Hum's Digblad
tweede blad
B8M80YBrii«M
Rubriek van den Arbeid.
Stadsnieuws
UaafrêiMitsi jiaila'UËS
Zaterdag it *P'f 1922
18—21 April 1922.
)e houding der internationale beurzon
la de afgeloopen week, ondanks do
I Sc MS tellende berichten uit Genua, n.et
F^tfnwtie De in de vorige week plaats ge-
\l\ hebbede disconto-verlaging der Bank
of EnKland had te Londen meerdere vraag
aMr brioggingswaardon tengevolge waar
door deze verder in koers konden verbe-
Ook tc N. l'ork- kon do markt met
slechts ecu korte oudorbroking haar op
gewekte houding handhaven. Dezo Hjdo-
fiiko reactie moot worden toegesonreven
aan de vrees dat hot tusBohen Duitschland
en Rusland buiten do conferentio om,
gesloten verdrag, ernstige complicaties
tengevolge zouden kunnen hebben. Na>lat
echter achteraf bleek dat de geallieerden
dit verdrag niet als een beletsel beschouw
den voor een verdere afwikkeling van het
programma werden de geleden koersverlïc-
gén weder spoedig ingehaald. Overigens
blec-k by deze gelegenheid woder dat de
fympatliiëa van Amerika moer tot
Duitschland dan tot do geallieerden over-
hellen, hetgeen bleek uit de plotsolingo ry-
aing dor mark te N. York op hot bekend
worden van de tusschon Duitschland en
Rusland getookende overeenkomst. Do ge
allieerden schynen echtor annvannelyk po
gingen ia het werk gesteld te hebben om
deze overeenkomst, die blikbaar niot in
strijd was met de vredesvoorwaarden, te
doen ontbinden, althans de laatste berich
ten melden dat hiortoo besprekingen tus
Khen belanghebbenden gehouden zyn doch
deze bljjlcen niet tot het gewenschte re
jaltaat te hebben geleid.
Overigens waren de bcrichton uit Ge
nua nog van te weinig bolang voor do
beurs om hiorop haar godragslijn te bepa
len. Do belangstelling blijft in hoofdzaak
gericht op do bepalingen die gemaakt zul
len worden tot stabilisoorïng der wissel
koers»", waaromtrent tot heden nog geen
definitieve besluiten genomen zyn. Wel
zijn reeds de conclusies, hierop betrekking
hebbende, gepubliceerd en geven deze
eenig denkbeeld in welke richting men de
oplossing wil zoeken, doch of deze maat-
:sgclcn doorgevoerd zullen kunnen wor
den zal wel aan eenigen twijfel onderhe
vig zyn. Art. 29 dezer conclusies luidt:
„Een eerste vereisehto voor de economi
sche reconstructie van Europa is het be-
Toiden van een stabiliteit in ieder land
voor do waarde van hot betaalmiddel.
Geen enkel land kan de controle over zyn
eigen betaalmiddelen verkrijgen, zoolang
er een deficit op hot jaarlijkscho budget
bestaat, welk deficit in do hand wordt ge
werkt door de creatie van nieuw papier
geld of bankcredieten. Ieder land moet dit
deficit wegwerken door eigen onafhanke
lijke maatregelen te troffen. Slechts ui
dat geval staat de weg tot hervorming vun
het betaalmiddel open."
Verder wordt aanbevolen dat alle Euro-
peosche betaalmiddelen gebnsoord zullen
worden op oen gemeenacliappolyken gou-
don standaard, welk betaalmiddel dan zal
moeten worden bepaald in verhouding van
de, op het oogenblik van oen sluitende bo-
grootiug, geldenden wissolkoors. Jltoruit
blykt dus dat hot da bedoeling is om b.v.
in Duitschland, wanneer de begrooting in
eeuïg jaar sluitend zal zyn gemaakt er
geen nieuwe bankbiljetten meer behoeven
te worden gedrukt, den dan geldenden wis
selkoers als basis voor een nieuwe munt
eenheid te bezigen, welke dan gedekt door
de voldoende goudvoorraden slechts aan
geringe fluctuaties ouderhevig zal zyn.
Bet is dus niet aan te nemuu, dat de mark
iu du toekomst nog bolangryk boven het
tegenwoordig geldend koerspoil zal kun
nen ryr.on.
Afgescheiden echter vun wat to Gonua
wordt vcrhandold, wnar ton slotte slochts
aanbevelingen kunnen worden opgesteld
on ovoreonkomsteu kunnen worden ge
maakt, die Set economisch leven weder in
normale banen kunnen leiden, doch dio
zonder de noodzakelijke opleving van den
handel geen uitwerking kunnen hebben,
valt met genoegen te constateoren dat de
groote malaise die nu reeds ©enige jaren
ons werelddeel drukte, aan het afnemen is.
Geholpen door nieuwe credieton en leenin
gen, waarbij vooral Amerika zich ver
dienstelijk maakt, krijgt do induslrie we
der gelegenheid, door de meerdere stabili
teit in deprijzen dor grondstoffen op
vastere basis to produceeren, terwijl ook
de handel, overtuigd dat lagere prijzen in
de toekomst niot waarschijnlijk zyn, zich
minder huiverig toont, voorraden van
eenig belang op te slaan.
