DE KIESWET.
HAARLEM'S DAGBLAD
VRIJE. Ali ü4 Mr- Aft l 192:2
DLRCE BLAL
f DE VERKIEZING VAN 100 NIEUWE KAMERLEDEN. - WAT DAAR-
*AN VOORAF CAAT. DE VROUWEN STEMMEN MEE. HOE DE
VERKIEZING PLAATS HEEFT.
Binnen 45 dngcn na de candidaatstel-
ling geschiedt eon stemming over de lijs
ten eu de daarop voorkomende candi-
aten. De stemming vangt nan des mor
gens te acht uren en duurt tot des na-
ddags te vyf uren. Werkgevers
Alom zien wij de kiesvereenigingen be-
cig met het samenstellen der lijsten van
«andidaten voor de verkiezing van de
leden der Tweede Kamer.
Immers op den derden Dinsdag van Sep
tember a.p. moeten do 100 leden dier Ka
mer aftreden.
Do candidaatstelling voor aio verkia-
mng heeft plaats op den voorlaatBten
Dinsdag der mnnnd Mei, (dit jaar dus op
13 Mei a.s.)
Tn het vervolg zullen niet alleen do
mannelijke kiezers uitmaken welke afge
vaardigden gekozen worden; de vrouwen
hebben ooit oen woordje mede te spreken.
leder, die vóór of op den loden Mei a.s.
deu leeftijd van 25 jaren 'leeft bereikt
moet mede Btemmen, teuzjj by of zij om
«en of ander reden van de uitoefening
vnn het kiesrecht is uitgesloten.
ten zorgen, dal kiezers die iu hun dienst
zÜni gedurende ten minste twee achter
eenvolgende uren tusschen 85 uur
daartoe gelogenheid hebben,
Elke kiezer krijgt ueu oproepingskaart
thuis gezonden, waarop de candidaten
enz. zjjn vermeld of waaruan hun namen
afzonderlijk zijn toegevoegd.
Deze kaart moet bij do stemming over
handigd worden aan den voorzitter van
het stembureau, waarvoor men oen stem
biljet ontvangt. De kiczor begeeft zich
naar eeu niet in gebruik zijnden lease-
stemt aldaar door met potlood
Tusschen 23 Maart en 15 April kau een rooj tu jnai[en ecn w;t stipje, geplaatst
«en ieder zich aan de afd. Bevolking (Ged. j ju ocu gtemvalt vóór den
Oude Gracht) vergewissen of hij (zy) op candidaat zijner keuze.
de kiezerslijst voorkomt.
'Ir' vrouwenkiesrecht en d e ervaring
bi. vorige verkiezingen opgedaan,
maakten verschillende wijzigingen in de
Kieswet noodig, welke thaas tot stand zyu
gekomen. Hoewol bij den opzet der wijzi
gingswetten fiêt niet in de bedoeling der
Regeering lag om in het stelsel wijziging
te brengen, zyn de veranderingen, die
veelal bij amendement in de wet zjjn g»
bracht, wel van zooveel belang, dat z\j
een verhandeling waar zijn.
Zoo kunnen dan op 23 Mei a.8. bji den
voorzitter van hoofdstembureau, ter se
cretarie der gemeente waar dit is geves
tigd van des voormiddags 9 uur tot des
namiddags vier uur lysten van eandi-
duteu worden ingeleverd. (In bet geheele
Jam! zjjn 18 hoofd stembureau» voor de
verkiezing van de leden der 2e Kanier.
Eén daarvan is te Haarlem.)
Op deze lijsten mogen ten hoogste tien
candidaten worden geplaatst; zjj moeten
ooderteekeng zyn door ten roinste vijf en
twintig personen, die volgens de kie
zerslijst geldende op h et oogenblik der
inlevering kiezers zijn voor het lichaam
waarvoor Ie verkiezing moet nlaats
hebb"
de uuulidatcuiyst moet worden
overgelegd de schriftelijke verklaring
van iederen daarop voorkomenden can
didaat, dat bjj bewilligt in de plaats
hem op de lijst aangewezen. Zjj, die bui
tenslands vertoeven kunnen doze ver
klaring per telegram zenden.
Ook is legalisatie der handtcckening
van der candidaat niet meer voorge-
«ehreven, zooals vroeger.
Gehuwde vrouwen of weduwen, dio
candidate zjjn, moeten op de canilidaten-
lijst worden vermeld met den naam-van
haar echtgenoot of overleden echtgenoot
onder toevoeging van haren eigen naam,
voorafgegaan door het woord „geboren'1
of een afkorting van dit woord.
Hierdoor weten de kiezers wie de can
didate is en bovendien bereikt suen een
uniforme aanduiding.
De candidates moeten op üo lijst ver
meld worden h> do volgorde, waarin aaD
Hen de voorkeur wordt gegeven. Dat dio
volgorde van veelbelang is, zullen wy
•traka met een voorbeeld 'racbten dui
delijk to maken.
Indien een ondertcekenaar (kiezer)
van een candidatenlyst niet v.o>t ir. de
gemeente waar het hoofdbureau is ge
vestigd, moet by de inlevering der lyst
ovorgelegd worden een verklaring van
den burgemeester zyner woonplaats, dat
hij voorkomt op de kiezerslijst in die
gemeente.
