Buitanlandsch Overzicht
THERMOGENE
HuMek ?oor Vragen
Uit tie Umstrsiiea
Brieven nit de Hofstad.
Burgerlijke Staad
KUNNEN DE DUITSCHER3 SCHADELOOSSTELLING BETALEN?
DE ENCELSCHE RECEERINC ZOU HET PLAN VAN EEN MORATO
RIUM OPGECEVEN HEBBEN MAA R PLANNEN UITWERKEN OM
DUITSCHLAND OP EEN ANDERE MANIER IN STAAT TE STELLEN
ZIJN VERPLICHTINGEN NA TE KOMEN.
EEN HERZIENING DER SCHADELOOSSTELLINGEN?
OVER WAT DE KEEREN IN WASHINGTON DOEN.
HET NIEUWE HON CAARSCHE KABINET.
GOEDE BERICHTEN UIT IERLAND.
DE BRITSCHE BELAN CEN BIJ EGYPTE.
De Duitsche schadeloos-
atelllngs-quaostlo
belieerscht thans dc wereldpolitiek.
Kunnen de Duitschers betalen?
In de nota welke de Commissie van
Herstel aan de Duiisclie regeering heeft
gericht, herinnert 2ij er aan, dat zij ge
durende haar verblijf te Berlijn aan den
Rijkskanselier mondeling verklaringen
heeft gedaan welke als volgt zijn samen
te vatten
re. De commissie dringt er krachtig
bij de Duitsche regeering op aan, dat
deze al haar aandacht wijdt aan de
maatregelen welke onmiddellijk noodig
zijn om de betaling van de termijnen op
15 Januari en 15 Februari te verzeke
ren. De Duitsche regeering zal daar
door de ernstige gevolgen kunnen ont
gaan welke uit een niet-betaling van die
termijnen onvermijdelijk voor Duitsch-
land zouden voortvloeien. De commissie
uoodigde de Duitsche regeering na
drukkelijk uit, alles te doen wat in
haar vermogen was bij haar onderdanen
van wie bekend is dat zij in het buiten
land bezittingen hebben, om te verkrij
gen dat de noodige buitenlandsche wis
sels worden verkregen.
ze. De commissie, rekening houdende
met de moeilijkheden, welke de Duit
sche regeering bij den huidigea finan-
cieelcn toestand ondervindt, en die voor
een groot deel zijn toe te schrijven aan
het feit, dat de Duitsche regeering op
het goede tijdstip in gebreke is geble
ven, de- noodige stappen te doen om het
budget in evenwicht te brengen, noo-
digt de Duitsche regeering uit, onver
wijld de noodige maatregelen te nemen
om den financieelen toestand te ver
beteren.
Tot zoover deze nota.
Dat wil dus zeggen: betalen!
Maar zoover is het toch nog niet.
De Londensche correspondent van de
>,Voss. Ztg." verneemt van zeer goed
ingelichte zijde, dat het Engelsche ka
binet de gedachte van
een moratorium voor
Duitschland verworpen
heeft. De Engelsche regeering moet een
andere gelijkwaardige oplossing heb
ben uitgewerkt, die m hooge mate tot
het herstel van Duitschlaud zou bijdra
gen, doch over den aard waarvan voor-
loopig het stilzwijgen wordt bewaard.
Vóór hieromtrent mededeelingen wor
den gedaan, moet onderzocht worden,
hoe de Fransche «egeering over dit
Engelsche voorstel denkt.
De Duitsche regeering moet, zooals
een Duusch correspondentiebureau
meldt, voornemens zijn binnenkort een
verklaring te publiceeren, dat niette
genstaande den vasten wil het Verdrag
van Versailes na te komen, er moeilijk
heden van politieken aard zijn gerezen,
die het onmogelijk maken deze poli
tiek voort te zeilen, indien Duitsch-
land niet een moratorium krijgt.
Naar de Londensche correspondent
vau de „Corrière della Sera" meldt,
houdt de Engelsche regeering Frank
rijk van haar plannen en voornemens
inzake de schadevergoedings-quaestie
op de hoogte. Bovendien zal een hoog
geplaatst ambtenaar van het schatkist-
ministerie een reis naar Rome ea Brus
sel ondernemen, om ook Italië en Bel
gië van de plannen der Engelsche re
geering in kennis te stellen. De Engel
sche regeering houdt rekening met dc
noodzakelijkheid, dat haar plannen de
goedkeuring van alle gealieerden, èn
ook van Duitschland moeten hebben,
daar men slechts door eensge
zinde samenwerking van
all-e mogendheden in staat
is aan den financieelen en
economischen chaos een ein
de te maken. Er wordt op gewezen
dat hel plan de revisie van alle schade-
vergocdings-overeenkomsten, sedert
den wapenstilstand gesloten, beoogt.
De plannen der Engelsche regeering
staan echter nog niet nauwkeurig vast.
Men weet b.v. nog niet, of het om een
moratorium of 0111 een leening gaat.
De „Daily Telegraph" meldt De
Engelsche ministers en de financieele
deskundigen gaan voort alle mogelijke
wegen te zoeken, om een formule te
vinden, welke zoowel de Britsche als
de Europeesche belangen zal vrijwaren
legen een financieele en economische
ineenstorting van Duitschland en welke
aannemelijk zal zijn voor alle geallieer
de regeeringen.
