uüitanlandseh Överzisfil
HAARLEM'S DAGBLAD
Van onzen reizenden Redacteur
Reizen in Oostenrijk.
Bnrprlijke Stasi
Onze Lacliliock
011 i 11 t o n
WOENSDAG 2S CCTC3ER 1921 TWEEDE BLAD
(Nieuwe re oka.)
No. 41
(Slot;.
MOZART's REQUIEM IN DEN DOM EN DE OPVOERING VAN JEDER-
MANN OP DE DOM PLATZ TE SALZBURG.
Salzburg heelt liet groolc voorrecht Daar op de Domplatz te SaJzburg
een zeer kunstzinnig aartsbisschop te «was voor het «eret na eeuwen weer
hebben, een geestelijke, die het stre
ven der Salzburgers oen hunne Fest-
Spiele op een zoo hoog mogelijk peil
te brengen niet alleen met zijn naam
dekt, maar ook daadwerkelijk steunt
door do prachtige Domkerk hiervoor
ter beschikking' te stellen. De Mozart-
Festspielo vonden hun hoogtepunt in
de uitvoering van liet Requiem in den
Dom, en de opvoeringen van Jeder-
m.inn, met als achtergrond en door
de medewerking o.a. van het kerkor
gel en de klokken als element in het
geheel het machtige bouwwerk van
Solari, waren kunstuitingen, die ons
herinnerden aan den oorsprong van
het tooneel, toen kerk en tooneel nog
in een bijna onafscheidelijk verband
met elkander stonden. De aartsbis
schop van Salzburg heeft begrepen,
welk oen heilige roeping het tooneel
ook in onze dagen nog kan vervullen
en wie, als ik, de opvoering van Je-
dermann heeft bijgewoond en heeft ge
zien, hoe een duizc-ndhootdige menig
te in eerbiedige, vrome aandacht en
stille ontroering dit aangrijpend en
diep godsdienstig spel heeft gevolgd,
zal hebben gevoeld, welk een innerlij
ke en opbouwende kracht er van zulk
een opvoering kan uitgaan.
De auditie van Mozart's Requiem te
Salzburg zal voor ons onvergetelijk
blijven. Het was niet zoo zeer do uit
voering onder Dr. von Paumgarten,
die muzikaal op geen hooger peil
stond dan~wait wij in Holland gewend
zijn al was dan ook liet solo-kwar
tet met de prachtige, heldere sopraan
van moj. Kohldorfer, de sonore, heer
lijke alt van mevr. Olga BauerPi
leeka en de mooie nannenstamuven
van Dr. Dans Winkelmaain en Ri
chard Mayer in alle opzichten supe
rieuir het was de omgeving, die aan
het geheel wijding gaf, die onze zie-
n:"e en <-n- ontvankelijk maak-
r.r<U p.-aan van do innigste en
diepste emoties. Voor het hooren van
muziek is sfeer en stemming noodig.
Hoe dikwijls ontbreken die in de hel
der verlichte banale concertzalen.
_V iv (ia .i- in dien Dom. in die omge
ving van louter schoonheid, waar Mo
zart zelf als kind en jongeling zoo
dikwijls had verwijld, konden wij zijn
Doodenmis in vrome genegenheid en
diepen ernst tot ons laten komen,
daar drong deze mire goddelijke mu
ziek tot in onze zie'en door en bewoog
zij ons soms tot i hreïons toe. En nu
nog, terwijl ik di? hier schrijf, komt
ontroering over mij, wanneer ik te
rugdenk aan dien middag van zeld
zame hoog-e-, volmaakte genieting.
Eenige dagen later mocht ik een
zelfde diepe strihoonheidtsemotie on
dergaan b'i de opvoering van „Je
dermann, hot spel van het sterven
van een rijken man" op de Domplatz
ie Salzburg
Het Duitsche Jedormann is
het Hollandsche E 1 o e r 1 ij c en het
Engelse ho Everyman. Het is de een
voudige, maar ontroerende geschiede
nis van den riiken man. dié midden ir.
ziin zelfzuchtig geluk door den Dood
wwdt opgero -pen en door allen ver
laten behalve door ..goede wer
ken" pn j,Geloof' berustend en ge-
5encd --'en zworen tocht naar do
Eeuwigheid aanvaardt. De Duitsche,
sterk gemoderniseerde bewerking van
Hugo van Hofmanethal verschilt in
YC-el opzichten van hét oud-Holland-
schen „Elcerlijc"; zij mist den puren
eenvoud van het oorspronkelijke Hoi-
landsohe epel en is hier en daar
o.a. in de teekening van het feest
zwoeler en minder „middeneeuwsch'
het verband tusschen kerk en tooneel
hersteld. Ma* Reinhardt had in zijn
geniale "regie de Domkerk in het ge
heel opgenomenhet machtige Gods
huis vormde den imponeerenden ach
tergrond van dit godsdienstig epel,
niet alleen in werkelijkheid, maar ook
in dieperen, symbolisch en zin. Zeer
scherp had Reinbardt in zijn regie hei
menschel ïjke en het goddelijke van
elkaar gescheiden. Wat van deze aar
de was, het zuiver menschelijike, kwam
telkens weer van ter zijde op, of
zooals Re&nhardt dikwijls pleegt ie
doen van uit het publiek. Hot God
delijke echter kwam steeds van uit
het Godshuis tot ons. Van uit d® hoog
te der kerk kwamen onder orgel
spol plechtig en vol wijding de
woorden van God over ons, van uit
de kerk schreed als een Madonna van
Rafaë'l „Geiloof' in haar blauwe ge
waad naar voren, door d:e wijd
geopende kerkdeuren verscheen on
der het gebeier der klokken ook Je
dormann, nadat het Goddelijk licht
hem was verschenen, in het witte boe
tekleed met de kaans in de hand.
