Buitenlandsch Overzicht
HAARLEM'S DAGBLAD
WOENSDAG 29 JANUARI 1923 DERDE BLAD
DE TOESTAND IN HET ROERCEBIEO IS WEER VERERCERO.
THANS STAKEN 100.000 MIJNWERKERS.
KANSEN OP BEMIDDELINC.
DE VERHOUDING TUSSCHEN ENGELAND EN FRANKRIJK.
Over den toestand
in het Roergebied
meldt hot „Acht Uhr Abondblat'.1nog
liet volgende: Do toestand hooft in ver
band met do uitgebroken stakingen een
scherper karakte» gekregen In totaal
■wordt op het oogenbhk door circa 100.000
mijnwerkers gestaakt. By do staatsma
nen sjjn de mijnwerkers wel afgedaald,
doeh blijven lydolyk verzet plegen. Do
Franscho autorite'ten- nemen tegenover
dit optreden der arbeiders een afwach
tende houding aan. Bij do mijnen bovln-
den rich thans geep Franscho soldaten
Maandng zyo, behalve 1800 Franscho
spoorwegbeambten nog Frnnsche douane
beambten en Franse,h telegraafpersoneel
Jn het Roorgeb'ed aangekomen.
Hior en daar blijft ook het spoorweg
personeel staken.
Wegens ingrijpen der Franschon In hot
bedrijf, hebben, behalve op het station
te Sterkrade, ook nog op de stations te
Oberhausen, Buhrort en Meiderieh-Süd do
beambten en arbeiders het werk neerge
legd. Vooral het stopzetten van den ar
beid op het station te Oberhausen zal
ernstige gevolgen voor hot vorkeer mei
zich mode brengen.
De Duitsche umbtenaren In het Roer
gebied van den Tolegraaf- en Telefoon
dienst, die, sich houdende aan de instruc
ties van hun regeomg te Berlijn, weige
ren hun plicht te doen ten aanzien van
het overbrengen van telegrammen cn het
tot Btand brengen van telefonische ver
bindingen voor do geallieerden, zijn door
ter zake kundige Fransche geniesoldaten
.Vervangen.
Het Fransche perscommuniqué zegt:
De Regiernngsasscisor von Vedel Balow
te Zelle aan den Moezel is uitgewezen.
Het personeel van 't station te Duisburg-
Oberhauscn is in staking gegnau, daar
ge Belgen machinogewereu op de stations
brachten.
Het communistische dagblad „Rliur-
Echo" is door de Duit6ehe autoriteiten
voor den tijd ten drie weken verboden.
Het verschijnt tnans onder den naam van
„Westfhlische Arbeiterzeituug
Volgens een Duitseh communiqué is er
slechts één By'naak met kolen voor Ne
derland vertrokken. De hoogovens in Lo
tharingen hebben *"«1 voldoende voorra
den steenkool, doch lijden gebrek aan
coke». Do directies der hoogovons in bet
Roergebied hebben besloten, geen ertsen
Uit Lotharingen mee: te verwerken.
Door de Franschon is heden voor de
eerste maal de censuur op do brievenpost
toegepast.
Uit Duisburg werdt gemold: Hot be
sluit van de radicale bonden dor stokers
en machinisten by de Rynschecpvaart,
Om het geheele kolcnvervocr op den Rijn
stop te zetten, heeft nog niet de ver-
eischte goedkeuring ontvangen van de
afdeeling binnenscheepvaart van den
transportarbeidersbond. Het is weinig
waarschynlyk, dat aan het besluit uit
voering ral worden gegeven, De trans
portarbeidersbond wcnscht voorloopig
nog van een agressieve actie af te zien
en zich ertoe te bepalen do regeerings-
verordening op te volgen en geen# steen
kool naar Frankryk of Belgic te vervoe
gen.
Het aantal op den Rijn en in de haven
van Ruhrort in beslag genomen kolen
schepen oedroeg Zondag j.l. dertien; gis
teren was dit aantal tot zestien gestegen.
Er is een staking uitgebroken onder
het Duitsche personeel der sleepbooten
op den Boven-Ryn.
De stakers zyn vervangen door Fran
sche zeelieden. De bemanningen dor
Duitsche aken, die uit solidariteit hot
werk hadden neergelegd, zyn van boord
gezet.
De gearresteerde milndirecteuron.
Een deputatie van bedryfsraden en in-
dustrieele concerns, alsmede van do orga
nisaties van ryks-, staats- en gemeente
ambtenaren uit het Rynland en Wostfa-
len, onder leiding van den regeeringspre-
sident van Dusseldorp, dr. Qriitzner, is
door Generaal Degoutte ontvangen. De
generaal verklaarde, niet te kunnen in
gaan op het verzoek der deputatie om de
gearresteerde xnyn-directeuren, met het
ooe op hun hoogen leeftyd, weder op
vrye voeten te siellen.
