Uit de omgeving van Elisabeth Hoofman
Onze LaeblioeK
HAARLEM'S DAGBLAD
ZATERDAG 15 JULI 1922
TWEEDE BLAD
't Is Zomert Zomer, zo vo] zegen,
Dat onze boomgaard, als verlegen,
Ózn van het fruit te zyn ontlast.
Met my, u toeroept: komt to gast!
Gulle uituoodigïng van hot bui to uk. i tul:
dat tcch haar llaarlemscho en Arnstcr-
dameche vriendinnen naar Voonberg ko
men om met haar de heerlijkheden to ge
meten van het zomersohe buitenleven.
Hartelijk welkom zullen zo zyn, zoo ze
het eenvoudige maar voor lief willen uo-
men, eten wat de pot schaft. Geen „dartle
nieuw verzonnen spijze" maar velerlei
vruchten, versch geplukt. De vijver is
visehryk, by geringo vangst smaakt oen
schotel boouen uit den tuin ook goed.
Boter, melk en ,,fris gestremde kaas",
sierstruif eu malsehe sla, men leeft op
aartsvaderlijke wyzo on „al wat of maag
ot buidel nerpt" wor.lt geacht to zjjn
uiden booze.
uiiiia wacht hier den gasten groot-
et o- ische verstrooiing. Ze zullen goen
gat .i\ den dag slapen, vroeg op, gaan ze
het bedauwde veld in ,,van ajigoibroi-djes
en aas voorzien." Wordt het warm,
de e"-zen lang: den zoom van het beekje
bo-hun schaduw, en groote wandelin
gen zulicu ze maken nfw.sselend door het
bosch, over de wei, of duin op duin af.
Wat een u:lzicht: on den voorgrond Haar
lem en -,j)n hooge tooren wyst de roe,
den zeeman mijlen verre in zee", in het
Oostejj Amsterdam, ginds het Haarlem
mermeer, en by heldere lueht doemt voor
u op ,,'t Bataafsch Atheen, 't geletterd
Deiden". Af.n de tegenovergestoldo zijde
Alkmaar en „Breèros neergeworpen tin
nen", Beverwijk en „het puin van 't vor-
»telyk vermogen van Egmond" en de Am-
sterdamsche vriendinnen kunnen met een
eens zien, hoe te midden van hot ,.agt-
baar overschot" oouer heerlijkheid die
voorbjj ging, haar linnengoed wordt ge
Meekt; go ontvangt een aardige beschrij
ving van dit eertijds belangrijke groot
bedryf: „daar Hans het zweet van 't lijf
voelt druipen, door d 'arbeid aan de lieete
kuy.
lijk zuigt op '1. s.uikcc, uit het wasoh-
buis dringt". Eu als do wandelaars daai
vermoeid thuis gekomen zyn, wacht hun
een welvoorziene boekenkast, ze kunnen
schilderen of bordureu of in niets doen
z:eh vermeien. Is het hier nit to houlen f
Moet zelf. een „pallieter" zieh hier niet
thuis voelen, middenin zóóveel kleuj
geurf A.Iee bloeit, zingt en kwinkeleert,
stoeit en speelt, gonst, schatert. En over
heel deze schoonheid welft zich de blauwe
hemel, do zon gaat onder: „saffier, tur-:
kois, en robijn, zyn zonder leeven by den
schijn en luister.7', en de zeewind speelt
er door heen en draagt koelte aan in
warme dagen.
In deze omgeving mag Elisabeth me
nig vers geschreven hebben: do hjcht hier
„ademt lust bot poëzy".
Haar taal is niet altijd in overeenstem
ming met den oenvoudigen aard der ge
noegens, d:e ze teekent, en wanneer zo
iots boschryft dat ze niet kent worden
we herinnerd aan don geleerden wan
smaak van haar tijd. Evenals haar jon
gere tydgenoot, de Abtswouder boor, in
Delfland oon „bochtig dal" had ontdekt
en er zoowaar „een levendige vliet langs
steile rotsen (had) zien schieten", zoo
wandelt het Bloemcndaalsche meisje in
oen „zielbetooverend dal," waarby een
klaterende „waterval" behoort. Kops is
van meening, dat zy haar „voordeel ge
daan heeft met do eieraaden, dio zy de
Griokseho en Latynscho Dichters had af
gezien" en de reetor der latynscho school,
Eduard van Zurk, oordeelde over haar
„juiste naar volging" der klassieken nog
gunstiger. Hun in vlood is zeker mork-
baar, ook al door het veelvuldig gebruik
dat dc d-.ohtcrcs maakt van namen en
voorstellingen, ontleend aa0 de Gniek-
sche mythologie, maar dit bedoelde de
reetor natuurlijk mot, toen li\i haar juiste
navolging roemde. Het oordeel van dezen
man is stellig veel waard, maar het komt
oii3 aiettemin voor, dat het meor de ge
leerde vrouw dan do kunstenares gold.
