OM ONS HEEN
3
Het Tooneel
39e Jaargang No. 11780
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
WOENSDAG 2 NOVEMBER 1921
HAARLEM'S DAGBLAD
ABONNEMENTEN per 3 maanden: Voor Haarlem en de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd
js (kom der gemeente) f 3.57l/j. Franco per post door Nederland f3.87"/i. Afzonderlijke nummers f0.15. Geïl
lustreerd Zondagsblad, voor Haarlem en omstreken f0.571/,; franco per post f0.65. Post Giro 38810.
Uitgave der N.V. Lourens Coster, Diroetour-Hoofdredacteur J. C. PEEREBOOM, Telefoon 3082
BIJKANTOOR voor Santpoort, Velaen, Velaeroord, Wij ik. er oog, IJmulden,
ADVERTENTIENVan 15 regels f 1.75iedere regel meer 35 Cts, Reclames 60 Cts per regel. Bij
abonnement aanzienlijk rabat. Twaalfstuivers-advertentièn van Vraag en aanbod van 1—4 regels 60 Cts.
per plaatsing, elke regel meer 15 Cts. A contant; buiten het Arrondissement dubbele prijs.
Directie en Administratie: Groote Houtstraat 93. Telefoonnrs. Redactie 600 en Administratie 724
Beverwijk enz.; PRIEHU1ZERKERKWEG 2, VEL8EN, TELEFOON 3521
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ACHT BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
Agenda
Heden:
WOENSDAG, 2 NOVEMBER.
Stadsschouwburg, Wilsonsplein
Het Sdhouwtoonecl, „Casanova in Am
sterdam", 8 uur.
Gem. Concertzaal, l'opulair-Concea-t
Ha u i. Orkest Vereen, 8 uur.
Dc Nijverheid, Janestraat, Neutrale
BestuurtlèrsbondCursusvergadering,
7.30 uur.
St. Bavo, Ledenvergadering Haan.
Winkeliersvereeuigdng, S uur.
„Dc Postduif KI. Houtstraat 44,
Bond van Kleiiifabrikanten in de Si-
garenindustrie, S uur.
Oud-Holland, Verwulft, Strijkorkest»
Bioscoop voorstel lingen.
DONDERDAG 3 NOVEMER.
Schouwburg Jansweg, Rottordamsch
Tooneclgezelschap, Twee Weezen, 8
uur.
Soc. Vereeniging, Experinionton-
avond van Bert Aslron, 8 uur
Hofje van Oorschot, Bazar ten bate
van Wijk II, van 10—12 uur en van 2—4
uur.
Oud-Holland, Verwulft, Strijkorkest
Luxor-theater, Groote Houtstraat
139, bioscoop- en variétévoorstelling
's avonds 8 uur.
Schouwburg De Kroon, Gr. Markt»
Bioscoop-voorstelling, 8 uur.
Cinema Palace, Groote Houtstraat,
Bioscoop-voorstelling, 8 uur.
Scala-Theater, Kleine Houtstraat 77
Bioscoopvoorstelling, 8 uur.
Familie-Bioscoop, Kleine Houtweg
Bioscoop-voorstelling, 8 uur.
Over de Politie.
Zooals uit <le Momorie van Toe-
iiclitmg hij liet adres van de Haar-
lemsclie politie wei zou blijken, is het
do bedoeling door liet geheelo land
cuu l>eweging tot vorhoogiing van. jaar
wedde op touw te zetten, lit vrees
wol, dat dit komt op een bijzonder
ongunstig tijdstip: de verbazend hoo-
go belastingen sporon overal tot zui
nigheid aan en ca' liangt een al@a-
meene neiging tot daling van prijzen
111 de lucht. Komt die uit liaac min
of moer zwevende positie op dan bo
dem der werkelijkheid neer, dan zijn
do politiemannen evenzeer als met
loonsvcrhooging geholpen. En daar
zuinigheid in alles tot verlaging van
levensbehoeften meewerkt, brengt zij
als van zelf ook haat aan de positie
v*an den politieman. Wij zien hiei
den merkwaardigen cirkelgang, die
al sinds jaren in ons cconoraisoh le
ven tot in den troure wordt voltrok
ken.
