Over de grenzen.
40e Jaargang No. 12047
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
MAANDAG 18 SEPTEMBER 1922
HAARLEM'S DAGBLAD
ABONNEMENTEN per 8 maanden: Voor Haarlem en de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd II ADVERTENT1ENVan 1—5 regels f 1.75 iedere regel meer 35 Cts. Reclames 60 Cts per regel. Bij
is (kom der gemeente) f3.571/,. Franco per post door Nederland f8.871/,. Afzonderlijke nummers fü.lö. Geü- I abonnement aanzienlijk rabat. Twaulfstuivers-udvertentiën van Vraag en aanbod van 1—4 regels 60 Cts
mstreerd Zondagsblad, voor Haarlem en omstreken f0.571/,franco per post f0.65. Post Giro 38810. per plaatsing, elke regel meer 15 Cts. k contant; buiten het Arrondissement dubbele prijs.
Uitgave der N.V. Lourens Coster, Directeur-Hoofdredacteur J. C. PEEREBOOM, Telefoon 3082 Directie en Administratie: Groote Houtstraat 83. Telofoonnrs. Redactie 600 en Administratie 724
BIJKANTOOR voor Santpoort, Vclsen, Velseroord, Wijkcroog, IJmuiden, Beverwijk enz. ORiEHUIZERKERKWEG 2, VEL,SEN, TELEFOON 3521
DIT NUMMElt BESTAAT UIT
ACHT BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
Heden:
MAANDAG 18 SEPTEMBER.
Stadschouwburg, Louis Bouwmeester
In „De Koopman van Venetië", 8 uur.
Schouwburg Jansweg„Zwarte
Griet", 8 uur.
Oud-Holland, Verwulft. Strijkorkest.
Toa-room Luxor Theater, Groote
Houtstraat's middags 3.306.80 en
's avonds 810.30 Concert.
Kunsthandel F, H. Smit, Groote Hout
straat 69 Tentoonstelling van foto
werken door Aug. Oepkes. uit Bloem«n-_
daal, 106 uur. -
Cinema Palace. Foyer: Middag- en
Avondconcert 3.305.30 en S11 uur.
Bioscoopvoorstellingen,
DINSDAG 19 SEPTEMBER,
Stadsschouwburg, Het Schouwtoo-
peel „De Comedie der Liefde", 8 uur.
Schouwbutg Jansweg 1 „Zwarte
Griet", 8 uur.
Oud-Holland, Verwulft Strijkorkest.
Tea-room Luxor Theater, Groote
Houtstraat's middags 3.30—'5.30 en
's avonds 810.30 Concert.
Kunsthandel F. H. Smit, Groote Hout
straat 69Tentoonstelling van foto
werken door Aug. Oepkes, ui. Bloemen-
daal, 10—6 uur.
Cinema Palace. Foyer: Middag- en
[Avondconcert 3 1/26 1/2 en 811
Luxor Theater, Groote Houtstraat
Bioscoopvoorstelling 8 uur.
Schouwburg De Kroon, Gr Markt
Bioscoopvoorstelling 8 uur.
Cinema-Palace, Groote Houtstraat
Bio;c 'onvoerste! Mn? 8 uur.
Scala-Theater, Kleine Houtstraat 77
Bioscoopvoorstelling 8 uur.
-Bloemendaali Gemeenteraad,
Geen fietsen meer
meebrengen.
Het ToonkunsCbestuur liecft aan de
leden van do zanevereenieine laten
weten, dat er eecn fietsen meer op de
repetities mogen worden meegebracht,
omdat de lokaliteit nieuw geschilderd
is.
Het doet denken aan wat de Duit-
sohe dichter zcat
Das eben ist der Fluah der b°een Tat,
Das sie forteehend immer böses
muss cew%ren.
Of, in het Nederlandsoh ton naae
ten bij vertaald'het komt van kwaad
tot erg-or. Berat hoeft het gemeente
bestuur de bezoekers van de oonoertza-
len in de Vereemeing met de blauwe
verf aan 't schrikken gebracht en nu
moeen de zangeressen en zangers van
Toonkunst daarom hun fieteen niet
meer meebrengen.
Wij liouden er ons hart voor vast,
dat er straks loopera in dte muziekzalen
worden gelegd (zeegroen, of zoo) want
dan moeten de bezoekers zeker bij de
deur hun schoenen uittrekken ea op
kousevoet'en ronidfloopen.
