fltmiin Spud
Dt flLMSÏAü
Vrijdag 2 Februari 1923.
TWEEDS BLAD
Brieven uit de Hofstad
Vele groote mannen hebben in den
Haag gewoond en vele zijn er ook
geboren. Het is een soort trots van
eer. stad, dat zij groote mannen bin
nen baai' grenzen zag geboren wor
den. Waarop die trots berust 's niet
heel duidelijk, want de stad heeft er
part nog deel aan en strijkt een eer
op, die haar toevallig in den schoot
viel. Het is dan een daad van piëteit
out ui hut geboortehuis een steen te
metselen, waarin gegraveerd staat^
uat hier tie gioote man bet levens
licht aanschouwde. Hat huis kan het
ook niet helpen, dat die groote man
er geboren werd, maar het is de pië
teit van het te doen en dus doen we
het.
We hebben al heel wat van die ge-
denksteenen en ais we maar lang ge
noeg leven komen er nog meer. Thans
zijn we er weer eén ryker geworden,
n.l. voor de gebroeders Mans, Jacob,
Willèm en Thijs, naar wie ook reeas
gemeenschappelijk een plein is ver
noemd.
liet huis staat in oen niet zeer aan
zienlijke huurt, hetgeen niete bijzon
ders is want de delligo wijken waren
indertijd heel anders verdeeld dan
thans.
Tot zoover gaat alles goed en nor
maal. De steen is geplaatst met data
van geboorten voor alle drie. Had
men bet daar nu bij gelaten, dan was
het mooi geweest maar men heeft de
onzalige geduchte gehad om er een
rijmpje bij te plaatsen. Luister wat
hij van de gebroeders Maris weet te
rijmen.
Jacob Moris, Willem en Thijs
Eerst Licht zagen in dat huijs.
Groot van hart en klaar van hand
Schilders-dichters van't Lage Land.
Ts het niet prachtig! Voorioopig cüe
Thijs, dio rijmt op huijs. Als ge de
beide woorden echt-Haëgsch uit
spreekt, rijmen ze heerlijk. Waarom
die tweede regel zoo gedraaid is'
Och waarom niet? Eerst zagen zij
licht in dat huijs en wat ze er later
zagen moet ge maar raden. Is dat
„klaar van hand", niet een praoht-
inventio En dan die spiksplinter
nieuwe beeldspraak van het lage
land, waarlijk die is een daalder
waard.
De groenteboer die het vers ge
lezen had vond het niet mooi en wist
een beter, naar hij zei: Het luidde
aldus:
Wil'em Maris, Thijs en Jaap
Geboren hier werden als knaap
Mooi van verf en vlug van penseel
Sieraad van Neerland's kunst-prieel.
Is het niet mooier?
Theo van Doesburg, de bekende
Dadaist, zond het volgende vers:
Hier geboren drie Marissen,
Reuze-Dada-riseen
Schilderde prachtig eigenwijs
Dada, Jaap", en Willem en Thijs.
We hebben nog meer inzendingen
gelezen, maar ileze waren de beste.
Bekroond is als altijd het
minst mooie, maar daaraan is niets
te doen. Wie de bekroonde poëet is?
Natuurlijk een geheel onbekende en
dus doet het er niet toe hoe hij heet.
Den Haag is een eteen rijker.
Aan oen treurige geschiedenis is
hier eindelijk een eind gemaakt. We
bedoelen het geval van den man die
weigerde zijn huis te verlaten dat
voor den aanleg van een verkeers
weg moest worden afgebroken en die
erin bleof zelfs loen liet dak boven
zijn hoofd al was afgenomen. De
slooper weigerde verder te gaan met
de afbraak en dus bleef liet huis
staan. Dergelijke gevallen zijn eigen
lijk zeer onaangenaam in een stad
en we begrijpen niet best waarom
hier niet een einde is gemaakt vóór 't
zóóver was gekomen. Heeft de ge
meente wel begrepen dat zij de af
braak had moeten laten wachten?
Waarlijk zoo urgent was dat niet.
Het is een oud en tamelijk dwaas
plan van verkeerswegen dat nu
maar hardnekkig wordt voortgezet
en dat best met zoovele andere plan
nen een tiental jaren had kunnen
wachten.
Al die plannen zijn het gevolg ge
woest van de zonderlinge omstandig
heden dat den Haag eens een tijd
heeft beleefd dat het te dik in zijn
duiten zat en dus uit een volle porte-
monnaie regeerde Nu zitten we met
die half-afgewerkte plannen en ze
worden in dezen duren tijd uitge
voerd.
Het inoet met de financiën van den
Haag op den duur misloopen als wc
zien hocvelen er iedere maand ver
trekken. Juist kwamen ons de cijfers
over November 1022 onder het oog.
