Buitenland Overzicht
Van onzen reizenden Redacteur
De Malaise en het tegen
woordige Tooneel.
haarlemmer Halletjes
Bearsoverzlcht
HAARLEM'S DAGBLAD
ZATERDAG 10 JUNI 1922 TWEEDE BLAD
DE INTERNATIONALE BANKIERS TE PARIJS SCHIETEN NOG NIET
VEEL OP MET HUN PLANNEN VOOR DE INTERNATIONALE
LEENINC.
MOET DE DUITSCHE OORLOCSSCHULD VERMINDERD WORDEN?
ONTSTEM Ml NC IN D UITSCHLA N D TECEN DE HOUDING DER
FRANSCHEN.
Do quaestle der Interna
tionale geldleening
ls brandend.- 't Vraagstuk beheerscbt
thans voor eerï belangrijk deel de wereld-
politiéki
Het antwoord van do Commissie van
Herstel bleek voor de bankiers een
nieuwe moeilijkheid te hebben opge
worpen, daar het slechts door drie
van de vier leden der Commissie van
Herstel is geteekend. De besprekin
gen der bankiers worden zooveel mo
gelijk geheim gehouden, maar het ia
bekend, dat sommige van hen er voor
lijn, de verdere besprekingen over de
internationale leening voorloopig to
staken. Men is van oordeel, dat
Franknjks houding de plaatsing van
een, internationale leening voorloopig
niet uitvoorbaar maakt. Eenparigheid
is daarvoor ten slotte noodig, zoo niet
voor de aanvaarding van het even-
tueele plan der bankiers door do Com
missie van Herstel, dan toch door de
betrokken regeeringen.
Gezaghebbende personen zijn van
meening, dat het grootc probleem van
leeningen, schulden en schadeloos
stelling niet bij gedeelten kan worden
behandeld. Wanneer de bankieni hmi
rapport uitbrengen, dan zal de vraag
zich voprdoeu, hoc hun aanbevelingen
moeten worden toegepast. Do plaat
sing van een belangrijke internaiionia-
le leening wordt niet zoo gemakkelijk
f,'6vonden. Men hoopte, dat do con-
'lusics van de bankiers tot een inter-
ïationalo bespreking zou leiden. De
jeallieerde schulden vragetn evenzeer
le aandacht ah. Duitscblands ver
plichtingen, maar algemeen ziet men
In, dat vóór de congresverkiezingen in
Amerika in het najaar het terrein
hiervoor niet voldoende verkend kan
worden.
Be Fransehe meening is, dat de
buidigo besprekingen althans hot
voordeel hebben, dat zij de noodzake
lijkheid van maatregelen tol kwijt
schelding der schulden aan bet Ame
rika ansclie publiek voor oogen stel
len Frankrijk zelf zal een dergelijk
voorstel niet doen, maar de gebeurte
nissen werken de ontwikkeling van
dit proces in de band.
Er ontstond ook eenige bezorgdheid
in Fransehe klingen, door bet feit,
dat België tegen Frankrijk had ge
stemd en men herinnert er aan, dat
de Commissie van Heretel desnoods
door een meerderheidsbesluit, zooals
gisteren werd genomen, alle Duitsche
betalingen tot 1930 kan opschorten.
Tot nu toe zijn alle belangrijke be-
Bluiteri met algemeene stemmen aan
genomen, maar volgens het verdrag
van Versailles is een meerderheidsbe
sluit in staat ook over vitale kwesties
te beslissen.
De verdragsartikelen, waarop de
aandacht werd gevestigd, zeggen, dat
eenparigheid noodig is, uitgezonderd
in een aantal opgenoemde gevallen
en tot die uitzonderingen behoort ook
ieder voorstel om de betalingen, die
voor bet einde van 1926 door Duitech-
land moeten worden voldaan, tot 1930
op te schorten. Van af 1926 kunnen
alle betalingen, die nog moeten wor
den gedaan, voor drie jaar worden
opgeschort, zoodat krachtens het ver
drag de Commissie van Heretel zeli's
tegen den zin,van Frankrijk, Duits-ch-
land voor geruimen tijd van beta
ling kan ontheffen. Geen wonder
dus, dat bij nader inzien het prece
dent van een meerderheidsbesluit be
zorgdheid wekt.
De mislukking van een leening zou
echter ook de regeling, op 31 Mei met
Duitsohiand getroffen, kunnen doen
schipbreuk lijden. Duiteohland stond
er toen op, dat de nakoming van de
eischen door de Commissie van Her
etel gesteld, zou worden afhankelijk
gemaakt van de kans van het verkrij
gen van buitenlandscho hulp. Indien
er nu niets van een leening terecht
komt, zou de regeling der scha
deloosstelling in duigen kunnen val
len em de kwestie van do sancties op
nieuw te berde komen. Daarom ie het
niet wenschelljik, dat de bankierscom-
missie uiteen gaat zonder practiscihe
resultaten, maar het schijnt, dat de
bankiers liet ontvangen mandaat van
de meerderheid der Commissie weinig
beter vinden dan indien liet van de
minderheid afkomstig zou zijn ge
weest.
