ÜMU'S Busui
Onze Lectuur.
VIERDE BLAD
Zaterdag 5 Movembsr 1921
Hot moderne leven eiscbt van den
wenech zeer veel tijd, ook buiten de
eigenlijke werkuren en zelfs ran do
geiwklgen, wien de zorg voor bet
dngehjksch brood geen al te drukken
de verplichtingen opleg!. Het
Bcbappelijk en gezellig verkeer heoft
zijne eischen, dikwijls zeer tijdxoo-
vendfi; kunst en vermaak komen onze
belangstelling vragen; (het „even in
kijken van de kramt" ie geleidelijk
een bezigheid geworen, moeilijk te
verzuimen door wie op de hoogte van
zijn tijd wil blijven. Van alle kan
ton wenkt en roept bet leven met
zijne gebeurtenissen en verrassin
gen-
Maai voor de meesten schieten «r
:o:a wel uren over, die noch aan
beroepsarbeid, nocb 3an studie,
noch aan de gezeUigüieiü behoeven
geof -rd; uren, waarin men wel al
lien wenscht te zijn niet zijne ge
dachten en met het boek, waaruit
men nieuwe gedachten hoopt te put
of dat don geest afleidt van cto
beslommeringen en van
eigen ik.
Hot hoek brengt ons van de werke
des levens in de sfeer van de
het brengt ons ook het
gezien door het oog van den
kunstenaar en den wijze, dikwijls in
3<'u persoon vereenigd.
De lof van het boek is bezongen
sooluiig do kunst van lezen bestaat,
in a.'eilei toonaard. „Met een boekje
een hoekje", dat is een onzer
genoegens. Door niets af-
kunnen wij ons don geheel
ivtrgtven aan wijsheid en schoon-
kunnen wij naderen tot de
grooten van alle tijden.
Voor zeer velen is het boek de voor-
laamslp, zoo niet de eenige, in elk
*cvui de gemakkelijkst bruikbare ont
spanning.
Er zipi boeken genoeg op do
re'.d, hoort men wol zeggen, en door
libliolliekc-n in het bereik van iedor-
Dat is op zich zelf volkomen
vaar. Niemand zou gebrek lijden aan
•:-ctuur, als de productie voor één of
i.eer jaren werd gestaakt.
Mua do mensch is steeds geneigd
te zoeken naar het nieuwe. Ilei
dat pas verschenen is, wordt
drukst gevraagd. ,,11 none farut dn
louvefui, w'a füt-al plus aox monde".
Wij willen iets nieuws, zelfs ail was
r niets meer).
Dat was de kreet van ovorverzadig-
in den tijd kort voor de Frao-
che Revolutie. Die kroot werd he
twoord met zóó veel on zóó over
nieuws, dat het niet te
erawt Igen viel. Wij hebben ook zulk
en tijd van oververzadiging gekend;
is ook een onweer gevolgd,
at d hec-lo wereld deed beven, en
r kwam „nieuws", geheal anders en
cc*.' meer dan wij hadden verwacht.
Toch blijven wij om iets nieuws
ragen, dag aan dag, op elk gebied,
ok op dat van de Kunst, waai1 van
et Bcok do uiting Is. Wij kunnen
riet tevreden stollen inet de
van het verleden, las het
geen nieuwe schoonheden
rengt. Dit is net louter blijk van
nfpvredenhoid, van gulzigheid en
ispettuilgheid. Er moge in die be-
eerie nanr het nieuwe iets zijn van
e slaalsehe grilligheid der mode,
ie ons doet grijpen naar het nieuwe
leed, lang vóór het oude zijn glans
n bruikbaarheid verloor, het
eeft toch een dieperen grond. Dat is
eze: van het boek verlangen wij 'het
van het leven., zooals
dat kennen; een beeld, waarin
liet leven zien in een vorm, ge-
chapen door do kunstenaar; ecu
orm, die als 't ware aanschouwelijk
makt, wat er nog vaag en verward
n ongeordend was in onze eigen in
rukken.
„Er is nïet6 nieuws onder de zon".
Ir is geen algemeene waarheid over
en mensch en liet mensdhelijk leven,
f wij kunnen haar terug vinden in
e cudslc boeken; er is geen mensche-
gebeuren, of het had zijn voor-
van tijdperk tot tijdperk, van
cslacht tot geslacht. Maar voor elk
blijft eigen leven hoofdzaak,
de lijd, waarin hij leeft, de be-
jaigTijkstc. Elk tijdvak heeft zijn
ardighoileu, en die oefenen hun in-
loed uit op al wat aan kunsiwer-
en in dien tijd wordt voortgebraent.
lelfs al erkent de tijdgenoot, dat re-
uief de kunst van andere lijden
naar zijn meening beter 16,
dun nog zal liij zich 't allereerst
oor die van eigen tijd interesseer en,
ze liet dichtst bij hem staat, het
auwst verkonden is aan eigen denk
en leven.
Het boek van verl&open tijden heeft
ijlt plaats in 5e historie, zijn waarde
i min of meet bepaald, vastgelegd
een algemeen oordeel.
Voor het bock van heden moei die
leaning r.og bepaald worden, uit ha
van velen als 't ware samen-
esteld. Dat oordeel is slechts in zeer
bizondere gevallen eonstem-
lig. int hangt af van zeer vele en-
de ontwikkeling, de
enk wijs, de smuak, de persoonlijke
of antipathie van den lezer,
oor vergelijking, toetsing, samen-
nelliiig van dio persoonlijke mee-
ingen kón een algemeen oordeel ont-
;aan, dat een zekere vastheid en
uurzaaniheid bezit. Een oordeel,
'anrin volgende lezers eon zekeren
vinden; dat 't hun gemakkelij--
&r maakt, het boek in zijn ware be
te begrijpen; gemakkelijker
uk om de schoonheid ervan te her
en daarvan te genieten,
't lo niet voldoende, dat men een
heeft; men moet het ook weten
formulieren, en het weten te ver-
digen.