Bijna twee duizend mcnschen verlie-
Feuilleton
Naar het Engelsch van
GUY THORNE.
(Nadruk verboden).
Gedurende de rest van de wandeling
babbelde ze als een kind over !t buiten
leven, maar ze echeen nu in 't geheel
niet verlegen meer te zijn.
„Ik begrijp niets van haar", dacht
Muriel toen ze het grintpad naar het
atelier op liepen en binnen gingen.
HOOFDSTUK XX.
Er was veel leven en beweging in
het ko'ossale gebouw met het glazen
dak toen Muriel naar haar kleedka
mer ging. In vier van de zes tooneel-
ruimten ilie er aan weerskanten wa
ren, werden scènes van die film ge
repeteerd. Een stukje werd werkelijk
Opgenomen ei. ut- gro .te camera tikte
en draaide terwijl de assiitent-r-gis-
seur er naast stond en vol attentie
naar elke beweging en elk gebaar
van de spelers keek.
ten in deze maand den Haag, terwijl
er 1746 zich vestigden. Doordat het
aantal geboorten het aantal sterge-
vallen weer overtreft, is de bevol
king nog met 20 menschen toegeno
men. In November 1921 bedroeg dat
aantal nog 600, hetgeen oen groot
verschil is. Merkwaardig is het, dat
het aantal woningen in November met
784 is toegenomen. Dit tegenover een
toeneming der bevolking met 20 men
schen moet wel tot een leniging van
den woningnood leiden. Op 1 Decern
b-;r waren nog 2800 woningen in aan
bouw. Men mag wel rekenen dat nie
in eenige maanden tijd worden afge
leverd. Blijft de bevolking op deze
zelfde wijze vooruitgaan, dan moet er
een overschot aan woningen komen
Hoe onlangs ae wetnouder hee.T~*un-
nen beweren dat de nood nog zeer
ernstig was, blijft ons een raaosel.
Wanneer wij de cijfers sedert 1914
nagaan, dan kan het niet andere of
er moet haast geen tekort meer zijn.
Nu, dat zal natuurlijk een groote
vooruitgang zijn want de huizen woe
ker bestaai nog altijd, te meer omdat
de huur-welten slecht worden uitge
voerd. E*n overcompleet en de con
currentie zullen wel anders werkten
dan het bureaucratische stelsel der
huurwetten.
HAGENAAR.
StaÉsaiCGiïs
DE NEUTRALE SCH O O L V EREE N!-
CING „DE HOUT".
Voor den Raad van State is behan
deld het beroep van den Raad der ge
meente Haarlem tegen het besluit van
£edep. Staten van Noora-Holland
waarbij met vernietiging van een be
sluit van dien raad was bepaald dat
alsnog overleg moest worden gepleegd
met de Neutrale schoolvereeniging
de Hout te Haarlem over de aanvraag
ter stichting van een bijzondei e school
voor gewoon l.o. op een terrein, gele
gen aan het Zuider Buiten-Spaarne.
De gemachtigde van voornoemde
vereeniging merkte op ,dai het onder
wijs le Haarlem achterop is, ook wat
onderwijskrachten en gebouwen be
treft- Het gemeentebestuur, veerde de
gemachtigde aan, begrijpt de Onder
wijswet niet, en tracht ae vereeniging
met een kluitje in het riet te sturen,
door een afgedankt schoolgebouw op
de Voldersgracht aan te bieden, welk
gebouw evenwel in een zoodanigen toe
stand verkeert, dat de vereeniging
het absoluut niet kan aanvaarden.
Opmerkingen uit de
Burgerij
De heer d. S. te Bloemeridaal doet
de volgende oplossing aan de hand,
ten einde de depreciatie van Kroon
en 'Mark te doen ophouden.
Het Duitsohe Rijk en Oostenrijk,
mogen geen papieren geld meer fa-
briceeren aangevende een bedrag in
marken of kronen, maar verbinden
zich bedragen van 200, 300 en meer
marleen en kronen tegen een nieuwe
muntsoort (een anderen naam dra
gende) in te wisselen. Die nieuwe
muntsoort ook m papier uitgedrukt
geven zij voldoenden waarborg, wel
ke waarborg onder contröle staat
van een internationale commissie, ge
kozen door de Ententte.
Wanneer hiervoor als waarborg
worden verschaft de tallooze mijnen,
bosschen en landerijen aan beide
Rijken toebehoor en de zal er geld kun
nen verkregen worden op hypotheek.
