HAARLEM'S DAGBLAD
BEURSOVERZICHT
Stadsnieuws
Dg F.E.H en le p.kb.e.b
ZATERDAG 9 DECEMBER 1922 TWEEDE BLAD
AFWACHTENDE HOUDING DER MARKT OP DE ONTWIKKELING
DER POLITIEKE TOESTANDEN.
EN RUBBER-
VRAAG VOOR SCHEEP VAARTAANDEELEN.
18 December 1922.
De beurs heeft in de afgeloopen be-
richtsweek weinig gelegenheid ge
had zich over de hangende politieke
kwesties en de vooruitzichten op han
delsgebied voor de naaste toekomst,
door middel van het koersverloop uit
te spreken, daar, zoowel op politiek
als economisch terrein weinig voorviel
dat van voldoende belang geacht kon
worden om in de, den laatsten tijd aan
genomen houding verandering te bren
gen.
Aan dc conferentie te Lausanne
wordt weinig aandacht geschonken,
ïaar in de eerste plaats ae berichten
uit deze plaats zeer schaarsch zijn
en in de tweede plaats men in de
laatste jaren geleerd heeft van der-
olijke conferenties niet veel veran-
ering in de bestaande toestanden te
kunnen verwachten. Zoo verwacht men
dat ook thans de voornaamste kwes
ties wel onopgelost zullen blijven en
de oplossing niervan wel weder tot
een later tijdstip uitgesteld zal moe
ten worden. Tegenover het opnieuw
vastgestelde besluit der geallieerden
om de vrijheid der Dardauellen, zoo
wel voor handelsschepen als voor
oorlogsvaartuigen, te blijven eischen,
staat het vaste voornemen der Tur
ken en Russen om de controle der
zeestraten vcor zich op te eischen.
De eensgezindheid aer geallieerden
kan echter als waarborg dienen voor
jje verwachting dat deze voldoende
machtsmiddelen zullen kunnen aan
wenden om hunuc eischen door te voe
ren, terwijl de laatste voorstellen der
geallieerden wel kans van slagen
schijnen te hebben, zoodat men zich
over het eindresultaat dezer conferen
tie niet ongerust maakt. Van meer
belang wordt de deze maand te
Brussel te houden conferentie
geacht, die za! hebben te beslis
sen over de door Duitschland inge
diende voorstellen tot stabiliseering
der Mark, et de daaraan verbon
den regeling der schadeloosstelling-
Nu in Engeland een nieuwe regeering
aan het bewind is gekomen en frank
rijk in de Turksche kwestie in alle
door Engeland gestelde eischen toe
stemt, verwacht men dat dit land,
als tegenprestatie, ook Frankrijk in
zijne 6chrdeloosstellingseischen meer
zal ondersteunen, dan tot nu toe het
geval was. Hoe ten slotte de regeliug
zal uitvallen is met geen mogelijkheid
te voorspellen, doch wel mag worden
verwacht dat thans afdoende maat
regelen genomen zullen worden om
deze kwestie grondig te regelen en
zeer waarschijnlijk met belangrijke af
wijkingen van het door Duitschland
voorgestelde plan, daar men in het
buitenland niet veel vertrouwen hoeft
in den goeden wil der tegenwoor
dige rege Tig om/desnoods met kras
se middelen, de Jregrooting sluitend
te maken en door verhooging der be
lastingen tot stabiliseering der Mark
mede te werken. De laatst gepubli
ceerde Duitsche bankstaat toont een
.vermeerdering der biljettencirculatio
aan van niet minder dan 110 milliard
mark, hetgeen ook niet zal kunnen
medewerken om het vertrouwen in een
spoedige saneering van het Duitsche
geldwezen te doen toenemen. Integen
deel elke belangrijke toeneming der
hiljettenuitgifte zal de stabiliseering,
die eenige maanden geleden nog op
■n behoorlijk hooger Peü mogelijk was,
verder bernoelijken. Deze belangrijke
biljetten-uitgifte houdt verband met
de groote kapitaal- en credietnood
der Duitsche industrie, die voor de
grondst iffenvoorziening, door de
koersdaling vau de Mark, telkens groo-
tere bedragen noodig heeft en daar
door in vele gevallen niet in staat is
de productie op te voeren en tot be
langrijke uitvoer over te gaan. Ove
rigens schijnt ook de Duitsche con
currentie den laatsten tijd minder
zwaar te drukken, daar behalve de
credietnood, de groote prijsstijging
der grondstoffen en de in het buiten
land geheven invoerrechten de con
currentie zeer bemoeilijken. Wanneer
du spoedig do belastingen nog zullen
moeten worden verhoogd en de loo-
ncn zullen zijn opgevoerd, zal het
den fabrikanten die tot nu toe in bui-
tenlandsche valuta met belangrijke
winst konden verkoopen en door de
voortdurende daling der Mark bij de
betaling der loonon een belangrijken
voorsprong hadden zeer moeilijk vallen
om deze politiek te blijveu volhouden,
liet iB dus uit dit oogpunt bezien wel
te verklaren, waarom do DuitBche in
dustrie zich zoo krachtig tegen de
stabiliseering der Mark blijft verzet
ten. Daarentegen is het een verblij
dend verschijnsel dat bij onze inland-
scho industrie althans in sommige be
drijven, weder meer bedrijvigheid gaat
heerschen, waarom dan ook de aan-
deelen der betrokken Mij.en ter beur
ze een betere waardeering genieten.