Het publiceoren van zulle een oor-
el, ,,ten nlgemeenen nutto'' is de
ak oer kritiek. Dat er behoefte be-
iat aan kritiek, wordt bewezen door
geestigheid, waarmee de kunst-
liovenden grijpen naar recensies, van
boek, tooneelstuk of ander kunst
werk. Die recensies worden gelezen,
om ze te toetsen aan eigen ineening
of, waar die meening nog niet geves
tigd is, tot klaarhoid te komen. En
mede, om zich voor te bereiden op de
lectuur.
Voor den.auteur van het kunstwerk
ie de recensie een eoort proef, een
keuren van zijn work. De lof van den
recensent zal hein goed doen (behal
ve in de gevallen, waar <lo beoor-
doelaar door overmaat van lof het
doel voorbij streeft)met den Iblaam
kan hij zijn voordeel doen voor een
volgende keer.
Het staat natuurlijk eiken lezer
vrij, een eigen oordeel to vellen en
ook, dit aan anderen met: te deeleu,
't zij mondeling, of door den druk,
als hij daartoe in de gelegenheid
wordt gesteld.
Maar er is eenig onderscheid tus-
schen het „Ilc vind" en het openlijk
in druk gegeven oordeel.
Dat oordeel zal in vele gevallen zeer
uiteen loopend zijn. Er zijn legio ie-
centen, en elk hunner is ten slotte
maar „een monsieur", die zijn mee
rling zegt. Maar de monsieur, die ge
regeld zijn recensies en kritieken
schrijft in een blad, staat er toch
eenigszins anders voor den do eerste
de beste, die in beperkten kring zijn
meening zegt.
De recensent weet, dat zijn mee
ning verder gaat dan tot enkele huïs-
genooten of vrienden; dat ze van in
vloed is op het oordeel van anderen,
't zij ten voordeele of ten nadeele van
een gekritiseerde. Flij draagt dus een
verantwoordelijkheid, dio hom ver
plicht, geen meoning te publieeeren,
of ze moet berusten op goede gron
den. Soms kunnen dio gronden nader
worden ontwikkeld, niet altijd echter
is dit mogelijk. Er dient du6 oen ze
ker vertrouwen te bestaan, tusschen
lezer en recensent; een vertrouwen,
dat geleidelijk moet worden verkre
gen, als de recensant heeft getoond,
dat hij recht van sproken heeft, om
dat hij zich-zelve rekenschap gaf van
zijn taak en plicht.
De recencont iuosr ziokzelve nooit
beschouwen als oen rechter, die von
nis wijst zonder hooger beroep, nog
veel minder als de beul, die oen straf
voltrekt. En den beoordeelden kun
stenaar mag hij niet a priori behan
delen aia een misdadiger, wiens
sclund zoo breed mogelijk moet wor
den uitgemeten.
Maar ook mag hij niet te mild zijn
met "zijn lof, uit gemakzucht en om
met iedereen goede vrienden te blij
ven, ook met stroop en honing kan te
royaal worden gesmeerd.
Ten slotte mag hij 'bedenken, dat
hii on zijn beurt blootstaat aan do kri
tiek van den lezer. Wij meenden een
en ander te mogen opmerken, eer wij
overgaan tot de taak, hier ter plaatse
kritiek te geven op letterkundige wer
ken, aan Haarlem's Dagblad tor be-
oordeeling gezonden, en den lozers
vun dit dagblad verder in te lichten
over verschijningen en verschijnse
len in de hedendaagsche Nederland-
sche letterkunde.
Die arbeid is ons nieuw noch
vreemd; auteur nog auditorium behoe
ven te vreezen, dat ze ale proefkonijn
worden gebruikt.
1L J. STRATEMEIJER.
SiaSsnieaws
STRAATNAMEN
Wie namen soekt voor openbare wogen
ten Noorden ven da Klevarlasu. her
innert zich natuurlijk, dat hier liet ter
rein is waar do Bpaausoho bevelhebber
tijdens het beleg zijn hoofdkwartier had
opgeelagen. Brengt deze omstaud igheid
hem op de gedachte do nieuwe straten te
noemen naar de aanvoerders dio viui deze
plaats uit de belegering hebben geleid,
dan zal hij zijn keus laten vallen op
Spanjaarden. Maar Spaanadio namen
het is dezer dagon gebleken wekken
ouder ons nog altoos oiuiangonoano her
inneringen en dat ia tooh zeker de be
doeling van, straatnamen niot. Naam
geving moge een v..aak van weinig ge
wicht zijn als het kind maar oen naam
hoeft, plegen wij in onzo onverschillig
heid to zeggen men mag allereerst
oischon, dat namen geen aanstoot geven.
Ik neem aan, dat we veilig langs een
Balthazar Gerailokade ter bedevaart naar
liet Delitsohe Prinsenhof zouden kunnen
gaan. Maar, al ware dit de kortste weg,
ik voor mij zou Jievcr -een omweg maken.
Ook dit kan de bedoeling van straat
namen niet zijn, allerminst in eon ge-
jaagden tijd sis de onzo.
Is het, na do poorten voor don Span
jaard gesloten te hebben, om andere
namen te doon dio aan het beleg herin
neren, dan zal men wat vertier van huis
moeien zoeken. Immers do voormannen,
dio binnen do veste streden, zijn meest
allo reeds benoomd. Zoek zo onder de
helden, die in den omtrek onzer stad, te
land en te water, hebbest doelgemomen
aan bloedige gevechten, allemaal pogin-
gon om de vesting te ontzetten, «n ge
vindt ze aan den VVaterlandsehon dijk:
Jan Haring en 't Hoen, toffe jongens,
zekert Maar vergeet dan vooral Van
Oldenbamevelt Jiiet, die ook zijn leven
waogdo bij een poging tot ontzet en deuk
om Batenburg, om Boisot en Sonoy.
