II
HAARLEM'S DAGBLAD
Sporipraatje
ZATER-mG 6 MEI 1922
DERDE BLAD
Uit de Werel d.
IETS OVER DEN KALENDER.
In het jaar 708 na de stichting van
Jtome (46 v. C.) besloot Julius Caesar,
die behalve vele andere hooge waardig
heden, ook die van opperpriester be
kleedde, een wijziging te brengen in
den Roineinschen kalender. Sedert eeu-
rwcn namelijk hadden de Romeinen het
jaar niet het juiste aantal dagen gege
ven, zoodat tenslotte het kalenderjaar 67
dagen vóór was bij het zonnejaar, wat
met het oog op de godsdienstige feesten
niet gewenscht was. Op voorstel van
den sterrekundige Sosigencs van Alexan-
drie schafte Caesar de bestaande tijd
rekening af en bepaalde de lengte van
het jaar op 365 en een kwart dag, ter
wijl het jaar 70S, dat toch al extra-dagen
had gekregen om het laDger te laten
duren en, het volgend jaar op den juis-
tcn datum te doen beginnen, nog ver
meerderd werd met 67 dagen en gesteld
werd op 445 dagen. De kwartdag werd
verrekend door om de vier jaar in de
maand Februari één dag in te lasschen.
Nu bedraagt de omloopstijd der aarde
on) de zon niet ten volle 365 en een
kwart dag, maar 11 minuten en 14 se-
vonden minder. Het verschil is niet
groot, slechts één 128ste dag op één se
conde na per jaar; maar na 12S jaar be
draagt het toch een dag, zoodat iedere
128 jaar volgens de Juhaansche tijdre
kening, zooals deze naar Julius Caesar
genoemd werd, het kalenderjaar 1 dag
achterbleef bij het zonnc- of tropische
jaar. In de tweede helft der 16de eeuw
viel de eerste lentedag, d.i. de voor
jaarsdag, waarop over de geheele aarde
de dag en de nacht even lang zijn, vol
gens den kalender niet op 21 Maart,
maar 10 dagen vroeger, dus op 11 Maart.
Op de kerkvergadering te Nicea n.l.
(in het jaar 325 was bepaald, dat Pa-
schen zou vallen op den eersten Zondag
na de eerste volle maan na de voorjaars-
machtevening eu werd aangenomen, dat
deze steeds viel op 21 Maart. Voor het
overige werd do Juliaansche kalender
behouden en het jaar dus gerekend op
365 en een kwart dag, zoodat het ka
lenderjaar ongemerkt weer ten achter
laakte en het verschil in het jaar 1582
tien dagen bedroeg. Sedert de kerkver
gadering te Nicea waren toen verloo-
pen 1267 jaar, dus bijna 10 maal 128
jaar, vandaar het verschil van 10 dagen.
Om nu liet Paaschfeest op den juis-
ten dag te doen vieren, noodigde Paus
Gregorius XIII den sterrenkundige Cla-
vius uit een nieuwe regeling van den ka
lender voor te stellen. Dit geschiedde
«n een pauselijke bul bepaalde, dat de
maand October 1582 tien dagen min
der zou tellen en op 4 October niet zou
volgen 5, maar 15 October. Verder zou
«ls schrikkeljaar gerekend worden elk
4, uitgezonderd de eeuwjaren waarvan
jaar, waarvan het getal te deelen is door
het eeuwgetal niet te deelen is door 4;
dus 1700, 1800 en 1900 geen schrikkel
jaar, 2000 daarentegen wel.
Deze vernuftige regeling, die den
naam draagt van Gregoriaansche tijd
rekening, is zoo nauwkeurig, dat jet
kalenderjaar in 4 eeuwen slechts het
achtste deel van een dag verschilt van
het zonnejaar, zooals blijkt uit een heel
eenvoudige berekening, Wanneer men
n.l. om de 4 jaar een schrikkeljaar re
kent, komt het burgerlijk jaar in 4 eeu
wen 400 maal een i2Sste jaar ten achter
bij het zonnejaar, d.i. 3 cn 1/8 dag.
Daar men echter 3 eeuwjaren niet telt
als schrikkeljaren, i9 het verschil niet
meer dan 1/8 dag in de 400 jaar. Voor
dat er dus een verschil ontstaat van een
heel en dag, moeten er 3200 jaren ver
hopen. Daarvan zijn er in dit jaar al
340 voorb. maar er blijven er nog ge
noeg over. Als men aanneemt, dat ei
cm de 30 jaar een menschengesiacht ver
rijst, zal het 95ste na ons komend ge
slacht hebben uit te maken wat het met
dien eenen dag zal doen.
Hoe nauwkeurig de Gregoriaansche
tijdrekening ook is, zij werd ini dit op
zicht nog overtroffen door den ouden
Perzisobeo kalender. Volgens dezen
■werden op iedere 33 jaar 8 schrikkelj i-
icn gerekend, zoodat het jaar gemid
deld duurde 365 dagen, 5 uren, 49 mi
nuten, 5 seconden, slechts 19 seconden
langer dan het zonnejaar. Volgens deze
oude tijdrekening moesten er meer dan
45 eeuwen vcrloopcn voordat men een
dag ten achter was bij het tropische of
zonnejaar.
