Uit't Rfiopsodiuira.
BEURSOVERZICHT
HAARLEM'S DAGBLAD
Z/VTEKDAQ 11 NOVEMBER 1922 - TWEEDE BLAO
Rhapsodium, ibapsoclieGo deukt1
Aan bet oude Griekenland en aan den
Vhapsodc die hier rondtrok, in de
dagen van Homerus. Deze liedjeszan
ger wist op kunstigo wijze woorden
samen te voegen tot een lied, liede
xen tot een dichterlijk verbaal, dat
bij voordroeg in stad en dorp en be
geleidde met zijn snareninstrument,
de citer. Dit lied, brokstuk meestal
uit de Ilias of uit de Odyssee, was
zijn rbapsodie. Misschien spelen u,
bij het nooren van dit woord, de
Bongaarsche rhapsodieën van Liszt
door 't hoofd. Het zou begrijpelijk
zijn, omdat rbapsodie immers ook ge
bruikt wordt in den zin va i fantasie
©p bekende wijsj'ez.
Het ïb intusschen mijns ondanks,
dat het hierboven geplaatste op-
Bchrift dichterlijke of muzikale aan
doeningen wekt, uw gedachten om
hoog voert. Het onderwerp, waar
voor ik ditmaal uw aandacht vraag,
is daarvoor niet berekend, het neemt
geen hooge vlucht, maar beweegt
zich gelijkvloers. Er zit geen verhef
fing in. De rhapsode, waarrr.ee ik mij
bier behelpen moet, is geen Orpheus,
door wiens goddelijke stem rotsen
bewogen, wilde dieren getemd wor
den;., hij zetelt op een kantoorkruk
en 1
Bi* grijpt met ïu do snaren, maar
hanteert de gauzeveer; mijn rhapso
de, om 't ronduit te zeggen, is een
klerk ter secretarie en zijn rnapsodie
is de rekening die hij schrijft voor
secretarissen. Indien ge in uw teleur
stelling weigert verder te" lezen, wil
bedenken, dat het mijn schuld met ib,
dat dio van de achttiende eeuw zoo'n
dichterlijk woord kozen voor zoo'n on
dichterlijke zaak. Toch is het geen
onaardig woord voor een rekening
van uitgaven, dio in geenerlei ver
band tot elkander stonden en meestal
aan het toevai haar ontstaan te dan
ken hadden. Ze was een mengelmoes,
een allegaartje, en ziehier dan een
derde beteekenis die wii gewoon zijn
aan het woord rhapsodium te hech
ten.
Do zaak is ouder dan de naam .Joan
Anthony Graswinckcl, d> ouzo stad
'ruim veertig jaar als secretaris heeft
gediend en den 23en September 1822
van uit zijn woning op de Kleine
Krocht begraven werd, heeft ons zijn
aauteekeningen uit verschillende ste
delijke archieven nagelaten. Ze vullen
ecu zestieutal flinke deolen, die Dog
altijd als klappers dienst doeu- Gras
duinend in oude stadsrekeningeu,
vond do aartsscuffelaar in die van
1648 ecu som vermeld, die „de'the
sauriers in uitgave word:, gepasseerd
over verschot van verscheide minu-
téés volgens last van burgemeeste-
ren", waaruit hij besloot, dat in de-
zi-ri post de oorsprong moest gezocht,
worden van hetgeen in zijn tijd be
kend stond onder den naam van re
kening van 't rhapsodium. Kleinighe
den dus, door burgemeesters voorge
schoten. Geen onvoorziene uitgaven,
ai waren ze nies vooruit, te bereke
nen geen diversen, die verantwoord
weiden onder het „capittei van aller
hande zaaken". Maar „verschotten
van kleyne en toevallige zaaken, die
niet gevoeglijk op de rekening van
de thesaurie kounen werden ge
bracht".
Wat was hier een toevallige zaak.
Als zoodanig komt in aanmerking het
aanbellen van een „arme passant",
die om reisgeld vraagt. Nu eens is
het een soldaat, een proseliet, een ré
fugié, een .tudent in de theologie,
een officiersvrouw, een predikantswe
duwe, een „duyts vrouwmens" dan
weer een krijgsman, door d Turken
gevangen genomen, of een „arm pas
sagier met een gebrekkelijke vrouw,seg
gende te sijn een natuurlijke soon
van den Marquis de Mompeljan", een
Arabische prins, een dito „uyt 't ge
bergte van Libanon", een zoon van
mademoiselle Bergier, of „vier man
nen van een verloren reys gekomen".
Heusch, deze rekening is geen droge
lectuur, ze biedt afwisseling, en het
rhapsodium wordt een rarekiek,
waarin het verleden u voorbijgaat in
een bonte reeks v -n beelden, telkens
ander stuk. De zware koperen
bel van de Latijnsche Bchool is, lang»
een omweg, aaugeland in de winkel
kast van een koperslager in de Jaco-
bijnestraat. Daar trekt ze de aan
dacht van een der burgemeesters, die
er voorbij komt. Hij laat het voor
werp koopeu en schiet de koopsom
voor, want dit was een toevalligheid.
