ütiiirrs Dagblad
Buiteulaud
De Haarlemsclie Handelsvereanigmg over
het voorsntwerp van wet op de regeling
van de winkelsMting.
De Stille Lach.
TWËEi-E BLAD.
Zaterdag 29 üciober 1921
De abdij van Tihany, aan het Balatoa-
meer, waar Karei van Habsburg en zijn
gemalin üita na hun gevangenneming
geïnterneerd zijn en waar zij nu ruim
schoots gelegenheid hebben de misluk
king van hun onbekookt avontuur re
overpeinzen, is gelegen in een van de
schilderachtigs te gedeelten van Honga
rije, zoo schrijft 't „N. v. d. D.", Het
schiereiland waarop cc abdij staat, strekt
tich van den Westelijken oever uit en ver
deelt het meer in twee ongelijke deelen.
Dit schiereiland, een bazaltfoxmatie van
vulkanischcn oorsprong, steekt wel een
kilometer of tien in het lange, smalle
meer vooruit, dat een gemiddelde breed
te van ongeveer dertien kilometer heeft.
Het uiteinde van den landtong is niet
verder dan anderhalven kilometer van
den tegenovergestelde!! oever verwijderd,
zoodat, gezien van de heuvelen van Ti
hany, men eigenlijk twee meren ziet,
jnet een zeer afwisselend landschap en
omringd door bergen, bedökt met wijn
gaarden en prachtige bossohen
Het dorp Tihany wordt druk bezocht
door de badgasten van Balatonfüred,
het Hongaarsche Trouvi'lle en de tocht
laarheen, per boot of per rijtuig, is een
van de mooiste uitstapjes welke men in
deze lieflijke streek kan maken. Mooier
en lieflijker dan Hertenstein aan hei
Vierwaldstattermeer kan 't echter haast
niet zijn en Karl zal daar nu wel met
weemoed aan terugdenken en tot zich
zelf zeggen „Was ik daar maar geble-
Aan het einde van den landtong iigt
het Benediktijner klooster, de abdij, die
in 1052 door Andreas 1 werd gesticht,
wiens graftombe in de kapel van de
aibdij is. Deze middeleeuwsche verblijf
plaats der Benediktijner monniken wis
tevens een versterkte plaats, een vesting,
die tijdens de invallen der Turken weer
stand bood aan de herhaalde vijandelijke
aanvallen en die het hecle meer be-
heerscht. Met haar booge, zware muren
en haar stevige klokketatens ziet de oude
abdij er nog krijgshaftig genoeg uit.
Een Fransch schrijver uit de vorige
eeuw, Victor Tisol, heeft in zijn „Reis
la het land der Tsiganen", een bezoek
aan deze abdij beschreven, waar hij gast
vrij ontvangen werd en waar aan den
hem aangeboden maaltijd, waarde meest
uitgelezen Hongaarsflhe wijnen geschon
ken werden, een geestelijke uit het na
burig dorp, die een weinig Fransch
sprak, een toast hield op den bloei van
ie Fransche republiek. Tissol geeft een
beschrijving van het landschap dat zijn
oogen boeide, het meer aan zijn voe
ten, links de witte huizen van het bad
plaatsje Balatonfüred, in hun bloeiende
tuinen, en daarachter nauwe valleien,
waar weer kleine dorpjes tegen de hel
lingen hangen. In 'het Noorden het som
bere woud van Bakony en aan den over
kant van het meer de vlakte die zich tot
den Donau uitstrekt.
Dit is het indrukwekkend mooie land
schap, dat zich v.oor de oogen van Karl
van Habsburg uitstrekt. Het is mogelijk
dat hij er in de tegenwoordige omstan
digheden niet veel oog voor zal hebben,
lm het naar waarde te apprecieeren,
maar 't is toch lieflijker en behaaglijker
dan Sint Helena.
Omtrent het mislukte Habsburgsche
avontuur deelt de correspondent van de
>,Times" ie Oedenburg (in 't Hon-
gaarsch Sopron) nog mede, dat Karl IV
in den na<ht van Donderdag op Vrijdag
met een trein van het Roodc Kruis die
plaats verliet, voorafgegaan door een
trein met Osztenburgs troepen en ma
chinegeweren. llij en de koningin over
nachtten in den trein, dio 's nachts om
vier uur vertrok, met den koninklijken
staf en de lijfwacht.- Er volgden, met
lusschenpoozen van veertig minuten,
nog drie treinen met troepen en Vrijdag
ochtend vertrok er nog een trein met
oen bataljon dat daar in de buurt in
garnizoen lag. Met dien trein gingen
.ook een paar lichte stukken veldgeschut
mede, ma'ar overigens schijnt Karl geen
artillerie te hebben gehad. Volgens den
„Tinies"-corrcspondent werd de aanhan
kelijkheid van Osztenburgs troepen aan
gewakkerd door bankbiljetten die bij
groote hoeveelheden kwisti'g werden uit
gedeeld.
