Haarlem s Dn
DERDE BLAD
Zaterdag 21 October 1822.
INSTANTANÉS
HET HONDJE.
(Nadruk verboden).
Ik houd van honden, ik houd zelfs
héél veel van honden, maar ei zijn ook
oogcnblikken in mijn leven geween,
dat /.ij xnijn liefde op een zeer zware proef
hebben gesteld.
Het was een kleine fox-terrier, waar
van ik u nu vertellen wil. Hij was de
vriend van alle cadets, dit vlugge, kittige
hondje van luitenant Van Pommeren. Als
Puckie voor zijn baas uitsp oiig, kef
fend en blaffend, was hij de alarm-m i-
ker, die ons de kumst van den coutrolee-
xenden officier van politie aankondigde.
Het was, of et een geheim verbond ge
sloten was tusschen de cadetc en dei
keffenden Puckic. Wanneer Puckie mei
zijn luitenant de ..ronde" deed, vloog hu
als een heraut vooruit en wek'e ons allen
met zijn alarm-signaal.
Waf, waf! Waf, wat. waf! waf, waf!
Hij bolde keffend de trappen op, ren.ic
blaffend de corridors over. vloog weer
trompettend de trappen af, en in alle
leer/alen drong het waarschuwend „waf,
waf!" van deren mcnschenvnend door.
Hu blies voor ons: „Geeft acht!" door
heel de Militaire Academie, hij kef'e
alarm langs .alle zalen en hij tetterde zón
„Kor.it ie an!" schel en waarschuwend
door heel het gebouw. En overal, waar
dit bekende signaal gehoord werd, ver-
dv ei.en pijpen, sigaret-en en leesboeken
overal waar zijn vriendelijk geluid dooi-
drong, heerschtc plots „orde en rust"
overal, waar zijn „Ontwaakt!" geblaft
werd. sprongen de „maffers" op u-t
hun slaap. Goeie, beste Puckie. hoeveel
dankbaarheid waren wij je verschuldigd,
hoeveel vrienden heb jij je in je kort
ttondenbestaan gemaakt 1 Dat er nog
eens een dag moest aanbreken, dat
jou. Puckie, zou vervloeken, dat
vriend, mij nog eens zoo schandelijk
zondt verraden! Je misdaad is verjaard
en ik heb je al lang weer vergeven,
maar op dien bêwustea morgen, toen je
mij die hondenpoets bakte, toen had A
al je vriendendiensten vergeten en was
ie mijn vijand, geheel en al!
Ik zat in de provoost „op water en
brood". Ja, lezers, ook die kant vin
het leven is mij niei vreemd. Ook ik
heb eens in eenzaamheid mijn dagen op
een harde brits moeien slijten, ook ik
heb eens moeten leven op koud water en
hard brood! Geloof niet, dat mijn mis
daad in verhouding was van deze zware
„onteerende straf". Ach wie als ik, ja
ren geleden cadet is geweest, die weet.
boe spoedig je in die periode van je
leven tot ..schurk in miniatuur" werd
gepromoveerd.
'k was dus gestraft met provoostl Met
m-n handen onder mijn hoofd zat ik op
den rand van mijn houten brits.
dagen om den anderen dag water ,-n
b- -d, hoe zou ik dien tijd van bitle e
eli-"de doorkomen? Door miin kerk-r.
raam drong de lucht van gebraad uit
d" keuken tor mij door en ik, arme, bid
niet? voor dien hcelen dag dan een
korstje droog brood Wie had zulke
martel'ngcn voor een mensch toch be
dacht?
Toen c-peens hoorde ik buiten een
schel gefluit. Ik kende het signaal; het
was het fluitje van een heel goeden
xriend. Vlug plaatste ik de tafel tegen
Sen muur, heersch mij op aan de tralies
van miin tijdelijke gevangenis.
Hallo, ben jc daar?'' hoorde ik zacht,
hen»den mij, een bekende stem.
,.!"a. wat is er?" riep ik.
„Hoe laat word je gelucht?"
„Om io uur!"
„Dan zal ik twee broodjes met worst
voor ie neerleggen in den hoek van hei
tweede raam van de eetzaal. Ik heb ze
verpakt in grauw papier. Adio, het bcs'e!
Hond"je maar taai!"
Toen hoorde ik, dat voetstappen zich
snel verwijderden van miin kerket-
Ik was weei met mijn gedachten al
leen 1 Twee broodjes me» worst!!!...
het was. of de hemel zich voor mij open
del Ach. die nooit genoeg gepTezen. ge
zegende kameraadschap! Twee brood
jes met worst!1! Ik .elde de minuten!
Nog io minuten, nog g, nog 8.... twee
oroodies mei worst! twee broodjes met
worst 1 Lezers, d;e nooir in uw leven op
water en brood hebt ..gezeten", zult g-j
kunnen beseffen, wat die woorden voor
mij boteekenden- twee broodjes met
worsi I!
I'aar hoorde ik het rammelen vaa
zw e sleutels, het knarsen van een
deur een sergeant trad binnen. 1
oogenhlik van ..luchten" was daar!
trad met twee loigenoolen naar buit
Eén oogenblik verblindde ons het lichi;
toen begon onder contrólc van een scr
grant van de wacht de promenade ovsi
hei binnenplein van de drie boeven in
miniatuur! Tk had slechts écn gedach
te hei grauwe papier in den hoek van
het tweede raam van de eetzaal! Daar
oneens rag ik het en het zong en jubri
de in mii „de broodjes me' worst! de
brandjes met worst!"