Onveranderd is gebleven dat do ean-
didatenlyst moet worden ingeleverd doos-
één der onderteekenaren, dat dezelfle
kiezer met meer dan één last mag tee-
kenen en dat ecu gemachtigde kan aan
gewezen worden om do lyst te verbinden
Zyn de lysten op den 23steii Mei a.s.
ingeleverd, dan worden zo onderzocht
door het Hool'dstemburcau.
Eventueele verzuimen kan het laten
herstellen.
In ieder geval uiterlyk op den 14den
dag na de inlovering beslist het hoofd-
stem bureau in een openbare zitting oveT
de geldigheid der lysten.
Ongeldig zyn de lysten:
a. die met zyn ingeleverd tusschen 9
«n 1 uur by den voorzitter van het
hoofdstembureau;
b. die niet door bet vereisebto getal
bevoegde kiezers zyn onderteekend;
e. die niet voldoen aan de voorschrif
ten wat vorm en inrichting betreft,
d. waarop alle candidaten zyn ge
schrapt op grond dat zy niet voldoen aan
de wettelyke bepalingen.
Kon vroeger alleeu de inleveraar der
lyst by Gedeputeerde Staten in beroep
komen tegen de ongeldigverlslaring der
lyst of schrapping van een candidaat.,
dat recht van beroep is aanmerkelijk
gebreid.
doortaau kunnen alle kiezers tegen
alu- beslissingen van het hoofdstembu-
TCau, onverschillig iu welken zin zy zijn
uitgevallen, in beroep komen.
Het Hoofd stem bureau nummert de lijs
ten niet meer, dat doet bet centraal
stom bureau in den Haag, waar ten slotte
do gegevens van alle IS hoofdstem bu
reaux bij elkaar komen.
By bet Centraal Stembureau kunnen
de verschillende lijsten tot groepen wor
den verbonden.
Onmiddellyk ua afloop van den ter-
myn voor de verbinding der lysten wordt
tol do nummering overgegaan, weiko ge
schiedt by loting. Groepen van lysten
en eveneens gelyKluidenilc lysten gelden
daarbij als één lyst.
Deze veranderde nummering
bevorderen, dat allo lijsten van eenzelfde
party hetzelfde nummer hebben, wat
voorlichting vun den kiezer vergemak-
JceJykt.
indien cehtcr een party haar lysten
niet verbindt, of niet in eiken kieskring
een lijst inlevort, zal Let gevolg van
deze regeling zyn, dat op het stembiljet
in verschillende of alle kieskringen, in
de reeks der nummers vnn de lysten een
of meer nummers uitvallen. Bezwaar
«al dit echter niet opleveren. Ten slotte
heeft dezo nieuwe nummering nog dit
voordoel, boven de bestaande, dat de pu
blicatie der lysten door het Centraal
Stembureau, oen meer overzichtelijk ge
heel vorint dan vroeger, en zonder moeite
is te zien, welke candidaten door een
party in de verschillende kieskringen
zyn gesteld.
Doet men het op andere wyze dan is
de stem van onwaarde.
De kiezer vouwt hot stembiljet dicht
i werpt het in de stembus.
Hiermede is voor den kiezer het
kiezingswerk afgoloopen. Wy wijzen er
op, dat ieder, dio volgens de kiezerslijst
bevoegd is tot do keuze mede te
ken, verplicht is zich binnen den voor
de stemming bepaalden tyd ter uitoefe
ning van zyn kiesrecht nnn te melden
•y het stembureau.
De stemplicht bestaat duB nog!
Hoe wordt de uitslag van de stemming
nu opgcinaaktf
Alle stemburoaux in eeu gemeente
brengen hun processen-verbaal enz. by
den burgemeester, die ze laat overbren-
gen naar het Hoofdstcmbureau, waar
alle stemmen uit den geheelen kieskring
worden verzameld.
Alle IS Hoofdstembureaus (het Byk is
verdeeld in 18 kieskringen voor de 2e
Kamer) brongen hunne verzamelde ge
gevens ter kennis van het Centrazl
Stembureau in den Haag. Daar wordt
officieel vastgesteld, welke candidaten
gekozen zyn.
In de samenstelling van dit uitslag
is echter verandering gekomen.
Zooals bekend is, worden alle stom
men van allo lystongroopcu, gelyklnï-
doDde lysten en van do op zichzelf staan
de lysten samengesteld cd deze totaal
som gedeeld door het aantal plaatsen,
dat te vervullen is. (i. g. voor do 2e Ka
mer: 100).
Het aldus verkregen quotient wordt
kiesdeoler genoemd.
Met dozen kiesdeoler wordt het aantal
plaatsen over de groepen, gelykluidende
lijster, en de op zich zelf staande lijsten',
verdeeld. Zyn er nog zetels over, dan
worden die toegewezen aan de lysten
met de grootste o. ..•rsebotten; by deze-
toekenning blyven voorloopig buiten
aanmerking do lysten, welker stemeyfer
lager is dan 75 pet. (vroeger 50 pet.) van
den kiesdeeler.