Hy was zóó met haar ingenomen, dat Dij
ha.nr zyn uitgave van de gedichten van
Horatius opdroog, waartoe hy niomand
„waardiger of loflyker" had kunnen
vinden.
Met Van Zurk bevinden wy ons midden
in den kring van geletterden met wie
onze koopmansdochter in meer of minder
verwijderde betrekking heeft gestaan, en
het vermoeden ligt voor de hand, dat er
ondoj. hen zyn geweest, die als gast van
vader Hoofman, wed eens op Voonberg
kwamen luisteren naar het slaan van den
nachtegaal, en, hooger genot, in deze oiu-
goviiig gelegenheid vonden met gelijkge
zinden van gedachten te wisselen over
allerlei belangrijke onderwerpen. Indien
dit voorrecht den Haarlemschen rector
tc beurt gevallen is, dan ia het geweest
lang na den tijd, waarin Elisabeth ko
nijntjes naliep in hej duin. Zy was al 27
jaar oud, toen hjj hier ter stede hot rec
toraat aanvaardde. Van Zurk was aller
eerst rechtsgeleerde, zijn meestbekeaide
werk. Oodex Batavus, waarvan nog in
1764 oon vijfde druk het licht zag is, dan
ook een werk van jurhlisekcn aard. De
oexsto drulc wordt ingeleid door ©eu ge
dicht van Lucas Schermer, die daarin den
sehrever een geleerd man noemt, „dïe
nacht en dagh naar wetenschappen
bleakte.Dit is reeds daarom onjuist,
wjjl zoo heet een vuur den man in luttel
tyd zou verteerd hebbeD. Toch was hy
een veelzydag man vnn groote bekwaam
heid en zyn kennis der klassieke oudheid
wordt van meer dan één zyde geroemd.
Misschien was hot zyn liefde voor do
Griokacho en Latynoche letterkunde die
hom noopte de advocatenpraktijk, die hij
enkele jaren in Den Haag, zyn geboorte
plaats, had nitgeoefend, neer to leggen
om, op ongeveer dertigjarigen leeftijd,
het jeotoraat te Breda to aanvaarden. Dat
kon destijds, toen persoonlijke hoedanig
heden misschien nog iets meer beteoken-
den dan het radicaal, 1) verkregen na
met goed gevolg afgelegde examina. Die
van Breda hadden geen spijt van hun
keus, aooals blijkt uit het verslag van de
reis dor Haar Ionische scholarchen, dio,
in Augustus 1691, den roctor gingen pol
sen omtrent evcntuoole benoeming in do
vaeabure-Solinus. Ik deel u aanstonds kun
indruk van den candcdaat mee. Ge kunt
inmiddels het mooie poortje van onze
oude latynscho school eens bokyken, dat
de nieuwe rector op den 15on der vol
gende maand zal binnengaan, als hy zich
opmaakt om voor genoodigden zyn „inau
gurale oratie" to honden, nadat hy op
verz-oek der scholarcbon van te voren
het „latijnecho briefke van invitatie"
hoeft opgesteld. Het poortje, dat de heer
Wosaeliug in beeld bracht naur oen teo-
koning van W. Verschuur Jr., iB in 1863
afgebroken, maar pog in wezen. Miisschien
maakt ge by het zien van den vroegeren
toestand de opmerking, dat dit hoekje
van het Prinsenhof er niet mooier op ge
worden is.
Alvorens met den heet Van Zurk in per
soon te spreken, Btnkeu scholarchen hun
lacht op by verschillende „lieden van
letterendie meenden te mogen verkla
ren, dat hum roctor „de reputatie heeft
van te syn een naarstigh en godvrezend
man." In 't voorbijgaan gezegd: ik houd
hun spelling en hun styl, ze béhooren
byeen, aooals beiden passen by do gedach.
ten en zeden van hun tyd. De vruchten
van zijn onderwys bleken bevredigend te
zyn. De Haarlemsehe hoeren vernamen
immers, dat de 40 leerlingen „van trap
tot trap vorderende onder het verhande
len vau de gemeene anthouren in hot
Grleksch en Latyn, bequaam kunnen ge-
maeckt worden tot de academische los
sen, zoo veel immer aldus voegen zij
er voorzichtig by in een froutrieretad
gevooglyk kan geschieden." Wat voorts
met minder pleitte voor den man: hy
had „tot convictores scholarchen spre
ken anders liever van commensalen in
zjin hnis 4 soonen uyt aansi^nlyke fami-
licnt 2 uit Holland en twee uit Zeeland."
Hy kon dus mat jongens omgaan.