Dc geruchten over de mogelijkheid, dat
de kwestie van het voor Duitschland
bestemde internationale crediet lot een
nieuwe vermindering der schadeloosstel
ling zou leiden, hebben aanleiding ge
geven tot groote beroering, vooral in de
i-Tansche pers. De „Matin" heeft er op
gewezen, dat de overeenkomst van, Lon
den reeds een korting van 40 procent
heeft toegestaan.
Een vermindering van
de Duitsche schuld
meenen de Parijsche bladen, kan alleen
in uitzicht worden gesteld, als deze ge
paard zou kunnen gaan aan een over
eenkomstige vermindering van de schul
den der Geallieerden. In de kringen der
fmancieelc en economische deskundi
gen, schijnt men het er wel over eens te
zijn, dat niets zoo wenschelijk en wel
dadig zou blijken, als een algeheele
schrapping der internationale vorde
ringen, maar dc regeeringen^ van som
mige landen durven dezen maatregel nog
niet aan. Vooral de Unie-regeering, die
overigens niet gauw terugdeinst voor
radicale maatregelen, is huiverig voor
het maken van een schoone lei. Inder
daad zou Amerika daardoor, tenminste
in schijn, het zwaarst getroffen worden,
want het is ed voornaamste sahuldeischer
der geheeie wereld. Het verlies zou even
wel slechts schijnbaar zijn, omdat het
ruimschoots goedgemaakt zou worden
aldus meeneu sommige economen
door de economische herleving in de ge
heeie wereld. Handel en scheepvaart,
uitvoer en industrie, zouden zich ook in
do Nieuwe Wereld herstellen en de
schoone lei zou voor het noteeren van
schitterende winstcijfers gebruikt kun
nen worden.
Voor deze en dergelijke veilokkende
redeneeringen blijven zoo wordt aan
't N. v. d. D. geseind Harding qn
Hughes echter doof. Vermoedelijk om
dat de meerderheid in den Senaat er
niet van hooren wil. En Harding is er
niet de man naar, om den Senaat te for-
ceeren.
Voorloopig moet men dus trachten aan
de schuldeischers te betalen, naar ge
lang de schuldenaars hiin verplichtingen
nakomen.
Door een verlaging van de Duitsche
schuld, zou de Fransehe sdhatkist- het
zwaarst getroffen worden de
schuldvordering die Frankrijk op
Duitschland heeft bedraagt 52 procent
van de inlergeallieerde schuldvorderin
gen en het laat zich dus denken, dat
Frankrijk zich tegen een dergelijke
concessie verzet. Vooral nu de Fransehe
financiën er zeer slecht voorstaan. De
fiuancieele commissie uit de Kamer,
adviseert tot het invoeren van nieuwe
belastingen, maar Poincaré durft dit
niet aan, klaarblijkelijk beducht voor
zijn populariteit en wil liever op mid
delen zinnen ten einde een betere op
brengst te krijgen uit het bestaande be
lastingstelsel. Ook is hij voorstander van
een nieuwe leening. Leenea en steeds
weer leenen, altijd in de hoop dat
Duitschland de Fransehe regeering een
maal in de gelegenheid zal stellen, die
leeningen af te lossen. Maar als het
daartoe nooit komt, boe zal Frankrijk
zich dan onder dezen berg van opeen
gestapelde leeningen uitwerken!
Ook in Engeland is men er huiverig
voor nieuw kapitaal in een zoo onzekere
liet critiekc moment de reseerln? wel
zal ingrijpen en maatregelen zal ne
men die belde partijen kan bevraÜ-
sen.
Op de Europeeeche beurzen hou
den de vele nog te regelen kwes
ties ius6chen de vroegere oorlogvoe
renden de zaken uog steeds in een ge
drukte stemming. Deze w eek was het
weder de wrijving tusschen de ooin-
ruissie van herstel en de baiikiersoonv
missie die aanvankelijk tot groote
voorzichtigheid aanspoorde. Do ban-
kioreoominissiie was vóór de feestdagen
uiteengegaan, zonder een beslissing
genomen te hébben, waaruit men de
conolusie trok, dat geen overeenstem
ming bereikt is kunnen worden. Men
haa er zioh reeds op voorbereid dat de
hardnekkige tegenstand van Frankrijk
weder oorzaak zou worden, dat de
kans om de kwestie der Duitsche scha
devergoeding tot een oplossing te
brengen, voor onbepaalden tijd zou
moeten worden uitgesteld. Het schijnt
dat Frankrijk zich er tegen verzette,
dat de volkomen onpartijdige finan
cieel e experts hun oordeel zouden uit
spreken voor de betalingscapaciteit
van Duitschland en adviezen zouden
geven omtrent de grootte der betalings
termijnen. De andore leden der com
missie van herstel hebben blijkbaar In
gezien dat. indien niet aan de ban-
kierscomtnissie volkomen vrijheid werd
gelaten het zeer moeilijke vraagstuk
aan alle kanten te bezien, de kans op
een op hun advies te verstrekken leu
ning aan Duiisak and niet groot zou
zijn. Men verwacht nu, dat dc ban-
kiers'oommisttie wel geen verminde
ring der hoofdsom zal voorstellen,
maar wel 'n vermindlering van de jaar
lijks te betalen sommen gedurende een
tiidvak van 2(1 jaar. De ontbrekende
bedragen zouden can na afloop van
dien termijn betaald moeten worden.