Do prakt.yk heeft geleerd, dat de grens
iu 50 pet. van deu kiesdeoler te Jaag
as gosteld. By do verkiuzing van de
loden der 2o Kamer in 1918 zyn ver
schillende zetels toegekend aan partyen
wier aantallen stemmen aanmerkelijk blo-
ven beneden den kiesdeoler.
Behalve do roods genoemde kiesdeeler
is er ook nog oen bijzondere kiesdeeler,
die gebruikt wordt voor de vcrdeeling
van de aan do lysten groepen toege
kende zetels over de lysten waaruit C
bestonden.
Heeft die verdeeling plaats gehad, dan
waren volgens de oude methode, aller
eerst verkozen, die candidaten, die het
aantal stemmen hadden verkregen ge-
lyk aan den kiesdeeler of den byzonde-
kiesdeoler, naar gelang, dat de lyst
al of niet tot ecu groep behoorde. Daarbij
had dan do bekende overdracht van
stemmen boven den kiesdeeler op den
volgenden candidaat plaats.
Waren er b.v. aan een lyst 5 plaatsen
toegekend, en waren er slechts drie can
didaten, die den kiesdeeler of bjjz. kies
deeler hadden (die dus verkozen waren,,
dan werden de overige twee plaatsen
toegewezen aan die candidaten, die de
meeste stemmen hadden verkree
m. a. w. de candidaten uiet >le meeste voor
keurstemuien waren dan gekozen eu w
er afgeweken van de volgorde van
lyst, -lie zoo zorgvuldig door de kies-
ecniging was opgesteld.
Dit was voor de gekozenen, die onder
aan op de lyst stonden een blyde, voor de
voorbijgegane candidaten ecu oaaange
name eu voor do kiosvereenigingen een
ontstenimcude verrassing.
In 1918 is het zevenmaal voorgekomen,
dat een candidaat door voorkourstemuien
in afwjikiv -lo volgorde van de lijst
Tic S.v u.-.-i. uorneurstenuncu gaf-
atUi-to„ weinig verkwikkelijke be
moeiingen. Om hieruao een einde te ma
ken is er nog een derdo kiesdeeler by'ge-
koraen t. w. een lystkiesdeelcr.
De lystkiesdeelcr is gelyk aan het quo
tient dat verkregen wordt by deeiing van
het to.aal aantal stemmen der lyst door
het aantal plaatsen aan de lyst loege-
nenil (b.v. totaal aantal stemmen der lijst
1000, 4 zetels toegekend, lystkiesdeelcr
250). .Stemmen, hoven den lystkiesdoeler
verkregen, worden overgebracht op de
eandidntcu in de volgorde, waarin zy op
de lyst voorkomen.
Gekozen zyn de candidate.1!:
Ie. die hot aantal stemmen hebben
kregen, gelijk aan don lystkiesaeeler (na
overbrenging der stemmen);
2e. die de meeste stemmen hebben
kregen, mits elk hunner een aantal stem
men verkreeg grootor dan de helft
den kiesdeeler;
3e. die in do volgorde het 1 oogst ge
plaatst zyn op do lyst en nog niet gekozc:
Een oenvoudig voorbeeld ter "erduide
lykiög.
Oude methode:
Hemen we aan dat de kiesdeeler (of de
byzondere kiesdeoler, indien de lijst, is
verbonden) bedraagt 890 en aan de lyst
3 zetels zyn toegekend,
Candidaat A heeft 1000 stemmen.
Na overbrenging der stemmen fcr^gt:
E 349
F 60
Gekozen zyn A en B, die den kiesdee
ler hebben en de derde zetel krygt E,
omdat hy de meeste 'voorkeur) stemmen
heeft.
Nieuwe stelsel.
De Candidaten hebben evenveel stom
en gekregen als hierboven is vermeld.
De kiesdeeler of byzODdcre kieedeeler
wordt alleen gebniikt om hot aantal ze
tels te "verdoelen. In dit geval zyn 3 ze
tels toegewezen.
Nu moet dc lystkiesdccler gezocht wor
den! Het aantal stommen der lyst bu-
draagt 2100 gedeeld door het aantal ze
tels (3) iö 700 (lijstkiosdeoler).
Na overbrenging der stommen krygt:
Candidaat A 700 stommen.
B 700
C 240
D 51
E 349
F 60
A en B zyn gekozen, omdat zy don lyst
kiesdeeler hebben. E heeft geen aantal
stemmen grootcr dan do helft van den
lijstkïeedceler, by moest om gekozen te
zyn minstens 351 stommen hebben, doch
heeft er slechts 349.
I zyn voorkeurstemmen geven hior
dus niets.
Een zetel moet nog toegekend worden.
Geen enkele candidaat (C D E of F) heeft
een aantal stemmen verkregou, grootcr
dan de helft van den lystkicsdeeler, zoo
dat de alsnog te vervullen plaats wordt
toegekend aan den in de volgorde hoogst
geplaatsten, nog niet gekozen, candidaat
der lyst i. e. aan C.
Gckozeu zyn dus A B eu C en niet zoo-
s in het eerste geval A li en E.
Door (leze nieuwe ineUiodo wordt dus
de macht van de kiesvoreeniging, die de
■sndidaten rangschikt veel grooter om
bepaalde personen als afgevaardigden ge-
izen te zien.
