HAARLEM'S DAGBLAD
Van onzen reizenden Redacteur
Het Sanatorium voor de
Grafische vakken te Eerbeek.
Buitenlandsch Overzicht
Van bet Politieke lour-
nooiYglti.
DONDERDAG 23 NOVEMBER 1922 TWIEDB BLAD
(Nieuwe reeke^
No. 114
Wanneer Zaterdag to Bestreek het
sanatorium dor veroeniging tot bevor
dering der gezondheid in de grafische
vukken in .Nederland wordt geopend,
aai de secretaris dier vereeniging, de
lieer K. Groen te Schoten nog wet
eens terug denken aan een vergade
ring, die jaar geleden in 1897
in net gebouw van den algemeen ty-
pografischen bond op den Kioveniers-
ourgwal te Amsleirdam werd gehou
den. Op die vergadering werd besloten
tot het oprichten van een lubelculoee-
tonds voor typografen en in het ge
heel sloten zich op dien eersten dag
daarbij aan negen, zegge negen per
sonen. De oprichters van dit fonds
moeten wel een sterk geloof en een
vast vertrouwen in de goede zaak'
hebben gehad om met zoo weinigen
du tonds te durven stichten. Het
„witte huis" in de dennenoosschen is
het biijvend monument, dat deze ne
tten mannen met hun initiatief en hun
doorzettingsvermogen zich hebben <">-
bouwd.
Toeu het' tuberculosefonds te Am-
steruuin ontstond, zullen de meesten
der oprichters zeker niet hebben ge
dacht, dat de grafische vakken 25 jaar
later hun eigen sanatorium zouden
bezitten. Ken was er echter onder hen,
dit altijd m de toekomst gelooid heeft
en het is zeker een voorrecht voor
hem, dat hij bij de opening van het
sanatorium ats secretaris der vereeni
giug een zoo groot aandeel in dezen
waaruevoilen aroeid heeft mogen hen-
beu. De heer K. Groen is ue eemge
overgeblevene der oprichters, die
thans nog in het bestuur zitting heeft
en iiij was het, die wij vóór raiju be
zoek aan het sanatorium het een en
aiiucr omtrent het ontstaan van deze
mooie inrichting mededeelde. Ik iaat
t Li or volgen, wat hij mij vertelde ais
(K-u bewijs, wat doorzettingsvermogen
en gemeenschapszin vermogen.
„Kort na de stichting van het Tu-
betcu.ose-ionds te Amsterdam", al
dus de heer Groen, „kwam ook in
Den liaag een dergelijk fonds tot
stand. Deze twee fonaseu hebben
ticli ruim twaalf jaar lang staande
weten te houden. Toen hebben de be
sturen in Amsterdam en Den Haag
do handen in elkaar geslagen en is
op l Januari 1910 de „veroeniging
'ot bevordering der gezondheid in de
,-rafische vakken in Nederiand" op
gei leut, ue vereeniging. die zich tot
aoel stelt do verbetering van den ge
zondheidstoestand in do grafische
vakken m het algemeen en de be-
6tii|iling van tuberculose en de on
dersteuning van de aan t. b. c. lii-
dende leuen der vereenigiug in i et
biizonder. Deze vereonigmg hostaal
thans dus ruim 124 jaar en het is
Zaterdag 25 November, dat hot „ko
peren feest" zal worden gevierd met
oe opening van ons eigen sanatorium
t« Eerbeek. Oorspronkelijk was de
vereenigiug opgericht uitsiuiteiia
voor de typografen maar al heel spoe
dig hebben wij er uitbreiding aan
gegeven voor alle grafische vakken,
leder Nederlander, werkzaam in de
grafische vakken, kan lid worden,
onverschillig van welke politie
ke richting of religie hij
moge zijn. Ons doel is enkel de be
vordering der gezondheid in ons vak
en het helpen van t. b. c. lijders door
hen te doen opnemen en te doen ver
plegen in daarvoor geschikte sana
toria. Wanneer patiënten den
wensch uitspraken in het Christelijk
sanatorium te Putten te worden op
genomen, is aan dit verzoek steeds
Toldaan, tenzij onze medisohe advi-
ieur. Dr. Verechuyl te Amsterdam
)in gezondheidsredenen een ander
sanatorium noodzakelijk achtte. Wij
zijn begonnen met een paar honderd
leden; nu ia iet aantal leden reeds
gestegen tot 7000. In 1910 hadden v'
slechts enkele donateurs en donatri
ce». nu tellen wij er ruim 700. Dit is
zeker wel het beste bewijs, dat rnen
hel belang der vereeniging algemeen
erkent.
