HAARLEM'S DAGBLAD
De Infanterie-kazerne.
Brieven nit de Hofstad.
Stadsnieuws
ÏATER-AG 27 MEI 1922- VISRPE BLAD
Onlangs deelden wij het een en ander
mede over de geschiedenis van het infan-
teriegarnizoen van Haarlem in den loop
der tijden; thans kunnen wij, daartoe wel
willend door den garnizoens-commam
dant in staat gesteld bij een paar plaat
jes één van de kantine en één dat
een aardig dóórkijkje te zien geeft wat
vertellen van het gebouw waarin da:
garnizoen zoo langen tijd is gehuisvest
geweest.
Zooals wij in ons artikel over de in
fanterie te Haarlem zeiden was de
oorspronkelijke bestemming van het ge
bouw oudeliedcnhuis voor de diaconie en
hoogstwaarschijnlijk hebben de twee za-
bouwkunst van onze dagen gewrocht
heeft?
Zeker, de kazerne heeft heel wat ge
leden, zooals alle kazernes in den mobi
lisatietijd door overbevolking geleden
hebben, maar, zooals gezegd de kern is
goed en met eenvoudige middelen kan
het worden gerestaureerd, waar dit noo-
dig is.
Er is in de laatste jaren reeds heel
wat aan ed verbetering van het gebouw
gedaan.
Om eens iets te noemen
Vele van de houten, versleten trap
pen zijn vervangen door brandvrije be
tonnen trappen met graniet bekleed en
voorzien van slijtijoers met looden vul
lingen op elk portaal zijn closets en uri
noirs aangebracht; bet gebouw is tegen
woordig voorzien van electrisch licht.
Een eigenaardig feit was het, vooral in
een gesticht-voor oude lieden, dat slechts
enkele lokalen verwarmd konden wor
den. Er waren over 't algemeen geen
schoorsteenen in het gebouw; thans zijn
die overal aanwezig.
Na de branden van de laatste jaren
heeft men de kap cn dakbedekking een
groote verbetering doen ondergaan, hel
dak is nu overal „beschoten"; dit was
ook noodig want de zolderkamers dienen
nu gedeeltelijk voor het opslaan van
voorraden (hiervoor moesten de vensters
ook inbraakvrij gemaakt worden) en
voor noodlogies. Ook het dak is verbe
terd.
's Nachts wordt wacht gehouden in de
vier gangen van de bovenste verdieping,
die rechthoekig op elkaar staan (het ge-
heele gebouw is in den vorm van een
rechthoek gebouwd om een gioote bin
nenplaats), de deur van elke kamer is
voorzien van een kijkglas, zoodat „on
raad" spoedig genoeg bespeurd kan wor
den. Op verschillende plaatsen zijn
brandslangen aangebracht.
Het zou een droge opsomming wor-
(en die nu als kantine gebruikt worden,
voor regentenkamers gediend.
Het „Diaconiehuis" werd gebouwd in
1770 en het trof ons bij ons bezoek aan
de kazerne, hoe goed de kern van het
gebouw nog is. Men wist toen, wat
„uetht, sterk en weldoortimmerd" be-
teekendel Wat zal er over een honderd-
vijftig jaar nog over zijn van wat de
den, wanneer wij alle zalen en lokalen
de kazerne afzonderlijk gingen
wij zouden dat ook niet kun
nen, want bii onzen rondgang konden
wij een groot aantal lokalen niet binnen
treden onidat zij verzegeld waren. Hier
lagen 11.1. voorraden opgeslagen.
Wij willen trachten in groote trekken
een beeld van de kazerne te teekenen.
Wannéér wij de poort zijn doorgegaan
slaan wij voor de groote binnenplaats.
Recht tegenover ons zien wij de statie
trap, waarboven een klok en een mooi
geveLsteentjo, waarin het jaar 1770, het
jaar van de stichting van 't gebouw. Zes
trapportalen geven toegang tot de trap
pen en bovendien is er, aan onze rech
terhand, een doorgang naar de Nieuwe
Gracht.