De Duitsche regeering heeft door haar
zaakgelastigde te Parys, aan de Frnnsche
Tcgecring een nota doen overhandigen,
■waarin wordt verklaard, dat het instel
len van een vervolging tegen de gear
resteerde Duitsche mdustr.eelen by den
Krijgsraad elke juridische basis mist en
op geenerlei wyze geschikt is aan de ar
restaties het karakter van rcehtsbreuk
te ontnemen. De Duitsche regeering ver
langt derhalve, dat zulk een proces niet
plaats vindt en dat de gearresteerden in
Vrijheid worden gesteld.
Het „Acht Uhr Abendblatt" publi
ceert een bericht, waarin gezegd wordt:
"Van don afloop VBn bet proces te Ma.nz.
hangt buitengewoon veel af voor de
stemming onder do arbeiders in het Roer
gebied. Men zal ook rekening moeten
houden met do mogelijkheid, dot do ryka-
regeering niet zal terugdeinzen voor re
presailles, indien de Krygsraad to Mainz
de beklaagden veroordeelt.
Geen ingrijpen in den
levensmiddelentoevoer.
De Fransche bezettingsautoriteiten
hebben heden medegedeeld, dat de opper
bevelhebber van het Rynleger bet vol
gende hooft bevolen:
lo. liet is aan alle troepenafdeelingen
verboden, vetwaren ten behoeve van het
gebruik der troepen in beslag te nomen
of op te koopen.
2e. Hetzelfde verbod geldt voor versch
en bevroren vlcoscb in slachterijen en
abattoirs.
Bovendien wordt verklaard, dat de be
zettingsautoriteiten zich zullen outhou-
den van elk ingrijpen in den toevoer van
levensmiddelen in het Roergcbiod langs
allo verkeerswegen. Dit zal ook gelden,
wanneer de spoorwegarbeiders weigeren
spoorwegtransporten voor de bezettings
troepen te bedienen.
In verband hiermede is elke bezorgd
heid, dat do levensmiddelonvoorziening
door do bezetting gestoord wordt, onge
grond.
Is cr nog kans op
bemiddeling.
Omtrent de berichten inzaai) ucinid-
denugspugiugeu ueueuenuo ae kwes
tie uer Liezei/tiug Van net ituoigeüieil
cu uio uer suiaueiousaieiliiig,
omineus gemout
net is aan uc Duitsche regeering be-
kenu, Uat men op versutulieuile piaat-
ter wereld pogingen in liet werk
stelt oin aan den uoor den Frausch-
-bolgiaoüen opmarsoh in het lloergo-
bieu geschapen toestand, die mot üen
clag ernstiger wordt, een einde te ma
ken. De Duitsche regcenng volgt de
ze pogingen met aandacht en is be
reid, ai het mogelijke te doen om nie-
de te werken tot het welslagen er
van. Al de ofncieele personen, die zich
bezighouden mot de vraagstukken wel
ke het lot vau Europa raken, zijn op
do hoogte gesteld van de opvatting
der Duitsche regcenng. Zooals hei
üaaldcnjk is veiklaard, was en is
Duitschland te alien tijde bereid om te
onderhandelen over ren verstandige
regeling van het vraagstuk der scha
deloosstelling.
Up liet oogenblik echter, dat Fran
sche cn Ëetgische troepen in het cen
trum van het economisch leven van
Duitschland staan en do in het Roer
gebied getroffen maatregelen in strijd
met de verdragen tot het Rijnland
worden uitgestrekt, lijkt onderüande-
len over toekomstige uersteiprestaties
reeds op technische gronden onmoge
lijk. Niemand weet, in welke mate
Duitschland aan het einde der Fran
sche onderneming geruïneerd zal zijn.
Daarom is thans elke mogelijkheid
om het eventueels prestatievermogen
van Duitschland te schatten, uitgescha
keld. Ook kunnen naar hot oordeel der
Duitsche regeering, onderhandeling'
onder militairen druk gevoerd, nooit
tot resultaten leiden velko economisch
uitvoerbaar cn voor bet Duitsche volk
aannoinelijk zijn en in staat zullen zijn
mede te werken tot het bevestigen
van den vrede in Europa.
Besprekingen inzak" de kwestie der
schadeloosstelling kunnen naar de
overtuiging van de Duitsche regeering
slechts dan succe3 hebben, wanneer
definitief wordt afgezien van elke po
litiek van sancties cn onderpanden
en aan Duitschland gelegenheid wordt
gegeven zijn plannen voor de oplos
sing van dit probleem vrij te ontwikke
len en mc-t de tegenpartij op voet van
gelijkheid en ongehinderd te bespre-
In overeenstemming mot deze prin
cipes beoordeelt de Duitsche regee
ring met do grootste belangstelling
alle pogingen, die, in hot besef van den
ernstigen toestand, er op gericht zijn
jm een oplossing te brengen-
De correspondent van de „Times" te
Keulen beschrijft den kritieken toestand,
ontstaan door de Fransche
verbanningen van Duitsche
amhte-iaron te Keulen,
welke door die ambtenaren worden ge
negeerd. De correspondent acht net
waarschijnlijk, dat Fransche gendarmes
zullen worden uitgezonden, ten einde
deze ambtenaren te arresteeren. Tot nu
toe werd de Britsche commandant, wan
neer de Franschen een Duitscher zoch
ten in het door dc Engelschen bezette
gebied, daarover ingelicht, terwijl Brit
sche militaire politie de Fransche gen
darmes vergezelde, wanneer een arres
tatie plaats had. In verband echter met
instructies, ontvangen door den Bril-
schen commandant, dat de Britsche troe
pen niet tnogen medewerken aan de uit
voering van nieuwe sancties, zal deze
gang van zaken niet langer mogelijk
zijn.
