Stadsnieuws
Buiten^andsch Overzicht
HAARLEM'S DAGBLAD
DINSDAG S JANUARI 1923 VIERDfe BLAD
Uit de Notour.
EEN BLIK TERUC EN VOORUIT.
Bi; het begin van hel nieuwe jaar is
het wel eens goed na te gaan wat
cns natuurliefhebbers gebracht heeft en
wat 1923 ons brengen kan. Dit laatste
kan natuurlijk alleen veronderstellender-
wijs dat we onze verwachtingen niet te
hoog moeten spannen, heeft 1923 ons ge
leerd.
In Maart organiseerde het comité-
Tesch voor Natuurbescherming in de
duinstreek een tentoonstelling in hei ge
bouw van de Holl. Maatsch. der Weten
schappen, met het doel de urgentie aan
te toonen van natuurbescherming in de
duinen. Deze tentoonstelling werd door
ongeveer 2000 personen bezocht, leverde
een batig saldo van pl.m. 500 aan de
Ver. tot" Behoud van Natuurmonumen
ten en bezorgde deze vereeniging bijna
honderd nieuwe leden.
Va* een verhoogde activiteit van deze
vereeniging om iets in onze omgeving
doen, merkten we nog niets, maar de
vereeniging is niet gewoon aan den weg
te timmeren, zoodat we maar met de
hoop, dat ze in stilte werkt, het nieuwe
jaar ingaan.
Van andere zijde was er echter veel
belangstelling voor het „duinvraagsiuk".
In dc Gedeputeerde Staten van Noord-
Holland kwam de steeds toenemende af
rastering ter sprake en de gemeenteraad
van Amsterdam besloot dc gemeentelij
ke duinen tegen een jaarkaart van f
voor een gezin of tegen dagkaart van
een dubbeltje open te stellen en de na-
tuuibeschcrming ter hand te nemen.
En onder leden van de Natuurhistori
sche Vereeniging bestaat het voornemen
om onze omgeving en in hei bijzonder
de Vogelenzangsche duinen in veibatsd
met deze plannen nog eens terdege
onderzoeken.
Ook de wetgever heeft de natuurlief
hebbers een riem onder het hart gesto
ken door in de Boschwet een bepaling
in te voegen, dat gronden die een na
tuurmonument vormen, onteigend kun-
ecd worden. Dit is natuurlijk een uitste
kende „stok achter de deur" en even
urgent als onteigeningen voor wegen
aanleg e. d.
Ook de volksgezondheid eischt andere
toestanden in de duinen. Dr. Van Bree-
men, een arts, die bijzoader veel studie
heeft gemaakt van den invloed van zon
en lucht op hei lichaam, vooral bij tu-
berculose-patiénten, noemde het een
schande, dat er van de tienduizenden
hectaren duinen niet enkele ticn-allcn
beschikbaar zijn voor de lijdende
menscb'heid, Want het aantal zieken, die
een dergelijke verpleging noodig hebben,
en die natuurlijk niet allen een reis naar
Zwitserland kunnen betalen, is nog zeer
groot.
Wc kunnen dus zeggen dat het „pu
bliek" in den ruimsten zin van het
woord, voor het idee „de duinen aan de
gemeenschap" gewonnen is.
Is dit ook het geval met onze magis
traten?
De gemeente Bloemendaal heeft wel
plan duinen aan te koopen, maar alleen
voor villatcrreinen. Met den aanleg van
nieuwe wijken, zooals ze overal verrijzen,
heeft de oppervlakte volkstuinen en par
ken, ,,de longen van de stad", geen ge-
lijken tred gehouden. Natuurlijk wordt
de verwerkelijking van alle onproductieve
idealen bemoeilijkt door de bezuiniging.
Toch mogen we hopen dat in 1923 de
plannen van de Coöp. Tuinbouwvereeni-
ging „Eigen Tuin" om op moer plaat
sen om de stad volkstuinen te stichten,
succes zullen hebben.
De natuur is ons pas in het einde van
het jaar ter wille geweest. In het begin
dreigde door de droogte de duinfjora
nog meer te zullen verminderen, maar
de nazomer bracht veel regen, en de
duinhellingen leveren nu weer het bewij:
loo snel de plantengroei zich bij gunsti
ge omstandigheden herstelt.
Want het konijnen-aantal heeft zich
door ziekte of anderszins nog niet her
steld van de sterfte in den winter,
dat de plantengroei gelegenheid had zich
te ontwikkelen. Als 1923 nu een vochtig
voorjaar heeft dan kunnen v— wel eens
veel mooie planten, die we gedurende
enkele jaren tevergeefs gezocht hebben,
opnieuw zien verschijnen.
AI_mogen.de tijdsomstandigheden veel
mooie plannen verijdelen, we zien duide
lijk dat de idee van natuurbescherming
overal veld wint, wat ook w-~r niet na
kan laten zijn invloed uit te oefenen op
plannen en besluiten van „hooger
hand".
Steeds grooter wordt het aantal men-
schen dal de natuur intrekt Op mooie
Zaterdagen komen honderden hun week
end met tenten doorbrengen aan het
si rand.