Daze grootste zorg is natuurlijk
stce-is geweest voldoende fondsen bij
elkan'er te Icriigen. De contributies,
riie in het begin op 2 ets. later op 3
et? per week waren gesteld en thans
regressief wondern geheven tot een
maximum van 10 cis per week brach
ten dit behoef ilc uauwolijks te zog
gen niet voldoende in orn alle on
kosten te dragen. Dr is eein jaar ge
weest. dat 37 patiënten voor rekening
Tan de vereeniging verpleegd zijn ge
worden. Bij zulk een verpleging is al
les inbegrepen, uitrusting. verster
kende middelen, enz. Daarbij kwam
dat het van het begin af aan, ons
ideaal is geweest een eigen sana
torium te bezitten. Wij moesten
daartoe over de noodige financiën be
schikken en hebben omdat de oon
tfibuties niet genoeg opleverden
haar andere middelen uitgezien. En
U( kan zeggen, dat het hoofdbestuur
daarbij door de 70 afoteelingen in
ons land over het algemeen zeer goed
gesteund. Zoo zijn er allereerst de
..woomendtagen" eeweest. die veel
f»!d in onze kaa li ebben gebracht,
"ij hebben bloemendagen gehad, die
batig saldo opbrachten van ruim
13000 gulden. Dan onze verlotingen.
Waarvan er ook enkele zijn geweest,
die ongeveer 13000 aan de kas hebben
ODgolevcrd. De afdeoling Arnhem
hoeft verleden jaar eem Kermesse
dotó georganiseerd, die 4000 gulden
opbracht. Op de „Tgta" de inter
nationale grafische tentoonstelling te
Amsterdam hadden wij een eigen
ttand waarvoor ons de oppervlakte
'Wis tij? afgestaan, met een ouder-
j i onhygiënische en een moder-
oiAn kerij. Deze stand bracht ons
zioo gulden op. Eens slechte? hebben
een legaat van 1000 gulden mo
?»tvangen Zoo hebben wij op al-
11 "janieren onze financiën ver
nsrtt. Ik durf gerust zeggen onze
verslaat die kunst! Maar
hl»». d0 vereeniging de sympathie
«Van nnblick. Zou een ver-
~'n? van mannen, die voor de ge
ineensohap inet hun grafischön ar
beid zoo veel doen, niet voor zulk een
prachtig maatschappelijk werk op
den steun van het publiek mogen re
kenen
üeiialve de hulp aan onze tubercu-
lose-patienten heboen wij eenige jaren
na üe opriciiting der vereenigiug reeds
een groot boacn van 7 H-A. by Her-
beek gekoent met het doel daar in
deu loop van tyd een eigen sanatorium
to bouwen, 'i'oen in die buurt verleden
jaar eon landüuis met 1 H.A. bosch
te koop stond, heelt onze voreomging
dat gekocht en het landhuis tot sa
natorium laten ombouwen. Het huis
is i ergroot en geheel veranderd en de
inrichting voldoet thans aan alle ei-
scben van een modern sanatorium.
Het heeft plaats voor 12, desnoods
voor 15 patiënten en de practyk heelt
geleerd, dat wij meestal niet meer
ruimte noodig nebben. De villa heeft
ons I200U guiüen en de verbouwing
met inventaris, meubilair, contrale
verwarming, electrisch licht, water
leiding, enz., pj.m. 45.000 gulden ge
kost- Zuster Schuurman Stekhove
staat ais directrice aan het hoofd
der inrichting, terwijl Dr. Kolff, de
geneesheer van het sanatorium te
Beekbergen onze dokter is. Wanneer
wij Zaterdag ons sanatorium openen,
kan de vereeniging in waarheid trots
zij n op haar werk.
Evenals de spoorwegarbeiders, de
diamantwerkers en de Nederlandsche
Bond van Onderwijzers, die eigen
herstellingsoorden bezitten, hebben
dan ook de grafische vakken hun ei
gen sanatorium. Maar denkt u niet,
dat wij hiermee ons einddoel bereikt
achten. Dau moeten wij aan hot werk
voor een sanatorium voor vrouwen en
kinderen en ook dat acht ik vooral
vau zeer groot belang voor de ge
zinszorg. Het gebeurt nog dikwijls,
dat t. b- c.-patiënten, vooral bij lang
durige verpleging hun gezinnen in
zorg weten, Deze gezinnen moet on
ze vereeniging helpen, opdat do zorg
gcucziiig uer patiënten met langer
in don weg staat. Onze patiënten iuoe-
.-(•II zich-niet meer het hooid breken
over den toestand „thuis" zij moeten
onbezorgu zyü - daa ZUl,en zjj
liet spoedigst genezen aan hun gezin
nen en dus aan. de maatschappij te
ruggegeven worden. O, er is nog zoo
veel op dit gebied te doen! YY'y heb-
oen tot nu toe alles kunnen volbren
gen, wat wij ons tot taak stelden, al
viel liet ook wel eens moeilijk. Wij zul
len liet ook in de toekomst doen. Wij
nebbeu het in deze 12 1/2 jaar ge
leerd en dan-... wij weten, dat het
voor een prachtig doel is. Daarvoor
werkt ieder graag mee
Had ik ongelijk in den aanhef van
dit artikel over een sterk geloof en
i vertrouwen in de goede zaak
by de bestuurders van deze vereeni
ging te schrijven? Het doet goed een
eenvoudig man met zulk een durf en
zulk een gemeenschapszin te ontmoo-
teu. Het zijn zulke mannen, die in
het leven iets bereiken, die een fonds
-au 9 man tot een krachtige vereeni-
8'"S van 7000 weten op te werken.
