Haarlem's Dagblad | 1922 | 13 december 1922 | pagina 5

Kamer van Koophandel en Fabrieken

HAARLEM'S DAGBLAD

WOERSDAQ 13 DECEMBER 1922 TWEEDE BLAD

DIJ DE KAMER IS INCEKOMEN EEN ADRES OM EEN SUBSIDIE
VOOR HET MUSEUM VAN KUNSTNIJVERHEID. PROTESTEN TE-
CEN HET DOOR DEN HEER VAN HARDENBROEK CESPROKENE TEN
OPZICHTE VAN DE PRIJZEN IN HET 8LACERS- EN HET BLEEKERS-
BEDRIJF EN EEN DISCUSSIE DAAROVER.

DE KAMER ZAL AANDRINCEN OP VERLENCINQ VAN DE WERK
TIJDEN VAN CEMEENTE-PERSONEEL. MET 11 TEGEN 0 STEM
MEN BESLUIT DE KAMER ,1500 SUBSIDIE TE CEVEN AAN HET BU-
REAU VAN ADVIEZEN VOOR DEN H ANOELD RIJ V END EN EN INOUS-
TRIEELEM MIDDENSTAND. DE KAMER ZAL HET MARKTVRAAG-
STUK EN HET V/ERKLOOSHEIDSVRAACSTUK IN STUDIE NEMEN.

DE TELEFONISCHE VERBINDINC HAARLEM—LONDEN. WAT
HET PLAKKEN VAN RENTEZEGELS AAN KOSTEN MET ZICH BRENGT.

Dinsdagavond vergaderde de Kar
mer van Koophandel en Fabrieken
yoor het gebied Haarlem en omstre
ken oiyier voorzitterschap van den
heer li. H. Krelage. Afwezig zijn de
hoeren Mensmg, Enschedé, Cohen,
Treur en Teding van BerkhouL

Na de opening van de zitting wensch»
te de heer Ten Boom oen voor
zitter geluk niet zijn terugkomst uit
Amerika. Hij sprak verder den
.wensch uit dat met de actie ten bate
yan den Bloeuiboilenhandel succes
zal behaald worden.

PUNT 1. Ingekomen stukken.

Van den minister van Landbouw.
is de mededeeüng ontvangen dat
de Begrootiug der Kamer Yoor 1923
is goedgekeurd.

Hot Bureau van de Kamer advi
seert voor kennisgeving aan te ne
men een schrijven van de Kamer van
Koophandel voor 's Hertogenbosoh.
inzake den Nederlandschen Lonsulax-
ren dienst in het buitenland als voor
lichting van onze nationale industrie
met het antwoord van den Minister
yan Buiteniandche Zaken.

Aldus besloten.

Het Bureau van de Kamer ad vi
seert voor kennisgeving aan to ne
men een schrijven van de Kamer van
Koophandel, gevestigd te Ter Neuzen,
in verband met de regeling van de
grens van f 2000, welke thans als li-
limiet is gesteld bij inschrijving in 't
Handelsregister.

Aldus besloten.

Naar aanleiding van het adres van
'de Kamer aan den minister van Fi-
nancièn aangaande de geheime dis
tilleerderijen was van den minister
'de mededeeling ontvangen, dat de
eerste weg dien de Kamer aangaf
niet kan worden ingeslagen, gezien
den toestand van's Rijks financiën.

De tweede genoemde weg kan niet
veel meer don een theoretische waarde
hebben, daar niet licht tc bewijzen
zal zijn dat iemand gedistilleerd te
gen een lagen prijs koopt. Inmiddels
heeft de noodzakelijkheid van ver-
bcherpt toezicht op het bestaan van
geheime stokerijen de volle aandacht
.van den minister.

De heer H o o ij meent, dat het ant
woord van den minister onbevredi
gend is. Hij zegt, dat men In
kringen moe-rit, dat een verlaging van
den accijns aan de schatkist geen na
deel zal doen toekomen. En verder,
dal indien op den aankoop van gedis
tilleerd uit geheime branderijen een
strafbepaling wordt gesteld, velen het
Iiiet zullen koopen, omdat hun, repu
tatie hun ook wat waard is.

Naar aanleiding van deze opmer
kingen wordt besloten de zaak nog
maals in handen van de betrekkelijke
commissie uit de kamer te stel en.

Het gemeentebestuur van Bloemen-
daal had medegedeeld, dat in die ge
meente thans geen vliegende winkels
bestaan, doch dat 't cq. met het ver
zoek der kamer om medewerking tot
het tegengaan daarvan rekening zal
houden.

Ingekomen is een adres van den
ondervoorzitter van het Museum voor
Kunstnijverheid te Haarlem dr. Sterok
met verzoek aan deze instelling een
subsidie of een vaste jaarlrjksche bij
drage toe te kennen. .Het Bureau zal
over deze aanvrage nader prae-udviee
uitbrengen. Aldus besloten.

