Uit de Wereld.
u
a
HAARLEM'S DAGBLAD
ZATERDAG 30 SEPTEMBER 1922 VIERDE BLAD
rETS OVER-ZONS- EN MA ANSVERDUISTERINGEN.
Dc indruk die zij maken op onbeschaafden. Voorbeelden uit de geschiedenis:
Alexander bij Arbela, Columbus op Jamaica. Eeu historischou datum terecht
gebracht. Hoe maans- en zonsverduisteringen ontstaan.
lien zou»- of maansverduistering
bjj de volken der Oudheid voor ecu i
gcud teeken der goden. En thans nog bjj
onbeschaafde volken worden de toeschou
wers vervuld van schrik door een ver
schijnsel, dat door beschaafde natiën
wordt beschouwd als iets heel gewoons.
Toen op den lSen Augustus 1S68 de astro
noom Janssen in Engelsch Indië een zon
eclips zou gaan waarnemen, liepen de in
landers, die men tot zya beschikking ge
steld had om hem behulpzaam te zyn,
weg zoodra do eclips begon; zij snelden
naar een in de nabijheid stroomendo
vier en gingen tot aan den hals in
water zitten om zich te vrijwaren v
den buozen geest, die dreigde do zon
haar licht te beroovcn. Toen alles afge-
loopen was en Janssen ze dus niet weer
noodig had, kwamen zij wocr te voor
schijn.
Tijdens do maansverduistering van don
16on December 1880 maakten do Turken
to Tackhent het niet veel beter. Met be
hulp van trommen, potten en pannen
maakten zij een oorverdoovend spektakel
om den Tsjaitan' te verdrijven, die bezig
was de maau to verslinden.
In do geschiedenis vindt men tal
voorbeelden van den indruk, die eclipsoa
maakten op de volksverbeelding. Kort
voor den slag bij Arbela lag het loger
van Alexander den Grooten gekampeerd
aan den oever van de rivier Tigris. In
hot leger werd reeds vrjj laid gemord
ovor do vermoeiende marsehen en do
zekere toekomst, dio men door onbekende
Streken tegemoet ging. Tot overmaat
rump had er eon maansverduistering
plaats. (20 Sept. 331 v. Chr.) en dit toe
ken van do ontevredenheid der goden
deed da soldaten geheel eD al den moed
verliezen. Maar Alexander wist raad.
Aristandcr, de sterrenwichelaar, die den
jongen veroveraar steeds vergezelde,
deeïdo op zyn last den bijna muitenden
soldaten meo, dat do maansverduistering
■juist den ondergang van het Perzische
rijk voorspolde. Was niet do maan het go-
sternte der Perzen, terwijl do zon
der Grieken was? Deze medcdeeling ver
vulde de Macedoniërs met nieuwen moed
on strijdlust. Den volgenden dag trokken
zij op en behaalden by Arbela een
slissende overwinning, dio de gehcelo
verovering van het Perzische rijk door
Alexander den Grooten ten gevolge bad.
Toen Columbus een tweede landing
deed op Jamaica, een groote Antillen,
ten einde daar een kolonie te stichten,
stootte hij op een onverwachten tegen
stand van de zijde der inboorlingen, die
hardnekkig weigerden hem levensmidde
len to verschaffen. Hij liep gevaar met
zijn kloino troepje van honger om to ko
men, maar, waar geweld niet kon baten,
gaf de wetenschap uitkomst. Do groote
zeevaarder wist, dat oven na zonsonder
gang do maan voor de bewoners van Ja
maica zou verduisterd worden. Het was
do maansverduistering van 1 Maart 1504,
dio ook in Europa is waargenomen. Co
lumbus liet de bevolking weten, dat hij,
het blanke opperhoofd, om haar te straf
fen voor haar vijandige houding, zou be
ginnen met haar dienzeifden avond te
beroovcn van het heerlijk, het onmisbaar
licht der maan. net werd zes uur en do
verduistering begon. In doodsangst vielen
do wilden den „machtigen toovenaar" te
voet en smeekten hom zich over hen to
ontfermen
In den tegenwoordigen tijd is b\j allo
beschaafden de vrees voor de eclipsen als
onheilsboden verdwenen. Ieder weet, dat
het verschynselen zijn, die op vooraf te
berekenen tijden plaats hebben. Zoo heeft
een 18e-eeuwseh sterrenkundige, Pingré,
do datums berekend van alle zons- en
maansverduisteringen, dio plaats gehad
hebben sedert 3000 jaren, en Oppolzei
heeft in 1SS7 een lijst in het licht gego-
.ven van alle verieden en toekomstig
eclipsen van het jaar 1207 vóór onzo tijd
rekening tot het jaar 2163 n. C. Opmer
kenswaardig is het feit, dat een soortgo-
]\jko berekening (waartoe elke sterren
kundige in staat is) een zoek geraakte
historische datum heeft terecht gebracht.