Het is nog onzeker, of de leening wer
kelijk tot stand zal kunnen komen,
doch het schijnt dat wanneer de aan-
beveMngeu der bankiers worden opge
volgd, de mogelijkheid van een be
langrijke emissie niet is uitgesloten.
Dit laatste zou natuurlijk in het belang
van beide partijen het meest wensche
Lijk zijn, niet het minst voor Duitsch
land. welk land dan gelegenheid krijgt
de Mark te stabiliseeren. De week
staat per 29 Mei der Duitsche Rijke
bank toont weder een vermeerdering
der biljetten iu omloop, aan van bijna
143 milliard tot ruim 144 milliard.
Do deze week plaats gehad bobbende
lichte koersverbetering der Mark is
dan ook te diankeu aan de bovenge
noemde berichten over de resultaten
der baiikiersconferentie.
Mede in verband met de ongunstige
verwachtingen welke men omtrent het
resuHaaf dezer oonferentie aanvanke
lijk koesterde, was de beurs te Am
sterdam in den aanvang der week zeer
lusteloos. Hierin kou later bij het bin
nenkomen van betere berichten wel
eenige verbetering geconstateerd wor
den, doch over het algemeen blijft het
publiek zich van zaken doen ter beur
ze onthouden, waarschijnlijk oondat
nog te weinig klaarheid is te ccmsta-
teeren in de ontwikkeling der toe
standen .zoowel in ons eigen als in de
ons omringende landen.
Van onze industrieele aandeelen Wij
ven de koereen op het tegenwoordig
geldende lage peil gehandhaafd. Wel
is waar is de aandrang tot verkoopen
niet groot, daartegenover staat, dat
ook de lust kit aankoop bij de thans
110e bestaande onzekerheid over de te
verwachten bedrijfsresultaten, zeer ge
ring is. Aandeelen v. Berkols Patent
brokket-bm verder af van 30 1/2 tot
29 1/4. Aandeelen Jurgene konden op
dekkingsaarikoopen van 65 5/8 tot 73
verbeteren, terwijl aandeden Philips'
lampen 247 tegen 241 noteeren. Aand.
Carps Garen liepen verder terug /van
13 3/4 tot 9 3/4. Aand. Centrale Sui
ker konden op betere suikerberichten
van S5 tot 88 1/4 verbeteren.
Amerïk. industrieele aandeelen had
den te lijden van den dalenden dol
larkoers. waardoor de verbetering,
welke voor sommige soorten te New-
York plaats had, hier niet "tot zijn recht
kwam. De koersverschillen zijn ten
slotte onbeduidend en bepalen zich tot
fracties. Comm. Steels noteeren
104 7/8 tegen 104 5/8Studebaker
125 3/8 exdlv. tegen 128 1/2.
In cultuurwaarden valt een nxet ou-
aauzienlijke koersverbetering te ver
melden, w elke te danken is aan de in
getreden verbetering der suikerprijzen,
zoowel te New-York als in Indië. Aan
vankelijk waren de koersen onder den
indruk van de algemeen heerschende
lusteloosheid en op de vrees dat de
prijsverliooging van die suiker niet blij
vend zou zijn, vrii onbewogen, doch
toon bleek, dat-de riïring In Cuba-sui
ker krachtig werd voortgezet, werd de
kooplust iets erooicr en konden bijv.
Vorstenlanden van 154 3/4 tot 155 1/2
ex 12 pet. div., opkomen, terwijl H.
V. A. waarop een slotdividend van 10
pet. zal worden uitgekeerd van 372 tot
387 1/2 verbeteren.
Aandeelen Java Cultuur noteeren
327 tegen 321 1/2, Poerworedjo 80 te
gen 78 174.
Van Petroleumwaarden konden Ko-
ninblliikc van 478 tot 488 8/4 verlböte-
ren, wolke rijzing het gevolg was van
u; mkoo pen te New-York waar voor
dat papier moer belangstelling schijnt
te bestaan dan hier tc lande, althans
de aankoopen welke hier plaats héb
ben. zijn meerendcels voor rekening
van Amerika. Aand. Geconsolideerde
noteeren 136 na 132 tegen 136 op de
gunstiger berichten over den olieprijs
en het aanboren van vele nieuwe
bronnen in Roemenië.
De polemiek in de Maden over de
al of niet wensche li ikheid van pro
ductiebeperking der rubber, vermocht
voor de aandeelen geen meerdere be
langstelling te wekken. Over het alge
meen ie men ter beurze niet voor
kun.stmat.ige beperking, daar men zeer
terecht vreest, dat de productiekosten
hierdoor zullen etiigen, terwiji omtrent
een rijzing van den rubberprijs nog
geen zekerheid bestaat, bij de vrees,
dat op de hoogere prijzen de productie
weder zal worden uitgebreid. Aand.