Van don hoer J. van den Burg
een verzoek in geltomen om het woord
te mogen voeren over „Het ontactisch
optreden van Baron van IIardenbroek
tegenover slagers en bteekers in de
vergadering van 7 November, waar
van iri de notulen is melding ge
maakt"

t an de besturen der Haarlemsche
Handeifivereengiging, de R.K. Mid-
denstandsvereoniging SL Jozef en van
de Cbr. Middenstandsvereeniging
„Boaz" kwam een schrijven in, waar
in zij zeggen „met smartelijke
hazing te hebben gelezen in de
slagen, dat baron van Harden broek
ondernemers van een paar xnldden-
standsbedrijven uls afzetters of «uitbui
ters qualificeerde.

„Buiten beschouwing latende of de
in deze onhebbelijke termen uitge
sproken beschuldiging al dan niet
waar is gaat het schrijven voort,
„zijn wij zoo vrij uw kamer er op te
wij zon, dat deze uitdrukkingen in
den mond van den voorzitter van een
openbaar lichaam hoogst ongepast
zijn.

f 10, wiaaraan de directeur van het
sLaühthuts in een onderhoud zijn
sanotie heeft verleend, heeft uitge
maakt, dat er van woekerwinsten
geen sprake is, gezien de vrij groote
concurrentie, die er op het oogenblik

„Natuurlijk staat het iedereen, ook
deu toen waarnemende» voorz. van
uwe kamer vrij in particuliere ge
sprekken die uitdrukkingen te gebrui
ken, welke inj daar op zijn piaats
acht, tegen het bezigen van zulke taal
in uwe openbare vergadering meenen
wij echter ernstig te moeten piotcst.ee-
ren".

De heer v. de Burg deelt mede,
dat belanghebbenden naai- aanleiding
van do uitdrukkingen van den heer
Hardenbroek bij de Handc-is vereen!-
gingen en bij leden der kamer tegen
die uitdrukkingen kwamen protestve
ren. Verder dat hem bij een nauwkeu
rig onderzoek is gebleken, da*, de lieer
Van Hardenbrock bezijden do waar
heid was.

llem is gebleken, dat de slagers
geen onderlinge prijsovereenkonisten
hebben. Een onderzoek naar 't winst-

Bij de ©eseaaslagersspeelt de quali
teit van het vleesch een hoofdrol. Bij
de eerste klas zaken, die hei vleesch
thuis brengen is de prijs iets duiu;-
der dan bij de slagers in de volks
buurten met het winkel debiet. Bo
vendien moeten groote zaken bun
klanten crediteeren. Ook dient niet
uit het oog te worden verloren dat
Haarlem geen veemarkt heeft. Ook
dat heeft invloed op den prijs.

Ten aanzien van de bleekers moet
men een onderscheid maken tus-
schcn prima en minder goede blee
kers en niet vergeten dat de elite
hooger eischen stelt dan de burger
man. Verder vergete men niet. dat
de loonstondaard is opgedreven en
den invloed van de 48-urige werk
week.

Spr. zeide nog, dat de heer Van
Hardenbroek meende dat 't nuttig is
dai de materie der prijzen publiek
onder liet oog wordt gezien.
Hij stemde dat toe. Maai-, aldus spr.
laat ons dan beginnen van boven at
en laat ons dan de trusts en cartels
gaan bestrijden. Wil men dan verder
gaan dan komen de als trust optre
dende middenstandsvakorganisatio6

aan de beurt van bestrijding, maar
evenzeer de arbeidersorganisaties, die
de loonen vaststellen.

Eerst dan wanneer al deze prijsbe
palingen vervallen zijn en de vrij»
concurrentie iil de maatschappij is
teruggekomen zal er geen reden tel
verdachtmaking meer zijn; maar tot
zoolang moet niet een zekere catego
rie als afzetters worden gequaiifl-
ceerd voor een handelwijze waaraan

dezen tijd bijna de gelieele wereld
zich 6chuldig maakt

Uit naam van den geheelen mid
denstand verzoekt spr. den heer Van
Hardenbroek zijn „ontactisch gezeg
de' in te trekken.

De heer Ten Boom maakt de
opmerking dat het den middenstand
o\er het algemeen niet zoo goed gaat.
Hem is gebleken, dat in Haarlem
onder de slagers vier categorieën
zijn. Er is dus niet van uitbuiten
sprake, Want een ieder kan, naar
zijn eigen beurs, terecht.

Verder de fijnere slagers richten
hun bedrijf geheel anders in en de
directeur van het slachthuis zeide,
dat de slagers een veel te kleine
winst krijgen. Bovendien in de fijne
re slagerijen is het soort van vleesch
geheel anders dan in de kleinere.
Wat aangaat de wasscherijen in
aat bedrijf is een eroote ooncurrentie
en vele kleine zaken hebben in 't ge
heel niets te doen. Die kleine zullen
dus wel heel concurreerende prijzen
stellen.

De heer Weber deelt mede dat
door hem reeds in de besloten zitting
tegen de woorden van den voorzit
ter is opgekomen; hij betoogt dat de
middenstand niet de prijzen opdrijft;
yan oen onbehoorlijke prijzenpolitiek
is hij den middenstand geen sprake.

