Verschijnt dagelijks, behalve op
Zon- en Feestdagen
«ATERDAG e NOVEMBER 1921
ABONNEMENTEN per 3 maanden: Voor Haarlem en de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd
13 (kom der gemeente) f3.571/»- Franco per post door Nederland f3.871;,. Afzonderlijke nummers f0.15. Geïl
lustreerd Zondagsblad, voor Haarlem en omstreken f0.571/,franco per post f0.65. Post Giro 38810.
Uitgave der N.V. Lourens Coster, Directeur-Hoofdredacteur J. C. PEEREBOOM, Telefoon 3082
BIJKANTOOR voor Santpoort, Velsen, Velseroord, Wijkerooé, IJmulden.
ADVERTENTIEN: Van 15 regels fl.75; iedere regel meer 36 Cts. Reclames 60 Cts per regsl. Bij
abonnement aanzienlijk rabat. Twaalfstuivers-advertentiën van Vraag en aanbod van 1—4 regels 60 Cts.
per plaatsing, elke regel meer 15 Cts. a contant; buiten bet Arrondissement dubbele prijs.
Directie an Administratie: Groote Houtstraat 03. Telefoonnrs. Redactie 600 en Administratie 724
Beverwijk enz.; DR1EHU1ZERKERKWEG 2, VELSEN, TELEFOON 3521
DIT NUMMER BESTAAT' UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLfAD
Agenda
ZATERDAG, 5 NOVEMBER.
Stadsschouwburg, Wilsousplein liet
Schouwiooneel „Z. b. b. h. h.", 8 uur
Gem. Concertzaal Bioscoopvoorstel
ling S uur.
Oud-Holland, Ver wuift, Strijkorkest.
Bioscoopvoorstellingen.
ZONDAG 6 NOVEMBER.
Stadsschouwburg, Wilsonsplein
Het Hofdstadtooneel/.Overschotje"
8 uur.
MatinéeRoodkapje 011 de Wolf,
2 uur.
Schouwburg JanswegOperette
Ensemble, „De brave Hendrik", 8
Gom. Concertzaal, Bioscoopvoorstel
ling 8 uur.
Café-Restaurant Lion d'Or, Kruis
weg 3G Concert van 811 uur.
Oud-Holland, Verwulft: Strijkorkest.
Luxor-tlieater, Groote Houtstraat
139, bioscoop- en variétévoorstelling
van 's nam. 2 uur af.
Schouwburg De Kroon, Gr. Markt
Bioscoopvoorstelling van 2 uur n.m.
af.
Cinema-Palace, Groote Houtstraat,
Bioscoopvoorstelling van 2 uur n.m.
af.
Soala-theater, Kleine Houtstraat 77
Bioscoopvoorstelling van 2 uur n.m.
af.
Familie-Bioscoop, Kleine Hontweg
Bioscoopvoorstelling van 2 uur n.m.
af.
MAANDAG 7 NOVEMBER.
Stadsschouwburg Wilsonsplein
Het Hofstad Tooneel„D« Wande
lende Jood", 8 uur.
Schouwburg JanswegOperette--
Ensemble „De brave Hicndlrik", 8
Gem. Concertzaal, Bioscoopvoorstel
ling, 8 uur.
Oud-Holland, Verwulft, Strijkorkest
Luxor-tlieater, Groote Houtstraat
i3g, bioscoop- en variétévoorstelling,
's avonds 8 uur.
Schouwburg De Kroon, Gr. Markt,
Bioscoop-voorstelling. 8 uur.
Cinema Palace, Groote Houtstraat,
Bioscoopvoorstelling, 8 uur.
Scala-Theater, Kleine Houtstraat 77
Bioscoop-voorstelling, 8 uur.
Familie-Bioscoop, Kleine Houtweg
Bioscoop-voorstelling, 8 uur.
HOE STAAT T MET
de telot'oonwarkenï
Het is bekend, dat donderden personen
in Haarlem en vooral ook te liloemeu-
daal reeds geruimen tijd (sommigen wel
een jaar en langer) Boïaolitem naar aan
fluiting aan ihet telefoonnet.
(Jok zal menigten het houten gebouw
tje aan den Kinderhuissingol opgemerkt
hebben. Iin (lil gebonwtje houdt de ver
tegenwoordiger van de Berlijnsehe a. E.
G. (Algemcino Elect.rieitata Gescllschaft)
zijn kantoor. Aan genoemde maatschappij
is n.l. door de .te.efoon-direotie opgedra
gen hei leggen van kabels en hot maken
van de montage voor de zoo zeer ge-
•wenschto en hoog noodige uitbreiding
van het Haar'.emsehe telefoonnet. Ieder
heeft wel de groote rollen, met kabels
omwonden, door de stad zien rijden.