De statietrap leidt naar de oude regen
tenzalen, de tegenwoordige kantine. De
deftige, statige zalen, 7 M. hoog, zijn
verreweg de mooiste lokalen van 't groo
te gebouw; zooals zij nu zijn ingericht
met taf eitjes en stoelen, een buffet, een
paar biljarts, doen zij, met haar bruine
betimmeringen denken aan do „koffie
kamer" van een groot, ouderwetsch,
„deftig" dorpshotel, zooals men ze in
Gelderland nog wel aantreft. Aan den
buitenkant loopt langs de gebeelo kan
tine een veranda.
Een groote aantrekkelijkheid van deze
zalen vormen de op afneembare linoleum-
doeken geschilderde fraaie muurschilde
ringen van Lambert Jansen, die in chro
nologische volgorde de geschiedenis van
de weermacht uitbeelden. Achtereenvol
gens zien wij de „legerleiders" en man
schappen uit den Frankischen tijd, den
tijd van de Tempelridders ea van de
Kruistochten, den Graventijd, dien van
de Stadhouders, den pruiken- en den Na-
poleontischen tijd en het tijdperk van
den souvereinen vorst. Tot slot de unifor
men uit den mobilisatietijd, die de ar
tist, toen hij hier als gewoon soldaat in
de kazerne verbleef, dagelijks om zich
heen zag. Overgebleven vakken zijn aan
gevuld met de beeltenis van de Koningin,
te paard, de wapens van de verschillende
huizen (Henegouwen, Beieren enz.).
Holland en Friesland gepersonifieerd
door een paar stoere jonge-mannenfigu-
ren cn de „beeltenissen" van een mili
tiesoldaat, een landweersoldaat en een
gewoon soldaat van den tegenwoordigeu
tijd.
Heel wat archiefstudie is voor deze
muurschilderingen, die een niet genoeg
tc waardceren wandversiering van de
kantine vormen, noodig geweest. De
kunstenaar, die thans te Rome vertoeft,
heeft er ongeveer drie jaar aan ge
werkt.
En verder telt de kazerne tal van lo
kalen en kamers en slaapzalen, waar
onder lokaliteiten zijn, die een wat geha-
venden indruk maken, waaraan de tand
des tijds, mitsgaders de „mobilisatie-
tand", geknaagd hebben, maar ook zijn
er vele aardige, vroolijke vertrekken. De
meeste daarvan zijn als bureaux inge
richt, andere dienen als zitkamers voor'
onder-officieren en manschappen van de
militaire politie, (die geheel op haarzelf
is gehuisvest en ook de beschikking over
een eigen keuken heeft), als bibliothe
ken voor officieren en onderofficieren,
verecnigingszaal voor de officieren enz.
De slaapzalen zien er bijzonder frisch en
zindelijk uit.
Rechts en links van den ingang be
vinden zich wachtlokalen en verschillen
de bureaux.
In de groote keuken staan 7 ketel-
vormige spaarfornuizen: 5 met een in
houd van 1000 L. en 2 kleinere.
Zooveel mogelijk ,zijn bij de trap
portalen lokaliteiten voor waschlokaal
ingericht.
Hiermede hebben wij getracht een
vluchtig beeld te teekenen van dit solide
achttiende-eeuwsche bouwwerk, dat thans
nog „kazerne" heet.
Wat houdt de toekomst voor dit groo
te, oude maar stevige gebouw in haar
schoot verborgen?
Do H. B. S. van een millioen zal
er hoogstwaarschijnlijk nu toch komen.
De gemeenteraad heef1 zich Iaien af
schrikken door den wethouder van on
derwijs- die met zijn portefeuille is
gaan rammelen. ^én s^af5 heeft de raad
nog om den arm gehouden nl- dat hij
na de aanbesteding en voor de gun
mng eerst nog geraadpleegd word1.
