Om en bi] den braven Hendrik.
HAARLEfêS'S DAGBLAD
DINSDAG 13 DECEMBER 1922
DERDE BLAD
Den i rden Juli 1823 zaten de kinderen
Bei stads armenscholen in de Bakenes-
serkerk te luisteren naar de toespraak
van den voorzitter der plaatselijke
schoolcommissie, dominee Van Stave*
ïea. Zondagsmiddags kwamen re gere
geld in het oude kerkgebouw bijeen,
omdat er dan kinderkerk gehouden
werd, een instelling, die dagteekent van
Ï779» toen diakenen „dagelijks onder
vindende de becrschende ongebonden
heid en zedeloosheid in de huisgezinnen
en andere personen door hen gcalimen-
Jccrd wordende, zich hadden aange
spoord gevonden om uit te rien naar
piiddelen door welke 'de onkunde en
ongodsdienstigheid onder dezelve als de
(twee voorname bronwellen van dat be
derf zouden kunnen worden tegenge
gaan". Dit is maar ccm klein deel van
een langen zin uit de stichtingsoorkon
de, waaruit intusschen al weer blijkt,
dat men destijds, wijzende op het ge
drag der jeugd, meende te moeten spre
ken van ongebondenheid, zedeloosheid,
bederfwoorden, die op hedendaag-
scho congressen en elders nog wel
dienst doen. Maar, daarover wil ik het
nu niet hebben, we zijn niet in de kin
derkerk, integendeel„ik sta alhier
'thans bij een geheel buitengewone ge
legenheid, en met een geheel bijzonder
deel", zoo ving de spreker op dien
[Julidag aam En hij had gelijk, hij ging
een redevoering houden voor de „onder-
wij zelingcn" der stadsscholen „bij gele
genheid" van het vierde eeuwgetijde -van
de uitvinding der boekdrukkunst". Hij
Was dus feestredenaar en zijn kleine
hoorders vierden feest.
Onlangs merkte Haarlem's Dagblad
terloops op, dat wij deze uitvinding niet
meer zouden kunnen herdenken met die
geestdrift, waarmee onze grootouders in
aS23 het vierde eeuwfeest hebben ge
vierd. Inderdaad, wij zouden 't zóó ver
niet brengen- Elke tijd heeft zijn eigen
geestdrift, en voor een groo'.sche her
denking van het vijfhonderdjarig be
staan der gezegende kunst, zal onder
ons niet veel opgewektheid aanwezig
pija.
Afgezien echter van de reden van
haar bestaan, trekt de geestdrift van
1823 op zichzelf al uw aandacht door da
wijze waarop zo zich uitze gaat rond
in plechtgewaad, naar de snit van haar
tijd. Als 't waar is, dat wij Nederlanders
de kuiist van feestvieren niet verstaan,
dan hebben we ons in de laatste hon
derd jaren toch gebeterd, want zóó
stemmig in onzo vreugde als toen, zijn
we niet meer. Ongetwijfeld heeft men
pret gemaakt, maar het vierde eeuw
feest kenmerkte zich bovenal door een
genoeglijke stemming, die de deftigheid
echter niet vermocht to verjagen. „In
elk huis is, als het ware, een feest",
zoo verzekert men ons, „en ieder regt-
geaarde vader verzamelt zijne kinderen
in deze dagen rondom zich, vertelt
hun, wat er vóór vier eeuwen gebeurd
is, en wat zij aan die gebeurtenis te dan
ken hebben, en dan besluit hij zijn verhaal
met te zeggen „lieve kinderen! w
nu eens regt vroolijk met onsl""
cu niet echt genoeglijk? Kiinlft deze
beschrijving van de feestviering niet
reeds als een verhaal uit ouden tijd?
En zult ge dan niet willig gehoor ge
ven aan de vriendelijke uitaoodiging
om nu eens recht vroolijk te zijn? Hoe
het op straat toegaat? „In deze dagen
ziel gij vreemdelingen en stadgenooten,
aanzienlijken cn geringen, rijken en ar
men, ouden en jongen, emstigen en
vrolijken, nu ziet gij vele duizenden in
onze stad en hare bekoorlijke dreven,
als broeders zich verecnigen in de har
telijkste blijd- hap en onderlinge liefde;
zij rukken eikander vroolijk de hand,
v/enschen elkander welmeenend geluk,
en de een zegt tegen den anderen: „laat
ons toch blijde, laat ons toch dankbaar
zijn aan den Opperzcgenaar." Al weer,
is dit niet roerend? Deze algemeene ver
broedering in onze straten, deze dank
bare menschen, die elkander wederkee
rt;; tot blijdschap opwekken, in de stad
van Laurens Janszoon? Eén voelen ze
zich in hun diefde tol de drukpers,
waaromheen ze zich kalm-bewonderend
neerzetten, zooals ze voor een kwart
eeuw dansten om den vrijheidsboom.