Over do 100 K.M. kabels zullen zoo gelegd
worden en zijn reeds voor een doel ge
legd. Met dit werk hoopt men met Decern
berge reed te zijn. maar dan moet de
montage nog plaats hebben. Het is een
omvangrijke arbeid, die uiit den aard der
zaak ook vaak nachtwerk met zich brengt
Verwacht mag nu dus worden, dat er
binnen afzlenbaren tijd een einde zal
komen aan den „telefoonnood".
Er wordt met kracht aan gewerkt I
KRABBELS
STRANDVONDERIJ EN DE
JUTTERS Tl ZANOVOORT.
In de Raadszitting van Donderdag
avond roemde de heer Molenaar het
onverantwoordelijk, dat ongevaer het
geheele politiekorps Dinsdagavond
en nacht over het strand gesurveil
leerd had, zoodat er geen politie
toezicht voldoende in de gemeente
was.
Dit was gedaan om het werk der
jutters, die zich door geen wet of
verordening van hun voornomen laten
afbrengen, te bestrijden. Er spoelden
namelijk een groot aantal buddings
en delen men heeft het in ons num
mer van Vrijdag kunnen lezen op
het strand aan, zoodat het strand op
een gegeven oogenblik bijna geheel
bedekt was met die planken, zoo deel
de ons een ooggetuige mede, toen we
Vrijdagmiddag te dier zake even naar
Zand voort waren gegaan.
Aan en op het strand was niet veel
bijzonders tr zien: het bood den ge
wonen aanblik van een November
dag, dus triestig en doodsch.
Het aanspoelen van planken was
nu opgehouden. „Daar is nou de wind
niet goed voor", zei ons eon kenner.
„Die is nou alleen goed om steenko
len te zoeken. Kijk u maar, daar gin
der zijn ze er mee bezig!" en hij wcc*
otus door den venijnigen motregen
heen naar een paai' kleine stippen aan
den waterkant: dat waren kleine jon
gens met een gonje-^ak over hun
schouders, waarin zij telkens een
brokje van het „zwarte goud" wier
pen, dat do branding op het strand
beliefde te werpen.
„Het jwas Dinsdagavond anders",
vervolgde hij glimlachend, „wel een
aardig gezicht op het strand. Telkens
zag je groote on kleine vooral klei
ne schaduwen van den duinrand
naar de zeo bewegen, waar zij zich
schielijk bukten omeen badding te
grij/pen, die niet al te spoedig naar
him zin naar het strand kwam. Wil
u wel gelooven, dat ik kleine jogg.es
tot aar. hun middel in het water zag
sfaa.11, om het door hen ontdekte voor
werp te grijpen. Maar een moeite dat
ze er mee hadden! Ze hadden waar-
iijk al moeite genoeg om zélf in den
storm en de groote golven staande n-
blijven, dus behoeft u niet te vragen,
wat ze er van terecht brachten, ale
ze zulk een zwaai" stuk hout moeslim
meesleopen Menigeen maakte dan
ook al een tuimeling, nog vóór zij het
droge strand bereikten! En 0! wai
was het een groote teleurstelling voor
hen, als er plotseling een politieagent
vóór zo stond. Dan smeten ze het hout
dat ze juist met zooveel moeito uit
het water gehaald hadden, neer «n
gingen aan den haal, om een eindje
verder hun goluk opnieuw te beproe
ven. Dikwijls met veel succes! Want
ik verzekpr u, dat de politie het Dins
dagavond niet gemakkelijk had. aib
ze één jutter slaande hielden en dien
ondervroegen, sleeipte een ander een
paar meter verder een zware badding
tegen de duinhelling op. Het was
haast een onbegonnen werk voor de
politie om het jutterswerk tegen ie
gaan. Vooral ook, omdat do juttere
niet kunnen en niet willen begrijpen,
dat zij dit bedrijf niet mogen uit
oefenen. Zij zijn van meening, dat al
les wat de zeo aanspoelt, toebehoort
aan hem, die de toevallige vinder 1-.
Je praat ze dat niet uit hun hoofd!
Vooral in den oorlogstijd, toen er
zooveel handelsschepen getorpedeerd
werden of op mijnen liepen, hadden
de jutters hier een rijken tijd. Zij han
den er dan ook veel moeite voor over.
Ik heb ze wel een grooten omweg
door de duinen zien maken, om een
vat boter of iets anders lange een an
deren kant. het .dorp in te brengen,
'k Zou u-wel een paar namen kunnen
noem-en van hen, die zich rijk-gejut
hebben, vooral toen in den duren tijo
van de rubber een groote lading van
dit kostbaar artikel hier aanspoelde.
