HAARLEM'S DAGBLAD
ZATERDAG 29 UCTOSER 1921 [j^RDE 8LAD
OM ONS HEEN
No. 2957
Praatjes over Gezondheidsleer.
IL
Qui worden eu nog long blijven Srootmieileri en tantas
Ouzo llcbaamsniosbine iets doen en vaal nalaten Tentoon-
«tellingse.-reals.
Hoeveelheid stof, dl-"- zij loslaten: de
beste zijn de wegen van beton, de ge-
fundeerde klinkerweg, de steenslag
er. do teersteen£logwegP3ï6 zeer wei
nig stof opleveren! Dit zijn nu juist
betrekkelijk zeldztt.ua voorkomende
plaveisels, de eeht vader 1 andsclie
grindweg wordt helaas met „de quali-
ficatie „zeer veel stof" gebrand
merkt.
Hoe de wegencamraissie denkt over
slakken van do vuilverbranding als
wegbedekking vernemen wij niet; de
gemeente Amsterdam maakt daar
voor op deze tentoonstelling reclame.
Dat do al eoholbestr ij diers niet ont
breken, is begrijpelijk, ook voor niet
goh cel-onthouders. Het Reizend
Drankweer-Museum van het Ministe
rie van Arbeid geeft o.a. een interes
sante vergelijking van het percentage
alcohol in verschillende dranken,
waarbij vrouwen waarschijnlijk met
eenige ontsteltenis zullen zien, dal een
zoogenaamde „dameedrank" als Cu
racao tot de sterkst-alcohoJkondende
behoort.
Er zal mettertijd nog wel eens weer
een tentoonstelling van hygiëne wor
den gehouden, nationaal of interna
tionaal {hier lieeft het buiten]anidsche
gedeelte niet veel te betsekenen) in
Amsterdam. Als dat gebeurt zal de
commissie behalve den grooten dikken
/hiren catalogus wei oen handig,
klein boekje verspreiden, voor een
paar stuivers, liefst voor niemendal,
waarin de voornaamste wenken, raad
gevingen en waarschuwingen zijn op
genomen. De officieele catalogus kost
te 75 cent, dat is meer dan de entree
prijs van de tentoonstelling en wordt
niet bewaard; oen handig klein boek
je dat niet veel hooft tc kosten (je
laat het desnoods voor goedkoope
marken in Duilsclllaiid drukken! i)
wordt eens uitgeleend aan vrienden
en kennissen, doet nut. Sedert tentoon
stellings-catalogi niet meer simpele
opsommingen van liet mgezondene
zijn, maar ook beschouwingen leve
ren. zijn ze tegelijk beter en slechter
geworden. Het wordt nu tijd om dat
gene wal blijft er uit te visschen en
jam en te brengen In veel kleiner
bestek.
Zoo kan.«en tentoonstelling, even
als het varken aJs ik zoo zeggemmag,
nog goed doen na linar dood.
J. C. P.
Buitenland
HET MINISTERIE VAN PEN-
SIOENEN IN ENGELAND.
In de Londensche voorstad Acto ia
thans in aanbouw eon gebouw ten
dienste van het ministerie van pen
sioenen. Het gebouw, zal als het een-
voltooid is, ruimte bieden voor
6UÜÜ der 25.756 personen, die bij dit
ministerie werkzaam zijn, Hoewel bet
zoo goedkoop mogelijk wordt gebouwd
zal het toch nog 500.000 pond at
kosten; aanvankelijk waren de kosten
geraamd op 268.000 pond. Het gebouw
zal aan de lengte zijden tellen 200
ramen en aan de breedte zijden 160.
De minister voor pensioenen heeft
vJ Aberdeen in een rede verklaard
dat het werk aan zijn departement
omvangrijker was dan van eenig
ander ministerie. Er waren ni >1
minder dan 30 millioen pensioenkaar-
ten te bewerken en per week werden
er 794.000 brieven ontvangen.
FOCH IN AMERIKA.
Maarschalk Foch moet reeds in
Amerika zijn aangekomen; lieden
zou hij naar Washington gaan, waar
president Harding hem in audiëntie
zal ontvangen. Zondag vertrekt hij
naar Kansas City, waar de plechtige
bijeenkomst van het AmerikaanBche
L/egioen, zal plaats vinden welke hij
beloofd heeft -bij te wonen. 10 Nov. is
hij te Washington terug.
Op een vraag van Stepbane Lauzan
nc, die met hem de reis aan boord
van de „Paris" heeft gemaakt, of
hij naar de conferentie zou gaan heelt
Foch verklaard, dat hij dit zou doen,
indien men hem noodig had.
En op de vraag wat hij zou ant
woorden, indien men zijn oordeel
mocht willen vernemen over den
moeilijken toestand, waarin Europa
verkeert, antwoordde maarschalk
Foch
„Dat is heel eenvoudig. Ik zal ver
klaren, dlat men niet dien vrede heeft
gesloten, welken men had moe,ten
sluiten zoodat het niet te verwon
deren is, dat de oorlog voortduurt."
FRANSCHE HULP VOOR RUSLAND
Na den oud-ambassadeur Noulens
gehoord te hebbenheeft de finai
cieele commissie int de Kamer een
wetsontwerp aangenomen voor
crediet van vijf millioen waarvan
milloen in levensmiddelen, voor ae
hongerend© Russen. Heden nog zai
het ontwerp aan de Kamer worden
voorgelegd.