Zoo werd deze opvoering van Jeder
mann 'n werkelijk godsdienstig spel.
Nooit heb ik een publiek in zoo gewij
de stemming tooneelscel zien volgen,
als daar op do Domplatz ie Sailzburg.
Op de programma's stond .et zoc-
afe bij de uitvoeringen van do Mat-
thiius Passion in Holland dat het
publiek verzocht werd na afloop der
voorstelling zich van applaus te ont
houden. Toch docht niemand ondeT
dezo .duizendhoofdige menigte'er aan
de stemming na het slot door baS-
baarech handgeklap te verstoren. Er
lag over het volle pleintje een bijnr
vrome stemming. Stil stond men na
het einde op en diep "onder den in
druk gingen de menschen heen,
uit een kerk na plechtigen dienst.
De Dcaaplaiz te Salzburg leent zich
prachtig voor een middeneeuwsch
spel als Jederinann. Het is een klein,
in het vierkant afgesloten plein, zoo
dat zelfs het zacht gesproken woord
tot in de uiterste hoeken was te ver
staan. De ,,scena" met den Dom als
achtergrond, werd aan beide zijden
afgesloten door hooge wit marmeren
arcaden. Door deze arcaden kwamen
de spelers op, zoodat er een direct en
natuxuiijk verband was tusscben de
omgrensd® speelplaats c*n de buiten
wereld. Boven op de araaden had
Reinhardt het ,.koor" geplaatst, dai
voor den aanvang met bazuingeschal
dc voorstelling aankondigde. De Dom
mot do daaraan sluitende wit-nnrme-
ren arcaden vormden met do hoog»
vesting HollensiJzberg, die zich drei
gend op den achtergrond verheft, een
middeneeuwsch décor van zeldzame
pracht. Het „epeeltoonoa')'' was zoo
eenvoudig mogelijk, Niets dan een
'angzaam oploopende verhooging van
hout vóór de kerk, zoo echter aange
bracht. fiat het scheen, of de Dom on
middellijk achter het tooneel oprees.
In werkelijkheid echter was de ver
hooging eenige Meters vóór de ker-
gepfaatst waardoor het mogelijk werd
verschijningen als de „Dood" en
„Goede Werken" als uit den grond
te doen oprijzen.
In deze omgeving nu heeft Max
Reinliardt met. zijn groot e medewer
kers Jedeimami in zoo pure schoon
heid gegeven, dat heel deze voorstel
ling mij één openbaring was. Daar
was allereerst Alezander Moïssi in de
rol van Jederinann. Ik had Moïssi,
die In Duitschla.nd tot do allergroot
sten gerekend wordt, nooit zien spe-
maar in de grooie lijn blijft ook deze len en was dus zeer benieuwd naar
Duitsche Jedermann door zijn diepe
menschel iikheid en vromen geest
van machtige, ontroerende werking.
De opvoering van Jederinann over
trof alles, wat wij tot nu toe van
op; all cl it voorstellingen hebben meegc
maakt. Hier was een eenheid van spel
en omgeving, zooals wij behalve
eens bij de opvoering van Die versun-
liciui Glocke in Thale - nooit hadden
gezien. Maar te Salzburg stond het
geheel op nog hooger peil dan te Tha
le, doordat dc spelers ails Alexan-
de Moïssi, Werner Rrausz, Johanna
Terwin en Helene Thimig grootere
krachten waren en de regie van Max
Reinhardt voortdurend van een bijna,
verbluffende fantasie blijk gaf.
De opvoering van Jedermann voor
den Dom van Solari was een tooneej-
gebeurtenis, waarvan de beteekenis
ver buiten Salzburg uitging. Uit heel
Dnitscliland en Oostenrijk was men
gekomen om er getuige van te zijn.
ien indru, dien zijn spel op mij zou
maken. In het begin viel hii mij te
gen. Wel trof mij onmiddellijk zijn
prachtig vibreerend geluid, maar als
Jedermann vond ik hem te weinig
„grand seigneur". Maar hoe langer
lioo meer boeide mij zijn spel en bij
het „feest" had hij mij er geheel on
der.