Amsterdam Rubber noteeren 70 1'2
tegen 70, Oost Java Rubber 135 tegen
131. Serbadjadi 203 tegen 209.
In scheepvaartaandeelen vallen off
nieuw koersverliezen tc vermelden of»
de nog steeds ongunstig luidende be
richten over de bedrijfsresultaten*
Den taatsten dag brachten eenige aan«
koopen de koersen eenige procenten
hooger. Aand. Hall. Am. Lijn Jlepö*
van 130 1/2 tot 131 3/4 op.. Kon. Boot
Mepen van 59 1/2 tot 53 terug. Holl,
Lloyd van 13 1/8 tot 11. Scheepvaart
Unie verbeterden van 101 1/4 tot 102
na 97. Mij. Nederland noteeren
136 1/4 tegep 140.
TabakeaaiweeIen blijven verwaar
loosd. De uitbetaalde dividenden en de
verwachting op de nog uit te keerer; di'
videnden rijn in verhouding met ae iX>
het vorig jaar gemaakte verkoopsprijs
zen der tabak, zoo laag dat men bij de
thans veel laeer zij mie opbrengst der
tabak zich op nog lagere uitkeenngen
in het volgend jaar moet voorbereiden,
Aand. De li Bat. Mij. noteeren 245
ex 14 pet. tegen 248, Aand. De li Mij.
211 tegen 209 1/2.
Amerikaansche spoorwegen varieer
den, op het voorbeeld van New-York
waar op het vooruitzicht der stakings
moeilijkheden de belangstelling voofl
deze papieren aan het afnemen ie, zee),
w-einig. Unions noteeren 145 tegoi
147, Eries 17 tegen 17 1/8, Müaourfe
12 1/4 tegen 12 1 '8. Wabash 13 1 S te
gen 12 3/4.
Geld op prolongatie noteert 3 lU
pet.
(Nieuwe reeks.)
No. 85
Waarom de toegangsprijzen niet naar beneden kunnen. De belasting op da
Slïfi'iï vermfke,'iklheden een der voornaamste oorzaken der tegenwoordig*
tonn^fif rr* WC:,0,d- C6en 06 lansstelllng bij ons volk voor het
tooneel. Het dilettantisme en het toonoel. - To voel gezelschappen en te
veel tooneelstukken.
In mijn vorig artikel schreef ik reeds,
dat naar mijn meening dc toegangspnj-
onmogehjk naar beneden kunnen,
omdat van dien maatregel niet een even
redige toeneming van het schouwburg
bezoek kan worden verwacht, ik wil
nu aantoonen, waarom een verlaging der
prijzen m de tegenwoordige tijdsom
standigheden ook praciisch onmogelijk
moet worden genoemd.
Wanneer wij de prijzen van nu ver
gelijken met die van vóór den oorlog,
dan blijkt, dat deze voor de gezelschap
pen slechts heel weinig zijn gestegen.
Vóór den oorlog kostte een balconplaats
onzen schouwburg aan den Jansweg
met vestiaire en plaatsbesprekcn
f 2.20. Nu ts prijs der duurste plaat
sen in den Stadsschouwburg met inbe
grip van alles, f405, dat is dus f2.15
meer dan vroeger. Het is veel, ik geef
het dadelijk toe, maar men vergete niet,
dat van de f2.15, die thans meer bï-
taald wordt, het gezelschap slechts 75 ets.
tvangt. De rest f 1.40, dat is dus
van de verhooging is voor de
ad, den schouwburg, den
iicur en het pensioenfonds.
Wanneer men rekent, dat van de 3 gul
den ciittee van vóór den oorlog aan de
tooneeldiiecue f 1.50 werd afgedragen,
dan blijkt dat voor de duurste rangen
door haar thans slechts 50 meer
wordt ontvangen.
En vragen wij nu eens, hoe onnoeme
lijk veel meer kosten deze gezelschap
pen hebben aan schouwburghuur, reis-
en verblijfkosten, vervoer materieel, loo-
nen, costuums, kantoorhuur, porti, tele
foon, telegrammen enz. enz.De kos-
zijn na den oorlog voor alles met
meer dan tooJS gestegen. Mei deze cij
fers voor oogen behoeft het nauwelijks
betoog, dat de verhooging der toegangs
prijzen voor de gezelschappon daarmee
allerminst gelijken tred heeft gehouden.
Hadden nu de directies de macht
zooals in vele andere „zaken" hun
ontvangsten op andere wijze op te voe
ren, dan zou het bestaan van bijna alle
gezelschappen misschien niet bijna da
gelijks worden bedreigd. Maat wij we
ten, dat looneelgczelschappcn die mid
delen niet bezitteD. Zij hangen alleen af
het mindere of meerdere succes der
stukken, precies als vóór den oorlog.