Toch is het feit niet te ontkennen,
dat. er betere loonen worden betaald
buiten Haarlem. In doze soort van
aangelegenheden leven wij sneJ: toen
two, jaar geleden commissaris Schui-
temaker het corps reorganiseerde, in
omvang icn in bezoldiging, stond
Haarlem aan de spits on nu hebban
andere steden ons ingehaald en zijn
ons zelfs voorbij ge-streefd. Het is dam
ook niet overdreven, wanneer adres
santen zeggen dat er belangrijk ver
loop is in het corps; bovendien wor
den do openingen, die in de rijen val
Ion, niet door onderlei de, of wil men
liever opgeleide agenten gedicht. Het
komt voor, dat sollicitanten van liet
gewilde kaliber ontbreken, of ook wel
als het er op aankomt, zich terug
trekken, zoodat de novitü overblij
ven, de grasgroene, die alles nog moe
ten loeren: wetten en verordeningen,
taaiheid an vooral de tact, zonder
welko de politieman op straat een
dood element is als een lantaarnpaal,
erger nog zelf een aanleiding tot
wanorde kan zijn. Het is natuurlijk
moeilijk, dit nadoel in guldens te
berekenen, maar dat liet een groot
bedrag wezen moet, kurmen we ook
zonder rekenen wel aannemen.
Het schijnt speciaal een gTiof van
onze politiemannen te zijn, dat hun
werktijd altijd nog 48 uur bedraagt,
terwijl die van don gemeente-arbei
der op 45 is bepaald. Deze verhou-
ding is inderdaad niet juist. Men kan
toch niet zeggen, dat een politieman
niet arbeidt omdat Um geen hamer,
beitel, schop of troffel hanteert: voor
hem zijn juist daai-om de uren lan
ger en de ©ischen die aan zijn lichaam
gesteld worden, inderdaad niet gerin
ger. Ik spreek nu niet van do geva
ren die hii loopt door do eigenaardig
heden. van zijn bedrijf als ordebewa
ker: zo bestaan wel en kunnen op het
onverwachtst te voorschijn komen,
maar Haarlem is ten slotte geen Lon
den of Parijs, waar onguxc boeven
tn geheimzinnige hoekjes loeren op
alleen gaande agenten. Maar het stal
staan op kille straathoeken gedurende
don dag, liet ingespannen survoillee-
ren in den nacht, ver gein voed van
's rnenschen kracht en het feit, dat
het aantal zieken, zoodra liet weer
Qiigunstilg wordt, d ad oli jk stijgt Is
duidelijk genoeg.
Daardoor hooft, zelfs na de uitbrei
ding van het corps, de dienst zooals
de lieer Scluutomaker zich dien had
voorgesteld, nog nooit volledig kun
nen loopen, een bewijs, zou ik zeg
gen, dat die uitbreiding binnen be
scheiden grenzen is gebleven en dat
er dus geen mannen kunnen worden
gemist.
Ib.' is misschien goed. dit nog eens
te zeggen in den tijd, dat B. en W.
onder leiding van wethouder Bamans,
uitgaan om den Duivclschcm Draak
der Duurte te verslaan, het ondier al
thans een groot deel van zijn staart
af te kappen. Als het lukt om een
aantal posten van de liegrooting be
langrijk te ermindoron, dan moet
het zoo geschieden, dat niet nader
hand, per suppeltoire begroeting toch
weer golden moeten worden aange
vraagd, die men bleek niet te kun-
non missen. Do begrootingsvergade-
ring, wil ik maar zeggen, is geen too-
ncelvoorstcl 1 ing, waarbij de toeschou
wers heengaan, zonder zich er om te
bekommeren wat er verder achter de
coulissen gebeurt. Met klinkt dus lieel
aardig, om allo groote posten wat te
verminderen, maar de vraag is en
blijft, of zij dat allemaal verdragen
kunnen dc politie, zou lk denken,
juist niet en vooral niet in dezen tijd.
Hot gaat met onze maatschappij op
dit oogenhlik niet goed- Dc malaise
moge hl Haarlem, nog geringer zijn,
dan in sommige andere steden, zij
ontbreekt er niet, er komt liier en
daar werkloosheid en de verwachting
voor dien winter is dus niet al te best.
Overtredingen on ongeregeldheden
schieten in zulken bodem liet snelst
hun wortels uit.
Na de reorganisatie voldoen in
Haarlem orde en veiligheid aaai Ima
ge eïschen. Moet dat minder worden?
Bezuiniging op de politie zal dat stel
lig meebrengen. M01 moet ook niet
vergeten, dat hij de nieuwe legerwvt,
;oo zij aangenomen wordt, dc handlin-
ing van die orde in Haarlem gehc©!
ion de politie zal worden overgela
ten. Cavalerie en infanterie vertrek
ken, daarvoor in do plaats komen een
lialfhonderd leerling-wielrijders van
wie uit 'den aard dor zaak bij ongere
geldheden geen hulp te verwachten is.
Moast onder deze omstandigheden. <lo
politie worden ingekrompen, dan zou
dat ronduit roekdoos moeten liceten.