UIT PORTUCAL.
Te Lissabon zijn acht personen,
die beschuldigd worden van moord,
gepleegd tijdens de omwenteling, ge
arresteerd.
UIT FRANKRIJK.
Eer» interpellatie in den Senaat
ovor do buitenland90tie politiek.
Itn den Senaat noodigde Jou venei bij
zijn interpellatie pver de buitenlnndscae
politiële den Senaat uit Briarid niet naar
Washington te laten vertrekken zonder
de rcgeeringspoliiiek goed ie keuren
opdat bij de woordvoerder van .Frank
rijk kan zijn.
Briand herbaalde z-jn verklaringen l>e-
treffendo do veiligheid van Fr.-mkrijk
en de ontwapening van Dukrchlar.d er.
voegde er bij, dat de huidige toestand
van veiligheid slechts xal voortduren
dank zij een actieve waakzaamheid. -i:e
noodig ia ook in het belang van die
Duitschers, die te goeder troilH lij»
Briand sprak zijn ingenomenheid uit
over de handhaving der overeenstemming
met Engeland en herinnerde aan zijn
verklaring in den Oppersten Raad. da:
Frankrijk niet van militaire sancties aan
den Rijn kon afzien. Hij herinnerde ver
der aan de stadia der O.-S. quaestie en
bracht hulde aan de onpartijdigheid van
den Volkenhond, waarvar» Duitsohland
zelf do uitspraak aanvaardde. Na in het-
kort herinnerde te hebbc-n aan bei op
treden van Koning Karl gaf Brmml eén
overzicht van liet in bet Oosten getroffen
acooord, waardoor, dank zij de onderhan
delingen van Franklin Bouillon een
eind kwam aan den oorlog met, de Tor
ken.
Briand wees voorts op de voordoeleo
van do overeenkomsten van Wiesbaden,
herinnerde aan hei vraagstuk van den
wisselkoers, dat internationale weder-
zijdsche hulp noodig maakt.
In antwoord op een interruptie dat
Briand vroeger gezegd had, dat men de
Du lisehors hij den kraag moes- vatten,
zoide de premier, dat hij geen spijt had
van die woorden, want destijds weigerde
Duitsohland zijn verbintenissen na te
komen on niets wilde betalen. Na het
vredesverdrag van Versailles deden rich
meningsverschillen voor: do overeen
stemming tussehen de geallieerden
moest gehandhaafd worden. Ilij moest
toen sproken van de bezetting van bet
Rubrgohled als de bezetting vim Duis
burg en Rulirort niet voldoende was en
vertolkte zijn gevoelens door do aange
haalde uitdrukking.
Do andore maatregelen, waarover bij
en sprak, moesten toen volgen op een
eventueel© weigering van het ultimatum.
Duitsohland hukte, maar Briand meen
de, dat Frankrijk het Rubrgebicd niet
alleen kon bezetten, omdat daardoor
Frankrijk zou getoond bebl>en dat bet
imperialistische oogmerken liad. De we
reld bewonderde de kalme houding van
Frankrijk, welke Brand reide tc zullen
handhaven zoolang Duitsohland zijn
verplichtingen nakomt. Wij zijn. aldus
de premier, overigens meer dan wie ook
m staat he: daartoe te nopen, maar zoo
lang dit niet noodig is. zal ik. reide
Briand niets doen dat den vrede van
Europa zou dreigen te verstoren, waar
aan wij meer dan iemand anders heefc
ten.
Sprekende over de conferentie van i
Washington zette Briand uiteen, dat het
zenden «ener gewono delegatie niet het
zelfde karakter zou hebben als zijn per
soonlijke tegenwoordigheid ter conferen
tie als blijk van erkentelijkheid aan de
V. S. Do voordeelen vaai dit vorhlijf in
het buitenland wegen ruimschoots tegen
- bezwaren op. Er worden dn ar quaes-
is van liet allergrootste bolang aan de
de gesteld en er worden vraagstukken
l>esproken, waarbij Frankrijk recht
streeks betrokken is. Wij zullen daar. al
tlus Briand, een nuttige rol vervullen f
midden van vrienden. Frankrijk, dat naar
Washington gaar in het belang van den
wereldvrede, doet verdienstelijke pogingen
om den wc-rc-ldvrede te handhaven en zal
desgelijks te Washington handelen en z?.l
r eveneens voor de ontwapening opkomen.
Ten aanzien der ontwapening zullen wij
au onze vrienden in de V. £j. uiteenzeten
welke de zorg voor zijn veiligheid van
Frankrijk moet zijn en dat wij. wenselier.de
dé bewapeningen te beperken en de lasten
der volken ;e verlichten, niet alleen ons
eigenb es taan moeten waarborgen maar
ook zekee tradities van rechtvaardigheid
en recht moeten verdedigen, waarmee bet
lot der heelo menschheid verbonden is.
Wij hebben tijdens den oorlog niet alleen
de vrijheid van Frankrijk, maar van de ge-
liocle wereld verdedigd. Ik zal lol onze
vrienden in de V. S. zeggen
„Welk overwinnend land zou zich zoo ge
matigd getoond hebben als Frankrijk, dat
er iet aan dacht zijn natuurlijke grenzen
te nemen en vertrouwen had in de waar
borgen. door de geallieerden aangeboden.