Deze aanvankelyk gunstige indruk
word door een onderhoud met den rector
nog versterkt: „by cntreti.en van eenigo
uyren is bevonden, dat g-emeldo roctor is
een man van omtrent 30 jaren, gohuwt -
o, wyshoid, die toonde te be^rypon hoe
zeer een goede huisvrouw het welslagen
van haar wederhelft in de maatschappij
kan bevorderen aan een zedige en
goedertieren matrone (Anna Maria Schas
luidt haar gezegend» naam), hij een man
9ynde van betamelyko pretentie, seer ge
nogen tot vorderingo iu zyne studiën, ac-
fcif in syno addroasc, en seer ernstógh om
hot wolwegen van Byn scholo to bevorde
ren, ooelc niet ongenegen om de stadt en
scholo van Haarlem mat al,e sÜn vermo
gen gedienstigh to syn." Wat wilt ge
meer? Doze woorden mogen u ia de ooren
klinken ais die eener advertentie, waarbij
iemand zichzelf voor een baantje aanbe
veelt oiu meteen uw aandacht to vestigen
op zyn eigen voortreffelijkheden, het is
manr de vraag of ge aan zulk een man
uw kinderen zoudt toevertrouwen, na
tuurlijk, meenden scholarehon, en zy ver
bonden Eduard Van Zurk als rector aan
hun groote scholo.
Er was met den nieuwen fuaelKonna-
ris het een en ander te rogolen. Allereerst
oen kleinigheid vnn particulieren aard.
Bolden, rector en conrector, namen jon
gens in huis, niet voor hun genoegen,
ntaar omdat hua salaris hun niet veroor
loofde het na latc"n- Dozo omstandig
heid had allicht aanleiding gegeven tot
een msn of meer gespannen verhouding,
indien niet, met medewerking van schol
archen, een „concordaat" tussehen be
langhebbenden was gesloten, waarby de
conrector afstand deed van zyn recht om
„oonvicbores" te houden, tegen een
keTO schadevergoeding. Van meer beüang
was een regeling, d'c weer eens doet men,
dat niet alles wat wy van onzen tyd ach
ten te zyn, aan het voorgeslacht onbe
kend is geweest. Van Zurk verklaarde
zich bereid, „onder den enkelen titul
rector", dns niet, op bet voetspoor van
andere steden, ais professor, „collegia
literaria" te houden. Hy wou nog verder
gaan en nam op zich „oock wol publiquo
lessen te doen over de literatim,- on geo
graphic met auJke als uyt de scholo soude
gepromoveert Byn en sich daardoor nog
eenige meerdero hier volgt een onlees
baar woord eruditie capabel te ma
ken." Ik durf my van het genot zijner
toehoorders niet veel voorstellen, indien
althans waar ie wat ee>n tydgenoot van
hem getuig^ ..een slegt declamateur, over
mits er in zyn zoggen en stem een zeer on
aangename hardigheid is en moaotomie....
deagelyks zyn zyne redevoeringen laf en
zeer ongevailieh voor de toehoorders,
schoon zy by Hem in waardy voor de
philippics van demostenea, noch voor die
van Cicero behoeve te wyken." Maar
daarom gaat het hier niet: ieder meent
zyn uil oen valk te zyn, on onze rector
moge een takje ydel zyn geweest, hy was
dan toch maar oon ijverig man, die zyn
taak lief had. Gaf hy herhaliugsonder
wys, hield hy hiisterourauaaent Zulke
dome namen doen vreemd in deze antieke
omgeving. Laat ons zeggen; toen Dr. Spoel-
dor in den afgeloopen winter zyu ge-
waardeerde voordrachten over „Mythen
en sagen der oudheid" hield, deed hV)
zyn wyzo wat zyn zeventiend'oenwschc
ambtsvoorganger deed Daar de wyoe van
zyn tyd. Is hier dan geen overeenkonutt
Zóó kwarn Van Zurk te Haarlem. Heeft
Elisabeth Hoofman nog aan zyn voeten
gezetenT Indien niet, hy behoorde dan
toch tot den kring harer vrienden.
H. E. KNAPPERT.
Bb Tweede Kamerverkiezingsn.
Persstemmen.
DE STEMBUS-UITSPRAAK EN DE
SOCIALE POLITIEK.
Het Christel ij K Sociaal Weekblad
„Patrimoniumschrijft over de stern
bus-uitspraak onder meer:
Het optreden van de Nieuwe Katho
lieke Partij heeft aan de Roomsch-
Katholieke Staatspartij weinig schade
berokkend. Ook indien de Bisschop
pen niet hadden gesproken, zou het
succes van de nieuwe groep wel niet
groot zijn geweest. Zelfs vermoeden
wij, dat juist dit optreden van de
N. K. P.'ers den band van vele Room-
Bche arbeiders aan de oude partij
heeft versterkt.
Dit alleen brengt ons tot de volgen
de opmerkingen.