Velen vinden het ook onbillijk, dat
ze er geen belooning voor krijgen, ais
ze aangespoelde voorwerpen naar
den strandvonder brengen. Vroeger
was dit andere; toen maakten sommi
gen wel een aardig daggeldje met hei
aanbrengen van aangespoelde goede
ren
Dit laatste werd door den substituut
strandvonder, den heer J. van 'ei
Werff, oud-raadslid en oud-wethou
der, dien we om inlichtingen vroegen,
evenwel ten stelligste ontkend. Zii, die
workeliik iets van waarde aanbren-
geen, ontvangen wet degelijk een be
looning naar gelang van de waarde
vafi hel aangespoelde voorwerp.
De heer Van der Werff liet ons de-
groote stapels baddings en delen zien,
die deze week op het strand zöri ge
worpen. Ifet is een respectabele hoe
veelheid. Zaterdag begonnen de plan
ken en balken reeds aan te spoelen.
De heer Van der Werff had nog nooit
in een paar dagen tijd zulk een
groote hoeveelheid bij elkaar gehad.
En dat wi! heel wat zeggen, als men
weet, dat hij reeds sinds 19% strand
vonder geworden is, in opvolging van
zijn vader, die dit twintig jaar is ge
weest. Van het Zandvoortsclie strand
zijn alleen 1000 stuks en van het. Bloe-
mendaalsche strand 300 stuk6 bij d^n
heer Van der Werff geborgen. Ze zijn
gemerkt „A. R. F." en IT. v. S."; de
lengte vareort van 2 tot 5 meter, som
mige zelfs 7 meter, en de dikte van
3 tot 15 c.M.
Do strandvonder deelde ons tenslot
te mede, dat aan het college van Ge
deputeerde Staten gevraagd is al de
ze houtwaren in een aparte veiling te
mogen verkoopen. Na aftrek van alle
kosten is de opbrengst voor het Rijk.
Vermoed wordt, dat het aanspoelen
van al dit hout niet het gevolg is van
een scheepsramp, maar dat een storm
de deklading van een schip heeft af
geslagen.
OVER „OOM JAN".
Het bedrijf van de Bank van Doe
ning gaat snel achteruit. Men vraagt
aibli zelfs af, of deze gameemtc-ui-
stelling nog wol reden van, beslaan
beeft. Wil zo den strijd van 't be
staan met succes Mijven volhouden,
dan is een reorganisatie dringend
noodig. Onze Bank is te ouderwetsch.
Bovendien sluit de rekening hier eik
jaar met een tekort van vele duizend©
guldens. In Utrecht is 't bedrijf mo
derner ingericht, lietgaen ten gevolge
iiad, dut de inkoragten de uitgaven
vrijwel dekken
e kunnen er evenwel bijvoegen,
dat te Haarlem ook al plannen tot
reorganisatie bestaan.
De Bank geheel opheffen is niet ge-
wenscht, omdat dan de menschen die
im tijdelijke geldverlegenheid zitten,
in de handen zouden vollen van par-
ticuliei'e pandhuishouders, die hun
klonten doorgaans niet zoo mild be
handelen als do gemeentelijke bank.
Er wordt ook wol misbruik van de
Bp.uk gemaakt.
Allereerst zijn daar de vast week-
klanten. Do vrouwen die eiken Maan
dag komen om 't Zondagse!ie pak
vein haar man tc beleenen, om dit
dan weer Zaterdags, als 't weekloon
gebeerd is, te lossen. Menscben die
daarmee eens begonnen zijn, komen
er bijna ïuel mvtx af, want de paar
guldens kunnen ze van Maandag tot
Zaterdag niet missen.
Me.etal beniet deze politiek /van
de weck klanten ook op geknoei met
l huishoudgeld door de vrouw.
Van die abonné e moet dc bank af.
Eigenaardig is ook de ingeslopeu
gewoonte van velen om, als 't najaar
komt en de plezier-fiets niet meer ge
bruikt wordt, deze to stalleD in
de Bank van Leen mg. 't Bewaarloon
voor de beleening is gering, diefstal
of beschadiging is uitgesloten en thuis
is de fiets in den winter maar een
sta-in-den-weg. Ais 't voorjaar komt
wordt de fids weer gelost-
Soms zijn op dezu v.-ijze wel 50 fiet
sen in de 'Bank „gestald".
De Bank is tegenwoordig ook al
bewaarplaats vóór meubelen. Als
menschen door den woningnood ge
dwongen tijdelijk wat kleiner moe
ten wonen, beleenen ze hun overtol
lige meubels. De rente voor 't bewa
ren is lager dan '1 bewaarloon bij een
berger van inboedels!