Wat
de Duitsche crediet-actle
aangaat, wordt gemeld, dat de Duit
sche regeering een commissie benoemd
heeft om in deze zaak te adviseeren.
Het is de taak der commissie (die al
door den rijkskanselier geïnstalleerd is)
van advies te dienen bij het opnemen
van buitenlandsche leeningen ter ver
vulling van de. financieele verplichtin
gen ten opzichte van de geallieerden
en de daarmede samenhangende aange
legenheden, alsmede het voeren van
onderhandelingen hierover met de bui
tenlandsche crcdietgevers. De commis
sie zal haar besprekingen en onderhan
delingen voeren onder leiding van den
rijkskanselier.
Do oonferc-ntie te Washington,
duurt, nog ongestoord voort, ook al is de
Britsche gedelegeerde Balfour met een kor
te vooantio uit Washington vertrokken.
Het hokte wat met de voorstellen lot
vlootbeperking doordat do Japanners ern
stige bezwaren maakten.
Nu wordt evenwol uit Washington ge
seind: Zaterdag is bekend geworden, dat
Engeland, als bondgenoot van Japan, zijn
invloed aanwendt, om Japan's standpunt
m zalco dc vlootsK'rkten meer in overeen
stemming to bKsngen me: dut der Vor
eenïgdc .Staten. In verband hiermede heb
ben de Japanscho gedelegeerden de ge
heelo kwestie nogmaals aan de regeering
te Tokio voorgelegd en nieuwe imstruoues
gevraagd.
Volgens andere berichten van do ontwa
peningsconferentie zou Japan bereid zijn,
ouder zekere waarborgen voor zijn veilig
heid, het 6—63-plan van Hughes te
aanvaarden.
Intusschen wordt ook gemeld, dat Ja
pan en Engeland voorstellen om tijdzns
deze vlootvaoanlie (gedurende de onder
handelingen) kn beperkte mate
gaan met het doen bouwen
Do Bolgisoho minlster-ori8la
is nog steeds niet opgelost.
De koning drong er opnieuw bij Carton
de Wiart op aan om de formatie va
kabinet op zioh te nemen, maar hij
gerde.
Het congres der Belgische socialisten, te
Brussel gehouden, heeft zioh, met slechts
14 stemmen daartegen, tegen deelneming
aan de regeering uitgesprokc,,.
Do oud-minister Vandervelde bracht na
mens den partijraad rapport uit over deze
kwestie. Hij begon met er op te wijzen, dat
de socialistische politici moeilijk kunnen
weigeren in het kabinet zitting te nemen,
zoolang hun nog geen zetels zijn aangebo
den, maar, vervolgde hij, wij kunnen toch
reeds zeggen, dat er geen sprake
zijn van een kabinet, dat steunt op de
meest uiteenloopende stroomingen, in
plaats van op een bepaalde meerderheid.
Spreker acht dan ook een herstc-i van de
„union saoróe" onmogelijk. De Jcathoiie
ken moeien trachten met de liberalen een
ooaliciekabinet te vormen, maar dat za,
hum moeilijk vallen, vooral met het oog
op de houding der democraten en fiamin
santen 111 de katholiek» partij, die op al
lerlei punten het tegendeel willen van hei
program der liberalen.
Imdien men wil trachten, aldus Vander
velde, een zakenkabinet te vormen, met
teohmci als ministers, zooais door sommi
gen is voorgesteld, dan zal dit ook een
regeering zonder socialisten worden, wani
nagenoeg allo bekende technici behooren
tot de liberale of de katholieke partij.
Daarom (aldus de heer Vandervelde)
moeten wij iedere regeering zonder de so
cialisten als een anti-socialistisehe regee
ring beschouwen en zijn wij er op aange
wezen, oen krachtige oppositie te voeren.
Besloten word als dê omscandighoden
daartoe leiden voor hel eventueel tocli deel
nomen aan de regeering eon nieuw congres
bijoen te roepen.
De voorwaarden voor een evenlueelo deel
neming aan de regeering werden in de
motie als volgt geresumeerd: Handhaving
on loyale toepassing der verkregen hervor
mingenherstel van 's lands financiën,
doch zonder terugkoor tot liet stelsel der
indirecte belastingen; invoering van socia
le verzekeringen; democratische reorgani
satie van hol leger met een kazerneering
van zes maanden en gewestelijke indeeling
dor regimenten; uitbreiding van het vak
onderwijs, controle der arbeiders op de on
dernemingen en voorbereiding van de so
cialisatie der groote productiemiddelen.
De kabinetscrisis in Hongarije,
ia thans opgelost.
Graaf Betalen vormde hot volgende mi
nistene:
Minister-president: Graaf Bethlen.
BuiteniaudsMie zaken: Graaf Nicolaas
Banffy.
OorlogAlexander Belitzka.
FinanciënTibor Kaliay.
BinnenL Zaken: Graaf Klebelsberg.
HaaldolLudwig Megye&nolm.
Onderwijs en EeredienstJosef Vaas.
Landbouw: Joehen Mayer.
Justitie: Wilhelm Paul Tomienji,
VolkswelvaartFerdinand Bernolak.