Do prijsstijgiug van verschillende pro
ducten brengt in den handel meer le
vendigheid, gepaard gaande met groo-
terc winston, de scheepvaart gaat ten
gevolge van de grootere handelsomzet-
ten iets beter, welke factoren er toe
medewerken, at d< urs, ondanks
d gedruktheid veroorzaakt door de po
litieke problemen, geen ongunstig
beeld vertoont; hoewel de omzetten
nog zeer beperkt blijven.
lu Holl. industrieele aandeelen werd
meerendeels tegen vorige koersen ver
handeld ofschoon enkele fondsen om
speciale reden belangrijker afwijkingen
vertoonden. Zoo bracht eenige vraag
voor Frank Rijsdijk ind. den koers van
51 op 57 1/4, terwijl pref. aand. de
Grujler van 65 1/4 tot 60 konden
-.cii. Aand. Jurgens noteereu
"fS ff/B tegen 40, Centrale Suiker 83
tegen 84, terwijl Philips lampen 247 3/4
tegen 247 noteeren. Het. ongunstige
jaarverslag der Ver. Chemische fabrie
ken was oorzaak dat de preferente-
aandeelen van 40 tot 30 1/2 terughe
pen, terwij aand. Rotterd. Droogdok
op de uitgifte van nieuwe aandeelen
ongeveer 30 moesten prijsgeven.
in navolging van New-ïork was de
Am. industrieele afdeeling op grond
van de gunstige financieele resultaten
en de verwachting van hoogere prij
zen in de staalindustrie mcerendee.a
hooger genoteerd, waarbij Studeba-
kers zich onderscheiden door een rij
zing van 125 1/2 tot 130 3/4 ex. 2 1/2
pet. div. op de aankondiging van een
extra-dividend in aandeelen van 25
Comm. Steels verbeterden van 105 tot
105 7/8, Pref. Hide eu Leather van
61 1/2 tot 65, Am. Smeltings van 52
tot 54 1/2.
Op een voorbijgaande krachtige ver
betering der Cuba-suiker te New-York
konden de aandeelen der'Cultuur-on
dernemingen in den loop der weck iets
in prijs verbeteren, ofschoon do min
de gunstige houding der Tndische sui
kermarkt oorzaak was dat later de be
haalde koersverbeteringen grooten-
deels weder verloren gingen, .terwijl
op den laatsten dag de markt weder
op vastere suikerprijzen kon verbete
ren. Aand. Vorstenlanden noteeren
tenslotte 160 tegen 161.
Op aand. Hand. Yerg. A'dam werd
een interim-dividend van 15 aan
gekondigd, met uitzicht op betaling
van een totaal-dividend van 25 Dit
bericht, dat aantoont dat de behaal
de resultaten over het loopende boek
jaar niet ongunstig zijn, en de ver
wachting wettigen op hoogere winsten
over het volgeud jaar had een gunsti
ge uitwerking op den koers van het
betrokken aandeel, welke van 368 tot
373 verbeterde. Aand. Java Cultuur
noteeren 320 tegen 318 3/4, Pcerwo-
redjo 71 tegen 70 1/8.
Yan Mijnbouw-aandeeleu werden
geen berichten bekend, die in een of
andere richting invloed op de koersen
konden uitoefenen. Redjang Lebong
noteeren 103 tegen 101. Singkep-tin
106 tegen 110. Pittsburg Coal verbe
terden van 57 1/2 tot 69 3/4.
Voor Petroleumaandeelen, speciaal
Koninklijke olie blijit een loomc stem
ming heerschen. welke nog Bteeds
door geen enkele geldige reden kan
worden gemotiveerd. Het aanvanke
lijk verspreidde gerucht dat het inte
rim-dividend in 't geheel niet betaald
zou worden,later gevolgd door de
verwachting dat dit niet in geld doch
in aandeelen zou worden betaald,
vindt thans geen geloof meer, daar
algemeen een betaling in contanten
wordt verwacht. Ook schijnen de re
sultaten over net loopende boekjaar
met ongunstig te zullen worden.
De oorzaak schijnt voor een groot
deel gezocht te moeten worden in een
gebrek ahu initiatief om lot een be
langrijke koopbeweging over te gaan.
De wisselwerking tusschen aankoopeu
te Amsterdam cp de betere koersen te
New-York, gevolgd door oankoopen in
Wallstrct op de hoogere prij iea hier
to lande, die vroeger zulke belangrij
ke koersrijzingen kon veroorzaken,
schijnt thans niet meer mogelijk te
zijn, daar Amsterdam zich geheel richt
naar da koersen te New-York, terwijl
in deze laatste plaats den laatsten
tijd in 't geheel geen animo vooj olie
waarden bestaat. Ook zijn de tegen
strijdige berichten over den olierijk
dom in Mexico, waarbij het indringen
van zout water in de bronnen een
belangrijke rol speelt, *niet geschikt
om de animo te doen toenemen. Kon.
olie noteeren, na onbelangrijke fluctu
aties ten slotte 403 1/2 tegen 404 1/8.