Volg-'us enkele leden der le Kamer
wordt het beginsel, dat gelegon was in bet
■loen rekenen roet de voorkeurstemmen,
practiBch vermoord. Andere leden meen
den weer. dat deze maatregel een opge
wekt partyleven ten gevolge zal hebben.
Bedankt A B of C, dan komt een der
overige candidaten aan de beurt. Volgens,
het oade systeem kwam de candidaat met
de meeste stemmen daarvoor in aanmer
king. In het nieuwe systeem komt aller
eerst in aanmerking do candidaat, die
aantal stemmen heeft verkregen groo
ter dan do helft vaD den lystkicsdeeler eu
daarop volgen do overige n:ot goxozen
candidaten iu de volgorde der lyst.
Volgens het voorbeeld komen dus by
vaeatures achtereenvolgens in aanroer
king om gekozeu te worden C D E of F
Zooals men ziet heeft E geen enkel voor
recht.
Nog ecn belangrykc wyziging ia in de
Kieswet gebracht, welke vernand houdt
met de volgorde der lyst n.l.: dat candi
daten, die hun benoeming niet hebben
jeuomeu of dio niet zyn toegelaten or
die opgehouden hebben lid der Kamer te
indien zy hun verlangen daartoe
schriftelijk san het centraal stembureau
hebben medegedeeld, geacht worden by
het later openvallen vun een plaats nog
op dè lyst van nict-gakozenen voor te ko
men op de plaats, aangewezen door do
hierboven vermelde volgorde van verkie
zing.
Hieraan is hot voordcel verbonden, dat
iemand, die wegens afwezigheid tydo-
lyk uit de 2e Kamer treedt, er weder in
kan terugkeeroii.
Meer wyzigingon zyn nog in de Kies
wet aangebracht, doch die zyn moor van
belang voor de ambtenaren, belast met
de uitvoering dor wet. Ook voor de ver
kiezingen vnn do loden van de Provin
ciale btaleii en de Gemeenteraden zyn do
oorschriften gewyzigd.
Aangezien die colleges corst in 1923 af
treuen komen wy daar !ajer nog op terug.
J. A. PIJZELMAN Jr.
HET PROCRAMM* VOOR
ZONDAC.
Westelijke aidosllng.
te klMM.
FeyenoordD. F. C. (scheidsrechter:
H. A. Tromp).
H. V. V.—Haarlem (scheidsrechter:
W. Eijmers).
V. A.V. O. C. (scheidsrechter
J. v. d. Dungen).
R. C. H.U. V. V. (schddircchter:
Th. van Zwietcren).
Overgangsklasse.
S. V. V.—A D. O.
biormvogelsSparta.
A. F. C.u. K. y,.
ExcelsiorZ. F. C.
Quick—V. U. C.
't GooiHennes.
Kesarr» Ut* kluM A.
Blauw Wit II—Spartaan II.
H. F. C. II't Gooi II.
Haarlem IIU. V. V. II.
Hilversum IIAjax 11.
KeMrre late klasse B.
V. O. C. II—Quick II.
Hennes II—S. V. V. II.-
Sparta UConcordia II.
H. B. S. II—D. F. C. II,
Tweede klasse A.
Alcmaria Victrix—Z. V. V,
E. i). O.—H. F. C.
W. F. C.Purmorsteijn,
SchotenV S. V.
Tweede klasse Bi
D. O. S.Xcrxcs.
Olynipia—O. D. E.
HerculesConcordia.-
VictoriaZeist.
Tweede klasse Cl
NeptunusA. S. C,
DordrechtUnitas.
C. V. V.—O. D. S.
Steeds HoogerFortuna,
Reservc tweede klasse A.
Z. F. C. II—A. F. C. 11).
D. E. C. II—Z. V. V. II
Hollandia IIAjax III.
Derde klasse A
Amstel—H. S. V.
Steeds VoorwaartsD. W. S.
D. W. V.—Helder.
Wilhelmina VooruitAssendeJfi.
Oostelijke afdesllng.
1st', klasse.
Be Quick—Vitesse.
Theole—Go Ahead.
U. D.—Z. A. C.
HeraclesEnschedé.
Zuidelijke «tde+Hng.
Eerste kla*M
V. V. V.—Willem II.
BredaniaD. O. S. K. O.
M. V. V.—N. A. C.
PhilipsWilhelmina.
Noordelijke efdseltns.
Eorele klasse.
VelocitasUpright.
ForwardFnsia.
G. V. V.—W. V. V,
AchillesBe Quick.
AlcidesVeendam.
Gemengd Nieuws
EEN KIJKJE IN DE HONCERDISTR
1CTEN IN HET WOLCA-GEBIED.
