OM ONS HEEN
40e Jaargang
No. 12188
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
DONDERDAG II JANUARI 1923
ABONNEMENTEN per 3 maanden: Voor Haarlem en de dorpen in den omtrek war een Agent gevestigd
is (kom der gemeente) f3.571/». Franco per post door Nederland f3.871/,. Afzonderlijke nummers fü.15. Geïl
lustreerd Zondagsblad, voor Haarlem en omstreken f0.571/,; franco per post f0.65. ®ost Giro 38910.
Uitgave der N.V. Lourens Costor, Directeur-Hoofdredacteur J. C. PEEREBOOM, Telefoon 3082 11
BIJKANTOOR voor Santpoort, Velsen, Velseroord, Wijkeroog, IJmuiden
ADVERTENTIEN: Van 1—5 regels f 1.75laders regel m°er 35 Cts. Reclames 60 Cfc< per regel. Bij
abonnement aanzienlijk rabat. Tvvaplfstuivers-adyerteiitlëu van Vraag en aanbod van 1—4 regels 60 Ct«
per plaatsing, elke reg»l meer 15 Cts. contant; buiten het Arrondissement dubbele prijs.
Directie en AdministratieGroote Houtstraat 83. Telefoonnrs. Redact 300 en Administratie 724
Beverwijk, enz. DRIEKL1IZERKERKTVEG 2, VELSEP1, TELEFOON 3521
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ACHT BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
Agenda
Heden.
DONDERDAG 11 JANUARI.
Café „Dreefzicht", Balavond Peut-
se her Verein.
Tea-room Luxor Theater, Groole
Houtstraat: 'a middags 3.30—5.30 en
's avonds 811 uur Concert.
Cinema Palace Foyer:""Middag- en
Avondconcert 3.30—5.30 en 8—11 uur.
Bioscoopvoorstellingen.
VRIJDAG 12 JANUARI.
Stadssoliouwbursr, Wilson spie in
Het Sohouwtooncel„De Comedie
der Liefde' 8 uur.
Schouwburg JanswegVoordracht-
avond Hanns Heinz Ewers, 8 uur.
Tea-room Luxor Theater, Grcoto
Houtstraat: 's middags 3.30—5-30 en
's avonds S—ri Concert.
Cinema Palace- PoyefrMiddag- en
Avondconcert i.30—5.30 en 8—11 uur.
Luxor-Theater, Groote Houtstraat:
Bioscoopvoorstelling, 8 uur.
Cinema-Palace, Groote Houtstraat:
Bioscoopvoorstelling, 8 uur.
Scala Theater, KI. Houtstraat 77
Bioscoopvoorstelling, 8 uur.
Schouwburg 'le Kroon, Gr. Markt-
Bioscoopvoorstelling, 8 uur.
toch gebleken is, dat een degelijke
sociëteit voor den gezeten midden-,
stand in Haarlem aan een behoefte
voldoet, zal het bestuur ook hiertoe
de juiste wegen en middelen weten te
In onze Tijdingzaal is geëxposeerd
een gesteendrukte prent van een bal-
masqué, in i860 in de Sociëteit Ver
eeniging gegeven.
btausnieiïws
MAX GABRIEL'S OPERETTE GE
ZELSCHAP. In den schouwburg
aan den Jansweg gaf dit gezelschap
deze weck „De Bajadère" eene mo
derne oi>crette van Brammer en
Urünwalü, muziek van Emmerik Kal
man. Sedert lung is hier zulke aardi
ge, leuke moderne operette niet ge
geven, en zeker niet met zulke uit
stekende krachten en verzorgde en-
sceneering. Prettige, goed klinkende
en handig geschreven muziek omlijst
in ,,<le Bajadère'' eene handeling sa-
inengewevcn uit de meest dol-kuuii-
sche toestanden die het publiek den
h celen avond in een gierbui houden.
Toch hebben de schrijvers van geenc
buitensporige middelen gebruik ge
maakt, het stuk Blijft, ondanks de
gekrte toestanden en verwikkelingen
u.i-? het oplevert, uiterst kiesch.
Van do uitvoering haalt de direc-
teur-regiswvr Max Gabriel alle eer.
Hij is er in geslaagd een puik ensem
ble van spelers met goede stommen
samen te stellen, aan wie de succes
volle vertolking der Bajadère goed
toevertrouwd is, en die onder zijne
leiding een samenspel bereikten dat
uilen lof verdient. Ook aan de verdere
monteering heeft hij zijne beste zor
gen gewijd, mooie décors, en frissche
costumes werken aldus uitnemend
mee om de opvoering tot een mooi
geheel to maken.