Geconsolideerde konden tegen het
einde der week om onbekende rede
nen eenige procenten in koers verbete
ren, waardoor de koers zich op 129 7/9
stelde tegen 126 5/8. Orions noteeren
38 1/2 tegen 38 3/8.
Voor Rubberwaarden kon aanvan
kelijk een betere tepdenz doorbreken,
doch in den loop der week bekoelde
de belangstelling aanmerkelijk op
f/ond van de iets terugloopende rub-
erprijzen, waarbij de pogingen der
Amerikaacsehc rubberfabnkantcn om
met de Engelsche rubbcrproducen-
ten besprekingen te openen over het
toekomstig prijsverloop der rubber,
geen groote verwachtingen omtrent
een verdere rijzing konden verwek
ken.
Aand. Amsterdam Rubber noteeren
tenslotte 116 1/8 tegen 110, Hessa-
Itubber 78 tegen 63 1/2, Lampong
Sumatra 109 1/2 tegen 113, Scrbad-
jadi 264 tegen 265-
Voor scheepvaart-aandeelen was de
stemming niet ongunstig.
De verbetering ia de vrachten, ook
al als gevolg van de belangrijke
prijsfluctuaties in de handelsproduc
ten, waarvan grootere verplaatsingen
het gevolg zijn, blijft aanhouden,
waardoor de verwachting wordt opge
wekt dat voor vele Mijen die de crisis
kunnen doormaken, betere vooruit
zichten worden geopend.
Aand. Holl. Am. lijn noteeren
118 1/2 tegen 118, Java China Japan
73 1/2 tegen 72, Kon. Holl. Lloyd
17 3/4 tegen 16 1/8, Scheepvaart Linie
92 7/8 tegen CO 5/8, Mij. Nederland
127 etgen 125 5/8.
Op berichten die melding maken
van pogingen van Amerika om door
onderhandsche aanknopen beslag te
'eggen op het voo,- dit land geschikte
deel van den tabaksoogst, was de
stemming voor tabaks aandeelen gun
stig daar men bij de veiling gunstige
prijzen verwacht. Aand- Deli Mij.
konden van 225 3/4 tot 238 verbeteren.
Deli Batavia van 2/0 tot 277 1/2, Se-
iiemboli van 312 tot 323 1/2.
Voor theeaandeelen blijft de stem
ming gunstig, hoewel na de plaats
gebad hebbende rijzing geen gToote
koersverheffingen meer plaats heb
ben- Aand. Rengga noteeren 101 1/2
tegen 98 1/2. N.-Ind. Thee 50 1/2 te-
gen 48.
Van diversen valt een voorbijgaande
rijzing in Maxwell-waarden te ver
melden, waarbij de Incomobonds tot
3 1/2 konden verbeteren op geruchten
dat na do a.s. aflossing der restantbe-
wijzen in 't vervolg deze gelden voor
de inc. bonds zouden kunnen worden
aangewend. Op de tegenspraak dezer
geruchten zakte de koers weder spoe
dig tot het oude peil terug.
Geld op prolongatie 3 1/4.
GUNNING. Vrijdag werd door
den architect D. van Zetten opgedra
gen aan den aannemer J. Draayer,
te Zandvoort het omoveeren van de
Serceelen Kleine Houtstraat nos. 87-
3" en ter plaatse bouwen van twee
winkelhuizen.
Aan het verslag van de commissi©
uit de Prov. Staten van Noord-Hol
land over de toestanden hij het Prov.
Electriciteitshedrijf onUeenen wij nog
m verhand inet de P.E.G.E.M.:
Door enkele har er leden werd
met nadruk op den voorgrond ge
steld, dat de mogelijkheid, om het
P.E.N. weder tot den rang van een
houdbaar en een behoorlijk loonend
bedrijf te verhellen, niet alleen af
hankelijk zal zijn van de voorge
stelde kapitaaisontlasting in verhand
met de te verhoogen tarieven, doch
dat zij ook allereerst samenhangt met
den inkoopsprijs, die, in de toekomst,
aan de P.E.G.E.M. voor te leveren
stroom zal moeten worden betaald.
Op pag. 8 hunner voordracht spreken
wel iswaar Gedeputeerde Staten hun
vertrouwen uit, dat de concentratie
der productiemiddelen, welke van het
tot stand komen van de P.E.G.E.M.
het gevolg is geworden, zoowel voor
de provincie als voor Amsterdam en
Haarlem op den duur tot besparing
van kosten leiden zal. doch zij de
Jeden hier aan het woord achtten
dit vertrouwen niet voldoende gemo
tiveerd, en meenden, ook in verhand
met de desbetreffende opmerking
van den directeur van het bedrijf,
dat de verstrekking van nadere gege
vens, den stroomprijs betreffende die
aan bedoelde maatschappij moet wor
den uitbetaald, voor het uit te bren
gen advies onvermijdelijk geacht
moet worden.
Uwe commissie meent naar aanlei
ding daarvan het volgende te moeten
opmerken:
Het is steeds het ideaal van den
directeur geweest, dat, voor de elec-
trificatie van Noord-Holland, drie li
chamen zonden samenwerken, t.w.
het Rijk voor de opwekking der elec-
triciteit, door centrales die dan Rijks-
eigendom zouden moeten worden; de
provincie voor het transport cn de
Gemeenten voor de distributie van
stroom. De oprichting der P.E.G.E.M.
nu heeft plaats gehad, teneinde, ver
mits het Rijk thans als medewerken
de factor niet in aanmerking komt,
de aan het Rijk toegedachte taak
over te nemen.
