Van volle klassen.
BEURSOVERZICHT
HAARLEM'S DAGBLAD
ZATERDAG 3 FEBRUARI 1933 TWEEDE BLAD
Bladerend in het boek der geschie
denis, slaat ge wc, eens een bladzijde
op waarvan ge erkennen moet, dat
ze in uw tijd geschreven had kunnen
zijn. Midden in het verleden, wordt
ge verrast door een opmerking, die
gc hier niet verwacht had, en opvat
tingen, die ge voor modern hieldt,
blijken u ook vroeger al te hebben
bestaan. Al wat oud is, dit wil ik
maar zeggen, is daarom nog niet al
tijd verouderd.
Om een voorbeeld uit de schoolwe
reld te noemen. Minder uren voor
bet onderwijs in 't Latijn, meer tijd
voor vakken waarin de gymnasiast
niet o£ nagenoeg niet onderwezen
wordt is dit niet een wensch van
dezen dag Voor een deel is dit ver
langen reeds ingewilligd, maar tevre
den is iedereen nog niet. Wie echter
mocht meenen, dat dit alles gloed-
nieuw is, vergist zich. Dezelfde beden
kingen, die sommigen tegenwoordig
tegen de inrichting onzer gymnasia
opperen, zijn in de achttienue eeuw
al vernomen. Let maar eei.s op de be
zwaren van Betje Wolff, zooals zij
die in ,,De Borger van 1780 aan haar
lezers ter overweging aanbied». Dat
er zijn, die ,,bij geDreK van eene gron
dige kennis der Latijnsché taal, noch
de lessen der professoren, noch dc
boeken verstaan", is haar ,,zo zeer
geen bewijs van ae kwaade inrigting
onzer Latijnsché schooien, ah wei
van de domheid of luiheid veeier jon
gelingen". Maar h'-n-op laat de voor
uit ziende schrijfster volgen„het is
nogthans eene beklaag'jke i> wel
ke ook den wectenschappen zeer na-
deelig is, dat de schooien zo moeten
ingerigt zijn, van zulk eenen tijd te
vorderen, zelfs bij zeer vlijtige en
gaauwc jongelingen, om alleen eene
taal te leereu, welke in haar zelve van
weinig andere waarde is, dan dat zij
tot een middel strekt ter verkrijging
der weetenschappen. Vijf of zes" jaa-
ren gesleten alleen om eene taal te
leeren, dio men in twee jaaren had
kunnen leeren, is een verlies van drie
of vier jaaren, welken men had kun
nen besteeden, om den jongeling, eer
hij naar de akademie gaat, de begin
selen te leeren der aardrijks-, wis-, na
tuur- en starrenkundemet elke be
ginselen voorzien, hij op de hooge
school komende, ten minsten een op
pervlakkig begrip hebben zoude van
veole dingen, daar hij nu niets van
weet, en welker kennis hem bekwaam
zoude maken om veole zaaken te ver
staan, welken hem nu van de eerste
beginselen verstaanbaar gemaakt
moeten worden". Ik denk er niet
aan deze beschouwing iu Laar geheel
voor mijn rekening te nemen, Betje's
opvatting van het Latijn louter als
hulpmiddel schijnt m wat al te een
voudig. Maar voor 't overige, meer
bepaald haar laatste ovnuerking heeft
haar waarde nog niet neelemaal ver
loren,
Hoort ge dus bij uw omgang met
het voorgeslacht wel eens een stem,
die u niet vreemd in de ooren klinkt,
het omgekeerde komt nu en dan even
zeer voorvreemd hoort ge op van
maatregelen, die al voorlang bestre
den en ten slotte als gevaarlijk af
geschaft zijn geworden. In het eerste
geval troost gc u met de 'les der ge
schiedenis, dat nieuwe denkbeelden,
I.
zij 't langzaam, veld winnen; in het
tweede geval betreurt ge het, dat we
een stap teruggaan. Om in de school
wereld te blijvende hooge regeering
zou de bedoeling hebben op de scho
len het aantal leerlingen per klas te
verhoogen. Hoe vol de nieuwe klas
dan worden zal, vraag ik niet. Het is
mij hier niet om bijzonderheden te
doen, ze kunnen den lezers van dit
blad bekend zijn. Maar bij het hooren
aer oooze piuimcn ncrinuerue ik mij 111
m ouae arcnieven Het een en anüer
over volle aiassen ..evoacen te üeo-
oen, en mijn aanteexemugen overtuig
den me ai heel gauw, uat de ouue
tyd ook al zyn eerwaaroig hoofd be
denkelijk gesuiud Leeit over zoon
dichte oevolkmghet onderwijs leed
er onder. Ik uacht zoo, dat net met
onaaidig was dit hier even op te mer
ken. Ln dab zich zacht spiegelt, die
zich spiegeit aan het verleden, zou
een moralist er bij voegen.
j-erst nam ik de „Arithmetic» ofte
Rekenkonst uit mijn boekenkast.