Natuurlijk heeft dit niet veel meer te
beduiden, want aan terugkrabbelen
val' dau niet meer te denken, behalve
wanneer de laagste inschrijven nog
boven de raming bleef.
Inmiddels heeft het dagelijksch be
stuur medegedeeld, dat liet voorne
mens is voor te stellen om de belasting
met 25 te verlagen. Dat lijkt heel
wat maar het is niet zoo heel Veel.
De gemeentebelasting is ongeveer ine
350 gestegen sedert 1012 en du
heeft het bedrag van 25 niet hee!
veel te bekekenen. Wanneer het juist
is dat minister Aalberse voornemens is
een wetsvoorstel in te dienen waarbij
nog meer huurverhoogiug in uitzie
wordt gesteld, dan is dio 26 belas
ting zoo al weer naar de maan. Na
tuurlijk zullen we de verlaging dank
baar accepteeren om daarna onmiddel
lijk op Hog meer aan 'e dringen, want
binnen afzienbaren tijd moet de be
lasting nog veel meer dalen.
Wanneer de gemeente echter voort
gaat een millioen aan één H. B. S. U
bes'eden, zal er van die verlaging niet
veel kunnen komen.
Mag men de medcdeelingen over de
resultaten van de combinatie der brand
weer met de politie gelooveD, dan le
vert deze een aardig financieel voor
deel op. Niet minder dan 81 personen
zijn reeds uit den gemeentedienst ver
dwenen, waardoor een besparing is
verkregen van 178 duizend gulden.
Dit is verkregen door niet aanvulling
van vacatures en door den overgang
van brandweerlieden naar de politie.
Op de politie is door vereenvoudiging
der administratie en vermindering van
hooger personeel ruim een ton be
spaard. Allés te zamen is op beide
diensten ruim drie ton bezuinigd, een
bedrag dat er mag zjjn. De organisatie
van de brandweer-politie is nu zoo, dat
de eerste brandweerhulpwordt verleend
floor do politie en dat do daarna noo
dig gebleken uitvoerigere maatregelen
van centrale posten worden uitge
voerd. Men heeft hier met de wordings
geschiedenis van de brandweer een
typisch s^altje gehad van de stelsel
matige uitbreiding en vervolmaking
van een dienst, die door'zelfstandig u
staan onder eigen leiding, s'etds groo-
ter werd en ten slotte onhoudbaar
duur. Jaar in jaar uit kwam er iets
bij, werd het geheel al mooier en
mooier, tot men eindelijk inzag, dat
het zóó niet langer kon. Nu blijkt het
reeds, dat aanzienlijke besparing mo
gelijk is.
Wanneer men dit systeem ook eens
ging toepassen op andere takken van
dienst, was daar allicht ook iets te
bereiken. Het is nu eenmaal dringend
noodig dat op de kosten van de over
heidsadministratie zeer veel wordt be
zuinigd. Het is ontzettend zooveel als
deze ia uitgebreid. De jongste cijfers
over het personeel aan do secretarie
der gemeente werkzaam, zijn schrikba
rend. In 1901 waren verbonden 94 amb
tenaren, in 1911 180 cn in 1921 379 amb
tenaren, In twintig jaar tijd is het
aantal dus precies het viervoud gewor
den. Rekent men dat in dien tijd de
1 salarissen zijn verdubbeld, dan kost
f'de secretarie achtmaal 'zooveel als
1 vwiu'ig jaar geleden.
De onderscheiding, die Den Haag
ten deel vait dat het eindelijk eens
een beurt krijgt van de wereld-confe-
rentieB, is voor velen een reden *ot ver
heuging. Een echte Hagenaai is van
meening dat, aangezien het Vredespa
leis hier staat, ulle internationaal ge
kibbel hier ter stede behoort te ge
schieden. Reeds veel te lang heeft men
er mee gewacht om hier te komen,
waar het groote geschil wel zal wor
den opgelost. Laten wij he'- wèl ho
pen. Waarschijnlijk zal de conferentie
niet dien omvang hebben als tot nu
toe het geval was. 't Zal weer een
commissoriale conferentie zijn, en de
groote poli'iek zal er niet «00 "schallen
als in Genua.