In de wateren rondom do stad leefden
otters, die evenveel va- visch hielden
als de heeren, die een vischrecht had
den, zoodat ge nog al eens leest van
een uitbetaling „voor een oude en
een jonge otter", of, indien het ge
luk diende „voor twee oude otters".
Ook dreef er wel eens een lijk rond,
een „verdronken" lijk zei men des
tijds, gul als men met woorden was,
dat voor een fooitje opgehaald werd.
Het leven was ook destijds voi gebeur
lijkheden, wisselvalligheden, die den
liedjeszanger de stof leverden voor
een lied, evengoed als den klerk
voor zijn rekening. Maar, zooals ik
reeds opmerkte, hij beweegt zich
gelijkvloers, hij schrijft d? kroniek
van het alledaagsche leven- Door
hem weten we, dat burgemeestereu
geld voorschoten voor „een sleetie
voor een vrouwmensch na Heemste
de" voor het halen van den vrocd-
mcesterde begrafenis van een
EranBchman, dien de buren niet wil
den dragenvoor die van een lijk
„int gevangenhuys verhangen"j als
schadevergoeding „te distribueren on
der de luyden, aie op de botermarkt
door 't uytbreken (d r gevangenen uit
het Tuchthuis) geleden hebben j om
te schenken aan een „behoeftig jong
man van Groeningen, in een herberg
siek geworden en siju schuit niet
kunnende voldoen"als uitkeeriug
aan den stadsoperateur vi twee
operatién.
Natuurlijk kan ik hier de heelc re
kening niet afschrijven. Ik deed maar
een greep om u te overtuigen, dat wij
werkelijk te doen hebben met een al
legaartje van uitgaven, en dat ui', 't
rhapsodium betaald werden „veree
ringen, aelmoessen, douceurs, beloo
ningen voor gevange otters, opgevis
te Lijkeu en diergelijke zaaken van
geringe importantie Zoo was het
althans ni dcu aanvang geweest,
maar wat was er in den loop der
tijdon van geworden.
Graswinckcl tekende bij den reeds
genoemden post op de rekening van
1648 aan: „Zoodanige post vind men
al vroeg jaarlijks in de vorige reke
ningen dan doorgaans bedroeg de-
selve drie a vier honderd guldens,
zijnde mij deselve in geene der vorige
rekeningen zoo hoog voorgekomen".
Het is opmerkelijk, dat in 1774, toen
deze verschotten w-aren opgeloopen
tot een bedrag van 2500 a 2600 gul
den, tien jaar dooreen gerekend, werd
besloten ter beschikking van burge
meesters te stellen een ijaarlijkscbe
som van 400 gulden, die nooit ,,ge-
ëxcedeert" zou mogen worden. Heeft
de secretaris deze bezuiniging aan
de hand gedaan? Hoe dit burge
meestereu hadden tot hun ontstelte
nis bevonden, dat veel kleintjes een
groote maken, eu dat hun rhapso-
aiuni „zeer merkelijk zoude konnen
werden gerctrencheeid, zo de het
overbrengen van de meeste posten,
die thans uyt dit rhapsodium betaald
werden, op de rekening van de The-
saurie, als door het atschafien van
eenige andere." inderdaad, hun reke-
ning van verschotten was ten cenen-
male van aard veranderd, ze was geen
j onderonsje meer van kleine en toe-
vainge zaken, ze was gegroeid tot
een echte rekening, waarop zich
groote eb -regelcl t rugkomende pos
ten hadden vastgezei.
Traktementen kwamen er nu op
voor eu emolumenten of buitenkans
jes. Voor de beereu der regeering
ieder 15 gulden „voor eer almanak",
voor den bibliothecaris 25 gulden per
kwartaal. De jongste of zesde
klerk ter secretarie, mijn rhansode
veronderstel ik, was er op geplaatst
met 150 gulden er de onderschout
.wegens 't oppassen van de ker-
misse". Men kende destijds vacan-
tie- noch kindertoeslag, -naar men
hield van „douceurs" de vijf-klerken
hadden jaarlijks 150 gulden te dee-
len en nog een kleinigheid „voor 't
extra-ordiuaris oppassen ten tijde als
secretarije wierd schoon ge-
maekt, als van cuts", ook de Jood-
sche kerk genoot een douceur van
vijftien gulden. Ik vraag u of dit
rhapsodium eigenlijk geen allegaar
tje is van wonderlijke zaken, het wordt j
gen potpourri. Deze pesten werden
grootcndeels overgebracht naar het
kapittel van traktementefl eh haar dat
van allerhande zaken en ter thesaurie
betaald. Andere behoef ik niet
noemen om u te doen gelooven, dat
er nog een reeks overbleven, die weg
gewerkt moesten worden- Maar het
gelukte vrijwel, en do uitBchottenro-
keuing vertoonde nu weer „zaaken
van geringe importantie, benevens
eenige kleyne verschotten van zegels
en briefportenalle hetwelke bij den
anderen gereekend gecalculeerd mag
worden, geen driehonderd gulden
jaars te zullen bedraagen".