Het zijn de mannen, die handelen
en die de Frïesche spreuk: „Het is
met praten niet te doen", tot de
hunuo maken.
Maandag heb ik een bezoek aan het
nieuwe sanatorium gebracht. In deii
druilerigen regen ging ik 's morgens
uit Haarlem, maar zie, toen ik in Eer
beek aankwam, scheen vroolijk de zon.
Wel is ons beroep vol afwisseling, dacht
ik, toen ik daar in het ochtendzonnetje
over de Veluwe door de dennenbos-
schen wandelde, het witte landhuis te
gemoet. Ik hoorde niets dan het ru:-
schen van den wind door de boomen en
in de verte het kraaien van een haan.
Ik ademde den geur der denneboomen
op, mijn voeten gingen vlug over het
biuine mos en het was, of ik mij plots
opgewekter ca sterker voelde dan in dt,
stad. Ja, dit is wel de omgeving voor de
patiënten, wier lot de vereeniging, waar
van de heer Groen secretaris is, zien
in de eerste plaats aantrekt.
Het vriendelijke huis, waar zij zulle*
worden verpleegd, ligt geheel afgezon
derd midden in de bosschen. Van het
breede balcon voor de ruime, frissche
slaapzaal ziet men over het lage groene
hout tot aan den toren van Dieren. In
het hooge dennenbosch, naast het huis
slaat de vriendelijke kleine lighal
„ligpricel" zou ik kunnen zeggen te
wachten op haar patiënten. Ik heb er
een half uur op deri bruinen rullen
grond gelegen; ik heb er geluisterd
naar dc ruischende dennen en een heer
lijke rust kwam over mij. Verlangen
sloop in mij daar te blijven, niet naar
de si ad met het woelige, drukke leven
terug te gaan.
Zuster Stuurman Stekhoven was zoo
vriendelijk mij het door den architect
Verschuyl gebouwde sanatorium te la.
ten zien. Ik werd getroffen door hei
liohte, het frissche en zonnige van he?l
dit gebouw! Geen oogenblik kreeg men
den indruk in een „ziekenhuis" te zijn.
Dc witte tegels met daar lusschen de
alleraardigste „zwartjes" naar bekende
schilderijen en de gekleurde bloemmo
tieven in de corridors, de badkamers, de
slaapzalen en de hall geven aan het ge
heel iets ongemeen fleurigs. Alles is
bijkbaar gedaan om de patiënten in een
opgewekte stemming te houden. Zon,
licht, frissche lucht, een vroolyke, pret
tige omgeving, de patiënten vinden het
n ruime mate in dit zeer moderne,
riendclijke sanatorium. Architect Ver
schuyl heeft begrepen, dat t.b.c.-patiën
ten zeer vatbaar zijn voor stemming
dsit opgewektheid een der eerste ver-
eischtcn voor hun genezing is. Deze
gedachte is in heel dit gebouw tol uit
drukking gekomen.
Wel had de heer Groen gelijk, toen h:j
zeidc, dat de vereeniging trots kan zija
op haar werk 1 Laten we den leden mo
gen toewenschen, dat het sanatorium
in dc toekomst steedszoo weinig
mogelijk patiënten moge huisvesten.
J. B. SCHUIL',
HET DUITSCHE MINISTERIE AANCEVULD.
DE ONTVANG8T DOOR DE DUITSCHE PERS.
DE JOURNALISTEN EN DE OONFERENTIE TE LAUSANNE.
DE ONEENICHEID DER CONFERENTIE BECiNT AL!
ZOEKT TURKIJE TWIST MET DE CEALLIEERDEN.
Het nieuwe Duitsolie
ministerie
dat nog vrij onvolledig was, is gedeel
telijk aangevuld.
Een der nog niet toegewezen porte
feuilles in het nieuwe Durtsche kabi
net, dio van binnenlandsche zaken, is
aanvaard door den opper-president
van baksen, den democraat Oesex.
Verwacht wordt, dat de Duitsche ge
zant te -Kopenhagen, Von Rosenberg,
zal worden benoemd lot minister
buitenlandsche zaken in het nieuws
Duitsche kabinet.
Morgen zal de rijkskanselier Cuno
zijn mede-munsters aan den Rijksdag
voorstellen.
De parlementaire basis van het nieu
we kabinet is belangiyk kleiner dan die
van het mrnisierie-Wiith. Terwijl de 173
stemmen der socialisten verloren zijn
gegaan, heeft hel nieuwe kabinet dew
steun van de Duitsche Volkspartij, dia
echier slechts 67 leden in het parlement
heeft. Eveneens is de positie van hei
Centrum anders dan vroeger, daar deze
party uitdrukkelijk heeft verklaard, dat
liet zich met beschouwt als deel uit tv
maken van een regeer mg scoaliue.
