HAARLEM'S DAGBLAD
De „baron".
BEURSOVERZICHT
Binnenland
haarl8iamer Halletjes
ZATERDAG 2S NOVEMBER 1922 TWEEDE BLAD
Onlangs verzekerde mii Iemand, die
oiet op de hoogte was, dat archieven
alleen geraadpleegd worden door per
jonen, die weten willen ot ze een ba
ron in de familie gehad hebben, of ze
dus familie zijn van een baron. Dit
was, voegde mijn vriendelijke zegsman
erbij, het algemeen gevoelen.
Deze mededeeling, die 11c bereid was
te aanvaarden met ec-n korreltje zout,
bedoelde een uitspraak te zijn, die
geen hooger beroep toeliet- lk toeken
de dan ook geen appèl aan, hoewel
het mij inviel, dat de nieuwe arohie-
ven bijna dagelij lts geraadpleegd wor
den door ambtenaren der secretarie,
die daarmee toch niet bedoelen in het
bezit van een baronie te komen. En
■wat de oude archieven betreft! Ik
herinnerde mij, dat de regeering wei
eens geleerden uitzendt, om in buiten-
bmdsche archieven een onderzoek in
te stellen naar de aanwezigheid van
bescheiden, die belangrijk zijn voor
dt kennis onzer geschiedenis. En dai,
om anderen niet te noemen, Dr. Bre-
dius voor zijn „Künstler-Inventare",
of de hoogleeraar Blok voor zijn „Ge
schiedenis van het Noderlandsohe
volk", in de archieven naar iet6 an
ders tc/ocht hebben dan nnnr baron
nen.
Wat niet wegneemt, dat men er wel
eens een tegenkomt. Niet zonder mees
muilen dacht ik aan het genoemde
lichtvaardige oordeel, toen ik, als
hri een uitzondering die den regel be
vestigde, in een der stedelijke archie
ven een baron aantrof, zelfs zonder
naar hem gezocht te hebben. Het was
wel geen echte baron, ook geen fami
lie, maar toch een, die van zich spre
ken deed, en wiens optreden in onze
j;o d ad eenige opschudding teweeg
lu'. was een geruchtmakende zaak,
cliu ik hier voorbreng. Indien zij niet
reeds lang geschiedenis geworden
liet ik haar rusten, want ik ben geen
liefhebber van dergelijke zaken. Door
gaans prikkelen ze siechts oen onge-
zonue nieuwsgierigheid, en wanneer
ik lees van een openoare zitting vau
hét gerecht, waarbij het publiek
verdringt" op de tribune, vraag ik
af, wat het publiek daar eigenlijk
duet. Zoo verdrong men zich vroeger
om het schavot om de terechtstelling
van een afgedwaald medemensch te
zien. Is hier een wezenlijk verschil'!
Wat in di' rechtzaal gehoord wordt,
hecfl alleen belang voor den beklaag
de, voor den reenter, misschien voor
den psychiater. Ook voor Jan en alle
man? Ér is ,-ensatie genoeg in de we
re.d. Maar een proces uit den ouden
tijd verwekt geen opzien meer, cn hel
rerhaal van een baron, wiens daden
uit honderdjarige archieven moeten
gelicht worden, kan niet anders zijn
dan een teekenmgetje van het verle
den, een schetsje, dat misschien enke
le onbekende bijzonderheden naar vo
ren brengt.
fk zag mijn held voor 'l eerst, toen
hu Maandagmiddag, Al Februari 1785,
bij de Zuiderbegraafplaats, even bui
ten de Groote Houtpoort, de fargon
van den rijtuigverhuurder Stapinan,
waarin hij gezeten was, liet stil hou-
dt?n, mn een jong meisje behulpzaam
te kunnen zijn lnj liet instappen. Ik
wist loeit nog niet beter, of deze jon
geman van negentien jaar wa6 de
zoon van den Dordsohen burgemeester
Onderwater. De vader van Mietje, zo©
heette het meisje, dat titans, op z'Jt
Ho.'landsch, Mary zou genoemd wor
den, gal' eenige dagen lalrr aan den
hoofdofficier het volgende signalement
van den gewaanden patricierszoott op.
„een persoon van een middelmatig
postuur, blond van haar, gebonden
met een qudi, seer wel er uitsiende,
na sijn gedagten omtrent 30 jaaren
oud, aan hebbende een roode 1aukon
rok met gouden knoopsgaten". Meer
kon de bedrogen man niet zeggen, in
zijn „alteratie" had hij vergeten den
bedoelden persoon nauwkeuriger op
te nemen. Maar de kastelein In ,,'t Wa
pen van Amsterdam", in den Hout,
die wel is waar ook in de zaak betrok
ken was, maar geen reden had om ze
nuwachtig te zijn, wist nog mee te
deelen, dat de heer Onderwater was.
„wal breed van neus, waarop ecu
klein bultje is, dragende sijn eijge
hair gebonden, aanhebbende ewait
ondergoed, een roode rok met ver-
silverde knoojten en laarsen aan de
•oeten". Men ziet, ook toen waren
dergelijke verklaringen niet altijd
eensluidend; zilver kon gemakkelijk
goud worden, maar in elk geval hen
beu wij hier te doen met „een net ge
kleed heer".