De Gregoriaansche kalender werd in
de Katholieke landen van Europa zoo
goed als dadelijk ingevoerdin de Pro-
testantsche ging men niet zoo spoedig
daartoe over. In de Republiek der Ver-
cenigde Nederlanden duurde dit tor
1700, in Engeland, waar men ook thans
nog groote liefde voor vooruitgang ziet
gepaard gaan met vasthoudendheid aan
ihet oude, had dit niet plaats vóór 1752,
terwijl Zweden nog een jaar langer
daarmee wachtte. Rusland, dat het
langst van alle Europeesche landen den
„ouden stijl", d. i. den Juiiaanschcn ka
lender volgde, heeft sedert 1917 den
„nieuwen stijl" aangenomen, zoodat
er nu, op d i t gebied althans, in geheel
Europa eenheid en overeenstemming
heerscht.
Daar de kringloop der aarde om
zon op geen enkel punt zelfs maar
durende een ondeelbaar oogenblik
derbroken wordt, bestaat er in werke
lijkheid geen begin en ook geen einde
»an het jaar. Toch heeft men een be
gindatum aangenomen.
Tegenwoordig begint het jaar op
1 Januari, mar dit is niet altijd het ge
val geweest het Juliaansche jaar begon
op 1 Maart, vandaar dan ook, dat de na
men September, October, November en
December, d. i. 7e, 8e, 9e en 10e maanö,
die voor de Romeinen werkelijk de 7e,
de Sste, de 9c cn de ioe maand aanduid
den, voor ons eigenlijk niet juist zijn.
In den tijd van Karei den Gxooten
£68814) begon voor alle landen, die
j onder zijn bestuur had, het jaar op
Kerstmis, eerst in de 16de eeuw is het
begin van het jaar gesteld op 1 Ja
nuari.
Toen in Engeland dc nieuwe stijl werd
mgevoerd, gaf dit aanleiding lot groote
ontevredenheid bij dc arbeiders en, naar
men beweert, ook bij vrouwen en meis
jes. Het jaar begon in Engeland n.l.
vóór 1752 niet op 1 Januari, maar op
25 Maart. Toen men dus niet alleen de
elf dagen, die men ten achter was, over
sloeg, maar ook den aanvang van het
jaar 1752 met bijna drie maanden ver
vroegde, werden vrouwen en meisjes
op eens, althans in naam, meer dan 3
maanden ouder; natuurlijk ook de man-
maar deze trokken zich daarvan
niets aan, zeiden ze. Dat de werklieden
ontevreden waren, had een andere oor
zaak. Zij verbeeldden zich, dat zij in
het jaar 75 <-p die wijze 3 maanden loon
sten derven, en Lord Chesterfield,
de secretaris van Staat, werd bij zekere
gelegenheid te Londen nageschreeuwd
met den herhaalden kreet van Geef ons
onze drie maanden terug!
De keuze van den isten Janurai als
aanvangsdatum is nu juist niet geluk
kig te noemen; de dag, waarop men
elkaar een gelukkig en voorspoedig jaar
toewenscht, valt in het somberste en
onaangenaamste deel daarvan. Tijdens
de Fransdie revolutie heeft men daarin
tijdelijk verandering gebracht. Volgens
den Republikeinschen kalender begon
het jaar op ai September, het was
verdeeld in 12 maanden elk van 30 da
gen of 3 decaden cn 5 of 6 aanvullings
dagen, sans-culottidea genaamd naar
de beruchte sansculottes, de heftige re
publikeinen, die de „culotte", de korte
broek der edelen en welgestelde burgers,
vervangen hadden door de lange, de
echte volksdracht. De namen, aan de
maandeD gegeven, waren welluidend en
stonden in verband met de weersgesteld
heid of de landbouwwerkzaamheden.
De maanden van een zelfde jaargetijde
hadden denzelfden uitgang; zij luidden
aldus, te beginnen met 21 September:
vendémiaire, bruinaire, frimaire (wijn
maand, nevelmaand, rijm- of rijpmaand),
nivöse, pluvióse, ventóse (sneeuwmaand,
regenmaand, windmaand), germinal,
fioreal, praurial (kïemmaand, bloemea-
maand, weidemaand), messidor, thenni-
dor, fructidor (oogstmaand, warmtc-
maand, vrucktenmaand). De vijf laatste
dagen van het jaar waren nationale
feesten het feest van hel genie, dat
van den arbeid, dat van de daden, dat
van de belooningcn, dat der meeningen,
en in een schrikkeljaar nog dat der om
wentelingen. Op 1 Januari 1806 werd de
Republikeinsche kalender door Napo
leon buiten werking gesteld en opnieuw
vervangen door de Gregoriaansche tijd
rekening.
De bh ons gebruikelijke namen dei
maanden zijn van Latijnschen oor
sprong. Ik zou haast durven wedden,
dat het jongere geslacht de echt Neder-
landsche namen bij onze voorvaderen ia
gebruik, niet meer alle kent. Hier vol
gen zij Louwmaand, Sprokkelmaand,
Lentemaand, Grasmaand, Bloeimaand,
Zomermaand, Hooimaand, Oogstmaand,
Herfstmaand, Wijnmaand, Slachtmaand.
