V
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
ZATERDAG 12 NOVEMBER 1921
ABONNEMENTEN per 3 maanden: Voor Haarlem en de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd
is (kom du' gemeente) f3.57l/i- Franco per post door Nederland f3,871/,. Afzonderlijke nummers fü.15, Geïl
lustreerd Zondagsblad, voor Haaricm en omstreken f0.£7'/i; franco per post fO.Gö. Post Giro 3C810.
ADVERTENTIEN: Van 1—5 regels f 1.75iedere regel meer 35 Cts. Reclames 60 Cts per regel. Bij
abonnement aanzienlijk rabat, 'lwaaifstuivers-advertentièn van Vraag en aanbod Yan 1—4 regels 60 Cts.
pet plaatsing, elke regei meer 15 Cts. k contant; buiten bet Arrondissement dubbele prijs.
Jiigave der M. V. Lourens Coster, Directeur-Hoofdredacteur J. C. PEEREQOOid, Telefoon 3032 |j Directie en AdministratieGrooie Houtstraat 93. Tolcioortnrs. Redactie 600 en Administratie 724
BIJKANTOOR voor Santpoort, Vei3en,_ Vellscr jkerootf, 1.Gnïsüsn, Beverv EHttJSZERKËEKWEO aVELBEN, TELEFOON 3521
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
Agenda
Heden:
ZATERDAG 12 NOVEMBER.
Staüsscunuwburg, Wilsonsplein
Het Ilotte rdamseh Tooneel „Vriendin
netje", 8 uur.
Tentoonstelling, Groote Houtstraat
69, Kunsthandel Smit.
C^i-Holland, Ver wuift. Strijkorkest
B oscoopvoorsteliineen.
ZONDAG 13 NOVEMBER.
St.msschouwbung, WiAonsplein
Jet Schouw toon eoi; Casanova in Am-
•crdoin, 8 uur.
Schouwburg, Jacs.vog: Rott- Too-
iOóigezcL-cJiaj) „Dc Tante van Cbar-
bc", 8 uur.
Mali cc, 2.30 uur: Budapester Strijk
kwartet.
Gum. Concertzaal Vur-neiging: Spe-
cialiteitcnvoorstelling, 3 uur.
Tentoonstelling, Groote Houtstraat
69. Kunsthandel Smit.
Café-Restaurant Lion d'Or, Kruis-
wee 36: Concert van 8 -11 uur.
Oud-Holland, Vcrwulft: Strijkorkest.
Guxor-tlieater, Groote Houtstraat
139, bioscoop- en variétévoorstelli::»
van 's nam. 2 uur af.
Schouwburg De Kroon, Gr. Markt
Bioscoopvoorstelling van 2 uur n.m.
af.
Cinema-Palace, Groote Houtstraat,
Bioscoopvoorstelling van 2 uur n.m.
af.
Scala-thcalcr, Kleine Houtstraat 77
Bioscoopvoorstelling van 2 uur n.m.
af.
Familie-Bioscoop, Klein© Houtweg,
Bioscoopvooratelling van 2 uur n.m.
af.
MAANDAG 14 NOVEMBER.
Stadsschouwburg, ilsonsplein: N.
V. .Nationale Opera, Tliais, 7-30 uur.
Schouwburg Janswog, RotL Too-
neeLgczo schap, „Do Tante van Char-
ie 8 uur.
Geh. Nod. X?rost.bond. Vereen. De
MiddagCioogtOj 8 uur, Spreker: Ds.
Steigenga.
Groote Houtstraat 69, Tcntoonstel-
ïng, Kunsthandel Smit.
Ourl-T-Iolland, Vcrwulft, Strijkorkest
l.uxor-iiicatei', Groote Houtstraat
130, bioscoop- en variétévoorstelling,
's avonds 8 uur.
Schouwburg Dc Kroon, Gr. Markl,
Bioscoop-voorstelling. 8 uur.
Cinema Palace, Groote Houtstraat,
Bioscoopvoorstelling, 8 uur*
Sc vla-1 heater. Kleine Houtstraat 77
Bioscoop-voorstelling, 8 uur.
Familie-Bioscoop, Kleine Houtweg
Tirjcobpvoorstelling, 8 uur.
EEN MERKWAARDIGE VONDST.