De heer Van L i e m t. zegt dat in
de stad de mcening heerschte, dat de
waarn. voorzitter namens het Bureau
sprak. Dat is niet zoo. Het geen de
waarnemende voorzitter zeide wordt
door spr. niet voor zijne rekening ge
nomen.

De heer W ei? bu r g betreurt ook
zeer dat de waarn. voorzitter derge
lijke woorden bezigde. Jammer is
£fhter dat hem is gebleken, dat de
bleekenjen In het bepalen der prij
zen niet geheel vrij zijn.

De heer Van Hardenbroek
zeert dat door hem allerminst wordt
betreurd wat door hem een vorigeD
keer is gezegd. Hij zeide toen met op
zet wat -hij sprak en omdat het noo
dig was. Een feit is dat na de op
merkingen door hem gemaakt de prij
zen in de hleekerijen met 15 zijn
verlaagd. Meer dan eens wil een blee-
fcor wel den prijs verlagen, maar de
vereeniging vindt dat niet goed.

Tea aanzien van de prijzen van tnr
rundvlfifesch, merkt spr. op. dat in
Haarlem ie klas vleesch uit andere pro
vinciën wordt ingevoerd tegen mindere
prijzen dan in Haarlem. Wat aangaat
het v arken svleesch heeft spr. de verze
kering ontvangen dat ten aanzien daar
van geen prijsregelende overeenkomst
bestaat. Dat is dan ook niet in die mate
:a prijs naar boven gegaan als het rund-
vleesch. Men zegt dat 't duurste vee
naar Haarlem wordt vervoerd, maar in
andero provincies is het rundvlecsch met
an minder qualiteit dan hier, en in
Haarlem wordt goed vleesch voor een
minderen prijs dan waarvoor 't hier
wordt verkocht, van buiten af inge
voerd.

En opmerkelijk is dat een slager zei
de tegen iemand, die vleesch van elders
had, zonder daarvan den prijs te weten:
„Ik kan u leveren voor denzelfdcn prijs
als waarvoor u elders koopt." Spr. zegt
verder dat door hem de uitdrukking
„uitbuiten" is gebezigd ia den alge-

men zin, die daaraan wordt gehecht
cr._ cat hij dus niet retireert. Hij heeh
zich met tcg-n den middenstand gt-
lyeoc^ maar meent juist ca: een krach
tige middenstand noodig is. Hij is te-

één vaandel omhoog i dat der vrije oon
currentie.

Het schrijven van de middenstands-
vereenigingen laat hem koud. Hij hand-
haaft wat door hem blijkens de notulen
is gezegd. Hij kent maar één plicht en
dat is te maken, dat de artikelen miD-
der duur worden. Dat plichtsgevoel deed
hem de bewuste woorden lanceerei
Hoe meer stof die woorden hebben op
gejaagd, hoo meer zij naar het doel zul
len streven i de vermindering van de
duurte. Het was goed dat alles maar
eens vierkant te zeggen. Dc heb niets
terug te nemen, eindigt spr,

De heer Van Liemt merkt op,
dat nu een ander winstpercentage
moet worden gemaakt dan voor den
oorlog, wil althans het bedrijf eenigs-
zins loonend zijn en dat vanwege de
hooge exploitatiekosten. Vele bedrij
ven maken nu een mindere winst bij
een grooteren omzet dan vroeger.

De heer Ten Boom zegt dat in
dien de duurste koeien naar Haarlem
gaan en dus het beste woroc geleverd
er geen enkele reden is om do dure
prijzen te qualificeeren en verder dat
men in een bedrijf geheel en al moet
zitten alvorens over de prijzen een
oordeel te kunnen vellen.

De heer Weber constateert dat
vleesch uit Gelderland en Brabant in
gevoerd van minder qualiteit is dan
het vleesch hier.

De heep Hoon zegt dat niet vast
staande is dat indien die heer Harden
broek niet had gebruikt de woorden
geen prijsverlaging in de bleekenjen
was ingetreden. Het gaat niet aan om
te beschuldigen van uitbuiting of af
zetterij, aldus spr.

De heer Meyer zegt niet het
door den heer Van Hardenbroek ge
sprokene te betreuren. Het feit dat
men van elders uitnemend roastbeef
voor 1 kan krijgen geeft te denken.

De voorzitter verklaart dat
indien hij de vergadering had gepre
sideerd hij de uitweiding van den heer
Van Hardenbroek niet had toegela
ten, daar er geen verband is tus
schen de vliegende winkels en die uit

cijfer van een varken, zijnde ongeveer I gea iedere prijsregeling en heeft

Het adres van de Middenstandsver-
aanigingeD wordt dan voor kennisge
ving aangenomen.

Naar aanleiding van een opmerking
van den heer Van den B
wordt besloten bij den raad van
Schoten een adres te ondersteunen
yan de koffiehuishouders om het slui
tingsuur daar gelijk aan dat te Haar
lem te doen zijn.