Over de ellende in Rusland scbryft de
Telegraaf-corrospondent Uit de Wolga-
Wy begeven ons naar een kleine houten
woning, waar ia een niet banken en t:i-
gemeubeld onaanzienlijk vertrekje
rronw schrijfarbeid verricht. Het ko.-l
ecnige moeite haar te beduiden dat wy
deu president der Fovjot te Volost won-
schen te 6preken, maar ais ons gelukt is,
haar dit begrypelyk te maken, zendt zy
snel cenige boden uit. Na oen kwartier
komen eenige boeren binnen die zich als
leden der Sovjet aanmelden, maar zij
kunnen geen inlichtingen geven want de'
papieren zitten in den lessenaar eu de se
cretaris heeft den sleutel in zyn zan-
Alsdan verschijnt de secretaris, e;n ver
i jongeman, die zich voor onze tafel
opstelt eu gereed ia onze vragen te beant
woorden. De eerste vraag betreft het aan
tal inwoners der Volost. Allen vangen
gelyk san te sprekeD, ook oen oud vrouw
tje dat do kamer is binnengedrongen, ook
onze eigen sleevoerder, ook iedereen die
toevallig in huiB was en nu uit nieuws
gierigheid het vertrek mede bevolken. Als
antwoord bekom ik cijfers die niet met
myn opgave.i ov.-recnstcmmen en na veel
..sJag en veel geredeneer komt bet juiste
bevolkingsvy.c- van 'ui4 uit de nape-
useen van deu secretari; te voortcaijn
in 9114 had deze Volost 7300 inwo
icre. Op elk mijner volgende vragen ont
spint zjch een debat, waaraan rayn vrien
delijke tolk die toch ook ecn echte
Russin is dapper deelneemt. En wan
hopig bedenk ik hoe lang dit alles deren
moet, wanneer ik dezen braven Russisch/u
boeren hun hart laat ophalen aan e.a g.
wichtig en interessant onderling discours.
I)ns vraag ik nailrnkkelyk wie der aan
wezigen tot dc Sovjet behooren er zyn
er drie en veeg met vriendelijke arm
bewegingen de rest uit het kamertje,
wat allen zich vergevensgezind glim
lachend laten welgevallen. Maar juist zit
ik weer op myn b.op.1 en vraag de bevol
kingscijfers van dit oogenblik of de deur
gaat open en het oade vrouwtje komt hui
lend binnen en plaatst zich opnieuw naast
me. De tolk geeft mjj als reden hater
hardnekkigheid op, dat zy 2 kinderen
heeft en een oude moeder van 82 jaar
die alle hongorig zyn dat zij welis
waar geen lid der Sovjet is, maar dat de
opgegeven redenen voldoende r4jn om by
de bespreking tegenwoordig te wezeo. Do
drie Sovjetautoriteiten schudden gUm-
iaubend-vergoclykend hot hoofd en dus
geef ik het oude vrouwtje een stoel va ïr-
op zy tevreden plaats nc-emt. Het gesprek
kan voortgaan.
„Hoeveel inwoners telt de Volost1?"
De tolk stelt de vraag en de secretaris
houdt eeu lange toespraak, waarop de iclk
weer een lange repliek houut, waarop de
\oorzitter een reeks uitgebreide bemer
kingen ten beste geeft, waarop het i
dert-je eveneens ecnige denkbeelden
gint te ontvouwen. En ik tik radeloos
iiyn potlood op de houten tafel, waarop
allen opeens verschrikt zwygen. Zoo kan
het niet gaan. Waarom hebben allen zoo
lang gesproken." O, zegt de tolk glim
lachend, „wy wisten niet of u de cijfers
Novo Alexandrowska dan wel van do
geheclo Volost hebben wilde."
Zoo gaat dan de ondervraging weer
voort, nadat ik beduid heb, dat ik den
oestand van de geheele Volost wensch u
weten. Er zyn 2560 volwassenen en 17:)
kinderen. Van de 174S kinderen is slecht-
voor 769 eenig voedsel. Van de volwai:.'
neu slechts voor 463. Het sterftecijfer i-
35 tot 40 pcreouon dagelijks.
Ik vraag of naar dc meening van J-:
Sovjet-leden do toestand in deze Volost
erger is dan in ceuig ander deel van
'.lOngergebied, omdat ik weten wil of
begrijpelijke begeerigheid naar hulp hua
objectiviteit beïnvloedt. Maar met gr ooi e
oprechtheid luidt hun antwoord het
welk toch beteckenen kan dat onze ba'.p
zich naar die andere plaatsen wenden kan
„Neen, er zyn districten waar de toe
stand veel erger isl Maar wanneer hier
geen directe hulp komt, zal straks nog
slechts een derde der bevolking in leven
zyn.
Dan richt myn vragc-n zich op den toe
stand van don veestapel, want deze ge
gevens zyn beteekenisvol zoowel om te
komen tol een beeld der verarming
om vast te stellen hoe het per spec tic.
den volgenden oogst zal zyn. Zonder paar
den geen drijfkracht voor de landbouw
machines zonder koeien geen levens
onderhoud. liet is dnidelyk dat ecn ïarxi-
oppervlak dat voor de bewerking 100'J
paarden vordert, slechts voor een tiende
bearbeid kan worden wanneer slechts 1JO
paarden overgebleven zyn. En waar paar
denkracht de eenige transportmogelyk-
heid uitmaakt voor vervoer vaai station
naar dorp, blykt uit bet sterk gereduceer
de paardenaantal tevens hoe critiek do
trausjiortvraag van dit oogenblik is en
boe groot de moeiclykbeid is do levensmid
delen te vervoeren naar de plaatsen waar
honger geleden wordt.