Wanneer de toegangsprijzen aanmer-
'kelijk naar beneden gingen, dan zou
den met dc tegenwoordige liouge belas
ting op de publieke venaakclijkhede*
de netto prijzen voor dc gezclschapiieu
d i e
.■an
vóór
zou dat i
oorlog da
redelijkheid duiven verlangen?
ziiter van het Nederlandsch Tooncelver-
bond zei wei in zijn openingsrede op de
de aigemeene vergadering, dat de gages
van de artisten dan desnoods tnaar naar
beneden moesten, maar ieder, die in de
gelegenheid is om achter de schermen .e
zien, weet, dat de artisten van meerdere
gezelschappen bij de tegenwoordige toe
gangsprijzen reeds gedwongen werdea
om een accoord van 50% en soms
zelfs nog minder te accepteren.
Een verlaging der prijzen zou, als zó'
niet met evenredige stijging van het
schouwburgbezoek gepaard ging, de el
lende in dc tooncclwereld nog maar meer
vergrooten. Er wordt door rele
toon e'e'l artistennurcedsec-
brek geleden! Als iemand nog
daaraan mocht hebben getwijfeld, dan
zal de bedelbrief van de Tc&neclvcrecni-
ging hem dc oogen we! hebben ge
opend. Het is wel hard deze dingen
openlijk te moeten schrijven, maar ver
doezelen van dc waarheid is nog veel
erger. Misschien kan men door de naak
te waarheid onder de oogen tc zien, tot
verbetering van den toestand komen.
Een vau de voornaamste oorzaken
van de tegenwoordige malaise in de
tooneelwereld en hiermee a'a ik nu
weer geheel aan de rijde van den voor
zitter van het Tooneeitferbond is
de veel te hooge belasting, die de ge
meentes op de tooneelvtwrstelliiigen
hebben gelegd. De twintig proeent
belasting op de toegangsprijzen, zoo
als tegenwoordig bijna overal wordt
geheven, is moordend voor onze too-
neelkunst. Natuurlijk kunnen do
tooueeldircctiea niet altijd doorgaan
me' de vcrliooging der toegangsprij
zen. Een lid van deu Gemeenteraad
zei mij eens, sprekend over het te kort
van onzen Stadsschouwburg: ,,Dan
moeten dc prijzen maar v cruoogd wor
den. Er mag geen tc kor'- zijn!" Me'
deze opmerking gaf hij hot groo'-ste
bewijs niet het minste begrip van
schouwburg exploi'a'ie te hebben.
Want door dezen maatregel zou men
het paard achter den wagen hebben
gespannen en de gemeente een groot
EEN ZATERDAGAVONDPRAATJE.
Mijnheer, Mevrouw, de zoon en de
Dochter zijn samen op reis naar
Duitschland. De stemming is ge
mengd. De helft van het gezelschap is
opgewekt, de andere helft nietde
eerste verkoos namelijk rustig ergens
en pension te gaan, de tweede vond
het veel aardiger, or.t van de eene
plaats naar de andere te reizen. Men
begrijpt licht, dat mijnheer en me
vrouw de eerste en de zoon en de doch
ter do tweede helft vormden; indien
kracht van betoog het eenig noodige
voor een reis was, zou de tweede liefft
het pleit stellig gewonnen hebben,
want zij heeft wel twaalf goede rede
nen aangevoerd om haar meening toe
te lichten. Er is evenwel nog een an
der argument bij reizen en niet bet.
minst belangrijke, namelijk wie de kos
ten betaalt. En daar papa dit gedeel
te van de reis ik zou bijna zeggen van
nature op zich genomen had, gai
zijn invloed den doorslag en werd ten
vlotte besloten, dat de familie drie
weken en pension zou gaan en wel in
het vriendelijke plaatsje Morgen
h e i m aan den Rijn.
Negorij", zei zoon Frit-s kort,
maar krachtig, tot zijn zuster.
,,'lc Heb er nog nooit van gehoord",
zei do dochter Ella, die minder thuis
was in krachttermen, „mijn vriendin
uen weten ook niet w aar het ligt. Iaes
heef' me beklaagd." En ze frommelde
haar zakdoekje, een heel klein kanten
dingie, waar haar neusje, dat toch
heel klein was, ternauwernood in kon,
boos in elkaar.
„Had ik maar duiten..." zei Fries.
Maar daar zijn zakgeld gewoonlijk al
vóór do helft van de maand op was
(gesteld, dat hij het niet noodig had,
om schuldrestanten van de vorige
maanden aan te zuiveren) hielp deze
verzuchting ook niet veel. Ella bleef
daar koud onder. Zij wist wel, dat de
broeder nog niet geboren is, die wan
neer hij geld heeft om op reis te gaan,
aan zijn zuster vragen zal, hem do eer
van haar gezelschap aan te doen.
De lezer zal wel zoo goed zijn, mij
de beschrijving van de reis naar Mor
genheim aan den Rijn te schenken.
Dat de jongelui uit hun humeur wa
ren, viel niet al te veel in
't oog, in de eerste plaats daar
dit wel meer voorkwam, en
dan ook nog, omdat papa na het mid
dagmaal in den trein, waarbij bij voor
zich alleen een flesch Rijnwijn gedron
ken had, behoefte gevoelde aan een
dutje, zoodat hij al de ruines aan den
Rijn slapend voorbijreed.- Die kende
hij van buitenMama was den vori-
gen avond heel laat naar bed gegaan
011 dien ochtend heel vroeg opgestaan,
daar zij de koffers voor het heele ge
zelschap gepakt had.