Het Bureau adviseert toe te tredon
tot de vereeniging Bureau voor Han-
delsinlichtingen te Amsterdam. Aldus
besloten.

Naar aanlsiding van c-an adres
de Kamer voor Koophandel en Fa
brieken te Zwolle, die .tan de go-
meenteraden in haaf ressort een adres
zond met een verzoek ovei te gaan tot
een verlenging van de werktijden
van gemeentepersoneei stelt het Bu
reau oer Kamer voor aan de gemeen
teraden in bet ressort van deze Ka
mer een Bchrijven in gelijken geest te
zenden. Aldus besloten.

Op een pdres van het bestuui van
de vereeniging Bureau van Adviezen
voor den handeldrijvenden en indus
trieelen middenstand voor Haarlem
en omstreken om een subsidie voor
1923 groot 2000 adviseert het Bureau
der Kamer afwijzend te beschikken.

De heer T e n B o o m zet uiteen dat
dit Bureau een subsidie noodig heeft
en dat deze zaak inderdaad een sub
sidio waard is. fepr. kan mededeelen
dat tot 1 Dec. door het Bureau 378
adviezen werden gegeven en dat
een regeeruigsrapport de manier van
werken van het Haarlemsche Bureau
zeer werd geprezen. In den Haag werd
aan spr. medegedeeld dat voor subsi
die aan dit Bureau een post op de Be-
grooting mag worden geplaatst-

Indien de zaak niet gesteund wordt
dan moet het Bureau voor Haarlem
ophouden te bestaan. Het is niet al-
aatschappeiijk, maar ook
een handelsbelang om dit subsidie te
erleenen. Om due reden beveelt spr.
aan een subsidie te verleenen.

De heer Van Liemt oordeelt dat
een Bureau van advies als een bedrijf
den middenstand is te beschou
wen en dat om dio redenen de mid
denstand ze'f er voor dient te zorgen,
dat een Bureau van advies zich kan
bedruipen.

De hoor "W e jj b u r g meent dat het go
heel in do ljjn van de Kamer ligt om nut
Bureau van Advies steun te verleenen.
Spr. kan mededeelen dat vele kleine
sehen vsn dit JTaarl. Bureau gebruik
maken.

De heer Lamp zet ook de nuttige wer
king van het Haarlemsche Bureau uiteen.
Hjj echt een subsidie aan dit Bureau
meer belang dan een voor een win
kelweek of voor een middenstandsten
toonstelling. Toch, laatstbedoelde subsi-
-;n worden wel verleend.

De heer v. d. Burg dient een voorstel
om een subsidie van f 1500 te ver
leenen.

De heer W e ij b u r g zegt dat met een

subsidie vnn f 1500 het Bureau zich niet
kan bedruipen.

De heer Lamp maakt nog do opmer
king, dat vooral do kleine miil-f -tand
n het Bureau gebruik maakt -t.it de
ite vnn het stamkapitaal der Kamer
or subsidiiin gebruikt mag worden. liet
niet meer dan billjjk, dut het kapitaal
dat de middenstand bijeenbrengt v
"ddenstand gebruikt wordt.

Na nog eecige besprek ng wordt het
voorstel v. d. Burg met 119 stemmer
aangenomen.

Punt 2. De commissie voor het
rktwezen wordt aangewezen ter bc-
studeering van het marktvraagstuk, naar
aanleiding van een schrjjven van den Mid
«lenstandsbond.

Punt 3. Voorstel van het Bureau van
de Kamer van Koophandel tot het benoe
men van een Commissie ter bestudeering
vau het werkloosheidsvraagstuk. Goodgc
keurd. In de commissie worden benoemd
de hoeren Vnn Hardenbroek, Beynes, Ded
dens, Klein Schiphorst, Hoojj en Klorck
Punt. 4. Ingekomen zjjn de rekeningen
der verschillende middenstands organi
saties, in verband mot de eerste verkie
zing van do leden van de Kamer van
oo;.-l indek Het Bureau adviseert een
e van onderzoek in te stellen,
'p7e rekeningen te controleeren
te benoemen de beeren W. J.
van kiemt, 0. ten Boom on J. ran der

Alias besloten.

Punt 5. Met ingang van 1 Januari 1923
wordt tot ambtenaar aan de Kamer be

noemd de heer H. A. Marcus.

Punt 6. Rapport der commissie vati ver
keer en vervoer inzake de telefonische
verbinding HaarlemLonden.

De commissie deelt mede dat deze ver
binding tot stand zal komen en dat alle
gesprekken met Londen worden afgewik
keld naar het tijdstip van aanvraag, zoo
dat al moeten dan do aanvragen voor een
verbinding over een andere plaats dan
Haarlem gaan, daarmede nog niet is ge
zegd, dat Haarlem ten achter zal komen
te staan. Voor kennisgeving aangenomen.

Geljjk bekend, werden reeds proefge
sprekken gevoerd.

Punt 7. Rapport van het Bureau der
Kamer inzake het plakken van renteze
gels.