Wat Reinhardt van dit feest had ge
maakt, was in één woord verrukke
lijk. Het was van een uitbundige vroo
lijkheid, een bruisende levensvreugde,!
een gractelijke bevalligheid!
Zoo.'Is a® daar licht en zwierig onder
het fluitspel der speellieden van links
en rechts door de arcaden opkwamen,
al die mannen en vrouwen, gaf het
wel volkomen een beeld uit dien
prachtlievenden renaiesance-tijd. Het
word in waarheid één oogenrweelde'
En hoe treffend kwam tegen dezen
achtergrond van sensueel lichtzinnig
genieten het ernstig spel van Jcder-
itoiiw uit. Jedermann vóórvoelt, wat
met hem zal gebeuren,; het is, of ilc
dood reeds om hein waart. Met on
rustig dwalenden blik, het angst
zweet op zijn gelaat, zit hij, als af
wezig, te midden van zijn luidruchti
ge geesten. Hij zoekt bij „Bulilschaff'
de minnaxij verstrooiing, aflei
ding en zingenot, maar telkens weer
verecliijnt in zijn overspannen geest
hem het beeld van den Dood. Zooals
Alexander Moïssi dit speelde, greep
hot je tot in de ziel. Men zag
angst groeien en groeien; het
spel van wonderlijk suggestieve
king. Er was een oogenbhk, dat hot
ook als een obsessie voor ons werd.
Van alle kanten hoorde men de lugu-
ber-klmkende, telkens herhaalde
kreet: „Jedermaim! Jedermarm! Je
dermann I" het werd als een adem
beklemmende hallucinatie. Klapper
tandend, met starren blik stond Mots-
ei daar achter de tafel, als door
waanzin aangegrepen. Nooit zal ik
vergeten, hoe bij verwezend om zich
heen zag, toen hij plotseling zijn gas
ten hoorde lachen en daarna als ge
broken neeraat. Dan onverwachts
staat hoog en dreigend, naait hem de
Dood in zijn zwarie ld eed! Alle gas
ten vlieden, alleen Jedermann blijft,
klein en rampzalig nu, achter Hij
hoort ziin vonnis van dc Dood onver
biddelijk en onafwendbaar. Het is of
heel do wereld op hem valt. Hij tracht
zich te verzetten, wil niet sten-en,
maar onbewegelijk en onheilspellend
staat do Dood daar als een schaduw
naast hom, en hoe langer hoe meer
wordt het hem bewust, dat voor hem
geen weg terug rnectr mogelijk is. Hij
zoekt hulp bij Buhlscha.ft, bij ziin
gezel, bij zijn neven, ieder ontvlucht
hem; niemand wil hem op deze tocht
vergezellen. Door allen veriatim, staat
hij klein en hulpeloote daar voor dio
machtige kerk, maar dan komit nog
eens do opleving. Het geld, dat hem
heel z:jn leven heeft gediend, moet ook
od dezen langen tocht met hein mee.
Grootseh werd Moïssi, toen hij daar
voor zijn geldkist stond, met beide
armen uitgestrekt, als wilde hij nog
eens zijn leven van geluk omvamen.
Maar dan verschijnt Mamman, die
hem den dienst opzegt. „Niet f
hebt mij, maar ik hel» u bezeten
roept hij hem toe en gebroken stort
Jedermann ter aarde, Hij voelt nu,
dat gec-n redding voor hem> meer mo-
•mihk is. (lat hij alleen dm tocht naai
de Euwigheid zal moeten volbrengen.
Doch dau verschijnt hem, een witte
vrouwenfiguur. Klein en nederig en
op krukken gaat zij; hot zijn Goede
Werken, die hem willen vergezellen.
En heel langzaam komt dan bij Je
dermann de verandering, de loute
ring- De zelfzucht, het menschel ijke
valt van hem af. alleen het goede,
het reine, het goddelijke blijft. Zoo
als Moïssi dat speelde, zooals hij oot
moedig neerknielde en met kinder
lijke, vertrouwende stem zijn biecht
uitsprak en God aanriep, was het van
zoo roerende berusting, dat de tra
nen je in de oogen sprongen.
En toen Moïssi oven later, in zijn
witte boetekleed door de wijd-open
kerkdeur vanuit dn Dom naar buiten
schreed, liet orgel in breed® tonen be
gon te zingen en cl® kerkklokken
zwaar en manend aanvingen te lui
den, toen kwam er een. ontroering
over gonfleh de menigte, die wel heel
liver en heel echt was.
Prachtig was lieel deze voorstelling
van Jedeimann. Gruwbaar in zijn ver
schijning, schitterend van stand en
dictie was de Dood wan Werner
Krauss, roerend van ootmoed ®n
zachtheid de Goede Werken van He
lene Thimig, groot in haar heilige
geJoofsexta.se Had wig Bleihtren als
„Geloof", bevallig en levendig Johan
na Terwin als „Minnarij'geestig
WillicLm Diogelraann als de dikke
neef, stsrk beeldend Raul Lunge als
Mammon en vol fantasie weer Krauss
als de duivel. De einige, di® er eigen
lijk „uit" viel, was Frieda Richard
als Jederrnonn s moeder, maar overi
gens was heel doze voorstelling ook
in de figuratie ecai voorbeeld van
•geniale regie en meesterlijk spel.