Van bijzondere gewelddaden van het
publiek op terreinen, waai ieder komen
kan, zooals Groenendaal, de duinen bij
Vogelenzang e. d. is niets gemerkt, zoo
dat we mogen hopen, dat het publiek zoo
langzamerhand geleerd heeft zich goed te
gedragen in de natuur, die ten slotte zijn
eigen bezit is.
Maar toch zou ik willen dat er een
nog krachtiger actie uit zou gaaji van
dc vele vereenigingen en bonden, die be
staan, want er kan nog veel verloren
gaan, waar we later spijt van zouden
hebben.
Onze natuurmonumenten, onze plek
jes met een oorspronkelij'ke plantengroei
en vogdlbevolking, zijn van evenveel
waarde voor het geluk en de ontwikke
ling van ons volk als de kunstschatten,
die veilig in musea bewaard worden
Iedere vernieling van zoo één zou als
de grootste schanddaad gebrandmcrict
worden.
Mag dit nu wel met onze natuurmo
numenten gebeuren? De grondspecula-
tie, de jacht, wegenaanleg en meer
dreigen als een steeds verder woekeren
de zwam ons geheeld prachtige landje
te overwoekeren. Tk vraag me onwille
keurig af of het in 1923 voldoende is.
dat een simpele bepaling in de Bosch-
wet en de goede wil. 'maar matericele
onmacht) van enkele personen en vereeni
gingen daartegen strijden.Tegen een erge
kwaal helpt geen half middel. Evenals
in het buitenland en in onze koloniën
behoort de natuurbescherming regee-
ringszaak te worden. En hier is gevaar
in uitstel.
C. SIPKES.
Vragen te adresseerenIvouden-
horn 34.
DRAJN K K i -s i R I.I DING. Dr.
Spoeltler spreekt hedenavond in den
Prot. Bond voor Loge „Plaats voor
Allen-' der 1. O. G. '1'. over „Naasten
liefde in Griekenland".
DE VAC AN TIEBIJSLAG.
De vraag is gerezen, of de vacentie-
bijslag voor gemeenteambtenaren, die
op de geinoeateocgrooluig staat, maar
waaromtrent nog geen nadere beslis
sing is genomen, uitbetaald moet wor
den.
De opvatting, dat gelden, die op de
goedgekeurde begrooting staan, moe-
etn worden uitbetaald, is in 't alge
meen juist en zou dit ook in dit geval
zijn indien B. en W. niet, zooals wij
vernamen, besloten hadden, voorloo-
pig geen vacantie to geven.
IntuESchcn is, naar wij vernemen,
een nadere beslissing inzake den
vacantiebijslag zeer spoedig te ver
wachten.
HANNS H.EINZ EWERS.
Men schrijft ons
Vrijdag 12 Januari as zal de be
roemde Duileche sdsrijver Harms
Heinz Eweri, de man die bijna alle
vw-relckk-c-lcn hoeft bereisd, ccn lezing
houden i-t den schouwburg Jansweg.
wnarbii hii zijn voordracht zal Iioir
den over en uit eïaren werken, a's-
mede over ziin rautonuCTVÏixfinzen.
Da mest kokende zijner werken
..Der Zauberlehrlintr" on ..Alraune"
zJ>n ook 111 de Ned erts n ér-olie taal ver
schenen. Voora.1 ook heeft hij r.ijn
vermaardheid te danken aan der.
inoed, d en h-ï heeft «eksd om het on
ve'tooide Fragment van Schil'er
..Ge'sieisoher" af te maken. Zijn
boekon met ziin rervteschriivin'.-?n,
Z'.oiiis ..Indien und iel." „Mi! niei-
rien Augen" -'K.-hrten dureh die La-
f. mis?' e Vet;) bfchoorrn tot de al'er
beste werken van den t°"rn\voord:-
zen tij On den voordrachtavond is
r-dogen.hei.1. den schrijver vragen te
stellen, die hij openbaar zal beant-
voorden.
AFSCHEID.
De heer H. B. Harmans, ond;
rnirktmeej-trr en laririHiik bode bij
het bureau van Openbare Werken, is
nu eervol ontslagen en gepwisioo-
ne-nl.
Bij het afscheid krees hii v?n de
ambtenaren van Openbare Werken
een wandelstok met zilver handvat
als aandenken.
PAARD OP HOL. Maandagmiddag
kwart voor twaalf sloeg een voer een
melkwagen gespannen paard in de Zöste-
straat op hol; het dier rende door de
Zoetestraat, de Lange Margarcthastra.v
maar viel op den hock van dc Na»«a:i-
straat neer. Het paard bleek een 'n :id-
wond aan den rechter-voorpoot te hebben
gekregen .Schade weid niet aangericht.
HAABLEMSCHE ORKESTVEREENI-
CINC.