fin Britsche militaire en offidicele
kringen heerschl ongerustheid ov»r een
mogelijke ontwikkeling der dingen m de
eerstvolgende dagen. Voortzetting van
den bestaanden toestand wordt onmoge
lijk geacht, indien dc Britten te Keulen
willen blijven. Of de Britten zullen vol
ledig moeten toestemmen in de Fran
sche plannen voor de toekomst in het
Roergebied cn Rijnland en daaraan hun
vollcdigen steun moeten geven of de
Bruten zullen verplicht zijn hun troepen
uit het Rijnland weg te nemen en den
Franschen de vrije hand te laten.
Inmiddels heeft de Britsche opper
bevelhebber gelast, dat geen verdere ver
banningen of arrestaties zullen plaats
hebben in de Britsche zóne totdat na
dere instructies uit Londen zijn ontvan
gen. De correspondent verneemt dat
deze instructies dringend verzocht zijn,
zoowel aan het departement van Oorlog
als aan Buitenlandsche Zaken, in ver
band met den uiterst kritieken toestand.
De president van het Landesfinanzamt
is op verzoek der Britsche autoriteiten
teruggenomen.
De Duitsche Rijksdag komt
Donderdag bijeen.
De rijksminister van Financiën, dr.
Hermes, zal m verband met dc behan
deling der begrooting, het optreden der
Franschen en Beigen in het Roergebied
behandelen en van economisch standpunt
uiteenzetten.
Onder den titel
Duitschland, Engeland
en Europa.
geeft Auguste Gauvain in het „Jour
nal des Débais" een beschouwing
over Engelands houding in zake de
bezetting van het Roergebied.
ilij begint met er op te wijzon dat
do passieve tegenstand van de Duit
sche regeering nu, overgegaan is in
een soort adininistraUeven oorlog,
waarbij Duitschland zijn ambtenaren
mobiliseert om het optreden van de
Fransche ingenieurs in het Roerge
bied te belemmeren. De regeering te
Berlijn vuurt overal het nationalisme
aan, werpt voor de Franschen de eene
moeilijkheid na de ander op en zo 2al
duar wel mee doorgaan, meent de
schrijver in d© „Débais", totdat de
loop der gebeurtenissen haar zal doen
zien dat dit systeem niets waard is.
De Rijkskanselier Cuno, die, voor
dat hij Wtrth In de Wilhelmst rosse
opvolgde, te Hamburg de leiding had
van een groot© stoomvaartlijn, welke
profiteerde van de reusachtige Rijks
subsidies. die, ten nadeele van de ka6
der schadevergoedingen, werden ver
leend, vertegenwoordigt alle invloe
den die zich van 't begin af verzet
hebben tegen de uitvoering van het
Verdrag van Versailles. Hij rekent bij
zijn verzet in het Roergebied op inci
denten, die de arbeidersmassa ©ven
eens in verzet zouden doen komen en
di© in het buitenland wrevel en mis-
sohien wel een daadwerkelijk ingrij
pen zouden kunnen veroorzaken.
Daarom zullen de Fransche bezetting
autoriteiten er goed aan doen onhan
digheden te vermijden en iedere gele-
eenlieid aangrijpen om het de bevol
king duidelijk te maken, dat de Fran
schen slechts gekomen zijn om «n 't
algemeen belang alles te regelen en
dat het dc Duitsche regeerings-autori-
teiten zijn die den boel in de war wil
len sturen, in 't belang van oen groep
potentaten die er meer op uit zijn hun
eigen belangen, dan die van hun land
gonooten to dienen. Het is van groot
belang, dat de Duitsche arbeiders er
zioli rekenschap van geven, dat de po
litiek van het kabinet te Berlijn leidt
tot ellende, anarchie en misschien
zelfs tot hongersnood en de „Débala
heeft zelfs vernomen, dat Cuno van
p.an zou zijn hot vervoer van levens
middelen naar het Roergebied te lo-
moeilijken, ten einde den toestand
daar geheel onhoudbaar te maken.
Berlijn rekent daarbij ook op steun
van buitenaf, maar vergut zich vol
gens Gauvain bij die berekening. De
onthouding van Engeland licoft de
geering van het Duitsche rijk op
dwaalspoor gebracht, 't is natuurlijk
wel van groot belang dat Engeland
niet met r rankrijk en België meedoet,
ïar al onthoudt de Britsche regee-
•2 zich van samenwerking, zij
wcnscht daarom niet mulder Frank
rijk succes.