Kwade elementen, die wegblijven uit
vrees voor harde klappen, lcomen voor
den dag zoixlrra zij kans zien tot vrij
spel. Neen, lüer zou bezuiniging al
te bedenkelijke gevolgen kunnon heb
ben. Mochten B. en W. hun oog ook
op het hoofdstuk politie gevestigd
hebben, dan zal de Raad wijs doen
met iedere amputatie daarop te be
letten. Do patient zou kunnc-n dood
bloeden.
Mocht iemand nieenen, dat ik hier
relletjes improviseer, die niet bestaan
en die 111 dazen winter ook niet zullen
konten, dan zeg ik: „best, op uw ver
langen laat ik mijn voorzichtigheid
voren en sluit mij bij Uw blijgeestig
heid aan. Mij spreken dus af, niet
waar, dat er pais en vree zal hear-
schen in Haarlem tijdens de donkere
dagen van dezen winter. De wolf zal
met het lam verkeeren, niemand op
te hoogen toon spreken, nog veel min
der ongewensclite optochten, oploopen
en volksverzamelingen zonder permis
sie organ isooren.
Daau- zal allemaal niets van komen.
Het zij zoo. Maar dan is er toch nog
altijd do uitbreiding van do gemeen
te, waarvoor surveillance noodig is.
Kijk, hoe dc gemeente groeit, in de
eenige richtingen waarin zij nog
groeien kan: vara. de Groote Markt,
als administratief middelpunt gere
kend, af, uaar het zuidoosten en in
het noordon. -Met andere woorden: bij
de Zomerva&rt, de Slachthuisstraut,
net Kleverpurk. NatüUrlijk wonen
daar overal brave rnenschen en wie er
opzettelijk of toevallig doorzwerven of
langs komen, zijn ook allemaal recht
vaardige lieden, maar het kan geen
kwaad, dat tot ondersteuning van die
braafheid zich of en toe er iemand
vertoont in uniform en met oen wa
pen op zij, of dat er op ongezette
tijdon late wielrijders voorhijsoliieteai
op onhoorbare fietsen, waarvan de
braafheid in deze nieuwe kwartieren
weet, dat er agenten' van jiolitio in
burger op zitten. Somanigo menschcn
moeten namelijk, om goede burgers
te blijven, wel door de indrukken van
hun eigen oogen herinnerd worden
aan het feit, dat een andere houding
vengel ding en straf meebrengen kan.
Hieruit blijkt, dat er opvoedende
kracht schuilt in oen sterk politie-
cor|>s, gezwegen nog van de veilig
heid en de eigendommen lier bur
gerij".
Tegen dit vertoog kan toch zol fs do
grootste oplimLst wel geen bezwaar
hebben. Er is nog een andere kant aan
de zaak en wol hef go voel van don
politieman zelf. Wij steunen in de
maatschappij nu eenmaal op elkan
der, door de gewoonte om dat te doen
zelfs onbewust. Natuurlijk heeft die
gewaarwording ook de politieman.
Iloe beter de organisatie van zijn
corps is, des te minder kwaad valt er
voor en hoe minder kwaad er ge
schiedt, des te grootcr wordt zijn
zelfvertrouwen, hetgeen een kostelijke
eigenschap is voor de keer en, dat hij
zelf zal moeten optreden. Maar als do
bewaking van do stad onvoldoende
wordt, het aantal misdrijven dus
stijgt, de critisk op de politic, die
nu al geruimen tijd ver
stomd is, weer opkomt dan wordt
de politieman zenuwachtig, voelt zich
niet veiiïg meer, noch gesteund dooi
luet publiek. Hij zul dus in qualiteit
achteruitgaan, buiten zijn schuld. En
als jiractisch gevolg geneigd zijn, een
anderen werkkring te zoeken, bui jen
Haarlem.
Het is wel mogelijk, dal ik hier open
deuren sta te bestormen ca dat men
op 't Stadhuis bij nader overweging
aan bezuinigingen op de politie
denkt. Dan is liet des te Leter. Maar
er gaan zulke wilde geruchten over
do vermindering der uitgaven. En
wethouder Bamans, als hij over straat
gaat, kijkt zóó zuinig.
J. C. P.
HOE STAAT T MET
het opzeggen van huur?
In deze eerste dagen van November
is het van belang, nog eens te herin
neren aan artikel 2 van de Huurop-
zeggingswet.