De voerman van het rijtuig maakte
aanvankelijk bezwaar om een vierden
reiziger op te nemen. Hij telde inder
daad zichzelf ook mee, want er waren
toch maar drie reizigers.De derde was
de heer Gerrit Carntinjac, galanterie
kramer, een veertiger, dien Onderwa
ter een paar jaar geleden te Dordrecht
had leeren kennen, toen de winkelier
er met zijn kraam op de kermis stond.
Nadat de koetsier tevreden was ge
steld door de belofte, dat men het met
hem wei vinden zou, en het meisje
lussohen haar begeleiders was gaan
zitten, die haar met een zoen harte-
ijk welkom hadden geheeten, reed de
wagc-n verder en bereikt© in den laten
avond Bleycaiberg, aan den ingang
van het Haagsche Bosch gelegen. Hier
stapten de reizigers uit, Carminjac
nam afscheid, ging zijns weegs, en
keerde den volgenden dag met dezelf
de gelegenheid naar Haarlem terug.
De Dordtenaar met zijn juffer daaren
tegen zochten het „Parlement van
Engeland" op en namen er hun in
trek.
Inmiddels maakten de oudeis van
Mietje zich ongerust over haar lang
uitblijven. In de stad was geen spoor
van haar te vinden, zoodat de vader,
Jan van Oestrum, wijnkoop er en
schrijver „op 't wijnconiptoir", be
sloot deze zijn joDgste dochter elders
ie gaan zoeken. In zijn ontsteltenis
sloeg hij evenwel den verkeerden weg
in. Dinsdagochtend neemt hij de
vroegschuit naar Amsterdam, maa»
vindt er, na een vermoeiende» dag,
slechts een brief van zijn huisvrouw,
die liern bericht, dat hun kind naar
Den Haag. is vertrokken. Kostbare
uren verloren. Woensdag thuis geko
men, reist do ongelukkige vader on
middellijk verder met den kastelein m
,,'t Wapen van Amsterdam", «li© hem
rijdt, en, in de hofstad aangekomen,
krijgen ze spoedig zekerheid aan
gaande het verhlijf van het verliefde
paar, dat gelukkig nog niet is
trokken.
Mietje- waaude zioh veilig onder de
hoede van haar galanten beschermer
en sliep ecu gemeten slaap, toen dien
Donderdagmorgen de deur van haat
kanier in het Haagsche kötel open
ging en er drie hoeren .binnentraden,
bc verrassing was groot. Het ver
dwaasde kind was „seer gealarmeerd"
toen zij hier plotseling haar •.•ader zag,
en de „pers.-on die aldaar met haai
gekomen was, en op het voorschrecve
moment over de kamer ging" niet
minder. Ilij eloog zich „met de vuyst
voor sijn voorhooft", wat Intusschen
niet beletten kon ,dat de Drossaart
van den Hove hem arresteerde. On-
derweter werd nitgenoodlgü zijn ka
mer te houden. In den namiddag
kwam een deurwaarder, vergezeld van
een bode hem het arrest nader aan
zeggen. Hij werd onder bewaring ge
steld, in afwachting van hetgeen n^
der aangaande hem zou beslist wor-'
den.
Den volgenden dag zag men den
gevangene intusschen aJ weer te Haar
lem. Hij wilde zich tegenover Van
Oostrum verontschuldigen. Hoe was
hij zijn bewaker ontvlucht? Laat de
meergenoemde kuste-cin u, liever dan
ik, liet romantisch verhaail doen, hoe
de jonge man „des avonds onder voor
wendsel van eens naa 't secreet te
moeten gaan, met den bode is gegaan
naar agier en aldaar een deur ge
opend hebbende, hij den bode eon
slag zoude hebben toegebragt, dat de
kaars hem uyt de hand was gevallen,
en vervolgens het buys is uyigegaan;
gekoomen is in een wijde straat, wel
ke hij heeft doorgegaan, vervolgens
een dwarsstraat, en aldaar in zeekere
gang of poort is ingegaan, waarin hij
een secreet gevonden heeft, alwaar hii
op is gaan zitten rusten; en na aldaar
ruyru een uur vertoeft te hebben, zicü
bedagt heeft op middelen om te ver
trekken; zijn jas heeft omgekeerd en
de hoed los gesneeden om niet bekend
te zijn; vervolgens is gegaan naar een
stalmeester, aldaar gebuurd heeft een I verzoek van baar vader, Iri gijzeling
phuügon, waarmeedo bij naar Haai- gi^teld
Jem vertrokken is. Ilct proces kon beginnen en daar-
Zoo was dan de gewaande buxge-mee do ontinuBkcring van dein avon-
meesterszoon weer in de stad, waar lurier.
zijn Mietje was aangekomen. In een
omgekeerde jas. Maar hij werd, op I H. E. KNAPPERT.
DE POLITIEKE KWESTIES BEHEERSCHEN DE BEURS.
LOOME MARKTSTcMMINC EN VERMINDEROE OMZETTEN.
17—24 Nov. 1922.
