Van onzen reizenden Redacteur
De Franschen te Essen.
Als Haarlem orooter wordt
40e Jaargang No. 12140
Verschijnt dage'iiks behalve op Zon- en Feestdagen
ZATERDAG 13 JANUARI 1923
ABONNEMENTEN per 3 maanden Voor Haarlem en de dorpeD in den omtrek waar een Agent gevestigd II ADVERTENTIEN: Van 1—5 regels fl.75; iedere regel meer 35 Cts. Reclames 60 Ctsi per regel .Bij
it (gom tier gemeente) 13.57l/i. Franco per post door Nederland f3.871/,. Afzonderlijke nummers f0.15. Geil- abonnement aanzienlijk rabat. Twaalfstuivers-advertenliën van Vraag en aanbod van 1 regels w v.i
lusueeru Zondagsbiau, voor Haarlem en omstreken f0.57l/ij franco por post 10.65. Post Giro 38810. pei plaatsing, elke regel meer 15 Cts. contant; buiten het Arrondissement dubbele prijs.
Uitgave der N.V. Lourens Coster, Directeur-Hoofdredacteur J. C. PEEREBOOM, Telefoon 3082 l| Directie cn Administratie: Oroote Houtstraat 93. Teleloonnrs. Redactie 800 en Administratie 724
DMHANTGGR voor Santpoort, Velsen, Velseroord, Vtijkeroog, lJmuiden, Beverivijk enz. DR1EHLIZERKERKWEG 2, VELSEN1, TELEFOON 35-: I
DIT NUMMER BESTAAT UI.
ZESilEN BLADZIJDEN.
EtRSïE BLAÜ
Heden.
ZATERDAG 13 JANUARI.
Stadsschouwburg, Wilsonspleïn:
liet llofstadtooneel: „Het Ondeugen
de Vrouwtje", 8 uur.
Schouwburg Jansweg: Malinée met
'Öud-Fransche Chansons en muziek,
3 uur.
Schouwburg Jansweg: „De Baja
dère", Tooneelgezelschap Max Gabriel
8 uur.
Intiem Theater Modern, Raaks
13Vroolijk programma van kleine
kunst, S uur.
Tea-room Luxor Theater, Groote
Houtstraat's middags 3.30-5-30 en
's avonds 8n Concert.
(Jinema Palace FoyerMiddag- en
Avondconcert i.30—5.30 en 811 uur.
Bioscoop-voorst oil Ineen.
ZONDAG 14 JANUARI.
Stadsscfcouwbare. Wilsonspleïn.
Gastspiel Max PallenbergWau-
Wau, half drie.
Stadsschouwburg, Wilsousplein
Het Schouwtooncel„Z.b.b.h.h.", 6
uur-
Schouwburg Jansweg. Ensemble
Dick van Peursen: ,,'t Jochie", 2 uur.
Schouwburg, Jansweg: „Willem
Broekhuizen'' (Het Gouden Kalf), 8
uur.
Gemeentelijke ConcertzaalSpecia-
liteitenvoorstelling.
Intiem Theater Modem, Raaks
13: Vrooiijk programma van kleino
xunst, 38 en 8 uur.
Gebouw vau den Protestantenbond
Do Nieuwe Gedachte: Rede van Dr.
W. G. jN'van der Sleen, 3 uur.
Café „Drcefzicht" Balavond Deut
schep Verein.
Kleine Vcrceniging, Kleine Hout
straat; Muziek.
Café-Restaurant „Lion d'Or",
Kruisweg 36, Concert vau 811 uur.
Tea-room Luxor Theater, Groote
Houtstraat: 's middags 3.30—5.30 en
's avonds S11 uur Concert.
Cinema Palace Pover: Middag en
Avondconcert 3.30—5.30 en 8—11 uur.
Cinema-Palace, Groote Houtstraat
Bioscoopvoorstelling van u. n.m. af.
Luxor-Theater, Groote Houtstraat
Bioscoopvoorstelling van T u. n.m. af.
Schouwburg De Kroon, Gr. Markt
Bioscoopvoorstelling van 2 u. n.m. af.