Maar in ernst, dit ie nu weer een
typisch staaltje van overheida-exploi
tatie. Een particulier zou zeggen „de
rnenschen komen op hun fiets, ik moet
daarvoor dus berging maken." De
overheid redeneert al/kus„die fiet
sen" zijn lastig, ze mogen niet meer
meegebracht worden."
De particulier schikt zich naar het
publiek en zijn wenschende over
heid stoort zich niet aan moderne
eischen.
Medewerking in 't eene geval,
overheereching in 't andere.
Precies als het Rijk doet in 't be
lastingkantoor op het Heiligland.
Nergens vind je zulke breede gangen,
maar er'mag geen fiets in worden
neergezet
HET DREIGENDE GEVAAR IN
CONFERENTIE GEWENSCHT.
GEVAAR VOOR FRANKRIJK
GIEELE KWESTIE TUSSCH
De Turkseho ovc .inuars hebben
tc Angora vreugdefeesten gehouden.
•Ie Smyrna blijkbaa.' ook, want de
strd staat vrijwel geheel in brand;
de directe slachtoffers zijn velo, dó
indirects, dat ziji die have en goed
verloren, zijn .rial to tellen. L'afc is
ongetwijfeld tragisch, maar voor de
.wcield is het feb niet erger dan een
uilbai stijg van .le Vesuvius, be cata
strofe, boe vreesebjk ook voor do be
trobkenen, blijft gelokaliseerd. Met
de f et eten te Aurora is dat een ai .der
geval. De vreugde der overwinnaars
is cm ahhzelf begrijp--lijk, maar de
reocvoeringen die d.ui bij rijn afge
stoken, deen hei egste vree ren. Do
Turken zullen de w.ipum met neer
leggen eer Kon^tautiaopel en Adria-
nopel cveneeus teruggewonnen zijn.
jVoorloopig zijn dit slechts groote
.woorden, maar als Kemal zijn leger,
in beweging zet om te trachten deze
idealeu te verwezenlijken, wordt de
toestand toch wel erg bedenkelijk. Do
Balkankwestie, de euwiwg sluimeren-
Bnlk.uikwostie, de eeuwig sluinicren-
Bting hebben, die met gèlokaliseerd
blijft. Pessimisten zien reeds een
nieuwen Europeeschen oorlog in het
donkere verschiet.
Wij. willen hen in hun sombere voor
spellingen niet volgen, want wij ach
ten het vooralsnog onwaarschijnlijk
dat landen als Engeland en Frankrijk
zich zullen laven meeslepen in een
oorlog, die alles, wat nu nog, ©enigs
zins wankel, op de beenen staat, moot
omverwerpen.
Een fmi33t bewijs heeft de Griekseh-
Turksche oorlog geleverd. Namelijk
dat het nog mogelijk is met eon be
rooide schatkist oorlog te voeren. NU
bijna vier jaar geleden, ten tijde van
den wapenstilstand, ,was Turkije fi
nancieel volkomen uitgeput eun de
Grieksche financiën waren er zeker
niet beter aan toe. Het oude systeem
!s blijkbaar in eero hersteld. Beide
partijen betalen hun soldaten met de
opbrengst der plunderingen. Zoo ge
beurde het vroeger met de vechtlus
tige huurlegers, zoo gebeurt het nu
weer. En als straks Rusland, dat
toch al zoo na verwant is aan de Tur
ken van Amgora, eens lust krijgt dit
systeem te volgen, dan zijn de gevol
gen voor West-Europa met te over
zien. Maar dit is voorloopig nog toe
komstmuziek een treurmarsch, te
gen welks opvoering de geallieerden
zich met hand en tand zullen ver
zetten. Onmiddellijk gevaar dreigt
echter voor den Balkan zelf, wan
neer het Turksche ideaal materiali
seert. De Kleine Entente heeft reeds
haar waarschuwende stem laten hoo-
ren. En in dit wespennest zitten voor
al de Engelschen in een lastige posi
tie. In Voor-Indië rommelt het weer
bedenkelijk, niet, en dit is het gevaar
lijke, door de actio van enkele heet
hoofdige propagandisten, maar door
dc solidariteit van al die millioenen
Mohammedanen, die nog steeds in den
Sultan vai Turkije het hoofd hunner
kerk zien en zich verzetten tegen de
anti-Turkschc gevoelenB, waarvan
Engeland blijk geeft. Tot nog toe heeft
do Britsche regeering de gevaarlijke
klippen weten te omzeilen on bij
spoedig onderdrukte onlusten in Irak
en Egypte is het gebleven. Maar als
Straks in de Balkankwestie besliBt
DEN BALKAN. EEN SPOEDIGE
HET GEMEENSCHAPPELIJKE
EN ENGELAND. DE FINAN-
FN BELGIë EN DUITSCHLAND.
moet worden, zal Engeland niet dan
met gevaar voor eigen koloniaal le
ven, kunnen trachten op de Turksche
resultaten te beknibbelen.