De openbare meening in Engeland
spreekt zich in dal opzicht steeds dui
delijker uit. Wel tracht Lloyd George
die nog le vergiftigen door artike.cn
welke iiij uit zijn vucantleoord Alge
ciraa naar Londen zendt, maar de
„Daily Telegraph" heeft het tOcll
maar heter gevonden zijn Jongste m
tikel niet op te nemen en de redac-
uebureaux van de Engelsche bladen
worden overstroomd met brieven w
in gezegd wordt dat Frankrijk in zijn
reent is om den onruststoker in Euro
pa tot rede te brengen, die zich r.iet
stoort aan verdragen en tractaten en
die de heele were£l ondersteboven wil
keoren.
Men geeft er zich in Engeland
kenschap van dat Duitschland hoog
spel heeft gespeeld, dat het verloren
heeft, thans weigert te betalen en dat
de Franschen nu naar Duitechlarul
z ,n gegaan oin betaling te vorderen.
Dat is ,fair play" en dat dit inzicht
in Engeland bij het groote publiek in
gang vindt en meer en meer veld wint.
acht het „Journal des Débats" een be
moedigend verschijnsel. Want wan
neer begin Februari het oogenblik zal
komen om de dwangmaatregelen toe
te passen, wegens het niet nakomen
van de verplichtingen volgens den b©
talingsstaat van Mei 1921, dan zal men
mogen hopen, dat de regeeringen die
met Frankrijk belang hebben bij liet
handhaven van een op eerbied voor
verdragen rustenden vrede, dan ook
Frankrijks inzichten zullen deelen.
Verspreid nieuws,
HET PROCES TECEN DE MONAR
CHISTEN IN PORTUCAL.
In Lissabon is titans hel proces aan
den gang tegen de .officieren, die be
trokken zijn geweest bij de monarchis
tische revolutie-poging in October
1921, welke ten doel had de republiek
omver te werpen, doch die mislukte.
Volgens de verklaringen van dr.
Durhoze v'iana, den regeerings-verte-
genwoordiger, werd het eerste bericht
over deze revolutie in hel geheim aan
de repuhlikeinsche autoriteiten over
gebracht door een bevrieuue buiten
landsche regeering Een genelme mo
nurchistisone verecnigiug tc Lissabon,
met vertakkingen le Parijs, Londen
en Madrid, trachtte gelden bijeen te
brengen tot het voeren oener actieve
campagne. Dit geld zou ontvangen
zijn uit verschillende oultenlandsche
steden, o.a. Parijs en Lunuen. Toen
de republikeinsche regemng op de
hoogte kwam van het bestaan der
monarchistische sajnenzwering, orga
niseerde zij 'n oontra-spionnugedieiist.
aan het hoofd waarvan Machado San-
toe stond, een der stichter* van de
Portugeesche republiek.
Het proces duurt reeds zeventien
dagen.
DE ONRUST IN IERLAND.
Bij Cahlr, in Tipperary, was onlangs
een bekend leider der opstandelingen,
Hurley gevangen genomen. /Us wraak
hieiover zijn nu weer verscheidene
bloedverwanten van officieren uit hev
rijstaatsche leger ais gijzelaars weg
gevoerd.
In Cork is Zaterdagavond weer ge
vochten bij vergissing. Generaal
Ehis met nog twee officieren kwam
drie soldaten in burger legen, dis von,
den, dat het gezelschap er al te be
trouwbaar en dus verdacht uit
zag. Zij wilden hen dus fouilleeren,
zooals zij reeds meer voorbijgangers
hadden gedaan. Generaal Ellis en zyn
metgezellen .dachten toen natuurlijk,
dat de anderen vijanden waren en wil
den juist hun revolvers trekken, toen
de tegenpartij al met vuren begon. Er
waren ai verscheidene schoten gewis
seld, voor men de wederzijdsche ver
gissing bemerkte, die ten slotte nog
betrekkelijk goed afliep. Een der sol
daten alleen werd in belde knieën gy>-
wond.
lord Glenavy, de voorzitter van den
rijstaatschen Senaat, heeft aan Sir
James Craig in het 6trikste vertrou
wen een voorstal gedaan om Noord
cn Zuid tot elkaar te brengen. Over
den inhoud wil hij dan ook verder nog
niets loslaten.
Nationale troepen hebben te Dublin
een eigenaardige ontdekking gedaan.
Toen het huis van zekeren Donald
O'Donvell doorzocht werd, vonden ze
onder den vloer van een kamer een
tunnel, die naar de ongeveer tien Me
ter verder gelegen Mountjoy-gevan-
gonis voerde en naar een cel'in bïok
11. leidde, waar voel Sinn Foinera za
ten. Er ontbrak nog twee Meter aan
het werk. Zes man werden gearres
teerd en opgegoten in de gevangenis, zyn kleine vsrkensoogjcs en zyn kogel
die zij langs slinksche wegen hadden
wi'len binnendringen.
Een poging der opstandelingen om
bnt Malabide viaduct, de grootste
brug van dien aard in Ierland, met
landmijnen in de lucht te laten vlie
gen, is gelukkig eveneens mislukt, al
werd er wel eenige schade aange
richt.