Scala-Theater, KI- Houtstraat 77
Bioscoopvoorstelling van 2 u. n.m. at.
MAANDAG 15 JANUARI.
Schouwburg, Jansweg: „Willem
Broekhuizen'' (Het Gouden Kalf), 8
uur.
Gebouw van den Protestantenbond
Dr A H. de Hartog voor Je vereent-
ging „De Middaghoogte", 8 uur.
Kleine zaal Soc. Yereeuiging: Let
terkundige lezing.
Tea room Luxor Theater. Groote
Houtstraat's middags 3.305.30 en
's avonds 8—11 uur; Concert.
Cinema-Palace Foyer: Middag- en
Avondconcert 3.305.30 en 811 uur.
Cinema-Palace, Groote Houtstraat:
Bioscoopvoorstelling, 8 uur.
Luxor-Theater, Groote Houtstraat:
Bioscoopvoorstelling, 8 uur.
Schouwburg He Kroon, Gr. Markt
Bioscoopvoorstelling, 8 uur.
Scala Theater, KI. Houtstraat 77
Bioscoopvoorstelling, S uur.
(Nieuwe reeks.)
No. 123
Het was Woensdagavond 9 uur, dat
te Essen de Rheinisch-WestfSlische
Zeitung in een extra-editie het be
richt bekend maakte, dat Essen den
volgenden dag door de Franschen be
zet zou worden. Ik zat in het kleine,
gezellige Wein restaurant „zum
Treppchen", toen de kranten er bin
nen kwamen. Eén oogenblik was er
belangstelling, hielden de gesprekken
op en las men de telegrammen. Maar
het was ook slechts eén oogenblik.
Dadelijk daarop speelde het strijkje
weer zijn vroolijke wijsjes, werd er
weer gelachen en zelfs gezongen, er
werd geflirt, het was, of er niets bij
zonders was voorgevallen. In dat klei
ne, delfige restaurant trok men zich
van de aanstaande bezetting blijkbaar
al heel weinig aan. Ik hoorde een
paar maal 0111 mij heen den naam
Poincaré en dat was alles. Men leet-
de het zorgelooze leven van allen dag
rustig weer door.
Maar toen ik even later buiten
stond in de Burgstrasse, was het wel
merkbaar dat het in Essen peen go-
vvone avond was. In groote ssa's
trokken jonge mannen en viouwen
waaronder heel veel opgeschoten
jongens met roode en blauwe school-
petten door de straat, al maar- zin
gend: „Deutschland, Deutschland
ueber alles!" en „Dl© Wacht ain
Rüem'\
In militaire pas trokken zij mij
voorbij en tusschen elk lied schreeuw
den zij in koor: „Das Deutsche Vater-
land hoch! hoch! hochl Die Franzo-
sen nieder! nieder! nieder!"
Een reizend redacteur moet als een
niouwsgierigo straatjongen zijn, an
ders deugt hij niet voor zijn vak.
Daarom trok ik vooraan met een der
grootste stoeten mee, werd ik op dien
avond mijns ondanks mede „demon
strant tegen de Fransche". „Gewalt
politik". En onmiddellijk werd ik op-
geuomen a-'s een der hunnen (dit laat
ste woord schrijf ik hier zonder eeni-
ge kwade bedoeling). Enthousiast ver-
leluen ze mij van de reusachtige pro-
testineeting, die in de Stadtlisohe
Saalbau dien avond was gehouden en
waar ook Oberbürgeineisier Luther
tegenwoordig was geweest. Meer dan
12.000 mannen en vrouwen hadden
spontaan gehoor gegeven aan den op
roep, die eerst 's middags verspreid
was om te protesteeren tegen de
rechtsverkrachting die thans stond te
gebeuren. De oude rijksminister Dr.