.Niet om er in te lezen. Het is wei een
aardig boekje, een „korte aanleiding
tot de beginselen der CylferKonst, al
leenlijk die Regels en raagstukken,
die in de .Negotie voorvallen tot
dienst van de Leergierige Jeugt, een
voudig voorgestelt Maar het is ee-
mgszins verouuerd, het dagteekent
van omstreeks 1700, en al was de
schrijver, Jan Maromer, in yn leven
een Deioemd „schryvmeester en pen
ceelschrijver toch geloof ik niet, dat
het veel Kans heeft op onze goed be
zette scholen weer ingevoerd te wor
den. Dat zou een kostbare maatregel
worden. Ik haalde het Jieen voor
den dag om het aaidige titelprentje
weer eens te bekijken en het den heer
esseling te kunnen geven met vrien
delijk verzoek dit oude schoolvertrek
voor u te willen nateekenen. Ik tel
aan de lange tafels 37 leerlingen,
maar ze laten zich niet allemaal zien.
Maronier beweert in zyu boekje, dat
„in tal en maat, het al bestaat",
maar de graveur van di* prentje heeft
zich vermoedelijk om maat en getal
niet bekommerd en alleen maar een
indruk willen geven van een school
lokaal van zijn tijd- Wie naar juiste
getalleu vraagt, zal in de archieven
een onderzoek moeten instellen.
In de zeventiende eeuw vond ik in
de diaconieschool drie overvolle klas-
In Mei 1693 was het den onder
wijzers te machtig geworden, zoodat
met hun drieën klagen „also 't ge-
van de kinderen om dagelijks te
leeren tot 372 waaren ve. meerdert,
haar onmogelijk zijn, om meer als
300 kinders te kunnen onderwijzen".
Ieder van hen 100 kinderen, deze on
derwijsmannen hadden gelijk, hier
baatte plak noch roe, en de vorderin
gen der leerlingen evenals de opge
wektheid der leermeesters moeten bij
zulk een toestand gering zijn ge
weest. Hoe hierin verbetering te
brengen? Meer leerkrachten? Het mid
del, dat werd aangewend, was goed-
kooper. „Ln is verstaan", aldus luidt
het gemoedelijk, „dat bij provisie soo-
veel kinders soude leeren, als sij mag-
tig waaren, en de rest overig laten
tot nader resolutie". Dit was toch een
oplossing? „Tot nader resolutie" zou
men de rest de rest laten. Hoe lang
deze provisioneela toestand geduurd
heeft, weet ik niet. Maar een nader
besluit liet wel eens geruimen tijd op
zich wachten.
Intusschen hoede men zich voor de
gevolgtrekking, dat het op de andere
scholen in deze dagen ook wel zoo'n
gedrang zal geweest zijn. Armenscho
len verkeeren in dit opzicht in de
minst gunstige omstandigheden, en
waar geen wettelijke regeling is, loopt
de maat ras over. De latijnsché
school werd, uit den aard der zaak
nder druk bezochthier hoort
m wel eens klagen over een tekort
n leerlingen. Ln de talrijke parti
culiere scholen en schooltjes zullen
evenmin aan ovenbevolking geleden
hebben. Talrijke schooltjes. In een
notarieele akte van 20 Juni 1634 ver
klaren twee personen, dat zij „sijn ge
weest tot de na ervolgende publilcq
en openbaere schoolmeesters, bij de
schoolarche deser stadt tot de jonge
jeucht en andere persoonen daertoe
■ersocht werdende, geadmitteerd
sijn"- Meesters dus, die met toestem
ming van scholarchen, een schooltje
dreven. Do comparanten wilden weten
waar de zoon van don schilder Frans
Pieteraz. Grebber school had gele
gen, en vinden inderdaad den onder
wijzer, dio hun verklaart, dat de
„voorschreven soon tot syncn huyse en
schoole gegaen heeft den tijd van se
ven maenden". Intusschen hadden zij
al een bezoek gebracht bij „meester
Jaan bij de Cruyspoort", bij een ande
ren „meester Jan op 't bakenist bij
de kerek", bij een derden „meester
Jan de cromme op 't hooft" en bij
nog andere met andere namen „mees
ter Willem in de agterstraaten
„meester Zwaert in de corte Seyl-
straet en meester Caerl ten selvcn
huyse". Goed geteld zijn 't er acht en
twintig, de armenschool op 't Pand en
de latijnsché school meegerekend.