Grappig is de conferentie van hote
liers en leiders der restaurants, die ge
houden is om elkaar te beloven dat
zij geen misbruik zullen maken van
de gelegenheid. Conclusie is genomen
dat geen hotel of restaurant zijn prij
zijn zal verhoogen. Het klinkt haast
te mooi om waar to kunnen zijn, maar
in elk geval is hot bijéénkomen van
deze heeren reeds een gunstig tee-
ken. Men ziet in, dat het een grove
fout zou zijn, oen bijna onvergeeflijke
n isslag wanneer men den naam van
den Haag door afzetterij te grabbe:
wierp. De pers heeft een goed werk
gedaan met onmiddellijk op dit gevaar
te wijzen en het succes is niet uitgeble
ven.
Er is een Hotel-comiuissie die, be
staande uit onpartijdige buitenstaan
ders, zich op de hoogte zal houden
van den gang van zake en die onge
twijfeld zal ingrijpen als het noodig
mocht zijn. Wij zijn dus gerust cn
wach'en nu met vertrouwen af.
De conferentie zal heel wat beweging
brengen en de zomermaanden zullen er
voor een goed deel door in beslag ge
nomen worden. Gelukkig behoeft de
vrees niet te bestaan, dat er geen ho
telruimtc genoeg is. De hotels op Sche-
veningen zoowel als in Den Haag zul
len heusch van de gewone badgasten
niet vol zijn en dus w-d voldoende
hebben voor do conferentie-leden.
Nji de installatie van het Perma
nente Hof hebben we niets in'ernatio
naals gehad in Den Haag en het werd
dus meer dan tijd, dat er weer eens
iets kwam, dat wat leven in de brou
werij brengt. He« seizoen is door de
warmte onverwacht geopend, maar de
gasten komen nog niet in voldoende
getale opzetten. Waarschijnlijk zal
net, ondanks de aanmerkelijke prijs
verlaging in alle hotels, ook dezen zo
mer niet best worden. De algemeene
toestand schijnt wel zijn kritiekste
punt voorbij '>e zijn, maar de stijginr
die er in valt waar te nemen is nog
te gering, dan dat zij aanstonds haar
invloed zou kunnen doen gelden. D
trek naar het buitenland begint te
verminderen ook al omdat men daar
de prijzen voor de buitenlanders 2
heeft opgedreven, dat het denkbeeld
voor een prikje uit t© zijn, heeft
daan.
Wij kunnen slechts hopen; dat van
Den Haag de victorie voor het herstel
der wereld zal uitgaan en dat onze
stad in de historie der menschheid dc
allerbelangrijkste plaats zal gaan inne
men. Het Vredespaleis zou dan in een'
naam gemaakt hebbe, als werkeli-
het paleis waar de wereldvrede werd
gesloten.
HAGENAAR.
BONDSDAC DER GEREFORMEER
DE JONCELINCSVEREENICINCEN
Men schrijft ons:
Ditmaal werd de jaariijksche bond»
dag van den Ned. bond van Jonge
lingsv. op Gereformeerden grond
slag in onze stad gehouden.
Het was wel merkbaar in de stra-
ten, want ar waren wel '3500 bczoe
kens uit alle streken komen opdagen
Voor de van ver komende bezoeken
was Woensdagavond a! een ontmoo
tingsavond.
Donderdagmorgen, 10 uur, zou d«
huishoudelijke vergadering beginner
en reeds 0111 0 uur begon de zaal vol
te loopen. Toen de voorzitter de ver
gadering opende was de groote zaal
van bet gem- concertgebouw overvol,
zoodat zelfs vele in den tuin een toe
vlucht hadden moeten zoeken.
De voorzitter, Ds. Vonketiberg,
hield een rede, over eenheid. Het,
was een waarschuwing tegen de een
heid, die ir.en zou krijgen ten koste
van de historie en do beginselen
waarvoor we daarin gestreden .en
geleden hebben.