Van de 3626 paarden dio in de Volost
Novo Alexandrowka leefden in 1914 zyn
nog slechte 22Ö in leven. Van de 74 r
koeien nog 407. Vnn 8888 schapen no;
104. Ziehier deu geheelen veestapel vai
een Volost, die in normale tijden 2100 zwrj
non, 2731 kalveren, 530 osson en een onge
limiteerd aantal hoenders bezat.
Van al deze «ijfers zyn die welke op
het paardenaantal betrekking hebben het
treurigst. Er zyn dorpen waar van 400
paarden sleehts 32 overbleven van welke
slechts 10 in staat waren een reis ie on
dernemen, zooals 't geval was in Pristan-
noe tydenB het oponthoud aldaar van öir
Benjamin Robertson.
Nndn*. het onderzoek in het Sovjcrhuis
geëindigd was, begaven wy «ros op neg
naar verschillende dorpsgcdeclten om do
woningen te inspecteeren. Het oude moe
dertje opende nog eenmaal den mond. „Of,
iu spoedig hulp kwaint"
Ik wist hoe moordend langzaam dc trei
nen voortkropon over dc duixenden kilo
meters lange spoorbaun, maar ik durfde
niet anders zeggen dun _ja, «poodig" on
ze probeerde myn band te k m*n. ICi. ver
weet mjj niet eens dat ik *03 iaat geko-
EEN NIET BESTRAFTE MOORD.
Er is al veel te doen gewecs' over
he' doodschieten van den arbeider
Jahnke, 'wee jaar geleden, door \rij
willigere, te Hungerstorf in Meckicn
burg. Drie medeplichtige o, Thormauxi,
Wegeer en Dieckmonn hebben daar
voor in 1920 moeten verschijnen voor
c-en jury 'e Schwcrin. Zij schoven alle
schuld op den toen voortvluch'igen
Hailinghausen en werden vrijgespro
ken
Daardoor gesterkt in de overtuiging
dat hem ook wel niets zou gebeuren
is Hnrlinghouscn zich vrijwillig komen
aanmelden, ook al omda' zijn contan
ten op waren. Dit roerende vertrouwen
van den moordenaar in do hedendaag-
sche Duitsche justitie werd niet bc
echnamd Ondanks zijn uitvoerige be-
ken'enis, dat hij den arbeider Jahnke
niet voorbedachten rade had doodge
schoten, is Harlinghausen door de
rechters te Schwerin vrijgesproken.
In de Kapp-dagen vertelde hij
wa.s 'n troep vrijwilligers naai' Hun
gerstorf g.-gaan om Jalinke 'e arrestee
ren, van wien verteld werd, dat bij
een j.woes1 Spartakigt'' was. le'a straf
baars was den man verder nie' ten
laste gelegd. Men kwam den arbeider
halen op het landgoed van von Put:-
kammer, die de vrijwilligers op wijn
en sigaretten onthaalde, terwijl Julin
ke op de riiwsio wijze werd mishan
deld. De heer von rut'kammcr drong
er op aan, dat men er voor zoo xor
gen dm „die Bolsjewiek" nooit terug
kwam. Harlinghausen beloofde dai eu
maakte eeu plan, om Jahnke by he'
transport dood te schio'en. Later kon
men altijd zeggen, dat hij geprobeerd
had <e ontvluchten.
Mat ««"li wagen werd Jahnke naar
Gre\esmöhlen gebracht. Onderweg
net Harlinghauecui halt houden en
moest Jahnke uitstapjiesi. Tnormann
had zich onder één of ander voor
wendsel verwijderd en Dieckmann en
Wegner hadden Jahnke tusschen zich
in ganonum en brachten hem naar
een zandkuil, waar hem werd meege-
deeldj dat hij zou worden doodge
schoten- Harlinghausen zou hem
om het vluchtverhaal waarschijnlijk
te maken van achter neerschieten.
Maar dat kon hij toch niet eu daar
om had hij zijn slachtoffer toegeroe
pen: „Draai je om-" Vervolgens liud
hij hem door do borst geschoten, doch
niet doodt/lijk getroffen. Met een
schol van dichtbij wildo hij den men
uit zyn lijden helpen, maar toen riep
één van (le anderen hein toe: „Niet
van zoo dichtbij, dan zien ze de spo
ren van liet kruit". Daarop was har
linghausen oen paar passou achteruit
gegaan om liet genaue.chol te lossen.
Aldus de bek£nUni8 van beklaagde
zelf. Von Putk.uiimer had hersen
schudding golutd en vond, dut men
daarom ann zijn woord cm van toen
niet te veel waarde moest hechten, üe
reeds vroeger vrijgesproken rnede-
phcatigen weigerden alle verdere in
lichtingen. Hot M. spreekt vun
rd, de verdediger van moord en
verzachtende omstandigheden, doch
de jury gaat. niet vtruor dun „het
veroorzaken van den dood door zor
geloosheid." Er wordt ecui juar ge
vangenisstraf gebischt, doch de re. h
ters verklaren, dut do vervolging
wordt opgeheven, op grond der aiuncs
tie-wet. De staat betaalt de kosten
an het geding. Zoo eindigt de jusli-
tieele komedie, zoo meldt het N. v.
Dag.
naar het get cl bezortren bij uwe schuld-
eischers in dit «eva! de Verzekering
Mij., zoodat de kosten van opzenden
voor uwe rekening komen.