Voedselvoorziening: Beia Terffy.
In Engeland betreurt men
hot mislukken dor onderhande
lingen inzake de Egyptische
quaestie.
Er zijn thans officieels stukken over de
ze onderhandelimgen gopub.iceerd, o.a. een
schrijven van den Britscken Hoqgen Com
missaris in Egypte, AUentiy, aan den Sul
tan.
Daarin wordt gewezen op den factor,
waardoor reeds 40 jaar geleden de associa
tie van Egypte en Groot-Britcannlë is be-
hoersoht, welke factor, de veiligheid van
her Suez kanaal, ook voortaan de belreskkin-
gern tusschen bende landen moet beheer-
schon. Het is dus van primair belang voor
lndië, Australië en Nieuw-Zeehind en an
dere koloniën on dominions, dat Egypte
vrij blijft van den overhoarscbenden in
vloed van eenige groote mogendheid. Daar
bij zijn het welzijn en de veiligheid van
350 millioon Britsche onderdanen betrok
ken.
Voorts wordt in Ihet schrijven een his
torisch overzicht gegeven van de betrek
kingen tusschen beide landen, terwijl ge
zegd wordt, dat Egypte zijn huidige kracht
voornamelijk te danken heeft aan Groot-
Brittanniü's 3teun en raad. Er was daarbij
geen sprake van ec-nige exploitatie ten kos
te van Egypte. Dat Egypte tot een protec
toraat werd verklaard, beteekende sleelils
eon erkenning van het teit dat alleen bij
gemeen schap pel ijken arbeid ouder
leiding evenlueele bedreigingen va„
verbindingen tusschen de verschillende
doelen van het Britsche rijk en de onaf-
kelijkheid van Egypte met succes kunnen
worden afgewend. De definitieve verant
woordelijkheid v.oor de verdediging tegen
bedreigingen van buitenaf en voor de hand
having van het gezag van den Sultan in
Egypte, moot door het Britsche rijk gedra
gen worden, dat ook het uitsluitende recht
■moet bezitten, om in zalco het bestuur
het land advies te geven.
Deze cisohen zijn echter gebaseerd op
hot feit, dat dc onafhankelijkheid goede
orde en bloei van Egypte essentieels feiiem
zijn bij de verzekering der veiligheid
het Britsche rijk.
Do onderhandelingen met Ierland
staan cr blijkbaar beter voor.
Uit Londen werd Zaterdag geseind
De hoop op een regeling der Iersohe
kwestie is thans veel grooier. De herziene
voorwaarden der Britsche regeering w
den thans door het Sinn Fein-kabinet
den Dad Eyreann onderzocht. Hoewel het
officieelc antwoord nog wol even op zich
zal laten wachten, verwacht men toch, dat
een der gedelegeerden morgen naar Lon
den zal teruglceeren en dan in staat zal
zijn, den algemeencn aard van het ant
woord aan do Britsche regeering mede te
doelen.
Het vandaag heersohende optimisme
wordt voornamelijk- vc-roorzoalct door het
feit, dat do lorsoho gedelegeerden, verre
van dc horzicno voorstellen dor regeering
co verwarpc-n, hot de moeite waard heb
ben gevonden, om ze gedurende eenigt
uren met de brnsehc ministers te bespre
ken en daarbij verschillende voorstellen
aan de hand te doen."
Nader wordt gemeld, dat het Sinn Fein-
kabinet Zaterdag den geheelen dag beraad
slaagde over de nieuwe Engels Mie voor-
De ongerogoldhodon te Woensn
behooren, althans voorloopig, weer tot het
verleden.
De stakers hebben don arbeid
rat, slechts kleine groepen c<
zetten do agitatie voort. Hot
tische OTgcan „Die Bote FMme" is in be
slag genomen.
Intusschen zijn toch alle koffiehuizen
te Weenen gesloten, de vreemdelingen ver
laten de stad.
VorspreSd ni@uws
DE TRAMSTAKING TE BRUSSEL. -
Do stakers besloten do staking voort te
zetten. De duoctie deelt evenwel mee, dat
450 man weer aan het werk gegaan zijn.
DE HAVENSTAKING TE NEW OR
LEANS, waarbij 12000 dokwerkers betrok
ken waren, ia opgeheven.
DE SPANJAARDEN IN MAROKKO.
Do Spaarisobe troepen hebben zonder strijd
de borgen en stellingen van Beni Boei-
froer bezet.
DE LAGE MARKENKOERS.
1 do grootste Berlijilsehe ;ea-
een spijslijst, herleid in Ne-
derlandsoh geld, er als volgt uit:
Voorspijaen.
Haringsalade met mayonnaise 7.5 oont
Ilollandsohe eieren inet boter 10
Een koude achoteL 15
Visch mayonnaise 17.5
So6pem
Een kop bouillon 2
Kreefteneoep 3.5
Kippensoep 5
Visoh.
Gebakken zeetong 20
Kabeljauw met boter, aardappels
en groente 12.5
Groenten.
Roode kool 5
Jonge spinazie 5
Asperges met remoulade 12.5
Eierspijzen.
Roereieren (1 persoon) 12.5
Omelette 15
Roereieren met spek 20
Vleeschspijzen.