De beurs heeft ook in de afgeloo-
pen week door een zeer lustelooze
houding, blijk gegeven de publieke
en economische toestanden nog zoo
onzeker te vinden dat een afwachten
de houding het meest verkieslijk
lijkt. De moeilijkheden, ondervonden
bij de samensteiling van een nieuw'
ministerie in Duitscliland, kunnen
als een aanwijzing beschouwd wor
den dat het onder de tegenwoordige
omstandigheden moeilijk valt ge
schikte personen te vinden die be
kwaam en bereid zijn het 6chadeloos-
stellingsvraagstuk op de grondslagen
der jongste nota aan de Commissio
van Herstel op te lossen. De personen
die in het kabinet-Cuno zitting zullen
nemen staan voor het meerendeel
aan de zijde der induslrieele partij,
zoodat men, in aanmerking nemende
de houding die deze partij tegenover
de stabiliseering der Mark inneemt,
niet verwacht dat van deze regeering
veel kracht zal uitgaan. Weliswaar is
liet nieuwe ministerie gevormd on
der het program dat een sluitend
budget, stabilisecring der Mark en
regeling der schadcioosstellingökwes-
tie voorstaat, doch men vreest in het
nieuwe kabinet niet die personen ge
vonden te hebben die Duitscidand tol
snnceering der finantieele toestan
den moedig heeft Duürcidand ka if
alleen uit het moeras geholpen wor
den door een ministerie waarin een
krachtige persoonlijkheid de leiding
heeft, die met kracht en energie de
noodige hervormingen, zonder aan
zien van bijzondere belangen van be
paalde partijen, zal weten door te
voeren. Dit nu schijnt men, zoolang
de inuustrieele partij machtig genoeg
is om hare belangen te doen ontzien,
in liet nieuwe kabinet niet bereikt te
hebben. Natuurlijk zal eerst moeten
worden afgewacht hoe de nieuwe re
geering de vereiechte maatregelen
denkt door te voeren, alvorens een
oordeel over den nieuwen koers kan.
worden uitgesproken,, doch op g-rond
van de antecedenten van de zitting
nemende personen in het nieuwe ka
binet, is de beurs in dit opzicht niet
optimistisch. De binnenkort te Brus
sel te houden finantieele conferentie
zfd de richtlijnen moeten aangeven,
naar welke Duitsehland zijn finan
ciën zal moeten hei-vormen en het is
te verwachten dat, indien dit land
zich hieraan niet stipt zal houden, het
geduld van Frankrijk uitgeput zal
raken en tot krachtige maatregelen
zal overgaan, die misschien wel tijde
lijk eenige verwarring zullen stich
ten, doch op den duur ongetwijfeld
betere resultaten zullen hebben, dan
de 1 natste jaren met onderhandelin
gen bereikt konden worden. .Is in de
onzekerheid die deze kwestie nog
lont i«l eenige verklaring te vinden
vorr dc lusteloosheid aan de hours,
ook in de pas aangevangen Turksche
conferentie ziet men nog een element
Min onzekerheid dat tot voorzichtig
heid aanspoort. Weliswaar ziet men
in de eensgezindJieid der geallieerden
een waarborg voor een bevredigenden
afloop, doch de bekende onbetrouw
baarheden der Turken, gevoegd bij
de vele tegenstrijdige belangen der
Balkan-volken die moeten worden
ontzien, eisclien tot regeling dezerj
kwestie veel geduld en beleid, wit
men zich niet telkens weder voor
nieuwe verrassingen zi.ui geplaatst.
Zooals steeds het geval is omler derge
lijke omstandigheden, ziet 'le beurs in
dc/.e verschijnselen voldoende redenen om
zich van zaken doen te onthouden, waar
bij de gunstige verschijnselen geheel nit
liet oog worcen verloren. Zoo had het
krachtig herstel van den Franc ;n 't ge
heel geen uitwerking ten goede op het
koerspeil, niettegenstaande tevoren de
daling van dit ilovies als oorznalt der
plaats gehad hebbende reactie werd aan
gevoerd. Aan den anderen kant zullen,
waaneer binnenkort do markt op grond
van do verbetcrendo handelstoestanden
een meer opgewekt aanzien mocht krygen,
do tegenwoordig zoo zwaar wegende po
litieke kwesties, vrcl weder worden gono-
geerd. Hoe het z\j, de markt had in do
'ar'geloopen week een uiterst lusteloos
verloop, waartoe ook de ongeanimoerdo
stemming in N. "Vork het noodige bij
droeg. Men schjjnt thans in Amerika
zich er rekenschap van te gaan geven,
dat door de overwinning der democraten
by de verkiezingen, het beschexmendo ta
rief groot gevaar gaat loopen te worden
afgeschaft of belangryk te worden ver
laagd, in welk geval de industrie, die
thans reeds door de bnitenlandscho con-
eurrentio gedwongen wordt hare pryzon
te verlagen, een ongunstigen tyd te ge-
t gaat. De weder ingetreden prijsstij
ging, waarmede de loonsverhoogingen
geen gelijken tred houden, doet thans op
de ongunstige werking van het tarief
do aandacht vallen, zoodat rekening zal
moeten worden gehouden met den aan
drang der democraten tot tariefsverlaging
•aaraan op don duur wel niet zal knnnen
.orden ontkomen. Voor Europa is dit
echter een gunstig verschijnsel, in de
oersto plaats omdat daardoor do
gelegenheid tot uitvoer zal worden uit
gebreid en in de tweede plaats Ame
rika zich op den duur niet zal kunnen
onttrekken aan ,de medewerking tot het
herstel in Europa, daar het in zijn
eigen belang de slabiliseering der lage
valuta's zal moeten bevorderen tot indi
en steun aan dc eigen industrie. Op
grend van deze overwegingen l.cten at.