De heer Van Wijnbergen heeft dezer
dagen verzekerd, dat ui de komen
de periode ernstig met de wenschen
der „Cranenburghers" zou worden
gerekend. Wij weten niet, namens
wie de heer Van Wijnbergen alzoo
sprak. Het werkprogram van de ko
mende jaren wordt met a-leen door
hem vastgesteld! Wal ons betruit, wy
willen alles doen, wat noouzakelijk is
ook al is bet zeer onaangenaam. Er
moet worden bezuinigd wil men niet
dat onze gulden den weg opgaat van
de Mark en van de Kroon.
Maatregelen zuilen genomen moe
ten worden, dio op zichzelf weinig
sympathiek zijn, die aanvankelijk
A m socialistische demagogen ge.e-
gunheid te over zullen bicden, om ons
verdacht te maken. Maar dit aiies be
duidt nog volstrekt niet, uat wij wil
len gaan in do lijn der N. K.P'ers,
dat wij willen afbreken, wat met na
me mr. Aalberse met onzen steun
heeft opgebouwd- Geen reactie. Wel
doen, wat om financieel© redenen ge
biedend noodzakelijk is!
De „Nieuwe Rolt. Grt.", dio nuet
haar campagne zoo weinig succes
had, ziet notabene, evenals „liet
Handelsblad", in den stembus-uitiiag
'n zekere veroordeeling van Minister
Aalborae. Wij denken daarover, op
grond van de feiten, heel anders. De
Dnons maakten geen schitterend h-
guurl En mej. v. Dorp staat aDeen'.
De komende periodo zal heel moei
lijk zijn. Doch moet ook nu worden
gepoogd, om de social© wetgesing
vocuruit te brengen. Met name behoort
do wettelijke regeling van het collec
tieve arbeidscontract ter hand te wor
den genomen. Eveneens zal d© ziek
teverzekering ingevoerd moeten wor
den. Ook moet heel de verzekeiings-
wetgeving op de helling komen.
God schenko aan al onz© mannen
wijsheid en fcracht, om te doen wal
noodzakelijk is in deze moeilijke tij
den, zonder toe te geven aan reactio
naire eleniesHen.
Hetgeen economisch-noodzakelijk is,
zal reeds bedenkelijk genoeg in con
flict komen met wat sociaal-wensche-
lijk is te achten.
Maar word© dan verstaan, dat Ne
derland de€l uitmaakt van Europa,
dat bloedt uit duizend wouden.
„D e R.-K. Vakbeweging
Apotheker woedend)Wat te
dat voor manier om iemand midden
in den nacht op te bellen voor een
dubbeltje zuiveringszout, als een
glas lauw water hetzelfde effect zou
hebben gehad!
Klant. O. dank u wel voor der-
voeden raad. E>an behoef ik u ni>
.'anger laatig te vallen
Mevrouw': Dat meisje ziet er
wel aardig uit. maar ze zegt nooit
iots. Ik begrijp maar niet, waarom
alle mannen verliefd op haar zijn I
eer (met een zucht): Ik
Men
7 el
spraak ook een stevige ruggesteun
is voor de tegenwoordige raadsï. -
den der Kroon.
En wij vermoeden niet in te zien
zegt het, waarom deze niet evenzo- -
als in werkelijkheid veel effectiev' r
dan 't gefantaseerde Kabinet od
hoe, welks onbestaanbaarheid de
R. Ct. zelf toegeeft, zullen kun
nen geraken tot doortastende bc?'
nispTi gsmaatregelen, waar zulks
slechte mogelijk is. Het spreekt
toch wel van zelf. dat op het pro
gram der „nieuwe" Rege©ring ca
diens volgens bij het te r»l°jren overleg
tussehen de coalitie-partöen, de fi
nancieel© kwestie als de allergewich
tigste voor het oogenhlik zal voorop
struin Men houde er zich op voor
bereid, dat, al het mogelijke zal wor
den gedaan om het tekort op den ge
won en dienst weg te werken en
niets zaJ onbeproefd worden gelaten
ten einde in den pubüeken dienst
vóór aües en ovea- geheel de lijn de
meest ver doorgevoerde eoberhei l te
betrachten.
Wij verstaan niet, waarom eon
„partijregecring" daartoe minder in
staat zou zijn dan de een of andere
bij elkaar geharkte oommnatie, die
de meest recalcitrante stokpaarden
in één en dezelfde richting zou moe
ten dwingen.
De libaraio redactie legge zich todh
eindelijk neer bij de geduchte, dat Mn
ooalitie-Kabinet nu eenmaal onver
mijdelijk is."
we regeerlngsperiode fetaat, waarin
d© R.-K. beginselen opnieuw een ern
stig woord in het regeeringsbeleiU
zullen meespreken.
„Ook onze katholiek-sociale begin
selen zegt het blad zooals die
tot uiting kwamen, meer speciaal in
ucn ameid van minister Aalbersc, zul
len wederom hun invloed doen gelden
on de sociale ontwikkeling van ons
volksleven blijven sturen in de gezon
de democratische richting.