De oplossing zal spoedig gevonden
dienen te worden, Want daar is Bul-
gaijre, dat in eene verbroedering met
het in Thracié oprukkende Kemalis-
tische leger zijn voordeel kan zien,
daar zijn Servië en Roemenië, die wel
licht bereid zijn, ter afwering van dit
gevaar den BalUiu weer in vuur en
vlam te zetten. En als het eenmaal
zoover mocht komen, dan volgen de
verder af gelegen staten van zelf.
Voorloopig is het nog zeer do vraag
of Kemal zich wat om de conferee-
vende mogendheden zal bekommeren.
Want hij is immers nog lang niet aan
zijn doel. Zijn wenschen strekken
zich uit tot Europeesch-Turkije. Kon-
stantinopcT wil hij in de eerste plaats
bevrijd zien van do Grieksche bedrei-
eing. De Grieken kunnen van binnen
un eigen grenzen met een behoor
lijk verdragend kanon de aloude sul-
tanstad beschieten cn dit acht de
Turksche bevelhebber, niet geheel ten
onrechte, een ongenoegelijke 'situatie.
Dus moeten de grenzen verlegd wor
den en met mis ook, want Adriano-
pel is ook in het nieuwe plan betrok
ken. Kemal wil tevens de Dardancl-
len terug hebben, waarbij den mo-
gondheden vrije doortocht zal wor
den toegestaan. Hij is bereid over al
deze dingen te onderhandelen, maar
voegt hij er in den overmoed van den
overwinnaar aan toe, er moet haast
inee gemaakt worden, want ik heb
niet te veel tijd. Als Kemal niet heel
wat van zijn eischen laat vallen, zal
dat nog leelijkc haken en oogou ge
ven. Te meer daar het niet bij deze
moeilijkheid beperkt blijft. Het
Turksche vraagstuk heeft door de
buitengewoon belangrijke Dardanel
leu een veel wijdere beteekems. De
strijd om dezen „verbindingsweg van
twee continenten gaat eeuwen terug
en dateert uit den tijd toen Poter de
Groote zijn land tot eene der groote
mogendheden maakte. Sindsdien is
de heerschappij aan den Bosporus
een Russisch ideaal geweest en was
Rusland de natuurlijke vijand van Tur
kije. Het krachtigste verzet kwam
natuurlijk van Engeland dat door zijne
Oosterseho kolomen zulk een groot
belang heeft bij den vrijen, doortocht
door de Dardanellen.
Toen de wereldoorlog uitbraik was
het nauwelijks te verwonderen, dat
Turkije de zijde van Rusland's tegen-
Btander koos. Veel moeilijker was toeD
de positie der Engelschen, die tegen
den gemeensch appel ijken vijand deu
steun van Rusland noodig hadden,
maar in eene Russische overwinning
op de Turken een gevaar- voor eigen
belangen zagen. De volkomen ineen
storting van het Russische rijk heefï
dit gevaar afgewend en Engeland
heeft zich, na den Turken hot verdrag
van Sèvrest hebben opgelegd, zelf
in Konstantinopel genesteld. De Sul
tan stond geheel machteloos hierte
genover, maai* te Angora verzamelden
zich de Turksche patriotten, om te
trachten het verlorene te herwinnen.'
De pogingen, het is nu gebleken, heb-;
ben goede kans op succes.
Aanvankelijk aarzelend, heeft ide
Britsche regeering thans eene verkla
ring gepubliceerd, dat het noodzake
lijk is, zoo spoedig mogelijk eenei
conferentie bijeen te roepen, om het
Turksche vraagstuk tol eene bevredi
gende Oplossing te brengen, lntus-
schen moet voor alles vermeden wor
den, dat de Kemalistische* troepen in
liuropeesch Turkije doordringen. En
geland is bereid zich tot dik doel
groote inspanning te getroosten en
wekt Griekenland, Roemenië en Ser
vië op, mede te werken aan de ver
dediging van dc neutrale zone. Kon
stantinopel zal weer Turksch worden,
dit is den Turken reeds vroeger onder
zekere voorwaarden beloofd. De vwi-
naamste dezer voorwaarden en hei
allesbeheerscliende feit is de noodza-
lijikheid van volkomen en permanen
te vrijheid der zeeëngten.