Het eerste lid van dit artikel luidt
„Wanneer voor liet eindigen van de
huur eener woning eene opzegging
niet wordt vereïsoht, en partijen niet
tot overeenstemming zijn gekomen
omtrent een nieuwe huur, kan de
huurder zich bij verzoekschrift wen
den tot de huurcommissie, binnen
wier gebied de woning celegen is, met
het verzoek te bepalen dat een nieuwe
huur zal tot stand komen. Ib de wo
ning gelegen in een gemeente, waar
voor geen huurcommissie is ingesteld,
dian is de huurcommissie van een na
bij gelegen gemeente ter keuze van
den verzoeker bevoegd."
Art. 2 2o lid en hier komt het
nu dezer dagen op aan luidt
„Het verzoek geschiedt binnen een
week na het verstrijken van den
tijd, 'bij de overeenkomst voor het
aangaan van een nieuwe huur be
paald en indien die tijd niet bepaald
is, uiterlijk drie maanden voor het
eindigen van d« huur, wanneer deze
voor een jaar of langer ie aangegaan,
of uiterliik twee weken voor het ein
digen van huur, wanneer deze voor
korteren tijd aangegaan is. Indien het
verzoek tijdig is ingediend blijft de
bestaande overeenkomst ongewijzigd
van kracht totdat omtrent het verzoek
bij einduitspraak is beslist,'1
In ieder gev^l doet oen huurder,
wanneer hij £gn opzegging krijgt,
goed, met zioh onmiddellijk tot de
huurcommissie te wenden om verlen
ging.
Naar wij vernemen, is er nog nage
noeg geen vermindering merkbaar
van het aantal zaken, dat bij de Huur
commissie aanhangig wordt gemaakt,
vooral niet wat aangaat de aange
vraagde verlenging. Wel komen ver
zoeken om huurverhooging niet meer
zooveel in als vroeger.
KRABBELS
DE REKENING VAN DEN BLEEKER.
Een onzer abonne's zond ons een
schrijven,, waarin hij vraagt, of de prij-
aen, die door Üc waschinriahtingen be
rekend worden, nu nog niet voor .verla
ging vatbaar zijn. „Aiwieli artikelen,
zooals ahemdcalicn, kolen enz.", aldus
deze abonaë, „zijn took sedert 1918 sterk
gedaald en todh blijven de prijzen der
wajseaherijen op hetzelfde hooge peil.
Iedere huismoeder ziet ongetwijfeld met
verlangen het oogenhlik telgemoet,
waarop zij haar wasdi rekening mot eeni
ge guldens per maand vcriaaigü zal
zien."
Wij zijn oens gaan praten met een
bkehers-paitroon, WBar dteze gaf den huis
moeders niet ved hoop.
Hij legde ons uit, dat voor den «ork»g
een baal zeeppoeder 7 a 8 kostte en
thans f 15 a 18. Odk de prijs van de
chemicaliën (in hoofdzaak soda) is meer
dan verdubbeld een hoeveelheid waar
van vroeger de prijs ƒ4.25 a 5 (was,
kost nu 10.75 4 11. Waarschijnlijk zaü
de soda nog duurder woilden, nu die niet
meer door Duitsohland. maar aiitsAuitend
door België zal geloveikl worden.
Verder worden wij, vervolgde onze
zegsman, behalve dat wij veel hoogerc
loonen moeten betalen dan vroeger, (de
loonen in het strijkerijbodirijf zijn min
stens niet 300 4 400 gestegen!), tel
kens op kosten gejaaigd denkt u maar
eens aan dco 8 uren-daig, de zegdtjes-
plakkenj, de ziekteverzekering, de (zake
lijke belasting op het bedrijf. Niu is er
weer een oniwerp-Stoomiwet. Wordt dit
ontwerp aangenomen ien daarop is
wel kans dan zal iedter, Iciiie een
stoomketel beril, snoeten bijdragen in
dc Rijksinspectie- en keuringskosten en
wie er een aanschaft wal een bedrag in
eens moeten slierten.
Wanneer dit alles in aanmerking wondt
genomen, is het niet zoo verwondert ijk,
dat de prijzen van 't wasohgoed van
10 a 12 cent per K.G. vóór den oorfog
zijn opgeloopen tot 38 4 40 cent per
K.G. Het stuk werk tarief is altijd 1 4
ï'A cent per K.G. duurder geweest dan
het gewone tarief en die verhouding is
zoo gebleven. 1 Juli 1919 hebben wij 't
kaatst onze prijizen verhoogd (met 15
Na dien Ujd zijn de chemiaaliënprijzen
nog in de hoogte gdoopön, maar wij
zijn toon iniot tot vofldlere veihooginlg
overgegaan.