Brand mag hier evenzeer genoemd wor
den. maar wij hebbon al een Brandt-
sl.raat en straatnamen mogen geen ver
warring slichten; Brederoda-, llerkerodo-
Boekeniodestraat, hel is uit den boozel
Van dor Marolt ga ik voorbij; geen
Spaanscbe naam, maar een dio met dat
al bedenkelijke herinneringen wekt.
Maar Hamix, die nog bijtijds binnen de
stad kwam om uit seazn van den Prins
..de Wet te veivetten", de Qpaanscn-
cezindo overheid naar huis zond en
aldus een smadelijke overgave, een over
gave zonder strijd, voorkwam: eert zijn
nagedachtenis Boisotkadc, Mannx-
straat, Van Oldonbemevcltstraat, dat
klinkt goed!
Straatnamen moeten goedi klinken.
Wat echter do oen welluidend noemt,
doet den ander pijn in do ooron, Jflr is
oen tijd gowoest, waarin men meende
dat ..Waaigat" zoor onponaam in hot oor
van ieder mensch moo(s)t klinken, en
dozo gevoelige menschcn wisten zoo waar
den naam weg te werken. Ik voor mij
voel er wat tocht in, die bij een Holland-
sche stad behoort, maar overigens: wat
oen friesdie, teekenendo naamIn dien
zelfden tijd waren er ook die zich erger
den aan „den voor een vreemdeling bijna
onmogelijken naam van Kraaionhorstex-
gracht". Bijna onmogelijk 1 Als ik den
vreemdeling in do zaak betrekken wou,
zou hot alleen zijn om hom uit te noo-
digan onze ruooio taal tc loeren. Men
ziet intusBohen, dat ook hier do smaken
verschillen. De gustibus non est dispu-
landum I Goed, tnuar „Plantage" klinkt
mooier dan „Nassauslraal", „Tl.aropators-
veld" mooier dan het bnrbanrecho „Flora
paTk".
Mooier, altlianB in Haarlemscho öoron,
die zoo graag oude bckendo klanken buiten dienst gesteld.
opvangen'. Mei «Ie oude namen ging liet
eigauo verloren: hier zegt oen naam zoo
veeL Om hot eigono to bewaren zoeken
wij allereerst naar Haarleuisehe «ai
dio do litiuiucring levendig houden
mannen en vrouwen die zich tegtrii
hun vadt-rrlad veruiouslelijk heboen ge
maakt. Men zegt we! eens dat er onocr
die naiueu zijn, die niet spreken tot hot
publiek, omdat zij die zo droegen zoo
weinig bekend zijn: mindere goden,
geen diepe ap.oien achterlieten. Wat
logon het voorlxold van andere siedou to
volgen on onder den naam op het naam-
bordjo een zeer belouopto aanwijzing U
plaatsen: twee jaartallen niet het beroop.
Eon lesjo in de vaderlandse he gesohie-
denLaï Waarom niet? Aanzien doet go
denkon en wia do geschiedenis van zijn
geboorte- of woonplaats kent, zal haar
lo moor liefhcben.
Daarom «ookon wo ook naar namen,
die do heugenis bewaren aan vroegere
p(aaleoll;ko gesteldheid, aaa de plekjes
waar het vi/orgeslacht hoeft geleefd en
gewerkt. Daar benoorden de Kleverlaan
iiggen aardige oude namen begraven.
Doe w herleven. Daar was de baune van
„Akedam". Ge hebt reeds een Sdhoter-
boeoh- en oen Hoogewoexdstraat, zoo
genoemd naar de voormalige „bannon"
van dion «aam. Voog er een Ak-endam
straat nan toe. In deze strook lagen tn
vorige eeuwen, zoo good els ten Zuiden
der stad, „vermaeokelijko playsante hoff-
sieden", eon „van ouds en togonwoor-
dioh (1684) ncriaigrijoke herberg" gaf
hier «enig vertier, een windzaagmoh n
profiteerde er van don zeewind. Allf»
had zijn eigen, naam: Vredearijk, Rozen-
hage<n. Druyvesteyn, Sdiootorrust, Soboo-
terbuek. Duinzicht, Hu va Durne, waren
hofBteden. Wo hebben een Ter Spijkstraat
Hierbij behoort ec-n Altona- en een Root-
huysstiaat, dio de namen zullen lie
waren van twea ..groote woonliuyscn"
van dien namn. Men overnaclitte in „De
Witte Valck", do windzaagffiolcoi heette
„Dp Halve Maan".
Niet al doze nanion zijn goetle straat
namen. VredeDrijkstraiit zou Yredonhof-
straat bedenkelijk nabij komen, Sohoolcr-
rust en fiohooterbeék aaTdige on goad-
klinkende namen zouden missohion
over hoop gaan liggen met Sdhoterboacb.
Maar er blijven genoog namen over, die
voldoen aan alle eischen die men aar.
straatnamen stellen mag.
Oud Haarlem, herleefd in zijn straat
namen I Natuurlijk wil niemand zioh
beperken uitsluitend tot Hasrlemsche
namen, het algemeens mag niet verg
worden. Maar men neme zijn toevlucht
niet tot namen van bloemen, die elders
even welig tieren of tot andere neutral;
feiten, zoo lang het eigene nog voor h«
grijpen ligt. Maarlem's mooio geschiede-
K-vo.ro do namen voor de straten van
3 mooie stad. Dan dragen de straten
baar namen recht.