De Grieksche geschiedschrijver Herodo
tus, verhaalt dat op het cogenblik, waar
op een veldslag zou beginnen tnsschen de
Lydiërs en de Meden, een totale zons
verduistering do strijders zoo beangst
mankte, dat zij do wapenen nederlegdon
en vrode sloten. Nu verkeerden do ge
schiedkundigen in het onzekere omtrent
het jaartal van dion niet goleverden slag:
er werden verschil'ende jaren genoemd
♦ussehen 626 v. C. en 583 v. C. welnu, een
mstronomischo berekening stelt vast, dat
do verduistering en dus het bedoeldo feit
heeft plaats gehad den 28steu Mei
het jaar 585 v. C. Niet ten onrechte heeft
men beweerd, dat do astronomie do cenigo
wetenschap is, dio èn het grijs verleden,
èn de verre toekomst kent.
Zonder bijgelovigen schrik ziet dus de
hcdendangsche toeschouwer de geheclo
of gedeeltelijke verduistering van zon of
maan. Een andero zaak ia het, of ieder
zich rekenschap geeft van do oorzaak van
het zoo belangwekkend verschijnsel. Hoe
dikwijls hoort meuniet zeggen, dat een
lonsverduistering veroorzaakt wordt door
dat de schtduw van do maan op de zon
*aD! Laten wo even do oorzaak der
eclipsen nagaan.
De lezer weet dat ouzo aardbol evenals
ieder ondoorzichtig voorworp, dat ge
deeltelijk verlicht wordt, oen schaduw
afwerpt. Daar de middellijn van onze
lichtbron, de zon, vele malen grooter is
d3n de middellijn der aarde, 109 maal),
heeft de kern der aardschaduw den vorm
van een kegel. Deze kegel beeft een
lengte van 108 aardmiddolljjnon (ruim),
of wel 11/3 millioen kilometer (ruim).
■Wanneer nu de maan op haar baan om
de aarde den schaduwkegel ontmoet, ont
staat een gehcelo of gedeeltelijke maan-
verdnistering, al naar dat do maan geheel
of gedeeltelijk in do schaduw is gedom
peld. De maan is 384 duizend kilometer
van do aarde verwijderd. Op dien afstand
is do aardschaduw 2.2 maanmiddcllijncn
breed, of wel 77* duizend K.M. (byna),
,en daar de maan op haar weg om de aardo
ëen snelheid heeft van 1017 Meter por se
conde, heeft zo gemiddeld 2 uur en 5 mi
nuten noodig om door de schaduw heen tc
komen.
Een maansverduistering kan, zoonis de
Wer weet, slechts plaats hebben bjj volle
Yiaan, d.i. wanneer do aardo zich bevindt
,usschen do zon en de maan. Maar nn rijst
do vraag: waarom wordt dan n'.ct bij
iedere volle maan onze trouwo wachter
verduisterd? Dit zou ontegenzeggelijk
plaats hebben als do middelpunten van
zon, aarde on maan steeds in hetzelfde
vlak lagen, maar dat ïb niet het geval.
Do baan der maan om do aardo en het
vlak der baan van de aardo en de zou
hebben slechts twee punten gemeen, dio
'men knoop en noemt. Een maansver
duistering kan alleen plaats hebben als
op dea tyd van volle maan do maan in
oeu der knoopen staat. De lijn, die deze
punten vereenigt, do knoopenlyn, maakt
eeu draaiende beweging en koint telkens
na 223 maan-maanden oi' 6585 en 1/3 dag
of 18 jaren 11 en 1/3 dag in donzelfden
stand terug. Heeft er dus op een of an
der tijdstip een totale of een gedeelte
lijke maansverduistering plaats, dan kan
men er zeker van zjjn, dat tallooze malen
vóór dit tijdstip met tusschenruimten van
6585 en 1/3 dag eenzelfde verduistering
zich heeft voorgedaan en dat zij dit even
eens zal doen, na dat tijdstip, zoolang ons
zonnestelsel bestaat. Reeds voor 2000
jarea hebben de oude Babyloniërs door
getrouwe opteekening van alle maansver
duisteringen deze periode, die zjj Saros
noemden, vastgesteld.
En nu do zonsverduisteringen. Ook
dezo worden veroorzaakt door een scha
duwkegel (een afgeknotten), de schaduw
der maan, vallend in den vorm van-een
betrekkelijk klein cirkelvlak niet op do
lichtbron, de zod, maar op een deel van
onze aarde. Dit heeft plaats als tijdens
een nieuwe maan, dus wannoeg de maan
zich bevindt tusschen zon en aarde, de
maan in een der knoopen staat.
De aardbewoners, die zich in den scha
duwkegel der maan bevinden, kunnen de
zon niet zien, doordat een ondoorzicht-
baar voorwerp (de maan) zich schuift tns
schen hun oog en de zon. Is nu de maan
dicht by ons, dat haar schijnbare
middellijn grooter is dan de schijnbare
middellijn der zon, dan hebben we een
totale zonsverduistering anders een ring
vormige.