Maar dc ikolen zijn todh goedkoo-
per geworden vroegen wij.-
Jawel, was het antwoord. 1 JuiM
1919 kostten de kolen nctg f 55 a 60 per
ton en thans 30 4 f 31.- Maar dat
heeft toch geen invloed kunnen hebben
op de prijzen van 't waschgoöd. U kunt
er van overtuigd zijn, aldus eindigde
deze patroon, dat wij heei wat liever den
toestand Van vóóx den oorlog terug zou-
dfen hebben mèt zijn lagere prijzen en
zónder die drukkende exploitatiekosten
en lasten van tegenwoordig!
Stadsnieuws
„Vlam", t-oonoelspel in 3'
bedrijven, van Hams iMiueflILer,
door „Commedia".
Ex waren niet Veilen opgekomc-n naar
de eerste v-oorsteling, we-lke „Comme
dia" hier gisteren te Haarlem gaf, 'doch
die er waren, hlebben vara spel geno
ten, zoo als wij maar heel zeÖden in on
zen schouwburg tie zien krijgen. Hans
Mueller schildert niet in fijne toetsen
hij houdt van sterke effecten, maar die
effefcten verlangen krachtig, passievol
spel en dat spel hebben de loden van
„Commedia" ods gisteren vokp gege
ven. Het was ak geheel een prachtige
voorstelling, waarvan vooral hert bloed
warme, diep ontroerende spel van me
vrouw LoboBraakensiek en in de
eerste 2 bedrijven ook van Constant
van Kerckhoven, het publiek sterk heeft
aangegrepen. Met luide hraivo's heeft
men aan het slot mevr. Lobo, wier bui
tengewoon dramatische kracht voor velen
blijkbaar een openbaring was, gehul
digd, in welke huliddigimg terecht ook
Constant van Kierckh-oven mocht deelen.
Alexander DuaniaJs heeft 60 jaar géle-
dien in „La Dame oux Caméfliois" een
vrouw van de Demi-Monde 'gei'dteali-soerd.
Hans Mueller is een man van dezen tijd
en heeft haiar gegeven, zooals zij wer
kelijk is. Hij heeft ons willen laten
riem, waartoe het samenleven van een
fijn-besnaani man met „zoo eene" Ivoert
cn 'hij heeft dat gedaan in niets ont-
rieradt, bijna brutale oprechtheid. Wij
voelen van het begin af hot onafwend
bare noodlot van deze twee rnenschen,
die beiden op hun manier innig van
elkaar houden en wier liefde door hun
verschil van natuur en aanleg hun on
dergang moet worden. Een zeer sterk
speelstuk en .tegelijk een mooi
brok men schel ijk leven, omdat het zóó
waar era daarom zoo .diep tragisch is.
MucUer sdhildfert ons deze jonge vrouw
iu al baar verteren-den, wilden baits-
tocht, «vaar tegelijk ook in haar lieve
aanhankelijkheid en burgeiilijkie senti-
mcrataiiteiut. Zij lis zoo oprecht Sn haar
strijd en haar verinnigen am adders te
worden; deze vrouw leeft voor ons
en daarom gaat onE diep medelijden
naar haax uit. De figuur is dharom zoo
tragisch, omdat wij /van het begin af
voelen, dat zij gedoemd is onder te gaan.
Hoeveel hooger staat dieze schepping
in het fel-rea&mte van Hans Mueller
boven de edelaardige Marguerite
Gaulhier, die toch feitelijk niet anidecs is
dan een mooi aangekleede pop uit een
wassenbeeldenspel.
Hans Mueller, dien wij alleen kenden
als den auteur van het ook hier door
Louis de Vries gespeelde „De Schep
per", toont rich iln „Vlam" een schrij
ver van bijzondere gaven. Hoe knap is
zijn stuik gebouwd en wat is het voor
treffelijk tooneel! Zeker, hij drijft
alles wel wat op de spits en hij schuwt
geen uiterlijke effecten, ate onweer en
pianomuziek, unaax deze effecten zijn
tooli elementen in do compositie. Een
enkelen koer, zooals aan hel slot ivan II,
wanneer Arana uitroept „Ik ben moe
der!" Valt hij even uit dfen toon, maar
als geheel is hert een (kradhtig suuk, dat
den toeschouwer vasthoudt en ontroert.
En hoe knap zijn ook sommige bij-fitgu-
ren got eek end als llonka voortref
felijk sespeeüd dOör Mien van Kierck-
liovcn—Kling en de cynische vriend
Herbert!
Wij schreven reeds, dat het een prach
tige voorstelling was. Wij hoorden gis
teren na afloop der opvoering naar aan
leiding van Greta Lobo's "spel cïoor
sommigen den naam van mevrouw
Mana - Bouwmeester noemen en werlte-
kehjk aan onze grootste tragedienne
heeft zij ons in „Vlam" telkens her
innen!, ja, dikwijls vonden wij haar
spel zelfs treffender dan van mevr.