De dames Lotte B arisch at en .Maria
Schaffstad, en de heerea Harry Col
lin, Octome van Aerschot en Jan Le-
maire, om maar enkijlen uit de vrij
groote bezetting ta nemen, zijn vo
caal en spelvaardig volkomen voor
hunne taak. berekend'.
Och, och. wat wordt er gelachen,
neen gebruld met dio Octave van Aer-
schot wiens spieren- en beenderstel
van een buiten-natuurlijk maaksel
schijnen te ziin, althans zooals hij
zich voordoet als pop.
liet orkestje verricht- ook goed
werk ondfi' leiding van J. Kollenbur-
ger, dio met vaste hand het golieel
muzikaal goed terecht brengt.
Zaterdag a.s. wordt deze leuke, en
goed verzorgde operette herhaalde.
Wie van een prettigen avond in den
schouwburg houdt, heeft dus nog de
kans met ,De Bajadère" kennis te
maken.
S YNAGOGED1ENSTEN
Ned. Israël. Gemeente,
Sabbath:
Vrijdagavond! bij den Ingang te
3 12 uur.
Ochtenddienst te 8.15 uur.
Mïddagdienst te 1 uur.
Avonddienst te 5.4 uur.
Predikatie van den Opperrabbijn
voor het Moesafgebed bij den
Ochtenddienst.
Werkdagen:
Ochtenddiensten: Zondags te 7 1/2
uur. Anders te 7.15 uur. Avond
diensten to 7.45 uur.
Talmoed Torah:
Sabbath: niet.
Werkdagen: 's Avonds te 7.15 unr.
Zondag te 7 unr.
De Ochtend- en Avonddiensten op
de Werkdagen, alsmede Talmoed To
rah, worden in het Gemeentegebouw
gehouden.
TENTOONSTELLING VAN DUIVEN.
Do Ilnarlomscho „Sier- en Postduiven-
vereeniging" liouclt 20 en 31 Januari een
tentoonstelling van duiven in Café
„Drec-fzicht". Er zullen 200 sier- en meer
dan 400 postduiven to bezichtigen zjjn.
Van de laatste dieren zjjn erbjj ,dic afstan
den van meer dan 500 K.M. tegen regen
en sterken wind geworsteld hebben om
hun hokken te bereiken. Door verschil
lende leden zjjn reeds vele eerepryzen toe
gezegd.
LOOP DER BEVOLKING 1922.
In do gemeente geboren 871 mannen en
775 vrouwen. Hier geboren, niet tot de
bevolking beboerend 53 m. en 5S vr. El-
uiers geboren tot do bevolking behoorend
12 si. ea "7 vr. Totaal hier behoorend S30
In do gemeente overleden 47S m. en 5S4
vr. Hier overleden, niet tot da bevolking
bohoorerid 115 m. en 113 vr. Elders over
leden tot de bevolking behoorend 12 m.
en 15 r. Totaal hier behoorend 375 m.
en 4S6 vr.
Totaal geboorten S30 in. en 724 vr. To
taal overlijden 375 m. en 4S8 vr. Gevende
een vermeerdering van 435 in. en 233 vr.
In do gemeente gevestigd 3016 m. en
3944 vr. Uit de gemeente vertrokken 2954
m. en 3394 vr. Gevende een vermeerde
ring van 02 m. en 550 vr.
Vermeerdering door geboorten 455 m.
en 238 vr., totaal 693. Vermeerdering door
vestiging 62 m. en 550 vr., totaal 612. To
taal 517 m. en 7SS vr. totaal 1305.
KAMER VAN KOOPHANDEL.
De Kamer van Koophandel en Fa
brieken voor het gebied Haarlem en
Omstreken vestigt er den nadruk op,
dat 15 Februri a.s. de termijn, genoemd
ia rt, ti ac lid van de Wet op den Han
delsnaam, welke wet October 1912 in
welking trad, verstreken zal zijn:
Esn kwestie iijj fia
apmekers.
Twee Haarlemsche apothekers, de
heerea J. W. Florijn en W P. ou-
tereen, hebben ni ons Blad geannon
ceerd, dat zij met ingang van 1 Ja
nuari 1923 hun apotheek voor het ver
krijgen van geneesmiddelen te allen
tijao geopend houden. Dat wil dus
zeggen, dat het publiek bij hen ook
's avonds, 's nachts en op Zondag te
recht kan.
De onderlinge overeenkomst betref
fende het sluiten is dus verbroken.