Ook te onzent valt de rofle* hiervan in
toenemende mnte in de noteering der In
dustrieel© fondsen te conststooren. Hoe
wel in velo gevallen, in verband met de
vrees voor onbekende verliezon welke ia
het afgeloopen jaar zyn geloden de vraag
voor verschillendo aandeelon nog aarze
lend is, valt toch voor andere papieren
wat meer vraag op te merken.
Zoo konden in de afgeloopon week o.a.
Fumers, Stokvis, du Croo Brauns, Pa-
pierfabr. v. Gelder eenigo procouton in
koers verbeteren, terwijl Philips lampen
van 2491/4 tot 263 konden opkomen.
AaniL Jurgens liepen echter van 93 tot
781/2 terug, op de overwoging dat het
bedrag der deelnemingen in andere Maat
schappijen ad f 130 millioen, waaruit deze
onderneming in hoofdzaal naar winsten
moet trekken slechts ecu rendemont van
1.8 pet. opleverde, terwijl op deze post die,
zooals bekend is, voornamelijk uit deel
nemingen in Duitsche fabrieken bestaat,
slechts f 1.5 milllacn is afgeschreven, het
geen in verband met de daring van de
mark te weinig wordt geacht.
Amerikaauscho industrieelo aaudoelen
konden in" navolging van N. Yo-k. met een
korte onderbreking, de rijzing voortzetten,"
waarbij Comm. Steels van 3021/2 tot
105 1/4, Studebaker van 125 7,3 tot 126 7/S
Anaconda van 110 1/2 tot 112 kouden ver
beteren. Marconi telegr. kwamen van
226 1/4 op 244 1/2.
Cultuurwaarden waren aanvankelijk
minder opgewekt, eensdeels op het rea-
geeren der suikerprijs te N. York en an
derzijds op het uitblijven van berichten
over afdoeningen uit Indiö. Later kon
echter ook dezo af deeling in over jonstem-
raing mot de botere houding dor gebcole
markt niet onbolaugrijk in koers verbete
ren, waarby commentaren werden gele
verd over de gunstige statistische positie
van het artikel en de geringe vooi raden
by handelaars aanwezig. H. V. A. gingen
met een rijzing van 366 7/8 tot 380 voor
aan in de beweging. Vorstenlanden liepen'
van 1561/2 tot 157. Java Cultuur van 317
lot 324 1 2 op.
"Van Mijnbouwaandeelen valt nog steeds
groote levendigheid in Kedjang Lcbong to
vermelden. De koersfluctuaties bleven ech
ter deze week beperkt. Do notoeri.ig is
op het einde dor week 148 tegen 1451/2.
Petroleumwaarden, en hiervan Konink
lijke olie staan nog steeds in hot midden
punt der belangstelling. Do fluctuaties
van N. York worden hier trouw op den
voet gevolgd en toen Amerika, na oen bo-
laugrijke rijzing gedurendo do feestdagen,
lager „afkwam" zakte ook hier de koers
gevoelig in om echter ten slotto weder het
geleden verlies spoedig in te halen,
waardoor de koers van 499 op 497 terecht
kwam. Mag men de berichten uit Amerika
gelooven dan zou te N. York oen uitgifte
•an de Koninklijke op de N. Yorksoho
markt worden voorbereid. Gocousolidoerde
konden slechts matig van do betere stem-,
miug profiteeren en uoteorón 152 3/4 te
gen 150 1/2,
jür rubberwaarden blyft da belangstel
ling gering en de koersvariaties blijven tot
enkele procenten beperkt. Deze week kon
den enkele aandeelen die grootero belan
gen by de koffiecultuur hebben, op de
ast© koffieprijzen iets in koers verbote
en, waardoor aand. A'dam Rubber van
61,2 tot 871/2, Indische Rnbber van
1071/2 tot 110, Oost Java Rubber van
1411/8 tot 143 en Sumatra Rubber van
100 1/2 tot 108 konden opkomen.
Op Scheepvaartaandeelen had Let be
richt van de plaatsing der loeniug dor
Holi. Am. lyu to N. York blijkbaar een
guustigen invloed waardoor de koers van
dit aandeel van 153 1/2 tot 157 1/2 kon op
komen. Kon. Booten waren evenoens ge
vraagd en noteeren 70 1/4 tegen 07 1/2. In
disch© Tflheri niet onbelangrijk beter.
Unic's noteeren 109 tegen 105, Ro r-rd.
Lloyd 1401/2 tegen 132 7/8.
Tabaks aandeelen waren aanvankelijk
sterk gevraagd op do gunstige verwachtin
gen welk© men omtrent de sa voorjaars
veilingen koestert, doch moesten later
weer een deel van bet behaalde koers-
avaiia prijsgeven op winstnemingen. Dell
Mij. noteert 268 tegen 261, Dell Batavia
315 legen 300, Senembah 3S3 tegon
Amerikannache spore* worden, in na
volging van N\ York, booger verhandeld,
terwyl ook Mexicaanscho spoorwogaandee-
len op do a-s. schuldregeling gevraagd
waren.