Op de muren van Trinity College
stond Zondag een vrouw met verf te
kladden, waarop een agent haar wil
de arresteeren. Plotseling doken nog
twee vrouwen op, die hem onder De-
dreiging met revolvers aanraadden
zich uit de voeten te maken. De
haJ geen keus en ging.
Alleen in Ulster schijnt het thans
vrijwel rustig te zijn. In December
1.1. is er niemand door burgeroorlog
overleden.
UIT LAUSANNE.
De Turken hebben een door Ourzon
gedaan voorstel om de Mosoel-kwestïe
naar don Volkenbond te Terwjjzer, ver
worpen.
Lord Curzon zal wegen» do Turksche
weigering den Volkenbond waa'schuwen,
dat Turkjje dan internationalen vrede
dreigt te veretoron.
HARDING ALS ARBITER.
Chili en Peru hebben Harding verzocht
s arbiter op te treden in het geschil be
treffende Tacna en Arica.
Stadsnieuws
TOECEPASTE KUNST IN „KUNST
ZM ONS DOEL".
Het Waaggcbouwtjc ziet er than»
weer eens ander» uit, het 's er gezellig
en bewoonbaar gemaakt. Dat doen de
meubelen die langs de wanden en door
het vertrek geplaatst zijn. Als men
kamer een paar keer doorgewandeld
komt men tot de conclusie dat Kunst
zij on» Doel ook op het gebied der toe
gepaste kunst eca aantal knappe
kers onder haar leden heeft. Daar hebt
ge vooreerst R. Gerbranas, die door zijn
wandkalender do laatste jaren in rui:
kring bekend werd, doch die hier nu een
verzameling meubelen laat zien, die
een verfijnden smaak getuigen zonder
zich aan gewildheid te buiten te gaan.
Gerbrands heeft gcruimen tijd met Th.
Nieuwenhuis op de werkplaats van Van
Wissehngh gearbeid. Sober toch rijk
zijn vaak Nieuwenhuis' meubelen, de
rijkdom er aan vindt hij meestal slechts
door do kostbare houtsoorten vaaxvan
hij gebruik maakt, maar dc versiering
blijft binnen de perken van distinctie en
wordt geen onverantwoorde opschik.
Gerbrands volgt eenzelfde inzicht bij
eenvoudiger materiaal en maakt minder
kostbare meubelen met eenzelfde nobel
karakter. Als grap'hiker toont hij een
zelfde gezichtzijn vogelstudies sluiten
zich bij zijn meubelen aan men voelt
er niet iets buitengewoon geniaals
doch men wordt aangenaam getroffen
door een goed ontwikkel/den 6maak,
waardoor zijn productie geleid wordt.
J. B. Kamp grijpt hooger cn is veel-
zijdiger; groot* decoratieve ontwerpen,
«en klein houtsneetje ter aankondiging
van gelukkige gebeurtenissen er is m
alles wat hij aanpakt een groote vaar
digheid voorhanden en al moge cr iets
waars zijn in de opmerking dat menig
een op een dorp koning is, die in een
groote stad slechts minister wezen zou,
ik geloof dat iemand als Kamp ook in
een grootcr kunstcentrum dan Haarlem
gemakkelijk carrière zou maken. Na
tuurlijk in een anderen tijd dan deze. On
danks Kees Koeman's aardig koperen
lantaarntje bij den ingang zijn er voor
de kunstproductie nog niet bijster veel
lichtpunten waar te nemen op den dag
van heden. Des te frisscher doet de acti
viteit aan van hen die den moed niet
opgeven. Na de meubelen van Gerbrands
moeten wij die van B. Planjei noemen
die, in zijn boekenkastje eenvoudig blij
vend, in zijn fauteuils meer iets monu
mentaals zoekt te geven en Hildo Krop
schijnt te bewonderen. Mej. Bieruma
Oosting hing op de schouw ter weers
zijden van het haardvuur twee houtsne
den neer, op zijde gedrukt, eenzelfde
bloem- en bladmotief op andere wijze
en de twee korte wandjes worden dan
ingenomen, ünks door drie teekeningec
ia kleur van H. van Steen wijk Jr., knap
pe illustraties voor de verhalen der
tooi nacht; rechts door zeer weloverwo
gen ontwerpen voor affiches en gebruiks
drukwerk door Matthé van der Weyden.
Als we ons nu nog het een en ander
'an Jan Wiegman herinneren, zooals de
nog al grappige voorstelling der Droste-
pastilles en de verpakking dei Boldooi-
Eau-de-Cologne, van J. H. van Zutphen,
kleine meubeltjes en stoffen vermeiden
en mevrouw Keeser om een mooi sofa
kussen gedenken, dan hebben wij naar
wij hopen geen enkel stuk toegepaste
kunst te kort gedaan, behalve de versier
de kleerenborsiel, waarvan de naam der
artiste mij helaas ontgaan is. Waarvoor
zij mijne verontschuldiging gelieve te
aarden. Met opzet verzweeg ik ech
ter Klinkcnberg's beeldhouwwerkjes. In
dit verband liiken die mij misplaatst. Ze
zijn te veel kunst en te weiniK toegepast.