Du is ook een feest van gelijkheid en
broederschap, die de drukkunst immers
in hooge mate bevorderd heeft? Maar
de hartstocht blijft verre. Welk een hui
selijke rust na a! het geharrewar^ dei
omwenteling ca de ellende der Fran-
schc ovcihecrsching! Vergeet daarbij
toch vooral niet recht vroolijk te zijnl_
Be lezer begrijpt toch wel, dat ik
geea loopje, traeht TC nemen met deze
feestgenoten? liet waren onze groot
ouders. die in oprechtheid des harten
fe.si vierden, en wie zijn neus schendt,
schccct zijn aangezicht. Aiieen betreur
•1-, dat ze voor Koster een gedenksteen
hebben opgericht, die aan niets anders
dan aan eaa dobbelsteen doet denken,
a.; hadden ze daarmee wil'.ea zeggen,
dat de grootc man zijn vinding leuter
aan het geluk c danken heeft. Ook vind
ik het jammer, cat zij niet evenzeer
voor hun Grootc Houtpoort in geest-
dru'! kouder, konten, maar. zóó kort na
hun blijdschap, kalmpjes besloten, dit
prachtig gebouw te ruilen -voor een paai
huisjes, die voor ons een lastig vraag
stuk zouden ..orden. En is het niet be
denkelijk, dat doze metamorphose in de
registers ten stadhuize staat ingeschre-
vca ais „verfraaiing" der stad? Och, ei
v.'.is weinig fraais ia dezen stijven, ge-
lijkvlocrschcn, deftigen tijd.
Deftig wa:en onze grootouders, zelf;
als zij met kinderen feest vierden. Zc
konden 't niet la'.ea. De fecstrédenaai
in de Bakcncsserkerk, als vreesde hij
uit de plooi te raken, licft aanstonds
aan „dit plechtig feestuur vcrschaffc
s allen ware blijdschap; en de ind; ZZ
ken van hetzelve worden uit het hart
der kinderen nimmer ui.tgewisehl."
der Palm, die in de Grootc Kerk 1
grootc menschen sprak, kon het niet
plechtstatiger deen. Indrukken? Ik kan
me niet voorstellen, dat dc jeugd,
„dierbare" jeugd, onder deze lange
redevoering stil gezeten heeft. Zouden
2:rh warm gemaakt hebben voor het
vraagstuk der u '.vinding? Waren ze ge
lukkig mc: de verzekering, dat „het
ontegensprekelijk bewezen is, vooral
ook door onzen zeer verdienstelijken
landgenoot Jacobus Koning, ia eenc,
door de Hollandsche Maatschappij der
Wetenschappen te Haarlem, in Mei rSió
goud bekroonde verhandeling, dat
do eer der uitvinding van die kunst al
leenlijk aan onzen Laurens Koster toe
komt?" Dat goud zal wel indruk ge
maakt hebben op arme kinderen, die
een en andermaal hooren moeten, dat
zij „voor rekening der stedelijke kas, in
nuttige kundigheden en wetenschappen
onderwezen worden". Ze mochten
bloemkrans]es neerleggen aan den voet
van het standbeeld. „Gevoeldet gijlieden
onbegrijpelijk veel toen gij dat
deedt? Aan de gedachtenis van eenen
man, die nu reeds bijna vierhonderd
jaren dood geweest is(I), wijdet gij nu
nog levendige bloemen; dat moet dan
een allervoortreffelijkst man ge-
st zijnl" Ik houd 't er voor, dat ze
de docxi-levendige tegenstelling niet
1 gevoeld hebben. En in de versjes,
voor deze gelegenheid' gemaakt door
den bekenden godsdienstonderwijzer
Hendrik Polman, laat men do zingende
kinderen beloven, steeds den dierbaren
grond, dien wij bewonen, te zegenén,
het oog Anhoog te heffen en aan Kos
ter te denken „waar gij ooit op den
Haarlemschen grond of in den Haar
lemmer Hout eenen boom zoudt aan
schouwen", Is dit niet te veel gevergd
van de „lieve" kinderen? En was het
niet ietwat onredelijk te verwachten, dat
ze de beteekenis van hun slotzang zou
den begrijpen
Immers, uwe waarheid is
Spiegel der behoudenis,
H. E. KNAPPERT.
Stadsnieuws
WERKLOOZEN A CIT A TI E*G 0 M1 Té.
In de groote zaal van het Bronge
bouw werd Maandagavond een open
bare vergadering gehouden door bet
Werkloozen Agitatie-Comité. Voorzit
ter was de heer P. Kaper, die in zijn
welkomstwoord, meedeelde, dat er
Maandag eersten Kerstdag in Den
Haag een groote demonstratieve be-
tooging -voor werkloozen gehouden
zal worden. Hij wekte de aanwezigen
cp, in grooten getale deze betooging
te gaan bijwonen. Het voornemen be
staat, om eenige auto's te huren, ten
einde de 1 iaaxlemsche deelnemers
naar Den Haag te brengen.