Wel zijn in den afgeloopen veiicie
zir-gsstrijd klanken geuit, die feitelijk
lijnrecht bedoelden aan te sturen op
een radicaN afbraak van onze socia
le wetgeving, doch degenen, die daar
het baiilst om liebben .geroepen, zijn
door ons Nederlandsche volk met den
meest mogelyken nadruk afgewezen.
Het vandalisme in sociaal-politieke»
zin, is meer dan ooit te voren, met
de kous op den kon thuis gekomen,
en de bezuinigers, die het vooral op
de sociale uitgaven gemunt hadden,
hebben met leuzen gewerkt, die niet
in overeenstemming waren met de op-
vuliuigen van de groove ineeruetueid
van ons Nt-oerianuscbe vol». Dit is
geueei in overeeustewumng m-t 'o w>
dale po-itiek, welke door de huidige
legeemig in de aigeioupen peuode is
gevoerd en tevens met den uitgespro
ken wenscli onzer politieke organisa
tie.
Wij mogen in dit veiband namel.jk
w®l even herinneren aan u- verga
dering van ueii Bond van 'I.-K. ütj.-.s
kieskringorganisaties, op 29 April jl.
gehouden, waar het bestuursvooi.-ua
in zake de bczuinigingsparagr taf in
hel staatsprogram werd gecoi Ueeil,
om alle misverstand uit te slu.ie.-i en ne Excellentie, dat hij er physiek niét
HET KABINET.
De „Maasbode" schrijft:
Wij vernemen, dat de verschil!end©
berichten, welke de rondte doen om
trent persoonswisseling in het Kabi
net gegrond op motieven van par
ticulieren aard min of meer voor
barig zijn. Slechts dit ééne schijnt
vast te staan, dat de minister van
Oorlog zich niet langer wensen', te
belasten met het interunaat voor Ma
rine; de vervuil mg der dubbele taak
wordt dermate bezwaarlijk voor Zij-
ast te stellen, dat de jtive'mijd»
bezuiniging niet b j vooikcur m «o
ciale richting, do h everr.e"? in ds
andere takken var. staatsbestuur meet
worden gezocht.
Na deze uitdrukkelijke uitspraak
der bondsvergadering en het door de
kiezers over de huidige regeering ge
velde goedkeurende votum, Kan uun
ook naar onz© meening el echts wor
den verwacht, dat de sociale politiek
der laatste jaren zal worden voortge
zet.
Wij bedoelen hier natuurlijk, dat
dezelfde koers zal worden gevolgd,
zoodat de zuivere christelijke demo-
langer tegen opgewassen is, hetgeen
niet te verwonderen valt, voor wie
weten, dat de bewindsman geregeld,
zells een deel zijuer nacntrust aan
de waarneming dor extra-functie op
offert.
DE VERLOREN ZETEL DER S. P.
„RecBl voor Alien het weekblad
vanoe Sociuiistiscu© i'artij, bevat oen
artikel, uat de volgend© nioliveeding
geeti voor hel verloren gaan der Ka
merzetel:
„ln het met herkizen an onzen ver
tegen wogrdiger Kolthek wreekt zich
echter ook diéns verkiezing van 1'J18.
cratie onze sociale politiek blijft be-i Vv'at toch is het geval.'
lieerschen. j De vooraanstaanden in de Socialis
Die koers is uiteraard onafhanke- j tische fariij nenoorucu vooiiieen bij-
iijk van den financieelei» welstand, na allen lol de anti parlementaire
waarin ons land zich bevindt, zoodat socialistische beweging en tot ue on-
wij ons volkomen bewii9t zijn, dat afnanke.ijKe_vakbeweg.ng, welke zich
niet aanstonds van koersverandering met met verkiezingen oeinoeit.
mag gesproken worden, wanneer de Toen vlak voor a© verkiezingen van
huidige tekorten in de staatsfinan-191S de S. P. werd gesticnt en zich
ciën ook op sociaal terrein hier en hij de stemming voor Kamer, Raau en
daar tot bezuiniging dwingen. I Staten candidaten stelde, Zijn die door
1 velen gcetemd. De jonge partij kroeg
OVER HET KABINET. daaelijk in verschillende lichamen
vertegenwoordigers, een weelde, die
De bascnouwuigen van de N. R. I niet overal bleek te kunnen dra-
Ct., die wij in deze rubriek in ons gen, omdat niet steeds de gekozenen
vorig nummer vermeldden, worden voor hun taak berekend bleke:» Du
„Maasbode" besproken. Het is dien partijgenooton niet kwalijk te
oordeelt dat Nederland voor een nieu- blad betoogt, dat de stembusuit-nemen. Er behoort kennis, mzicht
EF.