Kareis trein was volgeladen met le
vensmiddelen. Een nuchter en practisch
man, die dat allemaal aan het station
Oedenburg zag inladen, had gewaagd:
„waar zijn al die voorraden voor noo
dig?" Een officier antwoordde hem:
„Om ons te voeden tot we Boedapest
hebben bereikt." De practrsche man ant
woordde ..Dan zult ge d'aar wel nooit
komen, want uw cenige kans op succes
is een plotselinge overrompeling van
Boedapest." Zijn voorspelling is bewaar
heid. Karl heeft cenige kostbare uren
verloren, doordat de spoorlijn op ver
schillende punten opgebroken was en
toen ook het bataljon te Kotnorn wei
gerde zich bij hem aan te sluiten en
door de vertraging van den opm'arsch de
Hongaarsche regeering de kans kreeg
.voldoende troepen op de been te bren
gen, was Karl's lot beslist. Zijn legertje
kwam tegenover een sterke overmacht
Staan, sloeg op de vlucht en Karl werd
met zijn gemalin gevangen genomen.
Omtrent hun aankomst in de abdij vï
Tihany wordt nog gemeld, dat zij per
auto aan het station Tata aankwamen,
dat geheel door regeeringstroepen was
afgezet en waar een eerste-klasse spoor-
wcgcoupé hen wachtte. Karl droeg een
wijden officiersmantel en dc ex-keizerin
een eenvoudig wollen manteltje. Ze wa
ren beiden bleek en zagen er slecht en
terneergeslagen uit. Noodc schikten
jrich in hun lot, gelijk blijkt uit een tele
gram, dat verhaalt hoe de ex-keizerin
den gcheelen dag bidt en de ex-keizer
bijna voortdurend weent en tellrerfs her
haalt dat hij d:oor zijn raadgevers is mis
leid.
Karl's Hofhouding in flnan-
oieelen nood.
Do „Times" verneemt uit Zwitserland
Volgens de verklaringen van een regee
Tingsambtenaar, dio eon bezoek heeft ge
braelit aan het kasteel, waar ex-koning
Karl hoeft gewoond, verkoert de hofhou
ding, die liij daar heeft achtergelaten, in
grooten fimtncieelen nood. De koniuk-
lijke familie heeft nl. veel schulden ge-
1 maakt, tot ongeveer een bedrag van 32.0
pond. Veel kroonjuweelen zijn verpand
bij Zwnsersdhe banken, waaroaidtr uok
allerlei eereteokenea van het Gulden
Vlies.
De troonsafstand.
De „Times" verneemt uit Boedapest:
De 1-osprokingeii met ex koning Karl
worden voortgezet, ten einde hem te be
wogen afstand van den troon te doen.
Do oud-premier Friedrich ia pp heeter-
•laad betrapt, toen hij het volk oprui
de, do zijde van Karl te kiezen. Hij is
gearresteerd.
Er moet nu weer sprake van zijn ex-
keizer Karl op Madeira te internee
ren.
DE WASHINCTONSCHE CONFE
RENTIE.
President Harding die te Atlanta
een rede hield, zette zijn dlenkl»?elden
uiteen betreffende de aanstaande
conferentie inzake het bewapenings
vraagstuk .Hij verkondigde het evan
gelie van den goeden wil, dat Noord
en Zuid inniger verbond en alle vol
keren tot samenwerking en duurzame
vriendschap bracht. Hij verklaarde
dat Amerika ter conferentie zou gaan,
zoozeer vervuld van het verlangen
naar internationale vriendschap, dat
anderen de blaam zou treffen, indien
de onderhandelingen inzake vermin,
dering van de bewapeningen zouden
mislukken. De president zeide voorts
Ik geloof dat het zeer goed met el
kaar in overeenstemming is, eener-
ziids den vrede en zijn zegeviering te
prediken, in de overtuigende oprecht
heid, waarover een onzelfzuchtig volk
beschikt, en anderzijds te ;-orgen
voor onze eigen verdediging. De
mensobheid heeft duidelijk te kennen
gegeven, dat zij geneigd is het expe
riment te nemen. Wanneer dc volke
ren bij het nemen van de proef niet
slagen, zal dit niet aan de Vereenigdc
Staten liggen. Harding besloot als
volgt
„Amerika zal in de eerste plaats
voor de Amerikanen zijn, doch het zal
nooit de louter zelfzuchtige gedachte
koesteren dat het kan bloeien door
het ongeluk van anderen. Het zal in
de bres staan voor samenwerking en
wederzlidsche hulpvaardigheid, de
ibreede grondslagen, die de mensch-
heid noodig heeft ter bespoediging
van den weg naar een stralender en
beter rijk. waarin de vrede zal zijn
verzekerd.
De correspondent der „Associated Pre??"
aan boord van de „Kartiimamoroe"
waarop de Japansche gedelegeerden voor
de conferentie te Washington den Stil
len Oceaan oversteken, heeft draadloos
geseindAdmiraal Kato verklaarde, dat
Japan boreld is om zijn zeemacht to vor.
minderen, indien de mogendheden tot
overosnstemming komen op de conferen
tie.