Geld op prolongatie 41/2.
Van hier en daar.
e arbeidswet en de mede.
werking der vakveree4i-
gingen.
iu aansluiting op de ojededeeliugcn
gedaan onder Binnenland, zij in dezo
rubriek nog he« volgende gemeld uit
d0 Memorie van Antwoord op het
Voorloopig Verslag der Tweede Ka
mer aangaande het wetsontwerp tot
wijziging der Arbeidswet
Nu do Arbeidswet 1919 reeds een
vrij belangrijken tijd heeft gewerkt
en de idee heeft doen inburgeren, dat
het tijdperk van absolute vrijheid van
arbeidsduur, voor goed achter ons
ligt, iB en naar he' oordeel van den
Minister, aanleiding een bescheiden
stap te doen in de richting van me
dewerking der vakvereenigingen aan
do uitvoering der we'.
Mede omdat de Minister weet, da'
de vakvereenigingen van werkgevers
en van arbeiders niet steeds als ge
lijkwaardige partijen zijn te beschou
wen. heeft bij de constructie van
goedkeuring door de overheid geko
zen, opdat misbruiken, die het gevolg
zouden kunnen zijn van een zwakke
positie van arbeidersorganisaties, kun
nen worden geweerd.
Het valt niet te ontkennen, da1 een
neiging zal bestaan om van de bepa
ling van art. 2S, zevende lid, vooral
in seizoenbedrijven gebruik *8 maken.
Het gevaar dat daarbij het streven
naar regularisatie van net werk en
naar een meer regelmatige verdee
ling van den arbeid over de verschil
lende perioden van het jaar zal wor
den geremd, schijnt den Minister
niet overwegend. De bedenking dat
de verdeeling zoo kan worden ge-
maak', dat de 2500 uren, die thans
zijn toegestaan, in tien maanden wor
den opgebruikt, en dat daarna de
arbeiders „vacantie" krijgen zonder
loon schijnt den ondergetekende met
■ij van overdrijving.
De ervaring zal moeten leeren. wel
ke uitwerking het overleg tussehen
werkgevers en werknemers in de prak
tijk zal hebben. Het komt den Minis
ter voor, dat ui' den heerschepen
toestand in de bouwvakken geen algQ-
meene conclusies mogen worden ge
trokken, daar dit bedrijf «hans in
eene zeer bijzondere positie verkeert.
De meening dat alleen r eg dingen
behooren 'e worden erkend, tot stand
gekomen krachtens collec'ief contract,
waarbij de arbeidstijd per week iet
hooger is dan 50 of 52 uur, acht de
Minister niet juist.
Do Minis'er is niet bereid gevolg
te geven aan den wensch van som
mige leden, die meenen dat een in
onderling overleg tussehen werkge
vers en arbeiders overeengekomen
werktijdregeling alleen moet kt teen
worden tegengehouden, indien Let al
gemeen belang of de openbare orde
zulks eischt.
van het spoorwegper
soneel.
Het Seinlicht, orgaan van den Prot.
Chr. Bond van spoor- en tramweg
personeel meldt, dat de Staa'•-'onimis
sie inzake de spoorwegen de voor
zitters der onderscheidene organisa
ties uitnoodigde tot een bespreking of
het toezicht op de naleving van net
A. R. D. en de uitvoering van het R.
D. V. zou worden opgedragen aan
het thans daarvoor bestaande lichaam
n.l. de Raad van Toezicht op de
Spoorwegdiensten dan wel of er oen
nieuw instituut zou komen dat toe
zicht zou houden op de naleving der
bepalingen en voorschriften, waarbij
dan reKcning zou gehouden worden
met den iuvloed die de organisaties
bij de samenstelling zouden moeten
kunnen doen gelden.
Aan die uitnoodiging hadden al
dus het blad vier organisaties ge
volg gegeven alleen de N.V. wensehte
een bijzonder onderhoud waarbij
drie barer leden tegenwoordig zou
den zijn en was dus bij dit onderhoud
niet tegenwoordig.
De vertegenwoordigers der "rgani-
saties waren eenstemmig van oordeel
dat het noodig was dat toezicht p de
uitvoering der bepalingen moet büj
ven bestaan en dat dé organisaties
bij de samenstelling ten volle hua in
vloed moes'en kunnen doen gelden.
Bepleit werd dat deze Commissie in
zooverre buiten het bedrijf zou staan
dat zij die daarin zitting namen niet
verantwoordelijk zouden gesteld kun
nen worden voor hunne beslissingen,
door de directie van het bedrijf.
Anderzijds werd door één der le
den der Staatscommissie de waag
naar voren gebracht of het voor de
goede werking van het nieuw te vor
men instituut niet beter ware dat dit
juist in het bedrijf bleef.
Men begrijpe goed. dat dit slechts
als vraag werd gesteld.