Op het volksconcert van Woensdag
avond zal de soliste van dien avond me
vrouw Mosy .Molenaar, sopraanzangeres,
zingen de beroemde aria van Beethoven
A Perfido, alsmede de ana uit dc Frei-
schutz, van Weber, Als orkestwerken
staan een symphome van Mozart, Rosa-
mundi van Schubert, Aufforderuug zuin
Zang van v. Weber, voor orkest bewerkt
door v. W eingartner en de „Jubelouver-
lure' van denzelfden componist, op het
programma.
VEILINGEN. Afloop der veilin
gen, gehouden op Maandag 8 Jan.
m het Algemeen Verkooplokaal aan
at» Nieuwe Gracht.
No. 1. Het huis, erf en tuin to Scho
ten aan de Ged. Schalkburgergracht
no. 65. f 6710, P. F. Bulters q.q.
No. 2. Het huls, erf en tuin te Scho
ten aan het Raadhuisplein no. 20,
1 88d0, F. A. Groen.
No. 3. Het h-eereniiuis met voor-,
achter- en zijtuin te Heemstede g;m
den Heorenweg no. 150. f 2Ü.UOO. P.
H. Cool. q.q.
No. 1. Dg villa ..Dennenhorst" aan
den Bloemendaalschonwes; no. 227.
f 14950. opgehouden.
No. 5. Een huiks en erf te Schoten
aan de Goet zeestraat no. 30. f 2073
D. Zonneveld.
No. G. Een huis en erf te Schoten
nan dc Kloosterstraat no. 125. t 3625,
I). Zonneveld.
No. 7. Een '>uis en erf te Schoten
aan de Gen. Boflhastraat no. 55.
f 3015, J. Schieijers, q. q.
No. 8. Een huis en erf te Schtten
aan de Gen. Botnastraat no. 124,
f 2425, D. Zcnnevsld,
HUISVREDEBREUK. Proces-ver
baal zal worden opgemaakt tegen L. van
.4.. een koopman uit Leiden, die Maan
dagavond 7 uu; br' een woordenwisseling
bij eer. bewonc aan den Jansvveg eenige
ruiten en een paar voorwerpen in de
gang heeft vernield. Bovendien heeft hij
den bewoner met een mes gedreigd.
H. O. V.
Op Donderdag 11 en Vrijdag ta Jan
geeft de Haagsche Chr. Oratoriumver-
erniging te 's-Gravenhage een opvoe
ring van het oratorium ,.F.lias". Hier
bij werkt de Haarlemsche Orkestvcr-
eeniging mede.
CEVONBEH VOORWERPEN.
Terug ie bekomen bij
T. B«kker, Bankastraat 7. Schoten,
armbandhorlogeLeeuwis, Regulierstr
13, collier; Kennel Fauna, Parklaan
brume hond, gebracht door Jansen,
Spaarndammenvcg roA. v. d Mee, Co-
lcnsostraat 56 rd. Schoten, portemonnaie;
Politiebureau Smedestraat. ceintuur-
speld eng ymn. schoco; Geilvoet, Doel-
siraai 37» sleutel aklavierslot).
DE MISLUKTE TTPOGBAFEJï-
STAKING.
Men schrijft ons:
Heel Haarlem is gedurende de afgeloo-
pen week vol geweest van deze staking,
't 6tsdsbeeld was er geheel door veran
derd. Voor elke drukkerij zag men pos
ten staan, meestal omringd door eenige
Collega's stakers, die elkander moed In
spraken on weten op do vruchten als deze
strjid gewonnen werd. En, laten wij het
eerlijk bekennen de inzet whs schitte
rend, het élan waarmede men volhield en
en de staking uit wist te breiden, was
werkeljjk bewonderenswaardig, een betere
zaak waard. We weten van patroons, die
de organisatie van deze staking bewon
derd hebben en deze bewondering niet
onder stoelen of banken gestoken hebben.
Toch is deze staking mislnkt, een désil-
lusie geworden, voor hen die er voor heb
ben gewerkt, mot allo kracht die in hen
was. En om een désillusie zjjn er tal van
werkwilligen, geen onderkruipers, want
byna allen waren ledon van organisaties,
die het nieuwe contract hadden aanvaard,
onder gejoel en geschreeuw van stakers
en 't noodlge plebs, naar huis gebracht,
naar de drukkerij teruggebracht, rjjn ze
vervloekt en verwenscht en dit alles ora
">n désillusie.
De oorzaak van de mislukking is hoofd
zakelijk te wjjten aan de weifelende kou-
ding van het hoofdbestuur van den A(lge-
meenen) Nfederlandschonj T(ypografen-
Bfond), in casu van don heei van de Wal,
den bondfveo-'-tter. Reeds de onder
handelingen was zjjn houding zeer onze
ker er nauwslijkr waren dr besprekingen
tussehen de patroons en de gezellen ten
r'nde en hadden de organisaties beslo;°n
het huidigt nieuwe contraei, aan hun le
den voor to 'eggen of v. 1. Wal schreef
in het „Grafisch Weokblaö" orgaan van
den A. N". T. U. dat het r-*m contract
onaannemelqa was vooi de gezellen.