Het aantal eclipsen is grooter dan men
gewoonlijk wel denkt, n.l. gemiddeld 70
den tijd van 13 jaar, en wel 29 maans-
41 zonsverduisteringen. Nooit zijn er
één jaar meer dan 5 of minder dan 2.
Als er precies 2 zyn, zijn het beide zon-
clipson. Een groot aantal eclipsen zijn
echter voor elke willekeurige plaats op
aarde onzichtbaar. Wanneer bijvoorbeeld
de maan door den schaduwkegel der aar
de gaat. terwijl het voor ons land dag is,
bemerken wij niets van de ecliDS. even
min bemerken we iets van een zon-eclips
wanneer de maan zich schuift tusschen de
aardo en zon terwijl het voor ons land
nacht is.
Over dit belangrijk onderwerp zou nog
heel wat te zoggen zijn: maar het bestek
van dit artikel laat dit niet toe. Lezers,
die er meer van wenscben te weten, ver
wijzen wü naar het schoone werk van Dr.
A. Pannekoek, getiteld: De Wonderbouw
der Wereld.
Briefen nli ne Hofstad.
De residentie is weer een monu
ment rijker en één dut een waardig
■aandenken ia aande velen van de vis
eUiersbevolking die ten gevolge ven
den ooriog liet reven in de baren lie
ten. Het is een eenvoudig eu sober
monument dat aangenaam aandoet.
Voor een monument is dat al een
iheel diaig, gezien liet vele leelijks dat
op dit gebied bestaat. Het is geplaaflst
langs den Jioogen weg die cvenzljdig
aan den ouden Sobevenmgschen weg
ligt, even voorbij liet bekende Hotel
do la Promenade en dus ongeveer
bij den ingang van het dorp Scheve-
ningen. Deze plaats i» gelukkig ge
kozen en 't moet vooral op do wande
laars steeds meer indruk maken
wanneer zij deze gewijde plaats pas-
seeren. Het is een trieste herinnering,
die door dit monument levendig
wordt gehouden, de herinnering aan
do onversaagde mannen, die het ge
vaar bleven trotseeren om de visch
uit de zee to halen die in de oorlogs
jaren meer dan ooit onmisbaar was
en die. bij deze onderneming het le
ven lieten. Het zijn er ongeveer 350
geweest die aldus den dood in de gol
ven vonden en die weduwen en wee
zen achterlieten, bijna steeds geheel
onverzorgd.Waarlijk, indien een mo
nument aan een uiterst droevig feit
herinnert, dan is 't wel dit. Voor de
nagelaten betrekkingen is een collec
te door het geheele land georgani
seerd en deze heeft het geringe be
drag van dertig mille opgebracht,
een bedirag dat werkelijk vertienvou
digd had moeten zijn.
Het monument ia een schepping van
den architect van Duyne, die er in ge
slaagd is door sobere uitvoering oen
impressie te geven van de smart die
geleden te. Geglazuurde tegels uit de
fabriek De Porceleyne Fles te Delft
dekken het groote vijf meter breedc
en even zoo hoogo beionstuk en be
vatten do woorden:,, Ter herinnering
aan do ruim 300 Scheveningsche
visschers, die tijdens den wereldoor
log op zee het leven lieten". Dahr-
onder staan de woorden: „Zij zijn
daar, waar nacht noch nevel is."
Voor het aesthetisch uiterlijk van
het stadsbeeld is dit trieste monu
ment een aanwinst.
an monumenten gesproken, het
dagelijksch Bestuur onzer gemeentel
heeft geadviseerd om te accepteeren
de verwisseling van het standbeeld
Willem II op het Buitenhof door
een exemplaar van Mercié, het rui
terstandbeeld dat in het Rijks mu
seum staal. Het tegenwoordige beeld
op het Buitenhof is zeldzaam leelijk
en al heel vaak zijn stemmen opge
gaan om dit te doen verdwijnen. Het
staat bovendien in den weg nu de
verbinding tusschen het Buitenhof en
den Kneuterdijk binnen afzienbaren
tijd achter do Gevangenpoort om tot
stand zal komen. Het standbeeld zou
dus op z'n minst verplaatst moeten
worden en vvan 'die gelegenheid,
wenscht men gebruik te malven om
het leeüjke ding geheel te doen ver
dwijnen. Met de verwisseling met dat
van Mercié zal wel een dikke tien
mille gemoeid zijn en het is de vraag
of er dan nog iets goeds tot stand zal
zijn gebracht.
B. en W. stellen nu voor die ver
anderingen tc aanvaarden en zij gaan
daarbij in tegen het advies der
Schoonheidscommissie. Nu is dit laat
ste inerts bijzonders want dat is al
vaker gebeurd en het nut van dezo
commissie is al meer zeer twijfel
achtig gebleken, omdat men deze
commissie lustig ter zijde zet, zoo
dra haar advies niet in de kraam
past.