Dit een gehouden enquête is gebleken,
dat voor 7288 arbeiders werd geplakt
f 205.079 aan zegels, welke werkzaamhe
den f 9419.43 aan kósten met zieh brach
ten, ma.w. om aan de administra
eischen, verbonden eau de uitvoering der
Invaliditeitswet te voldoen, moeten de
werkgevers zich onkosten getroosten, die
gemiddeld 4,59 pet. bedragen der premir-

Het ligt niet in de bedoeling aan e
en ander verdere conclusies te verbin
den, te meer, daar van Regeeringszjjde
reeds uitgewerkto plannen ter beoordee-
ling aan den Hoogea Raad van Arbeid
zjjn gezonden. Voor kennisgeving aang-
nomen, nadat de Voorzitter dank
heeft gebracht aan den secretaris
zjjn uitnemenden arbeid in dezen.

Bjj de nu volgende rondvraag dient de
heer D e d d e n s een motie in om afkeu
ring uit te spreken over de manier waar
op de heer Van Hardenbroek den vorigen
keer de zaak van de vleesch- en wasch-
prjjzen heeft behandeld.

De voorsittcr merkt op dat d't nu
mosterd na den maaltijd is, daar deze
zaak verder is afgedaan. Had de heer
Deddens in de gehouden besprekingen dc
motie ingediend, dan had daar toen over
kunnen worden gestemd.

De heer H o o ij, die anders zeker voor
de motie had gestemd, vindt ook dat het
nu te laat is.

De heer Deddons trekt dan de
tie in en de Kamer gaat over in een zit
ting met gesloten deuren.

Deïöiinemeester. ders Heer Tennis,
werd in orde bevonden.

Hierna werden de bij de Dohlia-
keurine gewonnen medatiies uitge
reikt en werd als besluit een mooie
inzending van zes stuks rode- en zes
stuks ro®e vavióteit poinsettia pulche-
rima met 5punten bekroond. De jury
sprak met veel lof over deze inzen
ding.

Stadsnieuws

IJSBOND HOLLAND'S NOOR

DERKW ARTLER.
Dinsdagavond hieitl de afdee'.iiig
Haarlem" en ometreken van bovenge
noemden bond een ledenvergadering
in hóiel „De Leeuwerik", onder lei
ding van den voorzitter der afdeel in g
Mr. J D. van der Plaats.

Uit bet jaar verslaaf van den secre
taris. Mr. Vaillant. bleek, diat bet
aantal leden 114 bedraagt.

De rekening en verantwoording
van den DenT.inemeester, den beer
TCT-nva. werden goedeetkeurd. Lr ls
een batbr saldo van f 477.10.

De drie aftredende bestuurslede»
de beeren Van der Plaats. Kruvs en
Baart de la Faille, werden bij accla
matie herkozen.

Tot afgevaardigden naar den de
volgend© week te Hoorn te bouden
Landdag werden benoemd de beeren
Van der Plaats en Baart de^ la Fatlle.

Bij de rondvraag de-Ede de voorzit
ter op viagen van den heoi Baart de
le. Faille me do. dat bet de bedoeling
a bet lr« orde bouden van de baan
aah te besteden. G-eiuki dit niet, dan
zal hst oude middel te baat worden
genomeneen baanveger of eenige
baanvegers op eigen risico, roaar on
der poiitie-toi-zlcbt zoodat er niet te
-eel komen.

De iisbeLokten rillen hakend wor
den gemaakt, door bemiddeling van
den districtsvooi zatter, in d© plaatse
lijke pers ear in bet Nieuws van den
Dag.

MAATSCHAPPIJ VOOR TUIN
BOUW' EN PLANTKUNDE.
De vergadering van de afdeoling
Haarlem bad Dinsdagavond onder
voorzitterschap van den beer Joh. de
Breuk plaats.

Besloten werd. Dr. van der Sleen,
voor een Lezing met lichtbeelden over
bet onderwerp „Met de camera langs
hloemen en insecten" op 13 Februari
1923 te eugageeren en ©en lezing van
Dr. van Capelle over „Plantengroei
en Dierenwereld in Sumatra's bin
nenlanden" en van Jbr. Mr. Boreel
■an BJogelanclen voor het verdere
seizoen in overweging te nemen.

De voorzitter deelde mede, dat bü
den toestand der financiën van dc
hoofdafdeelmg. na een onderzoek,
gunstig bad bevonden.

Door den heer Brouwer werd de
opinie van de aanwezigen gevraagd
over bet leveren onder garantie van
henrroei door sommige kweekers en
welke quaestle m de algemeens ver
gadering do gemoederen nogal in be
weging had pobraclit. In de vergade
ring kon men daarover weinig zeg
gen.

Het maken van - m gezamenlijke
excursie naar een vriondschappelijk©
bijeenkomst tc Zeist werd in overwe
ging genomen.

Hierna ging men tot het voorzien
In eenijre vacatures over.

Voor de Commissie van Toezioht
op den Rijks Tuinbouw \Y intercursus
werden od de heeien Van der Hart,
Car'ee en Van der Hoek reap. 13, 11
en 1 stemmen uitgebracht, zoodat de
rste verkozen werd en in deze com
missie de volgende hoeren zitting zul-
en nemenDe Breuk. Bolderdijk.
Pool. Bouwer en Van der Hart.