Tenslotte geven verschillende bezit
ters van juwcelen en andere kost-
baaiheden deze aan de Bank „in bewa
ring" als ze zomere met vueantte
naar buiten gaan
Voor zulk soort klanten is de Bank
ook nog!
ALOYS SENEFELDER
Morgen 6 November berdenken de
clean drukkers don ISOen geboortedag van
den man, dia hunne kunst uitvond.
Aloys Senefeldar werd op den overeen-
komstigen dag in het jaar 1771 te Prang
geboren en na tooneel speler en letter
kundige te zijn geweest, werkte hij ©en
door hem toevallig ontdekt procédé lot
hei drukken van gegraveerden steen uit.
Het kostte hem voel moeite het prinicipe
praciisch toepasselijk te maken, maar na
ernstige studie slaagde hij hierin. Toen
Iwdeti© geldgebrek h-srn evenwel, van
zijne uitvinding gebruik te maken. Hij
wijdde daarom zijn beide broers in liet
geheim xn, nam tevens den hofmusicus
in vertrouwen en verkocht in 1799 zijne
uitvinding aan den muziekuitgever
André te Offenbach, in welke plaats hij
zich hot jaar daarop vestigde. Reeds
spoedig echter kreeg hij oneeniglluld
met Andréj vertrok na een jaar naar
Weeneai en legde zioh (laar vooral toe op
den notendruk. Pinancieelwaa dit intns-
schen evenmin «m succes en hij vrijddo
zich daarom tijdelijk aan de katoen-
drukkerij. Eerst Ln 1606 slaaede hij erin
met zijne inmiddels roods daarheen ver
trokken broeders, te München een ©'treai
Steendrukkerij te stichten, die woldra
belangrijke winsten afwterp Jx 1S09 ver
krees Senefelder ook tiet opzicht over
de Koninklijke- steendrukkerij van l*n<l
kaarten en den titel van KoninVlijs
inspecteur der lithographic. Reeds in
1826 kwam hij tot eerse groot© verbetering
zijner uitvinding; hij slaagde er namelijk
in gekleurde plalcn te drukken, die ce
leken op schilderijen in olieverf (oleo
eraphieën) Zeven jaar later pafte liij
ditzelfde drukptocédé op linnen toe
Senefelder overleed te München op 24
Februari 1634 en in 1877 verrees in die
stad oen gedenktoeken te zijner eer.
Stadsnieuws
Bet Filmkjjkspl
hoi Scala- f h&ji'.er.
Zooals gewoonlijk krijgen we eerst
een mooie Wcekrevuc met natuuropue-
mingen van Neurenberg.
Hei Cowboy-drama „Leeuwenjacht"
is eveneens mooi.
Als hoofdnuraniei wordt vertoond
„De Vampiers van St. Louis". Dit
nummer is ditmaal zeer uitgebreid. Het
behoort in twee waken vertoond te wor
den. Voor de bezoekers Ls het evenwel
interessanter zoo'n geschiedenis op één
avond te aanschouwen. Men ziet in
deze g acten van alles. Handige dieven,
mooie vermomming enz. De bekende de
tective Nick Carter sjieelt hierin een
rod. Hoe geslepen deze detective ook is,
bij wordt ewenaard' door den Vampier,
het hoofd van een bende .misdadigers.
Deze man deinst voor niets terug. Ja,
omdat hij zooveel op Nidk Carter ge
lijkt, geeft hij zioh zeafs voor dezen uit.
De Vampier keeut door diefstal en om
dat hij rich voor Nick Carter uitgeeft,
wiens hulp ingeroepen was, in het bezit
van een zeer kostbaar collier. Toen de
echte detecti(ve het zaakje tei hand
nam om op te helderen, gelukte het,
mede door hot verraad van een vrouw,
het sieraad na vele wederwaardigheden
in handen te /krijgen en weer aan de
eigenares terug te gewen. Evenzoo ging
het met den diefstal van 1.000.000 dol
lars; deze werden ook weer aan den
eigenaar teruggegeven. Het gelukte
steods aan den Vamupier te ontsnappen,
tot dat hij zóó in het nauw gebracht
wordt, dat hij uit een teren springt en
zich zoo aan de gerechtigheid onttrekt.
Voor de liefhebbers van dit soort
films is het zeer zaker spannend. Muziek
uitstekend, tWcnaJs dc explicatie.
TE WATER. Van een troepje «pe
lende kinderen viel Vrijdagmiddag te on
geveer 4 uur de 10-jarige H. V., nabij
de Remise in ide Lcidsdhevaart, de tuin-
dersknecht R. wist door gebnrik te ma
ken van een bootje den joögen weer op
het droge te brengen, die daarop door
de andere jongens naar zijn woning aan
de Leidsöhevaart wend gebracht*
Het Tooueel
Hofgunst door ito Kon. Vereen.