Zoo was men dan nog even ver als
i het begin. Neen, minder ver,
immers de uitgaven waren wel ver
plaatst, maar niet verminderd. Die
KuuBt verstaat zelfs de rhapsode niet.
Maar daarop heeft hij zich ook nooit
beroemd. Ik voor mij ben hem dank
baar, dat hij ons in zijn rhapsodie
van oude tijden zingt en daarin me
nige aardige bijzonderheid heeft me
degedeeld.
H. E. KNAPPERT.
DE NIEUWE E1SCHEN DERKTMAUSTEN EN DE DALINC VAN
DEN FRANC DEPRI MEEREN DE MARKT.
HERSTEL OP DE NIEUWE DUIT SCHE VOORSTELLEN EN DE
UITSLAC DER VERKIEZI NCEN IN AMERIKA.
310 November 1ÜÜ2.
In liet grootste deel oer algeloop en
berichtsweok heelt een onbeuaaghjue
stemming ue overhand op tie lonil-
senmailit gouaü. De nieuwe eisen en
der- Kemailsten met heirekking op
(Jonstantinopei en de Daruanellen
helmen opiupuw do aanuucm gevcs
tigd op de verrassingen aie de Bal
kan kun opleveren, terwijl de gesta
dige val van den Franc ook niet ge
schikt was een meer bemoedigende
houding in het leven te roepen. Ver
der werden de berichten die over de
vorderingen der Commissie van Her
stel te Berlijn worden vernomen, niet
zeer hoopvol geacht, alle factoren die
er toe medewerkten dat ter beurze
niet veel werd ondernomen en velen
deed besluiten de winsten zoo deze
nog konden worden gemaakt., te se-
curceren. Vooral op den dag dat de
eischen uit Angora betreffende d« ont
ruiming van Constantinopel bekend
werden, was de aandrang tot verkoo-
pen grooter dan de laatste weken het
geval was, te meer omdat zich daar
bij nog een opzienbarende daling in
het Fransche devies voegde. Men
heeft voor deze daling geen gegronde
motieven kunnen aanvoeren. De be-
talings-bolans is niet ongunstig, ter
wijl ook de biljetten-circulatie in de
laatste maanden niet is uitgebreid.
De drang tot verkoopen van het Fran
sehe betaalmiddel moet hoofdzake
lijk worden geweten aan het optre
den der speculatie welke bij de wei
nig bemoedigende berichten uit Ber
lijn een goed toebereidden bodem
vond om hare operaties met kracht
door te voeren. De aan zekerheid gren
zende waarschijnlijkheid dat m de
eerste jaren door DuitscMand wel
geen betalingen zullen kunnen wor
den gedaan werd als motief aange
voerd voor een ongunstige verwach
ting betreffende het toekomstig ver
loof van den Franc-koers, voora! om
dat bii het uitblijven dezer betalingen
de Fransche begrooting een belang
rijk tekort zal moeten aanwijzen. De
eensgezinde afwijzende houding der
geallieerden tegenover de Turksche
eischen doed echter spoedig do mee
ning overheerschen dat met vereen
de krachten tie Turken wel in be
dwang gehouden zullen kunnen wor
den, zoodat van die zijde het gevaar
niet groot geacht werd. Bovendien
vond men in de houding der Londen-
scbe markt, waar rnen op de ver
wachting van een conservatieve meer
derheid bii de aanstaande verkiezin
gen, optimistisch gestemd is, ©enigen
steun, terwijl ooi; de laatste berich-
den. Onder verwijzing naar het ad
vies der buitenlanosche deskundi
gen heeft de Duiiscne regeering tuans
aai. de Commissie van Herstel een
voorstel doen toekomen dat in hooid-
zaak is gericht op cie staoiliseermg
van de Mark, hetgeen met behulp van
buitenlandscue credicten zou moeien
plaats helmen. Een internationaal
Bankierssyudicaat zou munelyk be
reid zijn een crediet van 500 mil-
lioen goud Mark te verstrekken, op
voorwaarde dat dit bedrag zal wor
den aangewend tot stabiliseering van
de Mark, waarbij d© Duitsche Rijks
bank een gelijk bedrag tot dit doel
ter beschikking zou moeten stellen.