De gemeenteraad zal nu natuurlijk
wei de zijde van de Commissie kie
zen, want zóó is de gewone gang van
zaken. Als B. en W. in een kritiek
geval voorstellen het oordeel der
commissie te volgen, verzet de raad
zich; willen B. en W. van net advies
afwijken dan kiest de raad weer par
tij voor de verdrukte commissie.
Zal een ruiterstandbeeld wel zoo
goed passen op het tamelijk beperkte
terrein van het Buitenhof? Eigenlijk
is er op dat plein geen ruimte voor
een monument omdat men alles te
veel noodig heeft voor het verkeer en
de straten dienen in verschillende
richting te gaan.
't Boste deed men met de stand
beelden naar de buitenwijken te
brengen waar ruime pleinen zijn en
plaatsen te kust en te keur zijn te
vinden. Waarom men dat al lang
niet heeft gedaan is een raadsel. Het
borstbeeld van Richard Hol heeft een
zeer goede plaats; Huygens kon beter
af zijn en Spinoza eveneens. Vele
pleinen zouden beter geschikt zijn
dan het gedempte grachtje waar nu
de groote wijsgeer zit, alleen omdat
hij daar in de buurt heeft gewoond.
Als de buitenwijken moeten wachten
totdat eens een man die daar ge
woond heeft in marmer of brons
wordt gehuldigd, zullen ze wel heel
lang opgesierd blijven. Bovendien
verhuizen de "tegenwoordige genieën
ook al te vaak dan dat hun glam
verbonden blijft aan een bepaalde
straat of wijk.
Een monument is thans ten doode
gedoemd: het is het zinken fontein
tje dat op het Bankaplein sedert
1863 heeft gestaan. Het was daar ten
geschenke gegeven door de bewoners
vandk? om geving, maar 't bleek dat
het zink, dat marmerkleuirig geschil
derd was niet hostand was legen den
tand des tijds. Onderhouden was niet
mogelijk meer en zoo moest eindelijk
wel het besluit vallen om het mon
ster te laten verdwijnen. Een plant
soen! jo zal do plaats innemen van
het monument dat eenmaal bestemd
was rle herinnering levendig te hou
den aan Nederland'a onnfhankelijk-
•heidsviering.
Zoo verdwijnt zelfs de herinnering
aan. de herinneringsfeesten.
HAGENAAR.
Sper! en Wedstrijden
BOKScN.
SIKI TE ROTTERDAM.
Dinsdagochtend zal Batling Siki om
half 12 aan het station u.f. aanko
men. Hij gaat dan in optocht naar
café Thalia op de Hoogstraat, waai
de huldiging plaats heeft, 's Avonds
wordt hem een feestmaaltijd aangebo
den.
Vrijdagavond zal hij in den Circus-
schouwburg boksen, waarschijnlijk te
gen Breitenstrater. Men meldt aan de
N. R. Ct. dat bij de secretarissen van
de vereenigingen Sparta, V. O. O.
en Feijenoord vrijkaarten voor leden
der eerste elftallen van die vereenl-
gingen beschikbaar zün-
CARPENTIEK GAAT NIET UIT
DEN RING.
De Engelsche boksproinotor majoor
Wilson heeft aan de Sporting Life
.ueucgedeeld, dat Carpeiitier er met
aan denkt zich uit do ring terug te
trekken. Hij zal in een week of zes,
wellicht twee maanden, niet kunnen
boksen, zoodat de wedstrijd welke 23
November te Londen zou plaats heb
ben tusschen den Franschman en den
winner van dc 12 Oct. tusschen Joo
Beckett en Frank Moran te houden
mach, niet kan doorgaan, in
-plaats van Carpentier zal nu Siki op
treden. De winner van den November-
wedstrijd zal eind Januari of begin
Februari Carpentier ontmoeten.
EEN INTERNATIONALE BOKS-
COMPETITIE.
Naar men aan dc N. R. Ct. onder
voorbehoud mededeelt, heeft dc inter
nationale boksfederatie besloten de
kampioenen zwaar gewient P. v. d-Veer
(Nederland), Spaila (Italië), Joe Bec
kett (Engeland), Nulles (Frankrijk) een
dubbele competitie te laten verwerken
Do winnaar dezer competitie komt
dan tegen Battling Siki in den ring
voor den titel van wereldkampioen.
Als eerste wedstrijden zijn vastge
steld v- d. Veer.rules in Nederland
en Spallti— v. d. Veer in Italië.
ZEILEN.
HAARLEMS CHE ZEILVEREENIGING.
Nogmaals wil do H. Z. V. by genoeg-
zamo deelneming en de animo Is er
nog als eind van de clubtochten naar
de Achterzaau gaan om nogmaals uit te
komen op de wedstryden, die onderling
tnsschen do Zuanscho kleine scheepjes
gehouden worden. Zoo mogeiyk gaan de
Haarlemmers Znterdagmiddag onder
zeil om door Wcst-Zaan naar Koog a/d
Zaan te komen. Op hun laatste reis zy
hun mooi weer en veel succes toege-
wenscht.
KORFBAL.