V001 de middagvergadering was
de toeloop zoo gruot dat de concert
zaal in dc Jacobijnesfcraai lang voor
den bepaalden tijd bezet was en er 'n
tweed* vergadering werd gehouden
in de Geref. kerk aan de Ged. Oude
Gracht. Ook daar was nog een groote
opkomst. In de concertzaal sprak
c-crst Dr. de Moor van Utrecht over
<ie JongelingsvereenigSng en <ie
schoonheid. Om net debar niet te be
hoeven overhaasten zou hij zich be
korten en begon men meteen zonder
lange ml ending aan de behandeling
van zijn stellingen. Naast het ware
en het goede komt ook het schoon©
een plaats toe Al zullen we ook in
het schoono niet het vo'.komene be
reiken, dat geeft toch hier evenmin
als bij het goede en het ware recht
om zelfs van het pogen af te zien.
Wel behoort het schoono minder dan
het ware en. goede tot deze wereld.
Ook in het onderwerpen aan de nor-
me vanhet ware en goede. Om dc ge
varen moet men niet zeggen we kun
nen er wel buiten want wo kunnen
bijv. ook wel op één long nog een
tijd leven maar wie prefereert du.
En liet missen van het schoone is er-
ger, want dat is een geestelijk gemis.
Maar deze theoreth-ische waarheid,
dat Calvinisme en kunst b'>een hoo-
<ren, wordt in de practijk niet veel
beleefd. Maar dat is niet goed. Dc J.
V. mag zoo niet zijn.
Spreker acht het litteraire schoon
het meest binnen 't bereik van een
J. V., ai zou men bijv. wel eens uit
stapjes kunnen maken naar het ter
rein desr murie».. Dit alles zal niet
gaan zonder leiding. V ooral met het
oog op de moderne litteratuur. ls
dan ook gewenscht niet te vergeten
dat onze litteratuur niet met 'S>j be
gint. Hebben we in de voorgaande
eeuwen rijkelijk» genoten,dan zijnwe
ook beter in staat de nieuweren te
bêoordeelen. Maar meestal doet men
zoo niet, men is kind van zijn tijd en
voelt in de tegenwoordige litteratuur
de vertolking van wat m de iuoht zit.
Dat is nu op zich zelf wel niet slecht
maar d© geest van onzen tijd gaat in
tegen de normen van het ware en
het good©. Nimmer ging de Muze zoo
geheel «1 al in tegen het Christen
dom. Daarin ligt het gevaar vooral
voor jonge menschen en daarom is
hier een goede gids onmisbaar, ©n
zullen wc oen goede leiddraad moeten
hebben.
U USKiEK VAK RGAL DS
MKKER
BOVEN DE LUCHT.
In do „Revue de Paris" heeft de
beroemde Fransahe geleerde Houlle-
ngue do laatste theorie betreffende
het vraagstuk, wat er boven de at
mosfeer, waarin wij leven bestaat,
uiteengezet.
De lu-cht, die wij modernen gaat
tot ©en hooglo van ongeveer 20 kilo
meter. up grootere hoogte bevat zij
zoo weinig zuurstof, dat menschelijk
leven er ten eenenmale onmogelijkis.
Weder ver boven deze maximum
hoogte, waarop eon mensciielijk or
ganisme in leven zou kunnen blijven
bevindt zoch een film van ozoon,,
welke dienst doet als bescherming
tegen de stralen der zon, welke op
den duur organisch leven zouden
vernietigen indien zij niet onder
schept worden. Als deze dunne en
teere film verdween, zegt de heer
Holl-evignee zou het leven zooals
wij dit op aardo kennen, onmogelijk
worden.