Am. induscrieele aandeelen in de afge-
loopen week een gevoelige daling zien,
waarbij Comm. Steels van 107'4 to>
106, Am. Smelting van 55 j.'ió lot 51 7'8
terugliepen. Studebaker konden zich op
dezelfde koers van 130X handhaven (na
128XO.
In Holl. ïndustr. aandeelen ging zeer
weinig om en de variaties bleven bin
nen enge grenzen beperkt. Aand. Cen
trale suiker noteeren 81X tegen 81 3'a,
Du Croo en Brauns 48X tegen 50X.
Jurgens, op baisse-dekkingen, 44 te
gen 39X, Philips lampen 24SX tegen
240 3/4. van Gelder papierfabr. 93X
tegen 94X.
De eenige afdeeling waarin iets van
belang omging en waarin bij gunstige»
maikttendenz ongetwijfeld hoogeie
koersen bereikt zouden zijn, was die der
suikerwaarden. Op grond van een prijs
verbetering in Cuba-suiker en van ge
raffineerd van 13 cents in New-York,
werd ook de belangstelling voor Indi
sche suiker weder opgewekt, waardoor
de Visp in de gelegenheid was belang
rijke hoeveelheden tegen den bevredi
genden prijs van f 12.75 van de hand
te doen. Aand. Vorstenlanden noteeren
ten slotte 139 tegen 157X, H. V. A. 364
tegen 3583/4, Java Cultuur 316 tegen
314X. Poerworedjo 71X tegen 705/8.
Van Mijnwaarden liepen aand. Sing-
keptin, op de verwachting dat over he;
loopende jaar nog geen dividend zal
kjjnnen worden uitgekeerd van 117 tot
io(j terug. Redjang Lebong noteeren
onveranderd op 102, Oost-Bomeó 88X
tegen 88.
In Petroleumwaarden ging eveneens
zeer weinig om. Niettegenstaande de
resultaten over het loopende boekjaar
niet ongunstig schijnen te zijn, le
deelen naar de winsten door andere
olie-ondernemingen behaald, kon de
koers van Koninklijke, ook als gevo'g
van de nunder gunstige houding van
New-York, niét aan de algemeene
strooming weerstand bieden, en zakte
de koers van 4187,8 tot 408 in. De
betering van den Fianschcn Franc kon
hici legen ook geen dam opwerpen,
niettegenstaande te voren bij dc daiing
van du devies dit als mottef werd aan
gevoerd van de teruggang" in de laat
ste weken, terwijl ook de aankondi
gingen van beiangrijke dividenden der
btandaid-oil maatschappijen, waaron
der den laatsten tijd verschillende
bonus-aandeelen van 100 worden ge-
noenid, geen meerdere belangstelling
vïjor du pap.cr konden opwekken. Ooi-
had het bericht van de overeenkomst
met de British Oilfields, geen mccrdcie
levendigheid tengevolge. Geconsolideer
de noteeren 127 tegen 1285/8, ondanks
een aanzienlijke verhooging van d<
prijs voor petroleum-producten voor
binnen landsch verbruik in Roemen.»*.
Aand. Orion noteeren 37X legen 37.
Van rubberwaarden waren de berich
ten evenmin ongunstig. Men verwachi
dat de beschikbare voorraad rubber, ge
schat op 100.000 tons, door de ingi-
voerde productiebeperking in 1923 zil
zijn uitgeput, zoodat dan de verhouding
tusschcn productie en consumptie we
der normaal zal zijn. Intusschen gaan
verschillende ondernemingen voort
vóórverkoopen van een gedeelte van
oogst 1923 tegen bevredigende prijzea,
terwijl ook de noteering te Londen een
geringe verbetering kon ondergaan.
Niettemin ondergingen de meeste
aandeelen koersverlagingen, die echter
tot enkele percenten beperkt bleven.
Aand. Amsterdam Rubber liepen vaa
108 1/8 tot 107 5/8 terug, Lampoag
Sum. van 92 tot 93, Oost-Java Rubbe:
noteeren 156X tegen 158X, Serbadjadi
237X tegen 230 1/4.
In Schcepvaart-Mijen waren de om.
■tien eveneens zeer miniem en de vana
ss beperkt. Weliswaar wordt een ge
ringe verbetering der zeevrachten ge-
meld, doch de ongunstige resultaten
over het loopende jaar doen omtrent de
dividend-verwachtingen geen groote
verwachtingen koesteren, terwijl voor
e meeste ondernemingen de vooruit-
chten, met het oog op de verplichtin
gen voor nieuwbouw, nog zeer somber
zijn. Holl.-Am. Lijn noteeren 115 tegen
118X, Kon. Stoomboot 58 tegen 60.
Ned. Scheepvaart Unie 893/8 tegen
913/4, Mij. Nederland 125X tegen
125 5/8. Marine-waarden 'konden «p
do behandeling der subsidie-wet in Am»-,
rika eenigszins in koers verbeteree,
(de pref. van 493/4 tot 507I&).
