Overgebleven Brokken.
Buitenisndseh (ivsrzicht
HAARLEM'S DAGBLAD
ZATERDAG 17 JUNI 1922-PfcW-E BLAD
li.
Voorloopige lijst der Ne- naars die hun gaven hebben aange-
derlandscLe Monumenten wend tot den bouw onzer stad en tot,
i an Geschiedenis en Kunst baar versiering. Zoekend naar het
Deel V, 1. De provincie geen van bun werk nog aanwezig is,
NoordhoIInnd (uitgezon- j maakt ge meteen een omwandeling
derd Amsterdam) Utrechtdoor het oude Haarlem. Ge ontmoet
bekenden en onbekenden: bou-wmees-
ters en sdnldens, beeldhouwers en
Bij Koninklijk Besluit van 7 Juli goudsmeden, glasschilders en klokgie-
1903 werd ingesteld de Rijkscommissie lerSj schrijnwerkers en tapijtwevors,
tot het opmaken en uitgeven van een eeQ bonte rij l ls bet niet veel waard
inventaris en eene beschrijving van de gemakkelij'k te kunnen vinden wat
Neder 1 an dsche monumenten van ge- Lieven de Key bouwde en wat Jacob
Bcbiedienls en kunsl, onder het voor- van (jamI>en; door wien het borsi-
adlterscha/p van Dr. P. J. H. Cuypers beeld j„ dezen gevel is gemaakt en of
te Roermond, den groot/en Nederland- er nog mecr x,| verwerk van Fabritius
Bchen bouwmeester, van wien getuigd ov-erl>:»jef dan de avondmaalbekers in
is „dat hij meer naliet dan hij gevon- (jroc,ic Kerk 1 ls bet niet goed, dat
den had"' en die den 3den Maart vau Uw aandacht gevestigd wordt op een
het vorige jaar overleed. Als secreta- schoorsteenstuk of een aardige tee ke
ns stond hem ter zijde Jan Kalf, die ningj hier of daar verborgen? Dit boek
later den doctorstitel honoris causa brengt aan het licht wat misschien
«op verwerven. vergeten en onbekend voortbestaat.
Het werk dezer commissie, waartoe vjmlt het bier alles bijeen en het
een uitgebreide kennis van zaken ver-jjiet 0nniOgeIijk, dat ge dezen in-
eischt wordt, zou een werk van langen j ventaris neerlegt roet de bekentenis:
adem worden en oro nu zoo spoedig wist me^ uat er nog zooveel moois
mogelijk een overzicht te kunnen ge- in mijn Bta<j w vinden was.
ven van al wat waard was om behou- js ,je indruk, dien de lezing
den lo worden, besloot zij eesn „Voor- Lj-van bij u achter laat. Evenals me-
loupige lijst" der monumenten samen Qig jjd van Trou uit den heschrijven-
te suerlen, waarin gebouwen en met ljen jllventar.s van den beer Van loon
gebouwen samenimngende voorwerpen n met cenjge verwondermg zal ge-
«1 echts kort vermeld zouden worden.zien hebben, dat zijn sociëteit nog zoo-
On deze wijze verschonen eerbied-ve&1 kostbare boeken, bandschriften,
wekkende arbeid reeds vijf deelen. j blazoenen, schilden en bekens rijk is.
De vier eerste behandelen achtereen- Zoo mogen er onder de inwoners on-
vmgens de provincies Utrecht, Drente, Mr sUwJ| d;e in dingen plegen
Zuidhollanct en Gelderland Het «ar-1 belang te stellen, nog wel zijn, voor
ete gedeelte van het vijfde deel, dat wde jjjst van stedelijke monumen-
cn.angs uitkwam, is gewijd aan len m<mjge ontdekking inhoudt. Wei-
n" nu, dit maakt de be6tudeermg dezer
boedelbeschrijving maar te aangeim-1
nier. Het is geen droge lectuur, ai is'
zij evenmin spannend en ai ontbreekt'
oen pakkend slot. Achtereenvolgens
wordt uw aandacht bepaald bij voor
historische Romeinsche en Oud-Ger-
maansohe monumenten, waarvan er
zich slechts enkele bevinden in het
Rijksmuseum van Oudheden te Lei
den 13ij wegen, bruggen, sluizen,
standbeelden en andere gedenkteke
nen, kruisen, pompen, grenssteenen
enz. men bemerkt, dat er niets ver
geten is die natuurlijk niet alle m
Haarlem door voorbeelden vertegen
woordigd zijn. Bij verdedigingswer-
Noordliolland behalve Amsterdam. De
hoofdstad kan aanspraak maken op
fien afzonderlijk deel.
Déze Moordhol landsche lijst is niet
meer opgemaakt door de voornoemde
commissie. Een Koninklijk Besluit
van 10 Mei 1918 maakte aan* haar
vijftienjarig bestaan een einde, maar
droeg meteen haar taak op aan Af-
deeling A der bij ditzelfde Besluit in-
gcjte.de Rijkscommissie voor de Mo
numentenzorg. Natuurlijk, want baar
arbeid moest onafgebroken voortgezet
kunnen worden.