Het allereerst werd het woord ge
voerd door den heer Lansink S
die liet onderwerp: „De werkloozen
in handen der Itegeering" behandel
de. Hij herinnerde allereerst aan de
woorden van oud-ministpr Treub in
de oorlogsjaren, dat in Nederland
niemand honger zou lijden, woorden
die zoozeer gelogenstraft zijn. In elk
land van de wereld is de arbeiders
klasse in een materieelen poel van
diepe ellende gedompeld. Over de hee-
le wereld zijn tien millioen werkloo
zen. Honger en ellende konden dus
niet uitblijven. Dit is niet, zei spre
ker, de schuld van de werkloozen,
maar van het huidige kapitalistische
stelsel. Door de kapitalistische maat
schappij wordt vaak beweerd, dat
het de arbeidersklasse er om te doen
zou zijn, de maatschappelijke orde
te verstoren. Spreker ontzegde aan
de kapitalistisobe maatschappij het
recht, om dit te zeggen, om de een
voudige reden, dat er geen maat
schappelijke orde bestaat. Er zijn ln
ons land tienduizenden menschen,
die nog geen woning hebben. Daar
tegenover staat, dat het aantal werk-
looze bouwvakarbeiders buitenge
woon groot is. Als men dus zoo gaar
ne orde wil, zouden allereerst de ont
brekende woningen gebouwd moeten
worden, waarmee tevens de werkloo
zen aan werk zouden kunnen worden
geholpen. De kapitalistische regee
ring van Nederland doet dit evenwel
niet, onder voorwendsel van geldge
brek. Maar er zijn in ons land den
laatsten tijd honderden millioenen Re-
voteerd voor den aanbouw van oor
logsschepen, onderzeeërs enz. De re
geering wil de werkloozen dus blijk
baar niet aan werk heipen; zij scheept
hen af met een kleine uitkeeriug,
waarop nog steeds meer beknibbeld
wordt. De arbeiders hebben hierdoor
dus wel geleerd, dat zij van de bour
geoisie niets te wachten hebben. Dc
arbeiders moeten zelf dit zaakje op
knappen; zich zelf helpen. In Haar
lem schijnen de werkloozen daarvan
nog met doordrongen te zijn. Hoe
wel in deze stad 1800 werkloozen eijn,
blijken er hoogstens 250 het belang
van deze vergadering te hebben in
gezien. Do werkloozen komen dU3
niet op voor hun belangen, in tegen
stelling met de kapitalisten, die zoo
uitstekend voor hun belangen weten
te zorgen. De werkloozen zijn voor
een deel zelf de schuld van hun ellen
de, omdat zij nog maar steeds denken
dat anderen wat voor hen zullen doen
Maar dat gebeurt niet. De werkloozen
moeten zichzelf helpen. Er meet ko
men één groote organisatorische
macht, om te bereiken wat men Le-
reiken wil, namelijk een menschwaar-
dig bestaan in ruil voor den golovcr-
den arbeid. '.Applaus).
De heer L. de V t s 6 e r, de twee
de spreker, behandelde liet onder
werp: „Crisis <n werkloosheid als tee
kenen voor het ondergaand kapita
lisme". De hoer De Visser erkiseerde
het productie-stelsel der kapitalisti
sche maatschappij, waardoor zulke
gruwelijke tegenstellingen in het le
ven geroepen werden. Door het wan
beheer dor kapitalisten, zei spreker,
is hot mogelijk kunnen worden, dat
veel menschen niet voldoende voe
ding en kleeding kunnen krijgen, hoe
wel do pakhuizen overal tot berstens
toe gevuld zijn.
Om do wereld te veroveren, heeft
de bourgeoisie er niet tegen op gezien
den wereldoorlog to ontketenen, om
daardoor te ontkomen aan liet proces
der crisissen, dat noodwendig na
haar wanbeheer moest komen. Wil
helm en T.udendorf leven nog, maar
millioenen Duitsche proletariërs lig
gen ais een gevolg van dezen vree
sdij ken oorlog begraven. Toch heeft
de oorlog de kapitalistisch*) klasse
niet geholpen, went er is gekomen
één groote wereldcrisis, die zij niet
kan oplossen, niettegenstaande alle
conferenties spreker is den tel er
van kwijt geraakt dfe na 3eh öot-
gehouden zijn. Van alles beproeft
de bourgeoisie, zei 6preker, om uit de
misère te gerake.n Zij ziet er niet te
gen op, het stopzetten der productie
met opzet te bevorderen, en onze re
geerders begaan de misdaad, de werk
loosiiaid in ons land te farceeren.
Het ontbindingsproces van het ka
pitalistisch stelsel kan niet snel ge
noeg gaan, denkt de arbeidereklasse.
Laat zij gerust zijn: dat 6telsel gaat
met reuzenschreden bergafwaarts,
men zie maar den toenemenden schul
denlast in alle landen van Europa,
óók in Nederland. Er zijn blijkbaar
in ons land factoren aan het werk,
om de gaafheid van den gulden aan
te tasten. Dat heeft men nog uit de
behandeling der laatste begrootingen
ln de Tweede Kamer kunnen mer
ken: van Dresselhuys af tot Troclstra
toe heeft men op middelen gepeinsd,
om de gaafheid van den gulden te
handhaven.
Do bourgeoisie ls te vergelijken met
iemand, die inderhaast beide beenen
in één kous heeft gestoken, met het
gevolg, dat hij niet moer vooruit kan.
Willen de werkloozen productief
werk, dan moeten zij aldus spreker,
flink opstandig worden en geen mi
nuut van den dag rustig blijven. De
menschen, die nu op het Binnenhof
zitten, durven de staatsschulden niet
te annuleeren; welnu, dan moeten zij
verwijderd worden en vervangen
door arbeidersraden, die de staats
schulden wèl durven annuleeren.