Tabaksaandeelen waren mede in re
actie, zonder dat, behalve de ongunsti
ge markistemmïng, hier/oor eeaig
motief kon worden aangevoerd. De;i
Mij. liepen van 324X tot 218 3/4 terug,
Deli Batavia van 275 tot 266X, Senem-
ih van 313 tot 306.
Thee-aandeelen bleven goed op prijs
1 kende® voor wat aand. Rongga be
treft van 90X tot 96 verbeteren, Atg.
N.-lnd. Thee noteert 45 tegen 41X,
Sedep 255 tegen 261 3/4, West Java thoe
64 tegen 62X.
Ain. Spoorwegen waren, op het voor
beeld van New-York gevoelig lager.
Comm. Unions liepen vau 147 tot 145X
terug, South Pacific van 941/16 to;
92 3,14, Aich. Topeka van 107 tot 105.
Geld op prolongatie 3 X
Pasteur's Lovensariieid.
Naar aanleiding van de herden
king van Pasteur's iöt>eii g«iLK>o;tc«iug
«11e nemen. /.aieiüag, p.&uts neet»,
heeft «ir. li. Iv. tio 11 aas te Kotieruaui
in ue i\. K. CL aat.geioonu, welken
invloed Pasteur's levensarbeid thans
eon halve eeuw op uen weieluloop
heelt gehad eb in welke mate Pas
teur's maent, in den eeuwigen
Btrijd tusschen leven en doo<l de
grenzen voor om leven verruimd
heelt. Aan dat opstel is het volgende
ontleend:
De sterfte per jaar per 1000 inwo
ners van Nederland bedroeg van
1S15 tot ibló gemiddeld zó sterfgeval
len. Welk ten verschil biedt de nalve
eeuw daarna: een regelmatige, ge
lijkmatige, daling, zonder verheffin
gen, behalve één, 111 1918. De verhef
fingen vóór 1875 weerspiegelen het
aantal levens, door epidemieën ver
lopen gegaan. Vroeger xeelvuldl3e
aderlatingen der bevolking (do ver
heffing omstreeks 1SÏ8 100.ÜÜ0 overle
denen), na 1875 slechts eens een epi
demie; alzoo: in onzen cultuurstaat
alle epidemieën afgeschaft, behalve
eens, toen de bij uitstek kleine micro
be der influenza, welke door die klein
heid langer zwevende blijft dan gro
vere microbensoprten, door de 100
moeilijk grijpbare luchtinfectie, een
epidemie verwekte.
Wanneer we zien, met welk
beslistheid de epidemieën na 1875
verdwenen ziin, kunnen we veilig be
sluiten, dat dezelfde oorzaak, die de
ongeregeld voorkomende ziekte-oor
zaak (microben!) dier epidemieën on
der de knie kreeg, zich tegenover de
geregeld voorkomem.e zieKte-oorz
(microben! der endemische ziekten
(mazelen, roodvonk, tuberculose, »•,-
philis, enz.) niet onmachtig zal heb
ben betoond; geen wonder dus, dat
de daling der sterft el ijn na 1875 in
bedrag overtreft de daling, die uit
het wegvagen der verheffingen alleen
voort zou spruiten.
Omstreeks 1875 had Pasteur de mi
croben als doodsvijand van het leven
aangewezen; het was do numeriek
belangrijkst© der doodsoorzaken in
de meeste cultuurstuten, welke Pas
teur leerde kennen en bestrijden.
Ook dézo kennis is macht gebleken!
De toeneming der bevolking on
danks het kleiner worden der nata-
liteit is een gevolg daarvan, dat d»
sterfte door microben veroorzaakt
voor Pasteur automatisch de bevol
kingsdichtheid op een evenwichtö-
hoogte reguleerde, die door andere
factoren wel is waar verschoof, maar
toch aan evenwicht mocht lieeten
maar na Pasteur werd de regulator
».e- .- volkingsdiahtheid allengs uit
geschakeld.
Daar onder «le doodsoorzaken der
taaiste eeuw in ons land, de sterfte
door microben, tot heden vrijwel de
eenige automatisch intredende regu
lator der bevolkingsdichtheid was
(landverhuizing, expansie-oorlogen,
hongersnood en wederzijiteohe dood
slag kwamen niet of als te verwaar-
loozen factor voor) is het begrijpelijk
dat „het hek van den dam" is, tot
een of meer dier andere automatisch
in tred enden regulatoren ingetreden
zal zijn.
Deze niet meer door vermeerderen
de sterfte geremde dichtheidsvermeer
dering eischt in de meeste cultuur-
6taten als een de samenleving bedrei
gend verschijnsel in de naaste toe
komst ieders aandacht. Het is de
keerzijde van Pasteur's levensarbeid.
Wat bracht Pasteur den enkeling?
Wanneer we bedenken, dat ziekten
door microben verwekt in hoofdzaak
op jeugdigen leeftijd voorkomen,
doch op omleren leeftijd allengs min
der veelvuldig zijn. dan mogen wij
verwachten, dat het uitschakelen der
microben vooral den jeugdigen ten
goede kwam. Dit wordt door den
schrijver met grafieken bewezen.
Daar dus bet jonge leven de baten
van Pasteure levensarbeid deelachtig
werd, moet de bevolking gemiddeld
ouder worden.