H. B. KNAPPERT
THE HOOVER. De etalagekast
van de firma K. Hoesbergen, Groote
Houtstraat 50, trekt de laaüsle dagen
veel belangstelling, niet de Ameri-
kaansciiQ klop-, veeg- en zuigmachtne
„The Hoover", die -een dame in de
etalagekast in werking laat zien. De
machine werkt inderdaad in óón
woord keurig. Al is een tapijt nog zoo
grof en vol van verschillende soorten
vuil, „The Hoover" zuigt en klopt er
alles wit, zoodat het tapijt er kraak
zindelijk uitziet. Bovendien kunnen
bij deze machine verschillende hulp
stukken aangewend worden, zoodui
letterlijk alles zonder ook maar in
het minst beschadigd te worden ge
reinigd wordt, zooals gordijnen, stoe
len, spiegeJs, kasten, enz. Ook blaast
de machine alle 6tof onder zware voor
werpen, als piano's, in baar gummi
zak. Al het vuil verzameld zich in ge
noemden gummi zak, die gemakkelijk
af- en aangeschroefd kan worden.
Zelfs kapok, een stof die de huis
moeders weten dit het best bijna
niet op do gewone manier van het ta
pijt te verwijderen is, wordt door de
machine opgezogen. Er blijft geen
vezeltje achter!
In Amerika geniet de machine
aidus deelde men ons mee reeds
gedurende vijftien jnar een groote
populariteit. Zelfs het kleinste kind
weel daar, wat „The Hoover' is. De
machine vindt daar dan ook een groo-
ten afzet en zal ook hier haaf weg
wei vinden.
OpmorHingen uft Ée
feargery.
H a a r 1 e m—'t Gooi.
Een inzender spreekt or zijn teleur
stelling over uit, dat. het Ha-arlom-
besluur voor Zondag nu de eenste
klasse competitie ongeveer geheel stil
staat een vriondschappeiijken wed
strijd tegen 't Grooi heeft vastgesteld,
terwijl E. D. 0. een vereeniging,
die nooit voorspoed heeft gekend en
altijd te kampen had met 6palers en
met de financiën op haar terrein
het slerko V. S. V. uit Velseroord ont
vangt en dus den gerecht/vaardigden
wenseh mocht koesteren, dat er veel
voetballiefhebbers op dezen onver-
wachten vrijen Zondag naar den wed
strijd E. D. O.V. S. V. zouden ko
men kijken. Hiermee zou immers haar
kas ten zeenste gebaat zijn.
Inzender vraagt, of Haarlem dit
gedaan heeft, om zich te blijven oefe
nen voor liet kampioenschap. „Of
itaat Haarlem er met de financien
siecht voor?" vraagt hij. Inzender
had liet aardiger gevonden, als
Haarlem evenals R. C. II. een vrijen
Zondag had genomen, inplaats E. D.
O. concurrentie aan te doen.
Bij informatie vernamen wij, dat
het Haarlem-bestuur alletta 'dezen
■icndscliapeplijken wedstrijd heeft
vastgesteld, opdat liet elftal in trai
ning blijft voor dor komende competi
tiewedstrijden. Dit te meer, omdat
Tckelonburg eenige werken niet zal
kunnen spelen, waardoor Baum dien»
plaats ïuoet innemen. Bovendien be
staat de mogelijkheid, dat Jur Haak
weer gaat moespeien, zoodat het aan
het Haarlem-bestuur zeer noodznke-
'ijk toeschean, dat het elftal in zijn
gewijzigde samenstelling geducht
blijft oefenen. Daarom zal Haarlem
lezen vriendschappelijken 'wedstrijd
spelen*
TECEN DIERENMISHANDELING.
Uittreksel van het verslag van den
inspecteur der Vereeniging tegen het
mishandelen van dieren, voor Haarlem
en Omstreken, over October 1921*
Met goed gevolg weivt aanmerking
gemaakt op dc bespanning van een
paard dat een wond aan de schoft had,
waarop dc jugriem drukte, hetgeen pijn
veroorzaakte.-
Tegen misbruik van de zweep moest
weer telkens worden apgeirdden
Een paard, dat verwond was door te
si aanhalen van den buikriem, werd
Herhaaldelijk werden wedefóm trek
honden met gebrekkig tuig aangetrof
fen er werd op gelet dat do noodige
verbetering geschiedde. Aan een kar,
waaronder een hond zich niet behoorlijk
bewegen kon, werd de vereisdhte voor
ziening aangebracht,
In de asul;y.viaiie-in richting werden
pijnloos ged'»jd 53 honden en 27 katten.
Onder die dieren waren 40 zwervers, die
tevoren gedurende eenige dagen voor re
kening der vereeniging iïi den Kennel
Fauna waren in het leven gehouden,
ten eindo de eigenaars gelegenheid te
geven ze óp te vorderen.
Uit tie üiRStrcken
SCHOTEN. Gevonden
voorwerp en. Terug te bekomen
l ij: J. van T ilborg, Rijks-straatweg
Hl, een zwarte hond: W. rich offer,
Kamperzijstruat 11, een kinileractiot-n-
tje; W. Pianjer, Spaanscaevaartstr
02, een gouden zegelring: H. J. Corij-
uu8, Gen. Croujé3tr. 127, een porte-
monnaie met inhoud; C. Joiigert, Kloo-
s torst raat 21, «01 rozenkrans in étui; M.
van Norde, Sjvouisoliervaart straat 33, een
gouden dasspeldIT. Mathot, Bilitenstr.
8. een par&pluie; .1. Rr,ponberg, Krit-
zingerslr. 33,een daruestaschjo met in
houd; H. Anion is sen, Gen. Botbaatr. 112,
/■en dainestasebje met inhoud; V. Flink,
•luliauapark 15. oen kinderechcentje; J.