Het was. of ik nu eerst goed voelde,
hoc dp honger knaagde, welk een fCt-
brek ik had geleden! Mijn oogen gin
g n van het grauwe papier naar den sur-
vei Peerend en sergeant en van den
ve i -enden sergeant naar bet grauwe
papier O. wat e~n angst ik in die
ooirenbltkken heb doorstaan! Ze lagen
daar als verscholen, de twee grauwe
Pakjes, precies in den hoek van het
raam maar als de sergeant die richting
uitkeek, dan móést hii ze zien, dan lc-»a
hei nier anders of hij zou de contra
band.- ontdekken! Hoe was het moge-
zc nr'i? »>et in de gaten had
oai ze daar nog lagen, veilig en wel!
Je.kens dacht ik: nu ziet hii ze ik bzn
verloren, maar dan dwaalden ziin oogen
weer af. ademde ik weer bevriid op.
M zes maal had ik er omheen g;-
dunald en zesmaal tevergeefs I Telkens.
aT., 'k dacht nu kan ik he- wagen!
vóelde ik den horenden blik van dn
surveilleerendcn sergeant in miin rug!
Eindelijk, de zevend - maal was 't victo-
re D« sergeant stond te praten met dea
tamboer vaa de wacht. Eén oogenb .k
an strijd,... toen grepen miin handen
naar het grauwe papier! Eén seconde
t'echts, de broodjes verdwenen in de
fe rakken van miin kapotias! O
onvergetelijk n ogenblik! Nog
gingen over het grauwe papier, nog
weet ik, hoe mijn vingers zacht drongrn
in de weeke massa daar in mijn rechter-
en linker zak! Worst, worst, worst!,
nooit had dat woord zoo'n groote be co-
ring voor mij gehad! Ik stelde mij voor,
hoe straks mijn tanden in het versche
brood zouden bijten, hoe ik héél lang
zaam zou kauwen op dat, wat mtjn
handen daar betastten en streelden!
Het uur van het luchten was voorb.j.
Nog nooit was ik opgewekter en vroolij-
ker mijn kerker binnengestaptI Ik hoor
de met kloppend hart, hoe de zware
ijzeren deur achter mij dichtviel, ik
zuchtte verlicht op, toen ik eindelijk in
mijn cel weer alleen was.
Op den rand van mijn brits zette ?k
mjj neer en vlug wikkelde ik het pa
pier van mijn kostbaren schat. Daar la
gen zij voor mii, op elke knie één, de
twee broodjes met worst! Welk een heer
lijk gezicht eu wat een lucht, wat een
lucht! Nooit had ik te voren geweten,
dat worst zoo pregnant en fijn rook I Ik
snoof de lucht met wellust op. Twee
versche broodjes met worst, was het
geen koningsmaal? Ik zette mij in pos
tuur om den aanval te beginnen!
Maar opeens was bet, of de grond
onder mij verzonk! Waf. waf! Waf, waf,
waf! Waf, waf!het was Puckie's
blaf! Ik wist, wat dat beteekende. Vlak
onder mijn kerkerraam blies hij zijn sig
nalement „Komt ie an!" Vlug kroop ik
op mijn knieën onder mijn brits, borg
de broodjes veilig achter in een hoek te
gen de plint van den mnur. Toen sproag
ik snel op, sloeg het stof van mijn
kapotjas, wachtte gelaten op de komst
van den officier. Ik hoorde weer hei
rammelen der sleutels, het koaisen van
dc ijzeren deur. Langs mijn voeten hoitie
Puckie, luid blaffend naar binnen.
Streng en dreigend stond op den drem
pel de lange figuur van luitenant Van
Pommeren!
„Heb je iets te vragen?"
„Nee, luit'nt 1"
,,'t Is goed! Dank je!'
Hij wilde weer gaan. Ik ademde op.
Maar wat was dal? Duidelijk hoorde ik
gesnuif onder de britsO, Mars, sta
mij bij, nu zal het gebeurenl
„Puckie! Puckic, hier!" klonk streng
de stem van den luitenant in de deur.
Een zenuwachtig gesnuif onder de
brits was het eenigc antwoord.
..Hier, Puckie, hier!" schreeuwde oc
officier.
Gesnuif, niets dan gesnuif 1
„Wat zoekt die hond daar toch in vre
desnaam in dien hoek?" zei nijdig de lui
tenant. Het was duidelijk, dat hij nies
er van begreep.
Ik echter wist, wat Puckie zocht daar
onder mijn brits. Ik voelde, hoe het
bloed uit mijn wangen wegvloeide
hoe wee ik was in mijn maag I
toen?toen, lezers, gebeurde hei!
Nooit zal ik hei oogenblik vergelen.
Nog zie ik Puckie daar kwispelstaar
tend voor mij met één van mijn brood
jes in zijn bek! Duidelijk zag ik, hoe
een plak worst verleidelijk naar bui'cn
stak.
„Ah hal Zoo, zoo! Hm, hm!" lach'.c
de luitenant. Het was een duivelenlacfc.