Daarbij kwam, 0at de verschillende nfdeo-
iingen veel to laat vergaderden om hot
concept contract te aanvaarden oi te ver-
wernen. Dr d-»r-i—» had
den intussclie» in hun bondsvergaderingen
met g.oow iw» ne" u- - - va-
tract aanvaard. Nu draaide van de Wal
geheel om en \eisehenen van hem artike
len in het „Grafisch Weekblad" om do
leèen te c-eweg-n in 'vredesnaam dit con
cept maar te lanvaarden. Toen eindelijk
do bondsvergadering bijeen was, heeft v.
o. Wal pl.m. 4 uur achter elkaar gespro-
kon om de afgevaardigden van do afdeo-
lingen te bewegen vóór het aanvaarden
van bet concept te stemmen. Toen bjj den
uitslag der stemmi: g bleek, lat het con
cept verworpei was, wist hi, een voorstel
te doen aannemen, dat de leden nogmaals
per referendum zouden stemD"»n. Daarna
is de verdeeldheid te voorschijn gekomen.
Het hoofdbestuur deed bij elk referendum
oen briefje, waarin het verzocht om toch
vooral vóór te stemmen en verschiUemio
afdelingsbesturen, waaronder Haarlem
en den Haag, adviseerden met alleen om
tegen te stommen, doch hebben, naar wij
vermoeden, op funesto wjjzo, pressie op de
leden mtgeoefond, ten c.nde het concept
verworpen te zien. Op Nieuwjaarsdag
werd door Haarlem besloten het werk
neer te leggen. Dinsdag 2 Januari lag vrij
wel overal het werk stil, loc minste ir.
Haarlem en in den Haag. In Amsterdam
werd wel gestaakt doch op cnkclo werk
plaatsen. In don loop der week bleek het.
dathet hoofdbestuur mot de leiding
had, doch alios aan do afdelingsbesturen
overliet, zoodat kon worden aangenomen
dat, als alles goed ging, het hoofdbestuur
.ie leid-.ng zou nemen, doch als de beweging
vastliep óf verliep, de handen in onschuld
kon wasBchen. J.l. Vrijdagavond gingen
de besturen van Leiden, den Haag en
Haarlem, naar Amsterdam ton einde het
hoofdbestuur te dwingen, do leiding op
rich te nemen. Wat er precies gebeurd is
weten wij niet, doch op de spoedvergade
ring, d-e Zaterdagmiddag in het Brougo-
bouw belegd werd, bleek, dat Mr. do
Vrif—rechtskundig adviseur van don
Cbemlgrafeubond, zijn bemiddeling ha-i
aangeboden, die door beide parly m werd
aanvaard. Tenslotte zouden be.uc j artyen
aan hun leden het compromisvoorstel van
.Mr. de Vncze voorleggen. De uitslag 1»
allen bekend, wat ue gezellen betreft u.ot
groote meerdorheid van stemiueu, 13 hel
»oorstcl vaa Mr. de V'rieze aangenomen.
üiüiisiilaiM
OBSTRUCTIE IN DEN HAAC-
SCHEN RAAÜ.
Mauuuagmiuuug utun ile raad van
'e-vjiiiAoiiudgo mol Siöonis ai ie stem
men tegen een voorstel van oen wet-
iioudei- van pi Blteae werken aan, om
een interpellatie door uen hoer Coi-
toX, communist, in zane de huisvesting
van üaKmoM gezinnen eerst in «en
znling te nouuen over 14 dagen te
doen plaats helmen. De reuen van de
aannoudmg van üe'interpellatie vvas
dat ue wethouder den ruad niet da
delijk de noocugc gegevens kon ver
schaffen.
De hoer Coitof had vooraf gedreigd
dat hij zich bij het uitstellen van zijn
interpellatie met alle middelen zou
gaan verzetten tegen deze brnadeo-
Ung van de levnsbeiangen van vele
tiaagscho" gezinnen. Humoer op de
tribu ne).
liij de benoemingen begon de heer
Coltof met het woord te vragen. Het
bleek dat zijn geuiie bedreiging be
stond, zoo meldt de correspondent
van de Telegraaf, in het voeren van
obstructie, waarmede lui hij de benoe-
mtngon een aanvang mankte. De m-rn
by net reglemem. van orde toegestane
20 minuten spreektijd praatte hij vol
met alerle; nonsens !e debiteuren.
Dan had volgens dezen correspon
dent het volgende incident plaats;
Du heer Duijinaer van Twist (A. R.)
wond rick tiidem deze speech nogal
op en interrumpeerde.
„U moet liever de arbeiders helpen,
dan hun beiangen te saboteeren"
De heer Co-tof Daar had u straks
zelf aan moeten denken.
Hier mengt zich plot elimr de ver-
riaggever van ..De Tribune", die op
d« perstribune zit. in het debat en
roept- De arbeiders zullen het den
Raad wel vertellen. We komen te-
nigl (Rumoer).
De voorzittw hamert en verzoekt
de tribunes te ontruimen.