Doel was besluit dr. De Haas
er toe bij te dragen, dat de samenle
ving zich berade over de geen uitstel
gedoogende vraag hoe de beheer-
sehing te verkrijgen over het getal
der bevolking, waarvan de grootte
evenredig is aan het product aantal
geborenen maal levensduur zonder
den levensduur, boofdbezit van de le
venden, te verkleinen.
Van dien raadslag zal afhangen,
of Pasteur's levensarbeid zal strek-
ken tot heil van het menschdom oi
voeren ten verderve.
SALARISSEN MIDDELBAAR
ONDERWIJS.
De minister van Onderwijs. Kun
sten en Wetenschappen heeft, blij
kens het WbL voor midd. en gymn.
ond., aan een deputatie van leeraren
medegedeeld, dat tegen 1 Januari
1923 een herziening van de salaris
regeling der leeraren aan de R. H.
B. S.en te wachten was. Over den
aard dezer herziening wenschte de
minister zich niet nader uit te laten.
De minister wilde wel in overweging
nemen, of wellicht de lerarenorga
nisaties van de a.s. wijzigingen In
kennis konden worden gesteld, het
zij in den vorm van overleg of op
andere wijze.
Inzake de omrekening der lesuren
deelde «Ie minister mede. dat «)eze
quaestie nog hangende was. Z.Exc.
vergeleek een eventueele omrekeninj;
«Ier lesuren met de vermeerdering
van de werkuren aan de departemen
ten. Hierbij gaf de minister als zijn
meaning t© kennen, «lat, de vigeoren-
de 50-minutenregeling hem niet ge
heel en al sympathiek was; daar «le
ze op sommige inrichtingen werd ge
saboteerd, doordat men zonder pau
zen de lessen aan elkander liet slui
ten.
Overigens was de minister van mee
ning, dat het geheele onderwijsper
soneel. zoowel dat van lager, als
middelbaar en hooger onderwijs, niet
door maatregelen getroffen worden,
die ook niet op andere ambtenaars-
categorieën zullen drukken.
Inzak© art. 40 van het Bezoldiging.*
besluit 1920 deelde de minister mede,
dat hom van een eventueele intrek
king «laarvan voorshands niets be
kend was.
MOND- EN KLAUWZEER. Men
schrijft uit de Betuwe aan de Tüd:
Het mond- en klauwzeer is uit Hol
land en Zeeland ook in onze provin
cie doorgedrongen. In de Betuwe zijn
de eerste gevallen van mond- en
klauwzeer geconstateerd bii vee, nop
pas aarvsnekocht op do Utreohtsche
markt. In de gemeente Eist kwamen
eenige geva'len voor. Intusschen pro
fiteert men in andere deelen onzer
provincie van deze epidemi". Zoo zijn
in Maas en Waal de veepriizen plot-
selin? IQ tot 15 net. geerijgen.
t EEN ZATERDAGAVONDPRAATJE
Hopma, éui heb ik a.1 eens meet
Kezend, is een leergierig man. Als er
een onderwerp is dat hem aantrekt,
dan kan hij zich daarin verdiepen
dagen lana met halve nachten er bij.
Je vindt hein dan «jmringd door boe
ken en met oog en oor voor niets an-
dets. dan dat eene onderwerp. „Eten
en drinken," p «vegt zijn vrouw te zeg
pen, Jvi.it hii ei voec staan cn als het
dak boven ziin lioofd instortte, zou
hij het ternauwernood merken." De-
laatste verzekering komt mii over
dreven voor. Dat huizen boven jc
hoofd inetoiten is geen alledaa^-he
gebeurtenis en als ie het geval niet
opmerkte doctr hot lawaai, dan zou
een halve bint met een paar spijkers
er in boven op ie hersenpan, waar-
echiinliik wel voldoende wezen.
Suze Hopma. a! overdreef ze een
'beetje, vond drie hebbe'iikheid van
haar man last/ Haar incening fen
tf mt daar r foor uitV is de»1
„buitenshuis d*"'; een men wat hij
wil. binnenshui:; moet hii doen wat
ziin vrouw wil. dat is dan ruatig
bii haar zitten, met zijn krant, maar
biet te lang, haar uit «en boek voor
lezen wanneer daar plezier in
heef), maar niet te veel. een waudio
.ling maker), ale hoar dat toelacht,
maar niet to ver. Het programma is
eenvoudig genr»?g. waarom doet.
zco'n man «lot niet AV een man al
tu'd deed wat zijn vrouw wil en een
vrouw dito dito wat haar man wil.
dan waren at'o on? Ufiiyo huwo-
liP cn par.'o s uit r'wereld.