Dit Washington wordt geseindHughes
gaf een optimistische verklaring af aan
gaande de vooruitzichten van de ont
wapeningsconferentie, gebaseerd op de
houding der buitenlandse he gedelegeer
den en der raadsleden, welke reeds te
Washington zijn o£ onderweg. Wel blijkt,
dat de meeningen wisselen, zooals aan
zeil spreekt, maar over het geheel
lieersoht de ernstige wemsch om resulta-
to verkrijgen en een geest van sa-
werking te toonen. De verklaring
ontkent, dat vraagstukken van rasgelijk-
heid, xooals van Joodsehe en andere zijde
bericht, behandeld zullen worden.
Ook wordt ontkend, dat er eenige nei
ging bestaat om een ofïeieele of officieu
se vertegenwoordiging van Duitscliland
tot de conferentie uit to noodigem.
Duitschland niet uitgenoodigd.
Duitsoliland zal niet ter comfereutio van
Washington worden uitgenoodigd,
DE IERSCHE QUAESTIE.
Lloyd George daeldo in het Lagerhuis
mede, dat de onderhandelingen met do
Sinn Feinera uog voortduren.
Van andere rijde wordt evenwel gemeld,
it men vreest dat de onderhandelingen
zijn doodgeloopen.
Michael 0"Flanagau, vice-president der
Sinn Fem-republiek, zal naar Amerika
vertrekken om aldaar do Ierscho zaak
te propageeren.
PRESIDENT HARDING OVER HET
NEGER-VRAAGSTUK.
President Harding heeft te Birming
ham in den Atnerikaanschen staat Alaba
ma een rede gehouden, waarin hij naar de
..Times' meldt, betoogde.' dat do Ameri-
kaansche negers recht hebben op uitbrei
ding van hun rechten in politiek en eeo-
notniseh opricht, alsmede -wat betreft, de
opvoeding, doch niet op grond van het
beginsel van rassengelijkheid.
„Waar hot politieko en economische
aangelegenheden betreft, aldus de pre
sident, „behoeft er geen groot en in het
oog loopend verschil tussohen blank en
zwart to worden gemaakt, wanneer er
door beide partijen maar erkend wordt,
dat haar sociale en rassenbelangen ge
heel uiteeuloopen."
Na er op geweren te hebben, dat het
rassenrung-!-,-'; een. wereldvraagstuk i-\
r"ido de president: „Wanner -
dat economische gelijkheid fussthen
beide rassen ni -olijk is. bedoel ik dat op
dezelfde «f:/. alsof ik aemrolsen uad
over de economische gelijkheid tusschen
personen van hetzelfde ras. In beide ge
vallen zon ik gelijkheid bedoeld hebben,
welke rekening houdt met de bekwaam
heid en de verdiensten van het indivi
du. Doch het zou beter zijn," aldus pre
sident Harding, „wanneer mon het
woord „gelijkheid" in deze aangelegen
beid niet meer gebruikte waar het ras
sen- en sociale- kwesties betreft, en beide
partijen tol het inzicht kon brengen, dat
or geen kwestie is van sooialo gelijkheid,
doch wel van erkenning van fundaroen-
teelo. onoverkomelijke verschillen, welke
steeds zullen blijven bestaan."
DE OORLOGSSCHULDEN ANN
ENGELAND.
in Xuabridge Wells, Kent, heeft As-
quirli een rede gehouden uver iwee der
voor Engeland moest brandende kwes
ties, de werkloosheid en de slcchto lian-
delsomstandigheden. „Er moeten twee
duigen gebeuren", zeido de oud-Premier
„In de eerste plaats motten do Geallieer
den van hun onderlinge schulden traih
ten af te komen. En dan moet en dat
ia nog belangrijker liet heelc schema
der schadeloosstelling worden herzien in
een geest, niet van edelmoedigheid, maar
van welbegrepen eigenbelang, van we
derzijdsch eigenbelang".
Een soortgelijk geluid heeft Mc. Ken-
na. ae voormalige kanselier van do schat
kist, doon hoeren bij een voor 400 ban
kiers en kooplui te Chicago gehouden
rede. Hij wilde een streep halen door
le internationale schulden, ais do te;i
manier pin den economisch wnnhopigen
toestand der wereld te verbeteren. Zelfs
wanneer Engeland alle imllioenen bin
nen kreeg die het toebehoorden, wist bij
niet of dat e«n vloek of een zogen
zijn.
„Ik zou liever zien dat ons volk vol
doende werk had," zei hij, „Ik had lie
ver dat wij in groote hoeveelheid rijk
dommen voortbrachten, dan dat rijkdom
uit Duitscliland toevloeit ten koste van
lijden en werkloosheid. Laat mij u er
aan herinneren, dat wij door liet be
staan van 2 millioen werkloozen in
jaar meer verliezen dan wij in wa
ooit aan Duilscho schadeloosstelling zul
len ontvaDgen gedurende meer dan 30
jaar.