Boven dözo beschermende laag
ozoon, vochtig tot 160 kilometer bo
ven de aarde, bevindt zich een at
mosfeer samengesteld uit waterstof
en helium, 'twee der lichtste gassen,
die yttflj kennen. Daarboven komt
waarschijnlijk een brecde laag coro-
nium. Dit is oen gas, dat op aarde
hog niet is ontdekt, maai* blijkens de
onderzoekingen op de zon moet be
staan. En tenslotte is hierboven
weer de ether, d&O alles doordringt
"n die door niemand begrepen wordt.
Ons leven wordt sterk beïnvloed
door het evenwicht, bewerkt door
de ozoon film tusschen de vernieti
gende en weldoende zonnestralen. Er
zijn dagen en jaargetijden, waarin
de film een grootere proportie ver
nietigendo 6tralen doorlaat Dan
•«tijgt de temperatuur-.
JACHT OP WILDE DIEREN.
Wanneer Europeanen op dc wilde
dlerenjacht gaan, nemen zij vervaar
lijk© buksen mee en ©en flanken voor
raad kogels, vaak van de ontplofbare
soort, die verschrikkelijk© wonden
maken. Maar wanneer zij erop uit
gaan om dieren levend te vangen,
moeten andere methoden gebruikt
worden en hiervoor gaan zij uit den
aard der zaak bij de inlanders in de
leer. Klemmen, strikken, valkuilen
zijn gewilde hulpmiddelen en deze
zijn genoegzaam bekend. Maar er
zijn ook methoden, die minder voor
de hand liggen. Zoo worden vaak tij
gers en zelfs olifanten gevangen met
vogellijm, een gomsoort, die getapt
wordt uit boomen. Do jager spreidt
deze gom uit op do paden, waarlangs
zijn slachtoffers moeten komen en
bedekt ze (de paden) vervolgens met-
bladeren.
Als 't dier zijn poot in de gom zet,
tracht het 't hinderlijke goed ervan
«f te bijten en krijgt het daardoor op
ROEL DE RAKKER:
(Daily Sketch. Londen.)
Bout a daar
papaf
Nee, hier,
jongen.
donker, papa?
Zal ik een
kaars voo:
u halen I
Wat u noodig Heb jjj
heeft is een ©ent
helder idee
Ja papa, ik
zal een veer
halen.
Wat heb ik
daar nu
annf
Nou papa,
is dat nog niet
licht genoeg?
zijn snuit. In zijn pogingen om zich
er van te bevrijden, smeert hij het
langzamerhand over a>n geheele
lichaam en wordt tenslotte zoo vol
komen machteloos, dat het geen
moeite kost, het te vangen.
Apen worden ook met vogellijm ge
vangen, die op boomen gestreken
wordt ,maar oen andere marnier om
kleinere apen te vangen is een, in
een zoete substantie gedrenkte lap
in een flescli. De aap stopt zijn hand
door den liaJs van de flesch en grijpt
do lap. Hij kan zijn hand niet terug
trekken, omdat hij die tot een vuist
gebaid heef, met de lap erin en hij
1 reeft niet voldoende begrip om zijn
hand uit te spreiden en zoo uit de
flesch te halen.
De Maleier© vangen veel visch met
dynamiet, eene methode, die hier te
lande niet geoorloofd zou zijn. Oök
gooien zij wel een mengsel in het wa
ter, dat de visschen verdooft, on ze
naar de oppervlakte brengt, waar zij
gemakkelijk kunnen worden gegre
pen. Door deze methode wordt het wa
ter echter gevaarlijk voor menschel ij-
ke consumptie.
ENGELSCHE HUMOR.
Uit de „Passing Show":
Een dokter heeft verklaard, dat bac
teriën sterven door diep ademhalen.
De moeilijkheid is, hce dwing je een
bacterie om diep adem te halen?
HET GROOTSTE SCHIP.
Het grootste schip ter wereld is de
Majestic van de White Star Line, die
vroeger aan de Hamburg Amerika lijn
behoorde.