Myn waardeering geef ik ze graag by
een andere gelegenheid.
J. H. DE BOIST
Uitgaan
ie KAMERMUZIEKAVOND
TOONKUNST.
Morgen,t 28 Januari zal in den
Stadsschouwburg, de 4e Kamermu
ziekavond van do Moatij. t Bev. d.
Toonkunst plaats vinden.
Het programma, hetwelk het „Rosé
Kwartet" zal uitvoeren bevat kwar
tetten van Mozart, Verdi en Beet
hoven.
Tot een beperkt aantal rijn voor
niet-abonnó'a nog toegangsbewijzen
voor dit concert verkrijgbaar bij het
concertbureau A. VernouL
Het Tooncel
Max Pallen berg in Familie
Schim èk.
Na Wau-Wau was de avond van gis
teren my een teleurstelling. Dat Pallen-
berg oriwedcrstaanbaar komisch kan zyn,
bewees hy ook as Johannes Zawadil,
maar deze rol gaf allerminst een nieu
wen kyk op zyn talent. Als ik Pallen-
berg's spel in deze klucht van Kadel-
burg met twee woorden moest definiee-
ren, zou ik zeggen: opperste clownerie!
Zoo nis hy binnenkomt met zyu ronde
hoedje scheef op zyn roodo pruik, met
neusje, zyn broekspijpen als kurkentrek
kers en met zyn groene paraplule als een
gewoer over ajjn schouder, weten wy, wat
w(j van hem te wachten hebben. Het
maakt den Indruk van de entree
clown in het circus. En de clown blyft
bjj voor ons heel den avond! Wjj scha
teren herhaaldelijk om bem maar het is
steeds de luide circnslach! E.genlyk ver
wonderen wy ons nu en dan om ons piel-
zier, omdat wy niet wisten, dat wy nog
zoo kinderlijk om clownerie konden
lachen, maar in zijn soort is hot onover
troffen. Alleenhet soort vermoeit
-n irriteert je op den duar toch wel. En
je best tenslotte teleurgesteld,
een zoo ryk talent je mot wnt méér
biedtt De gedachte, dat je hem zoo
g"arne in een andere rol zoudt hebben
gezien, laat je heel den avond niet los en
je voelt je tenslotte om hot maar
ronduit te xcggen een beetje bekocht.
X'» kostelijke spelmomenten «nero ik:
zyn „Unlerhaltung" met Frau Bern-
hardino in LI, zyn rekensommetje tn III
en zyn plotseling verslagen neerzitten
aan het slot, al» hy merkt, dat hy over
wonnen is. Hoe Pa'lenberg in coo'a rol
zich maar laat gaan en er telken» wat by
fantaseert, bewees hjj, toen hy bij het
binnenkomen zan mevrouw KaUenbaoh,
haw begroette mo'. de woordea. „Wel
kom, vreemdeling'M
BÓ. acteur met zeer groote «etnische
gav-u, die ons doov de keuze van zyn
repertoire slecht» één kant van ayn ryk
talent heeft getoond en ons daardoor de
blyvende vreugde, die hy ons had kun
nen schenken, onthouden hoeft, aiodaar
do eindindruk van Pallonberg'e optreden
in Haarlam.
Zondag 11 Februari komt Alexander
Moist: hier met „Hot Levende Lyk".
Dit bolooft een der grooto tooneeldagon
te worden.
JB. SCHUIL.
Verkleasjj voor da
tTüVUlUuu# óldibli.
De Burgemeester van Haarlem
brengt ter kennis, dat op Diixsctag, 27
F ebruari zai plaata hebben de canui-
daatstelling voor de Provinciale Sta
ten.
Op dien dag kunnen, van des voor-
middags negon tot des namiddags
fier uur, bij den voorzitter van het
aoufdsiembureau in d«n kieskring, ter
secretarie eer gemeente alhier lijsten
van candidaten worden ingeleverd
ais bedoeld in artikel 35 der Kieswet.
Op dezelfde lijst mogen ten hoogste
twintig candidaten worden geplaatst
Iedere lijst moet worden onderteekend
door ten minste vijf en twintig perso
nen, die wlgeiis do kiezersliist, gel
dende op het oogenblik der inlevering
kiezers zijn voor de Provinciale Sta
ten binnen den kieskring.
Achter don naam van leder der on
derteekenaars moet de gemeente wor
den vermeld op welker kiezerslijst hij
voorkomt Tenzij een onderteekenaar
voorkomt op de kiezerslijst der ge
meente waar h6t hoofdstembureau is
gevestigd, wordt bij de inlevering dor
lust een verklaring overgelegd van
den burgemeester dor gemeente, dat
de onderteekenaar voorkomt op de
kiezerslijst in die gemeente. Dezelfde
kiezer mag niet meer dan één lijst
onderteekenen.