Ue ontvangst van 't ministerie door
de pers is vry koek
la de „Zeil", het orgaan van de Duit
sche Volksparty, geeft dr. Suesemaan
een uiteenzetting over de regeerings-
crisis, waarin hij o.m. het volgende
zegt
Indien de sociaal-democraten het
staan zouden hebben om de blikken van
de groote massa op dc groote buiten
landsche politiek te richten insteds
van zich op de bmaenlandscne politiek
blind te staren, dan zou ook het vraag
stuk der jjroote coalitie een gunstige
oplossing hebben kunnen viuden.
De sociaal-democraten schijnen zich
__in de zijde der oppositie te willen
scharen. In ieder geval moet men wen-
schen, dat de sociaal-democraten zich
met het oog op de internationale po
sitie van Duitschland ook aan de zijde
der oppositie zoodanig zullen weten te
beperken als de omstandigheden he:
gev.ènscht maken.
De „Lokai Anzeiger" ziet het mi
nisterie voorloopig als een middenstuk
lusschen een parlementair en een vry
kabinet. Dit heeft zyn voordeden, doch
ook zyn schaduwzijden. Slechts by een
zeer sterke ieiaing zal liet kabinet z-jn
taak kunnen vervullen.
ue „Vossische Zcitung" meent, dat
het kabinei-van-perspnen, dat gevormd
zou worden, een uitgesproken politiek
kabinet is geworden voigens een ar
beidsgemeenschap en wel van de»
rechischea vleugel. De houdinjr der so
ciaal-democraten wordt hierdoor niet
vergemakkelijkt.
Uu sunder opmerkelijk is,
worat uit Bal lil 11 gemeld. a&t ue
reiaer der Duitsche Volkspartij, <U.
Becker (Hessen)in het kabinet zat-
i.iii.u neemt. Daardoor wordt nog dui
deiiiker. dan tot nu toe, dat hot ka-
binet-Cuno. in plaats van eem onpei-
boonlijk zaken-ministerie of een ka
binet van boven de partijen staande
mannen, een uitgespzoken politiek
kabinet var. co arbeidsgemeenschap
is. en dan eigenlijk nog alleen van
deu rechtervleugel der daarin ver
tegenwoordigde partijen. Het ia
moeilijk te verwachten, dat daardoor
do houding der sociaaldemocraten,
tegenover dit kabinet gemakkelijker
zal worden.
De „Vörwarts" schrijft o.a.De op
volger van Robert Schmidt in het de
partement voor Economische Aangele
genheden, Becker-Hessen. van de Duit
sche Volkspartij, betcekent het grof ge
schut van de nieuwe ministerlijst, want
door bezetting wordt deze zoo belang
rijke post overgeleverd aan invloeden
van zuiver kapitalistischen aard. Het
is te verwachten, dat de strijd tusschen
de nieuwe regeering en de sociaal-de
mocraten een brandpunt zal vinden in
het departement, hetwelk door Becker
zar worden beheerd.
Andere ministers zullen tegemoet ko
men aan het groot-kapitaal, hetwelk in
vloed op de regeering wenscht uit te
oefenen. Waarschijnlijk zal de pressie,
'elke van rechts op Becker zal worden
uitgeoefend zoo in kracht toenemen, dat
de verbindingen met de linkerzijde toch;
zullen scheuren. Do sociaal-democratéfc
zullen de nieuwe regeering naar haar
daden beoordeelen. Zjj zullen een zake
lijke oppositie voeren, waar dit noodig
mocht blijken. Reeds kan worden voor
speld, dat de levensmiddelenpolitiek
van Müller-Bonrx en de justitionnecle
politiek van Heinze dc sociaal-democra
ten zal noodzaken, hun zakelijke opposi
tie met volle kracht te gaan voeren.
Het „Berliner Tagcblatt" schrijft
ojp. Men heeft hier nog slechts te
doen met een ministerie, hetwelk den
eersten overgang vormt naar een toe
stand, waarin grooter overeenstemming
tusschen de verschillende poli'ieke par
tijen zal bestaan. In dien tusschentiid
zal do Duitsche Volkspartij kunnen
toonen, in hoeverre zij haar beloften
om het Duitsche economische leven
weer op de been te helpen, zal vervul
len. Vooral Becker zal daarbij de vuur
proef hebben te doorstaan. Wij maken
ons geen illusies doch verwachten, dat
de twee volgende beginselen zullen
worden nagestreefd. Ten eerste een
duidelijk uitgesproken buitenlandsche
politiek, die gebaseerd zal rijn op de
jongste nota aan dc geallieerden no
pens de kwestie der stabiliseering van
de mark. Ten tweede dat een politiek
zal worden gevolgd, die rekening zal
houden met een later weer opnemen
der sociaal-democraten in de regeering.
Over
de conferentie to
Lausanne
niet veel nieuws tc vertellen.
De talrijke Parijsche journalisten,
die naar Lausanne zyn gekomen om
daar de conferentie zooveel mogelijk
van nabij te volgen, zullen zich hun reis
daarheen nog wel lang herinneren. Ze
kregen namelijk niet, zooals gewoon
lijk, toestemming om in den officiee-
lcn trein met Poincaré mee te reizen
en daar ze.ruim tweo uur achter diea
trein aankwamen, slaagde slechts ekn
gedeelte van het gezelschap journalistet»
*r ia na een snelle rit per auto dt
Zwiuscrscho grens te bereiken. Het
werd toen een wilde nachtelijke jacht
om den extra-trein van den premier in
te halen en ten slotte was de voor
auto nog maar een half uur achter.