Nadat omtrent de werking van een
mogelijk in 'e voeren veranderde re
geling van het toezicht in den breede
was gesproken, waarbij de bezwaren
ook onder de oogen werden gezien,
deelde do Voorzitter mede dat hij
met de besprekingen die gehouden
waren rekening zou houden en dat
de Oommissie nog geen beslissing had
genomen hoe de voorstellen aan den
Minister zouden luiden.
langer werken in de me
taal-nijverheid.
Een perscommuniqué houdt iu
Eeuigo weken geleden ga: de Me-
taalbond te kennen, dat bij de pa
troons to Rotterdam het voornemen
bes'aat, den Minister te verzoeken
den werktijd in de metaalindustrie op
55 uur per week te verlengen, dan
zou het loon hetzelfde blijven als
thans bij een 43-urige week betaald
wordt. Voordat een bespreking kon
plaats hebben tussehen den metaai-
bond en do arbeidersvertegenwoordi
gers, kwam de uitnoodiging tot een
conferen'ie met den minister.
Deze werd Woensdag 10 April ge
houden op het Departement van At-
beid te 's-Gravenhage. Door de Pa
troons werd aangetoond, dat zij een
55-urige werkweek noodzakelijk acht
ten. Dezo verlenging beteekent een
loonsverlaging van bijna 20 pet. De
Minister nam nie' dadelijk een beslui'
Donderdag had daarop een conferen
tie plaats tussehen de Hoofdbestu
ren van de organisaties en denMetaal
bond. Daar liep het gerucht, dat de
Ro'terdamsche Droogdok Maat
schappij, waar 2500 menschen wer
ken, maatregelen had getroffen om
den arbeidstijd te verlengen.
De directie had de arbeiders voor
do keus gesleld 55 uur te werken
voor het thans geldende loon of 48
uur blijven arbeiden en 20 pet. loons
verlaging te aanvaarden. Daarover
werd Woensdag 19 April gestemd. De
ui'slag is nog uiet bekend. Nadat dit
aan de hoofdbesturen van de vereo-
nigingen ter ooro gekomen waa, zijn
deze Vrijdagmorgen dadelijk naar
Den Haag vertrokken om den Minis
ter om spoedconferentie verzoeken.
0 ARROSSERl EBEWERKER5
Het orgaan van den R.-K. Me
«aalbewerkersbond schrijft
Zooals onze leden weten, zijn ook
in dit deel van onze nijverheid bo-
sprokingen gaande met de werkge
versorganisaties om middelen te vin
den teneinde de ook hier voorkomen
de moordende concurrentie het hoofd
to kunnen bieden.
Een tamelijk ingrijpende loonsyer
laging is voorgesteld, terwijl daarbij is
gevraagd, om don steun van de werk-
vakbondeii teneinde bij do re-
georing er op aan to dringen dit be
drijf tegen de geweldige- niet hot
hoofd te bieden concurrentie, voor
ondergang t© beschermen.
Een commissie is ingesteld, bestaan
do uit 3 werkgevers- en 3 werkne
mersvertegenwoordigers, welke com
missie dezer dagen bijeenkomt cm een
rappor1 saam te stellen over den
toestand in dit bedrijf.
Dit rappor' zal aan de werkgevers-
en werknemers-organisaties worden
voorgelegd, waarop dan een beslis
sing zal genomen worden in welke
rich'ing do stand van zaken verder
zal wordon afgewikkeld.
HET CONTRACT DER LOODGEETERS-
Wij lezen in het orgaan van den B.-K.
Metaalbewerkersbond
De loodgieterspatroons zyn bereid, voor
zoover we daar in de vyf groote plaatsen
ons land collectieve contracten laee
hebben afgesloten, dozo voor een jaar te
verlengen. Alleen in de ziekteregeling zc
m verslechtering worden aangebracht.
In samenwerking met den Christelyken
Metaalbewerkersbond is eon conferentie
aangevraagd teneinde verschillende intn
of meer ondergeschikte deelen van het
contract aan eon nadero bespreking te
onderwerpen.
Ook over deze kwestie zyn, of wordon
besprekingen gehouden met onze in de
betrokken steden werkzaam zynde leden.
DE FUSIE TUSSOHEN Jf-V.V.
EN A.N.V.
In de hoofdbestuursvergaderiug van den
Ned. Schildersgezelienbood is met tflge-
meeno stemmen besloten tegen de fusie
te stemmen.
Het bestuur van het A.N.Y. beeft voor
gesteld, in de oorsto holït van Juni oon
buitengewoon congres ovor hét bekende
fusie-denkbeeld to houden.
Uit de Pers
Naar aanleiding van de voorsteilen van
eenige werkgevers om 55 uur to doan ar
beiden tegen hel loon, dnt Toor 48 uur
wordt behaald, gedaan om dc patroons in
de gelegenheid te stollon, berekeningen
voor orders lager to stollen, schryft H. Vf.
hot orgaan van don Chr. Metaalbewer
kersbond:
„Aan demagogie doen wy niet moe, en
te coucludoeren uit behaalde winstcijfers
over het verleden, dat het heden goed is
en de toekomst goed zal bljjven, het is ons
al te gewaagd.
De toestand in de metaalindustrie geeft
reden tot bezorgdheid. Vooral voor de po
sitie der arbeiders.