Donderdag ontleenden wij aan het
JHbld. het bericht, dat in dc z.g. „Bone
Cave" van den Broken Hillmiin in
het Noorden van Rhodesia een fossiel
ontdekt is van een mcnaehenschedel,
waarvan alleen dc onderkaak ont
breekt.
Het blad vermeldde daarbij, dat
tvat tie zware beendev-structuur boven
de oogen betreft deze schedel over
eenkomst heeft met dien van den
door Prof. Bug. Duboie, alhier, in
1891 op Java (in de residentie Ma-
dioen in de buurt van Mjawi) gevon
den sohcrielkap van den Pithecanthro
pus erectus.
Men zal zich herin noren, dat Prof.
Dubois van 18S8 tot 1895 in Iudië
onderzoekingen deed op Java, en ook
op Sumatra en dat zijn vondst, waar-
ovor hij op het zoölogisch congres te
Leiden in 1895, waar geleerden uit
al'e deel en der wcreid waren samen
gekomen, mededeel ingen deed, heel
wat stof in da wetenschappelijke
wereld heeft doen opwaaien. Prof. Du
bois vond toen een schedolkap, een
dijbeen en eeriige tanden van den
Pithecanthropus erectus, die geen
inensch is. maar uisor te beschouwen
als een intenndi lire vorm.
Wij vroegen Prof. D>naar zijn
tneoning over Rhodesia-vondst, Ilij
ZCidc ons het volgende
„Het staat vast, dat wij van don
fossielen mensch twee typen iiotfcen
leeren kermen den mensch van het
tegenwoordige type (Homo sapiens)
en het Noandcrtha.1 tvne (ITomo neon-
dertliolensisf die niet van elkaar kun
nen afstammen, maar wel eon ge-
meensoh&ppel'ikan stamvorm moe
ten hebben. De Neauderthalmenscli.
waarvan op tal van plaatsen, vooral
in Frankrijk vertegenwoordigers zijn
gevonden, werd tot voor zeer korten
tijd nog gehouden voor den directen
stamvader van den tegenwoordigen
mensch. Men is d-aar echter van terug
gekomen. E nu deze, inderdaad zeer
belangrijke vondst. Ik hel over naai
de meenmg voor zoover ik, na
niets dan een afbeelding van den ge
vonden schedel in de Times" gezien
te hebben, mag oordeelon dat die
schedel niet op Pitheoantbropus
erectus betrekking heeft, veeleer be
hoort bij het Nean d erthal-tvne (maar
dan een zeer primitief specimen daar
van) en beschouwd moet worden in
verband met den z.g. Gihraltar-
mensch. De Rhodesisclie vondst zou
er dan op wijzen, dat het Ncanderthal-
type, waarvan fossielen tot nu toe al
leen in Europa gevonden werden, zijn
oorsprong heeft in Afrika- Daarom is
ook Gibraltar als vindplaats, zoo dicht
bij Afrika, bijzonder merkwaardig.
Ik sa dan ook zoo spoedig mogelijk
den pas-gevonden schedel, als hii te
Londe.n is. bestudeeren."
Prof. Dubois decide ons nog mede,
dat men tegenwoordig vooral in Enge
land en Amerika zeer veel belang stelt
in deze zaken. Verleden iaar is uit
Amerika een „wereld-expeditie" ver
trokken om te trachten, primitieve
mer.schvornien te vinden.
Onze lezers vinden hierbii een af
beelding van den schedel in kwestie.
Wellicht zal dleze vondst de studie van
primitieve mensch vormen een groote
schrede vooruit brengen.
Staösaisaws
VERKEERDE VOLCORDE.
Door een verkeerde plaatsing van
pagina's in een deel van onze oplaag,
leest de Kinderrubriek niet over. Deze
begint nu op pagina i van het vierde
blad cn wordt vervolgd op pagina a van
het derde blad.
BUITENLANDSCHE BRIEVEN.
In dit nummer zuilt» onze lezers
de earste viuden vtui oen v.isle ru-
nriek Brieven un Louden.
In het begin van dc volgeaide week
wordt begonnen mei een tweede soort
gelijke rubriek Brieven uit I- a
r ij s.
Binnenkort voigen Brieven uit
W c e n e n on onderhandeld wordt
over B r i even uit B e r 1 ij n.
Al deze Irtiïioiilandsciio co-i reep cm-
denlies zijn van NcLerlaudsche jour
nalisten, die in deze ste.liin gevestigd
zijn.