Duitsolie biefstuk met salade 12.5
Zwijnsrugsmk met appelmoes 20
'Wiener Schnitzel 20
Compote.
Pruimencompote 6
Appelmoes 5
Gevogelte.
•Tonge fazant met zuurkool 30
Jonge Hamburger gans 30
Vruchten.
Versche pruimen 5
Appelen 5
Smyrna vijgen 10
Meelspijzen.
Gevulde chocoladetaart 5
Koude rijstpudding anet choco
ladesaus 7.5*
Kaas.
Zwitsereche kaas 7.5
Hollandsche kaas 7.5
Roquefort 7.5
Verschillende soorten wijn in prijzen
van 13 oent tot 2.10 per faeele flesc-h.
Boven al deze prijzen wordt 10 pot. ex
tra gerekend voor do bediening.
DE 1DUIT8CHE SCHADELOOS
STELLING.
De commissie van Herstel had aan
de Duitsche regeering een uitstel ver
leend, dut den lsten December is ge
ëindigd om uitsluitsel te geven over
de resultaten der ouderliaiidieringen
met de Duitsclle uxlusitrioolen nopens
de betalingen op '15 Januari en 15
Februari a.s.
De Temps" meldt, dat aangezien
de commissie geen definitief antwoord
iheelt ontvangen, zij met aigemeene
stemmen heelt besloten, door bemid
deling van het Berlijnsclie bureau
der commissie aan rijkskanselier Dr.
Wiirth een in ondubbelzinnige bewoor
dingen gestelde nota te doen toeko
men nopens deze betalingen en dien
algemeenen financieelen eai politie
ken toestand in Duitschland.
VRAAG: Heeft een kamerverhuurder
het recht, voor zijn kamerbewoner, die
een sleutel heeft, het uur vast te stellen
waarop hij thuis moet zijn?
ANTWOORD: Neen; althans niet ach
teraf. Maar bij het aangaan der huur
overeenkomst kan zulks worden bedon
gen tusschen partijen.
VRAAG: Mijn zuster is getrouwd met
een weduwnaar met kinderen. Heeft zij
bij overlijden van den man recht op de
helft van den boedel? Bij het tweede
huwelijk is een testament gemaakt, daar
uit het tweede huwelijk geen kinderen
geboren zijn. Zij zijn in gemeenschap
van goederen getrouwd.
ANTWOORD: Door de vermenging
van goederen bij tweede huwelijk, mag
de tweede echtgenoot nooit meer erven
dan het kindsgedeelte bedraagt van de
voorkinderen.
VRAAG: Mijn broer en Ik zijn kin
deren van den eersten man van mijn
tnoeder. Na zijn dood hertrouwde mijn
moeder; uit dat huwelijk werden vijt
kinderen geboren. Nu is één van inijn
stiefbroeders gestorven. Er is geen tes
tament. Kunnen mijn broer en ik nu nog
rechten op de erfenis laten gelden? Mijn
moeder leeft nog. Mijn stiefvader is
overleden.
ANTWOORD: Ja gij zijt als half
broeder gerechtigd tot een deel der na
latenschap met uwe Moeder die 1/4 van
de erfenis gerechtigd is terwijl de rest
in tweecn wordt gedeeld. V2 voor uwe 4
hilfbroeders of zusters en de andere
helft voor uwen broeder en u.
VRAAG: Bestaat er een wet of ver
ordening, die zegt dat een persoon per
week of per maand In zijn domicilie
moet overnachten? Iemand moet uit een
zakelijk oogpunt een domicilie hebben.
ANTWOORD: Neen, maar de over
heid is gerechtigd om onderzoek er naar
tc doen of deze keuze van domicilie ook
fictief is en om een of ander wetsarti
kel te ontduiken.
VfiLSEN.
Bij de Abbeidsbei 11 iddeldnc te Vel-
soü waren als werkloos ingeschre
ven op 3 December 1921
13 timmerlieden13 metselaars, 5
betonwerkers, 1 stucadoor, 12 kuipers,
2 mandenmakers, 1 zeilmaker, 1 scliil-
id'er, 1 stratenmaker, 3 wegers, '2 siga
renmakers, 4 machinisten, 6 bank
werkers, 4 stokers, 6 zeevisschere, 2
bootste vs. 1 winkelbediende, 3 kantoor
(bedienden, 211 losse arbeiders, samen
293 workloozen,
Weensche Brief.
(Van onze correspondent).
Weenen. 28 November,
eenen is door alle eeuwen heen
stêeus net grOuic centrum van ailc mu
le levuu geweest, in Weenen was
net, uat ui ue iou euw vor tiet eeisl Hel
zuO uciiuml geworueu iNiueijuigcu-lieü
u.geuiageu is en 111 uczciiüe sua was
et, uat ui uc Tóe eeuw voor nut eeist net
rer vuu vogexweiue zyu lieueren üeeu
ouoreu woxueu; 111 eenige waarvan nu
v oenen roemt ais aiuzmaal miuuelpuut.
aiur ueuücn Giuck, nayun, mo/ari.
eetnovcn eu bcnuoert uun ondernomen
1 ue groote stau aan uen uouau ge-
onueu. eyeiiats Bramus, urnouier en
umer en nog siccus is Wtenen uestad,
ie uitveiKoicu woiut üoor ue grootste
lusict van onze nju, ais ue plaats waar
ij leven en worsen willen. Weenen is
ptKcud om de scuiUeit.iue Opera, om
unslekenue concerten en 0111 ue uit-
uctnenue musici, iiamen als Richard
uss, Felix vveingattner, Loewe en
tSuKoaum, oin met te spreken van de
vele auuereu, zijn bekenu uoor geheel
•Luropa, ja, over Ue geneele werelu.