Want wel kan, neen moet vastgenageld
worden, dat de werkgevers, ondanks do
vorkrogon gunstige resultaten, doorgaan
do sociale positie dor arbeiders te vor-
alooh teren.
Dat zy niet bereid zyn om, voor een be
paalden tyd, eens nf to zien van bet ne-
van to groote winsten, of uit andere
hoof-de verkregon winsten, te gebruiken,
voor een gedeelte, om het verkrijgen van
orders te bevorderen.
In geen enkel opzicht is daar echter
sprake van.
Loonsverlaging en werk tyd verlenging is
de theorie van dezo werkgevers om rnoer
normalet verhoudingen te doen intreden.
Hard en koud als metaal is deze zaken-
moraal.
Op do conferentie, dio naar aanleiding
van hot verzoek der werkgevers, gehou
den op Woensdag 12 April, met Zyn© Ex
cellentie den Minister van Arbeid, iu het
byzyu van vertegenwoordigers van werk
gevers- en werknemersorganisaties, was L
dan ook van overeenstemming geen sprake
'ólgerden pertinent
werkgevers ia t©
gaan.
Scherp van toon was de discussie. Van
3llen kant klonk het „noen" op dit voor»
stel van de werkgevers.
Onzerzijds werd met ernst gepoogd d®
werkgevers af te brengen van dit voorstel
Zelfs werd gopoogd toenadering ie be
reiken, door oen voorstel to doen om voor
een halfjaar 55 uur per week te werken,
maal hot uurloon, dus met hot laten vallen
van de z.g. 25 pot. extra voor do moerder<
dan normaal te werken uren. Doch ook dit
werd afgewezenTerwyl toch naar ouzo
overtuiging in dit voorstel weer een ba-
duidendo concessie zat vau do zydo dor
arbeiders. Hot voordeel was dan geweest,
meerder© productie met vermindering van
de algemeeno bedryfsonkostan.
Doch ook dit werd afgewezen.
Het slot van deze geschiedenis kryge#
wy nog.
Straks zal do Minister beslissen.
Hoe of d©ze beslissing ook uitvalt, voof
de arbeiders ia uit deze geschiedenis weer
by vernieuwing te leeren, dat waakzaam
zyn meer dan ooit geboden is en dat ver
sterking van do vakorganisatie is ©e*
eisch van eerste orde."
Varia.
Naar aau do „TeL" wordt gemeld, zai
de sigarenfabriek dor firma Van Gardia»
ge Co. worden stopgezet. Do fabriek
werkte reods met zeer verminderd pers©.
neeL
Het is niet mogen gelukken tot over»
eenstemming te komen ïuzako de loonsver?
laging in de steenindustrio in Noord-Bra
bant tussehen patroons en arbeiders.
Do combinatie van werknemersorga
nisaties in het houtbedrijf hoeft aan deg
Houtbond bericht, dat zü bereid is tot een
vrye bespreking om oon busis te vinden
voor een oplossing van hot conflict.
Ho Prot. Chr. Bond van Spoor- en
Tramwegpersoneel houdt 24 Mei t$
Utrecht zyn aigeiaeece vergadering.
GROOTE HOUTSTRAAT VEREENÏ-
GING. Vrijdagavond kwam de
Groot© Houtstraatvereeniging iu jaar
vergadering bijeen onder voorzitter
schap van den heer M. Scheer.
Bij de opening der vergadering hield
de voorzitter een korte toespraak om
den ledeii voorspoed en welvaart in
hun persoonlijk en in hun zakenleven
toe te wettscnen. in het kort releveer
de de voorzitter verder do door de var-
eemging gevoerde actie.
In het jaarverslag van den secreta
ris, den heer F. A. Kebden brink, werd
medegedeeld, dat het ledental is voor
uitgegaan. Hot ie van 90 op 1 Januari
1921 gestegen tot 103 op 1 Januari
1922. Gememoreerd werd de gevoerde
actie inzak© de asfalteerisig en in ver
hand daarmede werd hulde gebracht
aan de werkzaamheden van de leden
des beetuu re Scheer, Voet en Vogel
zang.
Opgemerkt werd, dat de economi
sch© toestand en de malaise ook in hot
zakenleven zich doen gevoelen. Met
den wensch dat de depressies spoedig
moge eindigen en weldra een opbloei
van hande; en nijverheid moge aan
breken, eindigde spreker zijn jaarver-
Mag.
Daarna had plaats d© benoeming
var» den hear B. Lang©veld, die vele
jaren penningmeester der vereenigiag
was, tot cereLid dor vereeniging. De
voorzitter bracht hulde aan den heer
Longeveld voor alles wat door hem
voor de vereenigmg ia gedaan en
prees hem als een man van voortva
rendheid en werkzaamheid.
D© heer Vogelzang bracht het fi
nancieel verslag uït Daaruit Meek,
dat op 1 Januari 1922 er e«u kassaldo
was van 231.28 ©n dat op dien datum
de bezittingen der vereen tem g bedroe
gen 1363.15.
Zoowel secretaris als penningmees
ter werd door den voorzitter huid*
gebracht voor hun werkzaamheid ten
bate der verceniging.