Wintermaand.
Het spreekt van zelf, dat er reeds in
overoude tijden geschreven kalenders
bestonden. Onder de oudste gedrukte
kalenders behoort die van Jacob Crora-
been (Middelburg, 1494). met houtsnee
figuren, een planetcnboek, weervoor
spellingen en gezondheid5regelen, ge
grond op sterrenwichelarij en hier en
daar in verzen.
14 Mei 1905, Rotterdam
13 Mei 1906, Rotterdam,
9 Mei 1907., Haarlem,
26 April, 1908, Rotterdam,
25 April 1909, Rotterdam,
20 April 1910, Haarlem,
2 April 1911, Dordrecht,
28 April 1912, Dordrecht,
20 April 1913, Zwolle,
36 April I9t4, Amsterdam,
zoodat de stand thans luidt 1
t ill i t 1
Nederland 10 7 o 3 14 3417
België 10 3 o 7 6 17—34
De wedstrijden in België gingen, zoo
als onze lezers weten, om den Coupe
Van den Abeele.
De volgende spelers hebben zich als
reserves beschikbaar gesteld De Boer
(Ajax), E. Ch. Canrpioni (II. V. V.),
Grobbe (Spartaan) cn H. Delscn (Ajax).
Zooals we reeds eerder mededeelden,
zal het muziekkorps van het tiende uit
Haarlem den wedstrijd opluisteren.
Vóór den aanvang van den wedstrijd,
in half twee lot twee uur, zal naar
„De Tel." verneemt door de Neder-
landsche Athletiek Unie in het Stadion
een atMetiekdemonstratie worden ge
houden, waarvoor het volgende pro
gramma is vastgesteld
.30 uur: 100 M. hardloopen;
e serie. O. van Rappard, A. G. Hey-
neman en F. van der Heyden; 2e serie:
G. W. A. Wezepocl, L. Spel, H. M; van
Rappard en G. H, Witteman.
1.35 uur: Discuswerpen.
G. van der Kuyp, G. W. Schild en J.
J. van Lingen.
1.45 uur: 400 M. hardloop en;
J. A. Schutte, Chr. Bovens, D. M.
NederlandBelgië.
Morgen dan komen de Belgische en
Nederlandsche uitverkoren voetballers
voor den tweeden keer in dit jaar te
genover elkaar ie staan, thans in het
Amsterdamsche Stadion. Het ziin even
wel laDg niet dezelfde spelers, die elkaar
bekanjp&s zullen; vooral het Oranje
elftal heeft groote veranderingen en ver
beteringen ondergaan. Dat is op den
tweeden Paaschdag tegen Denemarken
gebleken, toen de „onzen" met 2o ze
gevierden.- De Denen boden evenwel
lang niet zulk een heftigen tegenstand,
als terecht van hen verwacht mag wor
den. Geen wonder, als men bedenkt, dat
het Deenschc elftal twee dagen ie voren
een zwaren wedstrijd tegen het Bel
gisch team gespeeld had. Het eervolle
van deze overwinning was dan ook be
grijpelijkerwijze niét bijster groot.
Morgen is het evenwel gelukkig heel
hndersl
Dan komen do „roode duivels" 1
kerels, die den eindstrijd in de laatste
Olympiade wonnen en sindsdien nog
niet geklopt werden. Integendeelde
eeue victorie na de andere boekten.
Vooral de 4o overwinning op onze-
jongens was hun grootste tnomf.
Het Oranje-elftal heeft nu een schit
terende gelegenheid, om revanche over
die smadelijke nederlaag te nemen en
dit nog wel des te mooier, omdat het
Belgisch elftal eenige versterking heeft
gekregen. Weliswaar is het bericht over
de grens gekomen, dat Sjppée, de ge-
vaarliike schutter in de roode voorhoede,
ziek is geworden, maar daar tegenover
staat, dat Van Hcggo op de rechtsbuiten-
plaats zal spelen, do plaats waar h;j
reeds zoo vaak verdienstelijk werk heeft
verricht.
Voor Coppéc heeft men eveneens een
waardigen plaatsvervanger gevonden,
namelijk Gillis van dc „Standard Club".
Als Hulsman meespeelt, komen de
elftallen dus als volgt tegenover elkaat
te staan
Nederland:
Van Tilburg,
Pelser, Denis.
Hordijk, Van Linge, Hulsman,
B. Kcssler, Rodcrmond, J, Bulder,
Groen, D. Kessler,
België:
Michel, Thys, Larnoe, Gilis, Van Hegge,
Vandevelde, Van Holme, Fierens,
Verbeek, Swaertenbroeckx,
Do Bicw
De uitslag van dezen wedstrijd om den
Rolt. Nieuwsblad-beker kan natuurlijn
niet voorspeld worden, maar dat onze
Oranje-jongens zullen blaken van geest
drift, om de eer van het Nederlandsche
voetbal hoog te houden, kan men ge
rust aannemen.