De opvoering van Jedermann heeft
mij beter, rijker en gelukkiger ge
maakt; zij zal daarom in mijn her
innering voortleven als het hoogte
punt van mijn zomerreis door Duitsch
land ®n Oostenrijk.
J. B. SCHUIL.
HAARLEMMERMEER. Bevallen"
A. P. Heintjes—Weekhout, d. A. Steên-
wijk—lfoogerbruggc, z. M. C. Heems
kerk—Van der Putte, z. G. v. Emden—
van der Stelt, d. G. Nelexnans—Sandi-
fort, d. L. TasGroeneveld, z. A. J.
MidelkoopHoncoop, d.
Ondeitrouwd T. van Zoeren en N.
Luiuiec. G. P. Banen en A. Kluijt. G.
van Huis en T. M. Siebeling. J. Ver
meulen cn L.- A. Langereis. D. Langc-
reis en J. H. Arensman.
Gehuwd A. C. Mollers met W. van
der Breggen. J. Visser met M. E. van
der Tol. T. Schaap met W. Mj Huls-
bosch. K. Kesnpe met R. Borst.
OverledenElizabeth Marcusse, 27 j.,
ongehuwd,
E MISLUKTE STAATSGREEP VAN
EX-KEIZER KARL.
Ex-kelzer Karl „hoffelijk"
gevangen genomen!
't Ofhcieele Hongaarsche nieuwsbu
reau meldt
Na een nieuw gevecht werden de op-
standelmgen verstrooid. Hun aanvoer
ders vluchtten en Jieten de zong voor de
veiligheid van den persoon des .konings
over aan de regeering-snoepen. Koning
Karl werd zeer hoffelijk toevertrouwd
aan de hoede van overste Simenfalvi van
het regeeringsleger.
In een ander bericht lezen we
De Hongaarsche regeering had reeds
bij het begin van den staatsgreep een
vertrouwden officier naar Tata gezon
den, die echter Zaterdag door de door-
rekkende troepen van Ozstenburg ge
vangen werd genomen. Deze officier nam
in Tata -het bevel op zich en zorgde
voor Öe bewaking des konings. Verder
brengt hij orde onder de zonder leiding
gebleven teruggeweken opstandeling!
De politie en militairen van buiten,
landsche afkomst lieten den koning
slotte in den steek en zochten een goed
heenkomen.
De „Frankf. Ztg." meldt uit Weenen:
Ex-kcizer Karl en zijn gemalin Z::a
zijn voorloopig in het slot Totis onder
bewaking gesteld. Twee compagnie-
van de troepen van Ozstenburg, die den
terugtocht van den koning zouden dek
ken, moesten zich overgeven en werden
gevangengenomen.
Fransche persstemmen,
De Fransche pers verheugt zich over
het snelle einde van koning Karl's po
ging, waardoor verwikkelingen worden
vermeden, die den vrede in Ceniraal-
Europa in gevaar dreigden te brengen.
De bladen wijzen op het krachtige be
sluit der gerantenconferentie en consta-
teerep volkomen overeenstemming tus-
schen alle geallieerden in den eisch det
de ex-koning zal worden uitgeleverd en
te hunner beschikking gesteld. Daaruit
blijkt voldoende, het onware der legen
de, als zou er tusschen Karl en de Fran
sche regecring een schikking zijn ge
troffene
De elschen der Kleine
Entente.
De Kleine Entente zal van Hongarije
eischen ie. dat het Hongaarsche parle-
t voor altijd aan het Hafcsburgsche
Huis de uitoefening der souvereiniteit
in Hongarije ontzegd 2e. Dat Honga-
tije geheel ontwapend wordt en de mu
nitiefabrieken en depots vcrnietigJ. 3e.
Dat het Burgenland wordt afgestaan:
4e. Dat de vredesverdragen 'worden uit
gevoerd.
Bij niet Voldoen aan deze feisehen
zal Boedapest gebombardeerd worden.
Wat nu met Karl?
Uit Weenen wordt gemeld
Nu exAcning Karl gevangen geno-
en is, zal de Hongaarsche xegeering
or alles hebbea te overwegen, hoe er
verder met hem ial moeten worden ge
handeld.
Oostenrijk kan hem onder geen voor
aarde dgoitociht verleenen, en Zwitser
land weigert hem tot zijn gebied toe te
laten, nnhij zijn beloften verbroken
Leeft. Voorloopig zal de ex-koning wel
ï_t Hongarije geïnterneerd blijven.
e goalilocrdc.'i
eischon uitlevering.