Ik stond onbeweeglijk, stram in po
sitie. Vlak voor mijn voeten zat de kwis
pelstaartende Puck! O, o, nooit hebben
mijn voeten zoo gejeukt, nooir heb ik ei
zóó naar verlangd een hond ten 'rap
te geven als dien morgen daar in dc
provoost! Maar, een standbeeld gelijk,
stond ik als genageld aan den grond
„Die hond lapt jou er bijl" zei de
luitenant en ik moest toezien, hoe hij
Puckie streelde over zijn kop. Op dm
oogenblik verdween het plakje worst in
den gehaten hondenbek,
„Sergeant, kijk eens ondei de brits 1"
De sergeant bukte zich, stal een lu
cifer aan. Toen kroop hij, op handen
en voeten naar de plek, waar mijn schat
verborgen lag. Met mijn tweede broodje
in zijn hand kwam hij even later weer
te voorschijn.
„Ligt er niks meer?"
„Nee. luit'nt!"
„Dank je! 't Is goed!"
De deur knarste weer dicht, de sleti-
teds rammelden, ik zat weer alleen mit
mijn water en mijn korstje droog brood!
Buiten, voor mijn kerkerraam boorde ik
bet triorfantelijk „Waf, waf! Waf, waf.
wafWaf, waf!" en een stem. die zei
„Brave hond, hoor, zoete hondJ"
„Vervloekt beestI" bromde ik woedenc
Den volgenden dag kreeg ik acht da
gen politiekamer met de mutatie „In
de provoost in het bezit bevonden van
twee broodjes met worst!"
Het is dc eenige maal in mijn leven
geweest, dat ik door een kond politie
kamer heb gekregen. Was het te verwon
deren, dat ik weken lang groen we d
van ergernis, als ik in de verte zelfs
het blaffen van een hond maar hoorde?
Puckie, Puckie, dat jij ooit een cadet
zoo iets hebt kunnen aandoen!
J.
SCHUIL.
B O EFJ B S.
De vaderlijke zorg van den Imrge-derhuis zijn ten einde raad. Een hun-
meester uit den ouden tijd, strekte ner pleegkinderen begaat „eoodanige
zich in menig opzicht verder uit dan moetwillighedien en buyteneporighe-
tlians, zijn bemiddeling werd niet zei- j den", dat zij hem van tijd tot tijd „op
den ingeroepen bij aangelegenheden, 't alderswaarts hadden moeten straf-
die wij zouden schromen onder de aan I fen en de hem tot bewaaringe aan
dacht van het hoofd der gemeente te 1 een ijsere ketingh hadden doen vast-
brengen. Ste! u voor! Mevrouw Roms- j leggen". Wie de roede spaart", haat
wiiickel kan het met haar keuken- j zijn kind, dachten deze ouders, in
meisje niet linden, of liet keukenmeis- j overeenstemming met de paedagogi-
je niet met haar mevrouw. Na dagen 'sche theoriên van hun tijd; het hielp
vun spannen een scène. Aaltje laat alleen maar niet en Adriaan Maurx-
haar tong gaan en bezigt een uit-tius was dan ook „hoe langer hoe ver
drukking, die ze niet wil terugnemen, 'der In alle schelmstukken voortvaren-
De beleedigde partij beklaagt zich bij de". Rakkers waren er onder, onder
den regeerenden burgemeester, die de deze jongens bedoel ik. Ook wel eens
gedienstige „ter camera" ontbiedt,
waar hij haar duchtig de le6 leest.
Aldus „gecorrigeerd" keert Aaltje
huiswaarts, overtuigd, dat ze het zal
moeten afleggen tegen een mevrouw,
die beschikt over de hulp der heeren
m de stad.
Een ander voorbeeld. Jan VVijnrijk
op de Burgwal draagt zijn naam te
recht: hij gaat zicli aan drank te bui
ten en vergeet te dikwijls de achting,
die hij zijn wederhelft verschuldigd
Deze gaat den vrij gebruikelijken
weg naar het stadhuis, dien ook Jan
inslaat, nadat hij een uilnoodigïng
heeft ontvangen om voor burgemees-
teren te „compareeren". Men houdt
hem voor hoe verkeerd hij doet, wijst
den zwakkeling op de gevolgen van
„sijn quaadt gedragh en drouke drin
ken", dreigt met straf en Iaat hem
ten slotte gaan „op goede belofte
beterschap".' Is dit aJies niet
aartsvaderlijk Burgemeesterskamer,
piaats der «uknoopmg \an huiselijke
-am a s!
Het ligt voor de hand, dat deze ge
moedelijkheid niet onbegrensd was,
en dat bij zwaarder vergrijpen tucht
middelen werden aangewend. Ia den
regel bepaalden zich de burgemees-
terlijke bemoeiingen dan ook tot het
onderzoeken der ingekomen klachten
en het naar aanleiding daarvan vast
stellen der straf. Ik denk hier in het
bijzonder aan de zorg der overheid
voor die jongens en meisjes, die onder
strenge leiding moesten gehouden wor
den, niet zelden wegens hun „luyheit
en beginselen van dieverijeen wie
dc registers der resoluties van burge
meesters raadpleegt, krijgt den in
druk, dat er in onze stad heel wat
gauwdiefjes rondliepen. Deze regis
ters zijn uitstekende lectuur voor hen,
di© het oude plegen te verheerlijken
ten koste van het nieuwe en nooit zijn
uitgepraat over de toenemend© zede
lijk© verwildering der hedendaagBche
jeugd. Op zijn mi»6t kunnen zij eruit
loeren voorzichtig te zijn bij het op
maken der balans. Ik voor mij waag
mij niet aan een vergelijking, die een
uitgebreid onderzoek zou vereischen,
maar voor de betrouwbaarheid mij
ner berichtgevers sta ik in, en die
vermelden Lal van „gevallen" uit hun
omgeving. Een opsomming der geval
len, die alleen binnen een t ]dsvertoop
van twee, drie jaren onder de aan
dacht der overheid werden gebracht,
veroorlooft u al plaats te nemen in
een kring van jeugdige deugnieten,
allen kinderen, waarmee ouders, vin
ders van de buurt of regenten der
godshuizen geen raad meer weten.