Door het Dintenlandscti syndicaat
wordt geéischt, dat tot het tijdstip
waarop de te verleenen voorschotteu
21.'.'on zijn terugbetaald, geen beta-
J.upe i zullen worden gedam. De
Du.trcke regecring ve-wacii' van dc
aaioieuiing van dit voorstel niet alleen
dc redding van Duitschland uil zijn
fi/ncieele m icilijkheden, het in
evenwicht brengen der hegrooting
cu het tot staan brengen van den val
van tte Mark, maar vei trouwt ook dat
het plan zal leiden tot het hei-sta' van
don economischen toestand op zooda
nig niveau, dat het in staat zal zijn
do verplichtingen behoorlijk na te ko
men. Daar onder de tegenwoordige
omstandigheden wel geen betere voor
waarden zullen kuunen worden be
reikt, zal aan do geallieerden wel
gcon anderen weg openstaan dan dit
voorstel nagenoeg ongewijzigd aan to
nemen. Voor Frankrijk, welk land
voor een goed deel voor zijn staat
komsten op de schadevergoeding
aangewezen zou dit ongetwijfeld tot
groote moeilijkheden aanleiding kun
nen geven, indien althans van Ameri
ka geen belangrijk uitstel of kwijtschei
ding kan worden verkregen. Met be
trekking tot deze kwestie geeft echter
de uitslag der verlcieziugon m Ameri
ka goede hoop dat de uutoriteiten in
do Unie een minder afwijzend stand
punt auileu gaan ianeaieii ten opzich
te van de deelneming aan het her
stel in Europa- De democraten in de
Unie zijn vóór toetreding tot den
Volkerenbond en tegeu dc verhooging
der invoerrechten, zoodat ook voor de
algemeenc economische toestand in
Europa de belangrijke vermeerdering
van het aantal zetels in het parle
ment een verblijdend verschijnsel kan
genoemd worden. Dezo uitslag werd
dan ook aan de beurs zeer gunstig
opgevat en heelt er met de boven
omschreven overwegingen toe geleid
dat de markt er nagenoeg al ie afdee-
lingcn, na een aanvankelijke inzin
king, een krachtig herstel heeft doen
ten uit Berlijn, de hoop doen herle-zien, waarbij natuurlijk in de eersto
ven dat te elfder ure wellicht nog plaats die fondsen konden profitee
een uitweg gevonden zal kunnen wor- reu welke in den laatsten tijd, op
grond van het nnjsverloop op cfe
productenmarkt, net meest gevraagd
waren.
Tot deze moete.. in de eersto
plaats Cultuurwaarden gerekend wor
den, die op grond van de gunstige
statistische positie van het artikel en
de vaste suikerprijzen de laatste da
len een krachtige verbetering kon-
ien ondergaan, waarbij Vorsten lan-
!en van 157 1/2 tot 157 7/8 konden
herstellen, terwijl H.Y.A. van 366 3/4
tot 357 (na 363) konden opkomen.
Javasche Cultuur kwamen na tusschen
tijdscbe reactie van eenige procen
ten van 312 op 315 terecht, terwijl
Poerworedjo 71 3/4 tegen 70 1/4 no-
teeren. Van Handelsvennootschappen
liepen gew. aand. Tels van 0 1/4 tot
6 terug, op het voorgestelde reorga
nisatieplan, waarbij <le gew. aandee-
len in winstbewijzen zullen worden
omgewisseld.
\an Mijnwaarden noteeren Aequa-
tor 72 tegen 70, terwijl aand. Ited-
jang Lebong op een beter ertsge
halte der laatst vermaalde hoeveel
heid erts van 101 tot 107 1/2 konden
verbeteren. Singkep-tin volgden ge
trouw de fluctuaties in de prijsnotee-
ring van Tin eu noteeren, na eenige
schommelingen 117 tegen 108.
In Petroleumwaarden was de stem
ming aanvankelijk, voornamelijk op
de daling van den Franc, min cf meer
gedrukt, hetgeen tot eene reactie
van een tiental procenten in Kon- olie
aanleiding gaf. Bij het d -arop gevolg
de herstel van den Franschen wissel
konden ook Koninklijke belangrijk
herstellen, zoodat de koers ten Blot-
na eene reactie van 423 tot 415 tot
:2 3/4 kon verbeteren.
Geconsolideerde konden aanvankelijk
op het weder openstellen der Roemeen-
sche grenzen voor den uitvoer, van
293/4 tot 133 herstellen, zak-.cn daar-
ïa in sympathie mei Koninklijke tot
126 in en liepen ten slotte weder 101
7/8 op. Orions noteeren 37A tegen
37ió.
Ook Rubberwaarden hadden aanvan
kelijk van de ongunstige marktstem-
ming te lijden, waardoor de voornaam
ste fondsen eenige procenten in koers
terugliepen, waarbij ook een geringe
reactie in het artikel het noodige bij
droeg. Bij het daarop volgende herstel
van den rubberprijs konden de koersen
de geleden koersverliezen weder groo-
tendeels inhalen. Aand. Amsterdam
Rubber noteeren 108 A tegen no>»,
Lampong Sumatra 921/2 tegen 933/4,
Oost Java Rubber 160 Jó tegen 156A,
Serbadjadi 235 tegen 234.