Bij aankomst te Lausanne vernamen
zij, dat de ministers waren doorgereisd
naar Territet bij Montreux. Dat was
buiten het programma om, maar tot op
het allerlaatste oogenblik wisten d<s
autoriteiten te Lausanne evenmin als
Poincaré of Lord Gurzon, waar de
moesung met Mussolini zou zijn.
Poincaré en Curzon hadden den Ita-
liaanschen premier een telegram ge
zonden, waarin zij hem voorstelden zijn
reis van Territet voort te zotten naar
Lausanne cn 24 uur lang wachtten zy
tevergeefs op het antwoord. Hun eerste
vraag bij aankomst aan het station té
Lausanne was, of er nog geen tele
gram van Mussolini was gekomen.
De autoriteiten die op het perron de
ministers kwamen verwelkomen, wisten
:ts. Een van de secretarissen
vliegt naar de telefoon en slaagt er
eindelijk in verbinding te krijgen met
Mussolini, die te Territet op de heeren
te wachten. Dezen stapten toen
maar weer in en om 8 uur kwamen Lord
Curzon en Poincaré te Territet aan,
waar Mussolini hen opwachtte. Het tele
gram dat dezen uiinoodigde om naar
Lausanne dooi te reizen had hij niet
ontvangen.
De i'arijscke journalisten, van wie
de meosten te Lausanne gebieven wa-
1, kregen eindeiijk 's avonds laat
Poincaré te spreken, toen hy uit Ter
ritet terugkeerde. Hij ontving de hee
ren in zijn hotel en zeide dat hij niet
veel nieuws had mede te deelen. De
bespreking die hy pas had gedaan was
geheim geweest en de conferentie zelve
zou ook oen opeenvolging van geheime
besprekiugen zijn. Hij moest de pers
vertegenwoordigers dus wel waarschn.
dat ze groote kans liepen een zee»
ondankbare taak te hebben aanvaard.
Maar hij troostte hen met te zeggen,
dat de conferentie waarschijnlijk niet
langer dan drie of vier weken zou du
ren en dat men vermoedelijk het be
gin van de lente niet te Lausanne zou
behoeven af te wachten.
Poincaré voegde er aan toe, dat hy
zelf dadelijk achter de schermen zou
verdwijnen en de plaats zou ruimen voor
de Fianscho gevolmachtigden.
Heel veel kwamen dus de persmen-
schen na hun inspannende reis niet
te weten. Ze kortten zich den tijd met
in de nieuwe omgeving wat rond te kij
ken en bij gebrek aan stof over dt
conferentie beschreef een hunner toen
maar een bruiloft, die gevierd werd in
het hotel waar Poincaré verblijf houdt
en waar hij zijn bezoekers ontving.
Ongeveer op hetzelfde oogenblik
waarop de reporters van Poincaré af
scheid naijlen, ging in dc groote hal
van het hotel het bruiloftsgezelschap
uiteen. Het bruidje in haar witte bruids
kleed met langen sluier en sleep kuste
haar ouders vaarwel en allen die
daarbij tegenwoordig waren zagen in
dat bekoorlijk tooneeltje een gunstig
'oorteeken voor de conferentie.
De grond daarvoor is nogal zwakl
vergaderingen te Lau
sanne zijn druk aan den gang.
In dc Woensdag gehouden zitting van
de eerste commissie voor de territorl.
ale en militaire aangelegenheden,
heeft Israel Pasja de Turksche eischcn
betreffende Thracië uiteengezet, en een
volkstcmming voor West-Thracië voor
gesteld.
Do gedelegeerden moeten zich een
stemmig tegen het houden van een
volksstemming in West-Thracië hebben
verklaard.
Men begint dus al met het niet eens
te woidenï
Zoekt Turkije twist met dc
geall loerden?
Het heeft er inderdaad veel van.
Refet Pasja is door de regeering ic
Angora te Constantinopel door een an
deren gouverneur vervangen wegeus
zijn tegemoetkomende houding jegens
de geallieerden.
Vorspreid oUuws
DE IERSCHE QUAESTIE.
Mon kent De Valera's bedreiging
i ei bloed zou vloeien als Erskine
Childers werd terechtgesteld en mcu
ook, dat het tegen hem gevelde
lis nog niet is gepubliceerd. De
„Daily Mail" verneemt van zijn cor
respondent intusschen, dat do En-
gelschman, die De Valera's rechterhand
was bij den opstand in Zuid-Ierland te
gen de voorloopige regeering, door cru
krijgsraad is ter dood veroordeeld. De
aanklacht tegen Childers luidde, dat
hij in het bezit werd gevonden van cea
revolver, waarvoor hem geen verlof was
verleend. Wegens juridische moeilijk
heden is het vonnis nog niet ten uil-
voer gebracht.