Bell had een vurige rede gehouden en
met stormachtige bravo's hadden al
len de belofte uitgesproken op den dag
van den intocht der Fransdien, de
winkels en de huizen met luiken te
sluiten en niet dan bij hooge noodza
kelijkheid op straat te verschijnen. De
Franschen moesten zien, dat het voor
Essen een „rouwdag" was; een triomf
tocht mocht het niet worden. „Wij,
Duitscbers zijn in onze ellende nu al
len een. Wii kennen geen partijen
meer!" had Dr. Bell gezegd cn mijn
buurman in den stoet herhaalde het
met groote warmte.
Ach, als dat 'aar was, hoe heel an
ders zou het dan iu Duitschland zijn I
Want op dienzelfden mcrlcwaardigen
dag, op dien vooravond van den in
tocht van den vijand, moest ik weer
zien, hoe verdeeld het Duitsche volk
onderling is.
Het doel van den stoet, waarbij ik
mij. had aangesloten,. waa het Kaiser
Wilhelm I Denkmal, liet groote rui
terstandbeeld, dat midden op de lee-
lijke, verwaarloosde Burgplatz bij de
oude Dom staat. Bij het beeld werd
halt gehouden en juist zou een der
demonstranton het woord nemen, of do
Internationale klinkt op uit de straat.
Het was een groep communisten, die
van de andere zijde op hun wijze
kwamen protesteeren. Het leek wel,
of plotseling een bom was ingesla
gen m de nationalistische groep om
het standbeeld.
„Pfui! Pfui! Pfui!" klonk het van
alie kanten om mij heen cn een schril,
schel gefluit ging op over het plein.
En toen op eens stormden al die jon
ge mannen van de trappen van het mo
nument en werd het een onbeschrijfe
lijk tumult. „Die communisten nieder!
Die communist nieder!" „Haut die
Verrater
De groep der internationalen was
ou dat oogenblik in de minderheid
met kracht werden zij tegen de hui
zen aangedrongen en overal klonk het
eefiuit en gegil„Nieder die Com
munisten Nieder die Verrater!"
Een groene politie-agent trachtte de
beide partijen te verzoenen. „Wij
willen vanavond immers allen Duit-
scho broeders zijn!" zei hij kalmee
rend. „Moeten Duitschers met elkaar
gaan vechten, als de vijand voor de
poort staat!" „Een Salomo iu zijn
wijsheid!" zou Shylock hebben uit
geroepen bij deze woorden.'Met dat
verzoenende woord had hij plots de
grootste heethoofden gekalmeerd.
„Ja. Duitschers willen wii zijnl" riep
een boven allen uit en een oogenblik
later stonden wij weer om het ruiter
standbeeld van Wilhelm I en trokken
de communisten ongestoofd, doch
zwijgend nu. verder.
Ik heb dit heel gewone „standje"
zoo uitvoerig beschreven, omdat het
zoo teekenend is voor den geest onder
het Duitsche volk. Zelfs in deze be
narde tijden is er telkens weer strijd.
Er wordt nergens zoo aan „straat
politiek" gedaan en zoo heen en weer
eesóholden als in Duitschland. Ook
hedenmorgen bij het wachten op de
Frauschen tusschen het volk op het
Stationsplein is mij dit gebleken.
Maar zoo ver ben ik nu nog niet met
mijn beschrijving. Ik sta nog tusschen
de beloogers bij het Wilhelm-Denk
mal op de Burgplatz. ik hoor weer
„Die Wacht am Rhein" en „Deutsch
land, Deutschland ueber allesDan
vraagt een der demonstranten het
woord.
„Silentium!" „Rulie!' wordt ge
gild en als op een openbare ver
gadering roept een der demonstran
ten „Herr Von ïïöpler beeft liet
woord!" E11 dan krijg ik een redo te
hooren. zoo vol bittere haat tegen de
Franschen. zoo fel en bcleedigend.
dat het mii wel duidelijk is, hoe vcr-
biiterd ecu deel van het volk hier is.
Maar teekenend is het weer, dat
wanneer hij het over den v ij a n d
'neoft. ecnigen uit het volk roepen
..De vijand is niet alleen daar. die is
ook hier! Dc vijand is het kapitaal I"
Een woedend „Pfuil" is weer het
antwoord.