Medegedeeld werd dat van de Ane-
gangbewonen; nog oen bedrag van
"EE.N AA i LRDAGAVONDFRAA I JE
Ais ie de buitengewone daden teest
van Lord Lister. de Wilsons, Sherlock
Holmes, Arsène Lupin en andere be
roemdheden in de kunst van inbreken
of inbrekere vangen, dan is het een
eroolc teleurstelling wanneer je tel
kens weer moet opmerken, dat de 'be
langrijke gebeurtenissen, waarbij zij
betrokken zijn, altijd weer plaats heb
ben in het buitenland, zelfs in andere
wereldieelen dan Europa. Nooit in
Nederland, dus ook nunmer in Haar
lem. Tellen wij dan in de wereld niet
mee? Heeft ook de stad Haarlem niet
baar spoor- en tramlijnen, groote
openbare gebouwen, hooge belastin
gen. briive en andere ine-nsohen, kort
om alles wat er voor een compleet de
tective-verhaal noodig is? Waarom
moeten wij dian zoo genegeerd wor
den? Al zijn we geen Londen, Parijs
ot New-York, Haarlem met zijn
78.000 zielen mag er toch óók wezen
Bittere gedachten van miskenning
en achteruitzetting bekropen mij toen
ik het laatstverschenen verhaal las
over den koning der inbrekers Raffles,
die moet nog een jaar of wat geleden
on Scheveningen gelogeerd hebben en
den dug vóór zijn vertrek alle zilveren
lepels in het hotel ontvreemd, waar
na hij de vlucht nam per vliegtuig.
De snelheid van zijn opstij^lr- luid
meteen tot gevolg, dat hij vergat zijn
"koning te betalen. Wel keerde hij
*hCj -^•a,ar'ein terug, maar verwaar
digde zich niet eens om hier een
oor en',Lik neer te dalen. Al had hij
m t voorbijgaan alleen maar het
j?1»- van d-11 kerktoren gestolen en
oat oil de gekaapte zilveren lepels in
sen zak gedaan, dan hadden wij Haar
remmer» ten minste kunnen zeggen
..wij behooren voortaan tot de interna
nouaic wereld, we worden voor vol
aangezien. Raffles deed ons dé eer
ons te bestelen
Maar neen. geen van die beroemd-
«oen verwaardigt ooit Haarlem met
S,kTi°tk En,d»' '""k»
ais ik hoor, deze aangelegenheid in
eb..» TOe'? a,a! daarvoor belegde be-
«uurevergadering van de Vereeniging
£L£SÏÏ4erln* van hl>t Vrmyd el in
f ei keer ampel is besproken
ver-'"'iikincr van ons
li Haarlem met den armen neef
- aanzienlijke familie, die gene
geerd en gejiiioaoht wordt, kou ik niet
onderdrukken, toen iemand, die aan
ae Haarlemsohe poittie verbonden is,
zmj kwam bezoeken en, nadat hij aiie
deuren, zelfs die van de boekenkast
zorgvuldig had gesloten, ja ook de
sluiting van de kast van mijn gouden
remoiitoirhorioge gecontroleerd, mij
toefluisterde op een toon. niet luider
dan een eJfenzucht: „De Wilsons ko
men hierl"
Aanvankelijk daoht ik aaai den voor-
maligen president van de Vereen igde
Staten, die met zijn familie de Hal sen
en de balletjes kwam zien, maar spoe
dig drong de waarheid tot mij door
de vermaarde detectives, vader en
zoon, waren door het gemeentebestuur
van Haarlem te hulp geroepen iu «en
hoogst belangrijke zaak. In de vóór
laatste Raadsvergadering van 22 Maart
was daartoe in een geheime Raads
vergadering besloten.
„Wat is er dan gebeurd?" vroeig ik
aan den politieman, wiens naam ik
natuurlijk niet noemen mag.
Hij gaf door gebaren te kennen, diat
daarover iu deze omgeving niet mocht
wonden gesproken dus volgde ik hem
naar buiten, de straat op. de stad uit.
Toen ik meende, dat wij op den
straatweg, tussohen Schoten en Ve!-
sen aangekomen waren, op een plek
die niet meer het minste gevaar ople
verde .dat iemand ons hooreh kon,
iiield ik hem staande. Hij wees op een
keeshond, die op zijn achterste poo-
ten zat en ons nieuwsgierig aanstaar
de. „Mogelijk een medeplichtige van
misdadigers", fluisterde hij. We
liepen verder. Midden in het bosch,
'iet ik hem weer stilstaan. Opnieuw
schudde hij het hoofd, wees op eon vo
gel die om ons heen hipte en zei op
somberen toon„zelfs de vogels heb
ben ooren."
We liepen verder. Ik kon haast niet
meer. Eerst toen wij te IJmuiden op
het uiterste puntje van de linkerpier
waren gekomen, nam hij een pot
loodje uit zijn zak en schroef op een
aangespoelde sche'.p: „ik mag u niets
zeggen, maar Iet op het Frans Hals
museum."