Voor Scheepvaartaandeelen bleef de
belangstelling slechts matig, daar men
de verbetering in de vrachten, zoo deze
al voor enkele havens mocht plaats
hebben, nog niet van dien aard acht dat
en winstgevende exploitatie mogelijk
Aand. Holl. Am. lijn noteeren 121 3'^
tegen 120A, Kon. Holl. Lloyd 165.3
tegen 173/16, Kon. Boot, waarvan wordt
verteld dat alle schepen in de vaart
zijn, 62JÓ tegen 61 A, terwijl Scheep
vaart Unie zich op 93/Ó tegen 94 11»
en Mij. Nederland, van welke Mij. 12
groote schepen zijn opgelegd en waar
op over dit jaar geen dividend wordt
verwacht, 128 3/8 tegen 129K stelden.
Tabaksaandeelen, waarbij dezelfde
overwegiugen gelden als bij Rubber-
-aarden, konden tegen het einde der
:eek niet onaazielijk in koers
verbeteren, zonder dat inoticvev.
andere dan de algemeen hccrschec-
de handelstoestand bij de verbetering
van den rubberprijs, konden worden
aaDgcvoard. Deli Bat. Mij, welke Mij.
onderhandeling is met Am. koopers
over den verkoop van den geheeien
oogst, kwamen van 2703/4 tot 272 op,
na lusschentijds tot 264E te zijn terug-
geloopcn, Deli Mij. noteeren 222 tegen
2i6tf, Senembah 305H tegeu 3003/4.
Een flink herstel konden bij de ver
betering der marktstemming thce-aan-
deelen ondergaan, op grond van de
voortdurende rijzing der thceprijzec.
Banjocwangie noteerden 84823z,
Rongga 989598, Sedep 271A
265'/*264, Telega Pat. 1651691/2.
Van Holl. inaustrieele aandeelen
vallen slechts zeer geringe fluctuaties te
vermelden. Aand. Ccmraiö Suiker lie
pen van 833/4 tot 83nu Ss, terug.
Holl. Draad ea Kabel reageerden van
■otcc.'en 264 i'4
'tot 39?*, Philip-L
tegen 231A. Utr.
van 8i.'ó tot S4 i:2.
Am. inaustrieele aandeden kostnea
niettegenstaande üc nederlaag eer Re»
cubbkc'iieu bij dc verkiezingen en on
danks het oploojicn \tn den geldkoers
niet onaanzienlijk in koers verbeteren,
waarbij waarschijn!',-» juccr aandacht
aan de steeds verbeterende handels*
situatie dan aan den politiekeu toe
stand werd gewijd.
Comm. Steels monteerden van 1093/4
t 110A, Studebakcr daalden van
132 7/8 tot 131'A, Anaconda's stegen var
99 7/8 tot 104, Am. Smelting van 57W
t $SA.
Voor Am. Spoorwegen was dc be
langstelling zeer gering. Zelfs in Eiiei
die te New-York een beduidende koers-
al ondergingen, bleven de omzetten
liniem. Zij noteeren ten slotte 13'- te
gen 145/8. Atcli. Topeka noteeren
109 3/4 tegen no. Unions 152 tegen 130,
Geld op prolongatie noteert 3A
Binnenland
PRESENTIEGELDEN LEDEN
KAMER VAN KOOPHANDEL.
In de te Eindhoven gehouden "er-
gadering van de Kamer van Koop*
handel en Fabrieken voor Oostelijk
Noord-Brabant, is op de besrooting
f 3000 uitgetrokken voor presentiegel-
den.
DE CELUSDSPROEVEN.
Decorrespondent van de Telegraaf
te Epe verneemt dat de geluidsproe-
ven in de legerplaats aldaar niet
meer mogen plaats hebben.
CENTRALE KAMER VAN
KOOPHANDEL.
Op de te Utrecht gehouden alge-
meene vergadering van het R. K. Ver
bond van Werkgevers-vakvereenigin-
gen werd het plan om te komen tot
een Centrale Kamer van Koophandel,
algemeen afgekeurd. In het midden
latend het nut der plaatselijke of ge
westelijke Kamers, meende men, dat
èen Centrale Kamer absoluut overbo
dig is, daar deze slechts zou kunnen
werken op een terrein, dat al door
vereenigingen en andere officieels col
leges wordt bestreken. De leüuu der
aangesloten vereenigingen, die 'evona
lid van een Kamer van Koophandel
zijn, zullen dan ook worden geadvi
seerd, de oprichting der G'eutra'e Ka-
cr tegen te gaan
ELECTR I FlCATI E VAN SPOOR
WEGEN.
Naar het „Yad." weet te melden zal
binnenkort een proef worden genomen
met electrifiestse van bet baanvak
LeidenDen Haag, als onderd.el vau
de voorgenomen electrifieatie van do
tusschehn Amsterdam eu Rotterdam
liggende spoorlijn. De technische
dienst in Utrecht is druk bezig hchfc
plan uit te werken. In de afgeloop'-w
week zijn op het wegvak reeds opine
tingen gedaan en in hec vroege voor
jaar hoopt men met het werk te be
ginnen- Nieuw materiaal moe: aange
kocht worden en verschillende bestel
lingen daarvoor zijn reeds gedaan.