Pontman, Mae-rten v. Jleemskerkstraat
€5, een hondonJialebandW. Houwe-
ling, Baerndamsvmnt 32, een bril in
6tui; F. do Gier, Peul Krogerstract 46,
«en sleutel; R. van Roon, Schaperstraat
31, eeri porten»o®naole met inhoud; H.
Mulder, Julianapark 11, 6en portêmon-
nalo met inhoud; F. Kool, Dr. Bsdjdsatr.
51, oen paar pantoffels en oen sc-hool-
tasch; G. Bajcker, Dr. Ledjdstraat 31, een
portemonoiaie mot inhoud; J. v. d. Raadt
Tusulflistraat 64, een band van oen gum
mi jas; J. Schouten, Pree. Steijnstnuit 17,
een armbandje; J. Pierlot, Spioniopstr.
34, een portemoiruaie ni«t inhoud; \V. de
Bie, SoendaBtraa* 5, een duhnstok;
JoDgkind, BanVastraat 89, een brief met
geel" oroelag; \V. de Vries, Gen. Bothastr.
J22, een hond; J. Mensiak. Rijkssti.weg
(Noodwoning), een hond; W. ran Wort,
Kloos^retraat 5. 003 hond; J. van Kr in,
pen, Oostves*. S8. eeta poivanoniiaie; E.
Huyboom, KritiingerstXJit 2, ooi-, por'e-
monnfde anei IrAioud; 2.an hot Politie
bureau, oen fietspomp, eon lorgnet, «n
kindsramtEje, een zweep on oenige
sleutels.
BLOEIMENDAAli.
Gevonden voorworpon.
Terug te bekomen bijFortgons,
Brederodewec 5 b Santpoort, een
noi-temonnaioA. Koin-r, Elawouts-
!san 5, Overveeai een gebreid zakje
Metselaar Bloemendaa'-öahowefr 265
O verveert, ean rozenkrana; L. Boors-
91113, Duinlcstwee 40. Overv^p, tt ni-r
«rcid; aan het bureau van Politie te
Overveen. een IruiFedeutel, een s-ionier.-
niinie, twee ceintuurs, een si^aren-
etui.
Komen aanbxmeai bij'"Wc.-selintr.
Duinlustweg 44, Owrveen, een zwar
te hond.
Personalia. Da opent van
politie 2de kluscc K. Moerman, is be
vorderd tol azent van politic lë klas
se. met i-neang van 16 Novemiber
1921.
DE VLOOTWET.
DB VOORGESTELDE STERKTE.
Emwüifcö Sïand
BLOEïi'E24DA AIa
Ondertrouw dW. Zwoeren en M.
E. E. Vader J. Wielend en V. M.
dfe Ble, M. G. van ÏAerop en I. Ml. J.
Frerika.
GetrouwdW. F. Wereno/ir en C.
Tli. W- Baart, J. A. van den Broek
on A. A. van Duinen, G. Fris en M.
G. Gr&es.
Geboren z. van R. Y. van den En-
den en A. Klinkhamer <L van W.
Kruup en C. Hoogenstcin.
OverledenJ. Suijk 70 j., J.
Bleiieitdaal, 16 j.
FamilieberlGhten
UIT AKDERE DAGBL.ADEN.
Getrouwd: S. Harskamp V. C. met
H. II. v. Zeyl, Dc Bildt.
Bevallen: mevr. Venter Odcn-
da.ilKoning, <z.. Heilbron (Z.-A.).-
mevr. HartCoeterur, a., Soerabaja.-
mevr.- .Cauveren—Monne, z., Amster
dam. mevr. AlayerWolling, z., Am
sterdam. mevr. Vas NunesFornan-
des, z., Amsterdam. anevr. v. Wesel—-
Smit, z., Amsterdam. mevr. Content
Sci'.uitevoerder, z., Amsterdam.
Overleden: K. Hoekstra, 61 j.,
Amsterdam. E. Viesv. Meer, 93 j.,
Amsterdam.- M. SikkemaBrouwer,
70 j., Amsterdam. L. J, Godefroy
Sr., 78 j., Amsterdam,
BiansEïanö
IS DE DROOGTE NOG NIET
GESINDI CO.
G. N., dc weerkundige medewerker
van het Vod., schrijft
Verleden jaar in September begon
een periode van buitengewone droog
te. die in de maand Januari geëin
digd scheen te zijn, toen in die maand
meer dan de normale hoeveelheid re
gen visL Evenwel brachten de daar
op volgende m.mnden opnieuw zeer
belangrijke rögentckortcn, waarover
we hier nu en dan het eon en ander
medegedeeld hebben. De twee laatst-
verloopen maanden gaven een voort
zetting mil die droogte, want in Sep
tember viel in Nodcrland gemiddeld'
sleolits ongeveer- dio helft van de nor
male regen hoe v oelhei d (hier ter stede
32 m.M.) terwijl Ootober hier 37 m.M.
regen leverde (waarvan 16 m.M. van
23 op 24 Oct.) De normale regenhoe-
veelheid is in die maand ongeveer
80 m.M
Hieruit blijkt, dal da periode van
abnormaal garingen regenval nu
reeds 14 maanden geduurd heeft. Ten
plattelande wordt dan ook allorwegon
geklaagd over watergebrek bij pom
pen, welputten en slooten.
De oorzaak van deze langdurige en
abnormale droogte ligt nog steeds in
het duister, is in ieder geval nog niet
met zekerheid aan te wijzen. Zij ging
evenwel gepaard met een tekort aan
waterdamp in hoogere luchtlagen, dat
het gevolg zou kunnen zijn van een
to geringen aanvoer van waterdamp
uit cl en Oceaan.