Zij geven dus het loven en de toe
standen weer en wij vertrouwen, dat
onze geabonneerden doze vier nieuwe
rubrieken wuardeerari en die aan-
I ach tig h-cn zullen.
Het Tooneel
Het Duitsche Expressionis
tische Drama. Een
proeve van nieuwe too-
neelspec'kunst bij He!
Sehouwtooneel.
De heeren Vein der Horst en Musch
hadden mij eenige maanden geleden
reeds verteld, dat het Schouwtooneel
dit seizoen een expressionistisc dra
ma van een jongen jDuitscher zou spe
len. Ik had wel over deze nieuwe
richting in die tooncelspeelkunst in
Duitschland gelezen, maar persoon
lijk was het expreszon isme mij
vreemd, doordat ik het noch in
Duitsohland, noch elders tot nu toe
op het tooneel had gezien. Onder de
jonge kunsten aars in Duitschhwd, zijn
er zeer velen, die het nog "roeiende
expreseion isme ids de toekomst
van het tooneel hebben begroet, en het
verdient daarom groote w aardeering,
dat de directie van Het Sehouwtoo
neel ook ons publiek deze nieuwe
oroeve van toneelspelkunst wil leeren
kennen. Op het moment vertoeft Her-
bert Kranz, do schrijver van het
expressionistische drama F r e i li e i t,
in ons land, om aan de repetities van
zijn werk leiding te geven en Donder
dagavond heeft1 in de TooneeUchool
te Amsterdam een lezing gehouden
over deze nieuwe richting in de dra
matische kunst. Omdat het mij van
belang schijnt, dat het Haar'einsch
publiek niet geheel onvoorbereid zal
staan voor deze expressionistische
kunst, wil ik in deze rubriek voor mijn
lezers het een en ander over deze zeer
interessante lezing mcdedeelen.
Herbert Kranz, die als dtramaturgr
en spelleider van het Fronkforter
Künstlertheater midden in het Duit-
sche tooneel leven staat, begon met te
zeggen, dat het zeer moeilijk was aan
het pub'iek in een voordrecht een
zuiver denkbeeld te geven vr.n de
beteeken is van het expressionistische
drama. Kan men kleureni en muziek
beschrijven? zoo vroeg hij. Even on
mogelijk was het voor hem 'net wezen
van het expressionistische drama met
woorden weer t.e geven, te meer, om
dat deze kunst feitelijk nog geheel in
wording is. Hel is er mee mot het
sprookje wanneer men hi l Lorocrt en
uitlegt, dan valt, wat Li lezing mooi
en dichterlijk ia, inc."Hal in scherven
voor ons op den grond. Hii zou dan
ook alleen trachten die grondgedach
ten, waaruit het expressionistisch dra
ma geboren, is voor ons bloot te leg
gen.
Na eer. inkudüig over den groei en
net wezen vr.n liet Duitsche drama tot
in de tweede helft van de vorige eeuw,
kwam dc heer Kranz tot het ontstaan
n don bloeitijd van dc naturalistische
kunst die het tooneel jarenlang heeft
heheerscht. Het naturalisme was gebo
ren iu oen tiid. toen de techniek in
de wereld hoogtij vierde. Wij waren
gekomen tot de volmaaktheid d?r
techniek. Maar in dien tiid, toon we
tenschappelijk het hoogste werd be
reikt, „verkommerde" de ziel. Terwijl
juist de ziel starker en sterker had
inoefen worden om in evenwicht te
blijven met de wereld buiten, verdor
de zij in ging de mensch onder in
het materialisme. Toon, in dien tijd
ontstond een nieuwe kunst, het natu
ralisme, dat ook vooral op het Hol-
landsch tooneel door Heijermans een
groote vlucht nam.
Het was het drama van de arme
menschen, dat ontslaan was uit mede
lijden mei de maatschappelijke ver
worpenen. Deze kunst had het stigma
van haar eigen tiiii. De naturalisti
sche dichters gaven de natuur zoo
nauwkeurig mogelijk weer, uit een
verlangen naar waarheid. Het na
turalistische drama ia leiteliik gecon
strueerde psychologie. In Ibsen,
liauptmann en Hey erinans heeft deze
naturalistische kunst op het tconaei
haar grootste vertegenwoordigers ge
vonden. Een van hen heeft den nieu
wen tijd en ae nieuwe kunst voorzien
dat was Ibeen. lissen was zóó groot,
dat hij ais een profeet in zijn laatste
werken het nieuwe land zag. Ibsen
wist, dat hij het einde van een ster
venden tiid verhaast had. In John
Gaioriêl Borkman en Ais wij dooden
ontwaken kiinkt iets nieuws. Ibsen
was als Mozes, die het nieuwe iand
zag. maar het niet mocht betreden.