Het heeft thans noch het oen n-
der. Nu hun handdruk thans
ruggcsiomea, inaar losser is gewv
Frankrijk met nog giooter krsc
struinen! vopr zijn veiligheid tei
5 V. I
lijklie
to heb 1 m
laat van Frankrijk aan te hebben getoond,
een gelaat van lijden, maar ook van ver
trouwen en van vrede, moeten wij -den
waarborg intact laten, die ons bij voortdu
ring onmisbaar is.
De Senaat nam met 301 tegen 9 stom
men een motie van Bérard aan, waarin ae
Senaat op het oogonblik dat Briand naar
Washington vertrekt, zijn vertrouwen ?n
hem uitspreekt en er op rekent dat hij de
rechten en de belangen van de veiligheid
van Frankrijk zal verdedigen en de be;;m.
solen v.vn vrede, rechtvaardig!)
UIT HONCARIJE.
Een nota der groote
Entente.
Uit Boedapest wordt gemold, Jut
de vertegen woord tgere van Engeland.
Frankrijk e-n Italië de Hongaart^n-.-
regeering de nota van den raad .ie»
ambassadeurs Jiebben overhandigd,
waarin geëisclit wordt, dat Hongarije
koning Karl onverwijld van den troan
vervallen zal verklaren en hem, totdat
bepaald is, onder welke omstandig
heden hij in het buitenland zal wordci
ondergebracht, in verzekerde (bewa
ring stellen. De grooto mogendheden
leggen er den nadruk op, dat wanneer
Hongarije doze eischen niet vervult,
zij ten aanzien van de voorgenomen
interventie der kleine Entente
uit voortvloeiende gevolgen geen
verantwoordelijkheid op zich k.\r
nemen.
TSJECHO-SLOWAKIJE EN HONGARIJE.
De „Vossisohe Zeitung" verneemt uil
Praag, dat de regeering van Tsjecho-Slovva-
kije Donderdag voortdurend in verbindrig
woest met Belgrado en Parijs. In don
:drlag kon nier een zekere ontspanning
bemerken welke wel hierin baar oorzaak
inden, dot do Opperste Raad zich
op het standpunt stelde dat de Karlisti-
scbe putsch voorbij is. Te bevoegder
plaatse beschouwt men den toestand al
dus: Horthy zal moeten erkennen, dat
de militaire toestand Hongarije in geen
sterke positie plaatst, zelfs wanneer het
het aantal van 110.000 uitgeruste soldaten,
waarover het land thans beschikt, wii
korten tijd zou kunnen verdubbelen.
Zuïd-S'.aviÉ en Tsjecho-Slowaüje kunnen
tegenover dit leger een groote troepen
macht stellen en hun positie is des te
krachtiger, daar zij politiek en moreel
door de groote Entente worden ge
steund.
Daarbij komt, dat Horthy zeker per
soonlijk lielang bij een vredelievende
regeling schijnt, te hebben. Men ver
wacht daarom, dut de uitgeoefende pres
sie, voornamelijk do mobilisatie in Tsje-
eho-Slowakijo en Zuid-Slavic, voldoende
is om tol oen diplomatieke oplossing te
De inwilliging van de eischen von
Tsjecho Slowakije zal. naar alle waar-
schijnlijldieid, geleidelijk plaats hebben,
In de eerste plaats zal de gea&nieneon-
ferentie definitief over het lot van Kaxl
beslissen en dan zal den Hongaren le
verstaan worden gegeven, dat rij in wer
kelijkheid tot ontwapening moeten oter
gaar. en de wapenen moeten uitleveren.
Als logisch gevolg van die ontwapening
zal dan de overgave van West-Hongarije
volgen.
Verzet Hongarije zich evenwel daarte
gen, dan zal men natuurlijk dit land tot
redo moeten brengeu. Het schijnt, dat de
regeering te Praag zekere redenen heeft
om aan te nemen, dat Hongarije niet
ongeneigd is, om do eischen der Entente
in te willigen.
Uit Praag wordt gemeld: De „Tribuna"
schrijft omtrent do financieel© gevolgen
der mobilisatie: „Do uitgaven vooi
Tsjecho Slowaijsolio mobilisatie bedra
gen tof lieden 800 inillioen kronenDe
kosten worden per dag op 100 millioen
kronen geschal. Indien de mobilisatie
voortduurt tot. eind November of bfg>n
December, zullen de kosten ongeveer 3
milliard kronen bedragen."
DE SPANJAARDEN IN MAROKKO.
Een officieel Spaansc-h bericht uit Melill
meldt dat de troepen na de herovering vin
den berg Arroeit in Marokko meer dan du:
zend lijken van Spaansche soldaten begra
ven hebben, die daar na den overval in
Augustus waren blijven liggen- Er moeten
er nog ruim duizend >>egraveri worden. De-
zo wel sprekende cijfers herinneren nog
eens -an den omvang van de ramp. welke
het Spaan'che leger in Marokko getroffen
heeft.