DE WEDSTRIJDEN VOOR ZONDAG.
Advendo, dat haar seizoen goed in
zette door golyk tc spelen tegen D. T. V.
ontvangt morgen de gymnasiasten Nau-
sikaS, dat oogenschynlyk iets verzwakt
is, is geen te versmaden tegenparty. De
Haarlemmers willen natuurlijk op den
ingeslagen weg voortgaan, zoodat we een
heeton stryd verwachten, waarin we onze
stadgenooten veel succes wenscben.
Haarlem speelt haar eersten thuiswed
strijd tegen T. E. K. C. A. We herinne
ren ons dat vurige ploegje nog van het
vorig seizoen. Als de Haarlemmers van
begin tot eind zich geven, dan kan een
kleine overwinning hun deel zyn.
Advendo II gaat naar A. W. Over don
vermoedelykon uitslag valt niets met ze
kerheid te melden.
Macbi IHaarlem II js uitgesteld op
verzoek van Macbi. -
ALGEMEENS VERGADERING VA,N
DEN H. K. B.
Op deze vergadering waren vertegen
woordigd II. K. C. „Advendo", H. K. C.
„HaarlemMacbi, A. J. C. eu De
Kraaien. B. K. O. uit Beverwijk en G. 8.
(Geeft Snel Door) uit IJmuiden ont
braken.
Het voornaamste punt der agenda was:
„Moeten do spelers in den N. K. B. ook
lid van den H. K. B. zyn of worden!
Deze vraag werd in bevestigenden zin
beantwoord. Het bestuursvoorstel daar
omtrent werd dan ook met algemeeno
stemmen aangenomen.
De contributie werd voor dit seizoen
bepaald op f 0.50.
Vervolgens hadden besprekingen plaats
■er de a.s. competitie-indeeling, vooral
naar aanleiding van ingekomen verzoe-
i van Macbi en G. S. D. om Macbi II
G. 6. D. I uit to laten komen in de
eerste klasse van den H. K. B.
Na verschillende opmerkingen en wen
scben, verklaarde de voorzitter, dat het
bestuur met een en ander rekening zou
houden.
De competitie zal S October een aan-
Iu de Kascommissie werden gekozen de
heeren C. Boerhorst, A. v. Zanten eu G.
d. Have; plaatsvervangend lid mej. A.
de Kam.
Aan A. J. C. I en B. K. C. I werd als
nummer een, aan De Kraaien I en n als
nummer twee van de le en 2e klasse een
medaille uitgereikt.
De H. K. B. zal trachten een fondsje
bijeen te krygen voor het a.s. Lustrum
den N. K. B. Advendo schonk reeds
vyf gulden.
Na een opwekkend woord van den voor
zitter werd de vergadering gesloten.
VOETBAL.
HAARLEMSCHE VOETBALBOND.
Overzicht.
De voornaamste uitslagen van Zon
dag waren
D. O. UtStormvogels II 32
Haarlem HI—V. V. H. 1—2 Kinheim—
H. F. C. III 43HiliegomSchoten II
—2 alle in IA.
In IB verloor Haarlem HI a van Ben-
nebroek cn slaagde D. O. A, er in, om
T. H. B. er onder te houden,
In IC wonnen HaarlemlV en H. S.
n thuis van respectievelijk E. D. o! IV
en Stormvogels III, terwijl I. V. O.
H. F. C. IV, eveneens thuisspelend, ve
loren van Hiliegom II en R, C. H. IV.
Zondag wordt de eerste bekerronde
gespeeld. Niet minder dan 14 wedstrij
den moeten hiervoor plaats hebben.
Daar meerendeels hierbij 2e-klassers te
gen iste-klassers in 't veld komen,
an den uitslag weinig te voorspel
len. We volstaan dan ook met het ver
melden van de wedstrijden
V. S. V. HVogelenzang.
SpaarndamH. F. C. UI.
Stormvogels IID. I. O.
Kinheim HKennemers V.
Zandvoort IIV. V H.
I. V. O.—E. D. O. lil.
O. V. A.Hillincn.
D. O. A.Kennemers II.
R. C. H. HI—B. V. C. II
E. H. S.—Hoofddorp.
H. S. V. II—Hillegom.-
Haarlem IIISchoten H.
O. W.Victoria.
H. G. S. C.Bennebroek.
In IA wordt, in verband met de beker
ronde, in 't geheel niet gespeeld.
In IB is slechts één wedstrijd vast
gesteld, n.l. Schoten II aHaarlem III a,
die wel in 't voordeel van Schoten zal
eindigen.
In I C wordt gespeeld Hiliegom II
R. C. H. IV, E. D. O. 4Stormvogels
:n II. F. C. IV—Haarlem IV. Bij alle
drie geven we de thuisclub de beste
kans.
Voor de 2de en 3de klassen luidt het
programma
2de klasse A
V. V. H. II a—Stonnogels IV.
H. F. C. V—R. C. H. V.
«H. S. V; HlVogelenzang.