Voor de P.E.G.E.M. heeft men hier
bij gemeend den (naamloozcn) ven
nootschapsvorm te moeten kiezen en
het aandeelenbezit te moeten verdee
len tusschen de Provincie en de ge
meenten Amsterdam en Haarlem.
Voor eerstgenoemde is hierdoor het
groote voordeel verkregen, dat zij
zich heeft kunnen onthouden van de
zeer kostbare vergrooting der thans
stopgezette centrales te Naarden en
IJmuiden, en zij thans ook kan pro-
fiteeren van de capaciteit der Am-
sterdamsche en Haarlemsclie centra
les, wier kostprijs -dalen moet naar
mate het debiet toeneemt. Hangende
de beraadslagingen uwer commissie,
besloten toch niet zonder krachtig©
oppositie, de gemeenteraad van Am
sterdam en die van Haarlem, om de
gemeentelijke centrales aan de nieuw
opgerichte maatschappij over te dra
gen. Ware thans de Provincie de
eenige aandeelhouder in de P.E.G.
E.M. zoo zou, uit den aard der zaak,
de inkoopsprij's van het P.E.N. ge
makkelijk aldus kunnen geregeld
worden/ dat het verlies verdween of
zelfs in een winst verkeerde. In dit
geval zouden echter de verliezen van
het P.E.N. naar de P.E.G.E.M. wor
den overgebracht en zou hierdoor
dus niets gewonnen zijn. Gelijk de
toestand thans is, kan het tarief van
den stroomprijs echter slechts con
tractueel, met goedvinden van all©
betrokken partijen, en dus niet een
zijdig, worden gewijzigd.
Het. onderzoek naar de juistheid der
voor berekening van den stroomprijs
aangenomen basis was aan Prof.
'I.imperg "opgedragen, doch, gelijk
boven reeds bleek, heeft deze ge
meend niet over voldoende gegevens
te kunnen beschikken om behobrlijk
in de gelegenheid 1e zijn aan zijne
opdracht te vo'doen.
Uwe commissie betreurt dit ten
zeerste, doch heeft toch gemeend, het
uitbrengen van haar rapport niet af
hankelijk te moeten stellen van een
voorafgaand te dezer zake uit te
brengen advies, maar zich te kunnen
en thans zelfs te moeten beperken
tot de vraag, welke verbeteringen,
ook onafhankelijk daarvan, ten op
zichte van het P.E.N. kunnen worden
aangebracht; terwijl zij de verwach
ting fan 3e 'Gedeputeerde Stalen
deelt, dat niet slechts de thans ver
kregen concentratie van productie
middelen tot besparing van kosten
leiden zal, dooh ook, dat ingevolge
de op goeden grond te verwachten
vermeerdering van den siroomafzet,
in do toekomst, eene belangrijke ver
laging van de stroomopwekkings- of
inkoop&kosten mag worden tegemoet
gezien.
Bezorgdheid wat de toe
komst van het bedrijf aan
gaat.
Wat den algemeenen toestand ove
rigens van bet bedrijf aangaat, gaven
verschillende leden te kennen, dat zij
met klimmende bezorgdheid hadden
kennsis genomen van de rapporten-
Limperg, en dat het betoog, achter
eenvolgens door de Leden van den
Raad van Toezicht en den Directeur
gehouden, deze bezorgdheid slechts
had versterkt. Ook toch al klinken
daarin tonen, die tot een meer opti
mistische verwachting aanleiding ge
ven, zoo moet naar hun meening, de
toestand van het bedrijf als zorgwek
kend worden beschouwd, zonder dat
dit alleen aan omstandigheden te
wijten was, waarop zij, die voor het
beheer verantwoordelijk zijn, geen
invloed hebben kunnen uitoefenen.
Inzonderheid werd hierbij opgemerkt,
dat de contró'e, door de Gedeputeerde
Staten geoefend, niet voldoende on
derscheiden heeft tusschen hel pu
bliekrechterlijke karakter hunner
taak, die de electriciteitsvoorziening
der provincie betrof, en de privaat
rechtelijke zijde mei betrekking tot
de oommercieele gestie van het be
drijf. In verband hiermede werd de
meening uitgesproken, dat, ook en
juist bij het overheidsbedrijf, het ka-
raktor van bedrijf als zoodanig,
steeds allereerst op den voorgrond
moet staan, en het niet geoorloofd
is, met ter zijde lating van deze aller
eerste verphehung, hel sociale stand
punt voorop te stellen, dat zooveel
mogelijk, electrische stroom aan elke
ingezetene van het Gewest moet wor
den ter beschikking gesteld; althans
voor zoover in de hierdoor ontstane
bedrijfskosten door belasting moei
worden voorzien. Uit een staatsrech
telijk oogpunt toch, behoorde, naar
hun oordeel, belasting door publiek
rechtelijke lichamen slechts geheven
te worden voor de behoeften dier
lichamen als zoodanig, en niet om in
particuliere Utfangen te voorzien. In
het bijzonder diem hierbij nog in aan
merking ie worden genomen, dat be
schikking over eleclrischen stroom,
hoe nuttig ook op zich zelf, niet on
der de noodzakelijke levensbehoeften
kan gerekend worden. Zelfs echter,
wanneer men dit standpunt princi
pieel niet zoo onvoorwaardelijk in
neemt, en het toelaatbaar zou ach
ten, dat, ook in de toekomst, het be
heer van het P.E.N. op anderen dan
op zuiveren commercieelen grondslag
wordt, en de Directie tevens het
doel kan blijven beoogen om sociale
belangen langs indirecten weg te be
vorderen, achtten zij het in elk geval
noodig, dat scherp onderscheiden
worde tusschen de uitgaven, die het
gevolg van zuiver oommercieele be
drijfsvoering zijn, en die, welke uit
d9 behartiging van algemeen sociale
belangen voortvloeien.