We hebben hiernaar Lij een be
stuurslid van het departement Haar
lem der Ned. Maatschappij ter bevor
dering der Phannaqie eens geïnfor
meerd. Deze deelde ons mede, dat de
twee genoemde apothekers geen lid
van het departement Haarlem zijn en
dus niet m de overeenkomst betref
fende iiet s'uitmgsuur begrepen zijn.
„Zij zullen hiervan", aldus deze zegs
man, „de consequentie moeten aan
vaarden en er spoedig de gevolgen
van ondervinden. Als zij bijvoorbeeld
op een avond .of nacht uit eigen be
weging sluiten cn er komt eventueel
een hunner fondspatiënten bij den
apotheker, die zijn zaak volgens den
rooster der overeenkomst geopend
heeft, dan behoeft deze apotheker de
medicijnen niet voor niets te geven,
maar zal er betaling voor eisdhen."
Tot zoover dit bestuurslid.
De heer Florijn, die in deze kwes
tie ongeveer dezelfde meening heeft
als de heer Woutcrsen, zette tegen-
oyer ons zijn standpunt uiteen. Ilij
meent, dat in'Haarlem op het ge
bied van apotheken ernstige wantoe
standen bestaan, die noodzakelijk
moeten verdwijnen. Zoo acht hij het
stellig verkeerd, dat liet publiek te
genwoordig niet meer weet, wie in
vele zaken de eigenlijke apotheker :s.
„Er worden nu nog", zei de heer Flo
rijn, door vele firma's namen ge
voerd van personen, die reeds hon
derd en meer jaren dood, cinds lang
geen lid der firma meer zijn, of el
ders wonen. Het is in liet belang van
het publiek, dat liet precies weet, \v»e
de eigenlijke apotheker is, ln vvien
het 't vereischte vertrouwen kan stol
len, vooral in spoedgevallen des
nachts. De werkelijke apotheker
moet, als zijn zaak 's nachts geopend
is, thuis zijn."
De heer Fonjn noemde het ook on
verantwoordelijk, dat vele apothekers
nietvoldoende toezicht 09de leerlingen
kunnen uitoefenen, omdat zij zelf
niet in de apotheek aanwezig zijn we
gens lesgeven, enz. Hij is het geheel
eens met de volgende woorden van
professor Van der Wielen, don hoofd-
iedacteur van het Pharmaceutisch
Weekblad voor Nederland:
.Thans heeft één van de colle
ga's den avond- cn nachtdienst; hij
deze regeling is het voor mij een con
ditio sine qua non (voorwaarde, waar
van niet afgew eken kan of mag wor
den), dat de apotheker, in wiens
apotheek gedurende dien tijd juist
moeilijke gevallen zich zullen concen-
troeren, aanwezig is en niet aan een
assisten den dienst, voor zich zelf
niet alleen ,maar ook voor zijn col
lega's, toevertrouwt. Zijn afwezig
heid moet een, door zeer bijzondere
omstandigheden alleen gemotiveerde,
zeer zeldzame uitzondering zijn; in
dat geval is hij, naar het mij voor
komt, verplicht, aan een zijner colle
ga's mede te deelen, dat hij voor kor
ten tijd afwezig is en dezen collega
verzoeken, zich een oogenblik voor
moeilijke gevallen disponibel te stel
len. De apotheker, die dienst heeft, is
een schildwacht, die zijn post niet
mag verlaten, zonder dat hij afge
lost is."
Tot zoover Prof. v. d. Wielen.
Wat de nieuwe dienstregeling van
den apotheekdienst m Haarlem be
treft, noemde de heer Florijn liet
voor het publick in hooge mate mis
leidend, daarin alleen te spreken van
de apothekers, die aan de overeen
komst meedoen, en daarin de apo
theek van den heer Woutersen en die
van den heer Florijn uit te schakelen.
Aan de fondspatiënten heeft
de 'heer Florijn, naar hij ons
meedeelde, goen enkele financieele
verplichting. Die heeft hij alleen te
genover de directie van het zieken
fonds, aan wie hij in het geval, door
het bestuurslid hierboven genoemd.
de waarde van het recept zou kunnen
terugbetalen. De heer Florijn zou het
intusschen unfair vinden, als een
apotheker in zulk een geval (waarbij
het om het leven van een patiënt zou
kunnen gaan) geen medicijnen zonder
betaling zou willen verstrekken. Hij
althans heeft, zooals hij ons meedeel
de, menigmaal iemand s' nacht
zonder betaling te ontvangen ge
holpen.
VOORSTELLINC VOOR DE
WERKLOOZEN.