Hiermee komt men dan meteen tot
de sociale revolutie.
De heer De Visser waarschuwde de
werkloozen, dat zij zich niet door de
bourgeoisie tot onderkruipers moeten
laten maken, teneinde het loon te
verlagen. De werkloozen moeten lie
ver willen sterven, dan onderkrui-
p era werk verrichten.
„Wij rusten niet zei spreker,
„vóórdat de proletarische werkloo
zen het volle loon krijgen, dat in het
bedrijf waarin zij te voren werkzaam
waren, verdiend wordt. De uitkeeriug,
die de werkloozen nu krijgen, i3 juist
groot genoeg om ze van het sterven
te redden, maar te weinig om van te
leven. Als niet méér uitkeering wordt
verkregen, dan moeten de werkloozen
net zoo lang vechten, tot de bour
geoisie ten onder gebracht is on het
proletariaat er bovenop".
Met een opwekking, om zich sterk
aaneen te sluiten, teneinde gewapend
te zijn tegen eiken aanval van de
bourgeoisie (die daarbij niet zoekt
naar wat verdeelt, maar wat ver-
eenigt) op het proletariaat, sloot de
heer De Visser zijn met gejuich be
loonde rede.
De Voorzitter bracht aan do spie
kers een woord van dank.
BLOEMBOLLENCULTUUR*
(Vervolg.)
Onder de aanwezigen was ook liet
eerc-lid der vereeniging, dc heer Vol
kers, die door den voorzitter werd ver
welkomd. Medegedeeld werd dat
ledental der vereeniging 2538 bedraagt.
De afdeelingen Andijk, Enkhuizen en
Omstreken en Egmond-Binaen werden
aangewezen om ieder een lid te benoc-
den in de commissie tot het nazien van
de rekening en verantwoording van den
penningmeester over 1922.
Gekozen werden als leden van bet
hoofdbes-.uur in de vacature-C. Eggink
Sr. de heer C. H. Kramer te Eioemen-
daal en in dc vacature-J. van Rijn Mm.,
de heer S. Schoneveid Joh.z. te Rijns
burg.
Aan de orde is een voorstel van het
hoofdbestuur om een blanco crediet te
verleenen ter voorbereiding van een,
behoudens onvoorziene omstandighe
den, in 1925 te houden volle grond-
ten toonstelling.
Do afd. Hillogom stelde voor wegens
de malaise de tentoonstelling nog
eenige jaren uit te stellen. In 't alge
meen gevoelt de afdeel ing meer voor
een tentoonstelling in het Buitenland.
De afdeeling Haarlem adviseerde
do tentoonstelling te maken tot een
international© tentoonstelling.
De afdeeling Noordwijk gevoelt er
ook meer voor om in het Buitenland
reclame te maken, dan om deze ten
toonstelling te gaan houden.
De voorzitter antwoordde dat,
naar de meening van liet H. B. er alle
reden is, na 15 jaar, weder eens een
tentoonstelling te houden om te laten
zien hoever het vak in die 15 jaar
is vooruitgegaan. Het oordeelt, dat
met. deze tentoonstelling ook in het
Buitenland reclame zal worden
maakt.
Inmiddels is het de bedoeling
nu van de vergadering een principiee
ls beslissing uit te lokken. Aan Haar
lem antwoordde 3pr., dat het in het
voornemen ligt van de tentoonstel
ling een internationale te maken.
Met uitzondering van de st«nunen
van de afdeelingen Hillegom
Noordwijk werd het voorstel van het
Hoofdbestuur aangenomen.
Behandeld werd con voorstel van
het Hoofdbestuur om art. 15 van het
Huishoudelijk Reglement te wijzigen
als volgt:
Art 15. Aan een afdeeling wordt
jaarlijks van het totaal der bijdragen,
ontvangen van de bij die afdeeling in
geschreven contribucerendcn afge
staan: 16 indien dat totaal niet meer
bedraagt dan f 300.--, 1,18 indien dat
totaal meer bedraagt dan f 300,—
doch niet meer dan 500,—. 1,10 in
dien dat totaal meer bedraagt dan
5CO.
liet werd met 11728 stemmen aan
genomen.
Naar aanleiding van oen voorstel
Hillegom deelde de voorzitter
mede. dat bet H.B. geen bezwaar er
tegen beeft dat de Beurs uiterlijk op
den derden Maandag van dc maand
Juni zal worden geopend. Het voor
stel werd z. h. s. aangenomen.
Do afdeeling Lisse stcldo de volgen
de motie inzake den zomertijd voor
„De afdeeling Lisse stelt voor, dat
door de Algemeene Vereeniging elke
actie, ingesteld tot afschaffing van den
zomertijd, krachtig worde gesteund
of indien noodzakelijk ceno aparte
actie tegen do wederinvoering daarvan
worde op touw gezet, nooaigt het
Hoofdbestuur ut ter zake maatrege
len te treffen en gaat over tot de orde
van don dag".
De afd< cling Lisse Molde voor„dat
het hoofdbestuur bij de regecring a-in
dringt op indiening van een wetsont
werp, waarbij dc regeering bij alge-
meenen maatregel van bestuur ge
machtigd wordt verscherpte invoerha-
palïrigen, eventueel retorsiemaatrège
len ta nemen tegen landen, waar de
import van Nederlandscho artikelen
wordt verboden of daaraan groote
moeilijkheden in den weg gelegd."
