HAARLEM'S DAGBLAD
/an onzen reizenden Redacteur
RIJDAQ 27 OCTOBER 1922 -
VIIRDB BLAD
(Nieuwe reeks.)
No. 113
Van kinderen, die gebrekkig zijn.
)e Adriaan-Stichting te Hillegersberg
tegenstellingen. Het doel van de Adriaan Stichting. Bereikte rc-
Het eerste stapje. Wat gebrekkige en mismaakte kinderen kunnen
I, De inrichting al weder bo klein. -
iding van gebrekkigen noodig acht.
Ik stond op hot achterbalkon van de
paardentram te Hillegersberg,
e mij terugbracht naar Botterdam, ua
ijn bozook aan de Adriaan Stichting, de
richting, waar gebrekkige en nusmaak-
kindcren worden vorzorgd en zoo
oeeluk tot nuttige menschen
worden opgeleid. Een school-
as3B onder eon onderwijzer passeerde
ccn groepje jolige, gezonde kinderen,
spelend en stoeiend voorbijgingen,
èldcre jongensstemmen tetterden door
=trsat, vrooljjk kindorgelach klonk
ij tegen.... het was eigenlijk heel
oon ên toch ontroerde het mij dien m
ab nooit to voren. Ik dacht aan de
die ik oven te voren had ge
iten ongelukkige mismaakte en vor-
iadé stumperdjes, dio hulpbehoevend op
m lange, rieten stoelen te schrijven la
aan Let kleine kereltje, dat nxet /-ijn
beentjes ehcel in gips, onbe-
stil in zijn bedje lag, aan liet
ugerc ventje, dat trachtte de toetsen
m ecu schrijfmachine naar beneden te
nkkcu en wiens broze, teero lichaampje
door elkander schokte by elko ver-
efschc poging om een toets te raken,
kleine jochio met zijn ronde,
lijke kijkers, dut in oen wagentje werd
ndgerodon en het aardige meiske met
t vriendelijke gezichtjo, dat haar
ide roetjes in beugels steunend op
ar driepootje voortstrompelde en by
ar pogingen om te „loopen" mij stra-
van vreugde aanlcook, omdat het al
j „prachtig ging". Ik stond daar op
t acbterbalcon van de tram naar al d'
ronde jongens en meisjes te kyken e
gedachten waren bij de gebrekkige
ginds in de Adriauxi-Stiehting.
sten zij, die daar langs mij gingen, hoe
.•oorrochto zy waren? Besefte do sturn-
•ds, die ik zoo pas verlaten had, hoo-
il zjj wc! misten?
teek heb ik van mijn bezoek aan
Adriaan-Stichting niet dien depriniee-
den, troosteloos-drooven indruk mee-
als van aoo menige andere in-
ïting, welke ik in mijn korte jour-
isten-loopbaan reeds heb becocht. Na-
rljjk trof ook hier het ongeluk van al
jonge verpleegden, beklemde my het
van al die gebrekkige, half-vcr-
do of mismaakte kinderen, maar toon
laar rondliep met don geneesheer, Di
ran Assen en deze my vertelde va
le prachtige resultaten, die hij in d
jaren van het bestaan der stieh-
reeds bij zijn vele patiënten had be-
t, toen begreep ik, welk een zegen
uog jonge inrichting voor hondcvdc
■ekkigen reeds is geweest. Want liet
van de Adriaan-Stichting is niet
;d do verzorging van gebrekkige en
kinderen, hot 16 vooral de
nsvoorwaardeu van deze ongeiukki-
door orthopodisoh chirurgische be
deling of door speciaal voor hou ge
kt vakonderwijs te verbeteren, lieu
zoo mogelijk te genezen of al-
heil tot zelfstandigen arbeid in
to stellen.
oouwen geledon," zoo vertelde
Dr. Van Assen, „waren er gestichten
r gebrekkige en mismaakte kinderen,
men beperkte zich in hoofdzaak tot
en verzorging. Voor verbete-
der kwalen of der levensvoorwaar
den,! men zoo goed als nieta, kou
meestal trouweng niet veel doen, om
men or vrijwel machtoloos tegenover
id. Mot don grooten vooruitgang op
dagogiseh gebied eu vooral na de
vlucht, die de orthopedische chi-
heeft genomen, is dit anders ge-
don. Ous heele streven is do gebrek-
m instaat te stellon zelfstandig te
siden, want in arbeid ligt voor ieder
sck op den duur toch het geluk. Het
voor een gebrekkige is zich go-
hulpbehoevend te voelen, van ando-
gehcpl afhankelijk te zj}n, niots to
aen uitvoeren. In volkomen ledig-
l het leven slijten, dat is voor zulke
ekkkigen hot vroeselykste! Daarom
en wij hun zooveel mogelijk een vak,
Ün wij Jan ook in do keuze natuurlijk.
beperkt. Dat streven ljeoft oen dub-
Toordeol, namelijk dnt wy de gebrok-
m gelukkigor maken en de uiaat-
'PPÖ bevrijden van meerdere armlas-
n. U weet niet half, hoe damkbnar
arbeid hier is. Nergens misschien
men vlijtiger en ambitieusor leer-
81 dan in onze inrichting. Voor doze
enten, dio zoo voel moeten ontberen,
et leeren en het werken een ontspan-
zü zelf voolea hoe jong ook
een vreugde hun dit in het loven
geven!
aar nog belangrykor is het natuur-
hen zoo voel mogelijk te genezen, al-
•s hun toestand door chirurgische be-
ieliug zoodanig-tc verbeteren, dat zy
Ier hulpbehoevend worden!"