Dinsdagmiddag 16 Januari geeft
het Luxor-theater een gratis voorstel
ling voor de modern georganiseerde
werkloozen. Do kaarten zijn te ver
krijgen Maandagmiddag bii de secre
tarissen der vakvereenigingen.
MET PENSIOEN.
Na eon 3S jarigen diensttijd, waar
van 10 111 rijksdienst en 2S in Ge
meentedienst, is aan den heer II. S.
Israels, eervol ontslag verleend als
politieagent te dezer stede, met toe
kenning van pensioen
NACHTELIJKE TOCHT.
Den vorigen Donderdag, dus mid
den in de staking der typograten,
kwam een Haarlemsche drukker tot
de conclusie, dat hij een van zijn uit
gaven met op zijn eigen werkplaats
urukken kon. Dus zoent hij hulp en
vond die bij een Kotterdamschen cui-
ltga het kwam er nu maar op aan,
do drukvormen naar Rotterdam over
te brengen.
dm de aandacht van de stakers niet
tc trekken, kwam liij in den aacht
van Donderdag op Vrijdag omstreeks
drie uur in zijn werkplaats, telde
daar met den chef papier ai :n liet
de vormen naar beneden. Heeft het
geluid van de lift buiten de aandacht
getrokken.' Hij vermoedt het, want
ofschoon er, toen hij in de drukkerij
kwam, niemand postte en geen le
vend wezen te zien was, had zich toen
de vormen en het papier in den auto-
vrachtwagen zouden worden geladen,
em groep van 20 A 30 stakers vóór de
drukkerij verzameld, de mecsten per
fiets, en blijkbaar voornemens, het
transport te vergezellen. En zoo ge
schiedde. Omstreeks 4 uur stelde <te
stoet zich in beweging: voorop een
inspecteur van politie, naast den
vrachtauto agenten en er achter öi
groep stakers per fiets. In den vracht
wagen zat de drukker en steunde de
vormen, om te voorkomen, dat zij
zouden omvallen en zoo uit elkaar
raken.
Op den Dreef bleek evenwel, dat iiet
lichte autotja de zware drukvormen
niet tot Rotterdam zou kunnen bren
gen; de voeren bogen door, de caros-
serie bonkte op de assen het was
noodig terug te keeren en de vracht
ia een grooteren wagen over te la
den. Ziende dat de wagen zwenkte,
keerden ook de stakers terug, men
reed naar de garage, laadde den in-
noud in een grooteren vrachtauto
over en begon den tocht opnieuw; in
tusschen had de drukkerspafroon
vemomen, dat ook de stakers een auto
waren gaan halen en inderdaad, toen
de stoet zich weer in beweging zette,
doemde on den achtergrond uit den
mist een Landaulette op, die volgde.
Bij de grens vau iiaar.em en Heem
stede keerde de politie terug. Ook de
fietsers wendden het wiel. De twee
wagens, vrachtauto en landaulette
zetten den tocht voort. Plotseling ver
scheen in den mist een agent van po
litie, die de rijbewijzen vroeg. Ter
wijl de chauffeurs stopten, sprongen
de stakers uit hun auto en trachtten
den bestuurder van den vrachtwagen
over te halen, niet verder to rijden.
Do drukkerspatroon, dit hoorende,
kwam uit den wagen voor den dag en
zei: „hoor eens, dat gaat. niet, nis
iemand iets te zeggen heeft, moet hij
dat tegen mij doen, ik heb dun chauf
feur gehuurd, die heeft er nlela mee
te maken".
Hierop groette de woordvoerder van
de stakers beleefd en zei: „ik heb voor
u alle respect, dat u dit als patroon
zelf doet". De drukker antwoordde
daarop: .ik heb ook alle respect voor
uw geleide".
Na deze beleefdheden reed men ver
der. De verhouding was zeer gemoe
delijk. Toen do vrachtwagen voor een
overweg moest stoppen, kwam één
van de stakers een praatje maken.
Men wenschte natuurlijk te weten,
waar de drukvormen werden heenge
bracht, maar daarover liet de patroon
zich niet uit; ook maakte hij geen ge
bruik van het voorstel, dat hij in de
landaulette zou komen zitten en in
tusschen een van de stakers op de
vormen zou passen. Men vroc<j hem,
daar hij rookte: „heeft u ook een si
gaar voor ons?" Maar excuseerde zich
toen liet bleek, dat er nog maar twee
in zijn keker zaten. Neen, daarvan
wilde men hem niet beroovcn. „Ik
heb nog cigaretten, deelt die maar
samen", zei de patroon. Aldus ge
schiedde.