„Het Noclorfantisch Toonool".
Wij hebben indertijd met vreugde het
bericht ontvangen van Royaards' l-enoe-
mmg tot directeur van de Ktxn. Vereen.
„Het Nederiandsch 'Tooneel, en zeker
meen ik -persoonlijk nog altijd vooral
rui de prachtige opvoering- van Droom
spel <iat hij daar op die plaats behoofl.
ilior toch zijn wij. Haarlemmers, er na
deze benoeming met op vooruit gegaan,
treule Emmy van llohcnstein uit Hof
gunst zou misschien zeggen„Voor julie
is het "n wanbof geweestïoen Royaards
nog aan het lioold van de N.V. Het Too
neel stond, rekende hij bij de ensconce
ring van zijn stukken ook altijd <>p de
provincie en behalve Fausl kregen wij
hier in Haarlem al wae het dan ook
soms ais met Lucifer niet --enige kleine
veranderingen alle stukken te zien.
D10 tijd is helaas voorbij I Nu Hoyaarus
in de Stadsschouwburg 7.0telt, houdt hij
het spreekt vanzelf bij de bestudoe-
ring van zij/u stukkon in de eerste plaats
rekening met den Stadsschouwburg 111
Amsterdam en wij kunnen ik laat .veer
do loslippige lreule Von Hoheustein
spreken „naar het groote werk flux
ion". Ik bedoel niet dit 1© cont-taieeien
allerminst leta onaangenaams te zeggen.
Wij zijn Royaards dankbaar voor de
superieure opvoeringen van Marie Bood
schap, Midzomemachisdroom en Een dag
vol Dwaasheid, maar met de herinnering
aan deze opvoeringen kan men als too-
neelliefhebber het niet andere dan be
treuren, dat stukken als Electra, Üijs-
bregbt, Driekoningenavond en Droom
spel onzen schouwburg voorbij moeten
gaan. Wij krijgen nu doorgaans h-er
alloon het „kleingoed", waarop wel he.
etiket RoyaardB geplakt staat, maar dat,
nu ja, toch niet geheel en al „echt." is.
De voorstelling van Hofgunst heeft even
veel van een werkelijke Royaards opvoe
ring ate het hof van Thilo von Trotlia
heeft van eem werkelijk hof.
Zou Royaards zelf bijvoorbeeld, wan
neer hij voor de regie verantwoordelijk
was geweest, mot een schilderij van de
vorst tevreden zijn geweest, zooals wij
nu in de „hofzaal" te 'ion kregen. Eu zou
deze hofzaal ms ooit zijn genre-een
teerd. wanneer Royaards als vorst ner-
soonlijk er rijn intrek 111 had genomen.
Wij stellen hiervoor den regiseur Van
Gasteren allerminst aansprakelijk, wij
wijzen alleen maar op frappante verschil
len, welke ieder, die ooeeu heeft om te
zien, toch onmiddelijk moeten opvallen.
Misschien denkt Royaards: waarom zoo'n
oud beestje nog too mooi opgetuigd
Ieder ziet (och dadelijk, dat bet mager en
afgeleefd is. Of wellicht redeneert hij
een kinderhand is gauw gevuld 1 Het
publiek, da» aan het hol gelooft, te niet
vreloisehend.
Wij hoorden, dat Hofgunst im Amster
dam en Den Haag zeer volle zalen trekt.
Hier in Haarlem was het risferen ro°ir
matie bezet. Tb dit nu oen bewijs, dat wij
ln Haarlem in onzen smaak zooveel
vooruit zijn 1 Ik zon het na de 25 voor
stellingen van Vadertje Langbeen niet
graag durven bewerenMaar Publiek
cunst te al even wispelturig én verander
lijk als Hofgunst.
Nu hebben wij nog in het geheel niet
©ver de opvoering geoohreven. Is het
©ieenlük noodig daaraan een uite «-breide
kritiek te wiidentDat zoo'n stuk 'en
veeeeniring als Het Nederlandse!; Too-
r.ec-1 weinig moeite kost, spreekt wel van
zelf. Toch stonden de vroegere ©pvoe
ringen als geheel op hooger peil. Het
■'•nnU W::kh»,ar hoe 'anger m -dlnker
;ri ons lADdJe nil de tooneelVnnzen hof
dames en nrinsessen to recrnt©eren.