Mann, omdat het nog natuurlijker en
daarom men schel ijker was. Greet Lobo
heeft in de rol van Anna weer getoond
één van onze allereerste actrices te zijn.
Zij heeft de plotselinge overgangen van
dit natuurwezen Schitterend' gegeven.
Hoc snenpenid en rauw klonk soms haar
stem, hoe passievol was steeds haar
spel! Bijnt nooit heb ik hartstochtelijke
smart fcoo fel en echt van het tooneel
tot mij voelen bomen als gisterenavond
van Grcel LdboBraakensiek.
Constant van Kerckhoven heeft van
den jongen, kinderlijk-naïeven corapo-
nit in dc eerste 2 bedriiven een volmaak
te creatie gegeven. Hij had alle manier
tjes. die hij zich door het ie weel in ko
mische rollen spelen had aangewend,
van zich gegooid en was weer geheel
dc knappe acteur, zouals wij hem van
het begin van zijn loopbaan kennen. Hij
was werkelijk in de huid van een goed-
geJoovigcn componist gekropen en gaf
hem met fijne, mooie nuances weer. Zijn
stille spel, toen hij tot de ontstellende
ontdekking van Anna's beroep kwam,
was in één nvoord meesterlijk. In dat too
neel hebben wij Constant vara Kerdkho-
vcn gisteren het meest bewondert!. In de
laatatc acte -gaf hij in de groote scène
te vc-cil, deed zijn smart in tegenstel
ling vara mevr. Lobo niet geheel als
echt aan. Ook zijn srtanden waren in dat
tooneel dikwijls verre van fraai. Maar
aan zijn sjxd in dc eerste 2 becbijwen
zullen wij lang met dankbaarheid blijven
denken.
Ook het spel der andere medespelen-
den stond op een hoog peil. Mien van
KerckhovenKimg als llonka noemde 1
ik Teeds. Zij gaf de deerne met treffend
rake accenten en sympathieke warmte.
Het verhaal in II was een knap stukje
tooneel speelkunst. Dirk Verbeek gaf
Heihert met zelfbewuste autoriteit
misschien had het nu en Öan 'n tikje
gedistingeerder gekund Dora Haus
maakte van de koimerverhuurster een
sinistere, levende figuur, mevrouw Ra-
nucciBeekman was een goede moeder
en Peggy Schuhrnadher typeerde aardig
het vriendinnetje.
Als gehccfl dus een zeer steflke en Ont
roerende ,voorstel!lEng. Dait het stuk al-
lenmrnst voor kinderen geschreven te,
zal men uit mijn kritiek waarschijnlijk
wel hebben beg repen.-
J, B, SCHUIL,
Muziek
OPERA-AVOND VAN HET INSTI
TUUT VOOR MUZIEK. Schouwburg
Jansweg.
Het zangonderwijs aan het Instituut
van mevrouw Do Vcer-de Lange, dat
zich ook uitstrekt over de opera, gaf
Dinsdagvond menig schitterend staal
tje van zijne degelijkheid en practi
schen voim, waarin het gegeven
wordt. }Vat een fvissche, gezonds,
flinke stemmen hebben we gehoord en
over 't algemeen wat een natuurlijke
wijze van zingen! Maar vooral viel
het mij op hoe uitstekend mevrouw
De Veei' de goede dictie bij hare leer
lingen aankweekt, hoe goed zij allen
kunnen spreken en, zooals Faure zegt,
kunnen .artlculer dans le 6on", het
woord duidelijk tot het publiek bren
gen zonder do muzikale lijn te bre
ken of den klank te forceeren.
De rest van wat eene opera-klasse
te observoeren overlaat, de tooneel-
houding en het acteer en, is, meer dun
zang- en spreehstudie, kwestie van
temperament en aanleg. Wel kon de
leerares heel wat aanwijzen, en
wat de ensembles betreft goede
groepeering en samenspel betrachten,
maar wanneer de leerling de aange
duide geske niet meevoelt, blijft zij
toch stijf en onbeholpen. Zoo zijn er
artist en die 't nooft leeren, en ande
ren die 't nooit geleerd hebben, maar
het kunnen.
Wij zagen op deze leerlingenvoor-
dracht ook élèvos, die ijverig elke
geste hun voorgedaan nabootsten,
maar de eerste vereischte het na
tuurlijk tooneelmatig loopen ont
beerden. Andere daarentegen en
wel- de moeste bewogen zich met
gemak op de planken cn acteerden
vrij natuurlijk.