Is op deze wijze de ontzaglijk©
massa papieren marken en kronen
opgeruimd, dan bepaalt de commis
sie op welken datum het nieuwe pa-
pier als wettig betaa'midldel kan ge
bruikt worden en tevens tegen welken
koers, in specie de nieuwe munt, de
de mark en kroon kan verwissel'!:
worden. Heeft een en ander plaats
gegrepen, dan moet natuurlijk de nog
verschuldigde oorlogssohuld in dien
zelfden muntstandaard worden over
gebracht, en tevens tot internationaal
betaalmiddel worden aangenomen.
Ieder moet zijne leden der Interna
tionaie Commissie kiezen uit zijne
specialiteiten op financieel gebied.
Duitsehland, Engeland, Frankrijk,
Italië, Japan en de vereenigde Sta
ten van N.-Amerika gaan hierin
voor, maar moeten den kleineren sta-
ent het recht geven hunne vertegen
woordigers, met dezelfde volmachten
bekleed, te kiezen. De thans gelden
de muntsoorten in koper, zilver ot
goud kunnen en moeten ingewisseld
worden tegen de nieuwe muntsoort,
zooveel in specie als in papier, tegen
koersen alweder te bepalen door .le
internationale commissie.
Aan de commissie is volkomen vrij
heid overgelaten. De plaats waar deze
haren zetel zal vestigen, zal gelegen
moeten zijn in een neutraal land door
de Entente te bepalen. De salariee
ring der commissieleden en van hun
ne hulpkrachten zal door iéder land
afzonderlijk worden gedragen, een
en ander door de commissie zelve te
bepalen.
Muriel had niet veel tijd noodig om
haar aardige Hoilandeche costuura
met de wijde rokken en de witte muts
aan te trekken, dat bij haar rol hooi
de, Ze liad net haar gezicht die eigen
aardige gele kleur gegeven die op een
film het beste uitkomt, toen er op de
deur geklopt werd. Ze deed open en
Isaacson, in een grijs- flanellen pak,
stond glimlachend voor haar.
„Goeden morgen, juffrouw Moore",
zei hij. „Er zijn een paar dingen die
ik u even wilde zeggen. Ten eerste
dat ik een volkomen nieuweling in
het vak heb aangenomen om de .ol
van het ondeugende zusje van uw ver
loofde te spelen in de scene dio we
vanmorgen gaan repetoeren. Heeft u
haar al ontmoet?'
„O ja. meneer Isaacson. Meneer
Hunter heeft haar bij me gebracht en
we zim hier met elkaar naar toe ge
wandeld".
„Mooi. Ze heeft nog nooit voor de
film gespeeld en ik zou graag willen
dat u haar zooveel mogelijk liielp. Ik
zal er natuurlijk ook bij ziin maar zo
is nog zoo jong en ik wil haar niet
bang maken door meer tusschenbeide
te komen dan absoluut noodig is. Ze
lijkt me heel verstandig en misschien
is ze wel een goede vondst. Heeft Hun-
ter u san haar vader verteld?"
„Ja".
„Een treurig geval' Een van de
knapste en dapperste officieren van
Arr, RecMIianft
HET WECBRENCEN VAN HET NE-
DERLANDSCHE VISSCHERS-
VAARTUIC „HOLLANÜIA".
Donderdagmiddag ksvarnea eer eens
eenige zaken voor die betrekking hadden
op hei wegbrengen van een schip.
,De schipper K. B. stond terecht ter
zake van het gelegenheid geven aan M.
J. D. en P. M. tol het doen zinken va»
het Nod. visschersvaartuig „HoUmdia",
eigendom van de N.V. Maats. „Hollan
d's", in de maand Augustus igzo en hel
daarna afleggen van een valsche ver
klaring aangaande het zinken van het
schip voor den onder-inspecteui van de
scheepvaar;. Bekl., die mede-eigenaar
van het schip was en die in de N.V.
eenige duizenden had gestoken, reide da
de exploitatie van het schip steeds ach
teruitging en dal wel eens met hem ge
sproken was over het zinken van hel
schip. Eindelijk, nada' zijn zwager G.
K. hem had gevraagd „Moeten wij nu
neg het schip wegbrengen?", had bek!.,
naar hij verklaarde, aan den aandrang
geen weerstand meer kunnen bieden en
had hij e: in toegestemd.
Het schip was voor tienduizend pond
sterling verzekerd bij een Engelsche
maatschappij.
Het O. M. requireeide in deze zaak
i jaar gevangenisstraf met aftrek van
de preventieve hechtenis.
De verdediger, nu. Buys, van Amster
dam, pleitte ten aanzien van het eerste
feit vrijspraak en ten aanzien van het
laatste ten laste gelegde feu ontslag van
recütsvervolging, sut>sid<air een lichtere
Wegens het doen zinken van hel
schip, het afleggen van een valsche ver-
klariug en hel aanvaaiden van geld uit
de assuiantiepeuiiiugen, stonden terecht
de machinist iW. J. D. en de stoker P.