Voor de coniniif^ie voor don Tuin
bouw Teekencursus en Dendrologie,
erden na twee vrij© stemmingen na
herstemming op de heeren van der
IToek en Bekker onderscheidenlijk
5 en 9 stemmen uitgebracht, zoodat
ieze commissie er als vo'.gt zal uit
zien De Breuk, Teunis, Blanken
dein, de Kruvff en Van der Hoek.
De rekening en verantwoording
;er de Dahli.keuring wezen, met
eon ontvangst vsn f 5235.05 en ren
uitgaaf van f 4375.99, ©en batig sa'do
an f 859.06 uit. Hiervan komen fl(»0
an het Jubilenmfonds van de hoofd-
faeeling voor het houden van eon
iemationaal Tuinbouwcceigres te
Amsterdam, vermoedeliik in Septem-
•er 1923. Van het overb'ijvende komt
l aan de Dahüavereeniging en 2 3
i r'n nfdeeline zelf.

>0 uccr t„i. fie Rr,?uk drukte z'in
doening uit over bet behaalde
succes, hoewel men eerst wat i>a*i-
isch gestemd was geweest. De re
kening en verantwoording van den

ïan Set Politieke Tonr-
nooiTeld.

TWEEDE KAMER.

12 December.

Dc nood der oude gepension-
neerden. Marüiebogroo-
ting aangenomen. Do her
ziening der Lager-Ondar-
wijswet.

Indien do oude geponaionneerden der
Marino en ook der andere Rijksdien
sten nog een sprankje hoop hebben
gehad, op de motie-Ter Hall, in de ver
gadering van Vrjjdag j.l. ingediend en
waarbij de minister werd uitgenoodigd
voor die gevallen, waarin de nood zeer
hoog is gestegen, alsnog maatregelen to
treffen, dan kunnen zjj dat nu ook ver
dwenen achten; do motie is met 46 tegen
34 stemmen verworpen, waarbij links mef
uitzondering van do heeren Van Gjjn,
Braat en de Boer en van rechts de heeren
de heeren Kuiper, Engels, Feber, Her
mans, van Rjjr.flwyk od Bulten vóórstem
den. Tevoren had de heer Snoeck Henke-
mans narneas de Christeljjk-historischen
verklaard, dat zjj zonden tegenstemmen
omdat zjj genoegen nemen met het «nt-
v. oord van dea minister, dat hjj er met
z\jn ambtgenooten overleg over plegen
zon (wasrbjj de minister intossehen ge
zegd had, geen enkele toezegging te kun
nen doen.)

De beer Eraat mocht het genoegen be
leven, d".t na de verklaring van den heer
Dresselhuys, die zich beriep op den aan-
rankebjken wensch der regeering om
Oorlog en Marine samen te smelten, de
geheele linkerzijde, uitgezonderd de heer
ter Hall, stemde tegen art 1 der Marine-
begrooting, dat het traktement van den
minister inhoudt. Men her«anert zich dat
de heer Braat uit een soort wraak wegens
de verdwjjning van het ministerie van
Landbouw stemming over dat traktement
had gevraagd. Niettemin werd het met
51 tegen 30 stemmen goedgekeurd, waar
na de Manaebegrooting met 60
tegen 23 stemmen in veilige haven werd
gebracht. Hierbjj schaarde zich da Vrij
heidsbond met rechts asn de zjjde van
den minister.

Voor de behandeling der Onderwjjs-
wetsherziening was groote belangstelling,
wat te verwachten was na het door ruim
600.000 Nederlanders onderteekende pe
titionnement. Op de gereserveerdo tri
bune ontwaardo ik o.a. den karakteris
tieken kop van Klaas de Vries, den man
van „Volksonderwijs". In de Kamer zelf
leidde de heer Ketelaar de debatten in.

Do heer Ketelaar denkt onwillekeurig
terug aan 3 jaren geleden, toen het peil
van net onderwijs verhoogd werd en ver
schillende verbeteringen werden aange
bracht.

Toen heerschte in de Kamer de ware
geest, welke noodig is voor een goede be
handeling van de Lager OnderwjjsweL

Thans mist spr. den vroegeren raads
man van den minister en hij vraagt wie
na -die raadslieden z\ja geweest.

Een advies is met overgelegd. 8pr.
vraagt of het juist is, wat in de" couran
ten heeft gestaan, dat er overleg heelt
plaats gehad met de rechterzijde. Van
wie is dan dat overleg uitgegaan, van
het departement of van Kamerleden? We
weten het niet, alleen weten we, dat zoo
er al overleg liocft plaats gehad, dit al
leen is geschied met de rechterzijde. En
dan wenscht spr. daartegen krachtig te
protesteeren.

Waarom is daarbjj de linkerzijde uit
gesloten}

Wanneer men niet wil, zooals de minis
ter heeft gezegd, dat aan de beëindiging
rijd getornd wordt, dan
moet men ook zorgen, dat bij wijzigingen
ook alle groepen van de Kamer worden
gehoord.

