regeering met verkeerd berekende getal
len voor den dag gekomen.
Wij zullen niet uit de ellende komen wan
neer de „sachwerte" niet tot hun oude goud-
waarde zullen worden teruggebracht. Wij kun
nen de verbruiksbelasting zooveel verhoogeu
als wij willen, het zal nooit voldoende kun-
zijn zijn. Wij ontkomen niet aan de noodza
kelijkheid, een deel van de vermogens te
naasten. Het komt er vooral op aan, da ar-
bc-idskracht van de Duitsche arbeiders te be- j
schermen want alleen deze arbeidskracht zal
ons de onontbeerlijke middelen voor een goede
productie kunnen verstrekken. Wij verlangen
daarom een zoo spoedig mogelijke inwerking
stelling van de belasting op hot vermogen, en
een beter doorgevoerde medezeggenschap van
de arbeiders bij aanwending der belastinggel- j
den. Wij wenschen te werken voer de verbe-
tering van de politieke en economische posi'.ie
van den staat en zullen niet moedwillig den
strijd zoeken. Doch indien deze noodig mocht
blijken, zullen wij daarvoor ook zeker niet
terugdeinzen. (Stormachtige bijval.)
De Brouckère aan hst woord.
GÖRLITZ, 21 Sept. Bij den aanvang van de
middagzitting van heden nam De Brouckère het
woord om namens zijn Belgische partljgenooteu
te verklaren, dat er tusschen de Belgische ca
Duitsche partijgenooten zeer nauwe betrekkin
gen bestaan. Toen in Belgis van nationalistische
zijde een demonstratie was voorbereid tegea
een vooraanstaand Duitsch sociaal-democraat,
die een reis door België maakte, hadden 15.000
Belgische arbeiders daartegen geprotesteerd
door het verlaten van hun werkplaatsen. Ook
voor de Belgische arbeiders ls een eensgezinde
Duitsdhe arbeidersbeweging een belang, zeld»
hij. De Duitsche socialisten zijn de verdedigers
van een republiek en zijn een waarborg voor
den vrede. De economische welvaart van
Duitschland ls eveneens voor België van belang.
Onder luiden bijval verklaarde De Brouckère
dat de Internationale 6olIdarite!t niet verloren
was gegaan.
HET NIEUWE POOLSCHE KABINET
BERLIJN', 21 Sept. ïflt Warschau wordt
gemeld, dat na drie dagen van onderhandelen
Ponlkoweki erin is geslaagd, een nieuw
Poolsch kabinet te romen. Dit ls thans als
volgt samengesteld;
Ponlkoweki, premier en ouderwijs,
èklrmunt, bulteiilandsc.he zaken.
Downarowloa, binnenlandsche zaken.
Sojylowskt, oorlog,
a b 01 e w 4 k i, justitie,
tacayneki, landbouw,
lik©?skt, spoorwegen,
S t s 1 o w 1 ol, yo&terllen,
Tralnekl, Pruisische volkstemmings-
gëbiedotl.
Dt portefeuilles van financiën en handel
Mijven voorloopic nog onbezet en zullen dooi
Uü vaArneroonj bestuurder worden behar-
E
Binnenland
-Jtf. (lij zoodanig treedt op voor financiën
jhderèuatssecrtterU MarVowskl en -roor dl
Portefeuille v»n handel de «wdirstaatssjcre-
krlfl SÉBlfflBUb'
OE TOESTANDEN IN DE KRANKZIN
NIGENGESTICHTEN.
De Ned. Vereeniging van gestichte
arUson heeft, blijkens een communi
qué, in haar jongste vergadering het
gebrek aan plaatsruimte in de krank
zinnigengestichten besproken, zegt de
Nieuwe Gt.
Oiu in dat gebrek te voorzien, heeft
n.l. kort geleden de minister van
Binnenlandsche Zaken hij Kon. Be
sluit de eischeu inzake do minimum
vcrpleegruimte per patiënt vrij aan
zienlijk verlaagd, zoodat een veel
grooter aantal patiënten dan te voren
in eenzelfde gesticht verpleegd mag
worden. De meeste gcstichtsbesturen
maken gaarne van dit besluit ge
bruik om daardoor de inkomsten van
het gesticht te vermeerderen. Van de
zijde der behandelende gestichisart-
sen kwam echter spoedig verzet, te
gen dezen eang van zaken. Men vreest
dat door het nlaatsen van meer pa
tiënten in de bestaande gestichten
het peil der verpleging dalen zal.
In de eerste plaat» heeft het opeen-
hoopen van krankzinnigen liet ge
volg, dat de lijders elkaar prikkelen,
waarvan allerlei conflicten het ge
volg zijnin de tweede plaats ver
slechteren de hygiënische verhoudin
gen. waardoor vooral een toeneming
van tuberculose besmetting te duch
ten is. Er werd met nadruk op gewe
zen, dat thans de toestand in ds
me.este gestichten geenszins zoo gun
stig is, dat ongestraft do verpleging
erslechterd zou kunnen worden.
Verschillende leden wezen er ln be
doelde vergadering echter op, dat dooi
uitbreiding van de bedverrleging en
isolatie, door het voorzien in het te
kort aan personeel en door het inrich
ten van aparte tubraculosexalen, de
nadeelige gevolgen van de patiënten
toeneming zoveel mogelijk moet wor
den ondervangen.