Van de nnbliwke tribune wordt luid
ceseltreeuwd en eenigo rechercheurs
beamen eon worsielin? met een r.nn
tni wcrkloozen om ze do zaal uit te
werken. In do gang naast do raads-
zaa' woH«n da gummistokken cretrc'-
k-n en in minder dan geen tiid zijn
alle bezoekers on Firn it. Twee er van
vic'cn hovr-n i,-.:, do trap en waren
het eerst huiten.
Tijdens de ontruiming zongen de
werkloozen: „Ontwaakt Verworpenen
der aarde".
De heer Coltof hield verder telkens
een uitvoerige rede, nadat door hem
voorstellen waren gedaan om agenda
punten aan te houden- Over een
amendement dat hij op een der voor
steilen indiende kon de heer Coltof on-
gelemiteord spreken. Ruim een uur
sprak bij daarover.
Tenslotte wilde de voorzitter op de
pebruiaelijke wijze een serie minder
aelangrijke voorstellen onder den ha
mer laten gaan. De twee communis
te nbleken echter over ieder voorstel
obstructie to widen voeren, roodat mr.
Latijn in arrenmoede en r-.oote boos
heid te zes uur deze veelbewogen, eer
st zitting van het nieuwe jaar maar
sloot.
De verslaggever van „De Tribune",
die wegens zijn deelneming aan de
debatten in den raad van do perstri
bune door de .echerche was wegge
werkt, trachtte later met een kaart
van den heer Coltof een plaats op de
gereserveerde tribune in te nemen. De
burgemeester hiermede in kennis ge
steld, heeft hem laten verwijderen.
HET CONFLICT IN DE TYPO
GRAFIE.
Uit Den Haag wordt gemeM: De
stakende typografen zullen por week
uit dc Boudskas ontvangen gehuw
den f 15.70 en J 0.50 voor elk kind be
neden 16 jaar, ongehuwden 3.50 tot
EEN STAKINC BIJ DE GIJNSCHEEP-
VAART TE WACNTEN7
De correcpondent van <le Tei. te
Duisburg meldt:
Ingevolge de opzegging ~n de ta-
riefovereenkomst, waa:Cjor van 1
Februari p.f do uitbetaling oor feest
dagen en andere vergoedingen ver
vallen, hebben de havenarbeiders be
sloten om niets van de vroegere ta-
riefot ereenkomst prijs te geven en om
tot inwilliging van hun eischen In
stalling te gaan. De gevolgen van een
uereeliiko '*.;.Vng zijn niet te over
zien. Reeds thans worden In vele be
drijven uitgebreide inzamelingen ge
houden tot financieele cr-dersteuning
ran de stak ngsactia
DE RIJKSVERZEKERINGSBANK.
De Staatscourant van Maandag
arond bevat het kon. besluit, waarbij
eervol ontslag is verleend aan de
agenten en controleurs uur Rijksver
zekeringsbank, wegens opheffing hun
ner betrekking. Geajk men weet, zogt
hel N. v. d. D., zijn de meeste dezer
ambtenaren overgegaan naar de Ra
den van Arbeid. De agenten krijgen
Dij die Raden de functie van inspec
teur.
BRAND TE ROTTERDAM-
Maandagavond kwart voor zevenen is
door tot nu-toe onbekende oorzaak
brand ontstaan in de étalage van den
kapperswinkel van C. Koster aan den
Goudschoweg 79, te Rotterdam. De
vlammen grepen zoo snel om zich
heeD, dat een drietal klanten den win
kei niet meer verlaten kon, doch zich
aan de achterzijde over ecu schutting
m veiligheid moest brengeu. Onder
leiding van den hoofdman den heer O.
Ilooykaas, weid de brand, die zich
ook aan een naastgelegen lijstenwin-
kel mededeelde, met drie slangen op
de waterleiding in een uur tijds ge-
bluscht. De kapperswinkel brandde
geheel uit. Assurantie dekt de schade.
HET FAMILIEDRAMA TE 's-GRA-
VENHAGE. Naar de Tel. verneemt
is het lijk van bot knaapje nog met
opgevischt.
VERZOEK OM GRATIE. Mr.
Bolier, de verdediger van dei. Haag
sehen bankier L. W. is, gelijk hij aan
de Tel. heeft medegedeeld bezig een
erzoek om gratie op te stellen, waar
toe de noodige rapporten thans ie
zijn bezit zijn en dat hij dezer dageu
in zal dienen. Mr. Bolier hoopt daar
door plaatsing te verkrijgen van L.
W. in een krankzinnigengesticht.
VERKIEZING PROVINCIALE
STATEN.
De Centrale Anti-Revolutionn&ire
Kiesvercenigmg in het district Leiden
heeft dc volgende candidatenlijst vast
gesteld
\Y. Warnaar. BassenheimV. Pe
ra, Leiden; H. van Zonneveld bas
senheim, H. Veldh. van Zanten Hil
legom R- Ouwohand, Katwijk S
Schoneveld, RyusburgJ. P- Segcrs,
Lisse dr. C. H. Bejkenkarop, Lei
den R. Zuidema, Leiden; F. Eiker
bout, Leiden.