Assen liet my statistische ta-
zieu, waarop do bereikte resnlta-
d® eerste vijf jaren stonden int
ikt. Van do 252 patiënten, die ge
ide dien tyd waren opgenomen, ble-
-42 voor verbetering of herstel door
behandeling go
Van doze 252 patiënten «Ven ®r
bij hun komst in do inrichting nb-
niet loopen konden en die hiertoe
le behandeling in etaat waren; 16
®i speciaal onderwijs en 23 speciaal
odcrivyj noodig gehad. Maar hot
waren voor mjj, den leek
photo's, welke Dr. Van Assen mjj
photo's van plticnton, opgono-
oiniijdellijk na huu komst cn evon
hun vertrok. Daaruit zag ik eerst
™cu, welk een zogen de Adrinan-
V°°r VC'° ong°^uI;-^'k'cn
1 mi Assen tooado mjj eon photo
on jongen, die, mot oen geheel niis-
bekkeu, bij zjjn komst niet anders
'P handen cn voeten kon rondlcrui-
,ï!t9t opgciomen photo stoml
gelukkig glimlachend rechtop
voeten iu beugels. Hij lieoft nu
o n zaak en kan met een driepoot
SCTie andere photo's liet den
zien in den toestand
Wat Dr. Van Asson voor de op-
rogeermgsstoun geweuscht?
zich kou voortbewegen, door zich met
naar handen langs den grond vooruit to
schuiven en die de inrichting loopend
bjjna als oen gewoou kind verliet. Dat
lnatste is natuurlijk het ideaai, maar oen
derg-elyk resultaat kaa slechts zelden
worden bereikt, omdat do patiënten dik
wijls gedeeltelijk verlamd zjjn, of één of
meer ledematen missen.
„Het is soms roerend to zien,
Dr. Van Assen mij, „wanneer zjj met oen
driepoot hun loopoefoniugen beginnen!
Die van vroagdo stralende oogen, zoodra
zjj bemerken, dat zjj, die tot op dat
oogeublilc altijd bowogingloos hobbon
moeten liggen, zich zelf kunnen voortbe
wegen, dat zjj werkelijk kunnen loopen!
Wat hot woord loopen voor zulko pa-
tienten betookent, woot eigenljjk nie
mand, dio dat niet gezien heeft! Het
gaat in het begin natuurlijk stapje
stapje, maar dat éérste stapje is voor
hen zoo veel, zoo onnoemelijk voel!"
Hoe ver de wetenschap en do kunst
gaan, block mjj wol het meest uit een pho
to van een meisje met twee kunstbeenen.
'I>r. Van Assen vertelde mjj, dat het kind
zonder boenen geboren was en thans op
haar kunstbeenen kon loopen. Do groots
(moeilijkheid van kunstbeenen is, deze
zoodanig to conetrueorcn, dat zjj in
knieeu beweegbaar zjjn, doch zoo,
hot doorzakken voorkomen wordt.
Natuurlijk zjjn de resultaten
naar de kwalon der patioaten zeer ver
schillend, maar meestal bljjkt het moge
lijk dezen gebrekkigen iets te Toeren.
Kinderen, met verlamde beenen kunnen
moestal schrjjven, rietwerken of
leeren. Ook do kinderen, die één, ja zelfs
zy, die beide handen missen, kunnen
ren schrjjvongewoou of maehinescliry-
■von rietwerken, broion of naaien.
„Mjjn stelregel is," zoo zei Dr. Van
Assen, „hun zooveel mogoljjk met de
overgebleven ledematen te laten werken.
Een kind, dat zjjn rechterarm verloren
heeft, moet allereerst links loeren schrij
ven, Wanneer ook do linkerhand niet
.bruikbaar is, dan moeten dikwijls aulp-
id-delen worden aangewend. Zooveel
lOgeljjk probeer ik dan hun te leeren
«chrjjvec mot den arm of desnoods met
'den schouder. Dat is dikwjjls mogcljjk
door eenvoudige apparaten!'' en Dr. Van
Assen toonde mjj verachilleude foto 's,
waarop hot duidelijk was gedemonstreerd
Ek zag daarop, hoc een kind, dat niets
over had dan een stompje van zjjn rech
terhand, kon schrjjven doordat do pen
niet koordjes tusschen hot stompje was
vastgeklemd en hoe hij mot oon tastortjo,
dat aan hot uiteinde van een leeron toc-
etol aan het stompje was verbonden, kon
typen. Zelfs kinderen zonder beiiedenarm
had men leeren schrjjvon, door middel
van een toestel, dat aan hot uiteinde van
een huls vastzat, terwijl do huls weer
aan ©en schouderkap mot riemen aan don
schouder was verbondon. Zy loeron dan
dus mot den schouder schrijven. In de
Johanna Stichting een inrichting voor
gobrokkigo kinderen to Arnhem had
men zelfs oen meisje geleerd met haar
mond to schrijven. Zooveel mogelijk
tracht. Dr. Van Assen echter to bereiken,
dat de wyze van schrjjven van gebrek
kige kindoren weinig afwijkt van die
van normale kinderen. Hierom loert lijj
hun ook niet met do voeten schrjjvon,
•omdait dit hun als tc voal afwjjkend
niet in hot gewone praetische loven
voorthelpen. Zoo iemand zou immers
bjjna nooit een betrekking op eon kan
toor kunnen krijgen en om do gobrekki-
't praetische leven geschikt to
maken, dat is allereerst hot dool dor in
richting.