De ..Times" verneemt uit Tanger: Dertig
mijl ten zuiden van Tetoean is hevig (»c-
vochtcn tussdien Spanjaarden en inboorlin
gen, welke blutsten gebruik maakten van
veroverde kanonnen. De Spanjaarden kon
den. zij hel dan ook niet groote verlieznn,
standhouden. Bij de gevechten bij Gomara
ontvingen de inboorlingen versterkingen
van het Rif, welke laatste troepen het Mc-
lilla-front verlieten v
DE FJNANCiEELE TOESTAND IN
CHINA.
Dc- correspondent v. n d© „Timos"
te Peking meldt, dat ha iand aan den
rand staat van zijn iinancieae.i
ondergang. Hel wordt als liet war*
belegerd door crediteuren in binnen-
en buitenland. De regcoring is meer
dan anderhalf millioen pond schuldig
aan binnenladsche banken voor lee-
ningen,gesloten tegen twintigen dertig
procent. De sdlairissen- der ambte
naren van do ministeries zijn veia
maanden achter. Fondsen voor de ne-
strijding van de kosten der delegatie
met Washington zijn hiet beschikbaar
Regeeringschéques bij lokale banken
aangeboden, worden geweigerd. Be
t-ai mg va.n het soldij aan de troepen
blijft achterwege. Het vertrouwen van
liet publiek is volledig geschokt. De
kans is zeer groot dat do regeering
zal ophouden te functioneeren. Wi'de
pog'uigcn worden gedaan o;n tegen
buitensporig fcooge rente plaatselijk
geld op te nemen, hetgeen het leien
'Ier i'.-goring voor don duur van o;n
paar weken zou kunnen verlengen.
De correspondent acht ineenstorting
van net land onvermijdelijk tenzij
onverwachte hulp opdaagt.
DE EXPLOITATIE DER SPOOR
WEGEN IN DUITSCHLAND.
Onclor voorziterschap van den rij ka-
verkeer !m in later, generaal Gröner
heeft de commissie van deskundigen
uit het rijksverkeersministerie eer.
bespreking gehouden var» de vraag,
of de verandering van die staatsex
ploitatie der spoorwegen in een par
ticulier 'bedrijf geschikt zou zijn om
een verbetering van den financie-elen
toestand van de spoorwegen te verkrij
gen. Dezelfde qusestle was reeds drie
weken geleden in een conferentie te
Munchen besproken. Nadat ook deze
conferentie zich reeds tegen liet parti
culier bedrijf had uitgesproken, is
ook in de nu gehouden
conferentie van deskundigen van geen
enkele ziide de verandering in een
particulier bedrijf aanbevolen. De
groote meerderheid was van meening,
dat het overnemen van het beheer
door een particuliere maatschanpp
niet doelmatig zou zijn.
ERKENNING DER OUDE SCHUL
DEN DOOR RUSLAND?
Het Hamburger Frcmdenblntt ver
neemt van de Russische grens, dat
volgens bericht uit Moskou binnen
korten tijd naar uit betrouwbare krin
gen gemeld wordt, de officiec-ie er
kenning te verwachten is van de sehul
den uit den Czarentijd. Als reden vcor
die besluit wordt de vertwijfelde pe
cuniaire en economische toestand von
Rusland opgeven.
DE TWEEDE DELEGATIE VOOR
WASHINGTON.
Uit Parijs wordt gemeld: Het ver
trek van den heer Briand naar
Washington blijft bepaald op heden.
Zaterdag. Briand en de andere leacn
der delegatie Yiviani en Sarnuit,
evenals de deskundigen zullen Zater
dagochtend Parijs verlaten en zien
'b middags inschepen op de pakket
boot „La Payette".
VERZOEK OM VERSCHERPT
TOEZICHT IX ZWITSERLAND. -
liet hoofdbestuur van de sociaal
democratische partij in Zwitserland
eischt in een manifest, zooaiis de
„Frelheit" uit Bern verneemt, strenge
bewaking van aiie nog in Zwitserland
asylrecht genietende personen, die op
dergelijk© wijze voor politiek© inlr:-
ges zulSei^misbruiken als Kari van
Habsburg. De .J'reiheii merkt naar
aanleiding hiervan op: „Wij achten
weliswaar den lust tot avonturen van
den heer op huize Doorn niet zoo groo:
als diem van den jeugdigen llabsbur
ger, maar toch zouden- onze Neder
landsclie kameiaden ccu belangrijken
dienst bewijzen aan de rechten va,
de internationale arbeldswereld doet
oer sclierp op te letten."
ZWEDEN EN RUSLAND. - Dc eerste
WMeeringsmaatregel van het nieuwe soci-
alistiache Kabinet-Brantinj: in Zweden,
bestond in het inleiden van onderhande
lingen met de vertegenwoordicers van
Sovjet-Rusland over de afsluiting eener
handelsovereenkomst. De eerste conlc-
werd Woensdag gehouden.
Prof. Lorand zegt in zijn boek „Oud
.worden en jong blijven", welke titel
welbeschouwd het kort begrip van de
gezondheidsleer is, dat ©r om zoo te
zeggen een wettelijke verhouding be-
tflaat tueschen levenswijze, vroegere
riekten en andere schadelijk© invloe
den die een lichaam ondergaan heeft
cn den geheelen toestand. De Engel-
sche iandbouwer Thomas Parr haal
de 152 jaar, omdat hij alleen van
inelkkost leefde, vroeg naar bed ging,
vroeg opstond en altijd in de buiten
lucht wel hard werkte, maar toah zon
der kwellende zorg; toen hij als inerk-
,waai-digheid aan het hof vertoond en
daar overvloedig onthaald werd,
stierf hij spoedig. Hoe oud zou de
man andens wel geworden zijn?