iiaanamiaer Halletjes
VGN"PD
i J E
Sommige nicuscluai kunnen maar
met begrijpen, w:vroni Burgemees
ter en Wethouders gratis vaste
plaatsen willen liebben in de concer
ten van de Bach 'ereoriging en van
Toonkunst. Ik vim; dat, zonder be
paald onvriendelijk te willen wezen,
een beetje dom en deuk dat langs
den weg der redeneerutg aan te too-
Jien. Er zijn in de wereld verschillen
de „„houders", zoo kennen wij stal
houders, hcekliouders, veehouders,
WETHOUDERS. Zij houden stallen,
boeken, veo of WETTEN. Als nu een
stalhouder bij Bach kosteloos plaat
sen zou willenz hebben, omdat zijn
personeel de dames en heeren telkens
naar en van de concertzaal rijdt,
dan zou dat niet gaan, al was het
alleen omdat zoo'n mam zijn stal
niet bij zich draagt, niet waaa'.' hij
laat dat, gebouw achter op het Hout
plein of aan de Parlclaan of een an
dere plaats, waar het gewoonlijk
staat. Neem nu den boekhouder van
het orkest van 't concertgebouw, die
óuk vrije plaatsen wil, zeggende:
„aJa ik er niet was, dan Dep de ad
ministratie van 't Concertgebouw in
't honderd, als die in 't honderd was
geloopeai, zou er geen orkest meer
zijn en dan kon u geen Bachconeer-
ten meer geven!" Maar het bestuur
van de BachvereenigLiiig zou dan
waarschijnlijk ten antwoord geven:
„mijnheer de boekhouder, er is zoo
pas hier een stalhouder geweest zon
der stal. u komt hier als boekhouder
zonder boeken, u krijgt evenmin gra
tis besproken plaatsen als hij." Nu
komt do veehouder en zegt tot het
bestuur van Bach: „hoort eens hier,
meneeren ik ben veehouder en hou
dus vee. Dat vee houd ik op dan va-
rierlandschen bodem. Primitief moet
alles uit den bodem komen: graan en
vruchten en gras en hooi em van dat
laatste komen weer door middel van
mijn koeien de melk, boter en haas,
zoodat ik maar zeggen wil, dat wij
veehouders de wereld in staat stellen
te leven, ook u, uw solisten, do leden
van liet oi'kest en onzen grooten
Mengolberg zelf. Om die reden recla
meer üi een vaste, kosteilooze plaats'
bij al uw concerten, ook voor mijn
veehoudster."
„Waarde veehouder," zegt dan
weer liet bestuur van Bach,, „u komt
hier ui de zaal zonder vee, wij zou
den hier dan ook, gesteld dat u ze
meebracht, uw koeien hier niet toe
laten. U komt dus hier, evenals uw
voorgangers, de boekhouder en de
stalhouder, ais PARTICULIER
en die moeten lner lid worden (soodra
er plaats is, ik zal u op de Fijst laten
zetten, tegen betaling van de gowone
contributie, dio iedereen betaalt.'
Maar nu komt de Wethouder en
vordert een kostelooze plaats voor
hem en zijn vrouw die hij zelf wel
zal uitkiezen. Het bestuur van Bach,
een heel je verdrietig over deze nieu
we aanvrage van vrije, vaste plaat
sen voor niets, maakt zich weer tot
verzet gereed. Maar ten onrechte.
Want de WETHOUDER houdt niet
alleen de wet, zoo als de stalhouder
zijn stol, de boekhouder zijn boeken
en de veehouder zijn vee, hij brengt
de Wet ook moe. Wel te verstaan
niet ouder zijn arm, gedrukt in boe
ken, maar veel gewichtiger: in zijn
hoofd. Hij is dus de verpersoon lijking
van do wet en voor de wet moet
ieder eerbied hebben.
Hoc moet dus het bestuur van
Bach, naar het oordeel van Fidelio,
doen? Zoodra het een wethouder in
de gang ziet aankomen, snelt het
voltallig toe, maakt een eerbiedige
buiging ©n gaat den Wethouder voor
naar een van de mooiste plaatsen in
do zaal. Daar aangekomen blijft de
wethouder een oogenblik verwonderd
staan, want daar staat een zetel, die
wel oen meter liooger is, dan al de
andere zete's en alleen met een trapje
kan worden beklommen. „Hooggeach
to wethouder," zegt dan de voorzit
ter van Bach en zijn basstem klinkt
tot in de verste hoeken, „iedereen
moet steeds het oog op de Wet ge
richt hebben en daar gij do houder
er van zijt, verzoek ik u vriendelijk
dezen hoogen zetel te beklimmen.
Dio andere zetels van gelijke hoogte
wachten op uwe ambtsbroeders, ter
wijl voor den burgemeester een zetel
is opgaslagen, ëie nog twintig centi
meter hooger is."