„Het is opmerkelijk," zoo zei Dr. Van
tesen, „hoe do kinderen ook psychisch
ooruitgaan, wanneer hot hun bljjkt
dat zjj lichamelijk in staat zjjn iets te
presteereu. Welk een ontdekking is het
iniet voor hen, dat zjj ook wat kunnen,
ajj, die altjjd gemeend hobben, tot niots
staat to zjjn! Het is, of een nieuwe
■wereld zich voor hen opent en zjj daar
door andere monsehen worden! Daarom
geeft het work hier on3 allen, doktoren,
'verpleegsters en onderwijzers, zoo 'n
grooto voldoening. Mijn eenige bezwaar
'tegen de inrichting is, dat zjj nu al weer
to klein i9. Attjjd hebben wjj meer aan
vraag dan er plaatsen beschikbaar zjjn.
Wjj hebben hier 40 boddon, maar wjj
■moesten hier feitelijk plaats hobben voor
ruinstens hot dubbelo aantal patiënten.
Doch nog beter ljjkt hot mjj, wanneer
het een groot ambulant bedrjjf zou
kunnen worden. Mjjn ideaal is, dat
order© patiënten „thuis" in Botter
dam en Jiillogersberg verzorgd zouden
ikunnen worjou gezinsverpleging dus
en dat zjj dan dagelijks door een gero-
tgolden motordienst zooals dat to
iLoadcn geschiedt naar de inrichting
eouden worden vervoerd om hier behan
deld en order opgeleid te worden. Dit
zou veel beter eu vooral veel economi
scher zijn daa hot beschikbaar stellen
van meerder© „bodden". Dan zou ook do
beroepsopleiding aan-morkoljjk kunnen
•wondon uitgebreid. Nu moeten wjj ons
bopaJen tot kantooropleiding en riot-
vlechten voor do jongens en kautoorop-
loiding en lingerie voor do meisjes. Dan
zouden zjj ook het meabelniakcn, hot
dimmeren en vooral hot horlogevak
wat voor gebrekkigen, dio een zittend
leven moeten lijden zoo uiterst geschikt
is kunnen loeren. Do toestand is nu
dat jongens, die eou arin missen,
■zich doorgaans na opleiding wel door het
leven kunnen slaan, maar voor hen, die
aan beide boenen vorlarad zjjn, is hot
•thans nog zoor moailjjk, een levensbe-
■stann to vinden. Als leerling-riet vlecht er
worden zo bjjna nergons aangenomen.
Voor zulke jongens is do huisindustrie
een zegen. Wjj hebben or oenigon in do
inrichting gohad, die nu aan het hoofd
.van een eigen zaakje staan en daarmede
oen behoorlijk bestaan hebben!
Dr. Van Asssn was zoo vniondeljjk mjj
door do inrichting rond to leiden. Mijn
artikel zou to lang worden, wanneor ik
bier de door don architect Hooykaas
dat 1 1 c ".ei ue uoor avu arcoitecc ïiooyKaas in
D'j haar opneming alleen inanr <lcn stijl van een groot landhuis gebouw-
ido AJdrlaan-Stichting, die In niets aan een
«udorwetifeh „gesticht" doet denkeu, uit-
'voerig beschreef. Haat ik alleen mogen
aoggen, dat do rondwandeling door dit
aan don mooien Hillegersbergorplas
prachtig gelegen gebouw met de
Tuimo slaap- en eetzalen, do school- en
•gymnastieklokalen, de operatiekamer, hot
■breode, groote balcon on zjjn frisch aan
gelegde tuinen mjj met bewondering keofè
•vervuld voor do stichtster, Mejuffrouw
•do Monchy te Botterdam, die met deze
inrichting een daad van waarachtige phi-
Jantropio ten bate vau het gebrekkige
ien mismaakte kind heeft verricht.
Jammer alleen, dat de deuren van deze
prachtige inrichting voor zoo veel onge
lukkige kinderen nog gesloten moeten
Ibljjven. De verplcogkosten bodragen
slechts twee gulden per dag, wat voor oer
inrichting als deze een minimum kan
«worden genoemd maar voor zeer velen
-is dat bedrag natuurlijk toch nog veel te
ihoog! Zou hier rogecriiigsstenn niet ge-
■wenecht zjjn?