M., belden wonende te Veiscioord.
Belden verklaarden dat de schipper K.
B. hun geld voor het doen zir.kcn van
het schip had aangeboden en dat zij dat
hadden ontvangen, maar dat zij niet wis
ten dat het van misdrijf afkomstig was.
Een der get. in deze zaak zeide naar
aanleiding van een vraag van eon der
verdedigers, mr. Ali Cohen, dat hij
meent dat m de Engolsclie polissen
in tegenstelling met de Nederlandsche
een bepaling staat dat ook verzekerd
is tegen schelmerij, waaruit de ver
dediger concludeerde dat dan ook in
gevaL van het wegbrengen van eon
schip de assurantiepenningen moeten
worden uitgekeerd.
Tegen ieder de beklaagden requl-
reerde liet O. M. 6 maanden gevange
nisstraf met aftrok der preventieve
heciiteiib.
Do verdediger van den eersten be
klaagde, mr. Ali Co-hen voerde aan
dat Hier geen wederrechtelijke bena
deeling plaats had op grond dat Mij-
wel vaststaande is dat in de Engel
sche polis een bepaling van het ver
zekerd zijn tegen schelmerij staat.
Spr. concludeerde dat dus ten aan
zien van. het eerste punt noodwendig
een vrijspraak moet volgen. Verder
pleitte hij dat op grond van de be
woordingen van do dagvaarding ten
aanzien van het tweede punt ontslag
van rechtsvervolging moet volgen.
Ook ten aanzien van het derde punt
werd ontslag van rechtsvervolging ge,
pleit.
De verdediger van den twocden be
klaagde, mr. P. Tideman, drie oor
deelde dat anderen schuldiger dan
deze beklaagden zijn, zeide dat deze
bekl. gunstig bekend staat en dat
reeds iemand zich bereid verklaarde
hem in dienst te nemen.
Verder voerde pl. aan dat een vis
schersvaartuig alléén onder de be
scherming van de Ned. wet valt. wan
neer liet binnen de territoriale wate
ren vaart en dat dus in dit geval, daar
gebleken is dat het schip buiten de
territoriale wateren is tot zinken ge
bracht, een vrijspraak moet volgen.
Ook ten aanzien van de andere pun
ten pleitte mr. Tideman vrijspraak.
Ten slotte vroeg pl. de onmiddel
lijke invrijheidstelling van zijn cliënt
die nn reeds bijna 4 maanden preven
tief zit, in verband met de omstandig
heden van den beklaagde en
onder aanvoering dot bekl. onmid
dellijk werk kan krijgen. Namens
mr. Ali Cohen verzocht pl. ook da
onmiddellijke invrijheidstelling van
diens cliënt.
Dc rechtbank, na in raadkamer le
zijn geweest, wees het verzoek tot on
middellijke invrijheidstelling der be
klaagden af.
Ten slotte had zich tc verantwoor
den de matroos G. K. wonende tc
IJmuiden, die beschuldigd was in de
maand Nov. 1920 van K. B. f 400 te
hebben aangenomen.
Uit het verhoor van den bekl. stip
-pen wij aan dat bekl. van J. R.
f 400 had ontvangen na het afleggen
van de scheepsverklaring, die mhielJ
dat het schip door een mijnontplof-
fing was gezonken en van K. B. in
de maand November 1920 f 400, na
dat de assurantiepenningen waren
uitgekeerd.
Een der getuigen, do vertegenwoor
diger van de Engelsche inaaöch. bij
bij wien het schip was verassureerö
het leger. Het heele onderste stuk van
zijn gezicht is door een granaat wec-
gesagen".
„hoe vreeselijk!"
„Ja, maar hij houdt er zich kranig
onder. Hij kan heel goed praten en
heeft eigenlijk oen erg muzikale stem.
Maar zelfs de wonderen van de mo
derne wetenschap konden niets voor
hem doen en hij draagt nu een zilve
ren plaat tot aan zijn oogen. Het is
in 't begin heel vreemd, maar men
went er gauw aan.
„Kent u hem dan persoonlijk?"
„Ja, hii schreef me over zijn doch
ter ze heeft geen moeder meer en
ze wonen heel alleen in een vreemd
oud huis tusschen de heuvels en
toen ben ik hem op gaan zoeken. Al
les bij elkaar heb ik hem tweern tal
ontmoet en ik vond hein een gezel li-
gen proter, een man die veel van de
wereld af weet".
„Zeker, ik zal doen wat ik kon om
het kind te helpen", antwoordde Mu
riel. zonder veel enthousiasme.
„Dank u zeer en nu nog wat.