Omstreeks zeven uur kwam men
in Den Haag. Het begon te dagen,
maar 't bleef mistig. De chauffeur
reed door allerlei kleine straatjes, ten
slotte bleek hij don weg bijster te zijn
geworden. Terwijl men zich beraadde
over de route naar Delft, kwam een
heer uit een café gesneld en bood met
een sterk Haagscli accent zijn dien
sten aan. Hoewel hij in eenigszins op
gewonden toestand verkeerde, begreep
hij wel, dat hier iets bijzonders aan
de hand was. „Kan ik hier niet als
arbiter optreden?" vroeg hij beleefd.
Dit schoen aan partijen niet goed mo
gelijk, maar toch werd zijn aanbod
0111 den weg te wijzen dankbaar aan
vaard en zoo tuften de tvveo wagens
verder in de richting van Delft.
Een voorstel van den Haagschen
heer om, toen men bij een café kwam,
er gezamenlijk „eentje ie nemen",
werd erkentelijk afgewezen en hij zelf
hier achtergelaten, daar hij zich blijk
baar in cn om koffiehuizen liet ge
lukkigst gevtvelde. Spoedig kwam nu
Rotterdam in 't gezicht. Op de vraag
van den drukkerspatroon, of de sta
kers van plan waren, zijn vormen te
molcsteeren, antwoordden zij stellig
ontkennend. Daar dachten zii niet
aan, wel zouden zii probecrjjn, liet
personeel van de Rotterdamsche druk
kerij te bewegen, het werk niet uit to
voeren.
Zoo gescliiedde, Toen de gezellen
van den Rotterdnmschen drukker
naar buiten kwamen, om vormen en
napier over te nemen, trachtten de
Haarlemsche stakers hen daarvan af
1e brengen door een beroer» te doen op
hun collegiaal gevoel. Evenwel ver
geefs, da Rotterdammers antwoordden
niet, papier en drukvormen werden
binnen gebracht, de drukkerij werd
weer pec'oton en do twee auto'? reden
wog, om (ditmaal avenwel niet in el
kaar-» gezelschap) naar Haarlem te
rug ue keeren.
Aldii" eindigde deze tocht, waarvan
gezegd kan worden, dat er uit bleek,
hoo goed de stakingsdienst, ook in
dc-n nacht, was georganiseerd en aoc
geuir «delijk veie stakers wieten op te
treden en hoe een Haarlemsche druk
ker, niettegenstaande de vete moei
lijkheden, zijn blad toch wist te laten
verschijnen.
Ultgian
Derdo Abonnements-conoert
Op het 3e Abonnements-coacert van
het Concertbureau Haas Augustia Don
derdag iS Januari ia dea Schouwburg
Jansweg, zullen optxedea dc bekwame
Russische violist Alexander Petschndovff
«1 de voortref fel ij ke .Münchener pia
niste Thereso DiclinSlotlko.
Alexander Pctschnikoff studeerde
aan het Conservator,um te Moskou on
der Hrïmaly, maakte uitgebreide con-
ccrlicizea en werd eenige jaren gele
den benoemd tot professor aan de Mu-
ziek-Academie te Miinchca. Petschni-
kofl behaalde o.a. ook als solist van het
Concertgebouw-Orkest onder leiding
van Willem Mengelberg te Amsterdam
schitterend succes en werd na zijn op
deden in de Bach-verceniging te
Haarlem door deze tot ecre-lid be
noemd.
Over Thercsc DiehnSlottko schrijft
dc Mitnchencr Post van 7 Febr. 1922 t
Thcserw DiehnSlottko is een groote
betooverende kunstenares. Zij vereenigt
met een grootsche opvatting de fijnste
gevoeligheid voor nuances en schitte
rende techniek.
Het samenwerken dezer twee kun
stenaars van allereerstea rang belooft
een buitengewoon genot.
Nieuwe stukken bi] Het
Schouwtoonoel.
Op bet oogenblik zijn bij de N.V.
Het Schouwtooneel, directie Adr. van
der Horst en Jan Musch, in studie
..Lacbaiouerida" van Jacinto Benaven-
:c, den Spaanschcn litterator, wien den
Nobelprijs voor litteratuur 1922 is toe
gekend, en „The Skin Game" van
John Galsworthy, den bekenden £a-
gclschea tooneclschrijver#
WAARSCHUWING.