Jhr. P. J- J. sTmTvAN DER DOES
DE WILLEBOIS- Jhr. P. J. J. S.
M. van der Does de Wi.lebois, lid der
Eerste Kamer cn oud-burgemeester
van 's-Iiertogonbosch, viert heden
Dinsdag zijn 8fston verjaardag.
BRANDEN TE AMSTERDAM-
Mo&mUK&vond baud en te Amster
dam weder twee branden plaats.
Tegen half zes werd brand gealar
meaerd in het pereeel Oosterpark-
s;raat 135. De brand was ontstaan in
de in dat nerceei gov<-".;gde stoffeer-
d-crii van de firma Nord. waar een
groot aantal meubels opgeborgen
u Aan de achterzijde &.oegen de
vlammen fel uit. Met vier slangen op
..e inotorsnuit, werd het vuur van
..vee k;-nier. bestreden, van de straat
zijde en den tuinkant. zoodat de
i lammen snel gedoofd waren. De stol
foerderii, in het sous-terrain gelegen,
brandde echter geheel uit, van de
daarboven liggende verdieping, b>-
woo mi door esn iramboatuurdw,
sprongen a'le ruiten. Voorts kreeg hij
eenige brand- en waterschade.
's Middaes was er naar eon lek in
de waterleiding gozocht, en de moge
.ïikkoid bestaat, dat daar bti gerookt
is of niet lucifers is gewerkt.
Om kwart vóór achten moest de
brandweer opnieuw uitrukken. Dit
maal voor een zwaren pakhuisbranc
oc de oude Schans. De brand was uit-
naJ»n>ken In het pand Oude Snhw»
29. em ouderwetech zwaar rskv S.
Met rft' materiaal werd het b'ui-
?W-rk begonnen
Om half negen oarevecr, toen Ue
brandweer met een aantel straten
werkte cu nog vele slangen uitgelegd
werden, kreeg de griize rook eenf»-
kisP3 oen rossige kleur cn geen rijf
minuten daarna plofte het vuur uit
ramen, vensters en uit het dak. De
gloed wai zoo fel dat de machinale
ladder teruggenomen moest worden
en een motorspult eon tiental meters
zijwaars stelling moest nemen. Onder
hevig gekraak brandde het hout vr.n
het gebouw en de lange vlammenton
gen sloceeri zoo ver uit het pand, dat
de naastbij liggende percealen 27 en
31. die ook 30 meter diep z-ijn, groot
«evaar liepen.
Hiet duurde niet lang of die brand
haii zich medegedeeld aan nummer
31. dat door een dubbele muur van
het verloren pand was gescheiden
Op de 2e étage was een gat gebrand
en een hrandwachta lueldon
met een waterstraal pruimen tijd hef
vuur togen. Maar het duurde niet
lang of zij moeAton retireoren. Aan
de achterzijde was het nog erge*-
gestold. IHer vloog e-:n gedeelte van
het gebouw in brand.
Dc gloed was van dien aard dat de
overzijde van de Oudeschans hel vr
licht was. Het^-'fde was aan de ach
terzijde, in de Batavierstraat het ge
val. De geheole omgevine was met
een roodc gloed overgoten, terwijl
milUoenen vanken op dc hutzeu neer
daalden.
Eindelijk kwam de drijvende
stoomspuit, ée .Jan van der Heyde'
Geweldige watecmase&'s werden in
het vuur gew<>~ni fochiging er nog
wel eonigen U;d n-iftde heen eer men
den brand geheel meeste- was. In de
pakhuizen waren o.m tabak en meu
bels geborgen daar vonden de vlam
men veo! voedsel. Het perceel no. 29
brandde geheel uitde andere perce.»
hi leden ook door den brand of onder
vonden waterschade. Eerst laat in dc.
'acht kon de brandweer inrukken.
Alle firma's die door den irvFt,-!
schade hebben geleden ziin op t n s
oolis verzekerd De schade door deu
brand aangericht wordt op f 150.0G0
"«echat. De brand is, naar het
bureau Vaz Dias meldt, vermoedelijk
ontstaan doordat stoelen, die ge
droogd moeslrn worden 1c dicht bij
een brar.denA:n kachel hebben ge-
sNtan.
Tiid'ens den brand vin de reoher-
eheur Hop over een kpofJ van de
...Tan van der Hevde". .engevolge
waarvan hii met den aniobroncard.
dien de Gcr^iskundigo Dienst voor
aHe zekerheid naar den brand had pe-
«mdn. naar het Bsnnen.-Gasthuis
oio est worden vervoerd.
Letteren bh Kunst
TOONEELNIEUWS.
Bij het Hofstad-Tooneel en Het Rot-
terdamsch Tooneel zullen weldra in
het speelplan worden opgenomen
„Ratten" door Gerfcart Hauptmaon
„Le Paquebot Tenacity" door Char
les Vildrac. „Tim Boom" door Franr
Molnar en „De Spiegel der Zotheid"
door Mr. C. P. van Rossom.