Vee» ls geechrevei. over 'de tegen
strijdigheid van Fransche en Britsche
politiék in deze quaestie van het na
burige Oos en, maar daarbij wordt
weieens uit hei oog verloren, het ge«
meenschappelijk gevaar, dreigend uit
Rusland en de kans van een nieuw en
Balkan'oorlog. Zoodat de tegenstel
ling tenslotte niet zoo groot L-.
Nadat de Belgisch-Duitsche onder
handelingen over de schadevergoe
ding tot een ontijdig einde waren ge
komen door liet verzoek van Duitsch-
land om de schatkistbiljetten voor
oen derde na 6 maanden, nog eens
een derde 11a twaalf maanden en het
laatste derde na 18 maanden betaal
baar te stellen, heeft de Belgische
eisch, van deponeering van een waar
borg in goud bij een Belgische bank,
benevens weigering van het Duitsche
verzoek, den toestand zeer kritiek ge
maakt. De Duitsche regeering heeft
den Belgischen eisch met de meestei
beslistheid van de hand gewezen ent
Öaardoor is de zaak loelijk vastgeloo-
pen. Voor beide betrokkenen heeft de
zaaik zijn eigenaardige kant. De Bel
gen achtten het Duitsche voorstel in'
strijd met de bedoelingen van de*
Commissie van Herstel, wamt deze'
wilde geen moratorium, dat echten
eenigszins vermomd, nu toch door een
achterdeur traditie binnen te slui
pen. De Belgen vonden dit te gevaar
lijk, omdat index-daad de kans nietj
gering was. dat de Duitschers na heti
vervallen der promessen, de beta-;
lmgsplicht hiervan, zouden gebrui
ken als voorwendsel om de betalm.4
gen aan Frankrijk, die dan aan de)
orde zouden zijn, uit to stellen. Tfnjt
was de Belgische moeilijkheid. Nu tïe
Duitsche. De Rij kso ank is indertijd,
ook met medewerking van de gealli
eerden autonoom verklaard en dus
kan do regeering niet zoo zonder
imeei' over het daar gedeponeerde
goud beschikken. En .als dit ook al
geluld, dan ziet het er zeer bedenke
lijk uit voor de verdere evoluties van
de Duitsche valuta.
Intusschen is de president der
Rijksbank in Londen om daar te
trachten de Bank van Engeland te
bewegen alleen of in samenwerking
met neutrale banken de schatkist,
biljetten te waarborgen. Daardoor
duiken de plannen van een interna
tionaal bankconeortium weer op,
waarbij de Nederlandsehe Bank ook
een rol zou moeten spelen. Er is dus
nog kans op een oplossing. In Enge
land is inen volgens de Times van,
mëeniitg dat de Belgen het Duitsche
prolongatie voorstel moeten aanne-
men en het blad meent ook dat En
geland het Duitsche rijk niet in ge
breke zal willen stellen voor de af
wijzing van den Belgischen eisch.
Intusschen ls het maar afwachten
wat Havenstein in Engeland bereikt.
De laatste berichten duiden op een;
streven om toch de Duitsche Rijks
bank als eerste te stellen, waarbij de.
Engelsche Bank, zonder medewer
king van neutrale zijde op haar
beurt borg zou blijven oor de garan
ties der Rijksbank. Het is. dan maar
de vraag welke onderpanden de Duit-
fsche Bank aan de Bank van Enge
land kan aanbieden.
P. W. P.
HOE STAAT T MET
3
het sluiten van de
Zweminrichtingen?
We hebben geïnformeerd, wanneer
gemeentelijke bad- en zweminrichtingen
in Haarlem en Heemstede gesloten
den. Nn de temperatuur zoo koud gewor
den ia, (de temperatuifr van liet water
wias hedenmiddag twaalf uur 56 graden)
zal de ambitie, om in (\o open lucht te
badon en to zwemmen, niet zoo groot
meer zijn.
Zoowel do zweminrichtingen aan
Houtvaart en do Kleverlaau als die in
hot Wandelbosch Groenendaal worden 30
September gesloteD.