Zoo klappcu deze argeloozc akten wel
eens uit do school, om ons bijzondor
heden to vertellen, die wij elders te
vergeefs zoeken. Want de berichten
uit dezen tijd zijn schaars, het archief
van het .schoolmeestersgilde geeft
evenmin onderricht: wat zult ge hier
beginnen met. een „alphabetiscbe lijst
van dc loden, die hunne contributie
niet hebben betaald?" Wie hiervan
gebruik maakte, zou juist de trouw
betalende meesters niet kunnen noe
men. Maar in dc achttiende eeuw be
gint het te dagen. In 1757 worden hier
drie „publieke stadsscholen" opge
richt en dc „handelingen van de hee-
ren inspectoreri" noodigen u tot gras
duinen. Ze zijn kwistig met hun inlich
tingen, en vertellen u uitvoerig ook
vau bun strijd tegen volle klassen.
H. E. KNAPPERT.
HERSTEL VOOR RUBBER EN TABAKSWAARDEN.
OLIEWAARDEN LACER.
27 Jan.2 Febr. 1923.
De beurs heeft m de afgcioopcn
week, ui overeenstemming met de
sterk afwisselende toestarmeu m de
poiitiek, een zeer wisselvallig ver oop
gehad. Men had zich reeds eemgszin.-.
vertrouwd gemaakt met de bezetting
van het Roergebied, zoodat de berich
ten over de afsluiting van het doua
ne-cordon niet veel indruk meer inaak
ten, hoewel men het er algemeen over
eens was dat de ontwikkeling der ge
beurtenissen niet .geoohikt was om
een optimistische houding der beure
te verwachten. Daartegenover stond
evenwel dat men ook niet geneigd
was aan de sombere voorspellingen
dio omtrent de ontwikkeling der eco
nomische toestanden in Europa wer
den geuit, veel geloof te hechten, zoo
dat gedurende het grootste deel der
week de markt door de hieruit voort-
loeiende tegenstrijdige invloeden" in
evenwiont werd genouclen. De toe
standen op het gobted van handel en
nijverheid waren de laatste maanden
niet \erbeu-id, dan toch reeds in
zooverre opgeklaard dat gehoopt
mochtAvorden dat binnen niet te lan
gen tijd een einde van de slepende
crisis te voorzien zou zijn. Tot dit in
zicht waren ook de presidenten van
verschillende groote Engeleclte bank
instellingen gekomen, die bij de on
langs gehouden jaarvergaderingen al
len, op grond van hunno nauwkeuri
ge observatie van den handel, waar
toe hunne werkkring zeer waarde
volle gegevens verschaft, tot de con
clusie zijn gekomen dat oen langzame
verbetering in handel en industrie
valt te bespeuren.
Daarom is het dubbel te betreuren
dat thans door de gebeurtenissen in
het Roergebied weder een stagnatie
is ingetreden in den normalen gang
van zaken, want al mogon dan betere
tijden verwacht worden, zal toch een
krachtige opleving van den handel
niet kuünen plaats hebben, zoolang
in da verscherpte verhouding tus-
schen Frankrijk en Duitschland nog
zulk een groot element van onzeker
heid schuilt. De verdere val van de
Mark en de sterk gedaalde Fransche
franc zijn verschijnselen die de ver
warring nog doen toenemen.