Vindt u het goed als Ik u vanavond
eens kom opzoeken. Ik zal Hunter
waarschijnlijk ook mee brengen. Ik
zoo graag over een paar dingen met u
willen praten die betrekking hebben
op de veidwipiing: van uw vader. Ik
heb niet stil gezeten. Ik heb een pa ir
vermoedens.
Muriel's gezicht klaarde op. „Dank
zeide dat de assurantiepenningen aan
den directeur der maatsch. G. waren
uitgekeerd.
K. IJ. als getuige gehoord, deelde
mede dat hem net ge«d was toegezon
den om aan bekl. uit tc keeren.
Het O. M. vorderde 9 maanden ge
vangenisstraf met aftrek van de pre
ventieve hechtenis.
Do verdediger mr. Blankevoort,
ploitto vrijspraak en verzocht de on
middellijke invrijheidstelling van zijn
cliënt. De rechtbank wees dat voor
stel af.
RADIO.
Pogingen worden in het werk ge
steld om hier ter stede tc komen tot
het oprichten van ©en plaatselijke
Amateur Radio Vereeniging. Hiertoe
wordt 6 Februari een vergadering be
legd in St. Bavo.
DE NIEUWE GEDACHTE. - Zon-
d« grniddag 4 Februari te 0 uur. zal
vanwege „De Nieuwe Gedankte" in
het gebouw v. d Protestantenbond
spreken A. K. KI cere koper over „Een
Kindervraag". Muz. Medew. van
Mevr. Ro Gomperts.
Rcsfctszaken
OPLICHTING. Voor de Arrond.-
Rechtbank te Breda had zich. te verant
woorden een 23-jarige kantoorbediende
uit Den Haag, een oplichter, d;e het land
doorreist met prak ijken zooals hij jj.
September te Zevenbergen heeft uitge
haald.
Den i3dcn September van het vorige
jaar belde bekl. van uit Amsterdam den
correspondent der Ilanzebank te Zeven
bergen op. Hij deelde hem mede, te spre
ken namens de Amstcrdamsche Crediet-
bank. gaf hem namens die instelling op
dracht. om aan J. Willems, vertegen
woordiger der Algemcene Verzekerings-
Unie een chèque groot f 720 uit te beta
len, waarna hij den correspondent vroeg,
van welke bank hij dekking verwacht
te. Na dit tclephoongesprek reisde bekl.
naar Zevenbergen, gaf zich daar uit voor
Willems, liet zich in een hotel aldaar als
zbodanig inschrijven, en vervoegde zich
bij den correspondent.
Dezen zeide (hij, dat hij een chèque
kwam innen en wist wat er reeds voor
advies was gezoigd, waarop hij hem ver
toonde een ge typten briei met het be
drukte hoofd „Algemeene Verzeke-
rings-unie", gedateerd Amsterdam 14
September 1922 cn geadresseerd Den
lieer J, Willems, Zevenbergen" en on
der meer inhoudende „wij zenden u een
cheque groot 720 aan uw order en on
middellijk betaalbaar by de Hanzebank,
Zevenbergen, daar reeds voor advies is
gezorgd."
Bekl. had den brief, door hem geheel
aldus ingevuld, onderteekend met „p.p.
Behoorlijk was het stuk voorzien van
een 10 cents plakzegel.
Huismans geloofde in papier en per
soon en stelde hem j"'72o tei hand.
Beklaagde bekende onverschillig. Hij
is door de Amsterdamsche Rechtbank
eens voorwaardelijk veroordeeld, doch
.heeft reeds verscheidene vonnissen ach
ter den rug.
liet O. M., waargenomen door mr. E.
baron Speyart van Woerden, eischte we
gens oplichting een jaar gevangenis
straf.
Uitspraak 12 Februari.
uit üe umstreRen
ZAND VOORT
Onderling Hulpbetoon
Tot candkiaten voor de functie van
vice-voorzit ter (vacature Martens)
zijn gestold© lieeren C. Siegers en H.
Bluys. De heer C. Siegers neemt zijn
candidatuur echter terug.
Tot commissaris werd gekozen de
heer J. Draayer, terwijl de jaarver
gadcring voor bode een keuze zal
moeten doen uit de lieeren J. Schaap,
J. van den Schinkel en P. Koning.
Personalia. Met ingang
van 1 Februari 1923 werden tot vast
werkman bij de Gemeente benoemd:
C. Draayer, J. Koper, E. Keesman, A.
Koper en A. Keur.
Collecte. Aan het bestuur
van de stichting „Tehuis voor alleen
staande Blinden" te Wolf hezen is
door B. en W. vergunning verleend
tot het houden van een collecte op
Woensdag 21 Maart a.s.
EEN RIJWIELPAD LANGS DEN
ZEEWEG.