Stadsnieuws
EXCELSIOR—STEEDS HOOCER-
Maandog jl. meldden wij ©ene toe
neming van het aantal betalende
abonnés van Haarlem's Dagblad met
42, in de week van 49 September.
Dit was een mooi resultaat, maa^
heden is het aantal weer 66 hooger
dan Maandag jl.
Dus niet alleen toeneming, maar
toenemende toeneming.
Evenals trouwens in dc rubriek ad
vertenties van Vraag en Aanbod,
waarvan er gedurende de vorige week
niet minder dan 811 werden ge
plaatst.
Gezoudheidscongres.
(Vervolg).
Dr. Bekenkamp, antwoordde aan
Dr. Putto, dat hij onder de door hem
genoemde minima eischen die voor de
opleiding bedoelde. De kwes'.ie vroed
vrouw-verpleegster achtte hij te be
langrijk, om die in daze vergadering
zoo maar ter loops te bespreken.
Daarvoor achtte hij een aparte inlei
ding noodig. Deze samenkoppeling
oordeelde hij ongewenscht.
Aan Zuster Van Hulst antwoordde
spreker, dat hij het geweoscht achtte,
dat een wijkverpleegster, alvorens zij
haar arbeid aanvangt, oo|k in het be
zit ie van het diploma voor kraam
verpleegster. Hij wil de wijkverpleeg
sters één dag per week laten doceoren
op een bepaalde plaats, zooals bij
voorbeeld in de provincie Groningen
in Winschoten geschiedt Als zij daar
ongeveer vijf uur theoretische ley
Leeft gehad, kan zij met het geleerde
naar haar wijk terugkeeren, om het
daar te verwerken.
De Voorzitter is voornemens, deze
zaak opnieuw in een volgend congres
aan de orde te etellen.
Middags werd het congres voort
gezet.
Ir. W. Krul, 'directeur van het
Rijlkisbureaai voor Drinkwatervoor
ziening,verkreeg het woord voor het
houden van zijn voordracht over liej.
onderwerp. „Geo- en hydrologische
gegevens betreffende den bodem van
Nederland, verzameld door het Rijks
bureau voor Drinkwatervoorziening."
Allereerst besprak hij het grondwa
ter en drinkwatervoorziening.
Achtereenvolgens vroeg de heer Krul
de aandacht der aanwezigen voor de
theorie der grondwaterbeweging;
het nationaal karakter onzer hydro
logie; het belang van de hydrologie
r de drinkwatervoorziening, hy
drologische onderzoekingen. Ook voor
hot plan voor een systematisch onder
zoek van de bekende aardrijkskunde*
lecraar F. E._ L. Veeren, te Winters
wijk.
Breedvoerig herinnerde spreker aan
de verschillende onderzoekingen en
publicaties op dit gebied.
Omvangrijk materiaal wordt nog
dagelijks door veler medewerking en
op velerlei wijze bijeengebracht.
De door het Rijksbureau verrichte
speciale onderzoekingen hadden
hoofdzakelijk in de duingebieden
plaats.
Per extra-trams vertrokken de con
gressisten naar Overveen ,ter bezich
tiging van de Haarlemsche Water
leiding.
In liet hotel Groot Badhuis te Zand
voort had een gemeenschappelijke
maaltijd plaats.
DE ETALAGE WEEK.
Het programma der feestelijkheden.
Do commissies voor do vermakelijkhe
den die san de etalage week verbonden
worden, zijn in zooverre reeds gereed
hun arbeid, dat het voorloopig program
ma reeds gepubliceerd kan worden. W'p
ontvingen hieromtrent de volgende mede-
deelingen:
Donderdagavond: Oarillon van 7 u. tot
half aeht.
Vrijdagmiddag 5 uur: Ontvangst ten
stadhui ze door het gemeentebestuur van
de besturen der dahliavoreoniging
Ned. Mij. voor Tuin- en Plantkunde
der commissies. Vrijdagavond: Concert op
de Grooto Markt door Harmonie Crea-
Zaterdagmiddag: orgelconcert in
Groote Kerk, gratis bjj te wonen.
Allo dngen behalve Zondag carillon
van 12 tot halfeen.
Alle avonden cabaret in de bovenza
len van de Kroon.
Maandagavond en sluitingsavond
eik ale wandeling door de stad door de
muziekvereeniging Laurens Coster.