De geallieerden hebben formeel de
Hongaarsche rcgceriQgverzockt, om ex-
koning Karl aan hen uit te leveren. Zij
zijn voornemens, er op te blijven staan,
dat hij" formeel afstand doet van den
tioon en willen hem een woonplaats
aanwijzendie ver genoeg verwijderd is
an zijn tegenwoordig arbeidsterrein, om
de mogelijkheid van een herhaling uit te
sluiten. Alleen al de herhaalde woord
breuk, waaraan Karl zich schuldig heeft
gemaakt, maakt dit noodzakelijk.
Men gelooft te Londen, dat de beslis
te wijze, waarop de mogendheden der
Kleine Entente hebben te kennen gege
ven, dat zij den terugkeer dor Habsbur-
gers in Centraal-Europa niet zullen dul
den,een heilzame uitwerking heeft ge
had. Men loont in Engeland zijn vol
doening over het feit, dat Horthy en de
troepen der Hongaarsche regeering in
staat zijn geweest, met Karl en zijn vol
gelingen af ie rekenen zonder interven
tie van buiten.-
Uit Boedapest wordt geseind Er is
sprake van om ex-konihg Karl voorloo
pig te interneeren in het klooster van
Tibany aan het meer van Balaton.
Rakofsky, Andrassy en commandant
Osztenbuig zijn gevlucht.
In Britsciie regeeringskringen is men
in ooTdeel, dat het avontuur van ex-ko-
ning Karl geëindigd is. Thans bltjf: nog
over dat ce geallieerden een beslissing
nemen betreffende de plaats waarheen
Kaxl zal gezonden worden. Bij de Zwit-
sersche regeering is geen formeel pro-
ingediend, doch wel is er een niet-
officieel onderzoek ingesteld.
Dc Habsburgsche familie
uft Zwitserland verbanntn.
De Zwitsersche Bondsraad heef- be
sloten, de famine Habsburg en haar
gevolg het verblijf in Zwitserland te ont-
zeggen, met uitsondering der personen,
wier aanwezigheid in het iand noodza
kelijk is in verband met ce opvoedt.
aer kinderen. Waarschijnlijk zal één
vrouwelijk lid in Zwitserland mogen blij-
Heden zal de lijst der uit te wijzen per
sonen worden bekendgemaakt.
Arfestatles In Hongarije.
Verscheidene politieke leiders, die
bij den nieuwen Putsch van ex-koning
Karl zyn betrokken, o.a. de vroe
gere Hongaarsche premier Stefan Fried-
rich zijn door de regeering gevangen
genomen.
Een proclamatie
van Horthy.
De rijksregent Horthy heeft een pro
clamatie uitgevaardigd, waarin hij zegt,
dat gcwetenlooze lieden koning Karl
hebben verleid,, om plotseling naar Hon
garije terug te kceren, om de macht
weer aan zich te trekken, ofschoon zij
het gevaar voor het land, dat hierin was
gelegen, van tevoren hadden moeten
zien. Dank zij Ihet leger en het gezond
verstand der bevolking was dit noodlot
tige plan mislukt.
Horhty brengt voorts dank aan allen,
cie hem trouw hieven, waar het de red
ding van het land gold.
Ex-koning Karl's
plannen.
Volgens een bericht uit Triest aan
„Journal de Genève", heeft ex-koning
Karl voor zijn tweede avontuur een on
derhoud toegestaan aan een aristocrati
sche persoonlijkheid van de vroegere
dubbelmonarchie, die als correspondent
van de „Era Nuova" te Triest optrad.
De ex-koning sprak over Hongarije,
dat hij den haard van de mor,arc::
sche tradities noemde.
De Hongaren noeende -hij he: trouwe
volk, dat hem nooit zou vergeten. De
nieuwe verkiezingen bcteekenden een
gxoote overwinning voor de legitimisten
te Boedapest. Ik 'zal binnenkort in Hon
garije terugkeeren, en dan niet in het
geheim, doch openlijk en onder de be
scherming van den Volkenbond, welke
geroepen is, om het zelfbeschikkings
recht der volken te doen eerbiedigen cn
het Hongaarsche volk eischt den terug
keer van zijn koniüg. Men heeft niets
kunnen doen tegen de Grieken, toen zij
hun koning hebben teruggeroepen.
Benesj zal evenmin als Venizelos, den
loop der gebeurtenissen kunnen tegen
houden.
Uil den afloop vau Karl's a\ uutuur
blijkt dus, dat de zaken een anderen keer
helbben genomen dan hij had Verwacht.
DE DUITSCHE MINISTERCRISIS.
De afgetreden rijkskanselier aan
vaarde de opdracht tot hot Vormen van
een nieuw kabinet.
Heden komt de Rijksdag bijeen.
HET IERSCME VRAACSTUK.