Niettemin schijnt men in bevoegde
kringen nog niet aan een bevredigen
de oplossing der geschillen te wanho
pen en het stemt tot tevredenheid dat
de Fransche regeering nog steeds be
reid ia een redelijk plan waarbij ha
re vorderingen voldoende zijn gewaar
borgd, in overweging te nemen en ook
zelf reeds oen plan heeft opgesteld
waarbij reeds veel van de vroegere
eischen zijn vervallen. Ook op grond
van de te verwachten toestanden in
Duitschland schijnt een toenadering
tusschen beide partijen binnen niet
te langen tijd onvermijdelijk, want
Duitschland zal, wanneer de toevoer
van kolen uit het bezette gebied geheel
wordt stopgezet, wegens de daaruit te
verwachten ontreddering van de in
dustrie, wel tot onderwerping gedwon
gen worden. De Duitsche economisten
zijn het er allen over eens dat wan-'
neer geen kolen uit het Roergebied
meer kunnen worden betrokken, de
zes millioen pond sterling die dit land
per maand noouig heeft om dc beuoo-
digde kolen uit net buitenland te be
trekken, met zuilen kunnen worden
opgebracht en er ook géén uitzicht be
staat dal in het buitenland crediet
voor au doel zul worden verleend.
Mocht op ile afsluiting van het Roer
gebied een algeni ene staking worden
aigekondigd, dan zal, naar de moo
ning der deskundigen Duitschland
niet iu staat zijn de stakers te blijven
voeden, zeker niet wanneer nog ten
iiium-sysu'cm in het Roergebied wordt
ingevoerd. B.) dc ovcrdcuKiug tan ue
gevolgen die een langoren tegenstand
vuor uc Povoiiuug over zijn geheel
moei neooen, zul de Duitsciie regee
ring ongetwijfeld iedere gelegenneiu
die wordt aangeboden om tot een ver-
geujk ie koiiitn, gaarne aanvaarden,
daar een halsstarrig volhouden van
Duitschl.uiu slechts nieuwe rampen
kau veroorzaken, terwijl het van
Frankrijk niet te verwachten is dat
dit land spoedig op dén ingeslagen
weg zal terugkeeren.
Behalve deze overwegingen die geen
ongunstigen mvioed op hit koerspeil
hadden, waren de afgeloopen week de
berichten uit Lausanne een onder
werp van bespreking. Onbestemde
geruchten manMni melding van een
verscherpto verhouding tusschen En
geland en Turkije, waarbij de Moes-
soelkwestie een oorzaak Van oen ge
wapend conflict zou kunnen vormen.
Hierbij kwam nog dat een onduidelijk
telegram van Poïncaré oorzaak was
dat aangenomen werd dat Frankrijk
aan do zijde van Turkije zou staan,
op wellto geruchten de beurs Woens
dag een bepaald zwak aanzien had en
in nagenoeg alle afdeelingen, niet het
minst in die der oliowanrden, belang
rijke koersver'iezen worden geleden.
Gelukkig konden spoedig daarop meer
geruststellendo berichten over deze
kwee tie de beurs weder in even
wicht brengen, zoodat de koersverlie
zen weer konden worden ingehaald,
hoewel in de meeste gevallen r.et
koerspeil der vorige weck niet kon
worden bereikt.
Van de Holliiudschc industrieele
aandeelen waren Jurgens-waarden ge
'lig lager op het officieele bericht,
dat, niettegenstaande de te voreD
meermalen verspreide geruchten van
het tegendeel, de dividenden op de
preferente aandeelen dezer Mij. met
zullen worden betaald. Den laatsten
dag verbeterden de koersen belang
rijk waardoor de gewone aandeelen
tenslotte 51 3/4 tegen 50, de pref. A
63 3/4 tegen 65, de pref. B. 57 1/2 te
gen 57 noteeren.
Aand- Gouda-kaarsen liepen van
97 tot 102 op. Aand. Philips lampen
konden, na een reactie van 229 1/2 tot
:15 5/8, tot 236 verbeteren.
Overigens waren de variaties in de
ze afdeeling onbelangrijk.
Ook in Am. industr. aandeelen wa
rn de koersverschillen niet groot.