Dr. W. J. BEUIOTNG.
Zaterdagmorgen ie op de algemeone
begraafplaats aan de Kleverlaau teraur-
debestold het stoffelijk overschot van Dr.
W. J. Braining, ^in leven, eerst sedert het
begin van dozen cursu-, lecraar in de
scheikunde aan de 2e Hoogere Burger
school met 5-jarigen cursus alhier.
l>r. Bruiuing die een veelbelovend
jong docent was, is gedurende vier jaar
assistent geweest aan het organisch
iinseh laboratorium te Leiden.
De directeur der school, de leeraren
en tcIo leerlingen woonden de begrafen:
plechtigheid bij. Aan de groeve werd
niet gespróken.
LOUIS
Zooaie wij Zaterdag meldden zou he
denavond Louis Bouwmeester door do
inuziekvoroenigiug „Harmonie-Crescen
do" van den trein gehaald en met mu
ziek naar den Stadsschouwburg worden
geleid.
Men verzoekt ons te melden dat deze
tocht bij onguustig weer niet zal pdaats
hebben. Dan zal Bouwmeester alleen bin
nen de maren van den schouwburg ge
huldigd worden.
P-, T.-, T.-PERS0 HEEL.
De groep P.-, T.-, T.-pcrsoneel van
de afd. Haarlem van den Cemr. Ned.
Ambtenaarsbond vergaderde Zondag
dc Centrale, ter behandeling van 1
voorstellen van den Directeur-Generaal
van het P., T\-, T.-bedryf tot herzie
ning van het dienstreglement van de
ambtenaren bij dat bedrijf (D. A. P.
T. T.). Het bestuurslid, de heer Dc
Vos, gaf een duidelijke uiteenzetting
van de beteekenis dezer voorstelle
Met algemeene stemmen werd een m>
tie aangenomen, waarin tegen deze
voorstellen werd geprotesteerd cn be
sloten den vertegenwoordiger van de
Commissie van Overleg voor het P.,
T., T.-bedrijf op te dragen, zich, met
al de kracht welke in hem is, te ver
zetten legen deze voorstellen, welke
een zoodaaigen aanslag op de rechten
van het personeel zijn, als nimmer is.
gepleegd. De motie zal worden toege
zonden aan voorzitter en leden van ie
Commissie van Overleg.
Muziek
Bondsfeost van den Bond van
Arbeiders Mandolineclubs.
Gem. Concat Uaal.
Enkele jaren geleden konden wij.
ons bet man-dolinespel liaast niet an
ders vooreteilen dan getokkel door
jen sin achten den minnaar, die onder
t balcon zijner Spaansche Donna op
een zooien avond baar een serenade
br.icht, of zwevend over de Verytiaan-
sciie lagunen, de sprankelende tonen
zoo harinonieerend met bet rythmisch
beweeg van den gondel, schuivend
over de spikkellichtenae golfjes in
droomenden maannacht. Zeker, liet
instrument is reeds lang in onze sire-
ken ingeburgerd, maar zoo algemeen
als tegenwoordig toch nog niet heel
lang. En dat zal nog wel aangroeien,
want de mandoline is zoker een - olks-
instrument bij uitnemendheid. Pas
geleden nog las ik in een Berlijn-
schen brief aan een onzeT gTOote bla
den, dat daar het mandolinegetokkel
in de arbeiderswijken verbazende uit
breiding neemt. Haast geen auis,
geen verdieping waaruit niet het l>e-
kendc getokkel weerklinkL Vóór den
oorlog scheen de piano in de woning
an U-en arbeider zich stilaan een
plaats te veroveren, maar heden, nu
die instrumenten voor den Duitscher
zeldzaam luxe-artikel geworden
zijn, is het de mandoline die zijn
plaats inneemt. De ruil kon slechter
geweest zijn; 't pleit wel voor den
zich langzamerhand ontwikkelenden
smaak van den arbeider, dat de trok
zich muzikaal to uiten hem naar
speeltuig deed grijpen, dat tame
lijk licht te leeren is, maar ook waar
mee men onder goede leiding een
aardig samenspel kan bekomen, dat
met finesses xan toonschakeeringvn
cdi betrekkelijk muzikaal genot Fan
schenken. En wat er mee te bereiken
is heb ik jaren geleden kunnen on
dervinden toen ik voor 't eerst een
Napolitaansch mandoline-orkest
hoorde; en zijn we verleden jaar ui
in verrukking gebracht door het on-
t'e-L-venaard samenspel van het Rus
sische balalaika-orkest, dat toch m
wezen weinig afwijkt van een man
doline-ensemble?