Perspectieven voor de
toekomst.
Het gedelegeerd lid van den Raad
van Toezicht trachtte ten slotte de
vraag le beantwoorden. die z-i. de
hoofdvraag is. nl. welke,, naar zijn
oordeel de perspectieven van het be
drijf ziin, en of dit in de toekomst
zich voldoende zal kunen dekken. Er
is ongetwijfeld van zeer ernstige scha
duwzijden gebleken doch schier elk
bedrijf heeft aaji/vanke'.ijik verliezen
te boeken en moet een normale vor-
lieskuij doortrekken Het moet zJoh in
de eerste jaren sterk uitbreiden, ter
wijl nas in de latere jaren de afzet des-
energie komt.
Bij waterleidingbedrijven rekent
men daarop zoozeer, dat de aanvan
kelijke verhezen op den kapitaalstaat
worden bijgeschreven.
Over do begrootingen.
lezen wij nog in het rapport
Wat de begroeting betreft, was
het aan den directeur niet bekend,
dat liii zich. bii het besteden van gel
den. daaraan in ieder opzicht moest
houden dan wat het totaal dei toege
stane bedragen betreft. De voormali
ge voörzïtter van den Raad van Too
zicht beoft zich meermalen in dier
geest uitgelaten, terwijl ook vanwege
de eriffie in dit ooziekt nooit een aan
merking gemaakt is.
Ware een andere® gedragslijn ge
volgd dan had men de Provincie niet
in eon zoo snel tempo kunnen clec-
trificeeren als thans het geval is ge
weest. on was ook van de bemoei nis-
Ban niet den watersnood mets terecht
gekomen. Op het oogenblik echter ia
er nieto ineer overgebleven van de
vrijheid, die men zich vroeger in dit
ODZicht heeft meoneu te kunnen ver
oorloven. Aan de hand van het rap-
poitLimpere is de administratie
thans gehepl gewijzigd. zoodat elk
bedrag aan geld. dat verwerkt is,
nauwkeurig kan worden verant
woord. De meer gespecificeerd opge
maakte begroot in;:on c-n de verschil
lende manipulatie®, die thans deze
moeten ondergaan, vorderen uit den
aard dei zaak meer tijd den vroeger
geval was. Dit heeft tengevolge
gehad. dat. bii den overgang van liet
oude Bvsteem tot het nieuwe, het Be-
drijl zich bii de gemeenten enkele
kwade vrienden gemaakt heeft door-
vrienden gemaakt heeft, doordien
dien niet met denzelden spoed kan
worden gewerkt alB vroeger wel 't ge
val wae.
Dit de Omstreken
VELSEN.
Werkverschaffing. Het gaat rog
niet gesmeerd met de werkverschaffing.
De gelegenheid om met grondwerk f >3
of f21.60 te verdienen is wel openge
steld, maar er was maar matige be
langstelling van de zijde der werkloon
zen. Zoo zelfs dat Donderdag de werk-
■erschaffing tijdelijk werd stopgezel.
De georganiseerden onder de werk-
loozen zien in het werk dat verricht
wordt „productief" werk. De vcrgioo-
t:ng van het kerkhof xou op den duur
toch moeten plaats vinden. Om die
reden meenen zij dat niet met zulk een
laag loon volstaan kan worden. X!e&
iaat, redeneeren zij, niet voor dc aai-
digheid en nieuw gedeelte vaa een
kerkhof aanleggen.
Vanwege het gcmcentebestuui Mil
ons medegedeeld, dat het niet-werkea
voortkwam uit een geschil met do nog
te werk gesiclde werkloozcn. Vrij
dagmiddag is m'n veei begonnen. D3g
aan dag ko v.t men nog bij d-.a burgc-
ester om t trachten een bo.tger In
krijgen. Deze kan er evenwel niet
er aan doen, op *t oogenblik. dau
reeds is geschied. Hel hangt van de
rcgecring af of het loon verhoogd zal
worden, of niet.
Verkeersregeling, In verband inei
het gevaar, dat het kruispunt Tromp-
1Kanaalweg en Willebrordstraat
het verkeer oplevert, zuilen van
gemeentewege in de trottoirs van de
Trompstraat en den Kanaalweg op
pl.m. 40 M. uit het kruispunt 2 waar
schuwingsborden worden geplaatst met
hei opschrift: „Langzaam Gevaarlij
ke hoek".