De commissaris van politie te
Haarlem geeft belanghebbenden in
overweging, zich, alvorens handels
relaties aan te knoop en niet Cornelia
Bout, geboren te Huizen 28 Novem
ber 1897, van beroep koopman,
hoofdzakelijk in kaas en wonende te
Huizen aan dc Kerkstraat, voor in
lichtingen te wenden tot de afdeeling
„Justitieeie Dienst (recherche)" aan
ziin bureau Smedestraat,
BESMETTELIJKE ZIEKTEN. Ia
vlo week van 31 December 1922 tot en met
0 Januari 1923 kwamen voor te Eaarlom
2 gevallen van roodvonk en 2 gevallen
vau diphthcritis; te Schoten 1 geval van
roodvonk.
LOOS ALARM. IVoensdagavond om
streeks half elf ontstond ceit schoorsteen-
brandje in het perceel Saeuredamstraat
3S, bewoond door den heer K. Do star der
brandweer was aanwezig, doch behoefde
geen dienst te doen.
GEVONDEN VOORWERPEN.
Terug te bekomen bij
W. C. Diclemans, Bilitonstraat 46,
kinderannband; P, Punt, Emostraat7,
slinger van een boorN. Stoute,
Spaarcoogsiraat 4, ceintuur (me
taal): J. C. Stceckist, H. v. Aiphen-
straat 37, blauwe ceintuur; A. Nijsscn,
Po'.gieterstraat 10, ceintuur; C. Wes
terhoven, Oranjeboomstraat 85, grijs
wollen damcshands.choenH. v. Meur»,
De Clercqsuaat 140, glacé handschoe
nen B. Silvis, Omvalspoort io, grijze
jongenshandschoen; A. v. Norden, Le
liestraat 27, grijze dameshandschoen 1
Kennel Fauna, Parklaan keeshond, ge-
biachi door L. Schilder, Rijksstraatweg;
geel hondje, gebracht door A. N. Doc-
zie, Saenredamstraat 70; geel hondje,
gebracht dcor J. v. Roon, Jansweg 49;
J. ten Brink, Celcbesstraat 35, kinder
kousen M. Schreuder, Kerkhofstraat
lórood, gedeelte van een medaillon;
Keyzer, Kruisweg 64, damesportcmon-
naiePolitiebureau Smedcstraat, kin-
derportemonnaie; W. Selhorst, Kamp
huisstraat 4, portemonnaieA. J. Toe
bes, Ged. Raamgracht 59, kinderrokjes;
S A. Borger, Kerkhofstraat 25, Kerk
hofstraat.
KantongerecM
UITSPRAKEN.
E. H- burengerucht f 3 subs. 3 da
gen hechtenisCh. P. n., overtre
ding Mcitor en Rijwielredement f 2
subs. 1 week tuchtschoolG. v. d. B.
idem en owceven van valschen naam
f 3 su'os. 3 daeen hechtenis en f 15
subs. 15 dafren hechtenis; E. L.
overtreding Motor- en Rijwietreglc-
ment f2 subs. 1 wook tuchtschool
W. O., liet loopen over eens anders
erond f 15 subs, 15 dagen hechtenis;
P. J. F., idem f 15 subs. 15 dagen
hechtenis; R. 11. overtreding .Motor
en Rijwiel reglement f 2 subs. 1 week
tnschtschootTI. M. v. M. B. id. id.,
M. J. v. d ÏL. id. ternfrtrave aan de
.1. R. M, overtreding Arbeidswet 5
subs. 5 dagen hechtenis N. W, W.,
idem 0 subs. 0 dagen hechtenis. H.
C. v. d. B. idem 10 nubs. 10 dagen
hechtenis. P. D. idem 6 subs 5 da
No. 3132
Verhuizing van de Sociëteit Vereeniging
Wanneer in het algemeen van eon
'gemeente gezegd kan worden dal zij
epeculeert, dan heeft do gemeente
Haarlem in de laatste jaren gespecu
leerd in sociëteitsgebouwen. Helaas,
niet met veel succes. Trou moet JBlyc-
ken, dat zij aankocht wegens gebrek
aan gemeentegebouwen, heeft zij ten
slotte niet noodig gehad. Daarna kocht
de gemeente de Soc. Vereeniging met
het Kijk samen en voert nog strijd
over de vraag, of de zegels de muziek
zaal of de muziek de zegellokalcn zul
len veroveren. Homerische strijd
wie hem winnen zal, weet nog nie
mand, maar ik houd het met de ze
gels, omdat wij dan een nieuwe, b e-
h o o r 1 ij k e concertzaal zullen krij
gen.