Hieruit blijft in elk geval, dat toe
passing der hygiëne au ons ©ischt
om het een en ander tc doen en mis
schien nog meer te laten. Willen wij
ons niet verdir j.cn in dc quaestie cler
erf el i ikheid, dan moet de zong voor
de gezondheidsleer stellig al bij het
jonge kind beginnen. Op de tentoon
stelling ie dit aangetoond in een rij
van afbeeldingen, aarbij de kleinen
aan bun ouders vragen: geef ons onze
natuurlijke voeding (niet de flesch),
bespaart ons het gevaar van de fop
speen, poets onze tanden, laat on6
bijtijds onderzoeken de laatste
voorstelling geeft twee bleek:, verma
gerde stumpertjes met holle oogon,
die blijkbaar tuberculeuse neigingen
hebben. Overigens is het niet duide
lijk, waarom de smeekende zuigeling
als een monstertje met, een water
hoofd en ©cn in oti'1 als een afgrond
moest worden geteekend.
In dezelfde inzending wordt onze
aandacht gevestigd op een reeks alge
meen© begrippen van hygiëne: voe
ding, reinheid, kleedintr, licht en
lucht, ru-st en slaap, geestelijke en
lichamelijke bezigheid. Men ziet, dat
goede o n t s p a n 11 n g aan
dc opsomming ontbreekt, waarschijn
lijk werd het niet noodig gevonden,
daartoe het thans levend geslacht
nog aan te sporen. Maar dat ook
ontspanning, namehik goede, een
voorwaarde is voor algemeene hygie
ne, staat wel vast, omdat er tusschen
geest en lichaam ovenwicht moet zijn.
Natuurlijk laat de tentoonstelling de
gelegenheid niet glippen om te waar
schuwen tegen allerlei verkeerds:
vuile handen bijvoorbeeld en vuile
nagels. Dat aan de menscben onlra-
den wordt, om met- den koorts-ther
mometer in den zak te loopen en
ieder oogenblik, wanneer zij-zelf of
hunne huisgenoot.!'n wat kleuriger
zijn dan anders of zich wat onlekker
voelen, naar „verhooging" te jagen,
heb ik niet kunnen vinden. Toch is de
rust van den geest zeker voor het be
houd van de gezondheid van veel be
lang en de overdreven aandacht voor
het eigen lichaam ongewenecht, al
behoeft niet ieder zon knap te wezen
als dc wijsgeer Kant, die in een tijd
van epidemie, een aanval van de ziek
te enkel door de kracht, vnn zijn wil
wist af te slaan.
Juist die eenvoudige raadgevingen
en waarschuwingen kunnen op een
tentoonstelling (en daar buiten) zoo
veel goed doen. Misschien komt er een
volgenden keer een waarschuwing
legen de Grootmoeder en de Tante,
die met hum leekeiir.i.vigevingon va
ders eoi moed ere, welke wat angstig
zijn uitgevallen, (de moeders vooral)
schrik en vrees aanjagen. Men Kan
vele jaren lang op geneeskundig en
hygiënisch gebied een leek zijn ge
weest en er aan 't einde van zijn
levenspad nog even weinig van we-
Haarlemmer Halletjes
EEN ZATERDAGAVONDPRAATJE.
Telkens lezen we in verslagen van
huizenveilingen, dat het eene of andere
middenstandshuis is „opgehouden".
Deze uitdrukking vormt precies het te-
genovergesrekk van de werkelijkheid
dat het huis „neergezakt" is, namelijk
gcblcwa beneden dc voorstelling, dio
de eigenaar zich daarvan maakte. Dc
tijd van wat wij met een Duitsoh, schijn
baar geleerd woord noemen „hoogcon
junctuur", is voorbij; eenvoudiger ge
zegd zijn de hoogc prijzen voorbij, maar
de huiseigenaars willen er nog niet aan
en hopen op een wonder, dat hun de
oude prijzen van 1919 en 1920 terug
brengt. Vergeefs, allhaus voor de oude
huizen. De daling is onweerstaanbaar,
dc nieuwgebouwde huizeu zullen nog een
tijdlang -op peil kunnen blijven, omda'
ze wat moderner zijn ingericht, maar
gaan dan vast en zeker de oude
achterna.
Nieuwe inzichten en oiJvattingen wil
len geen midden stands woning meer met
een kleine vestibule, een gang met ren
suite cn serre cn boven precies hetzelfde
"tv: 1: kabinetje of een badkamer ho
ven de vestibule. Jonge menschcn ver
langen een hal met tie traj) er in, kamers
die rechthoekig op elkaar staan; geen
serre, geen gangen. En dan het geheel
lager van verdieping. In algemeen al
les zoo beknopt mogelijk. Hoe kleiner
hoe beter. Louise, een nicht van Hup-
stra, drukte haar moderne meening
onlangs aldus uit ..waar dient al die
overbodige ruimte voor? een Deventer
koek wordt verpakt in een carton, dat
precies groot genoeg is, sardines wor
den stevig samengepeist in een blikje
met even voldoende ruimte waarom
moet een menscli, die anderhalf h een
drie kwart meter hoog is, dan wonen
in kamers van twee en een halven it d.rie
meter? Daar hebben alleen de schilder
cn de behanger voordeel bij'.'