En daar komt dan zoo'n man en
studeert in dikke boeken, zot geen
woord cp maakt maar aan teelten;
een. .,'t Ts nog een geluk, pleegt
bi e vrouw Ifopma te zeggen „00 «y/ns
's het uit, dan heeft hii er geen p'o-
21 er meer in cn kijkt geen hoek meer
aan." Dat is waar. Zoo heeft Hopma
achtereenvolgens een studie -cmaukt
van Egyptische bouwkunst (vier we
ken), van den invloed van de zeer
6t roomingen op de Nederlandsche
kusten (veertien dagen), van toepas
sing der eiectriciteit in de soheikun-
de (vijf weken) an van de samcnstel-
Jng van den aardkorstin verhand
met aardbevingen en vulkanische uit
barstingen (acht weken). Men zua
'enken, dit dit zijn algemeene ken
nis vei groot, maar de uitkomst is
toch anderob'iikbaar kan hij in zijn
hersenpan de verschillende onder
werpen niet goed uit e'kaar houden
en zoo caitstaat er af en toe in zijn
gesprek een wonderlijke hutspot,
waarbij de stijl van de oude EXypü-
fche koningen opeens verband (Schijnt
te krijgen met zeeotroomingen en de
uitbarstingen van den Vesuvius ver
oorzaakt schiinen le worden door
electrriche motoren. Als ie daar Hop
ma attent on maakt, is zijn antwoord
steevast„alles is in alles ©11 niemand
kan het onderling verband van de
dingen nagain en precies omschrij
ven." Maar ik maak iniin .'even lie
ver wat mindor ingewikkeld.
Op den laatsten kransavond, bij
Wouter aan hui-,) zaten we nauwe
lijks. of Hopma had zijn laatste lief
hebberij ter sprake gebracht hyp
nose en maignetisme. ,,De huiskamer
is ©ndter boeken bedo'voii", zei zijn
vrouw „en zijn liefste boeken zijn
ook de oudste. Ik zou er ©en handel
tic van kunnen opzetten. En voor
hoelang? Zes weken cp zijn hoogi-t of
korter."
Daar wou Hopma niet van hooren.
Dezen keer was het ernst, die studie
liet hij riet meer varen. „Dan ga ik
van je scheiden", zei mevrouw, „met
een man die de kachel en de schilde
rijen en dc kat wil )"-onotisee.ien,
kan ik niet leven." Dit ontkende
Hopma stellg. De kachel eai de schil
derijen althans, want daar was toch
niets mee to beginnen dat van dc
poes was waar. En had hii ijeen
succte gehaa i W a s bet beest, dat
eerst zoo onrustig w^ geweest en
vorioureiiu maar heen eii weer gtloo-
peii bad. niet kalm oil «ie kacuci gaan
slapen'!" „0>.li". zei au» vrouw,
„uat uoet poes iwvercii dag 's avouos
oin half zeven op a« Kiok ai, maan ui
lel Uuar met o». Zou die Oüuo aLits
ecu v pxiotiseei'd moeten wor oen 0111 111
ie s.apen.'"
Zoo kibbelde hel echtpaar nog een
beetje veriter, tötaat tante Koosje om
er ll-11 eind u.iti te maken, een van
«jui ie»»Kere Kopjes kolfie schonk,
waarvan zn in tie fcransbjieeuKom-
sien het monopohe tieelx, met een
speculaasje er bij, dat knapperde tus-
sciien ce tanden, zoo verseli en heer
lijk geurend naur banketbakkerij.
Maar Hopma gaf liet niet op. Zou
den zijn vrienden hem met het ge
noegen willen doen 0111 zich te laten
liypnotiseerc 11? Aan wie kon hij dat
boter vragen?
„Wel, aan den kolenurager, dacht
lk", zei mevrouw Hopma.
„Ko.endrager?" vroeg mn te Koos
je verwonderd.
„Suze, je vertelt het nietriep
Hopma dreigend.
„Wat is er gepeurd?'* vroeg W'ou-
tor en keek den armen llopma met
zooveel wantrouwen aan, alsof deze
minstens oen moord op zijn geweten
had.
„Ja", zei ook Hupstra, met een ef
fen gezicht, ,,'t is vreemd. Waarom
mac je vrouw dut niet vertellen?
't Uecu een heel wonderlijken in
druk."
Zoo van alle kanten aangevallen
moest Hopma wel toelaten, dat zijn
vrouw hel verhaal van den kolen-
drager deed. „Op een morgen", zei
ze. „komt er een koJendrager brand
stoffen brengen, hij krijgt een fooi-
tjo en een sigaar en steekt hem da
delijk op. want 't was slap, hij had
den tijd. Mijn man begint hem te
vertellen van hypnose, maar do ko-
lendrager begrijpt er niemendal van:
hij kijkt doodverwonderd, maar laat
zie!» op een stoel zetten. „Denk er
om, meneer", ze«t hij, „niet langer
dan een half uur, want ik moet op
tij«I tlnus wezeo, de baas is niet
mak". Hopma begint allerlei bewe
gingen voor zijn gezicht te maken en
beveelt hem om in te slapen, maar
die man zegt: ,,'k ben pas wakker,
waarom zou ik alweer gaan slapen,
daar voel ik niks voor!" „Je mag
niets zeggen", zegt Hopma, „alleen
maar naar mij kijken en goed luiste
ren. aan niets anders denken, dan
aan slapen". Maar 't hielp niemen
dal. De kolenman keek he:n met de
oogen wijd open in zijn zwarte ge
zicht strak aan en dacht er niet aan
om te gaan slapen, 't Was zoo stil in
huis, dat je alle geluiden op straat
duidelijk hooren kon. Opeens hooren
we een klok ergens in de verte tien
uur slaan» Metoen springt dc kolen-
drager op, gooit zijn stoel om, dal de
leuning er af breekt, roept: „tien
uur, dat zal je wat geven als ik
thuis kom!" loopt verder zonder
goetendag of goetenmorgen den sa-
ion door. gooit u» 't voorbijgaan mijn
ooie Sêvres-vaas op den piëdestal
omver, dat ze in brokken ligt 01» gaal
op een drafje naar zijn paard, dat
hij vlak bij ons voortuintje had vast
gebonden en onze planten opat.