Dc nederlaag in Antwerpen moet ge
wroken worden I'
De ontmoetingen voor den Nieuws
blad-beker hadden tot dusver het vol
gende resultaat
2 5
7—0
31
van Weel, G. H. Witteman, H. L. Schaap
en R. van Hoften.
1.50 uur: Speerwerpen.
G. W. Schild en J. van der Ley;
1.50 uur: Hoogspringen.
W. C. Best, W. van der Kuyp, L. Spel
en W. Toewater.
2 uur: Finale 100 Meter;
□e Competitie.
De Gompetitieleidtr heeft niet het ge
heele programma willen stopzetten en
stelde zoowel voor de Westelijke eerste
klasse als voor de Overgangscompeli-
tie twee wedstrijden vast.
Bij die paar wedstrijden is ook Haar
lem betrokken. De roodbroeken moeten
namelijk naar V. O. C., een wedstrijd,
die eigenlijk nu het kampioenschap
voor Haarlem zoo goed als verkeken
is heel weinig te beteekenen heef-.,
liet komt er dan ook eigenlijk weinig
op can, of Haarlem wint, gelijk speelt'of
1 verliest. Maar tenslotte zien we de
roodbroeken natuurlijk toch gaarne win
nen.
Voor Blauw Wit staat er veel méér op
het spel, want zij zal in Dordt tegen
D. F. C; alle krachten moeten inspan
nen, om den fraaien voorsprong te be
houden. Wij meenen, dat de Amsterdam
mers daarin niet zullen slagen en dat Ba
rend van Hemert c.s. er voor zullen zor
gen, dat de twee puntjes aan den Mar-
kettenweg blijven.
De twee wedstrijden in de Overgangs
klasse zijn de moeite van het bespreken
niet waard.
Hedenavond zeven uur speelt H. F. C.
aan de Spanjaardslaan haar laatsten
wedstrijd m dit seizoen en wel tegen E.
D. O. Van harte hopen we, dat dn
voor de blauw-witten ook de allerlaatste
wedstrijd in de tweede klasse zal zijn;
dat H. F. C. niet meer zeo diep zai zin
ken!
In Deventer wordt de tweede wedstrijd
om het kampioenschap van Nederland
gespeeld; thans tusschen Go Ahead en
N. A. C.
erman Middendorp kreeg er
den smaak van boet. Eerst heette het, zoo
weet, dat by een detective-roman had
geschroven, enkel om oen weddenschap.
Spoedig volgde een tweede, en nu is nc. 3
do Crampton-serle al verschenen bij
N ïjgh en Van Ditmar's U. M. te
Rotterdam.
Bestaat er mogelijk een tweede wedden
schap, bijv. om hot dozijntje vol te ma
ken of heeft deze dichter het vervaar
digen van crimineele verhalen tot levens
taak gekozen? Daar zullen wij wel niet
achter komen, tenzij hij ook dikt geheim in
een romannetje onthult.
Behalve den smaak heeft by ook den
slag er van te pakken. „Het geheim van
Cuba-'1 ie weer gemaakt naar alle regelen
der kunst. Het stuk speelt niet op het,
Anti! 1 en-eiland, maar te Brussel, en nadat
wij zeer nitvoerig zijn beziggehouden met
dnbbele moord 011 een vreeselyk ehan-
tage-complot in de Belgische hoofdstad,
krijgen we ten slotte, in zeer snel tempo
voorgeschiedenis op Cuba, (li£ alios
verklaart. De gebruikelijke on verplichte
verrassing is ditmaal, dat een schoon, liof,
oogenscbynlyk onschuldig meisje ten slotte
blijkt een zeer sluwe en misdadige be
driegster te zyn, en het pikante is, dat
Juanita liefde huiohelt voor den de
tective Crampton, om hom in haar macht
te krijgen, en dut do slimme spourder op
zyn beurt wederliefde huichelt voor haar,
waardoor hy haar overtroeft.
,,Het mysterie van Mont 8t. Jean" cn
.De groene cirkel" waren geheimzinniger
'Ti griezeliger, maar „Het geheim vi
Cuba" is nog boeiend genoeg om don le
de verlangde sensatie to bezorgei
Soms laat de schrijver den lezer wat te
gauw in de kaart kyken; dat mag eigen
lijk niet; want de lezer moet, zoo mogelijk,
even lang dupe blijven van de detective-
slimheid als de gezochte boeven. Maar an
ders do Nederlandsche literator heeft 't
al bewonderenswaardig ver gebracht in
den vlakken, verbetorden styl en wendin
gen als deze: „een jongmonsch met een
aankomend kneveltje op do sexueele bo
venlip en een anjelier op dc revers van
zijn getailleerd jasje" getuigen van een
groeiend meesterschap in het vak.