„En wat wij van ons zelf zeggen geldt
ook, hoewel in mindere mate, voor de
Vereenigde Staten. Waaneer we die din
gen zien, beginnen we werkelijk te iwij-
felen of het voordeel zou zijn wanneer er
schadeloosstelling betaald wordt. Doitsch
land ia verplicht per jaar een minimum
bedrag te betalen, heigeen alleen moge
lijk is door meer uit- dan in te voeren.
Evenwel als wij trachten om onze prij
zen te verminderen om aan de buiten
land sche vraag tegemoet te komen,
worden steeds meer marken uitgegeven en
in het buitenland verkocht, waardoor de
buitenlandsche waarde van do mark
daalt. Het gevolg is dat Duitschland \er-
koopen kan tioneden onze en beneden de
che prijzen.
avergoedlng,
taalt schadevergoeding, maar tegen welk
een prijs'. Wij kunnen onze mensehen
niet aan act werk krijgen vóór wij oen
markt hebben voor onze producten.
„De oorlogsschulden, die Engeland nog
moet terugontvangen, is juist hetgeen
wij aan do Vereenigde Staten schuldig
zijn. En wat dal terugontvangen betreft,
ik twijfel er niet alleen aan, maar ais het
ui mijn macht lag zou ik dat liever ver
hinderen. Ik wil niet hetzelfde zeggen
van de Amerikaansohe schulden", besloot
Mc. Ken na. Die moeten geaccepteerd wor
den in den vorm van handelsartikelen,
daar dit de eenige manier is om bui
tenlandsche schulden af te doen."
ONZE LACHHOEK.
Boektitels geïllustreerd.
1 fit
Mr. A. Bruch licht het ontwerp toe. De Handelsvereniging spreekt zich uit
vóór een Rijksregeling; een algeheele sluiting der winkels op Zondag, zonder
eenige uitzondering; oen sluitingsuur des Zaterdags om 10 uur, geen ver
gunning tot afhelpen van klanten na het sluitingsuur en een strafbaarstelling
van het publiek.
Vrijdagavond hield de Haarlemsche
Handelsvereeniging een druk bezochte
vergadering, die ook door vele niet-le-
den als gasten werd bijgewoond, tot een
bespreking van het voor-ontwerp van
wet op de regeling der winkelsluiting.
Bij de opening der vergadering deelde
de Voorzitter mede dat het bestuur
zich gelukkig achtte, dat mr. Bruch zich
bereid had verklaard het onderwerp in te
leiden eu de vergadering van voorlich
ting te dienen. Hij gaf daarna het woord
aan mr. A. Bruch^
Rede-Mr. Bruch.
Spr. deed aan het begin van zijn rede
opmerken, dat indien het ontweipwct
niet mocht worden aangenomen, de
Haarlemsche verordening van kracht
blijft, onverkort. Alleen indien er een
wettelijke -regeling van den Rijkswet
gever komt, vervalt de Haarlemsche ver
ordening, om plaats te maken voor de
Rijksregeling. Om die reden kan een
principieele bespreking van de quaestie
der winkelsluiting achterwege blijven.
Van belang echter is de vraag of oen
Rijksregeling gewenscht is. Spr. meent
dat die is te prefereeren, mits dan aan het
plaatselijk bestuur eenige speling wordt
toegelaten, omdat ze een concurrentie
uit naburige gemeenten onmogelijk
maakt. Een Rijksregeling is dan ook in
het belang van de Haarlemsche winke
liers. Maar al is dan een Rijksregeling
gewenscht daarmede is nog niet ge
zegd, dat dit is iedere Rijksregeling.
Over die quaestie zal dc vergadering zich
en te uiten, in verband met 't voor
ontwerp van wet.
Spr. wil nu gaan beschouwen het voor
ontwerp van wet op de regeling der win
kelsluiting, in verband met de winkel-
sjuitingsverordening ia Haarlem. In
;erste plaats is er verschil dat in '1
ontwerp van wet óók de Zondagssluiting
is geregeld. Het Bureau van den Mid
denstand verzocht een nauw verband
tusschen het werktijdenbesluit cn de win
kelsluiting;
In dat ontwerp-werlrtijdenbesluit
wordt als regel een verbod van arbeid
in winkels gesteld, -met uitzondering van
winkels van melk, koek en banket, si
garen en sigaretten, fruit en versnape
ringen, en dan bij die uitzonderingen
nog maar alleen voor den verkoop in 't
klein. V.'inkeJlters, die a'lleen met hun
eigen en hem, die met vreemd personeel
derden graad, dus zonder vreemd perso
neel zijn, mogen, volgens dat ontwerp
besluit, op den Zondag wel werken;
Dat is dus een onderscheid maken tus
schen den winkelier die alléén werkt met
eigen en dien met vreemd personeel
werkt. Om die reden is. in het belang
den midaelmatigen winkelier een
Zondags sluiting gewenscht. Volgens het
winkelsluitings-on'werp is in de uit
zonderingsgevallen alleen een verko>p
ter plaatse voor gebruik toegelaten, dus
niet een om iets te mogen medenemen.