..Dus, Wies," had Hupstra gezegd,
„jij denkt aan het artikel verpakte
niensch. Het_ zal mij verwonderen, hoe
jij je huis inricht, wanneer ie gaat
ten, als ia het begin. Ook is het hee-
teinaal niet geruststellend, wanneer
een buurvrouw in deze quuesties een
boogen toon voert, omdat zij al
zooveel kinderen naaT het kerkhof
heeft gebracht. Moede rcursuesen,
voorlichting en ontwikkeling in aller
lei vorm, zijn veel beter. Men moet
niet meenon, dat een gewoonte goed
is omdat ze zoo lang bestaan heeft,
integendeel, dan ie er juist groote
kaas, dat er iets betere voor in de
piaate is getreden.
Een 'voortreffelijk ding as liet ook,
wanneer kindereoi op school wat van
de samenstelling van hot inonachelijk
lichaam leeircn. Zou tien procent van.
de menschian werkelijk algemeens be
grippon hebban, van de werking van
hiart, longen, nieren, -huid, de samen
stelling van hot bloed, vaai maag en
ingewanden? Veiligheidshalve blijyo
die vraag onbeantwoord. Op de ten
toonstelling liggen afbeeldingen van
spier- en zenuwstelsel, ingewanden,
hersens l-iiz., die op 't eerste gezicht
wat griezelig aandoen, maar waar
van het z©k-:i goed zou zijn, als wij
ze kenden. Wij moeten ons den
rnonscli niet voorstellen als een min
of meer goed gekleed wezen, dat on
der die kleet cn een machine heeft loo-
po.11, welke af en toe in de war raakt
ni dan gerepareerd moet worden.
Toch is dat onbewust de algemeene
opvatting. Dit is met de hygiene to
taal 111 strijd: zij wil juist «oorko
nt e n, dat in het vaak zeer fijne eu
ingewikkelde raderwerk hapering ont
staat. Hoe fijn en ingewikkeld dat
wel. is, kan de bezoeker op de overal
geëxposeerd© plateoi zien, als h ij
w i i, want sommigen zuilen ze grie
zelig vinden, zoo zonder gezicht en
rood gekleurd, cundat de huid is weg
gedacht en ten slotte toch ooit zon
der de mooie kleeren, die aan de
voorstelling van den mcnscli onaf
scheidelijk verbonden is. Ik heb eens
een dokter hooren zeggen, dat zijn
patiënten zich allemaal gedroegen,
alsof hun men schel ij to machine bui
ten hen omging en dal het dus een
betreurenswaardige omstandigheid
was, indien er iets haperde. Dit is
zeer zeker het gemakkelijkst© stand
punt, want de gezondheidsleer denkt
er anders over: die veiwekerf den
mensch, (lat hij veel kwaads kan voor
komen, wanneer hij er iet- voor doen
v-n er vrijvat voor laten wil.
Dit geldt meer de persoonlijke hy
giene. Er ia nog een andere: dc open
bare, die zich ondiov meer op deze
'cntoonstelling uit in woningbouw, de
algemeen0 bestrijding van ziekten
zooais bijvoorbeeld van malaria door
ontuiugging van poelen en stallen, dc
behandeling van tropische zioktun,
die vcc-la) ontstaan, althans bevor
derd warden door klimalolog&c&e in
vloeden, d© stof bestrijding en zoo
meer. Sedert aan het Koloniaal In
stituut c-ei: afdeel hl g voor tropische
ziekten werd verbonden, is daarop
meer dan ooit de aandacht gevestigd:
wij vinden er o.a. de lepra of me-
iaatschheid, waartegen nog maar al
tijd geen kruid gewassen schijnt t:
zijn, de \Vest-lndis^tLe framboesia, die
door Saivoreaan wordt genezen en
de opsomming van veJe andere ziek-
fen, waarbij do cholera die men op
eet of indrinkt en de pest, die men
inademt eu die dus veel gevaarlijker
ia. Tot troost van belanghebbenden cn
belangstellenden kan de formule die
nen., die luj het lijstje is opgehangen:
de belangrijkste, tropische ziekten
zijn 'vermijdbaar'".
Bij dc sloflïesti ijcliug maakt de A.
N. W. B. zich verdienstelijk, door
albeeldinigert te geven van verschil
lend plaveisel met vermelding van de
trouwen."
„Ik noodig- u uit om te komen kij
ken, maar het heeft den tijd nog wel,"
zei Wies, want ze was nog niet eens
verloofd. Maar onweersbuien en huwe
lijksplannen kunnen gauw opkomen zes
weken later was ze geëngageerd mei een
jongen weduwnaar en drie maanden
later deelde zij zijn eenzaamheid, die
toen als van zelf niet meer bestond. En
in dien korten lijd had ze kans gezien,
om een huisje te vinden, dat aan haar
ideaal voldeed zooals ze schreef aan
Hupstra „klein, knus, intiem, komt u
maar eens, maar laat vi tante voorloop:g
thuis."
Tante thuis laten! Dat was je wat.
