ÏU: REGENTENZORG. Stadsnieuws 40e Jaargana No. 12083 Verschijnt dage'iiks, behalve op Zon- en Feestdagen MAANDAG 30 OCTOBER 1922 ABONNEMENTEN per 3 maanden: Voor Haarlem en de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd II ADVERTENTIENVan 1—regels f 1.75iedere regel meer 36 Cts. Reclames 60 Cts per re-rel. Bij ^js (kom der geineenie) f3.571/,. Franco per post door Nederland f3.871/,. Afzonderlijke nummers fü.15. Geil- abonnement aanzienlijk rabal. Twaalfstuivers-advertentiên van Vraag en aanbod van 1—4 regels W Cts lusireerd Zondagsblad, voor Haarlem en omstreken f0.571/,; franco per post f0.65. Post Giro 38810. pei plaatsing, elke regel meer 15 Cts. contant; buiten het Arrondissement dubbele prijs. Uitgave der N.V. Lourens Coster, Directeur-Hoofdredacteur J. C. PEEREBOOM, Telefoon 3082 l| Directie en Administratie: Groote Houtstraat 83. Telefoonnrs. Redactie 600 en Administratie 724 BIJKANTOOR voor Santpoort, Velsen, Velseroord, Wijkeroog, Umuiden, Beverwiik enz. DR1EHIJJZERKERKWEG 2, VEL8E.M, TELEFOON 35k< EERSTE BLAD NUMMER BESTAAT UIT TIEN BLADZIJDEN. Agenda HEDEN Maandag 30 october. Stadsschouwburg, Wl.sonfiiMn. De Magliespelers- Shakepearc's „Mac beth", S uur. «rhouwburg Jansweg. Ensemble Êjjlser er Hesse- „De Koningin vair lion t mart re", 8 uur. Oud-Holland Verwulft: Strijkorkest. Tea-room Luxor Theater, o Groote Houtstraat's middags 3.30—5.30 en 's avonds 8>0.30 uur: Concert. Cinema Palace Foyer: Middag- en Avondconcert 3'— 5A en 811 uur. Bioscoopvoorstel lingen dinsdag 31 october. Stadsschouwburg, Wilsonspleinr Het Chocoladejuffertje (Volksvoorstel ling, 8 uur. Schouwburg Jansweg. Ensembla Sol-er en Hessc: „De Koningin van Montmartre", 8 uur. Waaggebouw. „Kunst zij ons doel' Lezing Prof. Dr. M. Eisler, 8 uur. Kerkgebouw Raaks. Chr. Geref. Jong. Vereen. „Eben-liaëzer". Lezing Ds, VV. Bijleveld, 8 uur. N.V. 1-ilmfabrick „h'ollandia". Jaarl. Algem. Vcigadering van aandeelhou ders, ten kantore der Vennootschai 4.30 uur. N.V. v.h. Claes Tilly. Jaarl. Alg. ver- gadering van aandeelhouders ten kan tore der Vennootschap, 3 uur- Bazar Hofje van Oorschot (Kruis straat), 10—12, 2—4 uur. Ouu Holland Verwulft, Strijkorkest. Tea-room Luxor Theater, Groote Houtstraat: 's middags 3.30—5.30 en 's avonds 810.30. Concert. Cinema Palace: Foyer, Middag- en Avondconcert 3J—5J en 811 uur. Luxor Theater, Groote Houtstraat: Bioseoouvoorctelling. 8 uur. Schouwburg De Kroon, Gr. Markt, Bio?- 'ov.-i-i-lei.inc. 8 uur. Cinema-Palace, Groote Houtstraat: Bin-=<-nouvoor6tel.ine. 8 uur. S cala-Theater, KI. Houtstraat 77: Bioscoopvoorstelling, 8 uur, Flora-Theater, Kleine Houtweg: Bioscoopvoorstelling, 8 uur. Velsen. Gemeenteraadsvergadering, I7 uur. Heemsfeedsche Brieven. DE PAS OVERLEDEN AMBTENAAR SNIJDER EN ZIJN TIJD OP- TREDEN VAN DE S. D. A. P. DE SJOK SJOK CRENSRECELIN GS- 'LANNEN EEN VOLKSBADHUIS EN NOODZAKELIJKE WONINGEN ÊE. NIEUW VEREENICIN GS CE BOUW. liet overlijden van den lieer Snij ders brengt een vroegere phase van bei besuiau van ons aorp weer in her innering. Toen nog niemand aan Ue .weelde van een nieuw Raadhuis dacut, zat Snijders 111 het oude (nu de woning van Br. Co.enbrander) en was cuef van éCn ambTenaar, zeg ge één. De heer van Lennep was toen buigemeeiter en de heer Wolbers se cretaris. Het dorp was toen nog niet veel andere dan don), de villa's, dit wij nu .kennen m de parken, beston den nog niet, de parken zelf waren nog niet voor bouwspeeulanten open gezet. Oosterhout hield zijn hekken voor wauderlaars dicht, de heer Victor bewoonde