'e taak van des» af deeling der
nieuwe commissie, die gunstig voor-
teekeu den aangevangen arbeid
voorizet onder de begunstiging van j keQ ell" militaire gebouwen, wereldlij-
een minder langwijligen naam, be- j.e openbare gebouwen, kerkelijke ge-
Na 20 minutem gingen we a-logen tellou:
12 Ln 1/2 minuut, 25 in 1/1. Na 30 minu
ien was bet 1225, na 35 minuten 1224
oa 45 minuten 1224, na 45 minuten
1224, na 55 minuten 1224.
liet ging altjjd maar door in dcazelf-
deu rogelmatigen slag.
Alleen maakte Piet 'n onkelen keer
wat gekheid en toen er lange den Amstol-
oever oen boerenbruiloft passeerde,
zwom Piet achter de boot om, ten einde
den stoet eens op te nomen.
Daarna ging het weer in rustig tempo
vlak naast de boot verder en nu 1 uur 14
minuten waren wo in Ouderkerk, waar
Ooms 'n paar honderd meter spurtte, om
vervolgens iu de boot to klimmen.
Do Tol. heeft toen den heer Folieman
zijn opinie gevraagd over do kansen van
alagon, wanneer Piet Oonm dit jaar do
Kanaalpoging doet.
Hjj is absoluut in staat om het Ka
naal over te zwemmen, verzekerde de
hoor Felloman, wanneer hjj geluk heeft.
Ben Kanaalzwemmer hoeft geluk noodig.
Het hangt aatuurljjk ook van de zwernca-
paaiteiten af on dio heeft Piet ah
geen ander maar verder moeten de
stroom en hot weer meewerken. Is dit het
geval, dan zal Ooms niet alleen slagen,
maar hij zal ongetwijfeld de tijden, die
tot nu toe gemaakt zijn, aanzienlijk ver-
beteren.
De heer Felloman deelde verder mede,
dat het niet onmogelijk is, dat Ooms dit
jaar zyn tocht in Dover begint en niet,
zooals do vorige keeren, aan do Fransche
kust.
Ooms begint nu zijn training, d.w.z. zijn
oefeningen op den langen afstand, terwijl
nog deze maand zjjii eerste zwemtocht op
'le Noordzee bij Zandvoort zal plaats
hebben.
Als alles good verloopt, zal Ooms in i
Augustus van Dover vertrokken.
CRICKET.
Cricket-overzicht.
Van onze beide Haarlcmschc eerste
klassers komt Zondag alleen Rood
Wit in bet veld. En wel aan de Span
jaardslaan tegen de geduchte H. C. C.
Dat kan dus een wedstrijd worden,
waarbij het publiek kan genieten van
het fraaie batten der Hagenaars. Een
gang naar het Rood en Wit-terrein zal
dan ook niemand teleurstellen, die wil
len genieten van mooi cricket. Slechts
vreezen we, dat diegenen, die komen
om de thuisclub te zien wineo, niet hun
doel zullen bereikeD, daarvoor is 't Haag-
sche batten te goed. 't Zouondertus-
schen geen onaardige verrassing zijn,
niet alleen voor Rood en Wit zelf, mair
ook voor Haarlem, als II. C. C. de pun
ten aan de Spanjaardslaan zou moeten
laten.
De reserves van Rood en Wit gaan
de Haagsche jongeren in de Residentie
bestrijden, maar mogen o.i. al heel blij
zijn, als ze zonder verliespunt terugko-
Haarlem II trekt naar Albion, vermoe
delijk met een sterk elftal, daar- hei
eerste vrij is, en hier kunnen we dus
wel een Haarlemsch succes voorspellen.
Voor den H. C B. wordt Zaterdag ge
speeld A. V. O. S. aHaarlem III b aan
den Meerweg, en Rood cn Wit IIIC.
V. H. a. aan de Spanjaardslaan. In beide
gevallen zullen de gasthceren wel de
meeste runs scoren. Zondag ontvangt
C. V. H. b. hei andere Haarlem-elftal,
eveneens aan den Meerweg, dat veel
moeite zal hebben beide punten te ver
overen, cn hier misschien niet eens ia
zal slagen.
DE SAAMKOORICHEID TUSSCH EN FRANKRIJK EN ENCELAND.
staat in „het samenstellen en uitge-
van oener geïllustreerde beschrijving
van alle in Nederland aanwezige ge
bouwen en voorwerpen, dagteekenend
van vóór 1850, die eenig belang heb
ben uit een oogpunt van kunst of ge
schiedenis"'. Zij wil dus een hand
boek geven ter inliohting over de
„aanwezigheid, de artistieke of his
torische waarde en den toestand" de
zer monumenten, dat tegelijkertijd
een bron is voor de Nederlandache
kunstgeschiedenis, een bij uitstek we
tenschappelijk doel Bern handboek,
een boek tot dagel ijksebe raadpleging
geschikt, en dat daarom straks onge
twijfeld staat ie - prijken in de boeken
kast van alle Haarlemmers, die "over
hun Ftad nooit genoeg kunnen lezen.