„Waarom mag ik niet mee?" vroeg me
vrouw Hupstra aan haar man ,op een
vijandigen loon, alsof HIJ haar gezel
schap niet wenschte. „Ja, lioe kan
ik dat nu weten?" vroog Hupstra.
>,!Hct Is, zacht (gezegd, ionbeleefd,"
vond zij. „Misschien zijn er goede
redenen voor." „En welke zijn dal?"
DaaT kon Hupstra zoo in eens geen ant
woord op geven; eindelijk opperde hij
in zijn wanhoop, daar hij toch iets zeg
gen moest „geen ruimte in dat kleine
huisje, denk ik." Dit was wel de onge
lukkigste opmerking, die hij had kun
nen maken, want zijn vrouw wordt in
derdaad wat corpulent en beschouwde
de veronderstelling dus als een persoon
lijke bclcediging. Het scheelde maar
weinig, of ze had hem formeel verboden,
zijn nichtje te gaan opzoeken. Toen hij
op het punt stond te vertrekken ca
met echte mannen-onhandigheid vroeg,
of ze misschien een boodschap had mee
tc geven, perste zij de lippen op elkaar
en zei toen „geen woord, geen letter,
je waagt hel niet, haar mijn complimen
ten te doen, versta je, anders spreek ik
het vierkant in haar geziolit tegen. Je
nicht Louise Hupstra bestaat voor mij
niet meer!"
Met deze uitspraak, die bijna een
doodvonnis was, nog in zijn ooren, zocht
Hupstra naar het opgegeven adres in
Blocmcndaal. Na veel zoeken en vragen
vond hij inderdaad een heel klein
huisje, dat hij aanvankelijk voorbij ge-
loopcn was. denkende, dat het een berg
plaats zou zijn. Toen hij dichterbij kwam
werd hij getroffen door een pracht van
een vogelversohrikkei, die in den tuin
stond, met zijn rug naar hem toe, ge
kleed in een oude, zwarte jas mei lange
panden en met een verfrommelden, Imo
gen hoed scheef op. In den rechterarm
droeg de vogelverschrikker dwars een
grooten stok. Et was nog iets anders
de voordeur vloog toen hij naderbij
kwam open, zonder dat hij gebeld had
en de vroolijke stem van Wies riep hem
toe „Kom binnen, oom, ik had u al
veel vroeger verwacht. Heeft u misschien
loopen zoeken? En hoe maakt tante het?
Is ze wel?"
„O ia kind, heel best, je moet dc
hartelijke groeten hetoben/' jokte
Hupstra. Hii waagde het er maar op,
want hij zag al dadelijk, dat zijn ver
onderstelling over cëbrek aan ruimte
heel juist geweest was. Er waren
maar drie zitplaatsen in de heele ka
mer, dus voor man, vrouw en één be
zoeker. Een tweede kon onmogelijk
geborgen wordien.
„Vindt u ons k'ein behuisd?" vroeg
Wies.
„Ja, zooals je zeide ve r p ak-
te mensch", antwoordde Hupstra
nuchter.
..Wc hebben toch het noodige. Vaat
mijn stoel af kan ik door een handvat
de deur laten openspringenkijk, zoo
Dit is de haard, die door een eenvou
dige handbeweging in een kookkachel
wordt veranderd. Joep,, op deze ma
nier. Het vuile water loopt direct weg,
ktik hier!"
„Maar doe je dan alles in deze ka
mer
„Er is er maai- één. Beknopt, ge
makkelijk, intiem. U weet, dat is al
tijd mijn Ideaal geweeet."
„Best kind, maar waar overnach
ten jullie danj"
„Als 't u blieft" En met een paar
handbewegingen verandförde ze iets,
dat hij voor oen least had gehouden, in
twee bedden, die vervolgens door een
r)"3x andere bewegingen in 'n minuut
als door tooverslag weer in den wand
verdwenen.
„En de eetkamer? Ik zie niet eens
een buffet...." zei oom-
„Heetemaal niet noodig. Op die
richels boven die deuren, staan genoeg
(borden en glazen."
„En nu de kopjes," zei oom huis
houdelijk.
„Ounoodig, je kunt tegenwoordig
alles uit glazen drinken. Maar het
wonder van ons huishouden is de
tafel. Kiik eens hier." En met on
gelooflijke behendigheid veranderde
Mies de tafel eerst vlug een bil
jart: „voor dte gezonde beweging",
zei 35 en daarna in een piano „voor
de kunst".
't Is prachtig, kind, maar er is toch
nog zooveel anders ln een huishou
ding noodig..."
„Zeker, een lepel, een vork, een
mes. die dragen mijn man en ik bij
elkaar in den zakhier heeft u het
toestelletje. Is 't niet practiscb 1 Hij
heeft er ook nog een kurkentrekker
bij, een boor, een priem, (an een
schaartje. Jo hebt zoo weinig noodig,
d<- rest is allemaal verbeelding en
slechts gewoonte. Je kunt alles com
bineer© n, ais je maar weet hoe. Wil u
even opstaan? Kijk, hier, onder de
zitting van een stoel ia de prulle-
mand. Onder dB zitting van de tweede
iDiin naaimachine, ze maakt den stoel
wat zwaar, maar dat hindert niet.