Volgens spr. is het geen wonder dat,
wanneer een wetsontwerp wordt inge
diend, waardoor het peil van het onder-
wys zal dalen, eon groep van de Kamer,
aan de bevrediging heeft medege
werkt, zich daartegen zal verzetten.

Spr. herinnert er aan, dat de minister
zich eenige keeron er over heeft uitgela
ten, dat vnn hem geen voorstel tot verla
ging; van het peil van het onderwijs te
envnehten ls.

Niemand had dns kunnen denken, da
a die uitlatingen een wetsontwerp a!
et onderhavige zou worden ingediend.
Het kan niet uitblijven, of door dit
wetsontwerp moet het onderwjji
lecht worden.

Door do meeste artikelen wordf zoowel
het openbaar als het bijzonder onderwijs
•slecht. Dit acht spr. het nadeel tegen
over het door dea minister vooropgestelde
•oordeel- Het is das ook begrijpelijk, dat
e Verc:-üiging voor volksonderwqs een
actie tegen dt-j« verslechtering op touw
heeft t. Aan deze actie hebben zeei
deelgenomen, al be
treurt spr., dn; er zoo weinig van rechts
by zijn. Maar wanneer spr. echter de
persstemmen nagaat, dan kan hjj consta-
teeran, dat ook bjj io rechterzijde ont
stemming over dit wetsontwerp heerscht.

Hiervan haalt spr. verschillend© voor
beelden aan.

Spr. is van mcening, dat de minister
ch wel tienmaal mag bedenken, voor hjj
il terugkeeren tot toestanden
voor 1S7S.

Vervolgens brengt spr. 'er sprake het
gediende petitionnement. Hierop
it minder dan 600.0GQ handteekeningee

iclk i

.stat

n petitionnement is bcraikt.

Evenwel begrijpt spr. niet, waarom
;ze actie van verschillende zjjden
nog is tegengewerkt op het laatste oogen
blik.

De heer Mocrel: Toen waren er nieuwe
wijzigingen aangebracht.

De heer Ketelaar komt straks op dio
yzigingen.

De maxima van het aantal kindoren per
klas blijven ook na do wijzigingen vrij
wel onveranderd. Do vraag is wel eens
gesteld, of het petitionnement eigonljjk
nog wel noodig was. Wel zjjn eenige wij
ngen ia het ontwerp aangebracht, wel-

de verslechteringen blijft niettemin
bestaan.

Een van de verbeteringen is b.r., dat
in gemecuten vrijheid wordt gelaten, om
onderwijzers aas te stellen boven het
astgestelde maximum.

Een bezwaar daarbij is échter, dat de

kosten daarvan geheel komen ten laste
van de gemeenten, en daarvan zal weder
het gevolg zjjn, dat in de meeste gemeen
ten van deze vrjjheid geen gebraik zal
worden gemaakt, juist met het oog op dio
kosten.

Ook zal de uitvoering van de wet vaak
onmogelijk zjjn, omdat in de bestaande
schoolgebouwen geen rekening is gehoa-
houden met grootcro klassen, zoodat er
b.v. geen lokalen zullen zjjn, waarin 40
a 45 kinderen plaats kunnen vinden.

Voorts wil de minister op het vervolg
onderwijs een milltoen besparen. Waar
wil de minister dat doent Uit de rijks
kas zeker, maar dan komen de kosten
voor de gemeenten, want de verplichting
voor het vervolgonderwijs is gebleven.

Wat betreft het 7e leerjaar, dit wil d«
minister maar eventjoa uitstellen tot 1925.

Verder constateert spr., dat reeds thaaa
het Bouwbesluit wordt gewjjzigd.

Volgens die wjjziging zullen geen loka
len meer mogen worden gebouwd, welke
geen 48 kinderen kunnen bevatten. Spr.
acht de taktiek van den minister niet
juist.

Ook wil de miniator gaan bezuinigen op
hooger-, middelbaar- en njjveTheidsonders
wj}8, doch deze toozegging doet spr,
geenszins genoegen.

Ten slotte zegt spr. dat xjjn fractie
haar stem aan dit wetsontwerp zal ont
houden, wanneer daarin niet zeer ingrjj*
pende wijzigingen worden aangebracht.

Minder afwjjzenjl doch zeer critiscb
stond mej. Westorman tegenover het ont
werp. 2jj betreurt nog steeds de pacifi
catie, die ons openbaar onderwijs op het
tweede plan heeft gebracht, maa- nu
deze toestand eenmaal zoo is wil zjj al
thans, dat de situatie der openbare
school niet nog ongunstiger wordt, zjj het
ook, dat het ontwerp openbaar en bjjzoa-
der oaderwjjs goljjkeljjk treft.