Het laatste is allicht een gevolg van
ictie van kantoor- en winkelbedien
den.
m economische redenen, omdat an-
een onbillijkheid zal ontstaan, is,
concludeert jspr., dus een algemeene
Zondagssluiting noodig, in aanmerking
nemende dat het werktijdenbesluit er
komen zal. Om redenen van practischen
aard is echter óók gewenscht een slui
ting van die winkels genoemd onder
de uitzonderingen in het werktijdenbe
sluit. Immers is te vreezen. dat een win
kelier in melk, koek, banket enz., óók
andere dan die artikelen zal gaan ver-
koopen.
Immers een controle of alleen die at'i-
kclen worden verkocht, is onmogelijk.
Om redenen van te vreezen concurrentie
is dus een sluiting van alle winkels noo
dig. Maar zal daardoor dan geen sch -.de
de winkeliers werden berokkend?
Spr. meent van neen. Het publiek ge
went aan alles. Velen koopen nu reeds
om principieele redenen nimmer op den
Zondag en het ontbreekt hun dan aan
niets. Bovendien, indien men weet Ia:
men op den Zondag niet kan koopen,
dan slaat men vooruit alles in ca ruim
schoots. Dat leert de ervaring.
Ook de uitzonderingen uit het werk
tijdenbesluit dienen om die redenen
te vervallen. De verkooper plaatse
voor het gebruik dient om redenen
van practischen aard mede te verval
len. Immesr iemand die in een winkel
iets gebruikt neemt zoo gemakkelijk
een artikel mede. En daar 's dan
geen controle op mogelijk.
Spr. deelt dan mede dat het ont
werp van wet de verlofsaken geheel
vrij laat in tegenstelling met de Haar
lemsche verordening, mits dan een
verkoop ter plaatse geschied, maar is
daar dan niet een deloyale concurren
tie van to verwachten Dan dient
men niet te vergeten, dat verlof zak en
in den regel ook andere artikelen
dan die voor gebruik ter plaatje ver-
koopen"
Het ontwerp van wet verbiedt het
open hebben van winkels van 8 uur
tot 4 uur des voormiddags) en bepaalt
de sluiting op den Zaterdagavond op
11 uur (de Haarlemsche verordening
op 10 uur.fc
Spr. deelt dan mede in welke go-
vallen het ontwerp oen uitzondering
toelaat en welk verschil er is tusschen
die uitzonderingen en diie neergelegd
in de Haarlemsche verordening. Jam
mer is, dat onder de uitzonderingen
waarvoor dan geldt een sluitingsuur
van 11 uur, niet genoemd zijn de 2
dogen vóór Pinksteren waarvan de
Haar)- verordening spreekt, die aan
te vullen zouden zijn met de twee
dagen voor Paschen.
Dan komt spreker op de strafbaar
stelling van het publiek. In de
Haarlemsche verordening is dat gere
geld. maar 't ontwerp van wet zwijgt
darvanDe bescherming van den
winkelier tegen het publiek komt in
het ontwerp van wet niet voor. Op
gemerkt dient echter dlat het publiek
gaandeweg is gewend! aan een slui
tingsuur öq dat conflicten w rden
vermeden, omdat de winkelier mag
afhelpen.
Nog deelt spr. mede, dat het om
werp aan den Raad eenige bevoegd
heden toekent, o.m. om 14 dagen
per jaar vast te stellen waarop de
winkelsluiting niet geldende is. Aan
B. en W. is een bevoegdheid van af
wijking toegekend voor fancy Dórs en
tentoonstellingen.
Eindelijk een paar details. Winkel
bedienden moeten om 8 uur de zaak
verlaten, maar de patroons mogen
hun klanten afhelpen, die op het slui
tingsuur in de zaak aanwezig zjjn. De
Haarlemsche Verordening daarente
gen verbiedt dat afhelpenbehalve
yoor leap pers en babbie re gedurende
een kwartier, a
Het ontwerp staat toe den verkoop
van sigaren in café's mite maar ter
plaatse geconsumeerd. Er is dus niet
een volsetrekt verbod van den ver
koop van sigaren en sigaretten in één
café, na het sluitingsuur.
Over de straffen deelt spr. dan nog
eenige bijzonderheden mede.
Gedachten wi see li ng.
Er is daarna gelegenheid tot gedach
ten wisseling.
De haar Wildeboer moekte een
paar öpenerkingen naar aanleiding
van do Zondagss!uiting, waardoor fei
telijk eüac-n do winkeliers in con
sumptieartikelen zullen worden ge
troffen. Rij meent dat door die slui
ting in de banketbakkerij niet alleen
een 'verschrikkelijke, maar een ont
zettende schade zal worden geleden.