De verwachting is dat einde 1923 of
begin 1924 de proéflijn gereed zat zijn.
EEN SCHIP VERMIST.
Te Ellewoutsdiik verkeert men in on
gerustheid over het iet van echinper
P. Dekker en ziin knecht, die op 2
November bii z-oed weor met de
motoi-schuit. „Hollandïa 2" seladen
met aardappelen naar Amsterdam
vertrok. VoTpens deskundigen was te
schuit van boven te zwaar geladen en
Is te vreezen. dat het schip is omgo-
slarren en eezoni.en. want ook is het
niet de sluizen te Hausweert gepas
seerd.
iiaarlsiamsr Kaiieijcs
KEN ZATERDAGAVONDPP AATJE.
Het bevel over l:Co oorlogsschip Zee
land is overgegaan van den kapitein
ter zee Cramer op den kapitein ter
zco Kremer. De schepelingen zullen
door de naamsgelijkheid de verande
ring gemakkelijk kunnen onthouden en
Fideuo, die juist zijn voorloopigen
aanslag van de Rijksinkonistenbelas-
ting had gekregen en daardoor in een
poëtische stemming geraakt was,
"ijmdc aldus:
Na volbrachten diensttijd ging van
boord de kapitein Cramer.
En de statietrap beklom nu onzj oud
stadgenoot kapitein Kremer.
Wie naar bramen zoekt heet in de
wandeling een Brnmer,
En een Duitschev kan, uruir hoeft
niet, te zijn Bremer.
Wie iets goed omvamen kan heet zeer
terecht een Vainer,
En de directeur van pakhuis-complex
noemt men algemeen een Vomer,
Zekere Be!gen3oori wordt aangeduid
als Namcr,
En wie werk neemt kan niet anders
zijn dan Nemer.
Aambeeld zijn is braaf, maar ik ben
iiever Hamer,
En wie woont in Ilcemsteo's dreven
heet bij mij een llemer.
Als ik het voor 't kiezen heb, neem
'k gewoonlijk anders gemakkelijker
rijmwoorden, zoo van h.iri smart,
Mijn schijn, en zoo meer.
Zooeven mocht ik zeggen, dat mijn
nieuwe belastingbiljet aangekomen ia
en wel een voorloopig aanslag, ovci
eenkomstig mijn aangifte- Dezo
samenvoeging van begrippen is niet
duidelijk. Als iemands aangifte aan
vaard wordt, behoeft de aanslag niet
voorloopig te wezen en omgekeerd,
«is die voorloopig is, moet daaruit
volgen, zou ik zeggen, dat de fiscus
uaarop terug kan komen. Maar mis
schicn weet ik het weer niet. Wij sim
?c e contribuabelen weten het eigen
Jijk nooit, want net als we het met
veel mooite zoowat te weten zijn.- ge
komen, wordt do wet weer veranderd
®n uan weten wo het alweer niet
Gewoonlijk valt het dus tegen, wal
iemand weet, bedoel ik. Een onkelen
veer valt het wel eens mee. Mijn
vrienden en ik zijn gewend, wanneer
we elkaar op straat ontmoeten, een
groetende handbeweging tc maken 111
eikaars richting. Dat doen wc al
te verdiepen en ais iemand mij ge
vraagd had, wat dat voor groet was,
zou ik het zoo niet geweten of mis
schien ten autwoofd gegeven hebben
;,wel, dat is een gewone, dageüjk-
sche, Nederlandsche hacdgr et."
Maar daar komt Mussolini op de
proppen, do bekende ltaliaau, wuar-
11 we tot nu toe niet veel auders
weten, dan dat hij de zwarte over
hemden in de mode heeft gebracht en
wil, dat iedereen doet wat hij wil.
De rest is ietwat onduidelijk. \Velnu,
dezo heer, dio dus beter Chemisolini,
dan Mutsolini kon heeten, heeft een
uuden handgroet in eere herste.^, den
hiBtorischen Romeinscken soldaten-
groet. Ik heb hem op prentjes ge
zien en het is preicizs dezelfde groet,
dio mijn vrienden en ik elkaar toe
werpen, wauueer wij elkaar in de
Groote Houtstraat tegenkomen.