VRAAG: Moet bij een gemeente
lijke en andere aanbestedingen het be
drag op gezegeld papvc;- t.U-.au 1 Is het
^rafboar wanneer men het niet doeti
In Beverwijk kreeg ik f 25.50 boete. Is
dat iuist. als ik geen waarschuwing
heb ontvangent ANTWOORD: lo.
l 2o- Ja
VRAAG Mag ik wanneer ik ka
mers verhuur met pension, schadever
goeding eischen, als iemand met mij
afgesproken heeft met April te komen
en hij pas c-en maand later verschijnt T
ANTWOORD Ja, gij kunt van dien
verloren maand de huurwaarde van
de kamers en de winst op het pension
die gij zioudt hebben als uw kamerbe
woner een maand eerder gekomen
was, als schadevergoeding èfaëheti.
VRAAG: Kan ik op 15-jarigen
Ieeftiid M-U.L.O.-eindexamen doen,
of moet men daartoe een bepaalden
leeftijd hebben? ANTWOORD: Op
15-jarigen leeftijd, (niet jo;>jer) kunt
u het eindexamen M.U.L.O. doen.
VRAAGIk ben als vast, werkman
dienstig en een week thuis eewce.it
wegens ziekte op advies van den dok
ter. Mafr mijn patroon mij h c' f loon
betalen, als daar nooit over gespro
ken isl ANTWOORD: Neon, gij
hebt recht op hel volle loon.
VRAAG: Van mijn Azalea's is céa
het vorig jaar na bloeitijd in enkele
takken veel sterker omwikkeld dan
de overigen takken, de bloemknoppen
zijn op die s'erker ontwikkelde takken
ook veel verder. De fraaie vorm van
de plant 's nu verloren. Kau ik huur
suoeicp, en zoo ja, wanneer? Kan ik
Rubriek yoor Vragen
VRAAGAls eeu man door omstan
digheden van zijn vrouw af wil gaan,
en er geeu kinderen ziju, is hij dan
verplicht voor zijn vrouw nog (e beta
len, als de vrouw in staat is, zelf in
haar onderhoud 'c voorzien
ANTWOORD: Ja, tenzij de schuld
ar< dit „willen weggaan" bij dc vrouw
schuilt.
VRAAG: Mijn kanarie zit den ge
heelen dug met den kop te schudden
Zyn oogmi zyn waterig en Juj kun
tuet me.-: zien. üvorijruns schijnt Jiy
gezond, llij eet ook veel. \V at te
uoen/
ANTWOORD: Plaats uw kunurie
op ecu goed verwarmde plaats
geef hom ais bijvoer dagelijks
haJ.etje van een mengsel noning met
(ijn gemaarde beschuit tol oen deeg
gewaakt breng oen stukje aluin in
zijn drinkwater.
VRAAG: Ik heb een hen van een
jaar oud dio goed eet maar onwaar
schijnlijk licht is en geen eieren
legt. Waarschijnlijk teert zij van
binnen weg. Wat is daartegen te
doen?
ANTWOORD: U kunt nog probee-
teii mei Jlcbl vei leerbaar en vochtig
voedsel toe te dienen, zooals rijst in
melk gekookt wat prima Ochtend-I
vöer met wat nu. ge» vleeech fijn ge
maakt.
VRAAG: Mijn gezin bestaat
man, vrouw en een kind. Mijn in
komsten zijn f22. Hoeveel belasting
moet. iü betalen?
ANTWOORD: Rijks- en gemeente
inkomstenbelasting f 25.10.
(Rijksbelasting tn hoofdsom
vol jaaa* f 123.
25 Rijik
17 Prov. f 174.66
100 Gemeente
Vcdödiigingabelasting n f 26.
G cm een te) ijke 1 n k omstcnbel
vol jaar f 240.50
f 564. IC
Nu ben ik forens van Amsterdam.
Er komt dus nog een kleine f 200 hij,
voorts personeele beSasting f 103. Zoo
betaal ik dus van dit tract amen t
bijna 1 900. Is dit Juist?
ANTWOORD: Indien u forens 1s
Amsterdam dan is uw aanslag
Haarlem te hoog en moet die met
p!,m. f 120 worden verminderd. De
opcenten worden dan (42 plus 273
van 100 I i 13366 en de gemeente in
komsten belasting 2/3 van f210.50 is
f 160.33.
VRAAG: Eensf. kwam altijd een
bode van een verzekering buiten de
stad om pelden te Innen. Nu wordt
ons verzocht het ee!d op te sturen.
Zijn porti voor onze of voor rekening
van ile Verwkerilte Mij.? A!NT-
WOORD Tenzij de voorwaarden iets
anders inhouden moet u als schulde-
iio-
van de planten stekken nemen,
ja, welke deelen, bloemhou' of ui
acheuteu Hoe moeten dc stekken v
zorgd worden
Ik heb ook eeu wiutcrbloeicr
ïonia waarvan ik de naam vcrge'en
ben. He1 is het Frausche soort umt
de eigenschap enkel door stekken 'o
kunnen worden vermenigvuldigd. Kan
ik haar in de kamer overhouden in 't
licht of moet zij wat af ge'and worden
op een koele piaats 1 Verdraagt zrj
even zwaren mest als de Azalea's en
evenveel wa'erWord zij verpot ui
molm- of blad-aarde
ANTWOORD Hel f eurt dikwijls
da« sommige scheuten bij dc Azalea's
sterker groeien dan de andere. Is
men erg gesteld op ecn platten vorm
van kroon, dan kan men na dei» bloei
de sterkst omwikkelde insnocien.