Onder de vensterbank liggen onze.
kleeren. Hier aan den zolder, hangt
onze boekenkast, stoot uw hoofd
niet
„En ie linnenkast?" vroeg oom,
die profiteerde van de boosaardige
ver onderstelling van zijn vrouw, dat
de linnenkast wel slecht gevuld zou
wezen. Het was nog erger dan zij
dacht.
„Onze linnenkast? Die bestaat niet.
Ben stuk aan, een stuk bij den Mee
ker, op de rest van onzen voorraad
past de winkelier wei. Waarom zou
den wij stapels kleeren aanschaffen,
waar altijd maar meer ruimte voor
noodig ia?"
„Ja, maar Wies..." zei oom Hup
stra. die veel van zijn nichtje verdra
gen kon, maar dit toch wel wat kras
vond.
„Trek er u maar niets van aan,
.oompje, hoor. U rit nog zoo vastge
roest in die ouderwetsche begrippen,t.
dat ie veel moet koopen en nooit wat
weg doen. Daarom hebben de men
schcn zooveel ruimte noodig, die ze
allemaal maar moeten betalen. Dit is
de toekomst. Wat ik u zeg. de oplos
sing van het woningvraagstuk.
„Het is misschien", zei oom, „wel
erg achterlijk, maar ik kan me toch
niet voorstellen, dat ik ooit in zoo n
huisje zou kunnen wonen. Te beknopt,
zie je
„Goed hoor, oompje, lihjft u dan
maar in uw hollo huis, met al die
kamers en gangen, waar altijd go-
poetst, gewreven of met water ge-
plonst wordt hier komt eens In (le
maand de stofzuiger. Meer niet. Ik
beu er gelukkig mee en mijn man
ook
,,'t Ib waar ook", zei Hupstra, „ik
heb nog in 't geheel niet naar je man
gevraagd. Is hij niet thuis?"
„Zeker, hij komt dadelijk, u moet
hem toch al gezien hebben".
„Waar dan?"
„In ons tuintje".
„De vogelverschrikker?" riep oom
■vol ontzetting.
„Ja, vindt u dat zoo vreemd? De
ogels pikken oils al de vruchten weg
en nu staan wij elk een paar uur
midden op den dag op wacht, om hot
ergste te voorkomen. Hij zal dadelijk
wel binnen komen. Maar gaat u al
weg, oom, u heelt toch zoo'n haart
niet!"
„Ik krijg vandaag zelf gasten, ik
moet Snog naar Amsterdam, mijn
vrouw heeft me een paai bondschap
pen opgedragen", riep oom 111 zijn
vertwijfeling drie uitvluchten tegelijk
verzinnende. „Adieu kind, hou jo
maar goed, mijn groeten aan je vo
aan je man, kom ons maar eens gauw
opzoeken'.
Hij haastte zich zoo om weg te gaan,
dat hij de deur, die Wies van haar
stoel af kon laten openspringenle
gen zijn neus kreeg. Zijn neef eindig
de op dat moment juist zijn dagtaak
van vogel verschrikker en riep item
achterna dat hij toch zou blijven
staan, maar Ilupstra wuifde niet do
hand achteruit zonder om te kijken cn
draaide nteer dan li ij Jiep, naar huis.
„Ik was bang", zei hij, bij liet- ver
halen van zijn wederwaardigheden
aan zijn vrouw, die imt open mond
toeluisterde, „dat z. van mij nog een
tijdelïjken kapstok zou willen maken,
r.ïfl twee uitgestrekt© airnon, om jas
sen en hoeden aan op te hangen.
„Ze is gek", verklaarde mevrouw
Hupstra categorisch, zonder er op te
letten, dat iemand die voor haar niet
bestond, voor haar onmogelijk gek
kon zijn.
Ofschoon hij het niet nat dit lief
deloos oordeel ecus was, achtte hij
het niet de tijd om liet krachtig te
gen te spreken. Hij hoopt wel, in 't
diepst van zijn ziel, dut Wies en haar
man liet denkbeeld van den verpak
ten mensch sjioedig zullen opgeven,
omdat een mensch immers geen De
venter koek, geen dozijn sardines ev
geen waxine lichtje is.
En ook niet altijd een billijk om
maai- niet to zeggen een vriendelijk
wezen, Het volgende verhaaltje is mij
gedaan en als het niet afkomstig was
van een fatsoenlijk man, ©e:i tramcon
ducteur dien ik mag gelooven, dan
zou ik denken dat het niet waar wart
Iemand laat op Zaterdag ist de tram
©an zakje met vijfhonderd gulden lig
gen. De conducteur, die blijkbaar
juist vrij zou zijn, kende den man
en vreesde, dut hij ©utriefd zou zijn
door het gemis van het geld, dat mis
schien wel dienen moest 0111 arbeids
loon te betalen. Hij huurt gauw een
fiets, rent naar hot huis van den man
en geeft liem zijn geld terug. De
eigenaar doet koeltjes,
„Mag ik", vraagt de conducteur ge-
piqueerd, „vergoeding van defiets-
huur hebben?"
„Van wie is dat geld? vraagt do
man terug.
„Von u".
„Nou, dan was 't je plicht, om liet
mij terug te brengen". En de con
ducteur kon gruui. Zonder meer.
Sommige menscben weten precies
wat a n d e rm a n s plicht is'.
F1DELIO.