Zij zullen zich voor één gulden vijf
en zeventig oent, dit vijfde deel aan
schaffen, waarvan vijf en zeventig
bladzijden gewijd zijn aan de beschrij
ving van Haarlem.
liet plan van dit boek reikt verder
dan dut van de Moordhol!andscht
Oudheden" door van Arkel en Weiss-
man. Beide inventarissen zijn- samen
gesteld op grond van een onderzoek
ter plaatse, maar de laatste bevat geen
bijzonderheden, die mogelijk in topo
grafische werken" vermeld of in ar
chieven verborgen zijn, terwijl de se
cretaris der Afdeeling A, Dr. E_ J.
Haslingluus, icr opmaking zijner
„Voorloopige :ijst" een uitgebreide li
teratuur op dit gebied heeft geraad
pleegd. Zijn lijst bereikt bovendien
het midden der vorige eeuw, die zij
ner voorgangers laat zich met den
nieuweren tijd niet in. maar neemt
alleen monumenten op, die ouder zijn
dan 1700 en van de achttiende eeuw
slechts hetgeen als merkwaardig voor
beeld vermelding verdient. Voorts be
schrijven van Arkel en Weissman
schilderijen en voorwerpen van kunst
nijverheid in den regel alleen voor
zoover deze bij het gebouw behooren
en met zijn bestemming in verband
staan en aan de interieurs van parti
culiere huizen schenken zij weinig
aandacht. Eindelijk is ook dit een ver
schil: het gestaag verdwijnen onaer
monumenten leidde er toe, verschillen
de gebouwen, in de „Oudheden'' voor
bijgegaan, omdat er nog zooveel ver
tegenwoordigers vrin hun type aanwe
zig waren, in de nieuwe lijst op te ne
men. Van daar dat men hier veel vin
den zal, dat men ginds tevergeefs
zoeki.
Een en ander zal u naar het boek
doen grijpen met een belangstelling,
die ge bij hef doorbladeren voelt klirn-
rc°n. Ge bemerkt, ik neem aan
uw leedwezen, dat er sedert het op
maken dezer lijst, hoe kort geleden
ook hier en door in uw stad alweer
iets aardigs of iets moois is gesloopt,
gevallen als offer van den eïsch „om
met zijn tijd mee te gaan". Maar daar
spreek ik nu niet vorder over, om
goede stemming niet te bederven.
Ook klagen wordt op den duur vei ve
lend en de bedoeling is hier de aan
dacht te vestigen op wat ons bleef.
Welnu, deze inventaris van overge
bleven brokken, deze oesahrijving van
Oud-Haarlem in fragment., bewaart,
de heugenis van een schoonheid die
voorbijging en geeft u oen overzicht
van den schat die u is toevertrouwd.
Werp een blik in liet topografisch re-
gister, dat het gebruik van het boek
zeer vergemakkelijkt en ge ziet het
eerst den naaiu Bosch-en-Hoven staan;
ik kan het heusch niet helpen, dat
mijn oog juist viel op den naam eener
voormalige buitenplaats. Maar daar
naast ontmoet ge tal van namen, die
uw belangstelling wekken en Haarlem
wordt op wel honderd en twintig blad-
«ijdcti genoemd.
Een ander register geeft de namen
'der kunstenaars en der ambachts!ie-
den, de scheppers van de in den tekst
beschreven kunstwerken, ingedeeld
volgens de vakken Hoeveel beroemde
namen staan hior op een paar blad-
bouwen, gebouwen van liefdadigheid,
wetenschap en kunst, particuliere ge
bouwen, voor de beschrijving waarvan
gebruik gemaakt is van het fraaie,
door de vereemging „Haerlem" uitge
geven werk van Van der Steur: „Oude
gebouwen in Haarlem". Ten slotte be
zoekt ge musea en particuliere verza
melingen en krijgt ge nog varia te
zien. Deze opsomming is wol wat
droog, ze „bouwt" te veel, maar
laat met dat al duidelijk zien walk
oen kapitaal aan weten schappel ij ken
arbeid hioi ligt opgehoopt.
Ik kan hier van dit kostelijke boek
niet moer zeggen. Andere vermeldde
ik nog dat een chronologisch overzicht
der 'voornaamst® bouwwerken het u
alweer heel gemakkelijk maakt met
één oogopslag te zien uit welke
eeuwen do monumenten of hun onder
deden üagtetkenen. Er zijn nog en-
l kele zeer oude overblijfselen, al is
I er geen enkel huis „zoo oud as de
wereld", hetgeen Keesje „niemendal
kras'' vond voor het huis, waarin hij
met tranen het genadebrood at. An
ders zou ik ook nog opmerken, dat
niet alle voorwerpen zich nog bevin
den op de plaats, (iie hen hier is toe
gewezen. Unzo bibliothecaris, die ik
kortheidshalve zoo noem, mist alth;
zijn drie zeventiend' eeuwsche *1
poottafcis, die hij, naar ik meen, aan
den secretaris heeft afgestaan. Maar
een „voorloopige" lijst laat ruimte
voor verbeteringen.