De weduwe Maarten Jansz. maakt
zich ongerust over „het slegt gedragh
an haar dochter Manjtje, die veele
goederen op haar moeders naam kog-
tc ende daarna weder voor minder
px ijs verkogte, omme olsoo met dat
uelt in haar quaat gedragh voort
gaan". Tennis brengt zijn ouders in
verlegenheid „ter saecke hij niet wil
werken en buyten liuys blijft", een
jongen uit de Koningstraat* maakt
liet zoo bar, dat het „te dugten is,
dat daaruyt sware en gevaarlijke on-
gelucken sullen komen te reotflte©-
ren", en van Piet en Kees weet ik,
dat zij zich „te buyte gaan aan dief
stallen ende niettegenstaandei voor
gaande straffen daarinne oontinuee-
tot soo verre dat hunne baasen
haar niet longer in huys willen heb
ben". A!g ge in de bengels belang
stelt, ral ik er nog een paar bij de
mijn handen liefkoozend strecleud ooren trekken. Regenten
ik zou 't in him bijzijn niet graag
zeggen origineels lakkers. Of, wat
dunkt u? Zou het zoontje van Egberts
in de 'wandeling geheeten „Gerrit
Swier", niet pienter genoeg zijn om,
ten koste van veel geduld van uw
kant, het onderscheid tuseahen het
mijn en het dijn te kunnen loeren, de
noodzakelijkheid van geregelden ar-
id te leeren verstaan? Nu i-
zoo ver nog niet, met twee andere
boefjes gaat hij er op uit om zijn kest
te stolen, drie gezworen kameraden.
Gerrit houdt van een voedzaam maai,
kan 't zijn met een glas bier. Op de
Oude Gracht snijdt hij van een voor
deur het koperen gewicht af „daer
deselve mede open en toe gingh", en
verkoopt het voor vier stuivers en een
half pond aardappelen. Tin wist hij
ook wel te vinden, in de Houtstraat,
waar zij hem „over de deur-heen til
de om soo hel tin dat in de winkel
sting te stoelen en heteefrve sijn con
fraters aan te geeven; maer wierden
belet door menschen die daar voorbij
quamen, die haer kenden en eeyden:
schurken, wat doe je daer, en hebben
haer lustigk afgeklopt." Zoo'n afstraf
fing verdiende de rekel, maar zij
maakte weinig indruk, belette althans
niet, dat hij uit een winkel in de
Kruisstraat een „schootel met var-
•kenskluyvies" wegnam, die zij daar
op „met malkanderen hebben gecon-
sumeert". Boefje is openhartig, daar
om laat ik hem zelf vertellen, hoe hij
„twee reysen met sijn gesellschap ge
weest is om een glasie bier te drin
ken, en al6 sij hetselve hadden ge-
consumeert, sijn sij wegli geloopen
6onder te betaelen1'; hoe hij eens in de
Korte Veerstraat een pond tabak heeft
gestolen, waarvan hij „heeft genoten
twee duyten en de toeback hebben sij
onder haar twecje verdeelt, omdat hij
niet en rookt". Dc oolijkerd, hij
n-okt niet! Dit dient toch te zijner
décharge, zooaJs Jacob, alias ..liet
V'riese Varken", zijn diefstal van een
„kleyn kooper keeteidie". ai meende
geboet te hebben, omdat hij „hetse!
ver op een bezoek aan een bruydt
vereert had". En „Deense Dries" dan»
Hij „speelde voorlieden Haarlemmer
kermis een Jaar, alhier in den hout
hij con quaksalver voor gek". Viel hij
uit de rol, toen hij „van een karei,
die teegens een heyning lcyde te slaa-
pen, twee silveren gespen uyt
schoenen stal ende een ines uyt dc
sak"? 16 dit ailes tweehonderd jaar
geleden? vraagt, ge. En ge denkt
de klantjes van Pro Juventute.
De gelegenheid maakte ook destijds
den dief, en fabriekskinderen, zoowel
als zij, die als halfwas bij een ban
hun vak moesten loeren, bezweken
wel menigmaal voor de verleiding.