Tenslote werd met algemeen© stem-
cen een motie aangenomen, waarin
wordt uitgesproken, dat dc verceni-
ging zich verzet tegen het uitbreiden
van het aantal verpleegden in ccn
bestaand gesticht, tenzij naar de mee-
nine der geneeskundigen, verbonden
aan dat gesticht, vold'oende maatrege
len worden getroffen om de nadeelige
gevolgen van die uitbreiding te voor
komen.
ALGEMEEN® SCHOONMAAK
AAN DE POSTERIJEN OP TILJ
Men schrijft uit Eist aan de Geld.
In den laaisen tiid vermochten we
steeds in de couranten berichten lezen
betreffende brieven etc. die een jaar
of zooveel maanden orederweg zijn ge
weest alvorens ae hun plaat» van be
stemming bereiken. Thans echter
schijnt het postkantoor te Arnhem
het record te hebben behaald, een
briefkaart gepost den 18en DecenVber
1917. werd door een hier in Eist alom
bekende firma ontvangen op 18 Sep
tember 1921. Wel een verrassing voor
onze handelsmenschen als ac na drie
laren nog eens iets vernemen van de
indertijd welbekende N.O.T.-Mij- Bij
menigeen zou het hart stil gaan staan
als men in tegen tegonwoordigen tiid
nog een aanschrijving krn"t betreffen
de N.O.T.-condities I Tiet behoeft
geen opmerking dat wij dilt kaari
se hrijven onzen minister van Water
staat hobben ter hand géstcld, met het
dringende verzoek, wel te willen be
vorderen, dat de algemeene schoon
maak aan de Posterijen wordt bevor
derd. Wie we?t wat er voor ons nog
in hei ongereed? licht?
EEN ONJUISTE UITDRUKKING.
Het Vaderland schri'ft
Taal en stiil van de Troonrede wa
ren op menig punt bedenkelijk, bet
ontwerp voor het -'res van Ant
woord der Eerste Kamer is naar
avenant.
Op één onjuiste uitdrukking in «iet
Adres willen we de aandacht vestt-
men. omdat ze tegenwoordig veel
voorkomt. Er wordt namelüke "iv
•'«roken ven „een eenigw.ins bcteeke-
nende verhooging", van dc belastin
gen. Men voelt dc fout d»de'nk a's
men de uitdrukking «Mi» omzeteen
©enigszins aanmerkelijke "f aanzien-
"like verhoorinw van cPliigq betrek©
nis. Dc uitdrukking i" het Adres is
een germanismebe "teutend" i',:
•mroerkebjk. aanzienlek. b"ten?ri«k.
Bedui-tenof beteekenen-l kan nnm
:t: het Hollandsch niet zonder nade
re bepalincr odbruiken; het kan zijn
veel of weinig beieekenend enz.
letteren en aanst
EEN REMBRANDT?
Ben tijd geleden berustte bij een
kunstkooper te Den Ha:.g een schil
derijtje, cat ais een Rein brandt gold,
schrijft het Vad- Het stelde hetzelfde
vrouwtje voor als men »n het Maurils
huis aan den wand van dc Anatomi
sche Les kan zien. links daarvan, het
noest linkeche van dc drie kleine
tekjc» <iir daar r ia ast elkaar hangen.
i>it doek, toobehoorend, aan dr. Brö-
lius. ging vroeger voor een Rem-
orandt door, m^ar is sedert eenige ja-
■cn aan Falbritius toegeschreven. II-
telt een oud vrouwtje voor, ongeveer
.on halve !::vo, met een witten dk»ek
•m het hoofd.
De z.g.11. Rembrandt bii den kunst
kooper vertoonde eenige afwijkingen,
naar blijkbaar was het eenc een kopie
.-.n het andere. Men weet, dat vroe
ger kopiisten zich vrijheden veroor-
'oofdon. Het heette, dat hei stukje in
het Mauritshuis de kopie is. Naar
ij hooren, denken menschen die het
kunnen beoordee'.en er anders over,
-n geven zri aan het stuk van dr. Bre-
dius in dubbelen zin de voorkeur, al
schijnen er, zoo men vertelt, ook dej
kundigen te zijn, die het stuk bii den
kunstkooper voor een ongineeleL
Rembrandt hebben verklaard.
Intusschen is dit schilderijtje, naar
verluidt, voor een flinke som ver
kocht aan iemand te Amsterdam.
HET MAURTTSHüIS. Een
Haagsch veraameLx-ir heeft aan het
Mauritshuis ïn bruikleen gegeven een
stilleven van Aibrahain van Beyeren
(1620na 1675), voorstellende een
plint, waarop een roemer, een tinnen
bord met een oester en een mand
waarin een schotel met druiven en
per rikken. Het stuk, dat zeer indruk
wekkend is, is tentoongesteld in eeo
der benedenzaten.
BOUWMEESTER— Louis Bouw-
meester gaat, zoo meldt He'. Vad-,
vóór zijn Amerikaansd:© reis, waar
over hii nog onderhandelt. Shvlock in
Boedapest, Rome en Stockholm ver
tolken 1