Toen keerden wij weer, nog altiid te
•oet. want de politieman had' wegens
de onveiligheid niet van een vervoer
middel geba-uik willen maken, naar
stad terug. Toen ik de Groote
Markt betrad was ik bijna dood van
vermoeidheid en prees het toeval, dat
Brinkman» niet, op het Houtplein zijn
restaurant hoeft. Ik zou het niet
eer bereikt hebben.
Dien avond te elf uur stond ik
voor het Frans Hals Museum op poe*,
eerst gehuld in sombere gedachten,
dat is één, dan vervolgens in eer. zwar
te jas. dat is twee en ten slotte in de
bekende nachtelijke duisternis, dat is
drie. Niemand kon inij dus aien. Ik
nam zelf alles waar.
Drie uur iang gebeurde er niets.
Niettemin vloog de tijd' om, daar ik
ln zoo hevige spanning verkeerde, om
eind e/ijk de Wilsons eens te zien.
Het sloeg drie uur op de klok van
de Groote Kerk. Nauwelijks was dé
iaatste slag weggestorven of een van
de handvatten van een tweewielige»
wagen, waarop ik tot dat oogentb'.ik
niet gelet had. bewoog, maakte zich
a's l ware van den wagen los en stond
op de voeten.
Onmiddellijk werd dit voorbeeld
gevolgd door het andere handvat.
Daar dit iets dikker was begreep ik
dadelijk, dat het tweede handvat de
oude Wilson was en het eerste de
jonge Wilson.
Voorzichtig keken zij rond maar za
gen mij niet, hoewel ik vlak .bij hen
stond, daar ik zooals men weet in drie
voudig zwart gehuld was. De twee Wil
sons spraken met elk., ar. Him toon
was bijzonder eigenaardig: zij ver
stonden de kunst om zoo op maat te
Luisteren, dat de klank geen millime
ter verder doordrong, can noodig was
om elkaar té bereiken. Ik moest dan
ook tussehen hen in gaan staan, om te
weten wat zij zeiden.
„Vervelende geschiedenis", zei de
jonge Wilson en gaapte. „Moeten we
iiu voor eon lorrige paar millioen onze
nachtrust missen? Ik weet niet eens
precies, wat er aan de hand is."
„Ooh", antwoordde de oude Wilson,
„de Hollandsche gezant in Washing
ton heeft Let zoo vriendelijk gevraagd
en ik heb het niet willen weigeren."
„Goed en wel, maar ik heb a! een
paar. jaar voor stelregel aangenomen,
dat ik niet beneden de honderddui
zend dollars uitga Je maakt je zelf te
eoedkoop ouwel"
.Wees maar niet bocss," antwoordde
de oude Wnson, deemoedig. „Morgen
gaan we weer naar Amerika terug
met onze vliegmachine."
„Nou. vertel dan maar op", zei de
jonge brommig.
„Er worden al zes maanden lang
kostbare schilderijen uit dit museum
gestolen en naar een onbekende plaats
vervoerd. Telkens vinden de suppoos
ten 's morgens leeg.? plekken aan den
wand. de twee nachtwakers weten van
niets en van de dieven is Röan spoor te gen tijd stonden de wakers strak en gewelf gaan wauihi
vinden." I stijf, alsof z© in zoutpilaren waren
„Is dat alles?" gromde de jonge veranderd. De dieven, die ons niet in
Wilson. het oog hadden gekregen, slopen toen
„De diefstallen werden zorgvuldig onbekommerd weg, ik hoorde hen la-
geheim gehouden, om het publiek cheii
aiu. 't schiinJum te brengen ln „vlug, ouwe, hen achteras!" ritp
do plaats van de echte worden ko-do jonge, „wij. moeten weten, waar zij
pioon u. het Museum opgehansen: ,Qet buIt stove,i
us li.uisUcluldeis d» gevangen wol- „„1,oorhaar voorwaart», mu voorbij,
tel gehouden op eeu zolte van t ik hon „jet v0]ge„ tMJ, een
Museum, schilderen daarvoor dag
nacht door, maar kunnen het haast
niet bijsloffer/'.
,,'t Ls me éfii baantje", bromde de
jonge Wilson.
„Het kan nu niet langer duren",
ging zijn vader voort. „Morgen komt
er e-n groot gezelschap deskundigen,
wel d6rtig man, het Museum bezoe
ken en het gemeentebestuur is bang,
dat er misschien één is, die ziet dat
er lcopieén hangen- Dit zou natuur
lijk een eeuwige blamage wezen. Wij
moeten dus vannacht de dieven ont
dekken".
„Dan ïuaar gauw aan 't werk", zei
de jonge Wilsor.
Zijn electnsch zakmes voor den dag
halende, snood hij even e.u raamko
zijn uit do sponning en stapte er
door, gevolgd door zijn vader en na
tuurlijn ook door mij. Het kozijn
werd er weer ingezet en met een
beetje gom in de sponning vastge
maakt, daarna slopen wij met ons
drieèu achter elkaar het museum in.