2de klasse B.
V. V. H. II b—Kennemers IV.
E. D. O. V—Schoten III.
D. I. O. II—T. H. B. II.
2de klasse C;
Kennemers 1UE. D. O. VI.
R. C. H. VI—O. V. A II.
T. H. B. Hl—Schoten IV.
B. V. C. III—Haarlem VI.
2de, klasse D.
Halfweg VooruitZandvoort III,
3de klasse A.
Schoten V—II. F. C. VI.
R. C. H. vn—T. H. B. IV.
E. D O. VII—R. C. H. VHL
Haarlem VII—B V. C. IV.
3de klasse B.
Spoorvogels IID. I. S.
Spaarnestad IIO. V. A. III;
D. I. O. IIIZeemeeuwen.
3de klasse C.
T. H. B. V—R. C. H. X.
E. H. S. ni—D O. A. IV.
o v. a. rv—e.'d. o. vni,
3de klasse D;
Halfweg Vooruit 1HSpaarnestad.
H. G. S. C. II—O. W. II.
SpoorvogelsD. O. A. II.
3de klasse Eé
D. O. A. Hl—O. W. IU.
Hoofddorp II—E H. S. IL
V. F. C.—I. V. II.
3de klasse F.
Hoofddorp IIIVogelenzang II.
Bennebroek nI-Iillegom. HI.
3de klasse G.
Kennemers VIV. S. V. III,
Kineheim IIKennemers V.
3de klasse H.
Zandvoort IVV. F. C. ITa
Victoria 33E. H. S. IV.
A. J. C— Halfweg Vooruit II.
3de klasse I.
Zeemeeuwen IIBennebroek IIIi
Hillinen IIIHiliegom IV,
WIELRIJDEN.
RONDOM ALKMAAR.
Voor dezen op 8 October te houden
J0 K.M.-rit is veel animo, het aantal
deelnemers ia zeer groot. Onder de
insdhirijvers komen do volgende
Haarlemmers voor: G. H. Stouten, P.
B. Prcncn, A. Groeneveid, B. M. v.
Zijl, II. Stouten, B. Voskuijl, W. de
Nijs, W. v. Maurik en W. Ditmar.
Stand in cijfers
Zwart 7 schijven, op 2, 6, 8, 9, 10,
3 cn 26 cn één dam op 15.
Wit 9 schijven, oji n, 24, 28, 29,
33, 36, 37, 39 en 42.
ONS 500ste PROBLEEM.
AuteurP. A. NOOY, Haarlem.
(Lid der „Haarlemsche Damclub").
Eerste Publicatie.
KWART
Probleem Nr. *499
Auteur: J. B. SLUITER, Aeidenhout.
(Lid der „llaaricmsche Damclub").
Eetste Publicatie.
KWART
I a 8 4 s
al 1 1 1 1 1
m
iBi m
1 ra 1 1
1
I 11 1
IU
1
'-4
1 1 1
□1
Li
01 1
1
Dl 1 III
1
II II l 1
WIT
e;.
1
M
k.
m ie
1 j»r
ai
1»
63
L
lES:
m
1
1 1
n
Dl
u
0
1
L
u
1
p
1
8!
1
IO:
n
I
UI
1 II 1 1 II
!B
WIT
SO
Ben
bestuur
ötn 1»
het
Stand in cijfers
Zwart 11 schijven, op: 7, 8, 9, 13, 14,
15, 16, 18, 20, 22 en 23.
""it 12 schijven, op21, 2g, 30, 32,
33, 34, 36, 37, 39, 43, 44 en 46.
Probleem Nr. 501.
Auteur P. J. EYPE, Schoten.
(Lid der „Haarlemsche Damclub").
II 1 1
II II
M 1 II
1 1 m
1 1
bi m 1
n
ia
1 1 m
0.
1 IB
IIJ
1
Ei 1 1
u
Dl O 1 II
1 1
01 a 1 1
1 1
1 1 1 Oil
1 IU
MIMI
WIT
Stand in cijfers
Zwart 12 schijven, op: 8, 10,12, 13,
4, 15, 18, 20, 21, 24, 25 en 29.
Wit 11 schijven, op 17, 22, 26, 27, 31,
32, 33, 38, 39, 44 en 47.
Oplossing Probl. No. 493 (Kleute)..
Wit 3328 (zwart gedw. tot 23 32),
41—37. 36:47. 26—21, 47—41, 42—37,
39 «9, 37—31, 48—42, 44:4.
Zwart steeds gedwongen.
Oplossing Probl. No. 494 (KIcute).
Wit 1 4338, 5044, 2217, 3126,
26 30, 33 22, 48 10.
Zwart steeds gedwongen.
Hoewel een „döörgeschoten" pro
bleem, is de afwikkeling, evenals alle
problemen van Kleute, schitterend!
te noemen.
Oplossing Probl. No. 49s (Sluiter),
Wit38—33, 35 22, 32—27.
Zwatt steeds gedwongen.
Een aardige „öpsluiter" van Sluiter!