Naai aanleiding van al deze moeilijk
heden, heeft het Britsche kabinet dan
ook al besloten, dat het op het oogen
blik niet mogelijk zou zijn om de troe
pen uit Ierland terug te trekken.
Een eigenaardig verhaal doet de ron
de in Birmingham, waar midden in
Engeland das Zondag drie mannen
gearresteerd zouden zijn door een deta
chement soldaten van den Vrijstaat,
die Zaterdag geheel gewapend in dc
stad moeten zijn aangekomen. Twee
mannen werden gearresteerd toen zy
uit een roomsch-katholieke kerk in
Moor-strcct kwamen. De ander werd
gevolgd tot aan zijn huis in Edgbas-
ton. Hij trachtte nog tegenstand te
bieden, maar werd in zijn eigen auto
gestopt en later met de andeien on
der geleide in auto's weggevoerd. Nie
mand ziet echter kans om bevestiging
of tegenspraak van dit verhaal te krij
gen,
In Dublin is men weer bezig een
■mmissio bijeen te brengen, die nu
eens eindelijk de vijandelijkheden zou
doen ophouden.
DB SPAANSCHE NEDERLAAG IN
MAROKKO.
De Kamer heeft voor oen stampvolle
xaal een begin gemaakt mot do bespre
king van hot rapport van generaal PI-
easse ovor de nederlaag by Mallia
1921. De soeialistiseho afgevaardigde
Prieto schetste de voornaamste fases vsn
het débacle on eisohte oen volledig lieht
over de gebourtenisseu.
Generaal Picasso, van wien hierboven
sprake is, ie destjjds door de parlemen
taire commissie uitgezonden om een on
derzoek ;u to stellen naar do oorzaak van
do nederlaag der Spaansehe troepen
Marokko. In het rapport, hetwelk hjj
over dit onderzoek heeft uitgebracht,
richt hy ernstige beschuldigingen aan
het adres der officieren. Men weet dat
generaal Berenguer, do voormalige Spaan
sehe hooge commissaris in Marokko, tot
de beschuldigden behoort. De Fransche
bladen molden nu dat do generaal in den
Senaat den minister-president er zyn ver
wondering over heeft geuit, thans terecht
te moeten staan nadat hy gedurende on-
geveor een jaar na de ramp in zyn com
mando is gehandhaafd on met eerbewij
zen is overladen. De minister-president
antwoordde daarop, dat dit een aangele
genheid is, waarover hot Hooge Ge-
Gerechtsbof en niet do regeering zich
heeft uit te spraken.
EEN EÜMOEEIGE ZITTING DEK
In de Kamer werd door den socialist
Melekmans geïnterpelleerd over do ge
beurtenissen, wolkc zich zouden hebben
afgespeeld in de kazerno van het zesde
regiment artillerie, en die den dood van
een soldaat tengevolge zouden hebben
gehad.
Deze interpellatie gaf aanleiding tot
heftige interrupties, vooral toen spre
ker verklaarde, dat sommige officieren
een man uit het volk als „goedkoop mate
riaal" beschouwden.
De minister voor Nationale Verdedi
ging nam hot krachtig voor da officie
ren op. Hy verklaarde, dat de lezing,
welke door den interpellant van de feiten
was gegeven, niet jnist was, en dat de
betreffende soldaat was gestorven aan
bloedvergiftiging, als gevolg van een in
gewandsziekte.
Voorts verklaarde de minister, dat,
innoer de vorige spreker by zyn verkla
ringen bleef hy machtiging zou geven
tot een strafrechterlijke verroiging.
Het antwoord ran den minister werd
voortdurend onderbroken door interrup
ties der uiterste linkerzijde, doch warm
toegejuicht door de rechterzijde en libe
ralen.
De voorzitter dreigdo vorschoidene ma-
Ion, de zitting te zullen opheffen.
DE NIEUWE KHALIEF.
VAN TURKIJE.
De nieuwe Khalicf Abdoel Medjid
Effendi, de neef van den thans afgezet-
ten Sultan Mehmed VI, is 54 jaar oud
en is, volgens het „Journal des Dé-
bats" zeer gezien in Europeesche krin
gen, waar hij als fijn beschaafd man,
beoefenaar van de letterkunde, de mu
ziek en de schilderkunst, in hoog aan
zien stond.
Van den beginne af heeft hij de na
tionalistische beweging gesteund.
Toen hij werd geius gcwenscht mei
O» verkiezing tot Khalicf, verklaarde i
hy „Ik ben zeer getroffen door her
blijk van v^trouveo, dal mijn land nik
heeft gegeven. Ik heb altijd een onwan
kelbaar vertrouwen gehad in den bloei
de bevrijding van mijn land, waar
aan ik innig beu verknocht. Zelfs in de
hachelijkste tyden heb ik nooit mijn
hoop verloren op huljr van Allah, noch
mijn vertrouwen in de overwinning van
den strijd dien mijn volk is begonnen
voor zijn bestaan en zyn onafhanke
lijkheid.