Tableau! llier ligt bepaald iets er
felijks in. Was hes niet de Romein-
sehe veldheer Corbulo, die met Clau
dius Civilis onderhandelde oyer een
gebroken brug heen? Zou die Ro-
meinsche krijgsman wellicht een van
mijn voorvaderen zijn? Vanwaar an
ders die Romcinsche soldatengroet? Ik
heb deze veronderstelling aangenomen
en wensch er, dit ter waarschuwing,
niet van te worden teruggebrach1-
üi' is er niet iets genoegelijks 111,
allcdaagscho dingen met een tintje
poëzie, te omhangen, opdat ze niet zoo
nuchter lijken! Daar is bijvoorbeeld
de inrichting vóór een garage op het
Houtplein, om een dorstige auto da
delijk met benzine te vullen. Het iB
een eenvoudig ding, zonder geur ql
heerlijkheid, Maar waarom zouden wij
dat niet met een klein beetje moeite
aantrekkelijk maken? Onze teekenaar
heeft daarvoor een opdracht gekre
gen, waarvan hij zich met zijn gewone
talent gekweten heeft: de lezer ziet
hieronder het toestel, voorzien van
een gezicht.
Vvie het voorstelt, zal ik dadelijk
zeggen. Nu en dan wanneer er namen
aan nieuwe straten moeten worden
gegeven, stellen ii. en W. aan den
Raad namen voor, waarvan op een oi
twee na (de heeren, die deze namen
ontdekten) nog nooic iemand in Haar
lem gehoord nee ft. Dat is jammer.
Bestond er maar een portret van zoo
iemand, dan zou dat onze fantasie een
beetje te hulp kunnen komen cu was
het voor ons gemakkelijker, in dezo
onbekende namen te berusten. De
intelligente lezer begrijpt, waar ik
heen wil. Voortaan wordt 's tnaus ge
zicht op den ballon van het
benzinc-apparaal op t Houtplein
geschilderd hoe minder besend de
inan is, dc3 to langer blijit hij er op
staan, om daarna weer plaats te ma
ken voor een andere oud-Haarlem-
sche grootheid, waar wij nooit van ge
hoord hebben-
Bovenstaand cliché stelt Willem
Willemsz Tellen voor, die leefde tij
dens Rembrandt. Hij was schilder.
Üm do waarheid te zeggen eea ge
wone huisschilder, die m 2ijn vrijen
tijd landschappen schilderde waar
mee hij vnendon cu tennissen m
moeiüjuheid bracht, omdat ze voor
geen geld van do wereld zijn kunst
producten in hun huiskamer zouden
opgehangen hebben, terwijl hij toch
een veel te brave kerel was, om het
niet tc doen, daar hij er bijzonder op
gesteld was. De overlevering nu zegt,
dat dc vrienden ori kennissen van
Willem Willemsz Tellen een geheime
afspraak hadden gemaakt, om elkaai
te waarschuwen, wanneer de man na
derde. Zag iemand hem op straat loo-
pen, dan ging hij naar hem toe cn
maakte, een praatje t,u zei: „Mooi
weer, Willem!'' „Datrmag jo
zeggen, Gcrrit," „En je bent zoo
op 't pad?" „Zooals je ziet, ik ga
een paar vrienden bezoeken. „Ei,
ei, Willem eu wio zijn dat al zoo i"
„Och, dat kan ik je wel zeggen:
•Jacob Claesz en Sybrand Dirksz".
„Nou, gegroet hoor", zei Gérrit dau
en terwijl Wiilem Willemsz statig ver
der wandelde, nam Gerric dc beeuen,
liep wat hij loopen kon naar Jacob
Claesz en Sybrand Dirksz, bonsde op
de deur cn riep zoo hard hij kon
„pas op je tellen!' Dit is dan ook
stellig de oorsprong van deze beken
de uitdrukking.
Intusschen bracht deze tijding vaak
schrik en ontsteltenis in dc gezinnen
te weeg. De familie liep ie hoop. de
vader liep naar den zolder waar dc
schilderstukken veilig rustten bii een
DE AANVARING VAN „DE ZUI-
DERDIJK".
In verband inet de aanvaring tus
schen het stoomschip ..Ziuiderdiik" en
het Ekuroische stoomschip „Ezardian"
heeft de Raad voor de Scheepvaart
den gezagvoerder van het Nederland
sche stoomschip voor drie maanden
do bevoegdheid ontnomen om als
77/ii tot 73/.], Juigcns stegen v.m 38 7/3 schipper op een schip op te tredcai
afgeschafte potkachel en een tafel
met drie poolen, droeg zo in 't zweet
un zijn aanschijn naar beneden en
hing se, met dc hulp van zijn vrouw
en kinderen op aan haakjes, die spe
ciaal voor dat doel aan de wand ge
slagen waren, 't Kon gebeuren, dat
Willem Willëmsz als hij den klopper
had laten vallen, even wachten
moest, maar wanneer hij een
maal binnen was, hingen zijn stuk
ken dan ook netjes in de kamers: de
koe met de blauwe staart en de
zee, die zoo grasgroen was, dat jo
oogen er piin van deden en het watei-
niolentje midden in een duinland
schap, waarop de schilder zelf bip
zonder gesteld was, omdat hij, zijn
honden wrijvend, plaoht te zeggen,
„hè, hè, zooiets zie je niet alle da
gen".