Geen wonder is net tlerualve, dat
ust den oiuzettenaen bloei van de
Kunst der muziek ook uie van het ver-
vaaruigen van inuziektinstrymehteu juist
tc weenen tot een zeer giooten trap van
ontwikkeling kwam en üat de öeste
viooloouwer zien naar ter stede bevin
den.
s meeste orkestinstrumenten hebben
in de laatste tijüeu aanmerkelijke verbe
teringen ondergaan en hun geluid is aan
zienlijk versieikt Kunnen woruen. Doch
ue violen en andere strijkinstrumenten
zijn geuurende vul generaties steeds
nooidzakèlyk netzelide geoleven. Door
net sterker worden van Iiet^ geluid der
andere orkestinstrumenten 'en tevens
uoor net immer grooter worden der
concertruimicn zijn zij langzamer iiand in
een zoowel voor den componist als voor
den dirigent en voor het puoliek on-
houuuaren toestand gekomen. Naar een
oplossing van uit moeilijke vraagstuk
dienue ulis gpzocht te worden en zeer
velen liebbeu zich er geuurende de laat
ste jaren mee bezig gehouden. Verschil
lenden meenden het raadsel opgelost te
heoöeu, maar nog nimmer waren de re
sultaten bevreuigend.
Totdat de bekende violbouwer dr.
Franz l'homastik na jarenlangen arbeid
plotseling voor den dag kwam met een
nieuw geconstrueerde viool, waarvan de
klank ontzettend veel sterker en dieper
dan uie van de oude instrumenten.
Interessant is het 11a te gaan. hoe dr.
Thomas lik gewerkt en gezocht heeit en
waaruit zijn nieuwe uitvinding bestaat.
Gewapend met de introductie.- welke
een bekenue, een Hollander, die sinds
eenige jaren te Weenen woonL mij ver-
sc.iait had, ben ik hein gaan opzoeken.
Gedwaald heb ik door eenige van die
typische ecut-Wecnscho nauwe steegjes,
die allen een weinig krom loopen, zoo-
dat men nooit precies weet, waar men
uit zal komen, en eindelijk ben ik gear
riveerd in de Mollardgasse, een betrek
kelijk onaanzienlijke straat, waarvan de
meeste huizen hooge iabrieken en VVerk-
stattsu zijn. Een dezer reuzenhuizen ben
ik binnengegaan, de trappen heb Ik be
stegen en eindelijk op vier hoog
kwam ik aan de Werkstatte van den
bekenden Geigenbauer. Ik klop aan en
wordt op haitelijkc wijze door den doc
tor ontvangen, onmiddellijk is hij bereid
om mij zijn werk te toonen en te demon-
streeren.
Op de tafel ligt een der door hem ge
bouwde instrumenten, al dadelijk valt
als een bijzonderheid op, dat de hals van
deze viool niet de gebiuikelijke krul aan
het uiteinde heeft, maar gewoon recht
eindigt. Dat is om. ook den hals beter
in de klanktrilling te kunnen doen dee-
len.
Sinds eeuwen en eeuwen bouwde men
de violen zóó, dat de kam, die aan
weerszijden is ingesneden, met den lin
kervoet op het bovendek van de viool
kast rustte, terwijl de rechtevoet zijn
steunpunt op dc bodem had, door de
verbinding namelijk door middel van den
binnen in de kast a'angebrachten klank-
stok, die tusschen bovendek en bodem
geplaatst was. Met de insnijdingen in
oen kam had men bedoeld dezen te laten
doc-u trillen als een twcetanöige vork,
doen, doordat de weerstand, die de kam
aan den rechtervoet ondervond, veel
grooter was, dan die ter linkerzijde,
werd liet evenwicht verplaatst en had
den de trillingen slechts plaats als bij
een éentandige vork. Als gevolg van dit
steunen van den kam op den klankstok,
ontstond daar ter plaatse een knooppunt,
zcodat de trillingen niet over het ge-
heele bovendek gelijk waren. Geen enkel
atoom van de trillingen van het boven
dek werd op den bodem overgebracht,
wanneer deze dan al trilde, waren
deze trillingen secundair en toe te schrij
ven aan het in beweging komen van liet
hechtvolunie van de viool. Hoe rustiger
de bodem was, hoe voller de tonen wa
ren. De bodem was dus een onbenut
orgaan, een feitelijk overbodig iets.
Wanneer men dezen nu tot actief werk
kon brengen, en wanneer ook het lucht
volume meer benut zou kunnen worden,
dan zou de viool aanmerkelijk krachtiger
tonen kunnen veroorzaken. Want het
luchtvolume verrichtte ook geen noe-
menswaardigen arbeid, wanneer men de
beide in het bovendek aangebrachte
galmspleten met dun papier dichtplakte,
was er bijna geen verschil te hooren in
de tonen, dan toen ze nog open waren.