De candidaten moeten, met vermel
ding van hun voorletters en woon
plaats, op de lijsten geplaatst worden
in de volgorde, waarin door de onder
teekenaars aan hen de voorkeur wordt
gegeven.
Indien de candidaat is een gehuwde
vrouw of weduwe, wordt rij op de lijst
vermeld met den naaiy van haar
echtgenoot of overleden echtgenoot ou
der toevoeging van haar eigen naam,
voorafgegaan door het woord; „gebo
ren of een afkorting van dit woord.
Bij de vermelding van een candi
daat mogen de voorletters geheel ol
ten deele door de voornamen worden
vervangen.
Dezelfde candidaat mag niet voor
komen op nicer üan ecu »aii uc lijsten
Ingeleverd in donzeifden kieskring.
Bij de lijst moet wonion overgelegd
de in art. 4 van het koninklijk besluit
van 12 December 1917 (Staatsblad no.
692) bedoelde schriftelijke verklaring
an iederen daarop voorkomenden
candidaat, dat hij bewilligt m de
plaats, hem op de lijst aangewezen.
Indien de candidaat zich buiten het
Rijk in Europa bevindt, kan de hier
bedoelde verklaring telegraphiach
worden gedaan en is zij niet aan liet
officieelc formulier, hierbovon bedoeld
gebonden.
De inlevering der lijst moet geschie
den pereoonlük door één der onder-
teekenaara. De candidaten kunnen
daarbij tegenwoordig zijn. De voorzit
ter van het hoofd stembureau geeft
een bewijs van ontvangst af.
Formulieren, voor de lij3ten en voor
de schriftelijke verklaring, hierboven
vermeld, zijn ter secretarie dezer ge
meente kosteloos verkrijgbaar tot en
met den dag der candidaatstelling.
In herinnering wordt gebracht ar
tikel 148 der Kieswet, luidende ais
'olgt:
Hij die eene lijst, als bedoeld in ar
tikel 35 inlevert, wetende dat zij voor
zien is van handeekeningen van per
sonen, die nie» bevoegd zijn tot deel
neming aan de verkiezing, waarvoor
de inlevering geschiedt, terwijl zon
der die hand teek eningen reen vol
doend aantal voor een geldige lijst
zou overblijven, wordt gestraft met
gevangenisstraf van ten hoogste drie
maanden of eene geldboete van ten
hoogste honderd twintig gulden.
Met geliike straf wordt gestraft hij.
die wetende dat hij niet bevoegd is
tot deelneming aan de verkiezing,
eene voor die inlevering bestemde lijst
als bedoeld bij artikel 35, heeft on
derteekend.
Binnenland
F.EN* NIEUW METAAL ONTDEKT.
- Uit Kopenhagen seint N. T. A.
draadloos; De Deensche geieerde Niel
Borr, hoogleeraar aan dc universi
teit te Kopenhagen, wien verleden
jaar de Nobelprijs voor phy6ica is
toegekend, heeft in samenwerking
met den Hongaarschen geleerde Prof.
George Heveey en den Nederlandschen
geleerde Dr. Coster, onderzoekingen
verricht, welke de vorige week geleid
hebben tot de ontdekking van een
nieuw metaal dat nummer 72 op dc
lijst zal worden cn den naam van
hafnium" heeft ontvangen.
„Köï>enhaoa" geeft eenige bijzon
derheden omtrent deze uitvinding.
Bij bet onderzoek werd hoofdzake
lijk gebruik jom&akt van ?cn speciale
rtontgenmethode, uitgevonden door
Mosolen, een Jong Engolsch inge
nieur, die in den oorlog bij Gailipoli
viel.
liet nieuwe element is nog niet ge
vonden in een zuiver natuurlijken toe
stand, maar heeft veel oveieeukomst
met Zirkonium, een elemaut dat wordt
gevonden in sommige minder kost
bare edeisteenen cn in verschillende
mineralen, en speciaal gebruikt wordt
bij de gloeikousjesindustrie. Men ge
looft niet, dat hafnium zeldzaam ls*
maar dat het in hoofdzaak in Noor
wegen en Groenhmd gevonden sal
worden. Prof. llevesy heeft de mee-
hing uitgesproken, dat de ontdekking
een belangrijke bevestiging is van de
atoomtheorie van Prof. Bear en voeg
de er »an toe, dat thans zai moeten
worden onderzocht, hoe het element in
de praexijk gebruikt kan worden.