Deze vraagstukken werden correct op
gelost door de volgende heeren W. van
Daalen, W. J. A. Matla, P. Mollema. Pb.
F. Amelung, W. C. Groenings, H. G. en
W. J. Theunisse, C. J. van Wijk, S. M.
Mons, J. Siegerist, F. A. Berkemeier,
H. Boks, H. Greeuw, A. F. Hoogvelt, N.
r. v. d. Berg en P. A. Nooy, allen te
Haarlem; P. J. Eype en A. Slinger, beide
te Schoten; J, Wielcnga, te Zuid-Schalk
wijk.
De Haarlemsche Damclub vergadert
des Maandagsavonds van 712 uu
het gebouw „De Korenbeurs", Spaarne
36. Bezoekers zijn steeds welkom;
De Damclub Haarlem vergadert eiken
Woensdag van 812 uur in Café Brink-
mann. Bezoekers zijn steeds welkom.
De Damclub T; E. P. vergadert Dins
dags van 811 uur in het gebouw van
de St. Jozefs Gezellenvereeniging in de
Janstraat. Bezoekers zijn steeds welkom.
Binnenland
DAMRÜBRIEK.
Daanredaoteur J. W. van Dartelen,
Haarlem. Roowveidstraat 70.
Alle correspondentiedeze rubriek
betreffende, gelieve men te zenden
naar bovengenoemd adres
„Wit speelt en wint" geldt voor alle
vraagstukken.
Oplossingen der vraagstukken uit deze
rubriek worden gaarne ingewacht >öt
uiterlijk 8 dagen na het verschijnen
dezer rubriek, %.-%
E TOEKOMST VAN DEN GULDEN.
Voor enkale weken surak mr. Vis
sering zich uit, omtrent de toekomst
van den gulden, en de middelen, noo
dig. om een depreciatie te voorko
men.
Thans brengt de „Beanomisch-Sla-
tlatteche Berichten" een artikel van
den lieer K. P. van dér Mandele,
waarin deze het betoog van mr. Vis
sering nog eens onderstreept, doch
daarbij meer den nadruk legt de mo
gelijkheden en de noodige maatrege
len om depreciatie te voorkomen, dan
op de kansen op depreciatie. Een
meer moedeevende beschouwingswij
ze dus.
De heer K. P. van der Mandele
schrijft
Op deze vraag van anest. dio in
de laatste tiiden door het land ünifft
in aRiid wiider kringen, heeft pre
sident Vissering een antwoord gege
ven, gericht aan de Broederschap van
Notarissen. Dit antwoord, in eeu no-
tedop. luidtals dc'Regeering zuinig
en verstandig wil financieren kunnen
.wij voor depreciatie van 011# ruil
middel behoed bliiven
inflatie onafwendbaar,
lijke wenk aan liet lan
ligt in uwe handen of c
af gaat of niet.
Met dit antwoord zal een groot deel
van Nederland ace>gaan; men
weet, dat alleen hard werken en de
strengste eenvoud, ook in zaken van
Staat redding kan brengen. Maar zal
die redding gebracht kunnen worden 1
Men hoort ook die vraae aldoor stel
len inet twijfel en mot angst. De heer
Vissering geeft hierop een antwoord,
beslister dan ooit te voren
..Wat is er ter afwending van di»
gevaar te doen? De circulatiebank
kan hter met verhooging der bank
rente niets bereiken. Verheuging in
een tijd van eoldruimte geeft natuur
lijk niets; zij kan alleen uitwerking
hebben in tiiden van geldsohaarechte
van overdreven credietgeving, die ten
slotte met geld van de circulatiebank
moet worden gefinancierdin een tijd
an geWruiiute ook van kunstmatig
«schapen ruimte, waarin men niet in
grooten getale moet terugvallen on de
circulatiebank, werkt verhoging
niets uithet is een slag met een stok
in het water. De Staat, de groote in-
flator, laat zicli natuurlijk door hooge
rente niet afschrikkende vreemde
houders zullen hun bezit aan onze bil
jetten niet opgeven, omdat zii die bil
jetten hebben genomen uit motieven,
waarbij rente-trekking geen rol speelt.
De circulatiebank zou dus alleen eeni-
gen invloed kunnen uitoefenen door
openlijk te weigeren mede te werken
tot verdere disconteering of beleen ing
van schuldbrieven van den Staat. On
der deh noodlottigen dwang der om
standigheden zou De NederlarkLsche
Bank zelfs niet daarvoor terugschrik
ken als het moet zal zii hard tegen
hard gaan. Dat zal echter niet alleen
uitloopen op een ramtsoeneering van
den Staat, welke de regeering in zeer
groote moeilijkheden zal brengen,
doch hierdoor zullen ook getroffen
worden de vele goede burgers, die
door den Staat met den stok in de
hand genoopt zullen worden de schuld
brieven toch te nemen. Die zullen du»
111 de eerste plaats in moeilijkheden
worden gebracht. Dit krasse middel
van de circulatiebank moet dus zoo
lans mogelijk vermeden worden.