De heer H. van Meegeren leverde dit
maal de illustraties, dia voldoende griezo-
qjn; in de afbeeldingen van de sehoone
Juanita doet hy zeer expressionistisch den
beschouwer gevoeleD, welk een demon
erbergt achter de engelachtige verschij
ning en illustreert tevens, dat de verliefd
heid van den detective slechts voorgewend
kon zyn. Dat op de laatste plaat een spre
kende gelijkenis is te herkenen tussehen
don detective en den ontmaskerden boef,
bloot toeval. Maar het toeval speelt een
belangrijken rol op het terreiu der detec
tiveromans; misschien inspireert het
geval den auteur tot een nieuw werk: „De
gewaande tweelingbroeders of het raadsel
van de Camera of iets van dien aard.
an A. "VV. Br una en Zoon, le
Utrecht, ontvingen wy: „De Koning",
door Karl Rosner, vertaling van mcj.
M. Hellema. Op den omslag oen neerstor
tenden adelaar eu de afbeelding van een
landhuis, dat herinnert aan kiekjes, geno-
men te Doorn, 't Bljjkt overigens al gauw
duidelyk genoeg, dat met „den Koning"
niemand anders wordt bedoeld dan de ex-
Koning van Pruisen. (De keizerstitel vin
den wy niet vermeld). L&at ik maar dade
lijk zoggen dat het boek eon doorloopende
verheerlijking is vau "Wilhelm van Jiohen-
zoller».
De schrijver geeft „in plants van een
voorrede" tweo citaten uit „Wilhelm
Meister'e leerjaren" (van Goethe), 't Gaat
over Hamlet:
„Van een toereu en edelen knop wies
de koninklijke bloem op onder den direc-
ten invloed der majesteit, het begrip van
recht on vorstelijke waardigheid, hot ge
voel voor het goede cn passcudo ontwik
kelden zioh in hem tegelijk mot hot be
wustzijn vau zyn hooge geboorte. Hy was
een vorst, een geboren vorst, en wenschte
te regcoren alleen omdat de edele onge
hinderd goed wilde zyn."
De tijd is uit de voegen: wee my,
dat ik geboren werd, om hem weer recht
te zetten.
In deze woerden ligt, dunkt my, do
sleutel tot Hamlet's gobeolo gedrag, en
het is vrij duidelyk dat Shakespeare heeft
willen schilderen; een groote laak, gelegd
:s opge-
1 moreel
Een schoon, rein, edel en zee
mensoh, maar zonder de kracht
held, gaat ten gronde onder .een last, wel
ken hy siiet kan drogen noch afwerpen;
iedere plicht ie hom lieilig; maar deze is
te zwaar. Het onmogelijke wordt van hem
gevraagd: niet het onmogelijke op zich
zelf, maar dat wat hem onmogelijk is. Hoe
wendt en draait hy zich, mankt zich ang
stig, gaat vöor- cn achterwaart?, wordt
steeds weer herinnerd en herinnert zich
zelf aan zyn doel, d»t hij eindelijk uit het
oog verliest, zonder zich ooit weer te kun-
in verblijden!-"
Dit citaat van Goethc vormt de basis
in Rosner "s pleidooi voor zyn „Koning"
Hy trachtte daaraan den vorm te ge-, en
van een tragisch apos. Hy doet ons den
Koning zien, vóór en gedurende den twee
den slag aan de Marne, 't begin van de
débacle. De schrijver moet dat alles zeer
nabij "hebben gezien, dat bljjkt uit de
levendige, soms zeer indrukwekkende, ja
overweldigende beschrijvingen. En verder
heeft hij zich goed ingelicht omtrent het
geen daar gebeurde cn 'tgeen er aan voor
afging. Want in den vorm van overpein
zingen des Konings, aangevuld door den
sehryver, ontwikkelt lijj voor ons de ge
heele levensgeschiedenis van Wilhelm II.
Daarbjj wordt een oordeel gegeven over
tal van vorsten en hooggeplaatste perso
nen uit Europa's geschiedenis gedurende
de laatste halve eeuw. Soms worden ze
vaag aangeduid, meestal echter met den
waren nuazr.. En het oordeel is allesbe
halve mild, dikwijls eenzijdig, en de epi
sche vorm verandert herhaaldelijk in de:
toon van een polemische brochure. Geen
enkel fictief romantisch element wordt
ingevoegd; 't is alles historie gezien
door den bril van Karl Rosner. De indruk
van den lezer en diens oordeel zal dn;
ook zeer afhankelijk zyn van diens eigen
oordeel over de gebeurtenissen, zooals hy
die van naby of uit dagbladen en geschrif
ten heeft leeren kennen.
Geheel afgescheiden van uijjn eigen oor
deel over de feiten en personen, kan ik die
methode niet goedkeuren. Het is een
derlinge en niet altijd to verdedigon
menging van het werk des dichters ei
van den strijdenden politicus, waardoor de
artistieke waarde van het geheel
wordt geschaad. Het doet ook onaange
naam aan, dat hier, dikwyls noodeloos, oen
zoo scherpe kritiek wordt nitgeocfend over
nog levende of reeds overleden persoon-
iijkheden. De schrijver weet zich niet al
tijd op te heffeu tot het objectieve stand
punt van den onbevangen historicus, noch
tot dat van don dichter, die in breede
visie het geheel overziet cu "t kleine weet
te scheiden van het groote. Er is ook te
veel herhaling van détails, onnoodig
het moreele doel van het werk, de aan
dacht meer vermoeiend dan opwekkend.