Die van papa, omdat... ja omdat bij
nog nooit van zijn leven een koffer ge
pakt had.
Die van Ella, omdat het lieve kind
zoo moeilijk bukken kon en dadelijk
pijn in deu rug kreeg.
Die van Frits, omdat hij anders toch
den boel zoo slordig er in gooide en
allerlei dingen vergat.
Eu haar eigen, omdat er immers nie
mand anders was, die het voor haar
deed.
Mama was dus doodop en knapte te
genover papa een versterkend uiltje.
De reis was nogal ver en de trein
kreeg onderweg veel vertraging. Hc
was dus donker, toen de familie in
Morgenheim aankwam.
„We nemen toch zeker een taxi",
adviseerde Frits ongevraagd, toen ze
op 't perron stonden.
„In Morgenheim! Een kruiwagen
kun je krijgen", zei papa.
„Niet eens een taxi Négorij
„Maar man," klaagde mama, „we
hoeven toch niet met onze eigen kof
fers te sjouwen? Ik ben doodop."
Ella spitste haar mondje en zei
niets. Maar dat mondspitsen, de fa
milie wist, hot, zei genoeg.
Papa zelf, die van zijn leven nog
nooit een koffer gepakt en er, na zijn
dertigste, ook nooit meer een gedra
gen had, keek zelf niet vroolijk. Hij
wendde zich tot den chef met de
onderneming als dc Duitsche maat
schappij te steken. De voornaamste
Britsche financiers zijn pessimistisch ge
stemd, omtrent de vooruitzichten van een
Duiuche leening op de Engelsche geld
markt. De onzekerheid omtrent het be
drag dat Duitschland als schadeloosstel
ling betalen moet, als ook de onzeker
heid omtrent de gevolgen van hc:
Duitsch-Russische verdrag belemmeren
alle transacties. De „Chicago Tribnc"
weet nu gelijk we reeds iu het kort
meldden te melden, dat Pierpont
Morgan naar Duitschland zal gaan, om
daar persoonlijk een onderzoek in te
stellen naar de mogelijkheid voor he:
Duitsche volk om de lasten der schade
loosstelling te dragen.
In Duitschland heerscht thans
wantrouwen togen dc
Franschen.
Uit Berlijn wordt gemeld
Poincaré deed de volgende mededee-
lingen aan de pers r Volgens zijn mee
ning moest men het niet tragisch opvat
ten als de internationale leening niet
tot stand kwam. Iu geval de leening er
wel kwam, kon Duitschland misschien
zijn geheeie schuld voor de schadeloos
stelling mobilisceren en de geallieer
den konden door dwangmaatregelen niet
meer dwingen rot duurzame ontwape
ning, zij zouden ook wel de bezetting
van den linker Rijnoever moeten opge
ven. In elk geval zou het voor Frankrijk
voordceligei zijn nog eenigen tijd af tc
zien van afbetalingen dan oude rechten
pnjs te geven. Ook het schrappen der
wcdcrzijdsche schulden fras niet aan te
bevelen, daar van de zijde van Engeland
voor Frankrijk onaannemelijke voor
waarden te duchten zijn en het dan ge
vaar loopt zich te compromitteeren in dc
oogen van Amerika.
In de Duitsche pers weet men deze
uitingen op haar waarde te schatten. In
weerwil van den financieelen nood en de
verzekeringen van vrede is het Frank
rijk niet te doen om geld of om zakelijke
verstandige toenadering,maar om 'n im
perialistische politiek tegenover Duitsch
land. Poincaré bekende cynisch, dat
Frankrijk liever Duitschland nog langer
insolvent wil zien en daarvoor alle voor
wendsels behoudt voor de dwangmaat
regelen der bezetting van het Rijnland,
die al het geld voor dc schadeloosstel
ling verslinden.-
6—9 JUni 1922.