Overeenkomstig liet schrijven van
het Gemeentebestuur van Bloemen-
daal werd ook door Zandvoort be
sloten het. Oostelijk trottoir van den
Zeeweg tot rijwielpad te laten in
richten. Naar we vernemen is d?
bedoeling op het midden van het
breede trottoir een afscheiding te ma
maken, opdat botsingen tusschen
wielrijders voorkomen worden.
u duizendmaal", zei ze impulsief. „Ik
heb er eon voorgevoel van dat het ein
de nadert en dat wij binnenkort wel
wat meer zullen hooien".
Isaacson knikte ernstig.
„Hel is mogelijk zei hij met ge
dempte stem, „maar u moet op alles
voorbereid zijn. Ik wil u niet bang
maken, ik wil u alleen maar waar
schuwen. Het kan zifn dat er nog
meer vreemde dingen met betrekking
tot die zaak zullen gebeuren als ik
roe niet ncei erg vergis zullen we voor
de grootste verrassingen komen te
staan".
Hij keek haar met zijn kalme, hel
dere oogen aan aisoi hij zijn woor
den kracht wiide bij zetten.
Toen veranderde ztin gezicht in een
oogenblik en hij lachte en zag er uit
u!s een gelukkigo jongen.
„Gaat u ine-:, als u klaar is", zei
hij, „dan zullen we samen die nieu
weling eens een lesje geven".
Samen liepen ze de gang door en
kwamen zoo weer in het atelier uit.
Hun enscèneering was al klaar een
llollandsche kamer met eiken betim
mering. zware stoelen en tafels en het
onvermijdelijk© spinnewiel naast een
open haard.
Aan de .mdere ziide was cm groot
raam dat biina tot on den grond c,-.-
to en daardoor zag men een llo'.-
landsch winterlandschap'van weilan
den en bevroren slooten onder een
Dingen die niet iedereen weet.
UITVINDINGEN EN ONTDEK
KINGEN.
Niets van wal de menschheid bezit,
heeft zij het begin van haar verschij
nen op aarde meegebracht Niets dan
de aanleg en de geschiktheid om zich
alies eigen te maken, te ontdekken en
uit te vinden.
Ontdekkingen noemt men
die dingen of eigenschappen, die reea»
bestonden en aan den menscli hetzij
bij toeval, hetzij met opzet ontdekt
zijn. (De ontdekking van Amerika.
Columbus ging er doelbewust
op uit om het land, dit hij wist dat
zich ergens in den Oceaan bevond, te
vinden).
Uitvindingen z.jn voortbreng
selen van den menschelijken geest,
die voorheen niet bestonden, die door
liet menschelijk vernuft gel-oren zijn.
blechts van een betrekkelijk gering
aantal ontdekkingen en uitvindingen
zijn de namen van degene, die ze de-
de, bekend.
Eenige der uitvindingen, die een
vrij plotselinge verandering iu het le
ven hebben geroepen en nieuwe toe
standen en verhoudingen hebben te
weeg gebracht, zij zeker wei de uitvin
ding der boekdrukkunst, der vuurwa
pens, der stoommachines, der tele
graaf en telefoon. Reeds 111 de oudste
tijden wa6 het vernuft van de men
schen nuttig werkzaam. De oude
Bgyptenaren vonden in 1390 jaar voor
Christus al het glas uil. Omstreeks
575 v. Chr. ontdekte Thaiis van Milete
hei bestaan van het magnetisme.
In dit artikeltje willen we eenige der
meest bekende uitvindingen en ont
dekkingen geven met den naam van
den uitvinder of ontdekker en zoo mo
gelijk het jaartal.
Dat de Ouden al op een zeer hoog
peil van ontwikkeling stonden, voor
al ook wat natuurkunde en astronomie
betreft, laat het hieronder volgende
staatje, hetwelk de meest bekende uit
vindingen en ontdekkingen bevat zien.
Het glas en het magnetisme noem
den we reeds.
Omst. 560 j. v. Chr. Zonnewijzer
door Anaximander.
350 j. v. Chr. Destillatie door Aristo-
teles.
334 j. v. Chr. Bolvorm der aarde
door Aristoteles.
325 j. v. Chr. Aswenteling der aarde
d'.or Heraclides.
2607 v. Chr. Beweging der aardo om
de zon door Aristarchus v. Samos.
260 j. v. Ghr. Papier uit Hennep door
de Cliineezen.
250 j. v. Chr. Werking der hefboo-
inen door Archimedes.
150 j .v. Chr. Hevel, waterrad, He-
ronsbal door Hero van Alexandrië.
130 j. v. Chr. Stereografische kaar
ten projectie, praecessie an de nacht-
even Ingspunten door Hipparchus van
AO-xandrie.
89 j. v. Chr. Verwarming door heete
lucht door Sergius Orata.