Want in dat bedrijf moet do ver
koop op den Zondag alles goed ma
ken. Men dient verder te denken aaji
het vreemd elingieraverkeeir. Velen ne
men wat Uit Haarlem mede. Dat al
les is niet op andere diagfem terug te
krijgen. Dat is men kwijt.
Do afd. Haarlem van de Banket-
bakkersvereentging nam met aJge-
meene stemmen een motie aan uit
sprekende dat door de Zondagsslui
ting 't bedrijf onnoemelijk veel echo
de lijden zal en waarbij werd beslo
ten oin er op aan te sturen dat de
winkels in consumptieartikelen buiten
de Zondagssluiting zullen t allen.
Spr. is 't er mede eens dat op een
verkoop ter plaatse alleen voor ge
bruik geen controle is uit te oefenen
en heeft dat den minister in een on
derhoud reeds uüeeoigctKft. In den
vrijen verkoop op Zondag is een
groot deel van het bestaan voor de
winkeliers in consumptieartikelen ge
legen. Daarom dient voor de winke
liers in die artikelen een uitzonde
ring te worden gemaakt.
De lieea- Lingeman van den
Kappers- en Barhiersbond zou den
raad een bijzondere bevoegdheid wan.
schen te zien toegekend om indien
een zeker percentage dat wenscht
voor- bepaalde bedrij ven een bijzon-
dere regeling te maken. Hij meent
dat het wenschelijk is, dat er komt
oen verplichte vrije winkelmiddag en
vraagt of het ontwerp van wet ook
regelt een uur vrij Ln den middag
voor liet middageten. Van een be
scherming van den winkelier tegen
over liet publiek is spr. een voorstan
der.
De hoer Holzhaus maakt de
opmerking, dat de winkeliers mede
recht hebben op een korten arbeids
duur en vindt het vreemd dat voor
den winkelier is gesteld een werktijd
van 15 uur. Dan is spr. niet voor een
sluitingsuur op don Zaterdag van 11
uur. Hij vindt dan oen van 10 uur al
lang genoog en is er zelfs voor om
(Lat Vlier, avond vroeger ie stellen.
Een middagsluitingsuur is ook voor
den patroon gewenscht, en een straf
baarstelling vaai 't publiek is noodig.
Ook ;de winkeliers hebben gaarne
eens per week een .vrijen middag.
De heer v. d. Haak is voor een
Zondagssluiting van de sigarenwin
kels en deelt mede dat de Haarl. siga-
reuwinkeJiersvercieniging reed? lang
voor een Zondagssluiting ijverde.
De heer Van Liemt bespreekt de
ongelimiteerde vrijheid om 't publiek
af te helften. Dat maakt z.i. de ge-
hreJe winkelsluiting tot een paskwil.
Hij vindt 't beste wat is bepaald in
de Haarl. verordening. Wil men dal
jiiet handhaven, dan dieait 111 ieder
geval die vrijheid van af te helpen
te worden gelimiteerd. Ook de win
kelier dient te worden beschermd.
De lieer Kramer, ook een siga
renwinkelier, is tegen een sluiting
van de sigarenwinkels op een Zondag.
Indien iemand op den Zondag wil
sluiten, laat hij dat dan geheel vrij
willig doen. Men mag iemand niet
aan banden leggen. Ieder dient zijn
persoonlijke ivrijlioitd te lebben. In
en «Volksbuurt dat dient niiorr niet te
vergeten, koopt men eenige sigaren of
een half ons tabak tegelijk.
De beer Wafers Bottlnk
maakt de opmerking dat een werkge
ler óók recht op een menschwaardig
Roman door iNico van Suchtelen.
bestaan heeft en dat waar de werk
nemers vroeg vrij heeft, toch em win
kelier niet l&at open behoeft te zijn.
De werkman die in den regel in de
week om 5 uur vrij is en des Zater
dagsmiddags om 1 uur, kan toch wel
tijdig iets gaan koopen.
Mr. Bruch dient dan van antwoord.
Spr. maakt de opmerking dat al weidt
dan door een zekere categorie er schade
door geleden en iets in hes algemeen be
lang is, toch het algemeen belang dien:
to worden betracht. Dit naar aanleiding
ran hetgeen de heer Wildeboer zeide
over de sluiting op Zondag ook van win
kels in consumptieartikelen. Maar zal
die schade wel zoo groot zijn, indien al
le winkels op den Zondag zijn gesloten!
Spr. meent dat 't publiek er zich wej
aan wennen zal. Men zal zelfs wat meer
gaan inslaan voor 't geval dat
bezoek zou kunnen krijgen. En indien
huis heeft, dan gaat
gebruiken. Dus op
duur, zij 't dan misschien niet di
rect, komt die winkelsluiting op Zondag
den winkeliers in consumptie-artikelen
t6n goede. Men spreekt van de vreeoi
delingen. Maar men dient niet te verge
ten dat het zal worden een Rijksregeling
geldende voor allen.