Een belangstellend lezer van ven on
zer artikelen opperde het denkbeeld,
dat boven de Oceanen wellicht tc ge
ringe verdamping heeft plaats gehad
doordat het water bedekt zou zijn met
een laagje stookolie. De bedoeling zou
zeker zijn, dat deze olie afkomstig zou
zijn van getorpedeerde en vergane
schepen. Het is echter zeor do vraag
of dleze olie nog in zoo groote hoeveel
held op het water drijft en ooit ge
dreven heeft, om zoo'n effect teweeg
te brengen. Het denkbeeld verdient
echter nader onderzoek.
KOSTEN RUIM 199 M1LLIOEN
'b-GRAVENHAGE, 3 Nov. *-< Tba:is is hel
wetsontwerp betreffende een Nederlandschf
Vlootwet bij de Tweede Kamer ingediend.
De hoofdinhoud van dit wetsontwerp koml
op het volgende neer:
Bij het indienen van de vlootwet 1022 steil
de regeering zich op het standpunt dat do ver
dediging te water zoowel in het moederland
als in de Koloniën zal moeten geschieden met
klein materieel.
In Nederland, waar de verdediging W
water een onderdeel vormt der kustverdedi
ging, zal de oorlogstaak der zeemacht bestaan
in het verleenen van steun aan de landmacht,
in hoofdzaak door het afsluiten en versper
ren van zeegaten en riviermonden, terwijl door
onderzeebooten voor het bij de verdediging
van het zeefront onmisbare offensieve element,
zou zijn te zorgen.
Voor de vloot In Indië kan de uitge
breider taak in het kort worden omschreven
als volgt: Door actie in zee te beletten dat een
vijand met betrekkelijk geringe middelen in
don archipel vasten voet verkrijgt, zijn door
dringen daarin te vertragen, zijn transport-
vloot verliezen toe te brengen. zf)n verbindin
gen te bedreigen en eventueel deel te nemen
aan de locale verdediging der steunpunten.
Voor het ontwerpen van plannen voor een
voor deze taak voldoende vloot werd een in
terdepartementale commissie benoemd, dia
als uiterst minimum noodig achtte:
a. voor den dienst in Ned. Indlï:
4 kruisers. 24 Jagers, 32 onderzeebooten, I
i 4 onderzceboot-mijnonloggers, 4 flottielje-
i vaartuigen, 4 mijnenleggers, typ« Sihnga,
1 mijnonlegger type Medusa, do mljnen-
legger Hercules, twee kleine mljnonleg-
I gers, een als mijnenlegger getransfor
meerde stoomer, 1 onderzeeboot-moeder
schip, 4600 mijnen, de noodige vaartuigen 1
voor hulpdiensten en de luchtvloot be
staande uit 72 verkenningsvliegtuigen. 18
Jachtvliegtuigen en 18 gevechtsvliegtuigen.
b. voor den dienst in Nederland:
18 onderzeebooten, 4 onderzeeboot-mij
nen leggers, 6 pantserbooten, 3 mijnen-
leggers, mot 200 mijnen. 4 mijnenleggers
typo ..Hydra", 2 mijnenleggers type ..Ya-
leanus", 6 kanonnoerbooten-mijner.K-gger,
eenige kanonnee-rbooten voor de ZuSder-
zee, oen der nog aanwezige pantserschc- 'j
pen, 3500 mijnen, de noodige vaartuigen
voor hulpdiensten en de luchtvloot bo- i
staande uit 45 verkenningsvliegtuigen en
15 Jachtvliegtuigen.
De regeering heeft zich op het standpunt
geplaatst, dat deze voorstellen uit een tech
nisch, tactisch en strategisch oogpunt aanne
melijk zijn. Zij meent zich echter thans, zoo-
wel met het oog op de financieele omstandig-
heden, als op de personeelsvoorziening, te
moeten beperken tot een beslissing omtrent
hetgeen in het eerstvolgend tijdvak van zea
jaar dient te geschieaen-
j Het in dezen termijn san te schaffen mate-
r Heel moet zoodanig worden gekozen, dat aan
het einde van dat tijdvak een logische verhou
dingstoestand tusschen het aantal dor ver-
schillende seheepstypen en tevens oen geheel
i wordt verkregen, dat zich organisatorisch in
het ontworpen plan laat inpassen.
Tegen het einde van dien termijn zal in het
licht der dan heerschende omstandighedën
eene nadere wettelijke voorziening in zake de
afwerking van het plan zijn te treffen. x'oor
de eerste 6 jaren stelt nu de regeering de
sterkte der tIoo! vast als volgt:
A. 16 onderzeebooten, de kruisers Java en
Sumatra. 12 torpedojagers, 2 onderzeeboot-
mij nenleggers.
B, 10 onderzeebooten, 2 onderzeebootmij'1
nenleggers.
C. Materieel, in het bijzonder bestemd vooï
plaatselijke verdediging en voor hulpdien
sten: i
o. vier flottielje-vaartuigen, S mijnen-
i leggers, een moederschip voor onderzee-
1 booten, 4500 mijnen en het nader tc be-
I palen materieel voor hulpdiensten.
b. 4 pantserbooten, 13 mijnenleggers. S i
moederschepen voor onderzeebootwi. 2300
mijnen en het nader te bepalen materieel i
voor hulpdiensten.
D. De thans reeds aanwezige pantser- en
pantserdekschepen, pantserbooten, torpedoja
gers, torpedobooten, kanonneerbooten, de on-
dcrzeeboot-mijnenlegger en de mijnon, oen en
ander voor zoover en voor zoolang nog bruik
baar voor den dienst.