Azalea's s'ekken is al mogelijk, doch
gaat uiters' langzaam. Men neemt
daarvoor houtscheutjes welke reeds
volvoruid zijn en dan bij voorkeur
-lekken onder glas. Heef' men in 't
voorjaar gestekt dan duurt he' cenige
maanden alvorens ze geworteld zijn.
Uw Begonia kan vel een sfniik- jf
stengel-begonia zijn, misschien B.-
metallica, er zijn echter meer varië
teiten.Men kan ze in 'n verwarmde ka
mer voor raam zeer goed overhou
den.
VRAAG: 1. Kan een woudenregen-
boorn in miin tuin kwaad voor de
kinnen? 2. Miin kippen van tic eer
sten les zijn geheel kaalfröptkt Wat is
daar aan te doen? ANTWOORD: 1.
Als de kinnen het groen of bloemen
er af kunnen eten, kan dit zeer na-
deflie voor hun zijn. 2. Aluminium
snavel ringen op de bek der kippon
plaatsen.
VRAAG Een mijner kippen heeft
_jn manken noot en zit steeds in el-
kaar. Overigens schijnt zij gezond.
Aan zoo'n verschijnsel is reeds één
mijner kippen gestorven. Wat te
doen Mijn haan vecht aanhoudend
met 'n kip. Wat is daartegen te doen?
Hoeveel graan moet een kip gemid
deld per week hebben Is gemiddeld
25 pet. haver door het gemengd kip
penvoer te veel, zonder kans te loo-
pen. dat minder eieren geleed v.orr
den! ANTWOORD; Deze kip lijdt
aan leverziekte waarvan gewoonlijk
het einde de dood ie. u kunt nog pr"-
beeren met zeer licht verteerbaar voed
_ji zooals gekookte rijst, wat haver
mout h en ochtendvoer, de hoeveel
heid graan is niet op te geven, dit
is afhankeliik van ras en soort der
kippen enz., ceef steeds een kwantum
dat ze met graagte opeten, haver ii
vooral voor jonge kippen een zeer
slecht voedseltenzij in zeer kleine
hoeveelheid toegediend.
VRAAG Mijn belast in gaanal;.^
van de gemeente Haarlem vermeldt
aan RijksinkomstenoelaiHng f 164.56.
Gomeenteliike inkomstenbelasting
f 143. Verdedigingsbelasting 11 f 13.50
totaal f 321.06. Ik ben werkzaam te
Haarleme woonp.aata te Heemstede,
gehuwd, en mijn inkomen beoraagt
f 3t)00. Is deze aanslag wei juist Y 2.
Ben ik nu ais forens voor 2'3 aange
slagen of voor het vo Ie bedrag
Heft de gemeente Heemstede luO op
centen op de rijkainkomstenbeiasting
of minder: ANTWOORD1 en 2. U
woonde op 1 Mei 19zl blijkbaar te
Haarlem, waai' u voor het voile be
drag is aangeslagen. 3. De gemeente
Heemstede heft geen opcenten cn de
Rijksinkomst en be lasting.
VRAAG Ik wil tw ee gestoffeerdi
kamers verhuren. Komt daar voor mij
of voor den huurc-r be ast mg op V) at
voor belasting is dat? Hoeveel kan het
ongeveer z:inANTWOORD: Gemcu
bi-eerde kamers worden beschouwd als
een afzonderlijk perceel iu gebruik
bil den hoofdbewoner (verhuurder).
Zij worden be.ast naar 2/3 van oe ge
schatte- huurwaarde en vail de waarde
der stoffeering. Wijl de huurwaarde
niet bekend is, kon het bedrag dei-
belasting met worden opgegeven.
VRAAG Op welke manier kan
men glaspapier aan tie ruiten verwij
de,ren? ANTWOORD: Met gelijke
deelen ammoniak en water, 't Gaat
niet erg vlug, ge moet Cr wat geduld
mee hebben.
VRAAGMijn dienstbode is 6 w»
kon ziek en ik hei) haai' voor mijn
rekening laten verplegen. Ben Ik nu,
na die zee weken, van haar al, Of
moet ik haar nog ecn tiid te voren op
zeggen? Tegen wanneer? Ze ontvangt
maandelijks haar loon. Hoeveel moet
ik betaien? ANTWOORD: ))e ver
pleging komt, naar de wet, betrekke
lijk korten tiid ten uwen laste, zoo
lang u de dienstbetrekking met in
achtneming van de bij de wet en ons
Haariêinsch plaatselijk gebruik friet
tegen 1 Mei, 1 Aug 1 Nov.. of 1
Februari heeft opgezegd, moet n haar
loon tot aan een dier data lx talen. Ik
neem daarbii aan, dat u deze dienst
bode voor onbepaaldcn tiid (en niet
voor een maand) in dienst genomen
heeft, ook al wordt zij door u per
maand betaald, b.v. voor f 300 of
f 350 loon over een jaar berekend.