Met wat de heer Lingenian aanvoelde;
een bijzondere regeling voor bepaalde be
drijven wanneer een zeker percentage in
het bedrijf dat wenscht, daaremde zal de
tddenstar.dsraad zich reeds bezig liou-
•n. Van eon vrijen winkelmiddag «r.
n een vrij uur des middags gewaagd
ontwerp niet. Den heer Holzhaus deelt
spr. mede, dat het werktijdenbesluit r.u
spreekt van een werktijd van 45 uur.
oor een sluitingsuur van 10 uur op den
Zaterdag zou spr. nu zijn.
In *t algemeen verdedigt spr. een win
kelsluiting die verplicht is. De heer Kra
iner sprak van een volksbuurt. Maar, al
dus spr., voor de werknemers, behoeft
men niet op don Zondag of Later open ie
rijn. Spr. concludeert dat niemand heeft
aangetoond dat de winkelsluiting, die
nu wordt voorgesteld niet is in het welbe
grepen belang van den winkelstand of van
lien van Haarlem.
Do heer B 1 a n k o r t, penningmecs-
er van den middenstandsbond en verte
genwoordiger ln den middenstanusraad,
deelt mede dat door hem met veel bo
langstelling de discussie ia gevolgd, die
hij van veel gewicht acht en Waarvan te
zijner tijd zeker gebruik zal worden te-
Co n
ilu
:er brengt dan eenige conciu
siun m bespreking en stemming.
1. Indien ecu 'winkelsluiting, dan «en
Rijksregeling. Allen vódr.
2. Gewenscht is een Zondagssluiting
der winkels, óók voor Haarlem. Aamge-
3. Geen uitzondering voor de winke
liers in consumptie-artikelen. Aangcno-
nen met 4 stommen tegen.
4. Geen verkoop, mits gebruikt ter
plaatse van consumptieartikelen. Aan-
5. Openen der winkels des vovnnid-
Des Zaterdags een sluitingsuur om
10 uur. Aangenomen.
7. Een sluanigsuur op des avonds 10
uur, drie werkdagen voor Kerstmis eu
twee dagen voor raschen eai Binksteren.
Aangenomen.
8. Geen vergunning tot het afhelpen
van klanten na het sluitingsuur. Aan
genomen.
9. Een strafbaarstelling van het pu
bliek dat na hei sluitingsuur m den win
kei is. Aangenomen.
Do stemming over en de aanneming
van deze c-onciusién geschiedde na ee
nige discuFoio er over. -Vin de stemming
namen alleen de leden deel.
l'en slotte deelt de rooriiiter me
de, dat deze conclusion ter kennis van
het hoofdbestuur van den Middenstands
bond sullen worden gebracht ea dan,
i.-a een nann woord van dank aan air.
Bruch, die, sooals spr. zeide met zijn
voordracht «n voorlichting den midden
stand van Haarlem zeer gediend heeft,
sluit hij om kwartier voor elven de druk
bezochte vergadering.
Nu do Concertzaal der „Vereeni-
ging" isovergogaan aan de gemeente,
is men met do exploit atie A. Ben no
tot een accoord gekomen, zoodat hij
wederem dit seizoen de Zondagen en
feestavonden zal spelen. A.s. Zo idag
ia wederom een wereldstad pro
gramma opgesteld. Gm het eerst te
noemen de pas uit het Empire-theater
te Londen gekomen Mr. Jack. Ster-
zely, met zijn wonder „De mensche-
'ijke hond". Het is absoluut onge
looflijk 0111 te zien wat deze liond
presteert en men moet het ook cent
gezien hebben om het te ge'ooven.
Dan de twee sterren uit de revue
Amsterdam I11 vuur en vlam. De
succes"revue uit Flora, n.L Pauline
Hervé en Henri leDent, die liet beste
uit hun succes revue zuilen geven.
Verder Olga Redïs, de slangen vrouw
het succesnummer van het Scala
Theater uit Den Haag.
The Brandos Company, muzikale
exentriaks, waarbij men schatert van
het lachen om hun koddige muzikale
prestaties.
Vervolgens de heer en mevrouw
Busch in hun veschaafd en decent
reportoïre.
Mr. X. in zijn ongeëvenaarde
Melange-act. Om kert te zijn een
programma waarover door de bezoe
kers weder dagen lang te Haarlem
besproken zal .worden.
Muziek
2de KAM ER.M UZI EK AVOND VAN
TOONKUNST. Chail ley - kwintet
Men beweert wel ems, dut de kwar-
tetmuziek de zuiverste vorm van in-
stumentale kunst is en denkt hierbij
dan voornamelijk aan den klassieken
Mozart, Beethoven enz. AYi« echter
Donderdagavond Ravel's kwartet
heeft mogen beluisteren zal boven
staande bewering toch zeker ook ton
opzichte van Ravel moeten onder-
scitrij'Ven.