Hoe dat ook zij, de sociëteiten an
ders uit hun aard nogal stoelvast,
zijn in beweging gekomen: Trou moet
Blycken is, na een kleine afdwaling
in de richting van den Kleinen Hout
weg, toch weer terecht gekomen in de
Groote Houtstraat en de Sociëteit,
Vereeniging, die nimmer m dezen
hoofdader van de stad vertoefde,
heeft er geen bezwaar in gezien, een
nieuw gebouw te stichten op den Zijl-
weg, vlak bij de Zïjlbrug en hoopt
dat over eenigo weken ln de maand
Maart, te betrekken.
Van dat nieuwe gebouw hebben wij
al oen en ander gezegd,
Op dit oogenblik is er dus wel aan
leiding, iets mee te deelen over het
oude gebouw, of liever de oude go-
bouwen, waarin de stichting gehuis
vest is geweest.
Zoo omstreeks 1850 kwamen eenige
leden van de gezeten burgerij gere
geld bijeen ln het café van den kaste
lein Wolff, dat de latere Vauxball in
de Wijde Appelaarstceg moet zijn ge
weest, het gebouw, dat tijdens een lie-
vigen storm, eenige jaren geleden,
instortte. Eerst eenmaal per week,
later twee- en driemaal zocht men
hier het gezellig verkeer was het
wonder dat do trouwe bezoekers «ih-
delijk bes'oten, een eigen gebouw te
stichten? In dc inleiding tot het huis
houdelijk reglement staat nog te le
zen. dat de Sociëteit in Mei 1856 werd
opgericht en dat de heeren J. Docdcns
en ,T. van Ek nog datzelfde jaar het
percee llcöcliten, waarin zij moest wor
den gevestigd, het woonhuis van Mr.
A. Delcourt van Krimpen in de Lan
ge Begijncstraat Zes Jaar Inter, toen
de Sociëteit stond onder het bestuur
van de heeren G. de Vos, J. H. Kool
hoven, J. J. Beijne-s, J. W. L. Sickesz,
S. Bniijns en J. H. Kersten, heeft zij
rechtspersoonlijkheid verkregen.
Velen onzer kunnen zich dat oude
gebouw nog duidelijk voorstellen,
naast het sigarenwinkeltje van den
lieer Aukes op den hoelc: één groot
lokaal met een- lange leeetafel vóór de
ruiten, drie biljarts, waarvan één met
zakken en een groote kolfbaan, waar
in de liefhebbers, toen nog talrijk,
het edele spel speelden naar rle ware
étiquette, de zware kolf in de rechter
hand, waarmee de bal van sajet of
elastiek moest worden Voortgedreven
en de lange pijp in den mond. Met
genoegen kwam men er bij elkaar, de
belangstelling was groot, zoodat het
bestuur 't aandurfde, een nieuwe con
certzaal bij het gebouw te voegen,
waaraan in die dagen (evena's ru
weer!) groote behoefte was. In 1872,
onder liet bestuur van de heeren M.
j. ten Houte dc Lange, E. R. Goteling
Vinnis, II. W. Groll, L. Pilger, E.
Baart, H. F. van Thiel en G. C. Me-
iens wervl daarmee begonnen en c'.cii
13den Juni 1873 is de zaal feestelijk in
gewijd. Zooals zij toen was, is ze nu
nog, behalve de spiegels, die er later
zijn ingebracht. Over een maand of
vijf zou dus het lialve-eeuws jubileum
van dc zaal kunnen worden gevierd,
maar ik betwijfel of iemand daartoe
opgewektheid zal gevoelen: de Socië
teit, zal er niets meer rnee te maken
hebben cn het gemeentebestuur is
Tiit zijn aard niet zéér tot jubileeren
geneigd het publiek ten slotte zal
wel graag willen feestvieren, wanneer
liet deze zaal den rug kan toekeeren.
Men moet immers niet ul te lang
aan het oude hangen blijven. Wat 50
jaar geleden feestelijk werd Ingewijd,
deugt nu niet nier. Dat bleek ook hij
het eigenlijk Sociëteitsgebouw. Naar
mate liet aantal ledr.11 toenam, werd
de bijeenvoeging van de verschillen
de afdeelingen voor biljart-, kolfspel,
leosgelegenheid, conversatie, aanvan
kelijk uit naam der gezelligheid ge
prezen, een grief.
Critisch aangelegde leden spraken
zelfs van, een „boerenkroeg" en van
„Winschoten", alsof deze noordelijke
stad liet toppunt van plattelandsch-
lieid was en vroegen om een heel
nieuw gebouw.