Do houding der beurs was ook ia dc
afeetoopen week, die door de tusscheif
vèllende feestdagen, zeer kort was,
opnieuw lusteloos eai de hoop dat tie
meermalen na eenige vakantiedagen in
eet roden verbetering ook thans zon
plaats hebben, heeft zich met verwe
zenlijkt. Dit geldt echter alleen voor
onze -beurs, daar aan de buitenland'
scIlö beurzen, speciaal te Niew-York, dt
omzetten zeer- bevredigend zijn. Men
schijnt zich in de Unie weinig aan be
zorgen die Europa drukken, gelegen te
laten liggen en ondanks do stakingen,
rustig voort te gaan de langzaam voort
gaande verbetering in den handel en
industrie in de koereen to verdisoon-
Was vroeger in Amerika een staking
in een der groot bedrijven steeds oor
zaak van een ontreddering der geheeie
beure. thans wordt de reeds eenige we
ken in gang zijnde staking aan de ko
lenmijnen eenvoudig genegeerd, ter
wijl ook dc dreigende staking d«r
spoorwegarbeid'om hoegenaamd geen
invloed van beteekenis op de rusti
ge houding der beurs heeft. Men heeft
daar ginds slechts oog voor de betere
prijzen die den laatsten tijd voor ver
schillende delfstoffen en handelsarti
kelen .zooals koper, tarwe, suiker,
ijzer, enz., te bedingen zijn en wijst
op de toenemende bedrijvigheid in de
staal industrie om aan te iooncn, dat
Amerika de crisisperiode reeds voor
bij ia cn op weg is naar normale- toe
standen, die door de groote kapitalen,
waarover dit land thans beschikt, min
der zorgen zullen baren dan voor den
oorlog het geval was, toen de telkens
torugkeerendle geldnood verschillende
bedrijven dikwijls in moeilijkheden
bracht. Onder deze omstandigheden
baren de stakingen, die men nog aJs
een uitvloeisel der oorlogstoestanden
beschouwt, weinig zorg, te* meer, daar
zij plaats hébben in een periode waar
in van de meeste artikelen, zooais
steenkolen, voldoende voorraad aanwe
zig is. Het groote algemeen belang,
dat bij een spoorwegstaking betrok
ken is. wettigt de verwachting dat op
vraag, of hotel Mayer ver van hier
was.
„Alles is hier dicht bij", antwoord
de de chef met een sarcastisch glim
lachje. Die verwachtte namelijk met
tertijd stationschef iu Keulen of Dus-
seldorf te worden en beschouwde dus
Morgenheim als een onmisbare, maar
verachtelijke trede op den langer) )ad
der naar dit'ideaal.
„Négorij", zei Frits voor den derden
keer, maar zoo, dat alleen Ella het
hooren kon. Papa was eenmaal op
krachttermen niet gesteld. Uitgezon
derd een enkelen keer, wanneer lyj zelf
zooiets voor het uitdrukken van zijn
gedachten noodig had.
Maar als de nood op 't hoogste i
nadert de redding veelal. Ditmaal had
zij de gedaante aangenomen van een
1 langen jongen van ongeveer twintig
jaar, dio op zijn krullende blonde ha
reu een conimiseionuairepet droeg
van Hotel Mayer en in een oogwen I:
de vier valiezen met een paar draag
riemen over zijn schouders had geh.iu
gen en de familie voorging naar den
uitgang.
liet is, m t voorbijgaan, qjerk
waardig, hoe kruiers, die er niet eens
stevig uitzien, kracht kunnen vinden,
om eenige koffers te gelijk met gemak
weg to dragen. Wie dat niet gewend
is, krijgt ze, al heeft hij driemaal
meer spierkracht, telkens tegen zijn
knieën en moet elke honderd meter
uitblazen.
Niet alzoo de commissionair van Hó-
tel Mayer. Hij had in minder dan tien
minuten de „Herrschaften" naar het
Iritel gebracht, dat inderdaad vlak bij
het station lag. En toen de reizigers
zich wat opgeirischt hadden en in de
overigens verlaten eetzaal (want
Abendessen was al afgeloopen) den in-
wendigen mensch wat versterkten,
kwam eindelijk het gevoel van vacantie
over hen, dat je in de hurry van dé
spoorreis nog niet krijgt, zoodat El-
la's mondje al lang met spits inecr
1 was en Frits met zeker welbehagen
een van de cigaretten opstak, die hii
I daar straks bii de douane niet had
aangegeven.- gedachtig aan het spreek
woord, dat gesmokkelde tabak de lek
kerste is.
Mama verlangde naar bed. Zóó'n
vermoeiende dag ookPapa was een
klein beetje uit zijn humeur. Zooeven
na het maal had hij werktuigelijk zijn
hand, zonder er naar te kijken, uit
gestrekt naar rechts, waar thuis zijn
avondblad placht te liggen. Natuurlijk
was er nu geen avondblad.
Hij voelde dan ook dien avond een
zekere leegte. Hoe de Koninklijke Pe
troleuru stonden, Philips, Jurgens en
de Scheepvaart-aandeeieu wist lu
graag vóórdat hij ging slapen. Nie-i
omdat hij zelf die effecten bezatPa
pa wist wel, waar hij zijn geld beste
den zouvooreerst in 't gezin, dat in
weerwil van allo bezuinigiugs voorne-
ineus al maar duurder werd en a 1 s ei
dan nog wat overschoot (ach, w a t
bleef er in dezen tijd vau malaise
overdan was er «e fiscus, neen een
heel legertje van fiscussen en de hy
potheekhouder met zijn jnarlijkschr
aflossing en de rest werd opgesou
peerd door een tegenvaller hier en
daar.
Van Papa is dan ook het gevleugel
de woord, dat indertijd op de Amster-
damsche Beurs opgeld heeft gedaan
wat altijd tegenvalt, dat zijn dc mee
vallers". Bommigo beurskennissen
vallers" en wat altijd meeval',
da' zijn de tegenvallers". Som
mige beurskennissen hebben dit
woord nooit begrepen. 't Was
hun te diepzinnig, zeiden ze.