Hp w as de voorbode van ae expressio
nistische kunst.
De DuiUcue generatie van nu heeft
de toeneming van dc socialistische be
weging beleefd on ae groote revolutie
Al lijkt ae verhouding weer vrij nor
maal, er heeft een onderaancifeche be
weging plaats, die ai sterner en ster
ker wordt. Wij staan voor een enor
mia tij a. eon tnd, waarschijnlijk even
verschrikkelijk als die van de Volks-
vernuizing. uit oen komenden cuaos
zal dc nieuw kunst geooren woraen,
ale nu nog maar sieouus ui wording
is. uc kunst erueiit, ui legenetenuig
niet de Uians vooiunje nawurauousciie,
anoen het uineriiiKe, ae ziei van uen
uiejiocli vu as oeeiische des
iu e n s c h e uj. cidiiifcir Jieeai zoo
s^ersL op ue tegunwooroige gcneratiie
gev\erKl ais Eosuojcwaai. Uun Dtriiiu-
itierg is ais voujr.yoper van net Duitsoue
expic.eiomsuie ie oescaouwen. aijh
gezaineniiiiS werk uoJiii niet uit hei iu-
1 e i e c i voon, iiauu- uu nei ge
voel. In Duiiscinanu was 'L rrank
vv ouekmo, Qie uaaii maaiite. W eae-
liiud vcrKlaumue uien ooriog aan aé
valöcho oureeritike ïuoivru. ili.i niiaa.it-
oe do vensiers open van net imuie, os-
nauw ue huis- Dal nu ze nu en dan ka
pot sioeg om spoeuiger ue ïriseciie
recht oumen ie laten, Wie zal hem uat
Kwalijk nemen i - D
jonge generatie, uie uien oormg met
ai zijn vereeoriaiungen heeft meege-
juaaxi, uie uuiernjk oeroerü is gewor-
ucii bii het aanschouwon van ai de el
lende, w aartoe het materiia'isme voer-
uc staat m haar Kunst vijandig tegen
over liet stof. zui wil in de eerste
plaats ue vrijmaking van de
ziel. iiet expressionïsine wü geen
werkelijkheid geven maar streeft door
miudei van aie spe.ers naar een gecori-
centréenien vorm, naar een extract
het ware, waai'uii a-les in de kieinste
ruimte tot het meeat wezenlijke
worut beperkt. Een mmimeal gegeven
is in deze kunst als met electrïsche
spanning ge laren.
In deze onwerkelijke wereld van het
expressionisme wordt alles onwerke
lijk. De figuren in het expressionis
tische drama zijn geen menschen, die
persoonsnamen dragen, ze zijn alge-
meene types en worden s.echts aange
geven door namen, die hen karakteri
seert», biiv., miliiardair, de zoon, de
dochter, de dame in het zij. enz.
Zooals de mensch is ook de hande
ling; onwerkelijk. De Beurs bevoor
deeld worut gekarakteriseerd door een
luguberen dans van beuramenschen,
de oorlog, door een dane van geraam
ten. Er is tius iets spookachtigs in de
handeling als bij Strindberg. De ge
beurtenissen zijn voor het grootste
deel symbolisch, niet in dep zin als bij
Maeterlinck myelisch en duister, maar
beider en klaar. Onwerkelijk is ook
de taal. Daarom is ook het expres
sionistische drama zoo moeilijk te ver
talen. De figuren spreken geen ge
won werkelijk Duitse». Ook in de taal
ii het streven naar concentratie.
Meestal zijn liet korte zinnen, waarbij
alleen het hoofdwoord naar voren
wordt geslingerd, soms zelfs niet meer
dsn zelfstanaïge naamwoorden, die in
grooten climax -dc hoofdgedachte
weergeven. Deze onwerkelijkheid
wordt opgevoerd tot ten extatisch
tempo.