Een heler was gauw gevonden, en aV
opkooper door schepenen in
verhoor genomen werd, vroegen ze
hem „of er aan sijn huys geen kin
deren uyt het kinderhuys, weesliuys
ofte andere armbuysen êyn gekomen,
en ofte hij van sodnnige arm kinde
ren ofte andere kinderen, geen zijde
of garen heeft gekocht, die hij wiste
ofte moeste besluyten, dat door decei
ve kinderen van hanre basen waaren
gestoolen". Bij Teylcr wordt gestolen,
„die heeft wat te missen", mag do
overweging geweest zijn, bij Bant aart,
bij Verlamme, allen zijde- en garen-
fabrikanten. Bracht vrees voor straf
het diefje ertoe, zijn godshuis te ont
vluchten, dan kon hij moeilijk een
gastvrij dak vinden. Jan Eyndhovcn
„aan 6ijn huys op te houden", hij
was met honderd gulden beboet. De
vrouw van Hendrik Jansz. was zoo on
voorzichtig geweest voor haai- olien-
tje „de roode mouw van 6ijn wam
buisje swart te verwen ende te ver
anderen", ze werd deswege „boven
ontboden en sterk gerepnmendeert".
En de metamorphose baatte den voort
vluchtige niet, hij kwam ten slotte
toch terecht in het werkhuis. Klach
ten over weerspannige 1 du wens of
meisjes gingen veelal gepaard met
liet verzoek „hen voor enige tij; op
©au bequaame plaats te logeeren'
Zulk ©en bekwame plaats achtte men
te zijn het werkhuis, huis waar moest
gemerkt worden door hen, di© liever
lui dan moe waren, daarom de schrik
voor aille jeugdige vagebonden. Opge
sloten op de weefkamer, of, ter af
wisseling, in het „hok bij de raspers
soms in de „water en broodtskeldei
totdat hij beterschap beloofd heeft!
De pijnbank voor de minderjarigen!
Ik vraag maar niet naar de gevolgen
dezer opvoedkundige methode, die met
de rechten der menscheüjke persoon
lijkheid geen rekening hield.
Wegjagen was dikwijle het einde
aan zich zo'-f overgelaten, viel
boefje in handen van den strafrede
Het droevig verhaal van zijn
schuld en boete, troosteloos eentonig
in dc lange reeksen van vragen
antwoorden, staat geschreven in de
registers van crimineel© confession,
die ons menigmaal inlichten omtrent
zijn ouders, de omgeving waarin
opgroeide, en andere omstandighe
den, die bij hot wegen zijner schuld te
werden verwaarloosd.
Door een vriendinnetje verleid, is
Keijltje over dc schutting geklommen,
en heeft buurbrouws zilveren beugel-
tasch, die op oen stoel in de keuken
lag, stilletjes weggenomen.
Het kind is pas veertien geworden.
Haai- vader was zes jaar noodhulp
bij de doodgravers geweest, en nu zij
dit gezegd heeft, is liet haar alsof de
doodshoofden boven de schouw in de
schepenkamer haar een wenk geven
mets te verzwijgen, haar moed inspre
ken om te verklaren, dal „hij dick-
m n is is gegaan op de kerekheven,
bij nacht; cn alsdan de dode lighamen
te hebben opgehaelt uyt de graven; en
het doodweg haar afgedaan te heb
ben. hetselve mede na sijn huys
hebben genomen; en dat sij gevangene
haar vader niet de lantaren heeft ge-
lighl, als hij daarmede bcsigh was
Een uitnemende leerschool voor Heijl-
tje, vaders kleine helpster bij het be-
rooven vail 1 ijken! Zult ge het meisje
nog hard val.en om die beugeltasch f
Een Zondagmorgen in November.
Keus is vroeg op, heeft in een schip
geslapen, moest eruit vóór de knecht
wakker werd. In de Spaarnwouder-
straat blijft hij staan voor een stal,
wee£ de deur open te krijgen, wordt
gesnapt even nadat hij „uyt tic broek
van een van de knegts, die op het
bet lagh, een neusdoek met twee dob-
belstc-enen en acht stuyvers min een
duyt heeft gehaald".
De appel valt niet ver van den
stam. Als kind mocht hij wel eens
mee, als „sijn vader en moeder mei
het verdere volek de schapen uyt de
weij quamen ie neemen", hij herin
nert zich „met sijn oom, die nader
hand is doot gestooken, wel vijf ot
zes schapen uyt het land bij hel
sluisje te hebben gestolen". Vuiier cn
moeder waren toen al opgehangen.
Sedert heeft de verlaten jongen „met
de heydens ge-loopen, op omtrent een
jaar na". Nu zwerft hij alleen rond.
„De jong© hond" heet hij in de wan
deling. Komen est omen: Kêes schooit
als oen hond, krijgt hij niets, dan
steelt hij. Zou hij in het „hok bij de
raspers" tot rust komen?
Wat destijds mogelijk was en nood
zakelijk scheen, behoort thans tot
onmogelijkheden. Tuchtmiddelen mo
gen bij de opvoeding niet geheel ont
beerd kunnen worden, die van vroe
ger komen niet terug. „Schrik niet",
meende Hooft in zijn geschrift voor
vrouwengevangenis te Amster
dam, „ick wreeck geen quact maar
dwing tot goedt, straf is mijn handt,
maar lieflijck mijn gemoedV'. -Met
deze lieflijkheid des gemoeds kon heel
wat onmenèctheiijks gepaard gaan.
En wij roepen niet allereerst de dwin
gende straf te hulp om den electuen
aanleg te onderdrukken, maar be
ijveren ons de betere neigingen op ie
wekken en te versterken opdat die tot
heerschappij komen.
Boefje zal er wel bij varen.