EEN OUD BOEKVERKOOPER
OVERfübEN. in acn ouderdom
van 7» Jaren is te 's-Gravenhsge over
leden de heer J. W. Gainade, de be-
kende ooekverkooper van hst Binnen
hof. Hoe lang hij daar gestaan hooft t
Wij weten het niet precies nieei, zegt
ha' „Hbid.", maar ae Kamerleden
zoo goed als de parlementaire Jour
nalisten, die bijna Altijd, aivorens het
Kamergobouw te betreden, een praatje
met hem maakten, sullen zien wei
herinneren, dat hij, wanneer hij zijn
gedachten in liet verledcu iiel terug
gaan, vertelde, dat hij „ook met Thor-
becke, Kappeyne, Heemskerk vader
gepraat had aan zijn stalletje, zooals
nu m'A. u". Ais kind hooft Garnade al
op he» Binnenhof gestaan. En hij hoeft
Kamerleden en ministers zien koiuen
en gaan bij honderden. En over
cuke politieke weersverandering had
hij een meening, wou hij graag pra
ten, als je maar ooren gak
Verleden jaar heeft mj het Binnen
hof veriaten. Na daar zeiver meer aan
zestig ja ren gestaan te hebben, oe
keiid bij iedereen, „Ik woid te oud",-
zoi hij toen, „ik kan er niet meer le
gen". 't Was voorwaar ook geen klei
nigheid om duar eiken dag in weer
wind, zomer en winter te staan.
Zijn xoon heeft nu de affaire overge
nomen. Iemand uit een anderen tijd,
dat kun je merken, want ae oude Gar
nade had oude historische boeken
met wat rommelig© romannetjes, en
de jonge Garnade heeft vein zijn stal
letje een valutawinkel gemaakt.
Liuitsche prachtwerken voor een
prikje.
NEDERLANDER VOOR DEN
DUIiBCHEN RECHTER.
Het bericht, dat aezor unpen in de
dasroholen is pepubliooerd, als zou de
heer A. H. te Groningen wegens
frauduie risen uitvoer van muziek-
instrumenten door de rechtbank m
Auricri in Duiteckloud veroordeeld
zijn tot negen maanden gevangenis»
straf en 10 miilioen mark boete,
bliikt met juist le zijn. zegt de Hitae-
sohe Ct.
De bondelszaik, waarbij de heer
H, geïnteresseerd is. heeft eon In-
koopkantoor in Duitechland en is
haar verplichting om 6ü pet- van het
bedrag der uit Duitschland uitge
voerde waren in vreemde acvlaen
aan de Iteichsbank af te leveren,
steeds nagekomen.
De aangelegenheid, waarvoor de
heer H. nu den 9en Januari j.l. te
Aurich terecht stond betrof de vraag»
of de restcerende 40 pet in vreemde
valuta naar Duitschland moesten ge
bracht zijn of dat deze in Neder and
hadden kunnen blijven zooals de heer
H. meende, dat iuist was.
De uitspraak der rechtbank was,
dat deze 40 pot. ook in vreemde devi-
sen naar Duitschland hadden ee-
braoht moeten zijn en aangezien dit
niet gedaan was, had de heer H. te
beta'en een bodras van 13 miilioen
mark.
EEN* LOONGESCHIL". Dinsdag-
middag hebben een tweehonderdvijftig
meisjes, vrywel alle te Amsterdam woon-
btig en te Krommenie werkzaam bij
de Vereen. Blikfabrieken om eca loon»
geschil het werk neergelegd.
KNOEIEN MET OBLIGATIES,
Het Hbid. meldtPersoneel /van de
Centrale Recherche heeft te 's-Graven-
hagc aangehouden een 31-jarig bank
employé uit Rotterdam, zich noemend
journalist. Hij was hel laatst werkzaam
aan dc Rott. Handels- en Landbouwbank
en belast met de afstempeling van obli
gaties waar pryzen op waren gevallen
en die door deze afstempeling waarde
loos werden. Hij heeft veie dezer aan
deden echter niet afgestempeld, doch
liet ze in Den Haag door een handlanger
opnieuw bij agenten van de Bank aan
bieden, die dan ook werkelijk uitbe
taalden. Verdacht van medeplichtigheid
;s eveneens ia bewaring gesteld een 33-
jarige kellner, bij wien een ijzeren geld
kistje ca een koffer vol obligaties ia be
slag zyn genomen.
Reclitszaken
DOODGESTOKEN. Tegen den 22-
jarigen fabrieksarbeider C. J. A. L. uit
Tilburg, die op 3 Dec. j.l. zonder ooaig
motief, louter in oen driftbui, ontstaan
door drankmisbruik den arbeider Van
Sloof een messtcok toebracht, recht» on
der aan den hals, zoodat het slachtoffer
na enkele minuteü bezweek, werd door
het O. M. bjj de rechtbank te Breda vier
jaren gevongeuisstiaf gccischï.
OTTO—OTTO VEROORDEELD.
Dinsdagmorgen heeft d© rechtbank
te Rotterdam uitspraak gedaan in de
zaak tegen Otto Schieeinger, zich noe
mende professor Otto-Utto, beklaagd
van iiz-; buiten noodzaak onbevoegd
uitoefenen van de geneeskunde.
De kantonrechter had hem vrijge
sproken.
De rechtbank vernietigde dit vonnis
en veroordeelde boklangde lot f 100
boete, te vervangen door één maand
hechtenis. Zij neemt aan, dat de Han
delingen van beklaagde niet enkel de
monstratief zijn gew eest maar wel de
gelijk met dc bedoeling gedaan zijn,
om te genezen.
Onmiddellijk na de uitspraak van
hot vonnis, heeft beklaagde's raads
man, mr. Lommer», cassatie aangc-
teokend.