I E- Luchtvaartmaterieels
a. 72 verkenningsvliegtuigen, 18 Jacht
vliegtuigen. 18 gevechtsvliegtuigen en oen.
nader te bepalen aantal leorvllegtulgon.
b. 45 verkenningsvliegtuigen. 15 jacht
vliegtuigen en een nader te bepalen aantal
leervllegtnigen.
Het sub A, sub Ca en sub Ea bedoeld ma
terieel is bestemd voor den dienst in Ned.-
Indië.
Het sub B, sub Cb en sub Eb bedoeld ma
terieel is bestemd voor den dienst in Neder
land, terwijl dat, bedoeld sub D hetzij voor
den dienst in Ned.-Indië, hetzij voor dien in
Nederland is bestemd.
In verband met het reeds op I Januari 1923
beschikbare materieel, behooren nog te wor
den opgebouwd, aangebouwd en aangeschaft,
twee kruisers (Java en Sumatra) 12 lorpedc*
jagers, 10 onderzeebooten. 2 onderzeeboot-
mij nonleggers, 4 flottieljev3artuïgen. 6 niljnen-
Isggers, 1 moederschip voor onderzeebooien,
het luchtinaterieel en pl.m. 4000 mijnon.
Vermits de gemiddelde levensduur der sche
pen en vaartuigen voor de marine op 12 jaar
wordt gesteld, wordt het rationeel c-n billijk
geacht, den belastingdruk, veroorzaakt door
de kosten van aanbouw en aanschaffing vau
hot materieel dor vloot gelijkmatig te ver
doelen over een 12-jarig tijdvak, door de vor
ming van een Vloot fonds, waarin gedu
rende 12 achtereenvolgende jaren telken jare
een gelijk bedrag wordt gestort
Tot dekking der uitgave van dit fonds
109,274.000) zal jaarlijks gedurende 12
achtereenvolgende jaren ingaande met 1 Jan.
1922 een bedrag worden bestemd van
19.735.000, waarvan 9,867.500 ten laste ran
de begrooting van Ned.-Indië en 9,867.500 ten
laste van het 6e hoofdstuk der Staatsbegro
ting.
Ten behoeve van de maritieme Terdediging
van Ned.-Indië zal:
lo. Te Tandjong Priok een steunpunt worden
opgericht;
2o. Soerajaba als hulpsteunpunt worden in
gericht;
3o. in den Riouw Archipel een hulppunt wor-
don opgericht;
4o, to Makassar een battery, gewapend met
kanonnen van middelbaar kaliber, worden op
gericht.
De kosten dezer werken zullen gelijkelijk
worden verdeeld over een tijdvak van dertig
jaren; ter bestrijding dier kosteu zal een
vloot'oasls.fonds worden gevormd.
Daar dezo werken uitsluit*»# 'iklceu tot
verdediging van Ned.-Indië, zullen dX kosten
daarvan ook uitsluitend ten laste vau die ko
lonie mo/;a komen.
Het .ootbasisfonds is Ingericht op overeen-
kom^ge wtjae als het vlootfouda. De annuïteit
ter laste, dor Indische regeering bedraagt
f5.895.000 gedurende dertig achtereenvolgende
laren.
De finanoieóle gevolgen van het
wetsvoorstel zul'en zijn voor Indië,
dat de Indische begrooting voor 1923
verhoogd wordt met 1.800.000 en
aan het eind van het zês-iariz tijdvak
met f 15.000.000, tot welk bedrog do
verhooglngeleidelijk stijgt.
en aan Nederland, dat de gewone
oust voor 1922 wordt ontlaji mot
f 330. 000 en na paren wordt ver-
i Iioogd met f 250.000.
H«t aannemen der vlootwet zal over
I de zes jaren gezamenlijk genomen,
een lichte vermindering der lasten
voor den gewonen dienst der Neder-
laadscho staatobegrooting beteeko-
I nen..
Fsrs-OvorziGhS
METAAL*
LOONSVERLAGING IN OE
INDUSTRIE
In het blaadje van „iw Metaalbond"
wordt, near wij in hei llbld. lezen. d<
vraag behandeld „waarom «een overleg"
aangezien de leiders van do vniórgiet-
ö-'it;es er in hun vakbladen <ie aandacht
op vestigen, dat zij niet blind zijn vo i do
gevolgen van dio worcldntalalse, maar dat
in ieder geval oen voorafgaand overleg
omtrent oen loonsverlaging noodzakelijk
was geweest.
„Inderdaad, zelfs als iets nic: nood*
zaielij':: is, kan het toch wen^oheUjk wo
zen, vooral als daardoor de kans l>esU&t
dat de werklieden een heler mziclu
krijgen in de redenen, die t<,: znlk <*11
voor hen zeer zeker onaangename maat-
regel, als do lóonaverlngir.g is, hebben
geleid. Maar ook wat v.-nschelijk is, a
:uet altijd mogelijk, tu. de orgtr.-.tsities,
die van den Metaalbond een voorafgaand
overleg hadden verwariit, moger. rich
het volgende we! cans herinneren.
„Een overleg, dat do meeste kans biedt
oin tot oen goed resultaat te leiden, moot
worden geloerd zoowel uan v/erkgevors-
als aan werknemerszijde. Is dit verzuimd
heeit met dit niet bevorderd, moer. .-.ij
het ook ni&L opzettelijk, bemoeilijkt, dan
is dat overleg, dat in moeilijke omstort*
dig!lede« een buitengewoon waardevol
middel is, niet bij de hand. Het gaai als
me: de vriendschap. Twee menschep, dis
elkander liever met zien en wantrouwen,
kunnen ook nie: plotseling tegea* elkati-
iijkite «ogenblikken om zoo iets to zog
gen ziji: zeker als zij re zie hebben.