Zoo vervulde dan deze uitgave
veel liefde en arbeid haar schoont»
taak cn lecre ons onze schatten ken
nen om ze te waarderen cn te be
houden.
H. E. KNAPPERT.
Sport en Wedstrijden
ZWEMMEN-
Pist Ooms svtsr ost Kanaal I
Naar do „Tel." vernoemt, bestaat bij
Piot Ooms het voornemen, dit jaar een
poging tc doeu om het Kanaal over te
zwemmen. Iu verband met deze poging
hoeft ouzo ond-kaiupioöu zich reeds on
der leiding gesteld van zjjn vroegeren
trainer, don heor Bram Felloman.
liet is op aanraden van oenige bekende
sportsmen, aldus het blad, dat Ooms, de
boete lauge-afertiuidszw emmer, die we
ooit hebben gehad, zioh voor den Kanaal-
bocht zal gaan trainen. De heer FeBeman,
een uitnemend beoordeelaar van het
zwemmen, verklaarde zich bereid, zich
met de leiding der training te belasten,
doch niet dan nauut Piet Ooms hem nog
eens zjjn capaciteiten zou hebben gede
monstreerd. Het is al. bjjna tien jaar ge
leden, dat Ooms deelnam aam een lange-
afetands-zwemwodstrpd en winnaar werd
op hot traject KalfjeAmsterdam. De
beer Folleinau heeft na dien Rjd aeht
jaar in Australië verbljjf gehouden en
Ooms kwam hoewel hjj nog geregeld
zwom niet weer op wedstrijden uit.
Donderdagmiddag heeft Piet z\jn cape-
cJtoiten gedemonstreerd en laten zien, dat
hij nog niets van z\jti iraaien stijl en zijn
uitateOtcado zwomoigensehnppen heeft
verloren.
Oia 2 uur 20 ging Piet bij het Kalfje te
water en oenige oogenbliJdten Inter lag
hy zooals vroeger zoo vaak gebeurde
vlak naast de boot, waarin Bram Fol
ioman mot do grootste belangstelling de
bewegingen van den zwemmer volgde,
terwijl do jonge Ooms langzaam en voor
zichtig oproeide.
et zwom zijn prachtige trudgeon als
roeger jaren onberispelijk on hjj liet
weer eens zien welk een „geborea" zwom-
mor hjj is. 'n Mooie, krachtige beenslag.
good werk met de armen en zoo kalm en
;emakkelyk, dat het scheen als rnstto hjj
ia iederon slag.
Zoo ging hot tien minuten, 'a kwartior
den Amstol op, in een uiterst regelmatig
oinpo en zonder dat de
z:jd'en bijocn, namen ook der kunste- ook maar oven behoefde in te spannen.
NIEUWE PUTSCHPOCINCEN IN DUITSCHLAND.
EEN AANSLAG OP WIRTH IN HET. UiTZICHT?
BIJZONDERHEDEN OVER IERLAND.
Nu de heeren in Den Haag praten,
blijft het buitenlandsche nieuws ge
ring. Veel staat bovendien nog in ver
band met deze confexenue.
Zoo komt het volgende telegram uit
Parijs „De Italiaaiische nota, in ant
woord op het Franscne memorandum,
meent, dat de woorden
„conferentie van deskundigen"
zeer breed moeten worden opgevat en
dat zij elke regeering toestaan de per
soonlijkheden te kiezen, die zjj be
voegd oordeelt. De nota acht het wen-
schelijk, dal dezelfde gedelegeerden deel
nemen aan de conferentie zonder cn aan
de conferentie met de Russen. De rol
der eerste moet beperkt blijven tot de
vaststelling van den gang van zaken in
de tweede.
De nota acht het noodzakelijk, dat de
besluiten van Cannes tot grondslag voor
de conferentie dienen; zij sluit zich aan
bij Frankrijk, dat de agenda zich beper
ken moet tot de credicteu, de schulden
en den particulieren eigendom, Het K
dus nutteloos opnieuw aan te dringen op
de intrekking van het Russischo memo
randum.
De
verhouding tusschen Frank
rijk en Engeland
blijft de politiek beheexschen.
Op de algemeene vergadering van de
vereeniging Frankrijk-Engeland, heeft
dc Fransche Senator Jonnart als voor
zitter, een toespraak gehouden, waarin
hij zcide, dat de banden onverbreakbaar
zijn, welke beide landen vereenigen, die
iu den oorlog aan de meest misdadige
voornemens den weg hebben afgesneden
cn die door de macht der omstandighe
den de bewakers van de nieuwe orde
zijn gebleven.
Nadat hij gewezen had op de verschrik
kelijke schade in Frankrijk aangericht,
waarvan tien rijke provinciën zijn ver
woest en na herinnerd te hebben aan de
belastingen, waaronder de Franschen ge
bukt gaan, - terwijl Duitschland steeds
de krachtsinspanning, waartoe het in
staat en verplicht is, om zijn verplich
tingen na tc komen, nalaat, zette Jon
nart de Fransche zienswijze uiteen. De
Kamer heeft den militairen diensttijd
van drie jaar tot de helft teruggebracht
en zal op verlangen der bevolking mor
gen dadelijk nog verder gaan, als
Duitschland er eindelijk toe mag beslui-,
ten zijn verplichtingen na te komen.