Opheffing kapvcrbcden. Bij be
ichikkmg van den Minister van Land
bouw, Nijverheid en Handel, d.d. 29
-. 1922, zjjn met ingan? van 1 De
cember 1922 opgeheven de kapverbo-
den.g elegd bij beschikking van 14 No
vember 1917, 27 Dec. 1920 en 2 Maart
1921, op de boomen in de oprijlaan
van Velserend, nabij de Ruïne van Brc-
derode, op 80 eiken behoorende bij het
landgoed „Velscrbcek" eu staande
langs den Driebuizerkerkwcg. te Vei-
sen, en op de bosschcn en an 'ere hout-
opstanden van het Oostelijk gedeelte
oornoemd landgoed.
Particuliere bouwnijverheid. Dg
beschikking van den .Minister van Ar
beid d.d. 17 November 1922 zijn de aan
P. Schwe'.ser en H. Janzen toegekende
bouwpremie en hypotheek gesteld ten
name van de „Coópjcraticve Vereeni-
ging" woningbouwverecniging „Wij»
keroog".
Verkeersstremming opgeheven. De
stremming van het verkeer langs den
Stationsweg te Velsea en dc Bctoabrog
van IJmuiden :s opgeheven.
ZANDVOORT.
Vergadering Zandvoort's Bloei
Aan dc uitnoodiging, de vergaderinj
der vereeniging „Zandvoort's Bloei",
in verband met het bespreken van d«
zomerdienstregeling ZandvoortAm
sterdam bij te wonen, hadden een der
tigtal forensen gevolg gegeven. Nadat
inen zich had verklaard vóór dc fu3:i
üaarlsmmgF Halletjes
EEN' ZATERDAGAVONDPRAATJE.
Langzamerhand heibfcen wij ons al
lemaal, min o? meer het trammen
aangewend en daarmede ons leven ju
drie hoofdperioden verdeeld: in kan
toor. fabriek of werkplaats No. 1, in
jhufs No. 2, in die tram No. 3 Völe.11
vertoeven acht uur Tang in de plael©
waar zij liuii brood verdienen, geluk
kig maar dat zii langer veAlijven in
huis en korter 111 de tram. VerbeeM
je, verbeeld je, dat we acht uur in de
tram moesten zitten zeg
nu niet. dlat het pc-rsonee! er dien
tijd wel. en nog wel staande in ver
blijven moet, want daarvoor is liet de
Werkplaats meteen.
Als oen tramdienstpas Is aange
resrd dan zijn de paseariers er op ver
lekkerd. 00 makkelijk hè en zoo
gauw. ie stapt maar op en ie bent. er
in een wip. Het duurt niet lang. of zo
kriiven er genoeg v?n. Dat akelig/-
wachten, weet ie. Wanneer komt ooit
het ideaal vervoermiddel 1 Het ideale
vervoermiddel is namelijk datgene,
dat iuist komt aanrijden op het oogon-
b'ik. dat de pa-'eagter zelf bij do hal
te naai is aangekomen ook fik zou
haast zeggen voo ra IJ wanneer de
man te laat. of te vroeg is. Evenwel N
het goed begrepen, niet waar 1 dat
het, vervoermiddel zelf niet te laat
of te vroeg komen ma.e.
Aan dit idennl vo'doel de electri
sche tram nog niet. Ze z a 1 daar ook
*iooit aan vo'doen. Ik vrees, om nog
rerder te g.arn. dat er nimmer zoo'n
vervoermhldel verschenen zal. Maar
er is natuurlijk niets tegen, te ho
hen. dlat er nog eens zoo'n vervoer
middel zal zijn. bijvoorbeeld e©n
poer vleugeli aar. de schoenen met een
kiemen motor, zoodnt je leder oogen
blik even den motor aandraaien en
wegvliegen kunt. de lucht in. Dat dit
eem gebmrien ml, geloof ik zeker, al
Ju'-!en velen vnn ons hel waarschijn
lijk niet meer lie'even. A's het zoover
ls. dat we v -Vn stol vk-nge's met een
"altrnotorf io bij den ijzerhandelaar
gaan holen, dan kunnen de rails van
de electrische tram we! voor ou'rceat
'verkcjht woiden.
Evenwel is het mijn bedoeling niet
technische beschouwingen te houden
Mi vooral geen speculatieve. Laat ons
Heycr met de voeten on den grond
b'ij ven on eens van gedachten wisse
len over de verschillende into
schep, die je zoo op de tram ontmoet.
De merkwaardigste moet ik wel zeg
"en. dien ik ooit gekc.nl- heb. was een
oude heer die de gewoonte had den
bestuurder gebiedend te wenken, om
stil te 6ftian. ook wanneer liiï den
wagen tus.yh'n precies twee halten
in. ontmoette. En de bestuurder deed
het. Daarna ftspte de oude heer waar
dig op den waren, zelde den condue
teur met neerbuigende vriendelijk
heid goeden dn« en nestelde zich op
een zitplaats die hem dikwijls aan
geboden werd orndat hii iemand, die
zat zoo gebiedend aan kon kijken.
Deze oude hoer is nu dood. Of hij ge
tracht heeft den Man met de Zeis weg
te kijkon kan ik niet zoggen, maar
dan heeft het hier toch niet "eho'
r>m. Een bestuurder van een eleciit
sche_ tram ls gemakkelijker.