Toch zou dat systeem van waar
schuwing zijn dood zijn. Het is na
melijk voorgekomen, dat in een 1a-
milie waarvan de geschiedenis den
naam niet bewaard heeft, in der
ti a as 1 een groen paard in een licht
paarse wei onderste boven was opge
hangen en toen de brave Tellen dat
zoe, schrikte hij er zoo hevig van (hij
word al lang geteisterd door swore
zenuw zinkings, die op de maag wa
ren geslagen) dat hii met stoel en al
omviel en dood was.
Dat komt er nu van, dat do tele
foon zoo laat uitgevonden is. Wan
neer die in Willem Willemsz tiid al
bestaan had, zou de familie bovenbe-
d'-eld vroeg genoeg ziin gewaar
schuwd, en, wie weet. leefde de bra
ve man dan nóg, want hii was van
een taal geslacht.
Misschien vraagt iemand, waarom,
aangezien hij toch dood Is on wii hem
dus niel meer behoeven te ontzien,
zijn nasla nu nog aan een van onze
nieuwe H&arleliireho straten zou moe
ten worden gegeven. Kiik, dat zit
roo. Wanneer Willem Willem» Tel
len én andere kladschilders oven
groote geniêen waren geweest als
Rembrandt, dan zou de laatste r
beroemd zijn geworden, want, niet
wanr. het talent Beslaat daar het uit
steekt boven de. krnlcken. 1-Iet. is dus
do verdienste van Willem Willemsz.
dat hii Rembrandt en daardoor met
een Nederland in de wereld beroemd
gemaakt heeft. En dat behoort de pc-
meonferaad te heloonen. door een
straat naar hem te noemen.
Als wii den liid mui tc» n en der
i tegenwoordige» tijd met elkaar ver
gelijken: Gerrit, het vuur uit zijn slof
fen loopende en Cerrits nazaat, rus
tig telolonocrende, dan vragen wij
ous nietceu af, lioe dat nu verder in
de toekomst zal gaan, want v. ij moe
ten ons met veróeelaéu, dat met ons
het laatste woord in de techniek ge
sproken is. Met de gowaarcseruo hulp
van onzen teekenaar zal ik trachten,
u een toekomstbeeld voor te tooveren.
Natuurlijk zal m de toekomst alles
nog sneller moeten gaan, dan tegen
woordig. De mensehen zul.en *oor
heel weinig dingen nog tijd over heb
ben en bijvoorbeeld om te eten zeker
niet. Brinkmann, met zijn tijd inea-
gaanuc, zal dan een auto hebben aan
geschaft, waarmee hij de stad rond
rijdt, zoodat automobilisten niet moer
naar cio Groote> Markt behoeven te ko
men, maar uit dc auto kunnen k:ij-
gen, desnoods zender stil tc staan,
wat zij noodig hebben en op weg naar
Amsterdam hun middagmaal in de
auto gebruiken. Een kolossale tijdsbe
sparing, waan'au alle partijen de
schoonste vruchten zullen plukken.
Wat het belastingkantoor aan
gaat, de ouderwetsche manier, waar
bij we in een rij al» ganzen achter
elkaar voor een loketjo moeten btuau.
is natuurlijk lang algeschatt. In wa
terrijk© streken vaart een snelle mo
torboot rond, de menschen reiken
van den wal hun belaaüngpenningen
aan en ontvangen voor elke vijf er»
twintig gulden een eenummprden boa
als qnitanlie let op dc zakken geld,
ene langs dc rocling zijn geschaard.
Er zijn nog meer dingen, die ons
verbazend veel tijd kosten. Bijvoor
beeld scheren. Hoe vaak kan het niet
voorkomen, dat jo in deu scheersalon
minstens een kwartier, elcl je voor
een heel kwartier, 011 jc beurt zit tc
wachten. Ook dit zal in dc toekomst
verdwijnen. Hier zien wo den vlie
genden barbier, die juist bezig is op
de GrOOtO Markt neer te strijken, na
dat hij een luchtreiziger, die van
Moscou gekomen is en zonder opont
houd naar Madrid moet. in dc lucht
heeft geschoren. Een oogeublik rijn
de twee machines aan elkaai vastge
legd, de barbier heeft vliegensvlug
(men mag hel wel tczoi:!1 ziin werk j
gedaan c-u daalt weer naar beneden.
Kortom, het zal allemaal andera
wezen, dart tegenwoordig en 't i» al
leen maar jammer, dat wij al dio
nieuw© dingen niet zullen beleven.
Daarom juist hebben wij dezo toe
komstbeelden geschetst. Als mij 1111
gevraagd wordt ..waarvoor al dio
haast?" dan weet ik het nk-t, want
voor ru»u? slapen zal dc mensch v«n
de toekomst denkelijk ook wel geen
tijd hebben cn of liii vr plezier in zal
hebben, langer tc werken d.-m ln on
zen tiid hikt mij twijfelachtig. Voor
loopig ziet het er niet naar uit.
FIDEUO.