Daar kwam het ten slotte toe, in
1894, na een prijsvraag waarin de ar
chitecten Koog en van den Ban over
winnaars hieven. Onder het bestuur
van de heeren C. Prins Szn., Mr. Z.
W. Straalman, J. Wilferns, P. F. de
Bordes, J. Leijh, G. J. 11. Loenis, J.
Koolhoven en C. Wittevecn, werd het
nieuwe gebouw gesticht. Wel gaan
wij snel, want ofschoon dit nog geen
dertig jaar geleden is, zijn van deze
aciit bestuurders nog maar drie in le
ven en wel de hoeren Willems, de
Bordes cn Koolhoven, waaruit blijkt,
dat het notariaat een gezond vak is.
In de maand October 1894 werd het
nieuwe gebouw ingewijd. Menigeen
herinnert zich nog, hoe hij op den
feestelijken openingsavond, aange
voerd door het bestuur, uit. de groole
zaal naar de nieuwe Socicfcitslokalen
wandelde en de ruime leeszaal, do
conversatiezaal en vooral dc biljart
zaal bewonderde. Dat alles scheen
toen liet ideaal. Naderhand is ook
hierin (idealen kunnen niet eeuwte
duren) verandering gebracht: de kolf
baan in onbruik geraakt,, werd bij dc
biljartzaal getrokken, het bestuur in
derdaad op de eerste verdieping wel
hooi pover .gehuisvest, nam de lees
zaal in beslag, dio elders werd geves
tigd.
Wanneer over eenige weken de le
den hun oude gebouw verlaten, zal
dat geschieden met gemengde gevoe
lens. Met vreugde, omdat zij een1
gansch nieuw huis gaan betrekken,
met leedwezen omdat er zooveel her
inneringen achterblijven. Prettige en
minder genoeglijke. Prettige, wegens
zooveel aangename uren, in deze za
len doorgebracht, minder genoeglijke
omdat juist in dit gebouw de stichting
een zeer moeilijke periode heeft be
leefd.
Kort na de opening fn 1894 werd"
het Brongebouw gesticht cn ofschoon
do bedoeling was, dat Uit voorname
lijk zou dienen voor de bezoekers van
het Staalbad Haarlem, bleek, toen de-
zon uitbleven, al gauw, dat hel een
concurrent zou worden voor de hu-
staande instellingen. De illusie, dat
heel Haarlem voor den winter dc be
schutting van de Sociëteit en voor
den zomer de frissche lucht van het
Brongebouwpark zou zoeken, werd
niet verwezenlijkt: men deelde het
uitgaand publiek en bleef samen
zwak. De mooiste concerten in de So
ciëteit. zelfs Vön het orkest van 1
Concertgebouw, de voorstellingen van
de Italiaansche opera, konden het
verloop van leden niet tegenhouuei:.
Er kwamen moeilijke d:u:en voor de
Sociëteit: schulden, bedreiging met
faillissement zelfs. Gelukkig werden
dezen op den duur overwonnen, een
voorzichtig en zuinig peheer bracht
de stichting weer op vasten grond
slag en ofschoon de Sociëteit nooit
eon rijlce onderneming geworden is,
heeft zij aan liare verplichtingen kun
nen voldoen, daar de rente van de
obligatieleening gehalveerd en de af
lossing afgeschaft was.
Maar met de uitvoeringen ten ge-
noege van de leden was bet gedaan.
Het societcltsbestuur, dat jaren lang
,den man had willen vangen door de
vrouw te believen, sloeg een anderen
koers in 011 legde zich meer dan ooit
op de bevordering van het biljartspel
toe. Dat heeft aan du sociteit vele
nieuwe leden gebracht, zoodat inder
daad srezoad kan worden, dat de stich
ting drijft op het biljart. De kolfbaan
heeft, zooals ik liier boven zside, daar
voor moeten sneuvelen en in het
nieuwe gebouw is dan ook van do
biljartzaal veel werk gemaakt.
De nieuwe tocstroommg van leden,
in een tijd nog wel, dat liet sociëteits
leven als zoodanig kwijnt, heeft dan
ouk het bestuur doen afzien van het
denkbeeld, om, toen Rijk en gemeen
te het vorige jaar de gebouwen koch
ten voor een som, waarmee de ob'.i-
gntieschuld kon worden afgelost en
nog een belangrijke som overbleef, de
stichting te liquideeren: daarmee zou
den eenige lionifefue loden, onder
wie vele trouwe bezoekers, op straat
zim gezet,
liet zal gren gemakkelijke taak zijn,
dc nieuwe stichting aan don Zijlwu;:
ln balans te houden, maar nu dan