Een tweede spreker stelt voor den
Rülli-eed van de Zwitsers plechtig
in dit uur te herhalen en met ont-
blooten hoofde spreken allen hem dc
woorden van de eedgonooten na. Een
jongen, van niet ouder dan vijftien
jaar, draagt
met schitterende oogen een vers voor
„Was wir verloren habendat ein
digt met ce woorden
„Nee, nee, dat mag niet langer ver
loren zijn' .Ik zie naai deze hartstoch-
tc-lij ken spreker, een knaap nog, en
begrijp op eens de psyche van de
Duitecne jongens van liet soort als
Techow, die in hun verblindheid voor
moordaanslagen niet terug deinzen.
Zulk een geextaltecrde opwinding kan
ik mij van een Hollanaschen jongen
niet voorstellen.
Toespraak volgt op toespraak. Aan
het slot roept een jonge nnn: „Laten
wij morgen, als do Franschen komen,
hun onze ruggen tooncnl Zie ze niet
aan, dan met verachting, de over
wcldigers! Loop blootshoofds, opdat
ge niet voor de Fransche vaandels be
hoeft te groeten. Laat de straten mor
gen leeg zijn. En iaat weerschallen
nog eenmaal onze roep. „Wraak!
Wraak! Wraak!"
Toen ik 's avonds in bed lag, hoorde
ik onder mijn raam nog eenige malen,
„Deutschland, Deutschland ueber al
les!" en Die Wacht am Rhein!" zin
gen. liet waren de stoeten van demon
stranten, die mot pijpers en trommen
naar het Bismarck-Denknaald trok
ken.
Thans is het Donderdagmiddag twee
uur. Ik zit in het café op de eerste
étage van het Handelshof op het Sta
tionsplein met het gezicht op de
Franschen, die zoo pas het centrum
der stad zijn binnengerukt.
De straten zijn niet leeg- Integen
deel! Overal staat het vol nieuws
gierigen.^ Rustig cn zwijgend ziet het
volk te Essen den intocht van de regi
menten cavalerie aan. Escadron na
escadron is langs mij heengetrokken
In volledige ooriogsu.crusting, de hal
zen van de paarden zelfs omhangen
met gordels patronen, zijn de Fran
schen binnengerukt. Niets dan blau
we en enkele zwarte helmen deinen
onder mij in dc straat op en neer. De
roode kepi's van dc generaals brengen
alleen nu eu dan wat kleur tusschen
al dat eentonige veldblauw. Tanks, ge-
wapendo pantserauto's, mitrailleurs,
groote vrachtauto's, volgeladen met
infanterie, en dan weer >nte bare rui
ters, ze zijn in onafgebroken stoet
voorbij getrokken. Dc persfotografen
cn film-operateurs springen lieen en
weer om telkens weer een andere, een
betere plaats te bemachtigen. Wan
neer een generaal verschijnt, worden
een 30 toestellen tegelijk van alle
kanten op hem gericht. Overigens is er
rust onder de zwijgende massa. Van
verzet, zelfs van openlijke protesten
is geen sprake en ook aan algemeene
staking wordt niet meer gedacht 70'fs.
En ik zie ook geen mcnschen bloots
hoofds in de straten gaan, zooals gis
teren met zulk een enthousiasme werd
gezworen.
De meeste winkels zijn in de
hoofdstraten wel gesloten-
Het postkantoor, \vaarop ik het
gezicht heb, is nu door infanteristen,
die met vrachtauto's zijn vervoerd,
bezet. Posten loopen er heen en weer
en ik vraag mij angstig of, hoe ik dezen
brief op tijd in Haarlem moet krij
gen, want om mij heen, hoor ik ver
tellen, dat de postccnsuur is inge
steld. In 's hemelsnaam, dan maar
naar Dortmund, enkel en alleen om
een brief te posten.