Zoo hebben zich hieir te lande ook
in verschillende plaatsen mandoline-
speelsters en -spelers, bèhoorende tot
de S. .D. A. P. tot clubs veroenigd, en
twee jaar geleden kwam men tot bet
stichten van een Bond van Arbei
ders-Mandolineclubs. Evenals de Ar-
bcklers-zangvereenigingen onderling
aangesloten zijn, naar een gelijkvor
mig plan werken, uit eene bondsbi-
bliotheek putten en zich op Bonds-
feesten aldus tot «en machtig geheel
kunnen versmelten, waarvan we over
drie weken pas nog getuige waren,
zoo ook was het doel iets in denzelf-
den geest te bereiken met de mando
lineclubs.
Zaterdag had het eerste hondsfeest
plaats. Dat Haarlem voor de samen
komst was uitgekozen had .wellicht
zijn reden daarin dat het stichten
van den bond van hier was uitge
gaan.
v ier veicenigingen (men had aan
vankelijk op meer gerekend; kwamen
aluus bijeen, en het eerste resultaat
van samenspel werd geleverd onder
leiding van deu heer H. Smits Jr. uit
Rotterdam, nmt ..BondsmarscL
waarvan de dirigent ook de compo
nist is, en „De Roode Vaan" een soort
jxitpourri van bekende socialistische
liederen. Voor een eerete samentref
fen kon het ensemble al zeer geluk
kig lieeten.
In het verdere verloop van den
avond Heten de vier vereenigingen
zich nog om beurten afzondert ijk hoo
ren. zoo de club pit Groningen „Kunst
en Strijd" die vrij talrijk is en uiterst
fijn genuanceerd spel gaf, de slechts
vijf man tellende „Kunst na Arbeid"
u.it Veenenóaal. dc kranige club „Ons
Stroven" uit Rotterdam, onder direc
tie van den hoofdleider H. Smiis Jr.
en liet veelbelovende Haarlemse he
ensemble „Apollo" onder M. Mole-
veldfc
Aangename afwisseling in het pro
gramma bracht het dan9en van mej.
Tilly Sylon en 't declamecren van den
heer Willem van Capellen.
In hoofdzaak zal het doel der sa
menkomst der bondsvoreoniginceii
wel bereikt zijn, namelijk het wekken
van belangstelling vooi het gezamen
lijk mandolinespe! cn de animo er
voor onder de leden.
JOS. DE KLERK.
JUBILEUM.
Heden was h.-é 40 jaar geleden, dat
de heer Brake! als zadelmaker in
dienst trad bij de Centrale Werk-
i>l aata De iuibüaris werd door den
heer Wils namens zijn collega's ge
luk gewenscht mot zijn jubileum en
hem werden een horlogeketting met
medaillon, waarin dc jaartallen, een
lorgnet en een oorkonde aangeboden.
Een woord van dank werd gebracht
aan den heer J. Forteens, die zoo
vriendelijk was geweest, deze oorkon
de te schilderen. Bovenaan bevindt
zich liet portret van den heer Brake!,
hieronder de namen van de collega's
en er omheen ruim twintig schilder
stukjes, betrekking hebbende op de
loopbaan van den jubilaris. De heer
Brakel dankte voor de belangstelling
en de vele stoffelijke blijken van er
kentelijkheid.
DIEFSTAL.
Zaterdagmorgen is ten nadeele van
mei. L- C.. typiste bij de firma K. en
Co.uit het kantoor der firma een to
een jas en een bedrag van f 3 ont
vreemd.
Zondag ie de dader H, F. S. dfoor de
recherche opgespoord en aangehou
den.
AANGEHOUDEN.
Zaterdag is door de recherche aan
gehouden de reiziger D. J. Z., die
ten nadeele van zijn patroon K., een
bedrag van f 150 heeft verduisterd.
POGING TOT INBRAAK.
Door twee rechercheurs is Zaterdag
avond op heeferdaad aangehouden
J. L. P.. keener, wanende alhier, die
over de schutting van een perceel van
de Lange Lakenstraat was geklom
men «en zich tot dat perceel toegang
had verschaft, evenwel zonder voor
aoover bekend iets tc ontvreemden.