Emma Morel draagt dit goedige, zoefp
hliisoel nog even fleurig en prettig als
15 jaar ee'eden. Zii is o'e»® verouderd
en sneelt do rol met dezelfde frisseli"
opgewektheid als vroeger. Haar succes
we/» zeer groot en het warme aonlsus gn'd
*">k«?r haar in ri« allereerste n'nats. Ook
Reu'© z.geen wii roef zeer veel genoegen
als den Vorst. Ziin snel was 'enig. vlug
rm vol distinctie Noemen wij nog Tour.
niaire. die van Ven Rode een .xardie
tvoe maakte. R: nk Rreuwr als een
minister vol en Tn'i-. Cuvp
als een wAard'ze Vorstin-*toeder. di-
rpAonen wij de rst©n te hebben v-rmrld
Hot Huk deed wel boel erg oud n.xn.
maar bet sneef) v<ViT jejz f,n „at r.
in die jaren in hofkringen en in alles
heel veel veranderd.
J. B. SCHUIL
Uit de Omstreken
VELSEN.
Stukken voorden. Raad.
De raadsleden Dunnebier en Hand
s-raaf (beiden tevens wethouder) die
nen een amendement in op art. 3 der
ontwerp-verordenine op de heffing
van schoolgeld. Het amendement be
vat een label van heffing voor ge
woon lager en uitgebreid lager onder
wijs, geliik aan die over welker aan
neming in de verg. van 19 October j-!.
de stemmen staakten, met deze uit
zondering, dat de klassificeering der
inkomens zoodanig is veranderd, dat
een klasse is toegevoegd. Vroeger
luidde het voorstel f 4001,
tot f 600Üf 4501,— tot
f 5000.f 5000.en hooger. Nu
wordt voorgesteld f 4001.tot
f 4500.—, f 4501— tot f 5000.—,
f 5001,— tot f 5500, en f 5501.— ©n
hogoer. Deze wijziging betretf alleen
het Lager onderwijs.
Kortheidshalve laten we lagere in
komens weg. Die zijn reeds eerder
vermeld. De bedragen, hiervoren ge
noemd, betreffen het belastbaar in
komen.
„ZANG VEREDELT". Het be
kende koor, dat pas haar 5->arig be
staan heeft eevierd, heeft het sym
pathieke plan opgevat, om voor de
nabestaanden der in de storm op 23
October omgokomen redders, een
concert te geven, met medewerking
van een der plaatselijke vereeoigin-
gen, op een nader te bepalen datum.
Het netto borag zal afgedragen wor
den aan de N. en Z. Hollandeohe
Redding Maatschappij te Amster
dam..
Den 16en November zullen hier
vergaderen de burgemeester van de
tien grootste gemeenten in Noord-
Holland. Op het programma staan
o.a. een bezoek aan d'e bewaarschool
te Veleeroord, de Visscheriischool en
andere dingen die dc Visscherij be
treffen.
Gemengfl Nieuws
GROOTE SNEEUW STORM -
Een ernstige sneeuwstorm heeft in
geheel Zweden groote schade aange
richt. In Nor-botten is de sneeuw tot
13 M. hoog.
VISSCHEN JNtABTJ LJSLAND.
Volgens een bepaling van de IJs-
Ian -"be wet is het visschen met sleep
netten binnen de territoriale wateren
van TTHand veiiboden. Het vanuge-
ref -.J -Lep, dat zich in sbri'd. met deze
bepaling aan boord der visschersvaar
tuigen bevindt, zal met de vangst in
beslag worden genomen, en een hooge
boete zal worden opgelegd, terwijl bij
herhaling gevangenisstraf za' vol
gen.
De KELLNERSSTAXING TE BERLIJN.
Ofschoon de toestand ln de Berlijnsehe
keilnereslakmg door de bekende resolutie
v.vn de vokvereenigingscommissio aan
zienlijk is verscherpt, is het nog tot
geenerlei onderhandelingen tusschen de
beide partijen gekomen. Intusschen heelt
de rijksminister van arbeid besloten,
de partijen nogmaals tot eem gemeen
schappelijke bespreking in kleinen kring
uit te noodigen, om te trachten nieuwe
aanknoop 1 ng(-punten te vinden. Deze be
sprekingen zijn op hedenmiddag vast
gesteld.
'T AANTAL AUTO's. Een algemeeno
telling van het aantal automobielen ln
do heele wereld heeft aangetoond, dat er
bijna elf millioen auto's zijn, of om hex
cijfer heel nauwkeurig te geven,10.922.278.
Zooals te verwachten was, heeft Amerika
en hebban in 't bijzonder de Vereenïgae
Sis-.cn verreweg de moeste. De Amcr.
kanen hebben nl. 9.211.295 auto's, dat ls
"ruina 83 pCt. van het totaal. Dat geldt
natuurlijk ook voor de Terhhoudjng van
het aantal auto's per hoofd van de be
volking, daar man in de Vereen ig ae
Staten één auto telt op iedere elf in
woners.