Dat was goed voor den scheurkalen
der, maar niet op de Beurs, daar
moest je zuiver, nuchter, rechtuit
Hollandsch spreken. Maar Papa haal
de zijn schouders voor zulke domooreu
op. Wie 't niet begreep, was te be
klagen. Hem was dit gevleugelde
woord een van de mooiste momenten
van zijn bestaan en hij was er op ge
steld, dat nog vaker t« beleven.
Wij zullen dus dit woord in den
loop van dit waarachtig verhaal nog
wel eeus meer vernemen. Niet dade
lijk na het avondeten. Want een paar
uur na aankomst sliepen hij[ en zij"
reisgenosoten de yermoeienissen van
den dag weg.
Den volgenden morgen was de fa
milie niet vroeg aan 't ontbijt.
Dit is verklaarbaar, wegens d6 ver
moeienissen van den vongen dag.
Maar hoe komt het, dat je ook do
volgende dagen van je zomervacantie
nooit vroeg opstaat Dagen, waarop
je dan toch weinig of niets uitvoert
Soms ook niet veel wandelt of klau
tert, kortom in 't geheel niets uit
voert.
Ik heb iemand gekend (en ik ken
hom nog) die ieder jaar, wanneer hij
op reis gaat, zich vast voorneemt, ei
ken morgen vroeg op te staan en de
Natuur in te gaan of, wanneer hij in
een Stad logeert, op straat te gaan
wandelen. In den vroegen morgen,
zegt hij dan tot zichzelf, als de dauw
nog aan de bladeren hangt en de ne
vel langhaam optrekt over bosch en
bergen, is het buiten oneindig» mooier
dan later op deu dag.
En wa de stad aangaathoe pret
tig is het, in de stille straten te wan
delen en den nijvcrcrf bakker, den ge
trouwen reinigingsman gade to slaan,
ja wellicht zelf een heete kop koffie
te drinken in een schaftkelder
Maar geen van deze idealen heeft
de man in quaestie (neen, noemen zal
ik hem niet) ooit bereikt. Hij weet
niet, wat daarvan de reden kan zijn.
Maar 'f lukt niet. Den eenen keer
wordt hij te laat wakker, dan is dc
dauw al van do bladeren gevallen of
de nijvere bakker lang voorbij. En
den anderen keer, als hij wi l vroeg
genoeg wakker wordt, dan zijn zijn
armen en beenon zoo loom en i^zijn
hoofd zoo zwaar voor geen we-
reldch goud zou hij dan vroeg kun
n e n opstaan. En zoo ziet de ontbijt
tafel van 't h^tcl hem iederap morgen
te negen uur of later.
Hij vindt dat raadselachtig en een
beetio verdacht. Ib het misschien mo
gelijk, vraagt hij zich af, dat Mtel
houders een bedw elmend middel bezit
ten, o heel, heel onschadelijk, dat rij
gieten of laten gieten in den laatsten
drank, dien bun gasten 'b avonds ge
bruikeu, opdat het personeel aejr
morgens vroeg alle gelegenheid zal
hebben tot schoonmaken en klaarzet
ten, zonder hinder te hebben van viocg
opstaande gasten?
Dus was de familie den volgenden
morgen om half tien nog net benede n
daar zij het wel wryt erg vond oru a)
dadelijk te tien uur te verschijnen.
Onmiddellijk deed zich d© gelegenheid
voor, om Duitsch te spreken, mei bet
kamermeisje, met den eigenaar, inet
den kellner en met den conimissiocah,
die des nachts blijkbaar een portiers-
pet had opgezet en dus opeens tot dio
veel hoogere waardigheid geklommen
was.
De familie sprak do taal op zeer ver
schillende manier. Papa, die op hot
kantoor wel zaken deed met Duitsch
land, was het beste thuis in den brief
stijl: „In Erwiederuug lhrcs geehrten
vom lOten d. M. tcile ich Ihnen erge-
benst mit....", maar dit kun je moei
lijk gebruiken, wanneer de lirecteuT
vraagt, of jc een goede reis gehad
hebt. Ella was meer speciaal op de
.hoogte van het Duitsch uit de romans
van Herzog„sie sah ibm errorend iu
die funkelnden Augen..." maar wat
kun je daarmee beginnen, als je non
den kellner wat meer sulfee: vingen
wilt. Frits bad nu eenmaal nooit l.ilep
kunnen leeren en verzekerde, dat bij
altijd beter was in dc wiskundige vak
ken. waarvoor hij dim ook inderdaad
regelmatig drie plus had gehad. Llooé.
sterns had hij vier regels uit Gocthe
Faust kunnen opzeggen, dio a's dooi
een vronder in zijn brein waren blij
v.-u hangen. Maar hoe hadden die
tnenst kirnnen doeD, om aan den por
er oen weg naar het naaste badhuis
te vragenMama eindelijk was er wel
van overtuigd, dat Duitsch andcis is,
d u: Nedcrhinujeh, maar niet heel vee.
anders ctt sprak dus in dezen geest
„Zouden wai vontoag flog Regen krni
ger. ob nein?"
Taalkundig aldus toegerust begon da
familie htuir vacantie, waarvan ik do
•.-« .genae week ver ier vertellen sul.
FIDELIO