V- el behaoren wij een kwartet van
Ravel een gansch anderen maats tal
ter beoardeelmg aan te leggen dan
b.v. een van Mozart. Bij Ravel toch
is kleur, timbre, nuance hoofdzaak;
men meent een algeheele loslating van
den „vorm' te aanschouwen, wat
echter niet het gevaJ is; slechts treedt
oen gelieel van vroeger verschillend
vorm-iinzicht op; o.n kwartet van
Ravel is een openbaring van gemoeds-
levem, de gevoelens vloeien op zonder
belemmerd te worden door conventio
nale reeds bestaande vormen; de
vormen „groeien" tot uitdrukking van
de innerlijke gestalte van het kunst
werk.
Maar welk eon brooze sfeer schept
deze muziek, hoe subtiel is alles, hoe
loeder de lijnen en kleuren, hoe rus
tig in haar onrust; men moet denken
at'ïi een Chineesche vaas met haar
grillige figuren, waarbij ook die sfeer
vcd rustige verdieping aanwezig is.
H oog or eweoiwel stiel tik Frartcks
kwintet. Franck is grootscber, stati
ger, in zijn harmoniechen bouw maar
vooral, er spreekt meer „ziel" uit.
eker. Ra-vel maakt ons ook 6til,
li' werkelijk ontroeren - zooala
Franck ons doet, vermag hij niet.
Dat Faure bij boiengeaioemden var-
bleekt, valt te begrijpen. Zijn kwartet
(viool, alt, collo, piano), is vlot ge-
schrevon en aangenaam om te hoo-
ran, maar diepere emoties wekt het
niet.
Het was daarom zeer juist gezien
van de concertgevere, Fauré als eer
ste nummer op het progTamma te
plaatsen; met Ravel als tweede en
Franck tot slot vormde dit een pro
gramma met een inner!ijken climax.
En nu de uitvoering. Deze was, in
één woord: subliem!
Ik kan mij niet herinneren iets
schooners op gebied van kamermu
ziek gehoord te hebben. Een ensemble
van den allereerste-! rang, dit kwin
tet. Allen afzonderlijk, rasechte arris-
ten; allereerst de pianiste, Mad-
Cliallley Richez, in 't bezit van een
verrukkelijken aanslag, oen schitte
rende techniek en een lieer]ijk gevoel
voor rythme, dat overal in alles klopt
«1 leeft; dan haar echtgenoot, de lsie
violist met zijn zilvcrigon toon en
dit Fransch sentiment. Ook de ove-
■igen zijn allen meesters op hun in
strument. Met hun -vijven vormen zij
een ensemble, dat door do uiterst ver
zorgde klankvoortbrenging, grootst
iGgolijke doorzichtigheid en uitne-
ïend samenspel, maar ook door hun-
cn „esprit" in staat is werken als die
an Ravel, Fauré ert Franck op eene
wijze uit te voeren, -ii? men gerust vol
maakt kan noeme-n. Dc talrijke aan-
ezJgen waren enthousiast in hunne
toejuichingen. De pianiste kreeg bloe
men.
GEORGE ROBERT.
LOUIS HOOC.
Men verzoekt ons plaatsing van het
volgende
„Voor een vrij talrijk opgekomen pu
bliek gaf de heer Louis Hoog van Bla
rie um in de groote zaal van Hóle! Ham-
dorff een piano-avond. Het programma
bevatte niets dan eigen composities en
wel zulke in den ernstïgen, strengen stijl.
Men oordeele L Fuga, II. Thema met
dertig variaties en III. Groote Fuga.
Dat Louis Hoog een programma ten
gehoore brengt, zooals hij thans in La
ren speelde, is reeds een jiraestatie. En
geen geringe ook. Louis Hoog is toege
rust met uitnemende muzikale gaven en
heeft ons die op zijn piano-avond eer
lijk, eenvoudig en met groote toewijding
geopenbaard. Serieus werd de tatk, die
hij zich zeiven gesteld had, opgevat ea
vervuld op zeer verdienstelijke wijze
ook technisch droeg hij zijn schep
pingen op den mooien Bechstcin-vleugel
Verder lezen wij „De ingewikkelde
leer van het contrapunt met alles wat
daarbij te pas Jcornt, met de fuga «Is
sluitsteen, heeft voor den heer Hoog
geen geheimen meer. Ook als uitvoerend
kunstenaar, als pianist, liet hij zich
van zeer goede zijde kennen. Me groote
duidelijkheid werd de ingewikkelde mu
ziek ten gehoore gebrachtden inge-
wiide kostte het geen moeite alles tot in
dc kleinste onderdeden te volgen."
Aangezien Louis Hoog vele jaren onze
stadgenoot was en Haarlemmer is van
geboorte," leerling van wijlen Leander
Sclilegel, verdient hij met zijn blijkbaar
belangrijke composities en uitmuntend
spel, cie zoowel door het LarenscJi