Er ia echter één groote, dichterlijke ge
dacht-: in het werk, waarvan wy, met ter-
zydesrelling van eigen oordeel en overtui
ging, kunnen genieten. Het is de gedachte,
die wjj terugvinden in Shakespeare's mees
terwerk cn in vele koningstragediën: do
machteloosheid van het schyngezag des
heerechers tegenover zyn omgeving;
voortdurende misleiding, het intriges
voor eigenbelang, eer- cn hecrachzucht. Die
machteloosheid en misleiding wordt, hier
zeer duidelijk gedemonstreerd, en het tra
gische vau het geval komt duidelijk, tot
uiting in het bewust worden van deze
waarheden bjj den Koning zelf, dio ge
voelt, dat hy de leiding verliest, dat hij
voor zyn omgeving meer een hindernis is
dan een stenn, tcrwjjl hjj toob, getroaw
aan zyn hoog opgevatte taak, den schjjn
moet handhaven.
De ge-sohiedenie wordt niet doorgevoerd
tot het bitter einde. Maar als do Koning
het terrein van den verleren slag verlaar,
aan 't zelfde station, waar hy gekomen ie,
reeds geschokt door don loop dor gebeur
tenissen, maar nog vol inood op herstel,
gevoelt hjj, en gevoelen wjj met- hem, dat
't is afgeloopen.
„Op het perron fluistert de plaatselijk
bevelhebber, die nog altyd xyn buik vn
trekt, zyn mageren luitenant toe: Flink
ziet Zyne Majesteit cr uit
als een koning
Zacht, uauwelyks merkbaar beginnen de
raderen te rollen.
Nu slaat de oude Scliulz achter den ko
ning, neomt hem den mantel van de schou-
Stadsnieuws
BEGRAFENIS Th. RUYS Gzu.
Bij de teraardebestelling van het stof
felijk overschot van den heer Th.
Ruys Gzn., oud-notaris te Amsterdam
en oud-lid van de Prov. Staten van
Noord-Holland, op de Algemoene
graafpiaata to Bloemend-aal werd veel
belangstelling betoond.
Onder de aanwezigen merkten wij
j: de heeren J. H. De Waal Malefijt,
II. Bos KznTh. II van Eeghon, Di
recteuren van de Vrije Universiteit, A.
Bongma, J. T. Brugman, notarissen
te Amsterdam, die vertegenwoordig
den den Ring Amsterdam van de
Broederschap van Notariseen in Ne
derland.
Voorts directeur en commissarissen
van het Amsterdamsche Levensverze
keringgenootschap, waarvan de over
ledene president-commissaris was.
Prof. H. H. Ruypetr, Hoogleeraar aan
de Vrije Universiteit, Ds. B. Van
Schelven van Amsterdam, den heer
de Waal Malefijt. wethouder der
gemeente Bloemendaal, en verder
flers en neemt het zwaard
ontvangst.
Sneller rolt de trein.
De koning opent de deur van zyn werk
kamer. Staat midden ju het verstrok stil
ziet vreemd en zoekend opi zich hee
strykt mot de hand langs voorhoofd
slapen
Laat zich dan plotseling, als door den
bliksem getroffen, in een stoel vallen
met de armen op de ecbryftafel cn zyn
gezicht op de armen -
Mei geblindeerde lichten snelt de trein
volle vaart de duisternis to gomoot".
Deze aanhaling geeft oen proeve van
hot eigenaardig rhytmo waarin dit book
geschreven, en dat zoor aanschouwelijk
het korte, stram me en onrustige aangeeft.
Maar 't werkt soms vermoeiend op den
lezer, te meer waar het in 't llellandsch
anderen indruk maakt dan in het
Duitsch. Do vertaalster heeft ook verge-
1, dat „man" in het Duitsch veel meer
gebruikt wordt dan „men" in het Hol-
landscb. Daardoor klinkt menige zin on
natuurlijk. Overigens maakt do vertaling,
die zeker niet altijd gemakkelijk was, den
indruk, dat er zorg aan besteed is.
Natuurlyk zou ik haast willeD zeg
gen vinden wy ook in dit boek gewaagd
den „dierentuinte Berlijn. De Tier-
garten. thans een park, beteekent zooveel
ins „hertenkamp", wat aan vole Hol-
landsche vertalers schynt te ontgaan.
H. J. BTRATEME1JER.
den helm In En die oorzaak is naar zijij meaning;
ue schouwburg is te iluurl
De prijzen zullen dan ook aanzienlijk
moeten dalen, wil de trek er bij het
publiek weer in komen. Eiscuen de
verlaagde recettes verlaging van ga
ges en andere uitgaven, dun moet ook
daartoe worden overgegaan, natuur
lijk alleen als er geen ander middel
is.
Verder beval epr. aan een belang
rijke versobering in het aanmaken
van décors. Er moet een eind komen
aan de rage om haast voor ieder stuk
nieuwe décors te doem vervaardigen.