De volledige lersche conferentie duur
de Maandag ongeveer een uur. Daarna
kwam er een klein comité bijeen, be
staande uit vertegenwoordigers der bei
de partijen. Lloyd George en Chamber
lain zaten daarin voor de Britsche Te-
geering. Naar bericht wordt is cit co
mité benoemd op aanwijzing van Lloyd
George, die een definitieve formule ver
langde, waarin de voorwaaiden zijn
istgelegd, op welke wijze de Tersche
rtegenwoordigers bereid zijn de con
ferentie voort te zetten. Indien zulk een
formule wordt gevonden, zal zii aan de
'olledige conferentie werden voorgelegd.
Vorsppald nisuws
DE OPBOUW VAN REIMS. Het
bombardement, dat op 19 Sept. 1914 de
kathedraal vernielde, maakte ook van de
Protestantsche kerk een puinhoop.
Thans is de eerste steen gelegd voor een
nieuwe kerk, waarvoor in verschillende
landen 500.000 francs is bijeengebracht.
Onder de talrijke andere delegaties was
ook een van Nederland.
IN BELGIë worden tehuizen inge
richt voor hongerlijdende kinderen uit
Rusland.
DE INTERNATIONALE ARBEIDS-
CONFERENTEE is te Genève geopend.
Lord Burnham is tot voorzitter gekozen.
Stadsnieuws
ESP E RA NT EN-CONGRES
Maandotravond waren velen opge
komen naar de gymnastiekzaal in 't
gebouw van de Rijkskweekschool aan
dLeidschevaart om te luisteren naar
de rede. die de heer J. W. Sevenhuy-
sen zou houden over het Esperanten-
congree. dezen zomer te Praag ge
houden. waar de spreker voor dezen
avond feis afgevaardigde van onze
regeering tegenwoordig was.
)>e heer Sevenhuvscit begon met
ziin vreugde uit te spreken over de
flinke opkomst en heette in liet bij
zonder de heeren Van der Ley en
ToeneeltitGis geïllustreerd.
DAT WAT JE BIET HEBT.
Tooneelstuk van
Mevr. RANUCCI-BECKMANN.
Ni ik welkom als oud-directeur en di
recteur van de Rijkskweekschool voor
Onderwijzers.
De spreker wees vervolgens op het
eroote nut van internationale rela
ties en de hulp van het Espc-ranto
daarbij. Door middel van dit laatste
was het mogcJijk gemaakt, dat langs
de wanden der zaal teekeningen ten
toon hingen van kinderen uit alle
oorden der wereld, wat natuurlijk het
Nedenandsch teekenondersvijs ten
goede moet komen. Zoo is ook het
ibuiienland bekend met liet Neder-
landsche teekenonderwijs, wat aan de
vreemden ten goede komt bij het zoe
ken naar den boeten weg voor dit on
derwijs. Hierop wees spreker als
slechte één staaltje van het. nut van
Esperanto.
Vervolgens besprak de heer Deven-
huvsen zijn reis naar en zijn verblijf
in Praag, waaiibij hij san het gespro
ken woord door middel van licht
beelden meer kracht bijzette. Vooral
wees spreker er op, dat op dit congres
meer dan op andere vroeger gehouden
Esperanto-congressen receorings-ver-
tegenwoordigera aanwezig waren,
waaronder verscheiden ministers;
zelfs was een afgevaardigde van den
Volkenbond aanwezig. Hoewel deze
het Esperanto niet machtig was, werd
hij zeer getroffen door deze taal waar
in men evenals in een levende taalt
kon confereeren en alle mensohelijke
gevoelens en gedachten vertolken. Het
was een treffend gezicht, in de zaa.1 te
Prasg vijfduizend congressisten uit
alle oorden der wereld in broederlijke
eensgezindheid bij elkaar te zien als
svmbool van den eens komender-..". e-
reldvrede en verbroedflring der natiën
Na een korte pauze gaf de heer Se-
venhuyaen gelegenheid 't Esperanto te
hooreti. door een gesprek te voeren
met andere Esperantisten en een
meisje een lied in deze hulptaal te
laten zingen. Deze taal herinnert
sterk aan Italiaansch of andere talen
met weinig ioonlooze klinkers. Tot be
sluit werden nog eenige kiekjes van
de reis vertoond, waarna deze interes
sante avond ten einde was.
C. H. HOLST. De begrafcDis \an
den heer C. H. Holst zal Donderdag
middag te 254 uur op dc aigemeene be
graafplaats te Bloemendaal plaats heb.
ben.
GEVONDEN VOORWERPEN.
Terug te bekomen bijLouvezyn,
Rijpstraat 32, Horlogéarni.'-andC.
Faas, Koudenkorn 22, arml andhor-
lögeP. Zwart, De "Wit te.,at 14 D,
armbandhorloge; K. Rozen, Amster
damstraat 3 a, heerendasjeDupont,
Emmastraat 30, heerenlioed A. Was
senaar, Damiatestraat 32. bruine hee-
renhandschoenA. Kemp. Ver-
spronckweg S. matrozenmutsII. de
Bie, Barrevoetesfeiaat 5. damespor-
temonnaieVeth, 2de Vooruitgang
straat 15, dainesoarapluieP. van
Dijk. Adr. Loosjestraat 31. heeron-
portemonnaie.