als particulier Zuiderhout en van 't bestaan der overblijfselen der oude buitenplaatsen aan de west zijde, die 'alei- ramen het Bosch tn "Vaart-kwartier zouden vormen, droomde geen enkele dorpeling. Toen kwam de trek naar buiten. Haarlem groeide over zijn grenzc-n heen, be trekkelijk kort achter elkaar presen teerde de bouwspeculatie drie parken en toen de gemeente zich daardoor uitzette, kwam meteen de behoefte aan een modern Raadhuis. bnijnere is daarheen nog mee ver- huisu, in oe nieuwe aualiteit van commies-chef dor secretarie. Na den heer Wolbers was de heer Col'ot d' Escury secretaris geworden, na do zen de heer Ssvoifs. Misschien is dat een teleurstelling geweest voor den ouden, orvaten atlihtenaar. Maar hl, kon de uilbreidingvan Heemstede niet bijhouden en den nieuwen tijd ook niet. Langzamerhand verdiepte hij 2ich meer in het verleden, verkoos dnl boven de nieuwe bedeeling. Ln zoo kwam in 1914 het moment van Zijn pensioneorinjr en sloot zijn amb telijk leven al Zoo gaat het oude heen en ont staat het nieuwe. In ons goede Heemslede is een afdeeling van de S. D. A. P. opgericht met aanvanke lijk zee en dertig leden. Er zullen er wel meer komen en de ingew-jlen, die de kaart van de politiek kennen en aan het neuzentellen gewend Zijn, voorspellen al, dat er ook eon S. 1). A. P. tnan in den Raad zal worden ge kozen, zelfs welen zij te vertellen, dat de candidaat een zoon van den liper Gerhard zal zijn, het lid van de Ka mer, dat de afdeeling hier stichtte. Een en ander is lichtelijk voorbarig, maar dat bij de verkiezingen n-ke- hing D.et de nieuw hier opgetreden organisatie gehouden zal worden ls wel zeker Boe zal het dan met onze gemeente zirn? Do plannen van de Haor'.emsche prencreee ine ontwikkolen zich op ziin best langzaam, missobien wel in het geheel niothet Laatst, wat de Heemstedere or over gehoord hebben, was het bericht in dit blad, dat de ■tukken van de gemeenten dJe er bij betrokken ziin, nog niet oompleet wa zen en dat er dus van afhandelen vóór 1 Januari 1023 geen sprake zal nin. A'licht niet vóór 1 Japuari 1924. ,,Of nooit", verzekeren som mi con. die van dien beginne af aan ver «kerd hebben, dat er van de heele »ren3Wiizivin-)' niemendal komen tou. Daar de beslissing tenslotte niet bi onze hand ligt, is het evengoed mn?<?]jjk. om er het eene a's het an dere van te verwachten. Dit staat wel Tast, dat elk plan van grensuitbrei- ding van eonige bcteekenis groote «adeelen meebrengt voor al de ge- Remeenten. die er.bij betrokken zijn, ook voor de anne'xeerende gemeente zelf, omdat de toestond zoo onzeker en niemand, terwijl zulk© belang rijke plannen hangende z-in, den j106 ^.°°R ooi gewichtige dingen te doen, die met grensplannen verband houden. Dit is minder een grief tegon g-cnswii.'.ioin? a's zoodon if don wel tc fon de uiteret langzame procedure, die «x>Dt over vele schijven on door be- fenohebbenden bovendien nog kan women vertraagd. Waarom moet het naren duren, vóórdat een veraock •ot m-enswiizlehig voorbereid, too-rc- 1 I. TcrdodiovJ-, en bestreden, ten- lotte door de Tweede Kamer inge willigd of afgewezen wordt Waarom Alleen om de traagheid van werken der open/bare besturen, verergerd door het ontbreken van dwingende termij nen in de totaal verouderde wet. Hadden mannen van zaken zooiete onderling te bedisselen, zij zouden het. I11 een tiend»1 gedeelte van den tijd hebben afgedaan. Zooals het nu gaal, worden aan de gemeentebesturen de handen gebon den. Nieuwe toestanden treden op. waarmee noch door den aanvrager, noch