II, E. KNAPPERT.
Binnenland
Hst ongeluk den Gasiierg
EEN UITEENZETTING VAN HET
ONGEVAL DOOR OEN MINISTER
VAN OORLOC.
Op de vragen van den heer Tct»
Hall betreffende de oorzaken en den
ang van het tijdens militaire oefe
uingen in den omtrek van VaJkoh-
burg (I-) plaats gehad hebbende on
geval heeft do heer van Dijk, Minls-
an Oorlog, het volgende geant
woord;
Als oorzaak van het ongeval te Val
kenburg moet worden aangemerkt,
dat. toen het hoofd van de afdeeling
wielrijders bij het afrijden van een
helling vrij plotseling na een bocht
op «een veel sterker hellend gadeel
te van den weg kwam, enkele wiel
rijders, die hun trappers en daarme
de de macht over hun rijwiel hadden
verloren, niet meer konden voldoen:
aan de waarschuwing van den aan
het hoofd rijdenden onderofficier om
af te stappeu, die zelf afgestapt was,
omverreden en elkander aanreden
De ontstane verwarring deed een voor
een wagen gespannen paard schrik
dat daarop begon te steigeren en
rich dwars op den weg plaatste; vol
gende wielrijders, die niet op de ont
vangen waarschuwing waren afge
stapt, redpn tegen kar of paard op:
of reden elkander aan en vielen, ter
wijl voorts het paard keerde
en de helling afholde, waardoor we
derom meer manschappen werden
omver gereden.
Hoew.l de commandant van e©n
colonne wielrijders wanneer geen
tactische opdracht moet worden uit
gevoerd -- in den regel aan denj
staart van de colonne xnoet rijden,
officier-commandant van den regel
behooren af te wijken en aan liet
iiocfd of zelfs vóór het hoofd der co
lonne uit moeten rijden, ter beoordee
ling of bijzondere voorzorgsmaotre
geien noodig waren, dan wel af ge
stapt had moeten worden.
Een twintigtal wielrijders zijn hij-
hei ongeval min of meer verwond, d©
toestand \an drie militairen was
aanvankelijk ernstig. Allen, niet uit
zondering van éeu dienstplichtige,
zijn geheel hersteld; de laatste berich
ten omtrent bedoelden dienstplichtige
melden, dat zijn toestand gunstig is
De militaire rijwielen, die geen van
alle voorzien riin van vrijwielnaven,
hebben geen remmen. De remmen
werden op die rijwielen niet noodig.
geoordeeld omdat onder normale om
standigheden ook op hellingen het rii
wiel door tegentrappen zeer goed in
UO macht van den berijder gehou
den kan worden en om verschillende
redenen niet gewenscht, o a. omdat
het verminderen van gang door rem
men, in plaats van door tegentrap
pen, veelal te -plotseling geschiedt,
waardoor het zoogenaamd oprij lcr\
plaats heeft, hetwelk ongelukken kan
veroorzaken
Het ongeval is te wijten aan een sa
menloop van omstandigheden. Indien
•ie rijwielen van remmen waren voor
zien geweest, zouden van de bedoelde
manschappen een aantal vermoede
lijk dc macht over hun rijwiel her-
krepen hebben, waartegenover staat,
aal h°t oprijden in de colonne als go
tolc van plotseling remmen ander©
ongelukhen zou kunnen hebben vor-
jonaak'
- v "jhad in het onderhavige geval (onbc
het Kin- had het gewaagd zoo'n vluchteling kend terrein met steile hellingen) do
INGENIEUSS NAAE INDEE.
Op de vragen van den heer Albarda
betreffende de uitzending naar Ned.-Ju-
dië der in dit jaar hier te lande gediplo
meerde civiel-ingenleurs heeft de minister
van Koloniën o.m. het volgende geant
woord:
Van de 25 Juli jJ. gediplomeerde, als
student in het genot gesteld van een
studietoelage ten laste van Nederlandsch
Indië gestelde civiel-ingenieurs zullen bin
nenkort 7 worden uitgezonden, terwijl 2,
ou hun verzoek, van hun verbintenis z(jn
ontheven, zonder verplichting tot terug
betaling van de genoten gelden, vermeer
derd met tien ten honderd.
Aanvankeklgk konden slechts 4 van de
geslaagden voor uitzending in aanmer
king komen, doeh nadat door den min. te
legrafisch aan dan Gouverneur-Generaal
w»s gevraagd, of er onder de buitenland-
sche ingenieurs in Indischen dienst niet
enkelen waren, die, zonder gTOote kosten
voor den lande, ban verbintenis zonden
willen verbreken, antwoordde de land
voogd, dat drie vreemde ingenieurs hier
toe %'ereid waren, zoodat hun plaatsen
door drie onlangs afgestudeerde oviel-
ingenieurs konden worden ingenomen.
Tevens werd den minister daarbij mede
gedeeld, dat de pogingen tot vervanging
van bnitenlandsche ingenieurs door Ne-
derlandse.be krachtig zonden worden
voortgezet.