SARAH BERNHARDT.
De bekende Franscbe actrice is
weer aan de beterhand. Zelfs schijnt
haar gezondheidstoestand zoo weinig
meer te we"?ohen te laten, dat ze er
••>vor denkt binnenkort een repetitie
mee te maken van het nieuwe stuk,
hetwelk men in haar flater aa-n het
mstudceren is.
MR. W. PAAP. Te Zeist is in
den ouderdom van 66 jaar overleden
Mr. W. Paap. romanschrijver en eon
•an de N'mr.ve Gids-mannen.
REOpyFPTXGSJUBH.EUM DER
KONINGEN.
Naar de N. IL Ct. verneemt, ls het
bestuur van den Rott»'rc araschen
Kunstkring van p'an, in de maand
September een tentoonstel'mg te or
ganise eren van V» langrijke figuren
uit de iD"d?me Nederlaudsohe schil
derkunst. wier werken binnen de
aatste 25 jaren vallen.
ENGELBCHE LEZINGEN. Door
bemiddeling van het hoofdbestuur der
English Association zal de heer A. H.
Blake, M. A., lid der lit.1! Histori
cal Society en der Royaj Geographi»
- »d Society, voor de iec-l!r:g"n van oo-
.-.ige middelbare scholen ca gymnasi-v
in het Engclsch lezing v me* licht
beelden houden over Lender Ds heer
Blake zal achtereenvolgens optreden
voor dc middelbare scho en (16 Janu
ari), do openbare gymnasia te 's-Gra
venhage (IS Januari), het Kcnnemer
lyceum te Bloemendaal cn de R.H.B,
S. te Velsen (19 Januari), het gymna
sium en de middelbare scholen te Am-
hem (20 Januari), die te Nijmegen (22
Januari) en het gymnasium en de mid
delbare scholen te Alkmaar (24 Janu
ari).
'IET BEGIN VAN DE NIEUWE BEZETTINCSPLANNF" DER
FRANSCHEN IN DUITSCHLANC.
ri'Lt.EN DE FRAN4JREN OPRUKKEN TOT LANCS DE MAIN
WAT üUITSCKLANO TECENOVER DE NIEUWE ACTIE ZAL OOCM
VERKLARiNC^N VAN DEN DUITSCHEN TIJKSKANSELIER.
Het gaat weer spannes tusschen de
j I ranschcn ea de Duitsdiers.
'le Parjjschc correspondent van de
..Duily Mail" meldt, dat in de Fran
sche hoofdstad groote geheimzinnig
heid wordt betracht ten opzichte vii'n
de bijzondere maatregelen,
die Frankrijk tegenover
Duitschland zal —toepassen,
zoowel op economisch als militair ge
bied- Het verluidt evenwel, dat het in
het voornemen der Franscbe regcenng
en den Franschen Generalen Staf ligt
thans snel te handeleD.
In bevoegde kringen wordt ver
klaard, meldt bovengenoemde corres
pondent dat de ojiernties der Fran-
sche troepen zich niet zullen beper
ken tot het Roerbekkea. Het moet
het voornemen liggen op te rukken
langs de Mam om op deze wijze een
leheiding tot stand te brengen tus
schen Noord- en Zuid-Duitschland.
Dit is teeds lang het pian van den
Franschen Generalen Stal. Het schijnt
evenwel, volgens den indruk in be-
gde kringen, dat dc opmarsch der
Franscbe troepen, of deze zal plaats
hebben tot Lssen of Frankfurt en ver-
de r in het h.rt van Duitschland. niet
zal plaats hebben vöói den 15en Ja
nuari te middernacht.
De correspondent van ..Daily Mail"
te Keulen meldt, dat in Franscbe mili
taire kringen aldaar het vertrouwen
wordt uitgedrukt, dat tie Duitsche be
ambten in het Roergebied bereid zul
len zijn medo te werken aan de tenuit
voerlegging der Franscbe bevelen zoo
als zij bij vroegere strafmaatregelen
deden. De correspondent meent te we
len, dat de Frar.schen gisteren nog
geen bevelen hadden ontvangen, doch
hij voegt er aan toe, dat tengevolge
van het niet deelnemen van de En-
gelscben aan de voorgenomen maat
regelen, de vorming van afzonderlij
ke commissies voor dc douanerech
ten en bosschen noodig zal zijn.
Tn het Rulirgebied schijnt het rustig
te zijn.
de nieuwe bezetting.
Do eorrcricndeut van het ..Achtahr
Ahenèlilatt" meldt, dat Maandag te Dus
seldorp de eerFte Franseho versterkingen
aangekomen ziin.