Dit zal een groot hesparing geven. En
ook de eigenaren van schouwburgen,
die hun zalen aan tooneelgezelechap-
pen verhuren, zullen er g e z a m e n-
1 ij k van overtuigd moeten worden,
dal zij moeten zorgen voor voldoend
décor en de uoodige requisieten.
Dan moet er ook een einde komen
aan het opjagen der gages, door het
tegen elkaar opbieden ter tooneelg©-
zelschappen, om een bepaalden to<w
nee! kunstenaar aan „de zaak" te ver
binden.
De postreclame en adverientiën is
voor de tooneelgezslsdiappen veel te
hoog: de bioscoopachtige wijze van
adverteeren, thans in zwang, kosten
handen vol geld. Nergens in het bui
tenland is dit zoo. In verband met
deze kwestie deed spr. de vraag: Zou
den de directeuren dor nieuwsbladen
niet bereid kunnen gevonden worden
om gedurende de eerste maanden van
het volgende tooneelseizoen een zoo
mogelijk belangrijke korting op de
schouwburg-adverteniien toe te staan?
Voorts noemde spr. het van het
hoogste gewicht, dat de gemeentelijke
belasting, gelieven op iedere plaats,
wordt afgeschaft of belangrijk ver
minderd.
Na gememoreerd te hebben, dat ds
afdeeling Haarlem van het Ned. Too-
neelverbond liet initiatief heeft geno
men tot het organiseer en van goed-
koope voorstellingen, (een voorbeeld
dat navolging moge vinden) besprak
de voorzitter de koele verst anuliou-
ding, die er tegenwoordig bestaat tus
schen tooneeldirecties en pers. JSr
kondein, vond spr., in de bladen veel
meer berichten over stukken, direc-
tis «1 spelers geplaatst worden om
zoodoende de verslapte belangstelling
van het publiek weer te doen opleven.
INSCH Rijy INC LEERLINCEN
SCHOLEN VOOR LACER ONDER
WIJS.
De Burgemeester van Haarlem
feden van den Korkoraad dei- üeref.(iJnfalF* bekend, dat er gelegenheid
Kerk van Bloemendaal. ftot plaatsman met 1 September a.e.
In de aula sprak Ds. J. J. Brussaard
van Bloemendaal.
Deze zeide dat de overledene een
bescheiden man was, een christen,
wiens levensleuze was, die door hem
ook in zijn leven in betracht: „never
schade en ongelijk lijden, dan naar
voren te treden en eigen reoht zoe-
Ruys woe ook een bescheiden wer
ker, die Bever niet in het openbaar
leven naar voren trad, maar gaarne
genoot de rust van bet huisgezin. Ale
een uitnemend vader kan hij worden
getypeerd.
Hij -was een man des gebeds, die
veel voor de zijnen bad. Dat moge
dan de troost voor de weduwe en de
kinderen zijn. De kinderen mogen m
dezen hun vader volgen. Tenslotte
gedacht spr. den overledene als een
trouw kerkganger, die gaarne onder
het Woord des Heeren verkeerde en
dat Woord met een open hart out
ing, maar die ook in het kerkelijk
leven als een man van beecheidenlteid
optrad.
Ds. J. H.Houtiager e, em.-predi
kant van de Geu-ef. Kerk van Koot-
gedacht zijn overleden zwager
een man, wiens geheele leven
heeft betvezen, dat hij een reohtvi
dige was, maar ook als iemand, die
bereid was om heen te gaan en voor
ten het sterven gewin wae.
Prof. H. H. Kuyper sprak eerst
namens de familie Kuyper woorden
van dank voor alles wai de overledene
voor zijn vader en de familie Kuyper
is geweest. Ilij steunde zijn vader in
velerlei, ook ten aanzien van de slich
ting van de Vrije Universiteit. Van
die Universiteit was Ruys een van de
stichters.
Namens de Vrije Universiteit bracht
daarna spr den overledene dank voor
alles wat liij voor die stichting heeft
gedaan. Hij had die stichting lief, al
dus sp. Gedurende de jaren dut hij
van haar president-directeur was,
heeft hij zioh aan haai- met groote
liefde en toewijding gegeven. Hij be
hartigde haar finantteeie belangen en
leefde mede met onze Hoogeschooi,
droeg haai- belangen in den ge bede
God den Heere op.
Hij was een man met een hart
goud, voor zijn J aim hu en voor zijn
vrienden, die onze stichting dienden
mot zeer veel liefde. Zijn nagedach
tenis zal bij ons in hoog aanzien blij-
;n voortleven.
De heer W. F. B ij v o e t, oud-;
meenteraadslid van Amsterdam sprak
•riend en zeide den overledene «c
hebben Meren kennen al6 een lief
hebbend vader en echtgenoot. Ilij zai
ons steeds voor oogon blijven staan
als een beeld van trouwe en eerlijke
pliohtsbeitrauhting, eindigde epr.
Dan werd do kist, d'ie met eenige
palmtakken was gedekt, grafwaarts
gedragen. Aan 't graf sprak de oudste
zoon namens de familie woorden van
dank voor de betoonde belangstelling
waarna nog werd aangeheven het
ioatste vers van psalm 84 „Want God
de Heer zoo goed, zoo mild". Daar
mede was de plechtigheid geëindigd.