In de bedoelde stukken is inderdaad
geenerlei voorbehoud gemaakt. De toe
stand der landsmidilelen. die ook voor
Indië den volstrekten elsch stelt van ver
sobering van den dienst en van aanzien
lijke inkrimping van ambtelijk personeel,
noodzaakt den minister echter voorshands
van verdere uitzending af te zien. Inp
schen is het ook zijn gevoelen, dat, w:
neer en naarmate zich de mogelijkheid tot
plaatsing ia gouvernementsdienst voor
doet, de hierbcdoelde ingenieurs voor op
neming in den dienst in nanmerking
komen.
In verband met üen staat van 's lands
geldmiddelen heeft de minister gemeend
niet verder te mogen gann dan tot verlee
ning van de tegemoetkoming, vermeld in
het in afschrift hierbjjgaand rondschrij
ven van 24 Juli jL, ger:eht aar dc In
Juli jl. gediplomeerde candidaat-civiel-
iugenieurs voor den Indischen dienst.
ADMINISTRATIEVE ROMPSLOMP.
Men schrijn aan dc Tel.
Algemeen ie het bekend hoe om
lach tig de uil voering der Arbeia&wet
I:* opgesteld. Hopeloos omslachtig is
achter de arbeid ,dne ingevolge de
bepalingen deoer wet moet woeden
verricht, wanneer een burgemeester
h - treft, dat hem een aanvrage
van eon bakker welk© ronder knechts
werkt, om nachtarbeid te ver
richt" bereikt De voteerde illu
stratie geeft hiervan eenig beeld.
Wanneer een dergelijk veraock u.
komt, moet hiervan mededeeling
worden gedaan aan den minister van
Arbeid- Dc aanvrage xnoet woroen
gepubliceerd niet alleen op het aan
'plakbord dor gemeente, maar ook
aan de bakkerij Deze pubUcaix- h»
achter niet eenoog. Neen. de burgo
tneeeter moe! de aai»vra-ge eveneens
ner advertentie in een of meer b!a
den bekend make n. De burgemeester
map dit blad niet zelf uitkiezen, maar
moei eerst overleg plegen met den in*
spectcur van den Arbeid Dertig da
gen na de bekendmaking houdt de
burgemeester zitting tot het aanhoo
ren van bezwaren. Hiervan wordt
urooes-verbaal ongemaakt. Het pro-
CC5-verbaal wordt in afschrift toep©
windeii aan den inspecteur. Des©
brengt advies uit aan den burgemet»
tc.r fin miin geval na eerst een amb
tenaar te hebben gestuurd voor «.cn-
deling over'eg «ver deze zwaarwich
tige kweetie). Eindelijk mag de bur
gemeester beslissen
Tocu ik een teen tijd geleden een
dergel nke aanvrage voor het eerst
moest behandelen. heb ik •-;© voor
schriften wel tienmaal gelezen en
miin oojien evenveel malen uiteewre-
voor ik kon gelooven. wal er
etond. Wat een omslag. wat een
gcestdoodend© arbeid, wat een ti]d-
vcrkociing voor dergelijke onbenut
lig© zaken.
Het sur© kt wel "vanzelf, dat klei-
nv bakkeriitjes, waarin alleen het
hoofd werkzaam is. het meest m
kleine gemeenten voorkomen. Zou
het bii cerge'.i'ke verzoeken niet veel
oeuvoudiger zijn. dst de burgemees
ter kortweg den enkelen bakkers, die
in zijn gemeente gevestigd ziin. schnf
loliik even mededeelde, dat een ver
zoek om nachtarbeid te mogen ver.
richten, van een hunner collega's is
meekomen cn dat die verdere publi
catie maar achterweg© bleef en voorts
dat de burxemeester zonder al die
autoriteiten hierin te kennen, zelf
standig een bee'rising nam? Want
w ie kan verder iets met deze zaak te
maken hebben, ik denk hierbij aan
concurrentie dan de bakkers!
Laat de Regeering bii de aoorvoc
ring van bezuiniging toch vooral aan
dereelke voorschriften ook eene aan
dacht schenken, nier is zoo ontzeg
gelijk veel te vinden.
VAN EEN TROUWEN NACHTWAKER
EN EEN ONTROUWEN GEWEZEN
PORTIES.
Op zekeren nacht hoorde de 76-jarige
nachtwaker in de Willebrordus stichting
te Katwjjk, vertelt het „111}!.", eenig on
raad en begaf zich oudergewoonte met
zjjn lantaarn op surveillance. Nog niet
lang had hij gezocht of hjj vond in een
hoek van het vertrek iucengedoken een
nienschclijke gestalte. Bijlichtend, ont
dekte hij daarin den gewezen portier vaa
het geat:cht.
Hce ben jij hier gekomen? vroeg de
Oude trouwe nachtwaker naïef.
Door da; gat. antwoordde de gewezez
portier, wijzend op een raam, waar een
ruit uitgesneden was.
En waar zjjn je schoenen?
Die staan buiten voor het raam, war
het antwoord.
Nadat de trouwe nachtwaker en de
minder trouwe oud-portier, die voor dit
bezoek uit Amsterdam was overgekomen,
nog ©enigen tjjd hadden gekout, vond de
nachtelijke bezoeker het beter maar weer
te vertrekken lang- denzr-Ifden weg waar
langs hii gekomen was, hoewel zjjn ouden
vriend hem ook wel door de deur had
willen laten.
De nachtwaker begaf zich weer naar
zijn kamertje en toen men hem den vol
genden morgen vroeg, waarom hij geen
alarm had gemaakt, zei hij: Och, dan wa
rn alle patertjes wakker geworden.