In Europa staat Engeland m dat op
zicht bovenaan; daar heeft men een auto
op iedere 110 inwoners, met een totaal
van 420.000 automobielen. Frankrijk heeft
maar 202.500 auto's, dat ie circa een op
iedere 205 inwoners.
Het meest misdeeld© land op autoino-
biel-gebied is stellig de kleine republiek
Liberia; daar is maar één auto op
250.000 inwoners. Do groote hoeren daar
te lande laten zioh nog liever per draag
stoel vervoeren en dat vervoermiddel u
er nog sneller dan een auto vanwege hc-t
gebrek aan behoorlijke rijwegen in dit
diéht-heboschte land. Welk een rustig
en veilig land I zou men geneigd zijn uit
te roepen, vooral wanneer men '.eest x an
het aantal ongelukken dal in de staat
New-York door auto's ïe veroorzaakt. Vol
gen9 een daarover uitgebracht rapport
zijn daar gedurende September 213 perso
nen tengevolge van automobiel-ongeluk
kon gedood, waarvan 25 bij spoorweg
overgangen. Voor do stad New-York be
droeg het getal doodelijk© ongelukkan
veertig.
EEN AUTO VAN EEN HELLING
11ESTORT. Uit Weonen wordt ga
meid: Tusschen Edütz en Kircnsci/lag
iiéclt gisteren een auto-ongeluk plaats
gehad, dat nog -veel ernstiger is dan
/iet ongeluk, dut enkele dagen gele
ien te triedberg p.aais tond. Eui
vrachtauto vervoerde rijks weer solda
ten, die van xerlof terugkeerden, naar
Kuchachlag. Onderweg stortte dc
uuto van een helling neer. De solda
ten kwamen onder het voertuig te
recht. Tot dusver zijn 13 doouen te
voorschijn gebracht, waaronder een
aits van dcii generalen staf, wiens
naam nog niet hekend is.
Op dezelfde plaats verongelukte
eemge maanden geleden een post
auto.
SCHEEPSRAMP IN HET SKACERAK.
De „Times" verneemt nog uit Ko
penhugen omtrent het vergaan van
net Zwet&lsche stoomschip „Bclgro-
ve":
Het schip liep vol water en zoiik.
Dertien leden der bemanning verdwe
nen onmiddellijk in de diepte. D&
zos anderen wisten zich aan drijfhout
vast te klemmen. Een hunner werd er
afgeslagen; een tweede stierf van kou
de en uitputting, voordat de scm
oreukelingen de kust hadden bereis!.
De vier overLo»endeai spoelden in het
holst van den nacht op het strand
aan. Twee hunner waren te zwak 0111
te loepen; do beide andoren begon
nen een onderzoekingstocht naar eon
onderkomen en ontmoetten des mor
gens een kustwachter, die hulp var-
leende.
Het s.s. „Belgrove" werd in IS,,
gebouwd en mat 1230 ton. Het lx/hoer
de toe aan de Rcderiaktieb. Bellgrove
te Landskronu, Zweden.
Sjort en Wedstrijden
SPARTA.
Zondag is op het terrein van Sparta
secolleoteoai ten bate van de redder»
der slachtoffers bij de jongste ram
pen op onze kust. De collecte heeft
f 355.45 opgeleverd, welke som Spar
ta heeft aanpwuld tot f 500 en over
gemaakt aan het Nederlandsohe Roo-
de Kruis in Deri Haag.
Zondag zal het elftal, dat tegen
Stormvogels in IJmuiden gaat spelen
eenjge wijziging ondergaan. Voor
Steeman speelt Roomberg en op dien»
plaats in de voorhoede komt Spanjers-
berg te staan.
In de Sportkroniek wekt Intervie
wer Sparta's aanhanger» op de ploeg
naar ÏJfnuiden te vergezellen.
Van het Politieks Toar*
nooiveld.
TWEEDE KAMER.
4 November*
Loods- en reddingswezen.
Nogmaals de troonopvolging.
Febris amendenti.
De door den heer Hugenholtz aange
vraagde interpellatie heeft behallve het
loodswezen ook het redkliugswezen en
het lot van de nagelaten betrekkingen
van hen die /bij deze diensten het leven
verliezen, tot onderwerp. Zij is vanmid
dag toegestaan en ze zal op den gebrui-
kelijken „nader te bepalen dag" wor
den behandeld.