Hoewel het geheel in beslag genomen
is door het vraagstuk van zijn binnen-
lanösch bestaan, heeft Frankrijk niet
geweigerd mee te werken aan het her
stel van Europa, doch het wil niet, dat
deze herleving zal geschieden ten koste
van zijn eigen herstel. Het zal medewer
ken om het geluk der volken te verze
keren, mits men het niet yrage voor de
zen cdelmoedigen kruistocht alles op te
offeren, wat onmisbaar is voor zijn be
staan en zijn onafhankelijkheid. De
verkrachting van dc Belgische onzijdig
heid heeft de openbare mecning tegen
Duitschland ingenomen, zijn schending
der bepalingen van het verdrag van Ver
sailles is het beletsel voor het herstel
van den algemeenen vrede.
De schending der verplichtingen, wel
ke Rusland vroeger op zich had geno
men, door de sovjets en do misdaden
jegens het eigendomsrecht en de rech
ten van den xnensch door de bolsjewisti
sche dictatuur, maken overeenkomsten
met het ongelukkige Russische volk on
mogelijk, waaraan Frankrijk ten diepste
gehecht blijft.
Engeland on Italië.
Naar de „Tribuna" meldt, zal dc reis
van Schanzer naar Londen voorloopig
iet plaats hebben.
Wat de verhouding tusschcn Italië en
Engeland betreft, zoo is in de laatste
dagen der conferentie van Genua de
grondslag gelegd van nauwe betrekkin
gen tusschen beide landen. Het gaat
hierbij om het Oostelijk deel der Mid-
dellandsche Zee, dc leveringen van
grondstoffen en petroleumconcessies,
zoomede het verbeteren der handelsbe
trekkingen.
Een internationale
ccr.f&cntio?
Do New-Yorksche correspondent vaJi
de „DaJl Telegraph" meldt dal er te©
kenen zijn, die er op wijzen, dat de
regeering te Washington den toestand
eter internationale schulden beschouwt
ais een vraagstuk d»t afzonderlijke
onderhajiceiin2 niet-de landen, op wie
deze sohuiden rusten, mot wel moge
lijk maakt eu daarom niet onmogelijk
in 1923 te Washington een internatio
nale conferentie zai samenroepen. De
correspondent zegt. dat de bankier
Morgan, die de meening der Ameri-
kaansche bankiers vertegenwoordigt,
'vóór vermindering van de door
Duitschland te betalen schadeloosstel
lingen is e?i d u deze vermindering: niet
kan plaats hebb.-n tenzij do regeering
de vorderingen op Engeland en Frank
rijk annuleert. Men gelooft dat de
i*Xi nsche commissie die naar Washing
ton komt or., over schulden te spreken,
zal meewerken 0111 het probleem tot
een oplossing te brengen door aan de
regeering mede te deelen, dat Frank
rijk bereid is om over vermindering
van d'e Duitsohe indemniteit te spre
ken indien het de verzekering krijgt,
diait het on gelijke wijze zijn schulden
wordien kwijtgescholden
De drie Berlijnsche socialistische bla
den publiceeren alannccrcnde berichten
over de
uitbreiding van de roactle
In Duitschland,
welke thans gevaarlijke vormen zou heb
ben aangenomen. Zoo schrijft dc „Frei-
heit" onder den sensationeclen titel
„"Voor den Bgrtholomeusnacht", dat men
rekening dient te houden met het feit,
dat eerlang een nieuwe putsch van
rechts is te verwachten. Het blad wijst
op öe parades, welke ter gelegenheid
van de Hindenburgfeesten te Konings
bergen zijn gehouden ca is van mee
ning, dat deze parades in werkelijkheid
wapenschouwen der reactie waren. Vol
gens het blad bestaan er in de meeste
plaatsen van Pruisea geheime afdee-
lingen die namen dragen van Luden-
dorff-afdeeling, Hindenburgafdeeling
enz. Onder deze afdeelingen zou een
zwarte lijst circuleeren van alle perso
nen, met wie tijdens den putsch kor:e
metten dient te worden gemaakt.
Op deze zwarte lijst komen ook tal
van vroegere beambten van de politie
voor. Enkele van hen zouden ook reeds
een waarschuwing hebben ontvangen.
Volgens hetzelfde blad zouden alle rijks,
ministeries de centra zijn, waar deze
reactionnaire beweging wordt voorbe
reid, dochj het rijksweerministerie zou
hierbij voorgaan. De nacht van 21 Juni
zou zijn uitgekozen om dc omwenteling
tot stand te brengen. Alle monarchisti
sche organisaties hebben daartoe, vol
gens het blad, reeds voorloopige instruc
ties ontvangen.
Het bloedvergieten zou thans een nog
ernstiger karakter dragen dan in Ja
nuari 1919 het geval was. Zonder erbar
men zou tegen dc op do zwarto lijst
voorkomende personen moeten worden
opgetreden.