De tonnenmaat van dit zeekasteel
ie 5GOOO. De linnenkasten aan boord
hebben eeai voorraad, die, uitgespreid
een afstand van 260 K.M. zou bedek-.
ken_ Er zijn 77.000 handdoeken, 45.000
servetten, 3000 bedden, 2700 peluws,
13000 ©loopen, 11000 lakens enz. Hm
totaal gewicht der dekens alleen is
17000 K.G.
Meer dan 1O0.ÖÖ0 stuks porcelein
worden op reis meegenomen. Als de ge
lieeJe voorraad aarde weak werd opge
stapeld, zou het een hoogte van 400
Meter bereiken. Als waeschen en dro
gen met de hand moest gebeuren, zou
dit met het aanwezige personeel 5
maanden in beslag nemen. Tenslotte
voert 't schip 10000 messen en een ge
lijk aantal vorken mee.
EXPLOITATIE.
Op tal van plaatsetri op deze aarde
i worden d© towristen op tal von manie
ren voor den gek gehouden, met ver
meende authentieke overblijfselen uit
beroemde tijdperken of van historische
gebeurten issen.
Het sterkste staaltje op dit gebied
j wordt echtèr wel geleverd door de in
landers op het eilandje Tobago, bij
een kleiner totaal dan men zou ver-
wacutcit, uok wanneer liet vergeleken
worut bij ons ©iwen uuu waar geuu-
renoe iv&> in totaal otn4 boe.^cu m
heruruK of vo«r uc eerste mutu ter
perse gingen, ireueuiafktii Jncei m nel
zellue jaar met ÓVÓ7 niet ver van Ne-
derianu al, isjecho fnowa.-ye was
nog wat lager m©i óo72, vera-. c cijfers
zijn nog Beigie (in Vlaamsen, Franse.
DE ZINTUIGEN VAN EEN BLINDE.
In de Vereenigde Staten woont een
zeventienjarig meisje, dat geheel blind
en volkomen doof is. Zij kan echter
„zien en liooren" door abnormale ont
wikkeling der gevoetls- en reukzintui
gen.
I Zoo kan zij een teJafoongesprok ver
staan door haar vingertoppen op den
ontvanger te leggen cn door haar vin
gers tegen de wangen van den spreker
te drukken, kan zij zijn woorden in
een gewoon gesprek verstaan. Concer
ten en lezingen kan zij volgen door
een velletje dun papier tusschen de
handen te houden en wanneer zij haar
vingers over de letters beweegt, kan
zij de opschriften boven courantenarti
kelen ontcijferen
Door baar scherpe reuk onderscheidt
zij kleuren, zelfs wanneer die in bon
te mengeling in een lap goed rijn ver-
eenigd.
Deze merkwaardige ontwikkeling van
haar nog gezond gebleven zintuigen
kan niet geheel verklaard worden
door oefening, aangezien rij eerst
sinds haar tiende jaar doof en eoret
sedert de laatste twee jaar geheel
blind is.
Tnnideui. De bewoneis maken er aan-j en Waalranj oóo, Italië ub»7, Noo.-v.e-
spraak op, dat Min eiland het „ei.and gen 1149, Portugal 17 io, Rus.anu .42,
van Rooinscoi Crusoe (of eigenlijk Spanje 1577, Zwitsenand 145o. Ueze
Alexander Selkirk) is. Om deze bewe
ring, die overigens door vele onder
zoekers 111 deze materie gedeeld wordt,
kracht bij te zetten, wijzen zij den tou-
risten op do voetafdrukken van
„Vrijdag'' in het zand.
BQEKENPiRODU CTi E.
Over het algemeen woiut veronder
steld, dat in Groot-Brittanlë de meeste
boeken per jaar worden uitgegeven.
Dit is echter onjuist, zooals blijkt uit
de volgende cijfers, voorstellende het
aantal gedurende 1921 verschonen hoe
ken en pamfletten eerste uitgaven zoo
wel als herdrukken. Duitschland
(GO.COO.OOO inwoners) 32.345, Gi'oot-
Brittanie en' Ierland (45.000.000 inwo
ners) 11026, Vereen. Staten (110.000.000
inwoners) 8329. In het Duitsche totaal
zijn 10.078 eerste uijgaven begrepen.