Mej. Westerman zei verder, dat op de
basis van de Lager-onderwjjswet 1920
niet kan worden voortgebouwd. Er moet
een andere regeling Tan de kosten komen^
Met uitbreiding van het aantal kindw
n per klas kan spr. medegaan, als deze
aar niet te ver wordt doorgevoerd.
"Wat het Bouwbesluit betreft, vroeg
spr. of nieuwe scholen niet kunnen wor-
ingericht in bestaande gebouwen^
vooral waar tegenwoordig veel groote
rizen leegstaan.

Wat de kosten aangaat, merkt spr. op,
dat een deel van de lasten van het rjjk
overgaat naar de gemeenten, wanneer
deze gebruik maken vsn de vrjjheid, om
meer onderwijzers aan te stellen, dan het
istgesteldo maximum.
Het vervolgonderwijs, zooals het nn is
geregeld, geeft aanleiding tot allerlei
erspïüing.

Dit onderwjjs is slecht, en de minister;
doet niets, om hierin verbetering te

brengen.

Het stopzetten van dit onderwijs zal
echter voor zeer vele streken een belang
rijken achteruitgang beteekenen.

Spr. hoopt, dat do minister met de ver
schillende bezwaren ernstig rekening wil
houden.

De heer Gerhard zou op de beschouwin
gen van mej. Westerman inzake de paci
ficatie niet meer ingaan.

Het is buitengewoon moeilijk aan ta
nemen, dat deze wet door denzelfden mi-
ister ran de wet van 1920 is iagediend.
Dat ook op onderwjjs bezuinigd moet
'worden, fiat, maar dat beteekent nog
et, dat de onderwjjsbelaagen moeten
worden geschaad.

As tweede punt behandelde spr. het
overleg tusschen tusschen den minister
ondcrwjjsspecialiteiten van rechts. Ia
verschillende gevallen is overleg van te
voren aan tc bevelen, maar dan moet dat
ook geschieden met alle groepen der
Kamer.

Thans hadden we weer een eenzjjdig
voorontwerp.

Voorts wees spr. op de eigenaardige
houding van den minister van financiën.
Deze minister beeft gezegd, dat de hou
ding van de Kamer tegenover dit ont
werp voor hem zjjn verdere houding zal
bepalen, of hjj al dan niet kan rekenen
op verderen steun bjj bezuiniging.

Met andere woorden: wanneer de Ka
mer het ontwerp niet goedkeurt, legt de
minister van financiën het bjjltje er bjj

Verder riep spr. de geschiedenis der
pncificatio in herinnering.

En nu, 2 jaar nadat de geljjkstelling tot
stand is gekomen, wordt ons weer een
ontwerp voorgelegd, waarbjj verschillen
de verslechteringen worden voorgesteld.

Het uitstel van de invoering van het
7e leerjaar beteekent onafwjjsbaar een
afstel. Voorts schjjnt het, dat men. nu
men de macht heeft, alles weer wil terug
nemen, wat dankbaar is ingehaald. Dat is
feitcljjk woordbreuk.

Dat er overwegende bezwaren tegen dit
ontwerp bestaan, acht spr. geen wonder.
Spr. is van meening. dat de volle ontwik
keling van de individualiteit Tan het
kind niet zal worden bereikt bjj de groote
klassen, welke de mia'ister voorstelt. Voor
-loze ontwikkeling van de individualiteit
was ook het 7e leerjaar ingevoerd. En
men heeft zich bjj het 7e leerjaar beperkt,
omdat invoering van het 8ste volgens dea
minister nog pracmatuur was. Spr. ziet
In het beele ontwerp niet anders dan een
symptoom van een algemeens reactie, en
daarom vraagt spr. zich af, of het wel
helpen zal, dat wjj ons in de Kamer
daar zoo krachtig tegen verzetten.

Dit ontwerp is een aanslag op het begin
van het onderwjjs van zuiver democrati
sche structuur. Het gaat by deze wijzi
ging met om het aantal kinderen per klas,
het gaat om de vraag, of de stap naar
vooruitgang van het onderwjjs kan wor
den voortgezet. Spr. nu is van rneecing,
da: dit ontwerp een teruggang beteekent.
Voorts kan een onderwijzer bjj een groote
klas de kinderen niet goed opvoeden, hjj
kan niet voldocndo inwerken op de ziel
van het kind, enz.

Verder becritiseert spr. de nieuwe op
leiding vnn de onderwijzers. Bjj de vele
grieven, die tegen het ontwerp bestaan,
bljjft het vertrouwen bestaan, dat de be
sprekingen nog tot een goed resultaat zul
len leiden. Do voorgestelde bezuiniging
is geen bezuiniging, het is oen afwente
ling van do iqsteu van het rjjk op de go-
meenten.

Spr. hoopt ten «lotte, dat de moroele
verplichting in 1913 aangegaan, ook zal
worden nagekomen.

De heer Rutgers merkt op, dat de «trek
king van dit ontwerp ls: bezuiniging en
het aanbrengen van eenigo technisch®

Waar wel het rjjk van eenige lasten
zal worden ontheven, welke echter weder
overgaan naar de gemegnton, is vrywel
na de nota van wyziging het bezuini-
gingsmotief uit het wetsontwerp verval-