In de discussie ondersteunde de
afd. Sassonheiin het denkbeeld van de
afdeeling Lissede afdeeling
Vooihout was wel voor het
voorstel, maar meende dat bet bij de
Itegeering op tegenkanting zou stui
ten: de afdeeling Alkmaar oordeelde
dat. aanneming van het voorstel niet
gewonseht ia, omdat van eeu politiek
van bescherming een duurder worden
van onderscheidene artikelen een ge
volg is-
De heer Van Til drong aan op aan
neming van het voorstel omdat ent z. i.
in het belang van het vak is. De re
geering kan dan een wapen in do hand
krijgen om tegen Amerika op te tre
den. Aan het heffen'van graanrechten
heeft spr. echter nimmer gedacht.
De voorzitter .zet ah zijn
persoonlijke meening uiteen, dat aan
de aanneming van het voorstel een ge
vaar is verbonden en dat hot nog de
vraag is of het doel, dat do bloem
bollenhandelaren zich met dit voor
stel denken te bereiken, zal worden
bereikt.
Spr. leest verder eoh schrijven van
den minister-president aan den Tuin-
bouwraad voor. Daaruit blijkt dat ook
minister Rujb meent dat aan bet ne
men van represaillemaatregelen een
gevaar voor onzen export is verbon
den.
Inmiddels erkende do minister dat
van represaillemaatregelen tegen Ame
rika een moreel effect kan uitgaan;
maar dat „ook, omgekeerd, Amerika,
als een gevolg van die maatregelen van
zijn kant maatregelen k3n nemen, die
nog meer ten nadeele n den blocm-
bollenbandel zijn.
•De heer Varnaar, lid van bet H.B.,
bestrijdt de meening van den voor
zitter en houdt een pleidooi ten gun
ste van de aanneming van het voorstcl-
Lisse.
Met S3 tegen 51 stemmen werd het
voorstel Lisse verworpen-
Daarna werd gepauzeerd.
Op de des middags voortgezette alge
meene vergadering had een bespreking
van eenige voorstellen aangaande het
scheidsgerecht plaats Verschillende afdee
lingen spraken zich uit voor oen uitbrei
ding van de bevoegdheid van hot scheids
gerecht. Aan het scheidsgerecht zal wor
den gevraagd dienaangaande oen belynd
voorstel in te dienen, dat dan in de e.k.
algemeene vergadering nan do orde zal
komen.
Ook de quaestie van den rechtskundi
gen bijstand bjj de behandeling van ge
schillen voor het schoidsgerocht werd on
der do bogen gezien. Do afgevaardigde
van Haarlem, de hoer Kujjpcr, bepleitte
in den breede dat het scheidsgerecht oen
zuivere arbitrage zal blyvon cn dat het
geheele juridische pleiten voor 't scheids
gerecht zal worden uitgesloten. Do afd.
Lisse wilde alléén een toelichting door
rechtsgeleerden voor het scheidsgerecht,
in zaken, waarin do juridische kant sterk
op den voorgrond treedt.
Onderscheidene afgevaardigden spra
ken zich uit tegen uitbreiding van do
juristerijbjj het scheidsgerecht. Mr.
Tjeenk Willink zeido dat do leden van
het seheïdsgercct er in 't algemeen geen
prjja op stelten een rechtsgeleerde te hoe
ren en dat do juridische bijstand bijna
nooit wordt toegelaten; maar dat 't toch
good is aan het scheidsgerecht dc be
voegdheid te 'aten in een bijsonder geval
een roehtsgclcerée te vergunnen :n eer.
zaak te pleiten.
Ook aangaande deze zaak werd geen
definitieve beslissing genomen.
De Begrooting 1923 werd vastgesteld,
zooals het Hoofdbestuur ze had ontwor
pen. De voorzitter bracht een woord van
hulde aan den heer Vlasveld, dïo 3S jaar
voorzitter der afd. Sasscnkeuu was en
een aantal jaren lid van het Hoofdbestuur
cn nu is afgetreden en een van dank aan
do afgetreden leden van het Hoofdbestuur
waarna de vergadering werd gesloten.
Het ïponeel.
Herman Teirlinok's „De
Vertraagde Film", door
„De IXwrhespL'ldrs".
Een gebeurtenis, en een zeer be
langrijke gebeurtenis, voor Let Zuid
en one Nooi'd'Netierl&ndsoh^ tooncel,
deze eersteline op tconeoltrebiod van
deu schrijver van „Het Ivoren
Aapje" den aan fantasie zoo en
fijneoestige» Vlaming; die Heiman
fcirlinck is.
Ook al om de taai» die mtescmen
over bet algemeen echter niet in
dit stukI te literair ia voor de
planken, die nu eenmaal de w e -
1 cl d verbeelden, maar niettemin is
aansluiten. 39h oati: is bet trein fout
durend liet oer streelt- Wij notccr-en
één zin en zouden veel meer voor
beelden van Teiriinck's heerlijk u:t
oeeidinasvejmogen met woorden uit
dit werk kunnen geven: „Er staat
een hcoze schaduw 111 woorden van
i fluweei!" Hoe zoet en tegelijk ma
gistraal klinkt dat. Herman Eeirliuck
1 een kunstenaar met de taal a-'s
cir.ieen.