In 1913 was de totale productie in
Duitschland 35078 en in 1918 zelfs nog
14743 -
Merkwaardig hoog echter is het
laatst bekende cijfer vanYweden. Dit
is over 1919 en de totale productie be
droeg toen niet minder dan 32613. Zwe
den heeft reeds lang een grooten naam
op litterair gebied maAr voor een land
met een betrekkelijk gering aantal in
woners, is zulk oen cijfer bijna schrik
wekkend.
Frankrijk heeft met 6315 (over 1920)
cijters duklen overigens genoegzaam
aan, dat liet inwoneraantal van een
land er tenslotte niet zoo erg veel mre
te maken heeft.
In het aantal van Nederland is o.a. 1
begrepen een aantal van 374 romans,1
novellen, recensies in boekvorm en
jaarlijks terugkeerende uitgaven.
Het hooge aantal van Zvveaen over
1919 (het laatst© beschikbare cijfer) is
als volgt verdeeld: Rechtswetenschap
pen 12815, economie 3435, technologie
2780. pacdagogie 2198, belletrie 1740,
theologb 1563, kunst I486, geschiede
nis en geografie 969 en medische we
tenschappen 901. Verder bib'.iographie
538, taalkunde 160, memoires 373, poli
tiek 266, sport en spel 662, militaire
wetenschappen 493. natuurwetenschap
pen 501 en philosophie 74.
In de geheelc wereld werden gedu
rende het vorige jaar 115.847 boeken
en pamfletten uitgegeven.
DE EX-TSAAR VAN RUSLAND.
In zijn memoires schri ft de ex-
kroonprins van Duitschland ook over
zijn bezoeken aan het Russische Hof.
Overal waar de kwam, werden
de meest uitgebreide maatregelen voor
zijne veiligheid genomen. Het gevolg
was, in de woorden van den ex-kroon
prins een leven, dat totaal zonder
vreugde v^as. Ik (de kroonprins) had
liever duizendmaal een bo_L; genskeert
dun onder deze bescherming t_. mo&
ten leven.
In de hal van de particulier© ver»
trekken van den Czaar was stteds zijn
geheele lijfwacht opgesteld ai- stuk
ken op een schaakbora. Het was abso
luut onmogelijk om hier u- komen,
zonder u woraen opgemerkt.
Zarskoe Selo, het oude Czarenpa-
leis, staat in een groot park. W an
neer de Czaar naar Zarskoe kwam,
stond rondom dit geheele park eeu co»
don kozakkeu, die dag en nacht hun
heersctior bewaakten. Toen dc kro »-
prins uitgenoodigd werd een ander pa
leis te komen bezichtigen, was de
Czaar ai geen maanden uit deze zelf
opgelegde gevangenschap geweest.
Men reisde it> eer ges'oten auto. leder
dorp waardoor de auto gedurende een
rit van vier uur passeerde leek gein el
uitgestorven. Slechts politie en obla
ten waren op straat te zien. Overal
heerschte een vreemde, angstwekken
de stilte. Niemand mocht zich bij zulk
een gelegenheid bulten z 'n deur ver-
toonen. Zoo 7-onderde de Czaar zich al
var zijn eigen volk, dat hij vreesde.
UIT HET LAND DER VRIJHF.ID.
Sacramento, een stad in d© Ver
eenigde Staten gaat eerlang haar 70-
Jarig bestaan vieren. Ten einde dit
waardig te kunnen doen, hebben ue
autoriteiten uitgemaakt, dat de Mad
het aanzicht van 70 jaar geleden zal
krijgen. Daartoe is den burgers o.a.
bevolen, de baarden te laten staan,
op straffe van een boete van f 1.50 per
dag.
Het zal interessant zijn om later te
vernemen, wie de overwinning heb
ben behaald, de baarden of de boeten.