Dr. Thomastik had zich dus een pro-
gramma opgesteld en wel van de vol-
gende vier opgaven: herschepping van
den kam tot een tweetandige vork, het
teweegbrengen van en door geen knoop
punt verbroken trillen van het boven
dek, een acticf-maken van het luchtvolu
me en een tévens benutten van den bo
dem. Daarbij kwam een vijfde opgave:
het harmonisch afstemmen van alle tril-
lendé organen.
Jarenlang heeft devioolbouwer aan zijn
programma gearbeid en hij mag dus
werkelijk trotsch zijn te kunnen zeggen,
dat hij de groote verbetering gevonden
beeft.
Jarenlang heeft de vioolbouwer aan
zijn programma gearbeid en hij mag dus
werkelijk trotsch zijn te kunnen zeggen,
dat hij de groote verbetering gevonden
heeft.
Hoe beeft hij dat alles nu tot stand
gebracht? Laat ons beginnen met den
kam: deze rust bij de door hem gebouw
de violen niet onmiddellijk op het bo
vendek, de klankstok wordt gedragen
door den bodem, hij gaat loodrecht om
hoog als bij de oude violen, maar hij
raakt het bovendek niet aan. hij gaat er
Een belangrijke uitvinding op muziekaal
gebied. Een Wienerin over haar be
zoek aan Haarlem.
1 doorheen door een ronde opening, hij
gaat nog een weinig omhoog en dan rust
de kam er op. De linkervoet vaa den
kam rust op een anderen stok welke aan
het bovendek verbonden Is, er door heen
gaat en lil de open binnenruimte van de
kast een einde neemt.
Nu zijn de bodem en het bovendek
niet meer door een klankstok vast aan
eikander verbonden, zij trillen nu beiden
op deselfde wijze en gelijktijdig, en
aaard oor wordt teven3 het luchtvolume
in toiling gewacht.
Dc kaïn ondervindt nu niet meer een
grooteren tegenstand bij den eenen voet
dan bij den anderen en zoodoendi ver
richt hij werk als een tweetandige vork.
Ongelooflijk veel sterker is het geluid
van de nieuwe viool nu. over welker
b&isvonn ik reeds ir-zdoueeloo. cat deze
reent is, zonder omgcoogen uiteinde.
Helder, krachtig en diep zijn de tonen,
monumenteel en pathetisch, tonen, zoo
als, aldus dr. Thomastik. een Bach,
een Beethoven en een Brückner felschen.
De tonen van een viool van onderbouw
vallen er geheel bij in het niet.
Verschillende nieuwe instrumenten zijn
door dr. Thomastik in het leven ge
roepen. zooals een bas als lagere octaaf
van de cello, en een tenor-viool als la
gere actaai van de viool.
Vooral bij samenspel voldoen zij bui
tengewoon. Om zijn nieuw werk in de
wereld te brengen is dr. Thomastik op
liet oogenbllk voornamelijk aangewezen
op Duitschland, de Weeners immers
hebben geen geld om het te kunnen koo-
pen, de meesten hunner moeten integen
deel hun eigen oude violen, waaraan zij
misschien zoo gehecht geworden zijn,
verkoopen.
Bovendiei geldt hier ook weer het
spreekwoord, dat een profeet nooit ge-
eerd wordt in zijn eigen land. Niet dat
men dr. Thomastik vijandig gezind is.
maar zeer velen staan «enigszins scep
tisch tegenover hem. Gelukkig echter,
dat ook velen de nieuwe viool hebben
hooren bespelen en toen niet meer aar
zelen konden toe te geven, dat de uit
vinding een bijzonder groote verbete
ring is. Het is nu eenmaal een eigen-
sciiap van zeer vele aardbewoners, en
ten deele een goede eigenschap, alles
steeds te willen aanschouwen met eigen
oogen en hooien inet eigen ooren, voor
zij tot de erkenning kunnen komen of
iets goed of slecht is. Ook wanneer zij
langs den weg van nadenken tot de
zeilde conclusie hadden kunnen komen.
liet ïs steeds bijzonder aangenaam,
wanneer men een buitenlander op waar-
deerende wijze over ons land hoort
spreken, het doet ons steeds tot de er
kenning komen, dat wij toch ook zeer
veel goeds hebben en veel op den vreem
de vóór hebben. Een medewerkster, van
de „Neue Ereie Presse". het dagelijks
eenige malen te Weenen verschijnende
blad, Alice Schalek, heeft voor eenigen
tijd ons laiidbezoclit en heeft daarbij ook
niet vergeten eens een kijkje in Haar
lem te nemen. Haarlem is over het alge
meen een in het buitenland vooral om
zijn oude kunst en om zijn historie bij
zonder bekende stad cn onze Weensche
moest dan ook beslist het Frans Hals
museum. waarover zij zooveel gehoord
had. bezichtigen. In haar Hollandisclies
Tagebuch vertelt zij dan haar lezers,
hoe ze in den tram aan den conducteur
vroeg, waar zij uit moest stappen, on
middellijk ontstond er een beweging on
der de passagiers, bij de halte spraken
verschillende personen haar aan en één
begeleidde haar zelis tot het museum.