door den af wijzer rekenin" kan gehouden worden. Speculanten heb ben ruimschoots gelegenheid, de zaak nog inRowikko'der te maken, ten slotte heeft de Kamer te beslissen over een voorsteldat ia velerlei op zicht zün eigenaardig barakter kan heb-ben verloren. Ware het tempo sneller, dan wisten nnrtijen veel gau wer. waar zij aan toe ziin en zouden daarmee met hun verdere plannen rekening kunnen houden. Dat geldt voor Heemstede bijvoor beeld ten opzichte vau zijn onderwijs, dat nog lang niet is wat het zijn moest, van zijn brandweer, die noodig gemo derniseerd moest worden, van zijn rio- lecring, van zijn administratie mis schien wel. Hoe weinig lijkt het Heem stede uit den tijd, toen Haarlem de eerste aanvraag deed, op het tegen woordig Heemstede. Er is een half nieuw dorp verrezen in de lanen en wegen bezuiden de Koedieflaan, de Landzichtlaan, de Schouwbroeker- straat, do Oosterlaan, de Havenstraat, de Posthuislaau, de nieuwe bouwveree- niging, gesticht iu de nabijheid van de Gamplaan. Het»et denken aan den redenaar, die een rede hield over het allerbeste systeem vau petroleumlam pen en zich zoo ijsclijk vervelend van zijn.taak kweet, dat hij zelf en al zijn toehoorders er van in slaap vielen toen zij wakker werden was het twin tig jaar later, zij zelf oude menschcu geworden en de petrole.mlamp al iang door het gasgloeilicht en* ent op zijn beurt door het clectrisch licht ver vangen. Gelukkig kan dit niet meer voorko men. Niet omdat er geen vervelende sprekers ïueer zijn, maar omdat de fis cus al lang ecu deurwaarder op de ver- gadrmg zou hebben afgestuurd, om eens te gaan zicu, waar zijn belasting- penningen bleven. Mijn grief over de trage behandeling door de openbare besturen en de gebrekkige wetsbepa lingen, staat er niet minder vast om. Vvil men een ander beeld? Het ge meentebestuur, dat een grenswijziging aanvat, moet wel bedenken, C hij zich stort in een rijstenbrijberg, waar bet misschien nimmer door zal komen en waar net zich in elk geval een indi gestie aan eet. Do Staat is een prachtig principe. Maar ach, wat zit zijn lichaam slecht in elkaar; met half versleten draadjes en touwtjes, niet hier en da..r gekrom de scharnieren en wat ceweegt hij zich traag en langzaam, zoodra dat van zijn gebrekkig corpus gevergd wordt En dan sprak ik nog maar alleen van de schade, die aan de gemeenten wordt berokkend. Nog veel meer wor den de ingezetenen persoonlijk in hun plannen en ondernemingen belemmerd en gehinderd. Gelukkig dat zij 0 brekkige manier, waarop zij geregeerd worden en voortgaan te doen, wat hun hand vindt om te doen. In een be schouwing over de laatste Raadsverga dering werd in dit blad a) een en ander over den gunstig en toestand van do Heemsteeclsche financiën ge zegd. Hendrik van Heemstede, die geen koe is, zal daarover niet herkau wen, maar wil toch eens vragen, of nu de tijd niet ckomen is, om een volksbadhuis te stichten en dus terug te komen op een plan, dat wegens den onspoed der tijden van do agenda verdween- Een volksbadhuis is immers geen weelde, maar een noodzakelijkheid. Misschien wel een bezuiniging, omdat de openbare hygiëne hoiulcrde ver- uleegdagen in een ziekenhuis spaart. En nu Hendrik dan toch de stoute schoenen heeft aangetrokken, herin nert hij bescheidenlij k aan de wonin gen, die hier nog altijd moeten wor den bijgebouwd voor de overbevolking. De gemeente heeft bouwterrein ge noeg, is het voor dit doel ongeschikt, dan kan zij anderen grond koopen. Te recht zegt het spreekwoord„waar een wil is, daar is een