Of de inbreker dezen keer ook zijn slag
had geslagen, vermeldt de geschiedenis
niet, maar toen na eenigen tjjd weer was
ingebroken en werkelijk verschillende za
ken werden vermiBt, viel de verdenking
het eerst op den oud-portier, die ook wer
kelijk de dader bleek en nu al vast in
ia gesteld.
CONFERENTIE ZEERECHT TE
BRUSSEL.
Dinsdag j l. is te Brussel, op uitnood!»
ging der Belgische regeering, een diplo
matieke conferentie geopend tot vast
stelling van een eenvormige regeling vaa
eenigc onderdeelon van zeerecht.
Deze conferentie iB een voorzetting van
vroegere conferenties, welker arbeid ten
gevolge van den oorlog moest worden ga-
staakt.
Thans zjjn in behandeling genomen do
sinds 1913 gereed zijnde ontwerpen be
treffende de beperking der reedersaan-
sprakelifkheid en de scheepshypothekcn
en seheepsvoorreehten.
Tevens is overgegaan tot het voorberei
den van een eenvormige regeling van cog
nossementen en cogcossemeutsbcj.alingen.
De conferentie beeft twee sub-commia»
sies bcnoemJ tot nader onderzoek vaa
bovenbedoelde onderwerpen.
Noor Nederland zjjn in de eene sub
commissie gekozen mr. B. C. J. Loder ea
mr. C. D. Asser, en in de nndere sub
commissie mr. W. P. A. L, Molengraaf'
en mr. C. van Slooten.
EEN AANBESTEDING MET PRO
TESTEN.
De Tel. meldt:
De architecten Vorkink en Wormser
hebben namens de Coöp. Woningbonw-
verceniging Watergraafsmeer te Amster
dam aanbesteed: het bouwen van 81 mid-
denstaudswoningen aan de Willem Be-i
kelszstraat te Amsterdam (WatergTaafs-
Tngcschreven hadden: De Coöp. Bouw
Associatie De Bouwer to Amsterdam voor
f 691.32S; A. Bekker te Leerdam voor
f 663.390, onder voorwaarde van tarief*-
wjjziging en dat werkstaking en uitslui
ting recht pp ternuinvcr'.enging geven
Na opening der bus ingekomen: H.
Herlts en J. B. Beekman te Amsterdam
voor 558.000.
De R, K. Coöp. Ver. tot aanneming van
werken Bouwvak Corporatie voor
f 587.256.
Voor de opening der biljetten werd gr
protesteerd tegen bet aannemen van een
biljet na het openen dor bus.
Namens den R. K. Bond van Bouwpo-
troon? en de afdi Amsterdam van den
Ned. Aanncmersbond verklaarde de heer
A. G. lïölte, dat de leden dezer orpanisa
ties niet hadden ingeschreven, omdat men
ondanks het verzoek dezer organisatie
werkstakingen en uitsluitingen met wilde
erkennen als force majeure, welke reebt
op tjjdverlenging gaven.
Sport ea WefistrüSea
VOETBAL.
OOST NEDERLAND—WEST
DU1TSCHLANI).
Iriplaats van Hulsman, die bedankt
heeft voor een plaats in het 0oet-Nc-
derlandech elftal, dat a.6. Zondag In
Enschedé zal spelen, is aangewezen
Remcyer, eveneens van Go-Aheed.
Steeman heeft eveneens bedankt, ter
wijl ook Van Dort, benoemd aLs re
serve, heeft bericht niet te kunnen
spelen.
De heer J. Mattere ri Zondag
scheidsrechter hij don wedstrijd Oost
Nederland -Wist Duitschland. Voortc
is de lieer Muiters -uitgenoodigd om in
Januari eenige wedstrijden in Barce
lona te leiden.
ONGELDIGVERKLAARDE WED-
STRIJD.
We lozen het volgende bericht in
de Offieieele Medcdoeüngen van den
V. B.: Ingevolge Artikel 152, sub
nn het Huishoudelijk Reglement,
werd op verzoek der vereeniging
F. C de op 24 September j-l ge
speelde wedstrijd H. E. C. 2Z. F. C.
ongeldig verklaard. De wedstrijd
I ©p nader te bepalen datum op
nieuw worden vastgesteld op het ter
rein der vereeniging Z. F. C.
Het geldt hier het meespelen van
Tan Orel Ie in H. F. C. II, dat bij den
V. B. was aangevraagd, en waiu-
te laat het pf wij zend antwoord
was binnengekomen.
TANCRELLE NAAR AMERIKA.
We vernemen, dat Tancrellc dezer
dagen naar Amerika zal vertrekken
om zich daar in het fannersbedrijf t«
bekwamen. Een verlies voor II. F C
TRAM- EN SPOORWEG COM-
PEHTIE.
RODELPO-R. E T. M. (0—2).
lA'fTideróeaeiniddxur werd voor bo
vengenoemde competitie de ontmoe-
tin? tusschen het Rotterdamaohe
Tram- en het "Rotterdanisohe f>poor
we?-elftal pesnee'd op het terrein van
het Sooorwee e'ftal.
Rodeluo wint den to<» cn verkiert
het eerst tepen den hevipen orkaan in
te snclern. De eerste minuten 1» eer
terrein-verkonn&n door beide par-