„Het geld, hiervoor besteed," zoo
schreef indertijd Dr. Van Assen in zijn
•artikel „Zorg voor gebrekkige kinderen"
in het tijdschrift „Hot Kind", „werkt
•nuttiger dan dat, hetwelk op lateren leef- JUJ,ecll Ull
ittfd door armlastigheid der met behandel- gen jg in de dnineri bij Koudekerke
lijd zal behoeven óm zijn standpunt
ter zako te bepalen.
Hoewel, wat de bij bedoelde regle
menten behoorende loonregelingen
betreft, van onderbreking van den ar
beid niet kan worden gesproken, zal
dit onderdeel nader nauwgezette over
weging eischen, vooral nu de economi
sche depressie den toestand van vole
ondernemingen ongunstig heeft be
ïnvloed.
Omtrent pensionneering werden in
lichtingen verstrekt bij het antwoord
van de Ministers van Waterstaat en
van Financiën, ingezonden 29 April
1922, op een vraag van den heer Otto.
Uitzioht op to treffen Regeerings-
maatregelen kan ook thans nog niet
worden gegeven.
STAATSRAAD BARON VAN HU-
GENPOTII TOT AERDT. Staats
raad mr. G. baron van Hugenpoth tot
Aerdt is, naar het Huisgez. meldt,
ernstig ongesteld en zal geruimen tijd
niet in staat wezen zijn functiën waar
te nemen.
ONDER HET ZAiND BEDOLVEN.
Een IS jarige jongen uit Vii _iu-
iden uit de openbaro kas getrokken
svordt!
Voor hen, dio wellicht het work, dat in
do Adriaan-Stichtiug te Hillftgorsberg on
do in dezedfde richting aibeiden'de—Jo-
hanua-stichting te Ariiliem ten bate van
het gebrokkige kind wordt verricht, deel
ik hier ten slotte nog mede, dat men
dit kan doen door lid of donateur to
worden van do „Voreeniging tob verzor
ging van gebrekkige en mismaakte kin
deren in Nederland", van welke vereoni-
ging Jhr. Mr. M. van Asch van Wjjck te
Arnhem secret-aria is.
J. B. SCHUIL.
Binnenland
Dr. LÖVINK.
De Haagsche redacteur der Rott.
vindt het eigenaardie, dat dr. Lo
ving. nog steeds niet ia beëedigd als
Kamerlid en acht het moeeliik, dal
dit wacht od de beslissing der Ka
mer over de opheffing van het mi
nisterie van Landbouw.
Van bevoeede zijde vernam hij, dat
do reecering dr. Lovink wil behou
den als adviseur in landibouwzaken
en het is waarschijnlijk, dat hij als
minister zal ontreden, ab de Kamer
eventueel de opheffing van het mi
nisterie van Landbouw zou afwiiupa
ten.
ZOMERTIJD.
De heeren Braat en De Boer hebben
een voorstel van wet ingediend tot in
trekking van de wet van 23 Maart 1918
tot tijdelijke afwijking van de wet
van 23 Juli 1908, tot invering van een
wettelijken tijd.
DE PENSIOENSBIJDRAGE VAN
8 1/2
liet Haagsch Corr. bureau seint:
Naar wij vernemen zal de minister
ran Financiën a.s. Dinsdag in de ver
gadering van de centrale commissie
voor georganiseerd overleg in ambte
naarszaken persoonlijk de redenen uit
eenzetten, waarom de regeering meent
to moeten overgaan tot heffing van
een pensioenbijdrage van 8'/> procent.
EERSTE KAMER.
De Eerste Kamer nam heden in de
ochtendvergadering een aantal wets
ontwerpen aan, waaronder de wijzi
ging der locaalspoor- en tramwegwet
en wijziging van de wet op het mili
tair onderwijs.
CHRISTELIJKE KADERSCHOLEN.
Naar aanleiding van het bericht van
de Tel., dnt het in liet voornemen van
den minister van oorlog ligt te komen
tot oprichting van Christelijke Kader-
scholen heeft het kamerlid Tilanus
den minister inlichtingen gevraagd.
VOORBODE VAN EEN VROEGEN
WINTER? De laatste dagen trek
ken over Twenthe groote troepen wil
de ganzen naar het Zuiden.
De Indische Begroeting.
Verschenen is de Indische Begroo-
tingvoor 1923. Aan de Memorie van
Toelichting zij het volgende ontleend
De Memorie begint met mede-
deelingen omtrent de uitkomsten van
do jaren 1919, 1920 en 1921.
Wat de verwachtingen voor het
jaar 1922 aangaat, iaat het zich aan
zien, dat het slot van den gewonen
dienst rond 56.0 milliocn ongunstlgei
zal worden en deze dienst derhalve
een nadeelig saldo zal opleveren van
rond 175 inillioen.
Deze overschrijding spruit voor 11.6
millioen voort uit eene verwachte
mindere opbrengst der middelen en
voor 45 millioen uit een overschrijding
der uitgaven.