Ook de „Rote Fabne" publiceert een
dergelijke waarschuwing.
Volgens dit blad werken de orgesch-
organisaties vooral in den omtrek van
Berlijn en in Brandenburg met koorts
achtige haast aan dc organisatie *an de
putsch. In ieder dorp worden parades en
militaire oefeningen gehouden, die wor
den geleid door oud-onderofficieren.
De „Vorwarts" meldt, dat het partij
bestuur der sociaal-democratische partij
niet algemeene stemmen de volgende re
solutie heeft aangenomen
„De nationale bond vau Duitsche of
ficieren en de nationale bonden van oud
soldaten zijn voornemens op 28 Juni,
den datum der onderleekening van het
verdrag van Versailles, ter bestriding
van de bewering, dat alleen Duitsch
land schuld heeft aan den oorlog, in het
rijk demonstratie-vftrgadcringen te hou
den. Demonstraties van deze zijde zijn
tot dusver steeds ontaard in militaristi
sche en monarchistische uitspattingen.
Op 2S Juni zullen zij, naar de ervaring
heeft geleerd, gebruikt worden voor een
hetze tegen do republiek. Het partij
bestuur beveelt daarom de partij-orga
nisaties aan, op haar hoede te zijn ea
overal vergaderingen te beleggen, waar
aanhangers van het oude regime onder
den dekmantel van betoogingen inzake
de schuldvraag een politiek trachten
voeren, die aan hc: Duitsche volk groot
.nadeel berokkee
Een bloeddorstige Duilsch'er.
De „Volksfreuiid", een te Karlsruhe
verschijnend socialistisch blad. ver'elt
een geschiedenis voor de waarheid
waarvan de „Vorwarts" instaat-
Te Oppenau waar Erzberger
moord werd zaten op Rink:
Maandag iu een biertuiD twee heeren,
beiden me* vrouw en kinderen. De céu
had een Noord-Dui'sch dialee
vroeg aan den ander, wat hij van de
tegenwoordige Duitsche regeering
dacht. Dc ander antwoordde,,Uav
ik u niet en u mij niet kent, heelt een
dergelijk onderhoud eigenlijk weinig
zin, maar ik wil u toch mijn meening
wel zeggenIk geloof, dat de maniwu
die 'hans aan het hoofd der regeering
staan, hun best doen o'rn te reddeu
wa' nog te redden ia".
Bijzonder levenuig antwoordde de
ander: „Dat ben ii< heelemaal niet
met u eens. Ze hebben Erzberger ver
moord. Nu komt een ander aan de
beurt".
Op de vraag wie dat dan zijn r
werd geantwoord: „Wir'h, de rijkskan
selier, die op het oogenblik in Baden
vertoeft
De ander keek verbaasd op en stel
de zich toen aan zijn buurman voor
als de broeder van den knuselier, het
socialistische lid van den Badenschen
Landdag. Hij het de identiteit van den
bloeddorstigen DuRschmationalist
vaststellen. Het bleek te zijn de boek
houder Wilhelm Hummel van de
„Dusseldorfer JJrahtmdustne".
Er is nu ook een aanklacht legen
hem ingediend, doch een Dmtsch-na-
tionalistisch blad te Karlsruhe heeft
natuurlijk zonder ie's zeker te weten
al gemeld, dat de zaak niet zou
worden vervolgd.
Da larscfte qu&esüa
is weer in een stadium van beslissing
gekomen.
Thans is het ontworp-grondwet voor
den Icrschen vrijstaat gepubliceerd.
In den aanhef wordt overwogen, dat
iedere voorloopige grondwet, iedere wij
ziging daarvan en iedere wet, ingevol
ge die grondwet gemaakt, die in strijd
is met het lersche verdrag, ongeldig is.
Verklaard wordt, dat de Vrijstaat een
gelijkgerechtigd lid is van de gemeen
schap van naties, vormend het Britsche
gemeenebest. De nationale taal is hei
lersch, maar hei Engelsch zal gelijke
lijk worden erkend als officieele taal.
Mannen en vrouwen hebben dezelfde
burgerschapsrechten met inbegrip van
het kiesrecht. De gewetensvrijheid ia
onschendbaar en er mag geen wet wor
den gemaakt, waarbij onderscheid wordt
gemaakt tusschen godsdiensten. De
vrijheid van spreken, en van vereeni
ging en vergadering worden gewaar
borgd.
De leden van het parlement, met in
begrip van het parlement, dat heden ge
kozen wordt, zullen den eed van trouw
afleggen aan koning George en ïijn op
volgers.
Beide huizen van het parlement zul
len op den grondslag van evenredige
vertegenwoordiging worden gekozen. Ia
het eerste, den senaat, zal echter de
helft der leden worden benoemd door
den premier op een wijze, die vertegen
woordiging geeft aan groepen en par
tijen, die onvoldoende zijn vertegen
woordigd in de (tweede) Kamerde
helft zal worden gekozen door de Ka-
Voor alle wetten is toestemming van
den koning noodig alvorens zij wets-
kracht hebben op dezelfde wijze als in
Canada. Behalve in geval van een fei
telijken inval zal van den vrijstaat niet
geëischt worden dat hij deelneemt aan
eenigen oorlog zonder goedkeuring van
zijn parlement. De kroon zal worden
ertegenwoordigd door een gouverneur,
generaal, evenals in Canada.