Van het passeereh der grens te Es
sen door de Franschen vanmorgen om
9 uur seinde ik u heden reeds. Behal-
e eenige andere journalisten, die
als ik de troepen per auto waren
tegemoet gegaan, was niemaud er ge
tuige van. Het was een eigenaardig
schouwspel, zooals de Fransche cava
lerie naast de goedige tram met
haar voorhoede en gepantserde auto's
daar oprukte als in vollen oorlogstijd,
alle zijwegen bezettend en voortdu
rend gereed tot den aanval. Maar een
vreedzame opma'sch was inei denk
baar, al stroomde er dan ook bij dat
eerste oprukken bloed. Het was maar
vau een eenvoudig paardis het
woordje „maar" wel rechtvaardig te
genover dezen onschuldigen viervoe
ter? dat door een puutserauto werd
aangereden en, bloedend verwond
trillend op zijn beencn daar achter
bleef.
Of ik straks nog uit mijn hotel ver
dreven zal worden De cavalerie, nu
afgezeten, staat er voor. Geruststel
lend is dit niet. Met een kleine varia
tie, kan ik als Saidjah zingen: „Ik
weet niet, waar ik slapen zatt"
Ach, ik weet zoo veel niet! Hoe
mijn brief terecht moet komen en
wat erger is waar al dit militair
vertoon Theater noemen de Duit
schers het op uit zai loopen. Want
dat ik heden van een gebeurtenis van
wereldbeteekenis getuige ben geweest,
dat is wel zeker-
Het wachten in Essen is nu op de
infanterie.
Essen, 11 Januari 2923.
J. B. SCHUIL.
Stadsnieuws
VOORDRACHT.
Georg Hermann, eigenlijk G. A.
Borchardt, zal hier Maandagavond eca
voordracht houden.
Georg Hermaan heeft ook in Holland
grooten naam gemaakt door ziin beide
romans „Jettchen Gcbcrts Geschich-
le". (1906190S).
Ilij doet hierin op meesterlijke wijze
voor ons ievea het Berlijn uit Jeu „Bie-
dcrmcierzeu". Hel is vooral de onuit
puttelijke kleicmalèiei, die ons boeit.
„Heinnch Schijn" speelt in denzelfdcn
tijd. De tragische roman van den kap
persbediende „Kubiake" (1910) geeft
een brok leven uit het Berlijn van tegen
woordig.
Ook z'n beide laatste werken
„Schncc" cn „Die Nacht des Dr. Heiz-
feld", vinden in Holland talrijke lezers
Voor degenen die wal mee: over den
„Biedermeiertijd" wijlen weten, heelt hij
een theoretisch werkje„Das Bieder-
meier" bij Barg en Co. uitgegeven.
Men deelt ons mee, dat den leden v
de „Ncdcrlandsch-Duitsche Vereeni-
ging" 50 reductie op den toegangs
prijs voor deze Voordracht toegestaan
wordt.
IIANNS HEINZ EWERS.
In den s-hnuwburg aan den Jans
we» gaf Vrijdagavond de Duitsche
schrijver en dichter Hanns Heinz
Ewers voor een handjevol menschen
wij gelooven wet meest land ge
noot en van kern 'n voordracht avond.
„Uit op over eigen werken", zou
het ziin.
U i t de werken was het wel, er
over vernamen wij zeer weinig, al
leen 11a dc pauze iets. naar aanleiding
vaai een paar schriftelijk tot den
spreker gerichte vragen. Bij de ant-
woorden bleek meer Ewers' geestig
heid dan zijn lust. om diep op de vra
gen in te gaan._ Het kan natuurlijk
ook ziin. dat hii de vragen niet bi|-
zonder de moeite waard vond.
Huiveringwekkende dingen trek
ken Ewers aan. Hij heeft blijkbaar
het leven der insecten tot in bijzon
derheden bestudeerd en vooral het
„grausame", het „unheimliche" daar
in. Men weet, dat er in het liefdele
ven der spinnen, zoo iets wreeds voor
komtde vrouwlies-spin doodt ten
slotte het mannetje. Dit he-eft Ewers
geïnspireerd tot het verhaal „Die
Spiane" .waarmede hij de avond in
zette en waarin een geheimzinnige,
onwezenlijke vrouw, vier mannen tot
z-elfmoord dwingt. Of de schrijver nu
aan de „Unheimlichkeit" gelooft, of
dal het, zooals hem gevraagd werd,
maar „perverse Spielerei" was, kun
uen wij hier in het midden laten. Het
zii voldoende te constateeren, dat het
verhaal met mooie stem en zeer sober
werd voorgedragen cn de weinige
aanwc7/gon in opperste spinning
hi^ld.