Het s'°t van den buitengewouen
dienst zal vermoedelijk 15.1 millioen
istiger zijn, zoodat het nadeehg sal-
zal worden teruggebracht tot ruim
16 millioen.
Ten aanzien van vlootuitbreiding
worden geen afwijkingen verwacht.
Met inbegrip van het genoemde be
drag van 11/2 milliocii dat, van de
voor de voedselvoorziening uitgege-
eu gelden alsnog in 's Lands kas zal
loeien, kan het nai.eclig slot van den
geheelen dienst becijferd worden op
i-ond 290 millioen, derhalve 41 millioen
meer dan de ramingcijfers aanwijzen.
Wat aangaat de ontwerp-begrooting
1923 zij gemeld dat het nadeelig slot
van dengeheelen dienst op het einde
waarvan 45 millioen aan in omloop
zijnde muntbiljetten.
DE INTERCOMMUNALE TRAM
WEGEN.
Op de vragen van den heer Van dei-
Voort van Zijp betreffende het tijdstip
van invoering van het reglement op
de dienstvoorwaarden bij de intercom
munale tramwegen; de oplossing van
het loonvraagstuk ten aanzien van
het personeel bij die tramwegen en
aangaande de pensionneering van dat
personeel, anlwooi-dde de Minister van
Waterstaat:
Een tijdstip, waarop voor intercom
munale tramwegen tot invoering vau
reglementen dienstvoorwaarden zal
kunnen worden overgegaan, kan nog
niet worden bepaald, daar het onder
zoek hieromtrent nog niet is afgeloo-
Den en in allen gevalle de Minister
bij het zoeken naar konijnenholen on
der het zand bedolven geraakt en ge
stikt.
BEZUINIGING BIJ DE SPOOR
WEGEN. Ter bezuiniging zullen
ongeveer 50 stopplaatsen van de Ne-
derl. Spoorwegen worden opgeheven,
meldt do N. R. Crt.
OOSTENR1JRSCHE KINDEREN.
Zaterdagmorgen half tien wordt in
Den Bosch verwacht een extra trein
met ongeveer 300 Oostenrijksche R.K.
kinderen, die door bemiddeling van
het comité Jos. Macklenbergh in ver
schillende plaatsen van ons land zui
len worden ondergebracht.
BRANDSTICHTING. Te Aalst
(gem. Poederoijenj is de vorige week,
in den nacht van Woensdag op Don
derdag. de boerderij met hooiberg van
de wed. K. afgebrand. Als verdacht
van brandstichting is thans naar Tiel
overgebracht zekere v. d. L., uit Aalst,
een persoon, die zeer slecht bekend
staat en reeds 17 jaar gevangenisstraf
aohter den rug heeft wegens poging
tot moord en brandstichting,
OECONOMISCH GEMEENTE-
SEHEER.
Hot Maandschrift der Vereeniging
van Ned. Gemeenten bevat het rap
port, dat is -uitgebracht door de
missie voor oecouomisch gemeentebe-
heer, ingesteld door genoemde veiee-
niging. Dit rajiport is samengeste.d
door oon sub-commissie, bestaande uit
ir. V, W, van Gogil, ir. E. Hijihans
en dr. J. F. van Oss, terwijl de volgen
de aan het verslag toegevoegde conclu
sies van de commissie in haar geheel
afkomstig zijn:
1. Om te komen tot bezuiniging op
de gemoente-uitgaven, d.w.z. tol
mindering van de kosten van uitvoe
ring van maatregelen, waartoe door
gemeenteraad eenmaal lengevolge
van zijn samenstelling is bestolen, is
het noodig een kosten-analysc te ma
ken.
2. Deze analyse vereischt studie en
kennis van effieieney-inethoden.
3. Koöten-analyse om tot bezuini
ging te komen, moet geschieden door
desivundigen in het organiseeren en
analyseeren, die hun tijd uitsluitend
aan dazen arbeid kunnen wijden.
4. Van de grootte van de gemeenten
hangt af of deze zelf een of meer des
kundigen daartoe in dienst zuilen ne
men. Kleinere gemeenten kunnen
wellicht beter gezamenlijk een „be
zuinigingsinspectie" instellen, terwijl
om het aanstellen van nieuwe vasie
ambtenaren te ontgaan de gemeen
tebesturen door tusschenkomst van
de Vereeniging van NVlerlandsclie ge
meenten opdrachten kunnen vc-rlee-
nen aan bu.uenstaam.lc adviseurs om
een kosten-anaiyse tc maken
de hand daarvan bezuinigigsvoorstel-|
le uit te werken.
5. De bezumigings-inspectie kan
alleen dan goed werken, wanneer zij
de positie heeft van adviseur van bur
gemeester en wethouders, en uit hun
naam controle uitoefent.
6. Het doorvoeren van bezuinigings
maatregelen door burgemeester en
'wethouders is aJleen mogelijk, wan
neer deze achter de bezuinigings-
inspeclie staan om actieven of passle
ven tegenstand- bij liet onderzoek en
de controle te voorkomen of te over
winnen.