Nu dit zoo gezegd is, voel ik lief
hebberij om het instituut van de be
sproken, vaste, kostelooze plaats nog
een weinig verder te beschouwen. Nie
mand is m dut opzicht gelukkiger,
dan oen Wethouder, vooral wanneer
hij daarbij meteen lid is van de Staten
Generaal: dró heeft hij ook in den
trein zijn kostelooze plaats, al is die
dan ook niet zoozeer vast en bespro
ken.
Komt hij evenwel in een van de ge-
meenleiijke bureaux, dan is iedere
stoel van eiken ambtenaar een be
sproken, gTatis plaits vcx,r den Wet
houder. En bij een brand, die van ge
meentewege, met gemeentelijk uuin-
water door gemeentelijke .slangen ge
jaagd, gebluscht wordt, heeft do Wet
houder ambtshalve zijn kostelooze,
vaste plaats overal waar hij wil, tot
zelfs in de dakgoot van het brandende
huis toe. Waarschijnlijk evenwel geeft
hij de voorkeur aan de vaste, gratis
plaats in zijn warme bed.
Ook op den wagen van de gemeen
tereiniging blijft een vaste, gratis
plaats tot dos wethonders beschik
king, maar j© ziet hem daar, hoewel
er toch misschien ook wel eens wat
te controleeren zou vallen, vreemd
genoeg nooit zitten. Ook niet bij de
retorten van het gasbedrijf of in de
slachthal van ons gemeentelijk obat-
toh'. Ook eisclit voor zoover ik weet
onze burgemeester nooit een vrije
vaste plaats op iri een politieposthuis
des nachts om een uur ot twee, drie.
Dat zou mdruk maken. Eu zoo liau,
als de heeren mij vergunnen net te
zeggen, Bachs bestuur do zaak moe
ten aanvatten. Dan zouden ook de
wethouders, van hun hooge zitplaat
sen af, in de zaal de contróle kunnen
houden, die zij, naar verluidt, zoo
noodig vinden.
Mogelijk verdient het aanbeveling,
de stoelen draaiend te maken, zoodat
mets aan het scherpziend oog van de
Wet, ik bedoel van de wethouder;
ontgaan kan, maar dit is een detail
van uitvoering, waarover met de wet
houders wel nader kan worden over
legd, in dien zin, dat z ij zullen uit
maken hoe het zijn moet, want als je
zoo dagelijks do wet houdt, dan.wcet
je natuurlijk precies hoe alles moet
gebeuren en lieht daarvoor geen ad
viezen of voorstellen van gewone
stervelingen noodig.
Wanneer iedere Haarlemsche bur
ger aan het gemeentebestuur maar
één advies gaf, waardoor honderd
gulden per maand bespaard werd,
dan zouden binnenkort niet alleen al
onze uitgaven verdwenen zijn, maar
ook c«n oeiangi'ijk beurug oreibhj-
ven, c^at wij uigezetenen Konden vei-
deelen, zonuer dat we belasting moes
ten beta.en. Rektn maar uit: er zijn
tachtigduizend zielen, xnaal twaaii-
iionuerd gulden maast zc& en negen
tig nnlliOLii en al leven we duur, tot
zulke uitgaven komen we op lange na
met.
liet zou natuurlijk een vreemden
indruk makeu, wanneer ik hierna niet
zelf met nnjn besparing van f I2bü
voor den dag swam. Nu uan, wethou
der Slingenberg heeft er nt den Raud
over gesiaagu, dat aan de Uruia Pcl-
tenburg iedere maand honderd gu.-
den huur beiaam worden voor
liet bewaren van het Paleisorgel op
eet. van naar zoldeis. Omstandigheid
nummer Een. De gemeente is in nel
bezit van een aantal groote gebou
wen, en wel zóóveel, dat de wethou
der er in geen veertien dagen ceu
lijst van kan laten opmaken. Om
standigheid nummer Twéé, De mee-i-
te van die gebouwen, zoo niet aJle,
hebben groote zolders. Omstandigheid
nummer Drie. Er zijn menschen, d:e
dat orgel van den eenen zolder naar
den anderen wallen overbrengen, te
gen betaling van een redelijk dag
geld. Omstandigheid nummer Vier.
Welnu, het orgel wordt van den Pel-
tenburgschen zolder overgebracht
naar den gemeentelijken zolder en
vindt daar oen gratis, vaste plaats. Al
is liet dan ook geen zitplaats, maai-
een ligplaats
Kan het simpeler en goedkooper?
Ik heb dus hiermee miju twaalfhon
derd guldon voor de gemeente ver
diend en noodig mijn stadgenooten
uit, dat voorbeeld te volgen.
De eenige uitgave, waarop de
monsch onder bepaalde omstandighe
den niet kan worden genoodzaakt te
bezuinigen zijn de woorden. Praten
kan hij zooveel als hij wil en daar
van maakt hij dan ook ©en overvloe
dig gebruik. Voor hij kan hier ook
zij gelezen worden: de geslachten ge
ven elkaar in dit opzicht weinig toe
Een dag of w at geleden ben ik uit
Amsterdam gekomen met de E. S. M.