Dit was echter overbodig geweest, want
een bord met een wijzende hand. dat
aan een hoekhuis bevestigd was, gaf den
weg aan. Men kan dus niet missen. Op
straat spelende kinderen en uit hun win
kels tredende kooplieden vroegen allen
„Naar Frans Mals?"
„De schilder", gaat de schrijfster
voort, „leert nog steeds in zijn vaderstad
voort, nog steeds ïs hij de geliefde zoon.
Typisch is het. dat alle schilderijen ge
schenken zijn, zij. die hun schilderij niet
weggeven willen, Jéenen haar tenminste.
Zoo beiiOQren in Holland cie kunst en
haar schatten aan liet volk. Ieder meent,
dat hii. wanneer de staat een Rembrandt
rijker geworden is, rijker is dan hij vcoe-
ger was toen hij zelf nog de eigenaar
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN.
4 60 Cts. per regel.
GENEEST IN ÉÉN NACHT
HOESTEN, RHEUMATIEK,
BRONCHITIS, STEKEN IN DE ZIJ,et*.
PRUSp' doos fi. 1.25p' 1/2 doos Fl. 0.75
De doozen, bestemd voor dea
verkoop in Nederland, zijn geheel voor
zien van HOLLANDSCHE etiketten, ea
van een BLAUWE band aan eeD zijkant.
Wij bevelen het publiek ten zeerste aan,
hierop bij aankoop goed te letten.
Als deze brief verschijnt zal heL ho
pen we aan den gemeenteraad gelukt
zijn om de begrootiug voor het voigenu
jaar ai te handelen. Het aantal verga
deringen zal dun ver in het dozijn we
zen. Het is aan eenigen twijfel onder
hevig o( -de belangrijkheid van de dis
cussie wel recutevenredig is aan dc
lengte daarvan. Maar liet schijnt nu een
maal niet anuers te kunnen uan zoo. De
leden verzamelen het gansche jaar doot
allerlei opmerkingen en zij hebben van
vele personen mededeelingen omtrent
misstanden vernomen, zij hebben ten
slotte vlijtig de plaatselijke bladen gele
zen en nu is het oogenblik bij de be-
grooting gekomen om dat alles ter
sprake te brengen.
We zullen de lezers niet vergasten op
de lange lijst van klachten en grieven.
Slechts één stippen wij er aan. omdat
deze tenslotte is uitgeloopen op een mo
tie die is aangenomen. Ze strekte om
uit te spreken, dat de nachtvergunnin
gen aan z.g. nachtcafé's niet langer ver
leend moeten worden. We moeten eerlijk
bekennen niet bijster op de hoogte te
zijn van het Haagsche nachtleven. Wat
er altijd van verhaald wordt, is niet
fraai. Waarvoor het nuttig of noodig
kan zijn, is ons niet duidelijk. De ge
wone café's sluiten om half één, dat is
waarlijk een tijd waarop men wel eens
erover kan denken oin naar bed te gaan.
Het is uit een algemeen hygiënisch oog
punt gewenscht dat iedereen 's morgens
om ten laatste negen uur zijn arbeid
aanvangt. Wil men dit kunnen dan dient
men niet veel na half acht op te staan.
Neemt men verder de hygiënische voor
schriften in aanmerking, dan dient men
7 a 8 uur te rusten. Als allereerste ter
mijn is het dus gewenscht om twaalf
uur „te kooi" te kruipen. Een sluitings
uur van half twaalf was dus voor café's
meer dan voldoende. Verlenging na half
één is zeker ongcwensclit. Men kan nu
wel betoogen dat iedere groote stad een
nachtleven heeft en houden zal, maar
het is de gelegenheid iu dc eerste plaats
die het verkeerde doet ontslaan.
Er bestaat nog een ander nachtleven
den Haag nJ. dat waarmede ue
Tweede Kamer een sieciit voorbeeld
geeft Twee avorden per weck houdt
het college een jvi.r.dvergadering die
na het middernac!lelijk uur duurt. Er Is
al vaak over deze vergaderingen ge
sproken en het bli.'-t noodig de aandacht
er op te vestigen dat diezelfde Tweede
Kamer, waarin vaak zulke aandoenlijke
redevoeringen over sociale maatregelen
worden gehouden, haar eigen personeel
aibeult op een schandelijke wijze. Bodes
die met een rust van niet meer dan een
paar uur. veertien a zestien uren dienst
doen, rijksveldwachters, die. zonder ex-
betaling, 's avonds viji uur lang aan
een kouden tochtigen ingang worden
geplaatst.
Zeg niet, dat de Kamerleden zelf ook
dien diensttijd hebben, want dat is vol
maakt onjuist Na eli uur 's avonds zijn
er geen tien, na twaalf uur geen vijf
leden aanwezig. De rest ligt al lang te
rusten als nog dertig menschen worden
afgejakkerd om wat op te schieten Al
leen de Voorzitter zelf is al den tijd
aanwezig.
In Australië hebben verleden jaar de
dagbladen besloten geen verslagen meer
te geven van vergaderingen, voorstel
lingen enz., die na eli uur duurden.