Zijns go hike heb :k nooit gezien. Ik
"eloof. dat hii vast me*nde. dat de
tram min of meer zijn particulier ver
voermiddel was in dien zin had hij
dus ongveer het ideaal bereikt.
Sommige menschen nraten altijd
op de tram. Andere nooit, De meer
derheid beweart het midden. Ik ken
een man. die heel dikwij'e meegaat en
nog nooit zi'n ljppen onls'oten heef'.
Als* hii op d'-n wogen rtent, zegt hij
nimmer eon beeroeting en wanneer
hii er afvaaf nooit een afscheids
woord- Hii behoeft den conducteur
ook niets te vrscen. want die weet
nrccies wat hn noodig heeft en wnar
hii fttetept. Hii is niet vriende'ijk,
maar ook niet onvriendelijkhelinl-
v© dist hii ecu zekere plaatsruimte in
neemt, is hii eicon'iik niet wat. hem
betreft zijn medereizigers ook met.
Strak kijkt- hii n'tü-l voor zich uit. ik
zou wel c.-ns willen weten, of hij
iemand onthoudt of zich er m het ge
heel niet over verwonderen zou, wan
neer hii geen van ons, zijn mederei
zigers. ooit weer terug zag. Hij lacht
noo'.t en hii laat nooïx blijken, dat hij
bedroefd is. Hij kan heet goed een
voortreffelijk mail wezen, maar wan
neer wij allemaal waren zooalp 'hij.
dan zpu de tram op een begrafenis
wagen lijken. De conducteurs, die
hem natuurlijk allen kennen, hebben
trton hekol aan bem en zijn, denlc ik,
ook niet met hem op eenispzino vrien-
delijken voet. Ze staan neutraal tegen
hem over, c'lrar hii het hun nimmer
lastig maak!. A's bii vr ndaag of mor
gen wegblijft, zal hei niemand in den
zin komen n v.r de reden daarvan te
vragenof hii vertrokken, ziek of
lood is de afwezigheid van een ko
peren stang, die er anders wel was,
zou meer Indruk op de passagiers ma
lton.
Het ©ene en het andere zal, den
stilzwiisonjdlftn man. Indien het
hem ter oore komt. volkomen koud
laten.
Daartegenover staat de praatvaar
onder de passagiers. Hij wenscht den
conducteur, zoodra hij op den wagon
is harte'iik goeien mor u\ en verre
kett. dot het prachtig of naar, of het
zelfde weer van gisteren is, waarop
de conducteur constateert, dat, toen
hij 'fi ochtends om vijf uur yan huis
ging. het weer zus of zoo was. „Vijf
uur, da's vroeg." zegt dan dte praat
vaar met zekeren eerbied, hetgeen de
conducteur beischebten 'beantwoordt
met de mededeeïing, dat je er aan
went. en dst hii nu straks ook des te
eerder weer vrij is.
Intusschen kiikt de paran.gier naar
zijn mede-pa-* eters en het moet toch
wel wonderlijk wezen, als er niet een
onder is, bereid om eetecf vo'izinneii
met hem te wisselen. Dikwijls rook!
de praatlustige een niinie. niet altijd
gevuld met de fiinste talvak ie etast
er &om« versteld van. dat hii zelf
zoo'n geur kan verdragen. Tn volko
men tegenstelling met den zwijgen
de passagier, beschouwt hij zich als
lid van een tram familie 011 ons als
medeleden daarvan.
Een passagier met zijn arm in een
doek kan op ziin belangstelling reke
nen. Heeft hii een gemakkelijke
pleet? op het balcon. dan biedt hij die
den doekman aan en probeert met
een beleefdelijk te weten te komen
of het een armbreuk, een kneuzing of
een steenpuist is. waarna hij gaarne
goeden raad aanbiedt.
Sommige mem-ben ontloopen hem
vooral in den morgen, a 11? zij nog
geen lust hebben in praten. Hii ls be
loofd. vriend&ijk. kenkert een beetje
over den dienst en stelt beong in de
levensbijzonderheden van het perso
neel. dat hem dan. als rege: ook lie
ver ziet dan den zwijgenden paissc.-
gier.
Deze pasagiers zijn mannen. Vrou
wen gedragen zich op trams heel an
ders. Het is ongelooflijk, hoe. ver en
diep zii dikwijls moeten zoeken om
een enkel dubbeltje on tc sporen en
wanneer dat treft bij een ecnniar.fc.va-
gen. kunnen twee vrouwen zonder
eonlgo moeite de hee'e dienstregeling
in de war sturen, zonder dat zij het
merken.
Ik vertel niets nieuws, wunneer ik
zeg. dal een vrouw, die van een tram
wil a'"?taopen die nog In bewotcing is.
tot 00 het laatste oogenblik zich ge
drogen ken. alsof zij wil meeetappen
in de richting van den wagen en op
dat allerlaatste moment toch nog ver
keerd afstapt. tot schrik van den
conducteur. Homlerde mannen heb
ben er over gep'iiIceooh0erdwaar
dit toch aan toe te schrijven is. maar
de goede oplossing nooit gevonden
en de vrouwen weten het natuurlijk
wel. maar zoggen het niet. Ik moet
toegeven, dnt er jonge meisjes ziin,
die het goed doen en de vaderlijke
wenken van den conducteur dan ook
met zekere minachting voorbij zien.