10 jaar v. Chr. Breking der lichtstra
len door Cleomedes.
Na Christus.
20 Hydraulisch cement door Vitru-
vius.
750. Sterkwater, koningswater, hel-
sc.iie steen, sublimaat door Geber.
950 Vitriool-olie, alcohol dooi Ilha-
zes.
1010 Klavier door Guido van Arezzo.
1050 Vergrootglas door AJhazen.
1260 Arsenicum door Albertus Mag
nus.
1230 Brillen door Allessandro de Spi
na.
1300 Buskruit in Europa, waar
schijnlijk door Schwartz.
1420 Zoutzuur door Baeilius Valen-
tïnus.
1430 Boekdrukkunst door Laurens
Koster.
1483 Etsen op koper door Wences-
laus.
1510 Lakuurwerk door Peter Hen-
lein.
iöiu Waterturbine door Leonardo
da Vinei.
1518 Luchtketel van de brandspuit
door Plainer.
1530. Trupbevveging van het spuirad
door Jiirgens.
1510. Z-.vavelaether door Valerius
Ccrdus.
1557. Kwikzilver en goudwinning
door amalgamate door Bartolomé do
Medina.
grijze lucht.
Het meisje, Maston Gore stond voor
op hei tooneel en nam all©» goed in
zich op terwijl Tom llunter en een
lange dikke man, gekleed als een Hol-
landsche hoer. haar uitlegden wat ze
doen moest. In haar hand had ze haar
„rol", met de schrijfmachine geschre
ven. De groote llollandsche hoer, in
de geschiedenis Muriel's strenge va
der, en in het particuliere leven Char
les Bronson, een beroemde filmacteur,
boog voor Muriel toen ze naar hen toe
kwam.
„Zoo, is u daar', zei hij, „dan kun
nen we beginnen."
Muriel knikte, liep het podium op
en ging op een grooten stoel zitten. Ze
trok het spinnewiel naar zich toe en
begon te spinnen. Er werd veronder
steld dat ze nu aan haar liefste dacht
en aan d* strengheid van haar va
der. die hen scheidde, en terwijl ze
zat te spinnen kon mWn de ontroering
en het verlangen op haar gelaat le
zen en kwamen er tranen in haar
oogen.
„Schitterend", fluisterde Isaacson
tegen Tom. „Dat zal een van de beste
looneelties van de film worden. Hee-
lemaal niet overdreven. Let eens goed
op, juffrouw Maston Gore, hoe juf
frouw Moor© de goede gelaatsuitdruk
king weet te kriigen. Denk er nu aan
u is de ondeugende zuster van juf
frouw Moore's aanbidder. U is geko-
1560. Bisiriuih floor George Agrlcola.
1561. Kantkloppen door Barbera
Ukmann.
1590 Microscoop door Zacharias Jan
sen.
1596. Rekenen met decimale breuken
docr Stevin.
1604. Valnetteo door Gaiiieï.
ItOS. Verrekijker door Lippersheim.
1611 Astronomische verrekijker door
Kepler.
1614 Logarithmen door Napier.
1618 Wet v. d. breking der lichtstra
len door Snellius.
164!. Barometer door Torriccli).
1619 Brandspuit door v. d. Ileyden.
itód. Luchtpomp door Ollo van* Gue-
I icke.
1650. Tooverlantaaru door Kircher.
1656. Slingeruurwerk door Uuygens.
1661. Manometer door OUo' van
Guericke.
ÏOÖO. Phosphorus door Brand.
167li. Etsen op glas door Schvvank-
haidt.
1676. Repetitiehorloge door L.vrlow.
1677. Laaddraden door van llarnm.
U-80. Stoomketel door Dc-uis Papin.
1682. Met der zwaartekracht door
Newton.
1690. Theorie der lichtgolven door
II uy gons.
In de 18de eeuw is ©e weienschap
ook met groote schreden vooruitge
gaan. De eerste helft bracht ons o.a.
de ventilator door Parteis, porcelein
door J. F. Bö'tger. de semvork door
John Shore; de kwikthermometer door
Fahrenheit, eigen beweging der vas
te sterren door Edmund llaliey; ket
tingponten door Graaf Muurits van
Saksen; schecjochronomeier door
John Harrisson; wrijvinge-electrisccr-
macliin© door Hansen, Winkler en
Brose; verwarming door »toom door
W. Cooke; Leidsche fiesch door von
Kleist, Cuneus, anderen noemen Mus-
6clienbroek; suiker in c.eu beetwortel
Hoor Marggraf; Platina door Antonio
de L'lloa. De tweede helft vond (ie ons
zoo bekend© Bejamin Franklin en
James Watt, Nicholson en Jeuuer aan
het werk, die ons respectievelijk gaven
den bliksemafleider, de stoimmachin©
en copiéermachine, de schaalareomc-
ter en de koepokinenting; tusschen
de jaren 1750 en 1800 werden verschil
lende spinmachines samengesteld o.a.
door J. Hargreaves, door R. R. Ark-
wright, door S. Crompton, verder vond
Aveiibrugger de percussie )in de ge
neeskunde); Jos. Priestley 'le zuurstof;
Macbride de snellooierij; de gebroe
ders Montgolfier de luchtballon, A.