..Love is of man a thin» apart, 't is
email's whole existence'"
Zoo voelde be*, de groote psychologe
George Eliot, zóó beeft ook lierman
Ten li nek blijkbaar tie verhoud.-:.'
tusscben man ea vrouw voold. /hm
groote verdienste ;n dit stuk it. da*, hu
met beeldrijke fanituiï schoonheid
heeft weten -e scheppen uit een a 1c-
.laacsch gov;ii en uit zoo heen wtun
te houden, hóóg boven de b*»iJ'n <ior
menschen ©8 Loven hit leven van
alledag. Wan- wij anders - 5. néér rou.
den zien, daar kijken wij nu tegen °p.
En dat terwijl toch ook weer -
eigenaardige *.?gonste!lln2
„sedanste, Rczopgen *n gcep-cme
drama" als *t ware eezot is in de lijst
van 't Driekon in 2en-f<K»tgedraisch,
dat toch waarlijk alicdoagsoh genoeg
aandoet.
liet is niet voldoende, dit stuit eens
tc zien. Men moet het meermalen ge
nieten cn zal or dan telkens niouwo
schoonheden in ontdekken. Iaën córstc
bespreking kan eigenlijk niets seven
dan indrukken.
En als wij dan met wat „eiltiek"
zouden mogen LcsfiiMMW, dan zou dezo
het tweede bedrijf cn zoowel schrijver
sluit dat bedrijf. rd.-.t 'L- Mm
on de Vrouw, d c toch zoo ris het
water ingeloopen zijn, nu plotseling
ven dat de OpIóMÏSjf niet gemak
kelijk zal zijn, maar looven toch.
dat de regie zich hier waardiger bij
des schrijver'3 fartasie had kunnen
anshËtóiL En danie het geen fout
van Tierlinck, dat hij het Geheugen
(was „Herinnering" eigenlijk niet
beter I „Geheugen" doet zoo school
meesterachtig aangtrpeisaaifieerd
heeft en was het geen fout van den
regisseur dat hij het heeft laten voor
stellen door een min of meer stijve
daino in een iange jurkl Ook zander
deze ónschoon aandoende en eenige-
zins overbodige figuur was het moge
lijk geweest de zoo mooie (bohalve de
crinoline-juffrouwherinneringsbeel
den „op te roepen". Het lijkt or.s toe,
dat van dit bedrijf door den regisseur
meer te maken ware gewccet en dat
het zou winnen door weglating van
het „Geheugen".
Maar anderewelk een hooge kunst
gaven Albert van Da'sum als dc Man
en Eliy Reich er als de Vrouw in dit
etn de beide andere bedrijvenMees
terliik beeldden zij uit het verschil
van de „liefde" in den manen de-
liefde in de vrouw de man, „die des
leveno lentedag vergeet voor lauw'ren
die eerst op zijn ac.sc.he groenen", de
vrouw, „die liefde eischt in alle vier
seizoenen en haar in 't grof mee
neemt." En hoe luguber-realistiRoh
was hun strijd aan_ het eind van het
tweoie bedrijfz ij n strijd om het
leven, haar strijd o:n de 1 ie f-
d e! Ook hun uiteengaan op het eind
van Hl was prachtig. geheel in
overeenstemming met. de dien-inwor
telende en zoo ccheol verschillende
geaardheid der beide »exen.
Moeë was ook de figuur en waren
de standen van den Dood prachtig
zed Joh. de Meester Jr. den epiloog
in II.
Ook de andere rollen waren in
goede handen. Hoe goed was Zot Lo-
wietie (Eng. Gilhuvs) vooral rn III
als hij met de „lijken" spreekt en
hoe mooi het apachenpaarSaia
Heyblom en Kommer Klyn. Heerlijk
van realisme was ook het "Wilokswijf
van Louise Kooiman.
Wij mogen „De Hagliespelers" er
dankbaar voor zijn, dat zij ons dit
stuk gebracht hebben, dat vèr staat
boven veel tooneelpro iucten van den
laatsten tijd.
Wanneer een herhaling?
Het publiek zag en luisterde toe in
ademlooze stilte en toonde zioh aan
het eind zeer voldaaner moest vier
maal gehaald worden.
E.
Ingezonden
doet eigenaardig aan. Wij ge
Van Ingezonden stukken, geplaatst of
nlat geplaatst, wordt de kopie den inzender
niet teruggegeven.
Voor de-n inhoud dezer rubriek Btelt de
Redactie zich niet aansprakelijk.
MEER WONINGRUIMTE.
Wie eea maatschappelijk gemis kan
aanvullen en daarvoor een practischen
weg inslaat, verdient in dezen tijd van
gedruktheid lof voor den durf, dien hij
toont door te trachten verbetering ia
bestaande woon tóestanden aan tc bren
gen.