Beroep van de lersche gerechtshoven
staat open bij de rechtscommissie van
den Privy Council.
hurchill heeft zijn rede over de Ier
schö kwestie opnieuw uitgesteld. Hij
legde alleen een korte verklaring af,
waarin hij zeide, dat het zoowel in
Noord- als in Zuid-Ierland thans rusti
ger is dan eeuige weken geleden.
Twee belangrijke gebeurtenissen
hebben heden plaats^ n.l. de lersche
verkiezingen en do publicaties van de
Grondwet van den Vrijstaat. Wat de
Grondwet betreft bij de besprekingen
over die kwestie, zijn onverwachte vor
deringen gemaakt. NameDs de regee
ring kon bij verklaren, dat zij de
Grondwet in overeenstemming acht
met het Engelsch-Iersche verdrag. Te
gen 20 Juni, wanneer de uitslag der
verkiezingen bekend zal zijn, zullen
wij ons vermoedelijk beter n oordeel
kuunen vormen van den toestand in
Ierland.
Verspreid nieuws
DUITSCHE LEVERANTIES AAN
BELCIë.
Het Verdrag van Versailles voorziet
in de levering aan België van 92.000
stuks fokvee, namelijk 2000 stieren vaa
18 maanden tot 3 jaar5C00 melkkoeien*
en 40000 vaarzen. Op 8 December 192c
werd aan België een toeslag verleend
van 23.350 runderen, alle voor de vee
teelt,
In 1920 heeft Duitschland 67.661 run
deren geleverd.
De veepest in Belgie heeft in Augus
tus 1920 een einde gemaakt aan de in
zameling. Deze werd hervat, in Mei
1921. In den loop van dit jaar werden
6120 stuks geleverd. Een nieuwe uitbrei
ding van het mond- en klauwzeer in
Duitschland legde, einde Juni, de leve
ring stil. Deze stilstand was dringend
noodig, daar meer dan 50 pCt. der trei-
;n besmet waren.
Daar de toestand verbeterde in de af-
gelóopen wintermaanden, werden nieu-
maatregcleu genomen om de inza
meling op 1 Februari 1922 weer to be
ginnen. Het Belgische ministerie van
landbouw heeft er van afgezien na de
bevindingen in Januari 1.1. gedaan doo»
de Franschen en de Italianen. Tien oj»
dertien treinen waren besmet. Uit het
bulletin der Duitsche |gezonóheidspo-
litie bleek dat het onmogelijk was vee
uit Duitschland in te voeren.
Onlangs heeft een particulier voor
gesteld weer slachtvleesch in Duitschland
te zamelen. Op dit voorstel kon niet
worden ingegaan, omdat Duitschland
aan België vee voor de teelt moet le
veren.
Het vee wordt overigens door Duitsch
land niet geleverd als teruggave, maar
als herstel, wat beteelcent dat de waarde
afgetrokken wordt van de totale aan
België te betalen vergoeding.
I DE MILITAIRE DIENSTTIJD !t«
FRANKRIJK.
I Bij dc debattea in de Fianschc Kauie»
over dc legervoorstellen. werd een mors
van vertrouwen aangenomen met 313
tegen 230 stemmen. Dc invoering vaa
een algemeene dienstplicht van iS maan
den is daardoor verzekerd.
HET VERDRAG MET RUSLAND.
Naar de „Tel. Union" van bevoegdi
zijde verneemt, zal de uitbreiding ;.i«
het Rapallo-verdrag tot de Sovjet Oe
kraine binnen niet langen tijd wordei
doorgevoerd, waarbij dc kwestie van d»
uitbetaling van de 400 millioen, welk».
Duitschland indertijd voor graanlcve-
nngen uit de Oekraine gedeponeerd
heeft, een belangrijke rol zal spelen.
CEEN CEHEIM VERDRAC MET
FRANKRIJK.
Het Tsjecho-Slowaaksche gezantschap
te Berlijn verklaart met de meeste b»
slistheid, dat de berichten aangaande
een geheim verdrag tusschen Tsjeoho*
Slowakije en Frankrijk onwaar zijn.
NOODLIJDENDE BLADEN IN
DUITSCHLAND.
Het door het rijkskabinct aangenomen
wetsontwerp inzake de ondersteuning der
noodlijdende Duitsche bladen bevat een
bepaling omtrent de instelling van een
rijksfonds ten bedrage van 500 millioen
mark, waaruit de noodlijdende bladen
zullen worden ondersteund.
NIEUWE TARIEFSVERKOOCINC BIJ
DE DUITSCHE SPOORWECEN.
De Duitsche xijksverkeersmiddelcn
zullen met het oog op de aanzienlijkr
verhooging der salarissen en loonen hui
tarieven in den loop van den zomer nog.
maals verhoogen.