Galvani de naar hem genoemde
stroom; Claude Chappé de optisch-
inechanisclie telegraaf, Alovs Senefel-
der de lithografie, Will Murdoch de
gasverlichting en Robert de papier
machine.
De eerste onderzeeeciie toipedoboot
werd in 1801 gemaakt door Fulton. In
de 19de eeuw volgen de uitvingen en
ontdekkingen elkaar bijna jaar op
jaar op. Het stoomschip door Fulton,
de galvanische telegraaf door Somme
ring, de Camera lucida door Wollas-
ton de snelpers door König, de veüig-
heidslamp door Humphrey Davy, hot
electro-raagnetisme door Oersted, len
ze voor vuurtorens door Freenel, do
zetmachine door Church, de electro
motor door Faraday en Barlow, dc lo
comotief (voor den eersten spoorweg
van Liverpool naar Manchester) door
G. Stephenson, de stoombi-andspuit
dooi- Braithvaite cn Ericsson, stalen
schrijfpennen door Perry, phosphor-
lucifers door Kammerer, electrisobo
telegraaf door Gauss en eber, de
steieoscoop door Wheatstone, de naai
machine met 60huitjc dooi Hunt en
Howe, de electromagnetische schrijf-
telegraaf door Moree, photografie op
pupier door Fox Talbot, Ozon door
Schönbein, electrisch glocihchl door
Starr, rotatiepers door AppJegarth,
rijwiel met trappers door Ph. M.
Fischer, letterdruktelegraaf door
Hughes, linoleum docr Walton,
aethernarcoee door Jackson, chloro-
fo'-mnarcose door Simpson, antisepti
sche wondbehnndeling door l.bter,
schrijfmachine door Shoies, Soulë en
Glidden, dynamiet door Alfö Nobel,
phonograaf door Edison, microphoon
door Hughes, electrische accumulator
door Gaston Planté. tuberkel en chole
ra bacil door Koch, tetanosbaci' door
Nicolaier. diphtheriebacil door Lóffler
gasgloeilicht door von Wclsbach,
grammophoon door Berliner, influcn-
zabacil door Pfuffer, pestbacil door
Yerein, Kilasato, Röntgenstralen of
X stralen door Röntgen, lichlgenccs-
methode door Finscn, radium door
Curie, draadlooze telegrafie doer Mar
coni.
1900 bracht ons nog niet veel, do
menschen hebben het nu le druk met
vernielen in plaats van met opbou
wen. we willen alleen maar nemen,
het Wolframlicht door Jast en Hana-
man, het motorvliegtuig door de ge
broeders Wright, de photografie in
natuurlijke kleuren door A. en L. Lu-
rniere, het salvarsaan deur Ehrlich en
Ilata, radium als inc-taai door me
vrouw Curie on Debierne (1912).
men om haar le plagen ©n om naar
slecht nieuws van uw broer te vertel
len, waar niets van aan is. Nu moet
u naar den achterkant gaan cn als
ik in mijn handen klap moet u door
het raam gluren".
Het meisje liep weg en verdween.
Muriel ging door nul spinnen tot ze
tenslotte het spinrokken in haar
schoot liet val!en. Het wiel stond stil
en vermoeid liet to haar hoofd tegen
de rugleuning van den stoel rusten.
„Lieiste. mijn liefste, wuur beu je?"
zei zo hardop en /.ca» nauwkeurig,
dat de meuschen die later de film za
gen ca goed opletten, van haar lip
pen konden aftezen wat ze gezegd
had.
Toen klapte Isaacson in de handen.
Onmtddellk verscheen er tete don
kers tegen het raam aan de achter
zijde. t oen werd er een gezicht tegen
het glas aangedrukt, net op het
oogenblik dat Muriel zich omdrauide
om naar buiten te kijken.
Wat zij zag wat ze allèn zagen
wa© verbazingwekkend.
Het gezicht dat tegen het raam
werd aangedrukt was wel dat van de
dochter van Majoor Maston-Goro,
maar door het vreemd© licht als
dat er tenminste de oorzaak van was
was het veranderd in een grijn
zend boos masker, vreeselijk om aan
te zien. Er was niets jeugdigs en c-n-
deugene in zooals het moest zijn. In