Het resultaat is gunstig geweest. Er
wordt na elf uur niet meer gewerkt.
Het ware dringend noodig dat einde
lijk de wetgever eens zijn aandacht aan
deze aangelegenheid ging wijden eu
i met één wettelijke bepaling een
eind tnaajrfe aan het nachtbraken. Even
goed als hij den bakkeisnachtarbeid
t aigeschaiL kan hij paal en perk
stellen aan het avondmisbruik. De hy
giënische overweging heett hier zeer
dwingende beteekenis.
Om hali één vertrekt de laatste tram
uit de stad naar de buitenwijken, maar
daarna komt er nog een speciale tram
één gulden per rit vraagt om alle
nacht-uilen naar huis te rijden. Dit alics
is overoodig. Nut noch genoegen heeft
het zoo diep in den nacht neg op sxraar
te zijn zonder noodzaak. Een aigemeene
bepaling dat na twaalf uur geen tram
meer mocht rijden is dringend noodig.
Met dc afschafiicig van de vergunnin
gen voor de naclilcaié's is een goede
daad verricht. Daarmede Is nog wel geeti
einde gemaakt aan het nachtelijk leven
maar een beperking vau het autoverkeer
's tactis zal er wel spoedig op kunnen
volgen en zoodra de lieeren en dames
genoodzaakt zijn naar huis tc wandelen,
zullen ze wel wat vroeger op .stappen.
Slechte gewoonten zijn met predikaties
niet veel te verbeteren. Het wegnemen
van de gelegenheden om ze bot tc vie
ren is eenter een aidoend midde;.
Een vorige maal spraken wc over het
■erzet dat tegen ue eigenaardige mo
numenten-verordening is komen opzet
ten. Thans zijn er wal meer bizonder-
heden bekend geworden. Er zijn 2Ü3
bouwwerken onschendbaar verklaard eu
reeds zijn 56 protesten tegen onsciiend-
baarverklaring ingebracht Reeds zijn
eenige ontheffingen verleend, o.a. voor
gezautsciiapsgebouwen. De gemeente
raad toch heeft het recht van beroep
aan zich gehouden. De Commissie die
de keuring heeft vervult heeft haar be
slissingen op slechts één geval na. met
aigemeene stemmen genomen. Dat klinkt
wel, maar iiet beteekent nog niet zoo
veel. want de maatstaf die de commis
sie ter iiand nam deugde waarschijnlijk
niet De samenstelling der commissie
was niet buitengewoon, maar In den
raad voert over dergelijke onderwer
pen wel het hoogste woord ccn opzich
ter-teekenaar.
Intusschen zal dc Raad ae 50 protes
ten, die ook nog voor uitbreiding vat
baar zijn, moeten behandelen. Van d<
twee reeds behandelde is er één aan
vaard en één afgewezen. Waarschijnlijk
zullen er dus nog verscheidene onthef
fing krijgen. Interessanter echter zal het
zijn te venlemen ot oe rechter van oor
dcel is of deze verordening bindend is.
Zoolang daarover geen uitspraak is ge
daan. ii3ngt de gansche artistieke zorg
van de gemeente in de lucht te zweven.
En het lijkt ons alleszins waarschijn
lijk, dat de rechter deze verordening niet
aanvaarden zaL Het geval dat tot een
beslissing moet leiden zal wel spoedig
zich voordoen en de uitspraak kan met
eenige spanning tegemoet worden ge
zien.
HAGENAAR.
BEVERWIJK GehuwdII. Burger eu'
E. A. M'.-ic.
Bevallen: J. de P-uiiierLoodvrijks d. A.
M. VonkElfrink d. C. SclwhrisFatels d.
OverledenA. M. Schenk», wed. vau K.
A. v. d. Waal, 81 j. Jobs. Spanjaard, gch.
met A. M. Diels, 56 j., (overleden té Am
sterdam! Hendrik Klarenbeek, goh. me*
M. Sodacr, 45 j., Joh. C. Jongojans, 2 J.
M. Sweeien, geh. mot J. Zweethorst, 70 f.
IL F. Th. Wamsar.k, wed. S. H. Schaafi-
mn, 83 iaar.
HAARLEMMERMEER. Bevallen: K.
A. Plu::'.ingater Si-ege d. W. M. Kick-
hoffAlderden z. M. Barondregtva®
Driel, 7. cn d. M. MoolhuijsenBulser t.
.1. M. van WielingenKouwon d.
Ondertrouwd: F. van Hooidonk, 23 j. en
II. IIol, 19 j. W. J. van Gulpen, wedr., S2
j. cn H. Vellekoop, 25 j. A. van Zundcrt,
21 j., en H. van dér Vhigt, 19 j.
Overivder.: Abram van Pieter Frliua, II
uren, soon van C. Filius. Leondert Maar
ten Oosthoek, 57 j., gehuwd niet M. vaS
Beusekoiïi. Jacobus Johannes Vlasveld, t
j., zoon van Ia. Vlasveld. Adriana Klap
wijk, 67 j"., ongehuwd. Johanna Klaainai
Goester. 73 j., gehuwd roet P. Mantel.
Margarotha B. Beenriterboer. 16 m., doch
1 ter van J. Beemsterboer.