Vrouwen zijn in het air meen van
Oordeel, dnt zii nas van hun plaats
moeten opstaan, wanneer do tram op
dc halte van hun bestemming stil-
rttant. D i.irdoor brencren z;i vaak bot-
•engen te wecg. omdat nieuwe rei
zigers al o'n h'-t baicon zijn gestapt
,on haar In het gangetje ontmoeten.
Dit vinden zij een beetje ongenael,
j het zal geen reden voor haar
ziin. om een volgenden weer anders
te doen. In het algemeen is de nood-
7.ako'ijkheid van snel uitstappen min
der dan die van snel instappen tot
haar doorgedrongen.
Natuurlijk bestaan oolc onder de
vrouwen de tweo categorieën van
praatsters en zwijgsters. De laatsten
kijken somtijds niet minachting het
.ezelschap rond, alsof het haar bitter
tegenvalt, dat zii ftr geen pimsessen
n geen hertoginnen onder vinden,
vaarmee zii anders dagelijks verkee-
ron. De praatgrage vrouwen wisselen
veelal van gedachteu over familie
aangelegenheden en geven elkaar hel
compliment mee non wederzijdsche
bloedverwanten ook ie ei con oa
tegorie onder, die ge«sprekken voert
over diverse ziekten, kwalen en ge
breke-n. Ik geloof inderdaad niet, dat
er fón aandoening onder de ta-llooze
ziekten b&staat. die in do wagens van
de Noord-Zuidho'.lsndpche en van de
E N. E. T. niet herhaaJde'ijk werd
besproken.
Hiermee mag niet gezegi worden,
dat de gesprekken van de mannen zoo
buitengewoon geniaal zijn. Meestal
loopen die over bekistingen en valu
ta. cn maar zelden ziin zo geestig.
Wie was het ook weer, die zei. dat do
geoorekken van do ntensohen in het
algemeen nooit geeetig waren, omdat
geest en vernuft zóó zeldzaam zijn,
dat ze alleen door studie 011
overdenking ontstaanIn geschriften
dus en niet in gesprekken on zeke*
niet in gesprekken op de tram, die
met oen zekere v orzichtighfcld (we
gens de omgeving"! r-evoerri worden
en op het belangr.ikste monv-.l dik
wijls komen te eindigen. nimelijs
wanneer een van de spreker» plotec
liiKT be,"""aai ."mdat hii bii zijp bsHe
s aangekomen.
Bijna r.lle menschon dragen, wan
neer zii in het manbaar verhoeren-
figuurlijk p<»pTokeri. een soort van
mnske.- Uitgezonderd de schoolgaan
de ieugl. dte zich zetfs wel cons een
bectic te veel lost gaan. jood at de
conducteur voor vader en moeder te
gelijk spelen tn de orde herstellen eu
daarna, (wat het moeilijkste b> ook
handhaven moet. Is hii niet da
scheidsrechter in tal'ooze kibbel- er
vechtpartijen tuseohen jongens ei
zo'fs, want galanterie jegens li©
sohoone geslacht kennen zij nog niet,
Uisoohen jongens en meisjes? Moet hii
uiet vaak er voor zorgen, dat oudere
menpchoji geen last hebben van de
buitelende, springende, dansend© en
tuimelende ieugd Bshoort het niet
tot zijn taak. te zorgen, dat al dal
woelige goedje vei'tg in en veilig uit
de tram komtt AU; ik er wat In te
zeggen had. dan zou ik een paar jaar
-chtcr elkaar den Nobelprijs voor der
vrede, laten verdo n ouder tiMtt-
mnducteura on Haai!emsehe lijnen.
Maar toch mag ik de ieugd wel, die
".ldus den tramwagen tot een 1 uilen*
do vogo'kooi mivikt. Zij zijn de fris
johe. onbevangen, onbedorven toe
komst vele menschen van riiperer
ecftiid vormen het /.waai til lende ver
leden.
Als Ik hel dan zeggen moot. lijken
mij de opgeschoten jongens, van zes
tien tot twintig jaar ongeveer, dt
ii 11st aangename tr?m passagiers.
Het om bun schorre stemmen, maar
om huji hoekige armen en boenen,
warme© zii de balkons op onberii-
peliiko wijze vu'ten. Sommigen ine©-
ten wel vier nmujn en zes boenen heb
ben, andere zou het hun niet geluk
ken. En als zij in een vroobike stem
ming sdin, worden ze eerst good las
tig. D.ui gaan zo flu don. som? valsch.
r.ooit mooi. altijd helze'fde monie uit
'tezc'fde operette, dnt ze nooit afma
ken. Giepm.de bochten en brommend©
motoren haten niet bii het ijsclijkf
geluld v-.n f.uitende yjngeris.
Oh-© ral in de tram wagens wordt
•••"ThcKten Ie snuwor. Dat is vrij over-
l-oói". Wil de tramóirectie niet op do
batkon© Kirdisj» liaTXXtt: VERBO
DEN TE FLUITEN? Daaraan is vee>
moor behoefte.
FIDELIO. -