bouwterrein." Deze twee nuttige zaken komen al licht nog wel eens aan de orde in een nieuw vergadergebouw, dat in onze ge meente wordt ingericht voor veree- nigingen van allerlei aard. Zoo heel rijk aan vergaderruimte is ons dorp niet, het R.K. Vereenigingsgebouw en het lokaal voor Christelijke Belangen zijn zeer goed, maar hebben uit den aard van de zaak elk een speciaal doel. Het nieuwe Vereenigingsgebouw is niet nieuw in den zin van „neuf", maa» in de bcteekenis van „nouveau", waar uit blijkt, dat de Fransche taal in dit op zicht rijker is, dan de onze. Deze op merking is afkomstig van den directeur van dit blad de slimme lezer begrijpt wel, dat ik die bier overbreng om tac tische redenen. Het was vroeger, om tot mijn zakelijk betoog terug te Jceereo, heel vroeger een bollenschuur, weid daarna door de Gereformeerde kerk alhier tot kerkgebouw ingericht en nu, na een pauze van doelloosheid, geko men in handen van een combinatie, die het aan vogels van diverse pluimage verhuren wil. Dc afd. van den Volks bond, verccniging tegen misbruik van sterken drank, de afd. van den Protes tantenbond en de Heemsteedsche gym nastiekvereniging zullen er een ondei- dak vinden. Voorzitter is de heer Bron en concierge de heer Booms, die vlak bij zijn womng heeft. En ziedaar alles, wat Hendrik van Heemstede ditmaal te vertellen heeft. Dat het de laatste dagen al knap ge vroren heef, weien wij allemaal wel hu, wat een vroege winterl En dan te moeten denken, dat het nog minstens vier maanden duren moet Van een bakker, die ontslag vroeg, ga ik u vertellen, en van een naaimoe der, die gestorven wasvan een nieu wen schoolmeester en van nieuwe ra men in de eetzaalvan witte boonen, die door vocht bedorven waren, en van een voorraad tarwe, die noodza kelijk aangevuld moest worden. Alle maal huiselijke dingen, waarmee ik u niet zou durveu opnouden, indien ik niet wist, dat go hun waarde voor on- zo kennis van liet verlede.i erkende kleine bijzonderheden zijn wel eens als ooggetuigen, die gezien hebben wat aan veler aandacht is ontsnapt. Huis houdelijke zaken ga ik met u behan delen, van dezelfde soort als die, waar mee de regentessen van net Arme Kinderhuis bezig waren toen Jan de Bray ze op het doek bracht. De scbil- dej- trof ze aan bij haar wekelijkschen arbeid op Vrijdagmiddag, maar de bezige vrouwen stoorden zich in het minst niet, aan hem. Hij mag het kas boekje van de binnenmoeder zien en lezen wat er met hoerenkrijt op het leitje is geschreven en de stapeltjes geld tellen, de ontvangst der peu- ningmeesteres. De boekhoudster legt zelfs de pen niet neer en de regentes, die het linnen tusschen de vingers iccrnt om zich van zijn duurzaamheid te overtuigen, geneert zich evenmin om den portretmaker en denkt er niet aan het reeds los gemaakte stuk ter zijde te schuiven. Schilder maar rus tig voort, kunstenaar, gij, die deze matronen zoo „levendig en actieus" weet af te beelaen. Voltooi uw mees terstuk, waarin het nageslacht uw vaardig penseel zal bewonderen, en dat het dankbaar zal aanvaarden als een stukje intieme hist-orie. Regenten en regentessen waren er 11 de arme kinderen, niet omge keerd, en wie deze verzorgers der schamele jeugd in al hun deftigheid ziet tronen op het schilderij, dat even hun ijdelneid mag gestreeld heb ben, vergeet dan ook de „Jaapjes" van .