GEVAARLIJK SNOEPGOED. In
■het weekblad „Volksvoeding" schrijft
J. D. J.:
„Te Rotterdam werd aangetroffen
een product „bruidscolleu" genaamd,
dat niet, zooais gewoonlijk, bleek te
bestaan uit gekandeerde amandelen,
maan- waarin tengevolge van concur-
rentie-zucht de zoete amandelen ver
vangen waren door iferzikpitten.
Misschien onbewust van het gevaar,
heeft do fabrikant hierdoor een pro
duct in den handel gebracht, dat
aanleiding zou kunnen geven tot ern
stige vergiftigingsverschijnselen.
In perzikpitten immers is, evenals
in bittere amandelen en abrikozen
pitten een glucoside aanwezig, amyg-
daline genaamd, dat bij ontleding
het uiterst giftige blauwzuur afsplitst
De bovengenoemde collen bleken
bij onderzoek inderdaad een belang
rijke hoeveelheid blauwzuur te be
vatten.
Wij onderzochien zoowel collen, als
d.' daarin verwerkte pitten.
Een ons bruidscollcn, gemiddeld 33
stulos, bleek ongeveer 20 miligram
blauwzuur te bevatten.
Een zelfde waarde vonden wij voor
33 perzikpitten.
Wanneor wij nu nagaan, dat 50 a
60 milligram blauwzuur gerekend
wordt doodelijk te zijn, terwijl de
maximale dosis van laurierkerswater
2 gram per keer en 8 gram per dag
is wat overeenkomt mei een blauw-
zmirgehulte van 2 en 8 milligram,
dan behoeft het geen betoog, dat. wij
hier met een. vooral voor kinderen,
uiterst gevaarlijk snoepgoed to doen
hebben.
Daar dit product wellicht ook eiders
aangetroffen wordt, meende ik er de
aandacht op te moeten vestigen.
- Het Hbld.
1 gracht van het Huis Bergh, te *e Hee-
renberg, een heerenfiets en een volle
dig stel mans onder- en bovenkleeren
gevonden. In de zakken vond men
een beurs met vrij veel geld, bene
vens een pas van iemand uit Rufcl-
der, gemeente Gendringen. Men ver
moedde een ongeluk en den geheelen
morgen werd de gracht aigedregd,
doch zonder resultaat. Inmiddels werd
het gemeentebestuur van Gendringen
verwittigd en verzocht de familie
voor te bereiden. De politie begaf
zich naar de woning van den aange
duide. en vond hem te bod. De ge
zochte was den vorigen avond naar
zijn zwager te 's Heerenberg geweest
en op den terugweg de kennis te Len-
gel passeerend, kon hij de verleiding
niet weeistaan en deed zich te goed
aan Duilschen cognac. Te midder
nacht was hij in zoodanigen etaat,
dat hij den slottuin van't Huis Bergh
voor zijn slaapkamer aanzag. Een
maal uitgekleed, schijnt hij de uitge
zochte plek wel wat al te frisch
hebben gevonden. Hij ging nu op ötap
en kwam na ruim twee uur loopen
aan zijn woning.
INBREKERS. Het tweetal inbre
kers, die Maandagnacht te Ooster
hout bij oen inbraaa in een bierbrou-
wez-ij werden ingesloten en vervol
gens gearresteerd, blijkt mee schuldig
te zijn aan inbraken te Hilversum,
Soesierberg, Amersfoort en Zeist,
waar zij in denzelfdem nacht de vori
ge week niet minder dan drio kraak-
jes opknapten. I-Let duo is afkomstig
uit Kampen en zal dezer dagen voor
nader onderzoek naar Zeist warden
overgebracht.
Uit tie Omstreken
VEL&KN. agenda voor do vergade
ring van den gemeenteraad op l>iu>uag
31 Octooer IÖ-J, de3 uaimdongs 7 uur.
1. Ingekomen stuxkon en uiedodoclin-
geu.
2. Benoeming van oen geunocnte-socre-
tans.
Be aanbeveling luidt als volgt: 1. J.
Koste;ijk, hoofucommies :er secretarie,
2. M. K. Hofstede, coatroieur dor ge
meente-belastingen, beiden alhier.
3. Vorzoek ran A. Wals to IJmuiden
oin een tegemoetkoming uit <le geinoeu-
:ekas teu behoeve van zyn zoon dio leer
ling is e-iier electro-tcchnisebe school
Amsterdam.
4. Aanstelling van t-ydeljjk personeel
aan ao nyverheidsavondschooi voor am
bachtslieden voor den cursus 1922/23.
5. Crodietaauvragc voor de aauschnf-
fiug van leermiddelen ten behoeve van
het eerst© en het zevende leerjaar der o.
J. school D te VelBeroord.
6. Als voren inzake aanschaffing van
eou tweede naaimachine voor hot onder-
wys iu do nuttige handwerkon aan de
o.l. school C te IJmuiden.
7. Beantwoording der interpellatie van
den heer D. F. G. BchilUng inzake onder
zoek naar de loonen en arbeidstijden van
losso arbeiders in hot visscherijbcdrjjf te
IJmuiden.
S. Verandering van straatnamen.
9. Verhuur van gemeentegrond to Jan
Gijsenvaart.