Daarna nog een sonnet uit Ewers'
West-Jiukfcche Cyclus, prachtig van
taal ©11 uitbeelding. Na ce pauze gaf
de voordrager neg eenigo geestige
«1 ernstige gedichten ten beste,
waarvan verschillende ook weer op
het d'ieren'cven ge'nspireord waren.
Het publiek toonde zich dankbaar
laat ons hopen, dat de kunstenaar
voldaan was 1
Uitgaan
DE WIJZE KATER.
Zooals wij ree-u s mededeelden, zai
de N.V. Het Sehouwtpoiieel, directie
Adr. van der Horst cn Jan Musch.
a.s. Dinsdag een reprise geven van
„De Wijze Kater" in den Haarlom-
schen Stadsschouwburg. Behalve Jan
Musch in de rol van De Kater, wer
ken aan dezo voorstelling mede de
dames Lena KLiey, Kitty Périn
Kluppeil. Jettie van Dijk—Rtccker,
cn dc heeren Co Baifoort. Ezerman,
M. van Warmelo, Pierre Mo s, Paui
Karsten ,Sam de Vries, P. Baileaux,
P. Périu, Willem de Vries. C. Lage-
rnan .M. Dahmen, Garpenlier AJting,
L. Winnink en J. v. d. Berg.
Het sprookiespaleis decor Is van
M. A. v. d'. Lugt Melsert. De daines-
costumes werden onder leiding van
Jo Blauwkuip vervaardigd op de ate
liers van de firma van der Laan,
Barteliorisslraat alhier, de heoran-
costumes zijn van de firma J. N. Mul
der te Utrecht.
Regie Jan Musch.
Nationale Opsra.
Woensdag 17 Januari geeft dc Na
tionale Opera in den Stadssohouw
burg één buitengewone voorstelling
van „Lohengrin" niet Otto Wolf van
de Opera te Munclien in den titelrol,
Cornelis Bronsgeest van de Staats-
opera te Berlijn als de koning, en Ri
chard van Helvoirt Pel als Frederik
van Telramimd.
Verdere medewerkenden zijn: Marie
Littef als Elsa van Brabant, Maartje
v. d. Mcor-Offers-Ortrud; en Ilenri
Angenent-de Héraut.
Orkestleiding: Rudolf Tissor. Too
neelleiding: Jan Heijtliekker.
VOORSTELLINGEN VOOR DE
WERKLOOZEN.
Donderdag meldden wij, dat Dins
dagmiddag 16 Januari het I.uxor-
Thealer een gratis voorstelling voor
de modem georganiseerde werkloo-
zen zal geven.
Men verzoekt ons, te melden dat in
hetzelfde theater ook nog voorstellin
gen boor anders-georganiseerden zul
len gegeven worden.
ZIEKENFONDS. In een dezer
dagen gehouden vergadering van de
Typografische ziekenvereeniging „Tot
Nut en Gezellig Verkeer" is door het
bedanken van den heer B. de Tello.
als Ie; secretaris wegens pensioennee-
ring bij de firrena Enschedé in diens
plaats benoemd de heer J. V. van Ac
ker, thans 2e secretaris, en in diens
plaats als 2c'secretaris de heer Van
Kampen.
BADEN. Tu liet Douche Badhuis aan
den Schotersingel zjin in de afgeloopen
week 3130 baden genomen, ia dat op het
EEN KIJKJE AAN DE ZOMERVAART BIJ DE NIEUWE CRENS.
Onze tweede tocht ging langs de
Zoinervaart. In de dagen var. zomer
weelde is zoo'n wandeling een genot,
maai- in regendagen als de grindweg
een modderpap is...