De avond begon met een geslaagde
solo-scerte uit Fnust, „Marguérite au
rouet" en de „Air des bijoux", het
slot evenwel in ietwat te traag tempo.
Dan hoorden wij "t gebed van Elisa
beth uit Tannhüuser, naar mijn idee
wel wat te dramatisch voorgesteld.
Tot slot van 't eerste deel kregen we
in de Scène du Mirar uit ..Thais'' een
stem te liooren die wat timbre era
omvang bc-troft buitengewoon is, eene
dramatische soj>raan om furore te
maken bij de opera.
Na de pauze werd opgevoerd de ko
mische opora „Harlekijn en Colom-
bine" van een onbekend com- omst.
Dit onderwerp hooft vele toondichters
aangetrokken: oorspronkelijk in onze
taal geschreven, kon ik een gelijk
namig werk van Frans Audèlhoff,
waarmede lift gespeelde veel overeen
komst heeft. Het viertal dat het stuk
speelde twee dames en twee heeren
mochten er terecht veel succes mee
behalen. Het guitige spel van Colom-
hine, dc mooie stemmen van do gra
vin en van den graaf, eai de grappi-
pige zij het dan soms even te veel
geaccontireeixle vertol kingvn.n den
bas-huffo Atlekijn, maakten liet ge
heel tot een prettige vertoon ing waar
bij het publiek zich goed amuseerde.
Mo}. S. I.cendorz. pianoleeraares
aa.n het Instituut, verzorgde uitne
mend de pianobegeleidingen.
Er was vanwege dc leerlingen een
mooie bloemenhulde aan mevrouw De
Veer en ook de actrices ontvingen
bouquetten.
Het liefdadig doel van de uitvoering
die gegeven werd ten bate van de
Haarlems die T ub ere ui ose-ve re eiii -
ging, had voel bezoekers gelokt, zoo
dat., ook wat dit betrof, de avond bij
zonder goed slaagde. Dus een finan
cieel succes voor de liefdadige verec-
niglng, naast het artistiek succes van
mevr. De Veer-dc Lange.
JOS. DE KLERK.
PERSONALIA.
Gedetacheerd is voor ten hoogste
vijf jaren bij het Indische leger de eer
ste luitenant J. J. Six Dijkstra, van
het 10de regiment infanterie. Be
noemd zijn bij het reserve-personeel
der- landmacht tot reserve-eerste-luite-
nant bij hun tegenwoordig corps, de
reserve tweede luitenants H. A.
Kreymbore, A. v. d. Hoek, J. F. W.
Ober. M. K. de Boer, J. Ckr. Schuur
man. alle vait-rthot 10de regiment
infanterie
Biij liet actc-cxamen L. 0. is ge
slaagd dc heer L. Willeznse, te Haar
lem.
N. V. P. v. 00Y's PIANOHANDEL
De Staatscourant bevat (1e statu
ten der Nauinlooze Vennootschap 1'.
van Ooy's Pianoluuijèol te Haarlem.
Het maatschappelijk kapitaal be
draagt f 50.(100, Lu 50 aandeelen ver
deeld.
DE WINTER KOMT. Dinsdag
zijn do zuurkraampjes staande op het
Klokluusploin bij dc Groote kerk, af
gebroken. I)it wil zeggen dat het win
terseizoen zijn intrede heeft gedaan.
Uitgaan
„DE WANDELENDE JOOD".
Maanda? zal de N.V. Het Hok»
laiidsch Tooneel, dir. Louis de Vries
een enkele buiteneewoiie voorstelling
geven van „D.eWandelende Jood van
E. Temple Thurston, met muziek van
Hubert Cuypers en decors naar de
arieineele ontwerpen uitgevoerd door
Jaap van Dam.
Hierin zal Louis de Vries dc titel
rol vervullen, en zullen verder mede
werken de dames. Willielmina Duy-
maer van Twist, Wilhelmina Erf-
maiinSasbaoh, Nelly dc Koning,
Marie Meunier, Nagtegaal, Truus
Poet, Jeanne Verkade, en de heeren
Gerard Arabous, Vincent, Berehefree,
Bberhard Erfmann, Jan Grader,
Huib. Orizand, Louis Poolman, Cor
Tepe, Carl Tobi, Sam de Vries, Philip
de Vries en Joh. te Wechel.
ROODKAPJE EN DE WOLF.
Zondagmiddag a.s. zal mevrouw
HopmanKwast weer een matinee
geven in den Stadsschouwburg.
Opgevoerd zal worden haar operette
sprookje „Roodkapje en de Wolf",
met koren, soli en balletten. Hennv
Poelman is aecompagnatrice.
HERMANCR0EN END AAL.