OTTO VAN TCSSCHENBROEK
OVER TOOROP.
Men schrijft ons
Op verzoek van een scholier heeft
de heer Otto van Tussenbroek Zater
dagavond zijn lezing over „Jan
Toorop en zijn werk" voor echolieren
tegen lageren entreeprijs
Toen de heer van Tussenbroek het
woord nam, sprak hij allereerst zijn
verbazing en voldoening uit over
d-ï kolo6saJe be langs', ding, want
ruim 300 toehoorders vulden de zaal.
„Wie had dat verwacht?" rtep spre
ker uit.
Dan begon hij te vertellen over Jan
Toorop en zijn werk in verhouding
tot de menschen en de jongeren. Juist
op deze laatsten had de heer van Tus-
sclietebroek zijn Jezing ingeatcli. Zij
volgden hem met de grootste aan
dacht. En was het wonder? Want is
hel leven van Jan Toorop niet ccn
lang, boeiend verhaal En zoo ver
haalde spreker, van zijn eerste ont
moeting met Jan Toorop. Een teere
jeugdherinnering' Eens op een avond
bezocht hii een vriend en zijn kamer
binnentredend hoorde hij vreemde
melodieën fluiten, begeleid door won
derlijke pianomuziek, die hern deden
OORSPRONKELIJ Kr. DETECTIVE
ROMAN
door WILLIAM HOLT.
20)
„Ja", zei lord Nibblington, „en dit
is een gowichtige ontdekking. Tot
heden zochten wij natte de Broeders
des Verderfs zonder meer, naar een
onbekende dame en we kenden dc
personen, dio wij zochten niet. Tirana
is dit anders. Wij moeten titans op
sporen markies di Cava, Signora
Chiajina, liaar broeder en zustea-,
menschen dus, wier namen wij ken
nen, wier uiterlijk ons niet vreemd is,
dio zich dan ook moeilijker zullen
kunnen verbergen. Dat maakt onze
taak minder moeilijk".
„Laten wij dan weder met onze na
sporingen beginnen", stelde de Tour
nel voor.
Men deed alzoo, maar de eerst\ol-
gende dagen ontdekten de vrienden
geen spoor, noch van Signora Chia-
rina, noch van. den markies of tan
uo andore personen, dio zij zochten,
hoeveel moeite zij icli ook gaven. Zij
ont\ ingeh in dien tijd nog een schrij
ven van dien politie-inspccteur to Sens
dio tot zjjn spijt moest mededeelen,
dat hij niets had kunnen ontdekken.
„Ja, ja", zei lord Nibblington, „wij
hebben to doen met slimme duiv. ls.
Deze brief bewijst het een keer te
De iournea was int us sc hen verdiept
in een anderen brief, die met dezelf
de post gekomen was.
„Vrienden", z.-i hij, „weer schijnt
zij zicii met ons te willen bemoeien
„Wie?" rie lord Nibblington.
„De onbekende dame, of liever Sig
nora Chiarina. Hier is een brief van
hare hand. Zij zond dien naar mijn
wonjng, zolter wel vermoedende, dat
mijn huisknecht voor de verdere ver
zending zou org dragon, wat Jean
dan ook trouw gedaan heeft".
„Maar lees ons toch voor, wat
staat er in?"
„Luister", antwoordde do Tournel
en hij las:
Mijne heeren.
„Indien gij haar, die u eenige ma
len een dienst mocht bewijzen op uw
beurt helpen wilt, kom dan morgen
avond tegen negen uur bij de Made
leine, waar ik 11 zeer gaarne spreken
wil".
„En de ondertcekening?" vroeg lord
Nibblington.
„Een onderleokening draagt het
briefje niet, maai- ik stel er in ieder
geval vertrouwen in, omdat het van
haar komt".
„Zo,ntLer ftwijJeJ", antwoordde de
Linar, „wij hebben haar raadgeving
eens m den wind geslagen en dat was
ons bijna heel slecht bekomen
„Wc zuilen dus gaan zei de Tour
nol.
„Het spreekt unnnetB rwm zelf".
„Nu ik vind het uitstekend".
„Maur", zei lord N'ibbüngton, „liet
kon oen valstrik zjjn, wij zullen ui
ieder geval gewapend zijn".
„Zeker, dat kan nooit kwaad, maar
iedere schijn van wantrouwen is hier
misplaatst. Gij durft tocli niet ver
onderstellen, dat Signora Ghiarirta
ons een valstrik zou 'willen span
nen?"