De eenige afdoende oplossing i»
dus. dat de Staat zelf inzie liet groo
te gevaar van gelden te blijven uitge
ven boven de normale inkomsten,
voor zooverre het niet betreft produc
tieve uitgaven, die thans noe door lee
ningen mp£en worden gedekt."
Desnoods dus zal de Bank tegen den
Staat gaan, hard tegen hard, en al»
zelfs dat niet helpt, zal de Staat zelf
moeten inzien, m.a.w. de Regeering
moet inbinden of zal ertoe gedwon
gen worden door de Kamers, of an
ders dóór het volk.
Doodzonde, dat juist dit pentinente
antwoord in de uittreksel» van de dag
bladen slecht overkwam nu blijven
allicht de woorden ..waarschiinlijke,
zelfs bijna zekere inflatie" in de ooren
hangen en het zijn juist zulke vage
geluiden, die de vlucht voor den gul
den tot een paniek kunnen maker:.
Want de vlucht is reed» beeonnen,
verscheidene maanden en langa
verschillende wegen. Tot groote bedra
gen ziin dollars, ponden of peso's ge
kocht en ais spaarjxit aan de overzijde
van de zee gedejxmeerd "Voorts wer
den Hollandeche fondsen in omvang
rijke mate tegen veilmgprijzen wegge*-
worpen om te ruilen tegen dollarfonis
of Engelsche consols of Argentijnen, of
zelfs tegen de veel lager noteerend»
Skandinaviërs Een beweging, die
sterk werd aangewakkerd door de
oommdÊBionnairBhuizen die ln dezen
tiid van volkomen lusteloosheid in 't
vak men kan het nauwelijks euvel
dtuiden die ruiorders gretig tot zich
trokken.
Ten deele is deze hernieuwde beleg
ging in buiteniandeche waarden eer.
goed dingdoor de vernietiging van
do Russische, Oostenrijksche en Duit
solie fondsen en door den uitverkoop
van de Amerikaansche waarden tegen
topprijzen van den dollar was het be
zit aan buitenlandeehe c-ffectcn. de
stille reserve van de betalingsbalans,
beduidend geslonken. Een aanvulling
van deze reserve is op zichzelf zeer
eowenscht. vooral waar zij hand in
hand gaat met plaatsing van Nedor-
iandsche leeuingen tot aanzienlijke be
dragen in het buitenland een wissel
werking van de belegging >n de Hol
landeche kapitalen, die met anders
dan gunstig kan werken, mits het niet
wordt overdrevenangst blijft nog
altijd een slechte raadgc-ver.
Is er dan gevaar? Ondank» deze om
vangrijke aankoopen van buiten-
ümdbch fonds en buitenlandeehe valu
ta heeft de gulden zich toch zeer goed
gehandhaafd. Weliswaar waren er
twee tegengejviehtenten eerste de
toevloeiing van het buitenlandsch.
kapitaal, dat hier een veilige plaats -
zocht, en ten tweede de plaatsing van
groote leeningen in Amerika.
Maar hiertegenover kaai men weer
stellen, dat er veel voor het buiten
land in Holland word gefinancierd ei
dat van die groote leenlngen, o.a. van
de Indische dollarleening, weder zeei
belangrijke bedragen door de arbitra
ge werden teruggebracht.
Tot welke resultaten deze krachten
ten slotte nu alle te herleiden zijn, is
moeilijk te zoggen. Toch krijgt men.
den indruk, dat er nog geen reden is
zich vreesachtig op alle mogelijke an
dere. schijnbaar sterkere valuta's te
werpen Men ziet reeds de uitwassen
men sluit assurantiën gaarne in pon
den afAlsof de gulden niet eer. be
tere kana kan hebben dan de munt
van het land, diat met de handen vast
geklemd zit in de wespennetten van
den Balkan en van Mesopotamia. De
toestand in Argentinië blijft trocste
locs. En wio voorspelt den ^and van
den dollar? De berichten uit Amerika,
zijn optimist, maar dat zijn zii altijd;
de loonen stiieen er en de oudgedion
den dreigden er ruime uitkeeringen
uit de Stnntskae te kriieen. alleen
verhinderd door het veto van Presi
dent Hardinghet loopendo begroo-
tingsiaar zal met een (geraamd) te
kort van 650.000.000 colLar sluiten:
en wat gaat gebeuren als na de No-
vember-verkiezinpen men vexv. acht
dit algemeen Washington zich wat-
meer aan de Duro peesdie aangelegen
heden gelegen zal laten liggen en wis
weet dc schulden van de geallieerden
kwiit gaat schelden'
Neen. men behoeft niet te vluchten'
voor den gulden, mits men de hand
aan den ploeg houdt en vertrouwen
heeft in eigen kracht en volharding.
Er is onlangs een uitspraak gedaan ln
hét buitenland: ..Holland ru'niert
rich selbst"( vernietigt zich onnoo-