„Hoe is nu met het overleg in do
Metaalnijverheid tusschen de werkgever*,
en werl noinersorganisaties gegaan? Het
komt 111 het kort liieirop m'-r. Na «el
moeite i« het nu oetiigé jaren geleden
gelukt, om een collectief overleg tuseoliun
beiden tot stand to brengen coi h'ct
initiatief is daarbij uitgegaan van do
werkgevers. Daarvan is een collectief
Contract !i-i ::cvo!g gewocst, dat hoewol
klieden niet ideaal, toch do
dat Isngzaar
:o *.ijd.m van prooi
O hiervan van
mocht worden verwacht, bc - ":'-'T wij
Zelfs daar waar he' van werkgever)
zïi'ÏA wie* rem tmpftmrWfLhoming 011 tb rok Uil
i niet vervulu
a verwacht"
r.vet hoog werden gesteld. Toen be*
j tract was «fgeloonen. is «on vernieuwing
I mislukt, hoofdzakelijk doordat de or-a-
uisatle» aan te Uoogö *;i-chen b'o en
v.vthondon. omdat zij niet inzagen, dat
j hun hoogtepunt bereikt w,'.;. Verrowi-g
I bet meest bodenkelijko gevolg daorran
j iï rrowoc-*:. dal <]3srdor>r collectief
verband cn dus ook liet overleg met do
we: rgovers Organisatie, den Metaalbond.
I verbroken werd en dêitialre met het Iwd-
i wier hei kind uit liet raam werd re-
"tjoid. De n-.eeniui* v.vi die werkgevers,
die altijd beweerd hadden, dat met rak-
vereenigingen door overlag op den duur
niets te bereiken is, werd aanmerkelijk
versterkt, <111 zker niot bevorderd, dat do
Mel.utlbond weder zou pogen met oen
nieuw overleg do proef to nemen.
Waar door do cr-irvauieeerde werklie
den zoo winl- büik is geneven een over
leg met den ïfetaa!l>onil ook cmder allo
omstandigheden op nrii» te stellen, daar
mogen zij rodevlijkerwiize niet r»el
tcgonviv-lk.nning verwachte» in die om*
stamiigbedon, waarin zij een voirafcamd
overleg ronden hebk-er. gewenscht.
M&tir in de ongunstige omstsiidvrho-
aen, dio wij thans beleven. ïb er althans
één geluk. <Loi li-iet alleen de tijden ver
anderen, maar misschien ook: die waar-
dekring.
ReEhtszaken
REGLAMEBORDEN OP PROPAGAN-
DACARTON
Voor de Haagecho roohtbank hebben
in hooger beroep terechtgestaan 8 per
sonen, vertegenwoordigd door hun go-
:n:(3itjgdc dit. Tideman, die door -J;*u
Kantonrechter veroordeeld waren ied.ir
tot 10 boete subs. 7 dagen hchienis, ter
zake tkit zij den 25sten Juni 1S21 op do
openbare straat op gedrukte s'.ukken de
aandacht hebben gevestigd door middel
van reclameborden, waarop te lezen stond
„Hermin Groenendaal moet vrij! Opun-
baio prutcsivergadenng op Zondag 26
Juni uj. 's morg. tu het Volksgebouw,
Prinsengracht 73 te Den Haag. Iedor
mensch protesteert «net ons tegon dezen
metisclioi! moord".
Mr. Tidoman, door den presidtmt ge
hoord, meen!, dot er niet met „reciama*
borden" c oio op en is, dooh met slukkcu
„propagand.icarton" en ontkent verder,
dat icon hiermede de aandacht wi'.do
rastigen op gedrukte stukken.
ALi ge:, wordt geboord de agent van
politie, die <le personen geverbabscerl
heeft.
Het O. M. waargeoomej» door mr. Bau-
duii:, vranet bcvestiging der vonnisieu.
Mr. Tidemaa is van meeniug dat sub
3 van An. 12 van do Haagsc-lie verorde
ning hopeloos onduidelijk i?. Spr. l«>-
etrijdt, dat men met „reclameborden-
gelocpen hoeft.
In do dagvaarding is sprake van „ge
drukte stukken". Welke gedrukte stuk
ken worden bedoeld, vraagt spr. zich af.
Ook de vorordening, waar dit toch in
moe:.! staan, zwijgt hierover. Het verband
moet evenwel vaststaan tusschen do go-
drukto stukken on de borden. Dit is hier
niet het geval. Pleiter concludeerde tot
vrijspraak of ontslag van rechtsvervol-
iek ze^t het O. M„ dra mr.
!2 sub" 3 van de Iïaxr-:'.io
poliii-jvéTordening veel onduidelijker
roorswlt dan het in werkelijkheid -s.
Wat het verband tn=»cben do s'.ukkeu
*.-n do borden aangaat, meent spr. dat
<lit, als men eenig combinatievermogen
b'zit, jrNiocl duidelijk js.
Mr Tiilrtman dupliceorti on vraagt ttc-n
officier, waar dezo vandaan haalt, dat de
rncSitbaiik combinatievormogen in hot
wc-rk mag Mollen. De gemeenteraad hoeft
dit misevliien gedaan, maar de rechlcr
moet zich aan do wet houden.
Ten slotte meent spr. «wi kistje sigaren
kunnen uitloven voor degene, die hem
artikel 12 sub 3 kju duidelijk maken.
Uitspraak over S dagen.
Kerk en Sc&ool
GERI1F, KERKEN. Aangenomen liei
lK>roe)) to Brook onder Akkervvoudo ds.
K. Oussoren to Huizon.
EVANG. I.ÜTH. KERK. Beroepen
tc Monnikendam dn. J. M. Lindeijcr t«
Nieuw Pekola.
BAPTISTENOEMEEXTE. Beroepen '4
Hengelo (O.) J. Jeroniua te Tweede Ex-
loerjnpnd.