Maar dat merkten we pas later".
„Arme Hopma". zei Womter, op
een toon van medelijden, die veel er
ger is dan een aanmerking.
„Een onontwikkelde man", zei
Hopma rustig, „daar kan een hypno
tiseur niets mee beginnen. Wie wil
het liter eens probeeren?"
„Jij Koos?" vroeg mevrouw Hop
ma plagend aan do gastvrouw.
„Waarom jij zelf niet?"
„Nee, ik bon nu weer te knap. Ja
het moot precies uitkomen
„Spot er maar mee", zei llopma,
„do waarheid moet eenmaal alle
spotternij overwinnen. Durf je Koos?
Hoe denk is ei overT'-
„Voor geen goud zei de «ast
vrouw. ,,'t ls »ne veel te eng".
„Och wel nee, je Jicht er niets geen
hinder van en ik maak je na vijf
minuten wéér wakker. Je mali kan
het zelf op zijn horloge nagaan".
„Nee toe, laat mij er buiten",
smeekte tante Koos, „waarom moet
ik juist, vraag een van de andere da
mes
Mijn vrouw en mevrouw Hupstra
gaveu de verzekering, dat ze er niet
over dachteu.
„Hupstra dan," opperde ik.
„Man, ik heb vanUoag al zooveel
meegemaakt. Ver gcloopeD, vroeg op
geweest, ik blijf liever rustig zitten".
„Mij kun je niet het meeste genoe
gen krijgen", zei Woutet, maar llop
ma deed alsof hij bet niet hoorde.
„Hen ik nu te voel of te weinig ge
leerd?" philosofeerdo Wouter voor
zich heen- .jKomaan, hypnotiseur, jc
bent toch niet bang voor ie sujet!"
Maar Hopma antwoordde met. schud
de alleen maar het hoofd. Van Wou
ter als proefpersoon was hij heele-
m.-.al niet gediend.
Eindelijk, na veel gepraat, liet IIup-
stra zich vinden. Hij werd geïnstal-
eerd in oen gemakkelijk en fauteuil,
twen van de arie eloctrischc l.nnpcn
verder uitgedraaid en Ho pin a ver
zocht ons, naar de voorkamer te gaan,
tv.-.ur wij toch alles zouden kunnen op
morken, wat er in do achterkamer ge
beurde. nij zelf vroeg aan de gast
vrouw verlof, zich oven op te frisse hen
aan het fonteintje in de gang. „Dc
hypnotiseur", zei hij gewientig. „moet
in do eerste plaats frïsch zijn cn koel
van hoofd en jelui kachel heeft het
laatste halfuur hard gebrand, 't is
hior warm".
De toestand waa dus zoo. Hupstra
lag zoo gemakkelijk mogelijk in den
fauteuil in de half donkero achterka
mer wij anderen wachtten, zonder to
spreken, in de voorkamer op «ie dingen
die komen zouden cn Hupstra was
bezig zich op te frisschen iftui bet
fonteintje in de gang. Wij hoorden
hem met water plassen, 't Duurde
nog al lang.
Up eetiB tioorde ik uit de achterka
mer een vreemd geluid.
De anderen hoorden het ook. Wij
keken elkaar aan en luisterden-
Weer datzelfde geluid, nu veel ster
ker. Mevrouw Hopma giebelde. Iemand
anders riep„ssst
Op dat oogenblik kwam llopma
zachtjes binnen en tegelijkertijd
barstten wij allen in een gesmoorden
stiklach uit.
„Hopma zei Wouter, fluisterend,
„brave kerel, geef me «ie hand, je
bent een genie....''
„Wat bedoel je?" vroeg Hopma,
pveneens fluisterend.
„Je hebt ti«?m dwars door de deuren
heen gehypnotiseerd. Luister maar..."
Eu terwijl wij aTlen, nog half proes
tende, toeluisterden, klonk uit do
achterkamer een zwaar gesnurk var
Hupstra. „Ach ja zei zijn vrouw
philosofisch, „als hij eenmaal in de
rust is, wint hij het van een houtzaag
molen. De man heeft vandaag ecu
vermoeienden dag gchnd, moet jc we
ten
Toen wc hem een halfuurtje latei
wakker maakten, werd cr over hyp-
notisccrcn maar niet meer gesproken,
llopma was de rest van den avond
stil. Hij voelde zich blijkbaar teleur
gesteld.
Naar ik hoor heeft hij, daar hij
geen menschelijke proefpersonen krij
gen kon, zijn kunst op uen hond van
de buren geprobeerd.
Die heeft hem eerst in zijn neus ge
beten en is daarna op een draf w-eg-
geloopcn.
Maar Suze Hopma is vol gopden
moed. „Hij weet al weer wat hij ces
en er komen boeken uit de bibliotheek
over dc samenstelling van den damp
kring. Met de hypnose zal het over een
week, tien dagen of zoo, wel uit we
zen
FIDELIO.