Tn de streek keerscht levendige mili
taire bedrijvigheid. Auto's vliegen door
de stad en m.-r krijgt den adruk van err.
a'.gohealo mobilisatie Tot dusver zjjn 3400
man te Dusseldorp ingekwartierd. Bijna
alle garages in de stad zjjn door do Fran
irben voor militaire doeleinden gereqir-
reerd. De Fransehcn verklaarden stallings-
rulmto neocbg te hebben voor 2t>0 s 900
automobielen. Talrijke openbare gebou
wen r'n in beslag genomen voor de inrich
ting van in;', ta'ro bureaux. 7.00 i> dc San!
hef, waarin ?ieh een deel van het Lan-
Jfrflna«iamt bevindt, gerequircerd. De
Oberrealsch. l» aaa het FürstonwaJd moest
worden ontruimd en ook in de Luisensehu-
le lijh Frant+.kan ingekwartierd. Boven-
ii*n zrn roor cjO offieieron kwartieren
Öok r sburg verwacht men de be
zetting. Or> lierel der bczettir.gsautor-'.ei-
•en r. o'T- op bet station Duisburg
greo: -.orden gebouwd. De
Franseho tr zijn, voor zoover men
tot dasver heeft kam.-n vaststellen, niet
afkomstig tan het bezettingsleger nan
den linkercoer van «j»s Rjjr.. Z'y komen
direct uit Fnckryk cu *;ja te Metz op
transport gesteld, waar do voor de bezet
ting van Ess"b bestemde troepen worden
gccoarecitreerh
De Belgische troepen, öic aan de bezet-
t.ng zullen u-elceiu 'n. wurd«n te Luik ge
concentreerd cn gemeld wordt, dat een
deel van hen reeds onderweg is.
Do bevolking gedraagt z.eh kalm ea
toont geen uwaehtigheid. Tot de mili
taire deelneming van België aan de Fran-
ache actie is besloten. België zal twee
divisies zonden, terwyl van Franseho zij
de zeven divisies znllf- aankomen, In to
taal wordt dus een sterkte van negen di
visies aangewend, itai aauscbe troepen ne
men met uaL de actie deel.
De Belg-sche regooring heeft zich be
reid verklaard, ook ingenieurs te zenden
om de Duitsche fabrieken en mjjnen in
het iloergebied over te nemen, cn Frank-
riik vo'.ledigeii steun te gOTWi
Me; vette lc'ter deck dc Duitsche per»
mede, dat maatschafk F och 300.000 maa
ior deze operatie b' icid botiut.
Ee-ichten aun dc b aden uit het be
zette gebied ztfn scoaamh. daar da
Ir.iQ.che au >.ritej en n.cdedeelagen over
trnep-kbewegu-g-n u's s-.. o-inage be-
-chtuwm
Volgens deze medodeelingcn ztja to
Dttsstldurp wederom nieuwe troepen
aangekomen cn zijn verder scholen voor
de innchtin-j van bureaux ea auto-ga
rages gerequireerd.
Tank-afdeclingcu lijden door de
straten ea er heeft zich reeds Kransch»
cavaleiic vertoond. In de streek van
Uedingen vinden groote troepen-oefe
ningen pla.-.-s De Fransche militairs
autoriteiten hebben een scherpe cen
suur ingesteld op het post-, telefoon-
en telegramverkeer tusschen den lin
ker- cn rechteroever van den Rijn.
Alle bladen manen zoovtel de bevol-
king van het bezette gebied ais die van
het onbezette gebied :ot kalmte aan»
Zelfs de rccbrschc bladen zeggen, dat
geen geweid maar vastberadenheid da
eisch van het oogenblik is.
Te Berlijn komt de verscherping van
deft pel.ticker, icestand hoofdzakelijk tot
uiting ir. een nieuwe scherpe daling van
de mark. De doilar, die hedcr. op do
beurs tot 9450 was ges'egen, trok daar
na verder aan en noteerde tijdelijk om
en nabij 10.000. Daarentegen waren do
westelijke montaan .vaarden, welke direct
door een bezetting getroffen zouden wor
den tamelijk zwak cn toonden zij slechts
kleine koersstijgingen.
De bladen trachten z:oh over den
nteuwen val van de mark te troosten dooi
knge uiteenzettingen over de daling
van den franc en er is geen enkel
Duitsch blad. dat niet tot de slotsom
komt, dat de frnr.c cn de mark onaf
scheidelijk met elkaar verbonden ziin.
Wat zal Duitschland nu doen?
Ia dc politieke en ccouou^sche kringen
ie Berlijn. inznn.Serhe koor de invloed-
ry'ke partijleider» wordt dc. door de Fran
sche plannen n het leven geroepen, tne-
stand met al den err.;:, die geboden,
maar ook met ccn opmerkelijke kalmte
beoordeeld. Het kabinet hoeft zijn hou-
ag nog niet vastgeste 1; de Duitsche re-
geering onderzoekt evenwel den rechts
toestand in verschillend» richtingen en
wel voornamelpk. welke eoosequeatiën er
voor hair zouden voortr'.r.c.en u t het af-
tonderljjk optreden van Frankrjjk. Ia de
pers wordt bepleit dat regeering neb
ook niet door den druk vso bedreigingen
tot afzonderlijke onderhandelingen met
Frankrijk moet latea dwingen
Dc rijkskanselier, er. Cuao, heeft aan
den vertegen'.voor liger van ccn Ameri-
kaausch persbureau een verklaring afge-