10 Vaststelling van oen recognitie-ver
ordening voor het binnen het gToudge
bied der gemeente Schoten liggondo doel
van de Jan Gijsenvaart.
11. Wjziging on vaststelling-opnieuw
van de bouw- en woningverordening.
12. Circulaire van Gedeputeerde Sta
ten omtrent de jaarwedde van dern ge-
meenteontvanger.
13. Praeadvios op het adres van de
ambtenaren ter secretarie boneden den
raDg van commies om een jaarljjksch ver
lof van lc weken.
14. A A oren op een adres van do on-
derafdcoliug Haarlem eu Omstreken van
den Ned. Bond van gemeente-ambtenaren
inzake salaris-herziening.
15. Vaststelling van een verordening
tot verleening vnn toeslagen aan ambte
naren, die in 's Byks dienst overgaan.
16. Goedkeuring le suppletoir© bogroo-
ting van 't Sehaalnruubestuur, dienst 1922
17. Wyziging van de verordeningen op
do heffing en invordering van oen plaat
selijke inkomstenbelasting.
IS. Bepaling van het bedrag der klee-
diogtoelage aan hot politiepersoneel
voor 1922.
19. Schrjjven van do commissie tot ver
schaffing van productieve werkgelegen
heid inzake de loonregeling.
VELSEN. Aanschaffing leermidde
len school D. B. en W. vragen een cre-
diet van f 1000 voor aanschaffing van
leermiddelen en natuurkundc-in6trumeu-
bestomd voor school 11.
Onze Lachiiock
Letteruil en kunst
DR. WILHELM BODE Dr. Wil
helm Bode, wiens werken over Goetlie
en over tien bloeitijd van Weimar in
ternationale vermaardheid hebben
verworven, is te Weimar op 61 jari
gen leeftijd overleden. Dr. Bode wil
de enkele dagen geleden een oorlogs
invalide helpen de straat oversteken
en werd toen ze'f door een tram over
reden. Aan de gevolgen van dit on
geluk is de geleerde gestorven
Financiëele Berichten
.ALGEMEEN HANDELSBLAD.
In de Woensdag gehouden algemeene
vergadering van aandeelhoudere is
tot directeur benoemd de heer Ir. A.
Heldring. Verder wond besloten de
door het aftreden van den lieer Hel
dring als commissaris openkomende
vacature niet aan te vulIen. Een bij
zonder woord van waardeering werd
door den leider der vergadering ge
wijd aan de wijze waarop de lieer
D. Driessen, waarnemend directeur,
en mr. J. Kalff, hoofdredacteur,
hun taak in de afgeloopen maaniden
vervuld hadden.
Letteren en Knnst
NIEUWE UITGAVEN.
Verschenen is nnrnmer een van
..Terpsichore" orgaan van de Ned.
Vereeniging tot bevordering der dans
kunst.
In een f inleidend woord iherlnneri
de redactie er aan dat deze vereeni
ging (en doel heeft o.a. de danskunst
er en aanzien te doen toenemen.
De beoefening der danskunst, als vau
groote waarde voor de lichamelijke
opvoeding, krachtig te bevorderen.
Ora in nog ruimeren kring dan tot
ALTIJD BELEEFD.
Patroon :,tot jongsten bediende):
er nog iemand .oor ai ij geweest?
Jongste bediende: Ja meneer, ce®
man, die zei, Jat hjj kwam om n ee^
pak slaag te geven.
Wat heb je tegen hem gezegd?
Dat het mjj speet, dat u er niet was
meneer,
VERSTROOID.
Een verstrooid man kwam na eon he
vige regenbui thuis, kletsnat, en betaod-
derd. Zjjn vrouw begroette hom san d®
deur en keek zuchtend naar haar drui
penden echtgenoot, wiena verstrooidheid
haar in 't geheel niet meer verwonderde.'
Ja vrouw, ik had mjjn pnraplnic ver
geten, verontschuldigde de man zich.
Dezo verstandige opmerking vei baas-
do de vrouw zoo, dat ze vroeg, wanneer
hy tot die ontdekking gekom-.-n was.
Toen de regen ophield en ik de pa-
rapluie weer Jicht won doen, was het
antwoord
Woensdagmorgen werden nabij de nu toe het 'geval is. belaugstelling tc verschijning.
wokken voor een goede beoefening
der danskunst, besloot guat zij dan
vojrt de Neder.. Ver. tot Bevorue-
nng d. Danskunst een Vakblad uit te
geven, hetwelk uienstig kan zijn aan
net beoogde doel. Dit blad, mans voor
ue eerste inani verscaijnenu, zal ia
zooverre aiwijKen van anoere vakbla-
ueu uit dansieerttarsaringeu, dat geen
tecunisohe zaaen noen arukefen om
trent het interne leven onzer Vereeni
ging oen lezer worden aungebouen.
uiteraard hebben deze voor den leek
geenenei waarae. Wij zu-ien traon-
ten den iniioud van ons blad zoo ia
aoen zijn, aat ieueroen op ue hoogte
Kan komen van net veeizijüigc nut,
hetwelk goed dansonderwijs kan af
werpen.
urscuiiienue artikelen iu dit eerste
nummer handelen over de danskunst
en over het mouern dansen. 1. van
htratum geeft evn nistorisoiio bcschou.
wing: Saiondanskunst en jiolilieit.