•oorheen niet, en de gezellige kamer )i) het regentenstuk ziet hij aiB een dein onderdeed van het groote en ongezellige huis met, zijn binnen plaats, waarvan do meeste ver trekken hun licht krijgen. Allard Pierson heeft dc binnenplaats van een oud Amsterdamsch huis eens de stille getuige genoemd van hcetc en over vloedige tranen, en de droefg: hcid geschetst, die zich van het landsche kind kou meester maken, dat zich hier nauwelijks van God bemind of tot geluk geschapen voelde. Zoo zal ook de binnenplaats van het oude godshuis wel menigmaal gezien hebben, hoe het arme kind, met den neus tegen de ruiten gedrukt, naar buiten zat. t® turen, als vroeg het haar waarom alles zoo grauw en somber leek. liet Arme Kinderhuis althans gaf zijn bewoners gereede aanleiding tot dergelijke overdenkingen, üp dc tce- kenmg van Spilman uit het jaar 1759, hierbij afgedrukt, kunt ge zien, hoe het huis wegschuilt achter deu hoogen stadsmuur- Langs den wal twee tuin tjes, aan weerszijden van het' speel- huisje, dat regenten en regentessen daar 111 1751 voor gezamenlijke re kening lieten zetten. Hier kunnen zij 's zomers, na volbrachten arbeid, ge voeglijk uitrusten, dc liceren op Maan dag de dames op Vrijdagmiddag, en genieten vau het uitzicht op den bui tensingel, de bleekerijen bij het Ga renkokers8luisje, de weiden en duinen onder Bloemendaal. Een mooie tce- kening van Waterloo, die er wel meer in Haarlem's omtrek gemaakt heeft, ;eeft u een indruk van hetgeen het loepeitje tot een prettig zitje maakte, hetgeen een kinds is anders dan wij. Wie in het huis moest blijven, kon van deze heerlijkheid intusschen niets zien, of bij moest toestemming hebben om net torentje der voormalige kloos terkerk te beklimmen, die nu tot eet zaal is ingericht. Aan deu kalen muur, recht onder den toren, hangt een klok, die heel en half slaat. In deze ruimte, waarin het daglicht valt door vijf kerkramen tegen heb Noor den, klinkt haar stem over de vijf lange tafels als een waarschuwing om stil te zijn en ordentelijk. Waart door dit huis de geest van Maria vun Magdala, die naar klooster aan pest lijders moest afstaan, die op hun beurt plaats moesten maken voor behoeftige weezen? Is hier boetvaardigheid het eerste gebod Straf gaat het toe in de ze kleine wereld, waar de binnenva der heerscht. Hoe men er den Zon dag viert? Bij winterdag te zes uur gauw aankleeden bn net schijnsel twee kaarsen. Op hun weg naar beneden ontmoeten de kinderen een mand, waarbij vader heeft post ge vat om zich te kunnen overtuigen, dat niemand vergeet daarin zijn vuile goed te werpen. Alleen de meisjes krij gen een warme stoof en tegen half acht verschijnen de meesters om tes tamentjes uit te deelen. Dau luidt do klok voor het morgengebed, de kin deren stamelen het formulier des geloofs, ze gaan „de plaats om" ter kerke, en de meesters zullen toezien, dat de jeugdige kerkgangers „aan dachtig toeluy sieren en stille zijn anders thuis komende dezelve daar over straffen met woorden of wel met slaagen". Maar du Zondag is pa« begonnen. Ka de predikatie het middagmaal. Vader klopt op de tafel, zijn kinderen staan op, moeten stil zijn, terwijl een der jongens haastig liet gebed „voor den eeten" opzegt. Zijn buurman is aan de beurt om een hoofdstuk uit den bijbel voor te lezen, weer zijn de kinderen stil en de binnenvader zit bij de dour „of iemand ook na het ge bed komt, en hem dan met woorden of wel met slagen straffen of met achter de tafel te ziten naer gelegenheid"- Half een naar de miadagkerk, daar- v mag ieder zijns weegs gaan, vijl uur thuis. Tot half zeven worden de jongens op do zaal ,,in stilte" gehou den, lezen een kapittel, zingen een psalm. Moeder catechiseert mmtddeh met de meisjes in :t schooi Zeven uur {ireeies