De expressieve kunst is dus een exta
tische kunst. De extatische kunst is
niet nieuw. In de Middeleeuwen heeft
men haar reeds gekend. Al die onwe
zenlijke extatische figuren werden
wel degelijk met bew ustlieid en niet
uit onmacht door de kunstenaars zóó
en niet anders geschilderd. Er is ech
ter een groot verschil tusschen die
Middeleeuwsche kunst en het expres
sionisme van nu. De extase van de
expressionisten komt niet, als die der
Middeleeuwse®, voort uit de kraoht
va» de religie, hoogstens uit v e r 1 a n-
gen naar religie.
De moderne kunst ia gewelddadig
zij verbreekt eiken dramatischen
vorm. Een der meest 'beteekenonde
expressionistiachedicktors is Kornwelt.
Zijn Hemel ei Hel wordt gedra
gen door een gloeiend govoel. In bij
na elk woord voelt men de dichterlijke
kracht, maar het is steeds de kracht
mn liet, gevoel .E&n drama ech
ter is Hemel en Hel niei.
Naast Kornwelt noemde Kranz
Hermann von Bötticker, die tiidens
zijn interneering in Frankrijk een
drama schreef, Friedrioh, met Fröde-
iik de Groote in het midden der han
deling, dat volgens Kranz wel het
schoonste gedicht ovea- hot Duitsche
wezen en Frederik de Groote kan
gcnoeind worden. Maar eerst zijn
werk Die Liebe Gotte&is als
expressionistische kunst te beschou
wen. Het is echter meer monologiock
dan u'rama.
Missehion zal men meonen, dat het
expressionistische drama geen sterken
dramatisclien vorm heeft. Toch zijn
door Georg Kaiser expressionistische
drama'8 geschreven, zoo klxair en hel
der, zoo sterk van structuur als het
best gebouwde drama uit vroeger tijd.
Hoewel zoogenaamd expressionistisch
kon Hoiibert Kranz deze drama's van
Georg Kaiser niet bewonderen. Hij
noem..e het bevroren kun3l en Kaiser's
drama's zijn volgens hem niet werke
lijk expressionistisch, omdat zij niet
uit de kracht van het gevoel voort
komen.
Men moet bij de beoordeeling mn
het expressionistische drama niet met
de oude „Dramaturgie" of met wet
ten aankomen. Deze wetten skian op
wat w a s en niet op wat komt. Men
kan ietsinnnerliibs niet met een uiter
lijke maatstaf meten. Maar toch, zegt
Kranz, is er geen dramatisch dichter,
die zich zelf geen dramatisch^ wetten
stelt. Dat is het goheim van de kunst.
Waarschijnlijk wordt die wet met hem
in de wereld geboren. Dc meeste van
de expressionistische dichters komen
niet tot een dramatischer, vorm, om
dat hun drama's zijn ale de kreten uit
een vreeselijken tijdzij geven de
echo's weer, maar vormen nog geen
nieuwe wereld. De nieuwe wereld zul
len eerst zij vormen, die een ethisch
beginsel met zioh medevoeren. Zu'k
een dichter is voigons hem Fritz von
Unruh, die in de expressionistische
kunst met zim trilogie, waarvan tot
heden Das Geechlecht en Der Plaz vol
tooid zijn. bovenaan staat en van wien
Duiteciiiand nog het allerhoogste kan
verwachten.
Wij staan, zoo zei de heer Kranz,
nog absoluut aan het begin. Hij wees
er met kiem op, diat deze jonge kun
stenaars - a' willen zij dan ook bre
ken met het oude- niet vijandig staon-
tegemover de dichters dier vorige gene
ratie. Zij spotten niet, zooals de ver
kondigers van een nieuwe richting zco
dikwijls he' Jben gedaan, niet de .dich
ters van de voorbije periode. Het is
teekenond voor een kunstenaar als
Fritz von Unruh. dat hij ziin trilogie
aa.n G-orhort. Tlaraptmarm hoeft opge
dragen.
Natuurlijk zoo zei de heer
Kranz aan het slot van zijn voordracht
zal elko nieuwe kunst vreerad en
verwarrend' werken en zij zal velen on
aangenaam zijn. De anderen zullen
haar wellicht verwerpen, maar men
moet er niet vijandig tegenover staan.
De expressionistische kunst kan al
leen begrepen en gewaardeerd wor
den, als men haar tegemoet wil ko
men. Dit laatste mogen de jonge kun
stenaars eisten. Men oordeele niet
over wat men niet begriint. De jonge
expressionistische kuns* kan slechts
verstaanbaar worden door hen, die be-
heid zijn haar te ontvangen.