Het Landelijk Comité der 1. A. M-
V., Beolie Nederland, zendt ons
naar aanleiding van het comité be
reikt hebbende: klachten betreffende
die behandeling, die Herman Groe-
nendaal en ook een andere dienst
weigeraar-: D. Camelot in den
laats ten tijd hebben ondergaan, het
verslag van een interview, dat. de
secretaris van de I. A. M. V. heeft
gehad met Groenendaal'a verdediger,
Mr. P. Tidenian. Wij ontleenen het
een en ander aan genoemd commu
niqué.
O.m. was geklaagd, dat Camelot's
drinkwater, nadat hij voedsel gewei
gerd had, zijn weggenomen en ver
vangen dor melk, waarvan hij, door
dors" gekweld, eindelijk wel zou moe
ten drinken. C. had dit echter niet
gedaan.
Op de vraag van den interviewer,
waarvoor het overbrengen van Her
man Groenendaal van het Militaire
Hospitaal naar de "militaire Hulpge
vangenis te Scheveningen noodzake
lijk was, antwoordde Mr. Tideman
o.a. het volgende
„Nergens voor in.i.integendeel,
het benadeelde en benadeelt ten stel
ligste zijn verdediging, die eerst met de
bestudeering van de 3 döor deskundi
gen uitgebrachte rapporten .een aan
vang kon nemen. Dat in dezen stand
van het geding die maatregel geno
men is zonder overleg met de verde
diging getuigt van een geest, dien ik
bij dezen Krijgsraad niet liad ver
wachtdat de Krijgsraad dbor den
hulpdienst der overheid in de Pers,
genaamd het Ned. Correspondentie-
bureau, na kennis genomen te hebben
van de rapporten der menigte kond
deed, dat het wachten nUeen was op
mij. was ook al zeer vreeradik
moest daarop den dag welker be
paling mij werd overgelaten wel op
zoo kort mogelijken termijn bepalen,
In dien tusschentijd nog even den
sympathleken jongen te knauwen, te
intimideeren en te bolcedigcn, zooals
is geschied, is m.i. bened> n alle cri-
tiek.
Ik zie in den door den auditeur-mi
litair gewenschten, door den Krijgs
raad zon deer eenige egard voor die ver
dediging gelasten, en door den direc
teur der gevangenis Loeffen op geraf
fineerd gemeene wijze ten uitvoer ge
legden maatregel, een bewijs van ran
cune, van klassenjustitie en van haat.
Op de vraag om welke reden de zaak
van Groenendaal Donderdag 27 Oc
tober j.l. in de openbare zitting en
buiten den verdediger 0111. behandc-ld
is, luidde het antwoord
„De Krijsraad was dien dag toch
bijeen en heeft, natuurlijk 11a voor
bereiding, immers in die zitting was
de directeur Loeffen, en waren poli-
tie-soldaten aanwezig, mijn client ver
andering in zijn arrest oangezeg.iof
dit nu in Raadkamer, of in Openbare
zitting moet heeten geschiedt te rijn
doet niets ter zake de directeur Loef
fen zei de aan den heer Dc Jong het
laatste, de secretaris van den Krijgs
raad vertelde mij liet eerste. Waarom
ineens die ommezwaai I Ik weet het
niet.
Vervolgens werd dc vraag gesteld,
wat Mr. Tideman wist van de behan
deling die Groenendaal in de laatste
dagen heeft ondergaan waarop werd
geantwoord, dat die do omstandighe
den dezer zaak in aanmerking geno
men. hoogst afkeurenswaardig is ge
weest. Twee dagen is Herman Groe
nendaal in de gevangenis niet gevoed
in een lang f-rsorek met den directeur
door dezen op de meest ernstige wijze
gegriefd en getartin zijn waschwa-
ter werd zeep gedaan, opdat hij daar
uit niet zou kunnen drinken, melk
naast hem neergezet, door den direc
teur persoonlijk, met een stuk appel
op de lippen gestreken de bewakers
hadden order hein, water om zijn tan
den te reinigen, te weigeren. Herman
heeft zich toen, als vroeger, op Zater
dag vechtend tegen zijn kunstmatige
voeding verzet, waarbij hij achter 't
oor verwond werd. En dat alles, aldus
niir.Tidenian, in naam van 't recht- Ik
hem mijn minachting voor een der
gelijk optreden den directeur per
soonlijk medegedeeld.
Op die laatste vraag van don secreta
ris. der I. A. M. V. wet de verdedi
ger dacht van dc te verwachten uit
spraak luidde het antwoord„Dc go-
beurtenissen der laatste dagen geven
mij, in strijd met de tot dusver door
mii gekoesterde optimistische over-