,lk heb altijd den wensch gekoes
terd nuttig tc kunnen werkzaam zya
voor het welzijn van mijn land en voor
mijn godsdienst. Die wensch wordt
thans verwezenlijkt."
De „Mal ia" beva< een zeer waat-
deerend artikel over den nieuwen Kha
licf, dat geschreven is door den secre
taris-generaal van het Fransche Me-
hammedaansche Instituut, Robert Ray
naud.
De schrijver schetst met enkele woor
den den indruk dien hij bij een au
diëntie in Yildiz-Kiosk heeft ontvangen
an den thans afgezetten sultan, die hein
n zijn stoel ineengedoken ontving, als
een krachteloos, oud, armzalig, ziekelijk
mannetje, blijkbaar voortdurend in
angst levende voor een aanslag op zij a
leven en hij stelt daartegenover de op-
olger vau den sultan, een krachtig,
flink man, wiens statige houding
spreekt van een vasten wiL
Toen de schrijver hem bezocht ia
zijn paleis te Scoetari, waar hij in een
zaamheid en onder voortdurende be
waking leefde, was hij reeds de Ke-
malistischc politiek toegedaan en be
rekende hij in 't geheim zijn kansen
om naar Angora te kunnen vluchten.
Zijn strenge bewaking maakte dat
echter niet mogelijk en hij bleef dus «e
Scoetari, in afwachting van jiet uui
der bevrijding. Reeds oDdcr <le regee
ring van Abdoel Hamid was hij we
gens zijn bekende denkbeelden ver
dacht en feitelijk is hij tw«-cn-dertig
x een gevangene geweest, zij 't dau
een weelderige paleis-omgeving. Zijn
gevangenschap heeft hij besteed door
zich te ontwikkelen eu zich vooral op
muziek en schilderkunst toe te leggeu.
lij is een beschermer van de schoont:
kunsten cn een vung voorstander van
de vrijheid, waarvan hij zoo lang ver
stoken is geweest.
In zijn gesprek met zijn Franschca
bezoeker toonde hij groote sympathie]
voor Frankrijk en sprak hij over de tal
rijke vrienden die hij te Pariis had ca
met een glimlach vertelde hij dat se
dert 1914 een door hem gemaakt schil
derij, dat hij naar Parijs had gezonden
om in den Salon te worden tentoonge
steld, maar dal in het oorlogsjaar is
zoek geraakt, nog altijd in de een of
andere .bewaarplaats is opgeborgen.
CLEMENCEAU AAN HET
WOORD.
Clemenceau, de vroegore Fransche
premier, hoeft in! Amerika, onder ?eel
belangstelling, zijn eerste rede ge
houden.
Het treffendste gedeelte der rede
as dat, waarin hij eon beroep deed
op Amerika.
„De Duitsohers waren de eerate
militaristen en zij bereiden zich reede
thans weer op een nieuwen oorlog
voor. Weet gij niet, wat dit betce
kent? De toenadering tusschen de
Turken en Sovjet-Rusland is een on
heilspellend voorteeken «n inmiddels
smeden Ludendorff en andere Duit
sche militaire leiders plannen tegen
de democratische Duiteclic regeering.
Wij bevinden ons thans te midden
van de meest ernstige crisis. Het is
noodzakelijk, dat Amerika zijn be
sprekingen met Frankrijk en Enge
land hervat, ten einde Duitschland
te toonen, dat de drie naties, welke
1 liét nebben verslagen, nog steeds op
haar hoede zzjn.
Vroeger of later zal Amerika toch
belang moeten stollen in de Euro-
peesohe aangelegenheden, omilal bei
niet welvarend en voorspoedig kan
blijven, ais Europa in bloed wordt
gedompeld".
Clemencc-au dringt er daarom op
aan, dat Amerika een plan zal ont
werpen voor de uitvoering van de
vredesvoorwaarden en dat het te va
men met Engeland en Fraakrijl: zal
doorzetten, dat dit plan door Duitsch
land wordt uitgevoerd.
Clemenceau oefende vervolgens crl-
tiek uit op de houding, welke Ameri
ka na den oorlog heeft aangenomen.
Hij zei, dut, nu Amerika aan Duitsch
land vredesvoorwaarden heeft opgo-
ltgd, het ook verplicht is er voor te
zorgen, dat die voorwaarden worden
verwezenlijkt.
Clemenceau trok de waarde van
Duitse hi aiuis onderteekening van het
vredesverdrag in twijfel. Wanneer
Frankrijk in 1918 had geweten dat
de schadeloosstelling vier jaar later
nog steeds niet zou zijn betaald, dan
zou het naar Berlijn zijn getrokken.
Deze verklaring werd lulde toege
juicht
De schadeloosstelling was een Ame-
rikaansch denkbeeld, zeide clemen
ceau vervolgens. De wapenstilstand
was geheel in overeenstemming met
net Amerikaansche standpunt.
Ten slotte verklaarde Clemeoce.au:
„Ik verlang «een offers van Ameri
ka, doch slechts dat het den vil zr1
uitdrukken om niet afzijdig te 1 lij
ven. Wij bevinden ons thans te mid
den van de groote crisis; niemand
weet, wanneer zij zal eindigen".