Comm. Steels waren, in navolging van
New-York aangeboden, op de teleur
stellende ontvangstcijfcrs over het
ierde kwartaal -.22, dat vergeleken
over het vierde kwartaal nagenoeg
geen vooruitgaang aantoont. Men
wijt deze onbevredigende resultaten
aan de plaats gehad hebbende loons-
hcoglo^ van 20 en de hoogere steen
koolprijzen. Over het afgeloopen jaar
bedroeg bij een totaal aan ontvang
sten van ruim 101 millioen dollar, het
te kort voor de voorziening in het di
vidend bijna 11 millioen dollar. De
koers stelde zich ten slotte op 107 te
gen 107 3/4. SiucJebaker noteeren
119 7/8 tegen 117 7/8, Am. Smelting
58 1/4 tegen 55 1/2-
Cultuurwaarden hadden in den loop
der week, behalve van de politieke
berichten, te lijden van de minder
gunstige stemming voor het artikel,
•Joch tegen het einde der week kon
den de geleden koersverliezen weder
worden ingehaald op een verbetering
der suikerprijzen te New-York, waar
door aand. Vorstenlanden, na tu6-
ócnentyds tot 150 te ?yn ingezakt,
155 1/4 tegen 153 1/2 konden notee
ren.
H. V. A. noteeren 389 tegen 333,
Java Cultuur 304 tegen 301, Poer-
v. oredjo 69 14 tegen 6S.
Voor Mijnwaarden was in 't geheel
geen belangstelling en de koersver
schillen waren hiep zeer onbeduidend.
Petroleumaandeelen trokken door
de belangrijke koersverliezen welke
hierby piaats vonden, sterk de aan
dacht. i.en bepaalde oorzaak welke
deze belangrijke daling zou kunnen
iveereu werd niet vernomen. Wel
■eerde men dat de actie van het
bestuur der Koninklijke tegen de be
lastingplannen in Indie ondernomen,
medebrengt dat de koers der aandee
len moet worden gedrukt om aan de
argumenten meer kracht bij te zetten
en liet men de politieke berichten
betreffende de Moesoel-kwestie,
waarbij belacgiyke petroleumbelan-
gen zyu betrokken, als motief gelden,
doch meer dan gissingen kunnen deze
met worden genoemd, zoodat men
omtrent de ware oorzaak, zooals
steeds, in het duister bbjit tasten,
del kru worden aangenomen dat de
belangryke daling der Fransche
Franc ue arbitrage te Parijs m de ge
legenheid heeft gesteld, bclangryae
ten Koninklijke in het buitenland
verkoopen, hetgeen bij de toch
reeds zwakke marktstemming, tot de
reactie het noodige kan hebben bij
gedragen. Na een daling van 376 1/4
tot 340 (na beurs zelfs 332) kon op
de verhooging van den olieprijs in
Amerika weder een herstel intreden
tot 358 1/2. Geconsolideerde vielen
van 115 3/4 tot 104 en herstelden we
der tot 11" 3/4, Oiions noteerden 30,
24, 29 1/2.
Niettegenstaande uit Amerika be
richt binnenkwam dat men betreffen
de de ruboerrestricue tot overeen
stemming was geaomen en de mai kt
voor ruooerwaaruen op het mogelijk
vooruitzicht eener opüefnng dor be
perking eene reactie ondergaan had,
ncett toch de itngeisclie regeeiing be
paald dat de prouuctieoepeiKing over
net kwartaal ingaande 1 Febr. blijft
gehandhaafd, zoodat hierin een aan
wijzing worut gezien dat voovioopig
de productie met zal worden ver
groot en dus de rubberprijs zich de
eerste jaren wel op het egenwoordig
geldende niveau, dat voor de Holl
ondernemingen een tlinke winstmar
ge laat, zal kunnen handhaven. Het
verloop der koersen was hier in over
eenstemming met de geheele markt-
storaimng, met dit onderscheid dat do
verbetering tegen het einde der week
lucr krachtiger was dan in de overige
afdeelingen. Aand. Amsterdam Rub
ber noteeren ten slotte 147 3/4 tegen
147, Kendene Lemboe 175 tegen
159 1/4, Öost-Java Rubber 221 tegen
209, Silau Sumatra 103 1,4 tegen
100 1/2.
Sclieepvaartaandeelen, die d m laat
sten tijd niet zoo sterk meer ge
raagd werden omdat op de verbete-
ing in de vrachtprijzen vele opgeleg
de schepen weder m de vaart ge
bracht worden en daardoor de vracht
prijzen weder drukken, konden, na
tusschentijdsche re-etie weder iets
verbeteren, hoewe' de koersen der
vorige week niet konden worden be
reikt. Holl-Am. lijn noteeren 126 1/2
tegen 127 1/2, Kon. Boot 73 tegen
75 1/2, Scheepvaart Unie 107 1/2 te
gen 107 3/4, Rotterd. Lloyd 123 1/2
en 129.