Tot heden staat de grenspaal een 10
minuten van de Ziunerva&rtbrug bij
den Schatkwijkerwee af. Als do grens
regeling is aangenomen, wordt de
Romolenpoidor geheel ingepalmd en
komt de paal bijna aan de Ringvaart
te staan. Haarlem krijgt dan een
groot weiland-gebied waarop in de
toekomst nog heel wat huizen en fa
brieken gebouwd kunnen worden. In
de Slachthuisbuurt is rcens veel ge
bouwd en groote stukken opgespoten
I*r:d liggen te wachten op de komst
van bouwvakarbeiders.
Nu is san de Zomervaart nog veel
natuurschoon te genieten. Het is jam
mer dat de molen van den Romolen-
Dolder van wieken beroofd is. maar
onze teekenaar zei laconiekbeter
een molen aoriicr wieken, dan in hot
geheel geen molen meer!
De Zomervaart kronkelt zich schil
derachtig door de weilanden. Vrien-
«eiiik ziin de kleine boerderijen langs
<le vaart geplani. alleen te bereiken
door klapSxrupic of vlonders. Onzo tee
kenaar wist de kaJme rust op papier
vast te leggen.
's Zomers is het er niet zoo rustig,
dan rijdt 3/4 van de fietsers en auto
mobilisten die van Haarlem naar
Amsterdam moeten, de Zomervaart
langs-
Verbreeding en verbetering van de
zen toegangsweg tot de stad is dan in
de toekomst oefc nog noodig.
Aan de Zomervaart staan we weer
op historisch terrein- Vroeger heette
het hier Rustenburgervaart, terwijl iu
de nabijheid de R/u sten burger-schans
gelegen was. Deze schans heeft in
den 80-jarigen oorlog eene belangrij
ke rol gespeeld.
Zootang Haarlem in het bezit van
die sterkte was. werd de invoer van
levensmiddelen en amunitie langs de
Fuikvaart voortdurend zeer begun
stigd. Even ais nu was aan deze zij
de van het Sparen alles weiland,
■aarvan het eene stuk meer liet an
dere minder onder water st.md bij
den feilen vorst was men hierdoor in
staat do zwaarste vrachten over het
iis in de stad ie brengen, terwijl cie
landen later, bii het naderen van den
zomer geruimen tijd dienden tot weide
vot het vee der belegerden. Langs de
Leide, aan den mond der Fuikvaart,
en iets verder, aan het Haarlemmer
meer, wierp dc vijand later eenige
schansen op."
Ampzing van het beleg van Haar
lem ge wagende, maakt meermalen
melding van de Rustenburgcrschans,
en daarom kunnen wij. om met dien
eohrijver te spreken, „niet nalaten
eenige uytvallen ondo vroomes fevten
•an wapenen van onze vroomc bur
goren, ende zoldaten gedurende dese
onsc strenge belegeiïnge, naer waer-
heyd der sake, tot lof van onse Stadi
te verhalen.
Den 17en Jan. (1573) syn eenige
van Stads zoldaeten de Schaïkwü.ker-
poorto uyteelopen, ende op Rusten
burg seer mannelijk aengevallen, al-
waer de Duytschen sich bcschanst
hadden, om gemeld© sterkte te be-
magtigenen hebben dan eerst de
watermolen die de vijanden verlie
ten. ingenomen, ende daerna Rusten
burg moedig aengegrepon en stormen
derhand ingenomen, ende alles van
den vyand doodgeslagen wat niet
ontlopen en konde, ende do veroverde
plaetse verbrand. Een Hacrleinsoh
Vacndrager heeft ecnen der vijanden
het vaendel uit de hand gcruckt, ende
den Vaeadrager doorsteken. Ende sijrj
aan also met gemeld vaendel, drie
trommelen, ende veel ander geweer,
triumpheüik na de Stad wederom ge
keerd."
Den 19cn April, 's nachts is kapi-
teyn Beaufort met sijne Schotten enda
sommige burgeren de Sohalkwijker-
en Sparenwouder poorte (gekleed!
nut witte hemden uvtgovalen, en hetr-
ben de Schanze aan Rustenburg man-
lijk afgelopen er.do stormenderhand
ingenomen, vernielende veele vau
hunne vijanden, ende met zich bren
gende vier gevangens, ende vier vaen
del?: w elke Schanzc die van de Stad
zodert hebben ingehouden. onder
welker bescherming de koeven van
die Stad buyten de Sparcnwouder-
endo Schalkwijlcerpoorte uytgingen tot
het einde der belegering.