TWEEDE KAMER
22 November
Staatsbegrooting. Alge-
incene beschouwingen en
„Arbeid" afgedaan. „Ju
stitie" aan de beurt. On
ze huwelijkswetgeving.
Minister De Geer heeft mede na
mens den wegens familieomstandig
heden afwezigen premier dezen mid
dag in tweede instantie nog eenige
algemeene beschouwers der Staatsbe-
grooting (hoofdstuk I) beantwoord en
daarmee was dit hoofdgerecht van
het begrootIngsmenu opgepeuzeld.
Ten aanzien van de motie-Van Rap-
pard om de voorgenomen splitsing;
van het departement van Landbouw,
op te schorten verklaarde de heer De
Geer heden, (let de regeering
die motie niet kon aanvaarden. De
regeering was evenwel verzekerd van
de instemming der rechterzijde, wiet
agrariërs Weilkaiup. Deckers en Win-
termans zelfs vóór de splitsing waren
en zoo viel de motie met 49 tegen 33
stemmen, zuiver rechts tegen links.
Mr. Troelstra was met zijn anti-
peneioenaftrek- en herclassifioatie-
uïistel-mitie evenmin gelukkig. De
regeering had deze reeds eerder af
gewezen en tlian8 sneuvelde de anli-
pensioenaftrek-moiie met 59 tegen 21
slemmen (waarbij alleen de vrijzin
nig-democraten en de S.D.A.P. vóór-
stemden) en de herclassificatie-u ïistel
motie (het uitstel zou moeten duren
tot het parlement over gegevens zou
hebben beschikt om haar oordeel over
de herclassificatie der gemeenten uit
te spreken) met 50 tegen 31 stemmen.
De Laatste stemming was weder rechts
—links, met dien verstande, dat mej.
mr. Van Dorp zich hiei aan üe züde
van rechts schaarde, natuurlijk al
leen uit bezuinigingsoverwegiiigen.
De goedkeuring van hoofdstuk I
volgde daarna zonder stemming.
Minister Do Geer had tevoren nog
verklaard dat de door den heer Co-
lijn aangeroerde kwestie betreffende
onze defensie hoofdzakelijk van tecli-
nischen aard wa6 en dat daarover
bij „Oorlog" deeverlangd nader kan
worden gesproken. Hij achtte overi
gens voortgaande versobering we
gens te vreezen verderen teruggang
van het nationaal inkomen noodzar-
kelijk.
De begrooting van minister Aal-
berse, waarvan het eindcijfer voor
1923 f 64.300.000 bedraagt, tegen
f 93.500.000 in het loopende jaar en
waarop dus 29 millioen is bezuinigd,
is in den nacht van Dinsdag op
Woensdag algedaan nadat minister
Aalberee het amendement-Groeneweg
tot verhooging van het euhsiriie voor
drankbestrijding om bezuinigingsre
denen, die over de geheele linie moe
ten gelden had ontraden en nadat hij
zich bereid bad verklaard, rekening
te houden met de verlangens ten aan
zien van de z.g. „mooie", (5c) kamer
in premiebouw- en subsidiewoningen.
Donderdag komt met dc eveneens
ontraden motie-De Vrïes-Bruine in
zake reorganisatie van den sociaal-
ïnedischen dienst het amendement-
Groeneweg in stemming.
Heden was, na hoofdstuk I de b<n
grooting van „Justitie" aan de beurt
Haar eindcijfer bedraagt 30 1/2 mil
lioen tegen 38 1/3 millioen over 1922.
Hier is uus een bezuiniging van bijna
8 millioen
Twee dames- en drie heercitieden
van het parlement hebben hierbij het
min of meer pikante onderwerp hu
welijkswetgeving besproken. Mevrouw
inr. Bakker-Nort leidde dit ia met een
he'der pleidooi voor de «ettelijke ge
lijkwaardigheid van man en vrouw
111 don echtelijken staat. Totnutoe
wordt wel erkend dat man en vrouw
in het huwelijk „één" zijn, maar de
wet zegt erbij: „de man ls num
mer één". Aldus mevr. Bakker, dio
hoopt dat minister Heemskerk mo'
spoed ©en reorganisatie onzer huwo.
Iijk8wetgeving in modernen zin ter
hand zal nemen.
Maar haar sekse-genoote, doch po
litieke tegenstandster mr. Frida
Katz, oordeelde anders. Zij is van
meening, dut de huwelijkswetgeving
behoort uit te gaan van normale
gevallen. En (int zijn haare inziens
ik zou het niet durven tegenspre
ken! de goede huwelijken. In
normale gevallen nu is de man hoofd
van het gezin, en daarin wenscht
géón verandering te zien aange
bracht.
De rede* van mej. Katz werd dit
zij zonder schroom gezegd op zeer
sympathieko cn overtuigende wijze
uitgesproken en daarvoor had mej.
Katz menig complimentje in onb
'vangst te nemen.
De Katholieke heer Van Schalk dia