Tot zoover de auteur von V r ij -
h e i d. Met verlangen zien wij de op
voering van zijn exuressionirti?"1, dra
ma tegemoeteerst na dit „experi
ment" zullen wij -•oesi werkelijk
ooriieel over deze nieuwe uiting in de
dramatische kur.'V kunnen v
Moge de voorstelling van Vrijhei bij al
len, die zich voor de ontwikkeling
van het tooneel interesseeren, de be-
langstelling vinden, die zii verdient.
En moge tevens de auteur het mi-
bliek dan bereid vinden om zijn
kunst te ondergaan, hoe vreemd en
ongewoon hei tegenover deze nieuwe
kunstuiting ook moge staan.
J. B. SCHUIL.
VOOR DE NIEUWE KERK In
Haar). Pred.bld. dee t ds. vun Faas-
sen mede Uat de bazaar geiiouden
voor do nieuwe kerk in bet Amster-
daxusche kwartier een netto bedrag
van 3676.63 heeft opgebracht. Er
rwnmen ook eenlge gif ton voor de
iterk in, waaronder een vun f 109 van
iN.W. De collecte, aan de deuren der
xerkcin geiiouden, op Zondag 6 Nov.
voor do Nieuwe Kerk in liet Amster-
damsche Kwartier heeft opgebracht
I 199,45.
BAZAR „ARBEID ADELT" - Op
Woensdag 16 en Donderdag 17 No
vember a.s. zal de jaarlijkscbe I&ziar
van „Arbeid Adelt" geiiouden worden
„CASANOVA IN AMSTERDAM".
- Zondagavond a-s. wordt „Casano
va in Amsterdam", dat ook in Den
Haag een goede pers lieeft gehad,
voor de tweede maal in den Stads-
scliouwburg aliiicr opgevoerd.
MILITIELICHTING 1922. Ver
schenen Is het besluit w.n Grelcputeer-
te Staten van 2 November 1921, Jwu-
.ictóbe bepaling van het door de ver-
solril lende gen kou ten in Noord-liM-
.tuid te dragon nandeeJ in de lichting
der militie van 1922.
Wat Haarlem en Omstreken betreft
worden daarin do volgende cijfers
vermeld;
Benncbroek 5, Beverwijk 37, Bloe-
•nendaal 27, Castricum 12, Haarlem
317, Haarioiumeriiede en Spaannvoii-
le 27, Haarlemmermeer 87, Heems
kerk 19, Heemstede 34, Lkomen 9,
Schoten 49. Spaarndam 6, Velsen 119.
Wijk aan Zoo en Duin 13, Zandvoort
16 man
OPEN BRIEVEN VAN
KEES DE MOPPERAAR
AAN
aan de bewoners van de
Spaarnwouder- en Anthoniestraai
Deze brief is niet aan alle bewo
ners van deza straten gericht, maar er
zijn er tooh velen, dlie 't „Mea Culpa"
op die lïppcm moeten nemen.
De Spaarnwouder- en Anthonie-
straat bchooren tot de oudste doelen
van de binnenstad. Dat is dodeliik te
zien aan de vele aardige topgeveltjes,
die nog gespaard zijn en.... aan de
geringe breedte van den rijwee. Dit
laatste kenmerk is geen verblijdende
omstandigheid. Integendeel
Natuurlijk hebben deze straten niet
meer die beteekenïs voor het stadsle
ven als enkele eeuwen geleden. Toen
waren het voorname hoofdstraten,
waar gezeten burgers en iny]£>edriike
kooplieden woonden.
Maar ook nu nog is er veel leve®.
Nog altijd gaat immers een belangrijk
deel van het verkeer HaarlemAm
sterdam door de Spaarnwouderstraat,
ook al is die nog zoo smal. De ouder-
wetsche equipage is nu e/emvel ver
vangen door de auto, de draagstoel
door de motor- en gewone fiets, de
paarden vrachtwagen door de vracht-
automobiel. Zoo druk als nu is 't in
1500 of 1600 in bedoelde straten nooit
geweest....
Toch hebben vele bewoners de ouder-
wetsche gewoonte om het bedrijf voor
driekwart op straat uit te oefenen, be
houden. De wagenmaker, de rijtuig
schilder. de smid. de melkboer, da
lakker, elke nerinaibende denktde
straat voor de winkel of werkplaats is
mijn.
Waartoe dit beginsel leidt, heeft
onze teekenaar geschetst.