Immers in welke abnormale verhou
dingen leven wij, nu onze pleinen, ce
iongen eer stad, volgebouwd rijn met
.geriefelijke, onartistieke houtca koe
ten, van lijd tot tijd scholen moe
ien gebruikt worden tot herberging van
dakloozcn, en verscheidene gezinnen
aak ia kleine huizen uit gebrek aan
woningruimte samenhokken met allé*
moreele en hygiënische kwade gevol»
gen van dien
Denk ook eens aan de Huurcommis-
iie, die ten schade der huiseigenaren,
wel gedwongen zijn vele huren te ver
lengen daar eenvoudig geen wo
ningen te vinden zijn voor Je onfortuin
lijke huurders.
Wie deze toestanden kan verbeteren en
dan daarbij zijn plan zóó opzet, dat zij,
die helpen tevens niet alleen ideccle
doch ook matcricelc vruchten van hun
arbeid inoogsten, verdient nog meer
lof ensteun
Al zijn wij geen Engelschen, toch
zeggen wij 't hen gaarne na: „my house
is my castle" en wie zich eea eigen te
huis veroveren kan, een woninkje, een
lapje grond, hij is een gelukkig man.
Wordt nu een plan opgezet, dat de.n
oningnood met ?,1 zijn hygiënische en
matschappelijke bezwaren vermindert,
dat tevens de gegadigden aan een eigen
woning helpt en tenslotte hun die het
plan steunen, een niet ongunstige geld
belegging verschaft, dan verdient dit
zeer zeker aanbeveling.
De vereeniging dm dit plan beoogt is
de 'Coöperatieve Woningbouwverecni-
gmg „Yesta", in April van dn jaar hier
;er stede opgericht. Vcsta ontleent te
recht haar naam aan dc Romcinsche
goi-n van den huiselijkcn haard,
volgelingen, de Vcstaalsche Maagden,
eeuwig het vuur in haar tempel bran
dend hielden, een mooi beeld cn ©en
goed voortecken, voor ben. die hier
een eigen haard willen vestigen.
De vereeniging wil beginnen mc: 90,
door den architect Eveleens tc Amster
dam ontworpen, woningen te stichten
op reeds ter beschikking zijnd terrein
aan de Tan Gijzen vaart te Schoten.
zullen eenvoudige doch aardige
es gebouwd wo:den, waarvoor bo
de huur wekelijks een klein be
drag wordt gestort, zoodat op den duur
woningen in eigendom aan de b©
oners overgaan.
Hoe komt men r.u aan de bcnoomg-
de gelden, daar op Rijks*teun niet meer
gerekend kan werden?
Daarvoor heeft men dit plan opgezet
Er wordt een premic-obligaticlcening
van f200.000.— uitgegevep, in stuk
ken van f toe-, die 3 rcIltc geven,
cn ten overstaan van een bekenden no
taris. uitloten met belangrijke premicn.
Jaarlijks loten 400 obligation uit.
waarvan 100230 met premicn van
f co tot fCooo. In 50 jaar zal alles afgc-
lost zijn.
Tot zekerheid voor dc gelden der
Ohügatielcening wordt een 2de hypo
theek gesloten op de gebouwen, waar
voor een trustee wordt aangezocht, ter
wijl een accountantskantoor tc Haarlem
belast wordt met de contróle op en aan
wending der gelden, die gestort worden
bij een bankinstelling.
Het plan zie. er zeer aantrekkelijk
ui: en gelukt 't, dan zijn weder 90 ge
zinnen aan een vriendelijke woning ge
holpen; veie bouwarbeiders zullen we
der werk bekomen, de woningnood zal
ncn doen een good werk met een kans
op een aardige premie en tenslotte, de
b 0 u1wvez^m uur
Lr voldoe öaa 00* gaarne (tnijnh'ea
de redacteur) aan het verzoek dit plan
1 uw blad aan te bevelen.
Ik kan hier nog bijvoegen dat Mr. P.
Tjeenk Willink het plan uit algemeen
maatschappelijk ea Dr. J. Roorda uit
hygiënisch oogpunt het prospectus ge»
rccommaadeerd heeft.
Nadere inlichtingen zijn te bckomea»
bij den heer A. Hensen Jr., Nassaulaan
341, secretaris der vereeniging, die ook
prospecti rondzendt.
Mr. H. PH. VISSER 'T HOOFT,
Sport en Wedstrijden
VOETBAL.
GEM. PEBSONEEL SCHOTEN—TOEB-
CLTJB „STOBMVOGELS" (2—7).
Reeds tweemaal hadden do Schoten*
sche ambtenaren en werklieden «en be*
zoek aan da Toerclub Stormvogels ge»
bracht en beide koeren hadden ijj zicï
sterker getoond, *jj het dan ook met den
oneven goal.
Thans waren de Stormvogels Zaterdag
op bezoek bjj G. P. S. Bjj Schoten ontbra
ken do linksback en uiid-half, terwijl
Stormvogels haar aanvoorder miat.
De Toerclub-moiisclien toonen zich di*
reet over alle liniën sterker. Do G. P. S.*
verdediging loopt haar vorm to zoeken-
haar doel beleeft benauwde oogonblik*
ken. Voorloopig bljjven goals echter uit^
Daar de thuisclub-voorhoede echter woi-i.
oig opluchting brengt, moeten er echte*
goals komen. Ondanks holdhaftig vcrdoi
digen van den G. P. S.-keopor, is dc stand
Stormvogels links-buiten cn linke*
binnen by de rust opgevoerd tot 03.