avondeten, dan naar bed. een lalf uur om uit te kleodeu, de slaap zaal gaat op blot. In het Arme Kin derhuis iB de Zondag gevierd. In „stilte en omrag" zal hier alles gehouden worden. Ook op dc zieken zaal. Ook daar wordt s morgens cn 's avonds het morgen- en avondgebed, benevens bet Onze Vader en de twaalf artikelen des geloofs overluid uitge sproken, en het zieke kind zal het meester nazeggen. En als het in zijn gezonde dagen „zich komt te vergrij pen met kaart of teerliiigapc 1, tabak- drinken of andere onbehoorlijkheden, dat schandaal of ergernis zoude mo- wordt de eetzaal tot strafzaal, waar de binnenvader, geholpen door de meester, den verdwaalde „in presentie van de regenten en al de jongens met de roede op Laar billen kastijd". Zoo doet hij „ais een goed, eerlijn cn voorzichtig binnenvader schuldig is te doen." Zae het- huis er nog eens op aan 3 Een lach moet binnen zijn mu- eii wel schril weerklonken hebben. Regentenzorg I Ze leefden niet in de „eeuw van het kind" en dachten over im toch, wat anders sprak hier dan Dun goed hart? Wat deed huu de vaak zware zorg voor de misdeelden en ver- latcuen op zieti nemen, indien het niet hun bariïibartigheid was. Ze trokken zich het lot der arme kinderen aan mt plichtsgevoel, geureven door gehoor zaamheid aan Lot geDod van naasten- helde. Wie dit vergeet miskent- hun goede bedoeling eh over Let hoold, oat de godshuizen velen tot rijken ze gen zijn geweest- Medegevoel spreekt menigmaal uit hun daden en woorden, en ik mag niet nalaten, zij 't een vol gende maal, ook daarvan ieta mede deelen. H. E. KNAPPERT. Se werkwezen ueinaostratie Zaterdagmiddag heeft alhier de aan gekondigde wcrklüozeniiemon&tratie van den HaarremsGhen Bestuurders- boud plaats gehad. Te half i.xie werd de vluchtheuvel van de Groote Markt door de politie onder leiding van den inspecteur den heer Koker, afgezet, waarna de stoet geformeerd werd. Aan het hoofd- ward een groot wit doek meegedra gen, waarop de woorden: „Arbeid voor de werbloozen; regularisatie van den arbeid". Daarop volgden liet vaandel van dou Haorlemsohen Be stuurders bond en de verschillende or ganisaties met ontplooide banieren. Naar schatting namen ongeveer 890 personen aan den optocht deel. Be halve de zooeven genoemde leus, wer den nog de drie volgende meegedra gen: „Voor hen, die de were'd opbou wen, Ls er geen geld beschikbaar"; „Werkverschaffing is beter dan steu nen" en ,,De crisis- en sei wen werk- loozen ziin geen armlastigen". De stoet, die onder leiding stonol van tien neer Louis C. J. roppe, se cretarie van den Haarlemse/ten L stuuruorsbond, maakte een sobere» en ernstige» indruk en ging langs ».- route, die in ons blad reeds gepubli ceerd is. Onderweg trok de betooging veel belangstelling. Op hel terrein van de voormalige. Haartenksche Kaloenmaa.Vonapi- l vormden ae deelnemers een groot. lialveh cirkel om den heer Van «er Wal, Kien voorzitter 'van den Nod. Bouwvakarbeid-ersboiid te Amster dam, die een rede zou houden 0111 de elschen, door bet N. V. V. in overleg met do Kamerfractie der S. D. A. P. aan de regoering te stellen, toe te liobten. Na een korte toespraak van deij heer Poppe verleende deze het woord aan den heer Van der Wal. „Wan neer we, vrouwen en mannen", al dus begon hij, „het huidige tijdperk doorleven en nagaan, wat er in -ie lautste jaren is voorgevallen, dan moeten we toch zeggen, dat we sne leven. Hoe versch liggen ze nog in ons geheugen, de gedenkwaardig i woorden, door een van Nederlands grootste Staatsmannen in 1914 ge sproken: „De regoering zal zorgen, dat er In Nederland geen honger zal worden geleden". Deze woorden wor den thans nu het heele mensclidom nog zucht onder de naweeën van den oorlog, wel hitter en scherp go'ogen- straft. Zij werden gesproken op oen tijdstip, toen de heele wereld sidder de en de Nederlanders niet wisten, of oils land al dan niet in den oorlog! zou worden betrokken. Het leek wel, alsof de afstanden tusschen de par ijen, die anders zoo ver van elkan der verwijderd stonden, wegvielen. Gemeenschappelijke vrees werd het mitldel, om de partijen tot elkaar t« brengen Fr kwam een heerlijk saam- lioorigheidsgov-oel. In dien tijd i- ook door de arbeidersorganisaties goed er mooi werk verricht, toen het bleek dat de regeering, na van den eersten schrik bekomen te zijn, steeds meer aarzelde, om de gvgeven beloften in te lotöen. Toen kwam de tijd, dat de regcervng tot de armen afdaalde, on. ie. te beloven, dat hun leed zooveel mogeliik zou worden verzacht- Dat was in do vermaarde maand Novem bcr van 1918, toen een stroom van be roeringen over de heele wereld en ook 111 Nederland kwam en toen de cene regeering na de andere werd ver»too- te.n en door een andere vervangen. Bang, dat tic revolutie ook in 1 land zou komen, kwam de regeering gauw met beloften, overvloeiende van liefde voor de arbeiders! Als dezen dan maar niet raakten aan de be staande verhoudingen en zich tevre den wilden blijven stelle» met d<t pla .ri in de maatschappij, die z« to dusver bezet hadden. Die beloften zii1 evenwel niet alle ingelost- Na di vleugje van democratie kwam d oude reaetio -aire neiging \ve«r .i ven. Do regeerine betreurde het, dat zij die beloften gedaan en reeds voor een gedoe Ito ingelost had. Men gin. weer zinnen - p middelen, om het loon te verlagen en den arbeidsduur tt? verlengen. De stemmen der kapl- -- ergernis zoude mo- ta'isten werden stoeds krachtiger, gen geven aan eerlijke luiden", dan om dc regeering tc bewegen, weor den reactiorairen koers uit te gaan. Wel ke oinstanaigkeden zijn daarvoor gun stiger, dan de lijd van crisis en werk- loosoeid? Toen de huidige ensia kwam, wisten de reactionairen pre cies, waar die aan te wijten was, na melijk aan den korten arbeidsduur en de hooge loonen der arbeiders. Als die weer veranderd worden, zou de crisis weor verdwijnen! Eén ding vergaten evenwel de reactionairen e» wel, dat de vakorganisaties niet meer zoo zwak waren als in 1914. Er kwam, toen strijd, dat tweesnijdend zwaard, dal altijd offers vraagt, niet alleen, kapitalisten en van de industrie. En was evenwel éen middel, dut het mo gelijk maakte, om zonder fel verzet) van da arbeiders, maar ook van da van de arbeiders verslechteringen in. te voeren. Dat middel was de werk loosheid. Wanneer de slachtoffer*» aaurvun weken en maanden zonden werk zouden rondloopen en in de ge zinnen bittere armoede werd geleden, dan zouden de arbeiders wei toege ven. Er moest eerst ellende komen. De wr-rkloozenuitkeering was eoij doorn in het oog der reactionairen. Zij gingen smalen en zeiden, dat da arbeiders liever f 10 of f 12 steun wil len ontvangen, dan werken, zij het; ook tegen minder loon. Dc arbeiders hebben zich tegen dien laster lieftiw verzet. Ei zal van den winter in dui- zenuen eozinnen ellende worden gele den. Dat is de hoop der reactionaire»,, die beweren in het belang van de ar beiders te handelen, door de produc tie op te voeren, den arbeidsduur te verlengen, het loon te verlagen en den steun te verminderen. Welnu, de ar beiders willen óok de productie