Een kijkjein de Spaar
Wijde Steeg. Het ver
Deze sohets is Donderdagmorgen
omstree.ks 11 uur gemaakt. Ze geeft
een kijkje in de Spaamwouderstraat
bij de Wijde Steee (de nauwe, ivar
drukke steeg die naar de Gravensi.ee-
nen brug leidt). De melkinrichting
heeft altijd eenige melkwagens voor
de deur staan, soms zijn er zelfs dozij
nen De verhuizer en transporteur
laadt geregeld zijn vrachtauto, 't Trot
toir en de straat wordt als opslagplaats
gebruikt. De transporteur rijdt ook
rnet paarden, getuige een mesthoop,
die tijdelijk op het trottoir gedepo
neerd wasl
Aan de overzijde der straat had een
fabrikant eenige 9tapels kisten op het
ouderstraatbij de
ke e ris gestremd.
trottoir gezet.
Een anater meende op draelfde ma
nier ovor het trottoir te mogen be
schikken voor eenige groote wa9ch-
manden. Verderop had een smid ook
een halve werkplaats buiten staan.
Een kuiper had acht groote tonnen
voor zijn werkplaats staan. Om te her
stellen of te verkoopen
Een galanterie-handelaar etaleerde
od ziin stoep zinken teilen en klom
pen.
Enzoovoort.
In de AnthoniestTaat wonen een
smid, een wagenmaker en een rijtuig
schilder naast elkaar. Allen werken
gedeeltelijk buiten.
Men ziet hier het gevolg.
Werkplaatsen opstraat indeAnthoniestraat.
De bewoners zullen Inzien dat het
zoo niet kan voortgaan.
Als ze niet zelf zoo verstandig zijn
om hun werk binnenshuis te doen en
de straat vrii te Dtan voor het verkeer
dan voorspel ik, cat de politie er bin
nenkort een slokje voor zal steken.
De smalle Spaarnwouder- en An-
thoniestraat ziin geheel noodig
voor het moderne verkeer.
Dan zijn ze nög te smal, maar dc
bewoners moeten ze niet smaller en
gevaarlijker maken den ze nu al zijn!
3 SB
Met FiMjjiisiiei
Het Scala-Theater.
In dit theater is weer een q-weeksche
scrie-filixi begonnen, welke den liefheb
bers van sensatie alleszins zal voldoen.
Zij draagt tot titel: „Het huis van den
haat". Er komen heel wat geheimzinni
ge dingen cn toestanden iu deze cers'e
serie voor. Een gemaskerd man die door
een geheime gang sluipt cn zcodoen-le
in het bewuste huis alles te weten kom!
wat hij wil. Er zijn in deze serie al
eenige menschen gedood, een
paar maal is ei een meisje geroofd, cr
is braaf gevochten. Ook worden er
Leel wal fijne intriges uiigedacnt. Wc
worden binnengeleid in het huis van
een industrieel, die veel munitie en ka
nonnen vervaardigt. Hij heeft slechts
één dochter, welke later e:g. moes vun
de fabriek zal worden. Er is een familie
raad bijeengeroepen in dit huis. Omge
komen zijn een oom, een neef en een
nicht van Pearl (de dochter). De gcheelc
familie haat elkander om het bezit van
de fabriek. De industrieel ontvangt een
dreig'orbf van den gchctaizinnigen man
en kort daarna wordt hij ook vermoord
gevonden. I'earl heeft in haar huis
slechts één vriend, die door de familie
leden echter zóó beklad wordt, dat ook
deze voer haar verloren gaat. Voorts
kan men genieten van mooie beelden,
wilde achtervolgingen enz. Men ga maa:
eens zien. Oe muziek en ook de explica
tie van den heer Van Heel zijn uitste
kend.
De avond wondt verder gevuld met
eznigc komische nummers, o.a. „Een
verjaardag niet hindernissen" cn „Een
Circus-olifant" L acten), waarin do
bekende „Schele" de hoofdrol vcrvulu
Ook de Paihé-revue is het aanschouwen
waard.
Alles bfj elkaar een heel mooi pro
gramma.
De Kroon.
De vertoomir.g van het drama ,,'i
Moederhart spreekt" is op het laatetc
moment, uitgesteld. Deze film heeft t«
Amsterdam zooveel succes, dut z": nog
eenigen tijd doordraait MïsscJiien
komt dit nummer nu de volgende
weck. Do bolangstelling te Amster-