Aanvankelijk hoerden wij niets,
dan de zware, regelmatige stappen
«van do wakers in de holle ruimte. Op
eens hielden die stappen op. De Wil
sons schenen als 't ware over den
grond te vliegen. Ze bewogen zich on
hoorbaar als katten, ik had de groot
ste moeite hen bij te houden.
We kwamen in de groote zaal met
het goudleerbêhang.
Daar wachtte ons een zonderling
schouwspe.
In het lichtschijnsel van twee elec-
trische lantaarns stonden de twee wa
kers stijf naast elkaar en staarden
naar twee mannen, die met hunne
handen allerlei bewegingen maak
ten.
„Hypnose", fluisterde de oude
Wilson, precies op maat.
„Magnetisme", antwoordde de jon-
ee, op dezelfde manier.
Zoo was het inderdaad. De dieven
hypnotiseerden de waker?, zoodat de
zen den volgenden morgen zich niets
meer wisten te herinneren. Na eeni-
olgeu
paar minuten later een van de Re
gentenstukken van Frans Hals door
de dieven zag afnemen, hadden do
Wilsons hun plan al volvoerd; zij
stonden naast elkaar in de lijst van
hei schilderij en bedekten d© geschil
derde figuren, zoodat de dieven ben
niet konden opmerken.
Hot was zoo eenvoudig en toch 200
vernuftig gevonden. Dit is evenwei
juist liet eigenaardige van groote
mannen.
Met moeite nurnen ue dieven het
schilderij van den wand.
,,'t Is verschrikkelijk zwaar", zei
or oen.
„Haast niet te torsen", zei de on
der.
D© twee Wilsons, staande in de.
lijst, wierpen elkaar een knipoogje'
toe.
iiun bedoeling was duidelijk. Zij
wilden zien, waar de ges'olen schil
derijen geborgen werden.
Niet lang zou het geheim verbor
gen blijven. Een groote tegel in de
gang draaide, toen een van de die
ven op een veer drukte. Een 'rap
werd zichtbaar. Voorzichtig gingen do
dieyen die af, ik volgde. De 'wee
olectrischg lantarens gaven voldoende
schijnsel. Nu en dan zuchtten de
dieven onder de zware vracht. Ein
delijk stonden zij stil. Blijkbaar wa
ren zij aangekomen. We waren nu in
een groot vertrek, waarin tien'allen
schilderijen in het rond lagen. Ik
herkende ze nis schilderijen uit het
Museum.
Nauwelijks hadden do dieven het
Regcnteas'uk neergezet, of nog voor-
da' lij hun zakdoeken konden uitha
len om het zweet van voorhoof'
to vegen, waren de Wilsorj uit hun
lijst gesprongen en hadden de twee
dieven do boeieu aangedaan, hen ge
kneveld en een prop in den mond
ges'opt, zoodat zij niet kondon
schreeuwen.
„Nu komt bet er op aan," zei de
oude, „om hier vandaan te Eom«-n".
en liet onderzoekend zijn oog oior het
stonden en
zeer eigenaardige» vorm
dat ©en
h.ad.
,,'k Heb do prijscourau' en de mo
dellen van de fabriek van geheim©
sluitingen in mijn zak", antwoordde
de jonge cn bladerde in een groo»
boek. ,,'k Zie he« al, No. 127 C', druk
knop rechts". En inderdaad, toea hij
aan den rechterkant van het gewelf
druk'e, week de wand achteruit en
vertoonde zich een korte 'rap naar
boven. Zonder ons om do twoe
machteloos tor neer liggende misdadi
gers te bekommeren, gingen wij de
trap op.
De nachtwind deed ons "huiveren.
Toen wij boven kwamen, zag ik toi
mijn verbazing, dat de geheime berg
plaats was aangelegd onder het
standbeeld van Coster op de Groot©
Markt. Blijkbaar hadden de dievep
er de moeite voor over gehad, otf
een onderaardschen ging to graves
van he' Museum aan Heiligland «ot
onder Louwtjcs standbeeld
Toen wij op de Groote Markt ston
den, wenkte do oude Wilson een'
juist voorbij komenden agent van po-
li'ie. „Vriend", zei hij, ..ginds roden
dat standbeeld liggen gestolen schil
derijen uit het Museum cu de twee
dieven. Je kunt ze zóó inpikken.
Groe' den burgemees'er van mij en
zeg, dat wij do no'-a wol zullen stu
ren."
Hij gebruikte onberispelijk Neder
landsch, want de Wilsons kennen ah
le talen.
De man wou nog wat vragen, rna.tr
de oude Wilson floot op zijn vingers.
Een groot vliegtuig streek voor ouzo
voeten neer. Zij stapten er in ln
't Oosten begon ne' to dagen.
„Naar New-Yorkzei de jonge
Wilson met zijn preoiea op maa* in-
ges'eld stemgeluid.
Gonzend vloog hot «ocste! weg,
hoog boven d© nuizen uit.
Op dezo wijz© brachten de Wilson*
een bezoek aan Haarlem.
Tot dusver is 't geheim goed be-
waard gebleven. Nu i» er geen reden
meer, waarom ik daarover zou zwij
gen, want. al do ech'e schilderijen han
gen weer op hun plaats.
FIDELIO.