Na deze fonneele toestemming te heb
ben verleend, is de Kamer maar weer
aan het troonopvolgen getogen. Ze moet
eenmaal door dezen rijstebrijberg
veroorzaakt door een respectabel quan
tum amendementen heen, alvorens
verder te kunnen gaan met de ciinder
ingewikkelde ondehdeelen dezer Grond
wetsherziening. Na de troonopvolging
volgen trouwens nog wel enkele onder
deden, eooals de verklaring van oor
log. de 'buitenlandsohe betrekkingen, de
kwlonién en de gestie der Eerste Kamer,
waarover wel eenige tientallen meters
„Handelingen" zullen worden volge
praat.
Wat nu de troonopvolging betreft, de
premier schertste daarbij dat de Kamer
scheen te zijn aangegrepen door „febris
ameadenri" (een vooral bij openbare
vertegenwoordigende lichamen veelvul
dig voorkomende ziekte). Daar ik in m'a
behandeling gekomen amendementen
reeds melding heb gemaakt, meen ik mij
thans van een opsomming ontslagen te
mogen achten. De premier verklaarde
namens de regeering de ante odemen ten-
Rutgers en -Snoeck Henkemaos oox
technische en de amendementen-Mar-
dhant, -Troelstra en -Van Ravestcyn om
principiéele redenen onaanvaardbaar,
verder ontried /hij de aanneming der
overige amendementen, met uitzonde
ring van het amen deinent-Schokking
(om reeds in de aanwijzing van een
troonsopvolger te voorzien, wanneer
vooruitzicht bestaat, dat geen be
voogde opvolger naar de Grondwet aan
wezig zal zijn), dat door de regee-
rinc werd overgenomen in de plaats
van het ongewijzigde art. 20 der Grond
wet (wanneer geen bevoegde opvolger
naar de Grondwet bestaat, enz.). Oak
de dag van heden leverde weer een inci
dentje. Minister Ruys herinnerde den
heer Troelstra (die den vorigen dag het
koningschap in het algemeen had vast
gekoppeld aan ooriog en kapitalisme ea
die het republikcinsche presidentschap
daarentegen ha*i verheerlijkt) er aan,
dat Frankrijk onder leiding van presi
dent Poincaré zich op den oorlog met
Duitsohland had voorbereid, terwijl ons
land onder /leiding der k o n i n g in door
een strikt onzijdige politiek voor den
oorlog was gespaard gebleven en verder
herinnerde 'hij den leider aan diens
avontuur van Noveauber 1918, dat, ware
het geslaagd, ons land wel het koning
schap zou hebben ontnomen, maar ons
zeker ni e 1 buiten een vrceseliiken bur
geroorlog zou hebben gehouden, die
óók voor de volgelingen van Mr. Troel
stra noodlottig zou zijn geweest.
De heer Schaper vroeg bij
interruptie, wat dat met de
troonopvolging te maken had. Waarop
Jhr. Ruys verbolgen antwoordde „In-
d:.-i ik het noodig acht, naar November
igi8. te verwijzen, dan zal ik dat doen,
ook zonder de toestemming van den heer
Schaper."
En toen laatstgenoemde daarop zijn
vraag herhaalde, was het wederant
woord van den premier „Vraag dat aan
uw partijleider, want <1 i e heeft gisteren
deze kwestie opgerakeld."
Rechterzijde en Vrijheidsbond gaven
den premier door gebaren e.d. daarop
hun instemming met deze reprimadc
te kennen.
Toen na den premier dc heer Scha
per zelf nog aan het woord kwam, meen
de hij de zaak te kunnen terugbrengen
tot cc vraag en haar beantwoording,
zoodat x. i. de reprimande achterwege
had kunnen blijven.
Verder meende de heer Schaper, dat
de amendementen der sociaal-dcmokra-
ten. welke niets anders beoogden dan
het herstel van /het voorstel der Staats
commissie (waarvan Jhr. Ruys voorzit
ter was), n.l. volksstemming in het
uiterste geval, door den premier niet
zoo ver had bahooren ie zijn weggewor-
pen, te minder daar in deze commissi»
een meerderheid van diverse politiek»
pl-uimage voor aoo'n volksstemming
Alteen verklaarde de heer Troeistra
dat als er een amendement komt oir
het monarchistisch systecan in de gron<&
wet te versterken, de S. D. A. P. ;no
een tegenvoorstel zal komen om de
nasiie van Oranje te doen ophouden b:
prinses Juliana.
Eenige kleinere schermutselingen
waaraan de heeren Oud, Kolthefc, Ankcc
man. Troelstra en Van Ravesteyn dee!
namen, leverden geen nieuwe gezicht!
punten.
Woensdag elf uur voortzetting. D
dag van Dinsdag wordt besteed aa
afdeelingsonderzook.
INTIMUS*