In een naburige afdeeling zaten vier
dames, burgerjuffrouwen in welstand,
dacht ik zoo, op den leeftijd van tus
sehen 50 en 60 jaar. Twee er van droe
gen een lorgnet, met een kettinkje
achter het oor vastgelegd. Alle vier
hadden een mond en een fermen. En
zij spraken o\er een familie, welke
weet ik niet, maar die heelemaaJ mei
goed gedaan had in hun oog. Dat wil
zeggen: twee van de dames deden het
zondenregister van de familie open
en de ander© twee luisterden, om
streeks Sloterdijk was ei van de la
milie geen stuk meer overgebleven,
tot kleine stukje-s gesneden, fijnge-
hakt, daarna tot moes gepraat. Eén
ding wss gelukkig: de familie zelf bc-
speurde er niemendal van en ging
Heer (of a£ hoer gekleed per
soon) tot uen kellner: „Dat vr
ik niet, hoor, die gebakjes zijn oud
en d© rooin is zuur. ueef maar aan
je haasl
keUner zwijgi.
Keihiers zijn knappe zwijgeiIk
heb dikwijls v^el ineti syuipaiuie voor
zwijgende keiluers, aan voor ue pra
tend© heeren, nie zij l>ec lenen.
Conflict alweer.
Zooais ik zeg: het wemelt in onze
wereld van k.eine conflicten. Hoe
siunu net ojj ueze personen min Jtutt
gratis vaste piaats? 'k Vraag wei ex
cuus, dat ia daar nu alweer op terug
kom, maar ïieel iiuarlem is ©r dtrze
weak vol van. Welnu, de eenige, die
voort met leven, alsof er niemendal een koetelouze, vaste plaats nau.
gebeurd was. Dit is altijd een gro;te
troost, wanneer onze medemen chen
het doodvonnis aan ons voltrekken:
de levenskracht van onze longen, her
sens en ingewanden wordt er niet
minder om.
Kijk, zoo dacht ik hij het aanhooren
van dit schrikkelijk vonnis, hel men-
schelijk leven bestaat toch maar voor
een groot deel uit onderlinge conflic
ten. Tien minuten vrceger haa zich ln
de P&leisstraat het volgend© afge
speeld. Twee jonge meisjes fietsten
van den Dam af de Paleisstraat ln.
Verboden richting. Een bereden polï-
tie-agent gaat hen in galop achterna,
leen stout stukje van rijkunst, omdat
op deze gladde keien het be.t besla-
gen paard gemakkelijk uitglijdt,
houdt do meisjes aan cn geeft haar
een vermaning. Zij kijken half boos,
half spottend, ate vrouwen doen, dio
last krijgen van een verordening,
waarvan zij, ZIJ de beteekenis niet
inzien. Daarna gaan z.j, afgestapt,
verder en de politieman kijkt haar
na.
Wel mocht hij dat doen. de bravo,
want een oogenblik later keek een
van de meisjes halflachend óm, zette
den eenen voet op den stilstaandeu
trapper en gloed zoo eenige meters
verder. Na was het geduld van den
agent uitgeput en te midden van een
ijlings toegestroomde menigte werd
hun een welverdiend proces-verbaal
aangedaan.
Conflict alweer!
Een half uur vroeger had zich in
een groot restaurant op den Dam het
volgende tooneeltje afgespeeld.
de agent. Namelijk boveij op zijn
paard, op den Dam. De vier juffrou
wen niet. Die moesten uil de tram.
zoodra hun kaartje niet meer geldig
was. De hoer van do gebakjes ook
niet, want bet_is een stilzwijgend©
overeenkomst, dat iemand die int ui
©en restaurant bestelde betaalt en op
gegeten hooft, meteen verdwijnt. Ue
keliner ook niet, want je kunt liet
geen v r ij e plaats noemen, waarop
iemand een onverdienden snauw stil
zwijgend moet verdragen.
Dezer dagen moei hti volgende ge
beurd zijn.
Voor ©eu justiiiegebouw beklaagt
zich iemand, dal hij geen plaats hc©ft
kunnen krijgen op de publieke tribu
ne, bij de berechting v an een gerucht
makende inbraak.
Juist komt de dader uit den gevan-
goniswagen tussehen twee rijksveld
wachters en vraagt den klager: „kan
ik u soms met mijn vaste plaats die
nen?"
Maar nu schei ik uit, want de kos
telooze, vaste plaat» wordt haast e n
ohseasia en ga naar mijn kantoer,
waar ik wel een vaste plaats heb,
maar geen vrije, daar het niet te ge-
looven is, hoeveel de fiscus mij voor
het bezit van die plaats laat betalen
FIDELIO,