NEDERLANDSCH TOONEEL-
VERBOND.
Hedenmorgen werd te Utrecht .in het
Gebouw voor Kunsten en Wetenschap
pen de 53e a gemeene vergadering
van het Nederiandsch Toone 1 verbond
door den voorzitter, Jbr, A. W. G.
van Riemsdijk, geopend met een uit
voerige rede, waaraan wij het vol
gende ontleenen:
Na gewezen te hebl>en op de groote
malaise, dit ook in do tomieel wereld
heerscht (het lijkt op een déb&cle, zei
de spr., de betere krachten onder onze
tocoieelspelers zijn hoe langer hoe
meer verspreid, in Den Haag duikt
nu al een derde tooneeigezelschap op
«ai de tooneelspelers werken, tóch
met de grootste energie, onder huiten-
gewoon moeilijke omstandigheden)
ging spr. na, wat wel de oorzaak kan
zijn, dat liet NederIandscho publiek
onderstaande openbare scholen voor
gewoon la^er onderwijs ren kinderen,
welke od dat tijdstip den leeftijd heb
ben bereikt van vijf jaren en zes
maanden.
De inschrijving zal geschieden
A. Voor leerlingen. <li© bestemd zijn
om later eene inrichting voor middel
baar onderwijs te volgen, aan de school
■abouwengelegen aan
a. de "WiLheImina6itraa.t no. 43 a
(School no. 17)
b. de Prins Hendrnkstraat no. 1
(School Jio. 19);
c. de Friesei>: VarkeriMnarkt no. 2'2
School no. 21)
B. Voor alle overige leerlingen aan
de schoolgebouwen, gelegen aan
d. de Naseaulaan no. 37 a (Scholen
nos. 1 en 2);
e. de Tiichthjuisqtraat no. 3, in
gang Botermarkt (Scholen 110e. 3 en 4)
f. de Parklaan no. 108 (Scholen nos.
5 en 6).
het Leidschepïein no. 36 (Scho
ten nos. 7 en 8)
h. de Tempdiensetraat no. 1. (Scho
len 110. 9 en 10)
i. de Spaarnwoudersstraat no. 12
(Scholen nee. 11 en 12)
de Haarlemmerliedeetraat no. 29
(Scholen nos. 1 3e.n 14)
k. de Linscholenstraat no. 57 a
(Scholen noe. 15 en 16)
3. de Tetterodestraat no. 66 (School
no. 23)
in. het Leidscheptein no .21 (School
no. 25);
n. de Schoterstraat no. 2 (School
no 27);
O. de Bakkerstraat 110. 11 (School
no. 29 en
p. het Klein Heiligland no. 12
(School no. 31).
Het hoofd van elk dier scholen zal
daartoe zitting houden op Maandag 8
tot en met Dinsdag 16 Mei a-»., op ei
ken werkdag, (behalve od Woensdag
en Zaterd&g). gedurende een half uur
vóór den namiddaeschoo'.tijd.
Geboortebewijs cn verklaring ven
vaccinatie mede te brein gen.
Binnenland
zich van liet tooneel heeft afgewend, ons vaderland.'
VRIJWILLICE BURCERWACHTEN.
In het Jaarverslag van den „Ne<ter-
landschen Bond vau Vrijwuiige Bur
gerwachten" wordt mtegedeo.d, dat
het ledental klom van 42'J tot a03 op
1 Januari 1922. Sedert liet opmaken
van het jaarverslag steeg het tut 565.
Nagenoeg 2/3 van het totaal auniai
burgerwachten is bij den Bond aan
gesloten- Het verslag zegt voorts:
„Het meeet op den voorgrond tre
dende feit is we', de door de Regeering
aangekondigde 011 deels reeds bekend
gemaakte, plannen tot bezuiniging.
Onder den eersten indruk van de
cijfers, die inderdaad ontstellend zijn,
rees al dadelijk de vraag: ,,*-oet het
bestuur uit die zeer st- rk doorgevoer
de bezuinigingsplannen de conclusie
trekken, dat ue Regeering geen prijs
meer stelt op 't instituut der burger
wachten, acht zij den t.jd aangebro
ken om geleidelijk tot de opheffing
over te gaan?" Deze door ons bestuur
gestelde vragen werden door de Re
geering ontkennend beantwoord, wel
werd ons duidelijk te verstaan gege
ven. dat evenals ir all» takken van
6 lands dienst de grootst mogelijke
zuinigheid betracht zal moeten wor
den, dit ook ten opzichte van de bur
gerwachten tot uiting za! moeten ko
men. Als trouwe vaderlaudei 8 en ge
hoorzame dienaren van den Staat zul
ten wij ons in het 011 verm.jdeiijke die
nen le schikken en zullen wij moeten
roeien met de riemen, die ons ter be
schikking worden gesteld.
Laat ons met die zooveel geringer
middelen woekeren, in alles de zoo
dringend noodzakelijke bezuinigin
gen betrachten en opgewekt deel blij
ven nemen aan de oefeningen tot in
standhouding der organisatie noodig,
om daardoor mede te werken aan het
Handhaven van de rust en de orde in