Nog een nieuw periodiek valt aan
te kondigen: „De Technische mjver-
noidsvakken": een uitgote van J.
Clausen te Amsterdam. Hoofdredac
teur is de heer D. Zwïers en redac
teur de lieer Willem Noorlunder. Ten
kenschetsing van het doel van dit pe
riodiek dit citaat uit de inleiding van
den heer Zwiers.
Het vakonderwijs, wil het den Ne-
derlandscben leerling en leeraar blij-
en boeien, moet vrij zijn van sleur
en onverschilligheid. De kunsten en
technieken sohrijden immer voort»
Elke dag brengt op hare gebieden
nieuwe verrassingen. Het is noodza
kelijk dat het .Ni.jverheidsonden\ ije
hiermede rekening houdt, alle -.miser-
vatismo schuwt en zich als het ware
dagelijks vervormt en aanpast aan
eischen welke kunst en lechniek
stellen.
Ons nieuwe blad wil ue ri-schheid
van het Nijverheidsonderwijs in elk
opzicht bevorderen en stelt nare ko
lommen open voor ieder die daarom
trent iels te zeggen heeft. Het zal bo
vendien gerege'd zorgen voor interes
sante bijdragen betreffende de ken
nis van kunst, techniek en materiaal
der nijverheidsvakken en wil teven3
nuttig ziin door het opnemen van of
ficieels mededeelingen en van de
schriftelijke opgaven van de examens
voor de nijverheidsakten.
In dit eerste nummer een artikel
an J. D. Ros over het bordteekenen,
en gedachten over Bouwkunst doort
J. H G. P. de Rouw; benevens eoni-
ge kleinere bijdragen.
Verschenen is:
Bij de firma H. D. Tjeenk Willink
en Zoon te Haarlem in de serie Onze
Koloniale Landbouw de tweede druk,
an Cacao door prof. dr. W. Roepke,
hoogleeraar aan de Landbouw hooge-
school te Wageningen. Het handelt
ier de cacao-cuituiir op Java.
Bij de N. V. Drukkerij en Uiigovers
maatschappij Dante AUghicri te Am
sterdam „L&erboek der R.-K. Vakbe
weging" door P. J. J. Haazevoet. In
leiding. Jn dit geschrift worden twee
stellingen pntjvikkeld: 1. Het gewicht
en de verantwoordelijkheid van het
bestuursambt "vloeien voort uit liet
wezen der R.-K. vakbeweging en 2c.
Veelzijdigekennis, tact, toewijding
en ijver, zijn noodzakelijk voor de voi-
'Oering der veelomvattende taak der
R.-K. vakbeweging.
Aan liet einde van do inleiding
zegt schrijver dat hel Leerboek der
R.-K. Vakbeweging hoofdzakelijk ge
schreven wordt oni te dienen als
handleiding voor ixsLsrus eden. lljj
drukt den wensch uit dat men een
maal overtuigd zal worden van rie
noodzakelijkheid van een instituut tot
systematische opleiding van vukver-
eenigingsleiders. w aar niet alleen so
ciologie wordt bestudeerd maar waar
ook organisatorische talenten tot ont
wikkeling worden gebracht cn w.unj
vraagstukken van tactiek worden be
sproken en dat dit hoek een beschei
den poging zal z.ijn tot oprichting
an zulk een instituut te geraken.
Bij de firma AE. E. Kïmver te De.
venter De ïnvalidUcltsrente. Wan
neer, hoe en hoeveel uitkeering en
door wien, door Th. W. te Nuyl, ge-
■olgd door De taak van den "usarts
n verband met deze rente door V.
Gravest ei n, arts.
Bij de Hollandia-drukkerii te Ba&rn
in de serie Groote denkcrs van dr*
II. W. an der Vaart Smit een stu
die over Wilhelm Windelband, een
der leidende geesten van ce tijdphi-
losophie.
In zijn inleiding doet schrijver op
merken. dal aan Windelband A dank
to weten het ontstaan der Zuid-West-
Duitsohc of Badensche richting van
het neo-kantinisme en dat het nco-
kantinisme, mede door den eminenten
arbeid van Wintelband. tot een der
mate krachtige ontplooiing is geko
men dai wie Kant wil verstaan ini
heeft veroverd en tegenwoordig den.
hoofdtoon heeft in de phüosophischo
discussies.
Schrijver geeft dan een hechrijvinj»
en karakteriseering van Windelband'»
„leven en '.verken" en een uiteenzet
ting van enkele hoofdpunten zijner
philosophie. Hij doet daarbii uitko
men dat wie kant wil verstaan irt
Windelband een onovertroffen gida
vindt.
In onze dagen, nu zoo velen zic3i|
aan wiisgeerige studiën wijdden til
de wijsbegeerte aller belangstelling
heeft, is ait geschrift een we 11: om a