„Neen, maar wij hebben zoo pae
nog gezegd, dat de Broeders des Ver
derfs zulke slimme duivels zijn. V
weten uit den mond van hun hoorn
zelfs, dat hij vermoeden van verraad
heeft. Hij wilde immers den naam we
ten vau dengene, die ons geholpen
had. Welnu kan liet niet zijn, dat ltij
de bignora verdenkt, kan het zelfs
niet zijn dat hij haar verraad ontdekt
heeft. Of is zij misschien niet ge
vlucht met haar jongere zuster? Dat
alles is zeer goed denkbaar en mo
gelijk is het dan ook, dat hij ons een
valstrik spannen wil. Dit briefje moet
ons dan naar de Madeleine lokken".
„Wij kunnen niet te (voorzichtig
zijn, dat is zeker", stemde de 'lour-
nel in en hii vergeleek het schrift
van het briefje met dat, hetwelk zij
in den trein ontvangen hadden toen
zij naar Sens giaigen. De beide brief
jes waren niet van dezelfde hand en
dit versterkte de vrienden iu den arg
waan, dien zij hadden opgevat.
„Maai-opperde de Linor, „laten
wij aannemen, dat het briefje slechts
ten doel heeft ons naar de Madeleine
te lokken en wij gaan daarheen. Wat
hebben de schurken daaraan dan nog.
s Avonds om negen uur is het daar
niet zoo eenzaam dat drie gewapende
mannen er veel te vreezeu zouden
hebben".
„Gij kunt het niet wietenant
woordde lord Nibblington, „en dan
als wij et- kaïuwj, kunnen de Broeders
iu ieder geval weer ons spoor vol
gen, zij weten dan weder vaar wïj
zijn, wat hen nu waaschijnlijk mei.
bekend is. Bovendien is het moge
lijk, dat zij slechts vermoeden, dax
wij met Signora Chiarina in betrek
king staan cn dat zij zich op zoo'n
wijze zekerheid hieromtrent willen
verschaffen".
„Dus zullen wij niet "gaan?" vroeg
de Linar.
„Zeker zullen wij gaan, maar on-
dor dj3 \uooditg© (voorzorgsmaatrege
len. Want wij maken slechts veron
derstellingen en het is zeer wel mo
gelijk dat dit briefje van de vroe
gere zangeres is cn dat zij onzu hulp
noodig heeft. En in dit go\al zullen
wij haar die uiet weigeren
„Dat is waar", stemden de beide
anderen toe, „wij gaan dus".
En den volgenden avond op den
bepaalden tijd waren de drie vrien
den op bet plein voor de Madeleine
aanwezig. Maar met zoo dat de Broe
ders desVeröérfs,mochten zij aanwezig
zijn hen kondon herkennen. De Tour-
nel was vermomd als een gemoedelijk
provinciaal, die Parijs op zijn gemak
bekeek tn een huurrijtuig, dat door
lord Nibblington als huurkoetsier ge
reden word. En de Linar- had zuil
dicht bij de kerk gevestigd als schoen
poetser en hield zijn vrienden in het
oog hoewel niemand gemerkt zou
hebben dait hij bij hun behoorde. Zoo
loerden de drie vrienden rond. li-
was negen uur, maar zij zagen Sig
nora Chiarina niet op de ofgeepro-
kut plaats en reeds meenden zij te
mogen besluiten, dat men hen een
strik had willen spannen, toer. voor
ue kerk een huuraukanobiet stilhield,
waarin werkelijk dc bewuste dame
zat.
„Groota goedheid mompelde de
Linar, die op dal oogenhlik dicht bij
haar was, „het briefje was dan werk®,
lijk van haar".
Hij zag hoe zij haastig en gejaagd
rondkeek en zonder rich te bedanken
liep llrij op den auto toe en met de pet
in dc hand fluisterde luj:
„Baron de Ldnar".
Een oogenbiik zag dc dame hein on
derzoekend aan, tooi zei zij:
„Vertrouwt gij mij?"
„Volkomen, Signora
„Gij zijl gewapend?"
„Zeker, cn onbevreesd".
„Welnu ga dan zitien naast den
chauffeur en ik zal u breng-n waar
uw hulp noodig is".
„Kunnen 111 ijn vrienden ook hel
pen"-"
„Als zij aanwezig zijn, zeer gaarne*'
De Linar zette zicli reeds naast den
chauffeur, hij wenkte dc huurkoets,
die juist naderbij gekomen was ie vol
gen en voort ging dc automobiel in
matige vaart, zoodat het huurrijtuig
wel kon volgen.
De Linar draaide zich, toen men
1 een stille str aat gekomen wa=. om
en vroeg:
„Waarheen gaat de toclit?"
„Eenige straten nog dan zullen wij
stilhouden", luidde hei antwoord.
En dit geschiedde ook, de auto
stoud stil, nog steeds gevolgd door
het rijtuig, waarin de TpUrnel en
lord Nibblington gezeten waren.
Dc dame stapte uit, betaalde den
chauffeur en liet de auto wegrijden.
Zij zag naar het huurrijtuig cn vroeg;
„Is de koetsier een der uwen?"
„Het L lord Nibblington. De ander
is do graaf de Tournel".
„Uitnemend", nntwo- i lde dc dame
(Wordt vervolgd).