HET PROCES TE MOSKOU.
Voor zoover uit de berichten, welke
door de Sovjet-regeering omtrent da
gehouden zitting in het proces der so-
ciaal-rcvolutionnairen te Moskou kan
worden opgemaakt, vond een nieuw con«
flict plaats tusschen de verdedigers en
de rechters. V'andervelde verlangde, dat
zijn verdedigingsrede door stenografen
zou worden opgenomen, daar dit in da
te Berlijn gesloten overeenkomst was af«
gesproken met de vertegenwoordiger»
der derde internationale. De aanklager,
Boecharin, protesteerde tegen dezen eisch
er op, dat de tweede internatio
nale zich heeft verzet tegen het houden
wereld-conferentie, zoodat dc ge
sloten overeenkomsten geen geldigheid
meer bezaten.
Loenatsjarslci verklaarde, dat voor
deze rechtbank dergelijke overeenkom
sten geen geldigheid bezaten en dat de
buitenlandsche verdedigers hun aanwe
zigheid in deze rechtzaal alleen tc dan*
ken hadden aan de welwillendheid van
de Sovjet-autoriteiten en niet aan de te
Berlijn gesloten overeenkomst. De ciscl
-an Vandervelde werd daarop afgewezen.
Het Beriijnsche orgaan van dc so-
ciaal-revolutionnairen, „Golos Roessit",
publiceert een verklaring van een dei
igeklaagden uit het proces. Got»,
xrin deze zegt, dat de sociaal-rcvoiu-
tionnaire partij geen verantwoordelijk
heid heeft aanvr-ard voor de aanslagen,
welke enkele van haar leden hebben be
raamd.
DE IERSCHE BURGERTWIST.
DE IERSGHE QUAESTIE.
De correspondent van de „Manchcs-
T Guardian" meldt uit Londonderry
:n staaltje van de wijze, waarop Ka
tholieken, die de speciale constabels be
zette posten aan de grens van Deny
en Donegal moeten passeeren, worden
behandeld. Een Katholieke boer van mid
delbaren leeftijd, die in een wagentje
van Donegal naar Deny reed, werd u:-
agen gesleurd in een loopgraaf,
werd hij geblinddoekt en moest zich oy
den dood voorbereiden. Twee geweren
erden hem tegen de borst gedrukt co
hij werd bijna geworgd.
De wreedheden duurden een uur. Dc
man werd daarna in vrijheid gelaten.
Zijn zoon werd eveneens geblinddoekt
en op dezelfde wijze mishandeld. Zij 1
paarden werden geslagen.
De constitutie.
De deelnemers der Zuid-Ierscbe Unio
nisten, die deelnamen aan dc conferen
ce de Constitutie, hebben Chur
chili geschreven om uitdrukking te go-
ven aan de mecning, dat dc Senaat, zoo
als die is samengesteld krachtens dc
nieuwe constitutie en met de daarin ge
noemde beperkte bevoegdheden, dc min
derheden geen werkelijke bescherming
kan verleenen.
UIT OPPER-SILEZIë.
In de stad Kattowitz heerscht een
koortsachtige bedrijvigheidmen hecfi
voor dc l'oolsche troepen, die zullen
binnentrekken, in de voorsteden eere-
bogen opgericht en thans zijn de Pokn
ook begonnen met het oprichten vau
groote gebouwen bij den stadsschouw
burg. Voor de ontvangst der troepen,
wier aantal omtrent 2100 man zal be
dragen, zal een som van H millioen
uk worden besteed, waarvan de stat'
algemeene middelen 150.000 mail
zal bewilligen, terwijl de rest door in
zamelingen bij de burgerij zal worde r
opgebracht.
UIT CHINA.
r seint uit Peking Het gevecht
bij Sjanhaikwan heeft zich ontwikke -
tot een der hevigste slagen uit den bui-
gcroorlog, met zeer zware verliezen. De
troepen van Tsjïli (Woe-pei-foe) zijn oj-
dc linkerflank twee mijlen opgerukt cn
hebben hun geschut op hoogten ge
plaatst, vanwaar het met voordeel wordt
gebruikt. De positie in het centrum is
vrijwel onveranderd. De troepen van
Tsjang-tso-lin hebben het aanvankelijk
voordeel verloren, dat zij verworven luid
den door de troepen van Tsjili te ver
rassen cn de leiders dezer troepen ver
wachten binnenkort de zege te behalen.
Een colonne troepen van Tsjili uit Jein)
heeft de troepen van Fengticn uit Tsjao
jong verdreven.
Uit Tientsin Volgens niet bevestigde
berichten zou het leger van Tsjang-
Tso-Lin door de troepen van Woe-Pcl-
F00 zijn omsingeld.-
UIT ZUID-AFRIKA.
Werkloosheid cn
i immigratie.
Uit Kaapstad wordt gemeld, dat Hert
zog er in den Volksraad Smuts van be
schuldigde niets te doen om dc werk
loosheid te verminderen. Hij bewcerJo
zelfs, dat de xegeering de werkloosheid
verergerde door de immigratie aan xo
jnoedigea.