Buitenland
DE BRAND IN SMYRNA.
Nog in brand.
(Zie ook 2de blad.)
Stefani meldt uit Smyrna dd. 16
September, dat de brand in Smvma
nog voortwoedt, maar in kracht
schijnt te minderen.
Verheden van vluchte
lingen.
Britsche inwoners van. Smyrna, die
in Constantinopel aankwamen, geven
ontzettende verhalen van de gebeur
tenissen in die stad. Verecheidcnen on
der hen beweren, dat de brand op
zettelijk werd aangestoken. Een der
zegslieden verklaart, dat ei- een rnen-
schenalachting plaats vond' in de Ar-
meensohe wijk, waar hij met eigen
?en de straten bezaaid zag met lij
ken van omgebrachte mannen cn
vrouwen. Na die moorden brak de
brand uit op verochillend":- punten
binnen de wijkhet vuur breidde zich
snel uit. Iu vele gevallen vormden
Turksche troepen een cordon 0111 de
overlevenden Linnen het brandende
gebied te houden. Een andere Brit
sche ooggetuige verklaart, dat vóór
den brand Turksche soldaten zich ver
grepen aan Christen-vrouwen, ten
aanschouwe van de Britsche wacht
bij de gasfabriek. De Briteche wacht
had liet lijdelijk aan te zien, omdat zo
bevelen had gekregen de vluchitelin
gen niet onder haar hoede te nemen,
welk bevel na' het uitbreken van den
brand werd ingetrokken.
Al de zegslieden verklaren, dat öe
Grieksche troepen binnen Smyrna
giron excessen plceeden, maar dat aan
den weg van hun terugtocht brand
stichting op groote schaal plaat» vond,
soms gepaard guande met moorden.
Volgens de laatste berichten is de
Europe esche voorstad Boemabat
niet verbrand maar totaal leeggeplun
derd. terwijl vele Grieksche en Ar-
ineensche huisknechten van Europco-
fiche woningen werden vermoord.
De algemeene indruk, door do ver
halen te Constantinopel gewekt is, dat
Moestafa Kemal de schoonste gelegen
heid! van rijn leven heeft laten voor
bijgaan; want had hij zijn troep:-);
onder bedwang gehouden dan zou lui
een moreel© overwinning hebben be
haald. grootcr dan zijn zege over het
Grieksche leger.
Uit Athene wordt geseind
De Fransche vloot werkt krachtig
mee aan de redding der vluchtelin
gen uit Smyrna- De Fi-ansche admi
raal D-imeeni! heeft alle Fransche
schepen die zich in de nabijheid der
kust bevinden, gerequireerd voor het
ervoer van een twintigduizendtai
Grieksche en Armeensohe vluchtelin
gen die zich in de Fransche etablisse
menten te Smyrna bevinden, naar
Griekenland.
Drie van, deze Fransche schepen
worden thane in den Piraeus ver
wacht.
Militairs maatregelen val
Engeland.
Reuter «seint ons uit Melbourne:
De Australische premier Hughes
ontving een lang telegram van Llovd
George, waarin wordt meegedeeld, dat
het Britsche kabin<< met het oog op
den toestand in Turkije een snel op
treden noodig acht
Het telegram vraagt, of de Australi
sche regeering zich wenscht te ver
eenigen met de stappen, door de Brit
sche regeering te nemen, en ook. of
een Austral ifich contingent daarbij ver
tegenwoordigd zal zijn.
Het telegram legt nadruk op den
ernst van den toestand en geeft to
kennen, dat niet slechts Briteche,
ir wereldwijde belangen betrok
ken zijn bij de vrijheid van de Darda
nellen, waarvoor zulke zware opoffe
ringen zijn gebracht. Groot-Brittannic
kan niet vergeten, dat op Gallipoli
ruim 20.000 dood en van de Britsche en
Anzac-legers rusten, en liet zou een
eeuwige grief voor het Britache riis
zijn, wanneer die graven in de han
den van de meedoogenlooze Kemalis*
ten vielen.
Aan alle Britache overzecedxc ge
westen wordt daarom verzocht, of zij
bereid zijn, contingenten te zenden;
de toezegging daarvan zal grooten in
vloed uitoefenen en waarschijnlijk het
uitbreken van vijandelijkheden kun
nen verhinderen.
Onmiddellijk na ontvangst van
Lloyd George's telegram raadpleegde
Hughes al zijn collega's waarna hij