Na de hervatting beeft Stormvogel»
Sen wied in haar nadeel, wat niet belet
bet spel weer ic handen te nemen, welke
meerderheid zjj reeds spoodig in twee
loelpnnten weet om to zotten, wederom
lank zij de linkerwing.
Schoten komt nu even opzetten. Do
Storm vogels-verdodi ging, met den kee
per aan het hoofd, mag er echter zjjn.
Toch weet de G. P. S.-rcchtbinnen twee-,
maal te scoren. Stormvogels doelpunt
echter óók nog tweemaal, door rechts-bin,
>n en mie-voor cn wint dus volkomen!
:rd:er.d met 2—7.
DE VBUKAABTEN VAN E. O. H.
Een werklooze dor modern georgank
erden verzoekt ons namen» eenige an
dere werkloozen, aan het bestuur eu d«
spelers van R. C. H. voor de verstrekte
rijkaarten hun dank te betuigen. Z(j wa
ren daar zeer dankbaar voor, ,,want
schrijven zy, „van den kleinen steun kan
niets worden afgetrokken".
Binnenland
DE KON. FAMILIE NAAE HET LOO*.
H. M. do Koningin eu H. K. II. de Prln-
s zullen a.s. Woensdag uit Den Haag op
liet Loo aankomen, om daar do Kerst
week door te brengen. Prins Hendrik, dio
Duitsehland vertoeft, wordt Vrij
dag 22 December op Hot Loo verwacht,
BEIDE BEENEN AFGEREDEN
De vrouw van G. S. te Ancuin onder
Dalfsen die met de Dedemsvaartscli?
stoomtram was meegekomen, w ilde
te Zwollerkerspel de tram verlaten.
Voor dat deze stilstond, sprong zij er
uit en geraakte daarbij onder de
tram. Beide beenen weiden liaar ak
gereden- In het ziekenhuis te Zwolle
is zij overleden.
HET STATEN- EN RAADSLID
WESSELIXG. De heer C. D. Wes-
seiing, lid van de Prov. Staten van
Zuid-Holland en lid van den gemeen
teraad van 's Gravenhage, ls op zijn
oorspronkelijk voornemen terugge
komen om te bedanken als lid van
deze colleges. Hij heeft daarvan aav
de besturen der kiesvereeniginger*
kennis gegeven.
IN DEN RIOOLPUT. Het HblcL
meldt:
Zooals men weet worden op het,
Valerius plein bij den Koningingo
Amsterdam riool ceringswer-
ken uitgevoerd, in verband met de
daar te bouwen ondergrondsche toi-
lotgelegenheden. Eenige putten liggen
daar open doch zijn behoorlijk door
staketsels van plankwerk afgezet.
Avonds branden daar petroleum-
lantaarns. Nu schijnt Zondagavond
een der lantaarns te zijn uitgewaaid,
wat tot gevolg had, dat een taxi,
welke het Valerlusplein wilde oprij
den, de p'anken niet zag en er tegen
op reed. Het houtwerk brak af en da
taxi plompte in den rioolput, welke
vol v.ater stond.. Het achterste ge
deelte van den wagen bleef op den
rand van den put hangen. De chauf
feur wist tijdig van den wagen af te
epringen. De lieer, die in do taxi zat,
verkeerde in een minder prettige po
sitie ,maar kon ongedeerd uit den
wagen komen. De taxi is later met
een hijschtoestel opgehaald. Het ben
zinereservoir is in de put lecggelo©
pen, maar brand is niet ontstaan.
DOODGEDRUKT. Te Ferwerd Fr.)
is een 32-jarige jongen Msschea de rade
ren van eer. wlalmotor geraak» cn dood'
gedrukt.
GEEN NIEUWJAARSRECEPTIE TEN
HOVE.
Dc- gebruikelijke X.euwjaameceptie op
den leu Januari e.k. ton koninklijken
paleszo te 's-Gravenhage zal wegens don
rouw van H. M. de Koningin cn van Z.
K. H. den Prins der Nederlanden niet
j doorgaan.
DE ANTI-MILITARISTEN EN HET
VREDESCONGRES.
Men doet medcdeeling van een verkla»
ring, die de vertegenwoordiger» van het
Intern. Aat:-M:l:.tari>tisch Bureau op het
vredescongres van het I. V. V. zouden
hebben afgelegd, als zy het woord hadden
kunnen krygon.
ln de verklaring wordt uitgosproken,
dut hot de tank is dot revolutionaire anti-
r.illitixistcu om, zoolang do werklieden in
vakvereobigingen georganiseord, voort
gaan met munitie en ander oorlogstuig
t« vervaardigen, zich in een bijzondere
organisatie to concentreoren cn voor de
directs actie onophoudelijk agitatie te
voeren.
Deze verklaring wordt eerst heden ge
publiceerd, omdat do heer Björklend
Zweden), lid va:. I et 1. A. M. B., die geen
visum vaa de Nederlandscho regecring
kon krygen, het geheel© L V. V.-cocgroa
.Tonder pas heef: bygowcoad «n eerst
moest ijn vertrokken vóór zyn naam,
die ouder do verklaring voorkomt, publiek
kou worden vernield,