ver- hoogen, evenwel niet door een lango ren arbeidsduur voor hen die nu noa werken, maar door aan de duizen den werltloozen, die daarnaar hunke ren. werk te verschaffen. Monr daan willen de kapitalisten niet aan! Om dat wij weten, dat steun demoralisee- rcud op het zedelijk en moreel gevoel der arbeiders werkt, eischen wij pro ductieve werkverschaffing. Dat zal blijken geen economisch nadeel, maar1 een voordeel voor ons land te ziin. Maar die werkverschaffing mag geen niidciel wezen, om den loonstandaurxi '.e Uriikktn. Daar zullen we un- u-n sterkste tegen verzetten. Daarom moe ten de vakorganisaties ook bij de pro ductieve werkverschaffing medezog- giiigscnuj) krijgen, waarvoor zij ju- ren ïtuig heboeü gevociiteii en vvuur- zu gècii ajstanu wnieii uoen, om dat uit ae eerete stap zou wezci) tot erstappmg uer orgaiiisat.es. 111 1U14 kon men wel de iniJHoenen vinuen, zelfstandigheid v an ons land te beware». \V einu, er zu-icn oog nu; nog vyei miilioeiie» te vut oen zijn, om de werkloozen te helpen, want ook- de arbeiaers .stellen prijs op huui zelfstandigheid en op een gezonden arbeidersstand. De malaise mag niet bestreden worden ten koste van de ar beiders. Het kapitalisme, dat den we- reld-chaos veroorzaakt heeft, moet er ook zijn deel van krijgen. Wij eischeni dus versterking van dc financieels positie der werkloozenkassen, door bel subsidie tot 200 procent op te voc- de ondersteuning der arbei ders moet gaan over de schijf der or ganisaties. Daarvoor moet een post op de begrooting worden gezet. Deze zaak zal de volgende week in de Twee de Kamer door den heer Van tien Tempel worden besproken en tlnnj inoet u maar eens goed opletten, want dan zal het weer eons precies uitkomen, wie de vrienden en wie do vijanden der werklieden ziin". De heer Van der Wal, noemde ver volgens eenige eischen, die z.i. ver vuld moeten worden, namelijk brand stoffen voor de werkloozen tegen ge- reduceerden prijs, schoolvoeding en kleeding, opdat de kinderen zoo wei nig mogelijk van de ellende te lijden zullen hebben. Hii merkte op, dat op dezen Zaterdagmiddag in vele plaat sen een dergelijke demonstratie wordt gehouden. „De woordvoerders", zei spreker, zullen evenwel al'een suc ces hebben, wanneer zij weten, dat zijl gedragen worden door do éénswillen de arbeidersmassa. Dèn alleen kan tegen de reactie een dam worden op geworpen. liet is dus een cerate ebch, out de organisaties te versterken. El ke teruggang in het ledental wordt in de reactionaire kringen met vreugdo begroet. Alleen ecii sterke- organisatie kan het hoofd bieden aan het olles- overheerschende kapitalisme De heer Van der Wal ontving luid applaus. Onder het zingen van de „Interna tionale" gingen de betoogere rustic uiteen. NOODLOTTIGE SPRONG. In den nacht van Zondag op Maan dag, even over twaalf uur. sprong de 65-jarige B. F. C„ schilder, wonende Morinncsfeeg alhier, op do Br. .u van de in beweging zijnde clectrische train, komende uit, Amsterdam. Ilij viel en kwam onder de tram terecht mot het gevolg, dab het rechter onder- boen werd afgereden cn C- verschillen de ernstige wonden aan het hoofd be kwam 'Or. Te» Uevcr, tc hulp geroe pen, verklaarde dat dc man vermoe delijk overleden was, hetgeen bij nader onderzoek in hej, St. Elizabeths Gast huis ook werkelijk het geval bleek te zijn. TE SNEL RIJDEN. Tegen een zevental personen is proces crbaal op gemaakt terzake tc snel rijden in deze gemeente. Zij reden met ccn snelheid van 30 u 45 K M.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1922 | | pagina 1