Den 23sten Mev omtrent vier uren
na den middag quamen de vijanden
sterk uyt de Fuyk end© andere
Schanzen hard op Rustenburg aan
dringen in meninge die fchanze to
vermeesteren ende de koeyen der
Stad weg te drwen. ende nu airede
dc loopschanze ter eijden ingenomen
hebbende tot hun groot cn voordeel,
waren al aen de brugge van de voor
naemste schanze; maer die daer bin
nen waren, hoewel seer weynig in 't
eetal, weerden sich dapper mannelijk,
ondo ook insonderhevd Tseraerte met
eenige zolderten die hun te hulp©
quamen. Daer bleef een Grootmeester
dar Spanjaerden. met eenen gouden
keten om den hals, omtrent 300 gou-
dc kroonen waerdig, met noch enige
andere hoofden ende aenvoerders. ka-
pitevnen end© sergeantenwaervan
sii vier hoofden op korte pieken, in
de ogen der Spanjaerden, op de wal
len van de Schanze, tot eene triumphe
uvtstoken. Sy souden den gansclicii
hoop meestal vernield hebben, ten
ware bii ongeval de brand in hun
buspoeder (kr-j.t) waer pekccnea,
waerdoor Tsnerts nut sommige ando
ren nic-t we r-ig verbrand end© ver-
secrd werden".
PERSONALIA.
On re oud-stadgenoot de heer C.
B de Laat is met ingang van 1 Febr.
benoemd tot opzichter ie kiasse bij af-
declisg Weg en Werken der Neder-
landsche Spoorwegen, ter standplaats
Den Haag.
Voor den Indisch en dienst is be
stemd P. J. Woestheer te Haarlem
als administratief ambtenaar bij liet
Binnen! and sch bestuur.
Mej. II. E. M. van As, te Lisse,
is benoemd tot onderwijzeres aan de
„St. Augustinusschool", Hamerstraat
7, te Amsterdam, R.-IL school voor
jongens en meisjes.
Te Leiden is tot arts bevorderd de
heer L. J. del Baere, te Haarlem.
Geslaagd :s voor het diploma
boekhouden van de Vereeniging van
Leeraren en Vcrceniging van Leeraren
ia de Handelswetenschappen, H. La-
haise, ambtenaar ter Secretarie (afd.
bel.) alhier.
In dc commissie vau advies voor
dc werkloosheidsverzekering is voor
het tijdvak van 1 Januari 1923 tot 1
Januari 1926 benoemd als phaatsver-
"angend lid mr. .1. N. J. L. Hterkens
/•■■lissen si 11 Q 1 rjf
SAMENVOEGING VAN BEDRIJF.
Naar wij vernemen zijn er ernstige
onderhandelingen gaande t issehen de
besturen van de ilaarieinscho Hypo
theekbank, om het bedrijf van de laat
st© in dat der Haarlerus°hc Hypo
theekbank op tc nemen-
Dit jaar zal verslag worden uitge
bracht over het 20stboekjaar van de
Rynlandschc Hypotheekbank zij
werd dus omstreeks het jaar 19011902
AANGEHOUDEN. Door de Am-
8terdamsehe recherche zi^i Vrijdag
met behulp der Haarlemsche recher
che a'.hicr opgespoord drie rijwicicn
en een koffer mei eenigo hcerencos-
tuurns, vermoedelijk afkomst: van
diefstal, to Amsterdam door den 33-
jarigen koopman LK van B. gepleegd.
Deze is thans te Amsteruam in bewa
ring-
DE MIDDAGHOOGTE. De derde le
zing welko Dr. Je Ilartog Mn.an iagavond
n.s, voor Je Haarleiusche MiJJaghoogte
zal houden. Leeft tot onJeiwerp: „Heeft
het levca doslf"