'oor tabaksaandeelen was daaren
tegen de stemming zeer optimistisch
op de verwachting dat op de a.s. voor
jaarsveiling gunstige prijzen zullen
worden besteed n ook het rubberbe-
lang dezer Mijen. tot betere apprc
tie dezer aandeelen aanleiding geeft.
Aand. Deli Mij. noteeren 263 1/2 tegen
254, Deli Batavia 2S7 tegen 274 1/2,
Senembah 350 te een 329 3/4.
Thee-aandeolen Ondergingen weinig
verandering, ofschoon uc ondertoon
niet ongunstig is.
De korte opleving d<* Amerik.
spoorwegshares behoort weder tot 't
verleden en de koersen brokkelden
weder af, waartegen de beter© spoor
wegontvangsten geen stimulans kon
den vormen.
Geld op prolongatie 3
Stadsnieuws
Verschenen is het programma voor
het jaar 1923.
Er is geen antwoord ingekomen op
de prijsvraag:
Eene oordeelkundige beschrijving
van de onderscheidene geestelijke
stroomingen in den kring van het
Protestantisme :n Nederland sedert
het begin der 19de oeuw.
Uitgeschreven blijft de volgende
'prijsvraag:
Om beantwoord tc worden vóór 1
Januari 1924:
„De verlossings- en heilsgedachte
uit Vrijzinnig Protestantse! oog
punt".
Als nieuwe prijsvraag, ter beant
woording vóór 1 .human 1925, is uit
geschreven:
„Het Christusprobl ccm zijn kern
en zijne bcteekenis voor het geeste
lijk leven dor menschheid".
De prijs voor het best en voldoend
gekeurd antwoord op deze vragen be
staat uit een gouden eerepenning op
den stempel des Genootschaps gesla
gen, ter innerlijke waarde vau vier
honderd gulden, of, zo© men daaraan
de voorkeur mocht geven, in vierhon
derd gulden. De prijs wordt uitge
keerd, zoodra ue bekroonde verhan
deling voor de pers geroed is.
De verhandelingen moeien gcschro-
ven zijn in iiet Nedcrlan iscli, Latijn,
Fransch, Engelsch of Iloogduitech.
„KUNST ZIJ ONS DOEI.". Voor
de leden van liet teekencoliege „Kunst
zij ons doel" en genoodigden liield in
het Waaggebouw Vrijdagavond da
heer H. llijenbroek oen lezing over
„de kleuren in het dagelijkse! leven",
Spr. deed opmerken dat licht en kleu
ren niet buiten elkander kunnen cn
dat de kleur in het leven het licht in
het leven is.
Voorts deelde hij bijzonderheden
mede aangaande het meten van do
helderheid der kleuren en werd door
hem uit eergevoel hoe de kleuren al
lerlei contrasten tc voorschiin roepen.
Dan kwam spr. op do wording, de
vorming cn den aard vun de onder
scheidene verfstoffen: de aard verven
en de dierlijke kleurstoffen. Met een
verklaring te geven van het effect dat
er mede wordt bereikt eindigde spre
ker.
CAPET-KWARTET.
Woensdagavond a.s. zal in den
Stadsschouwburg het 4c abonne
mentsconcert plaats vinden, georga
niseerd door de Holl. Concert-direc
tie Dr. G. de Koos.
Het beroemde Capet kwartet be
staande uit de hoeren: Luciën Capet,
Maurice Hewitt, Henri Bonoit, Ca-
mille Deiobelle, zal kwartetten ten
gehoore brengen van: Mozart, Beet
hoven' en Ravel.
De muziekrecensent van het Va
derland schreef o.m. over hun con
cert in den Haag: „Gocn oogcnbllk
wordt de spanning verbroken. Men
heeft onze oude jonge vrienden vor
stelijk ontvangen en 't kostte moeite*
van hen te scheiden. In één woord,
het is een onvergetelijke avond ge-
MACN ETISME.
Er is een bijeenkomst georganiseerd
;iie zal gehouden wordenvop Maandag
5 Februari in het Brongebouw.
Als spreker zal optreden de heer L.
Groeneweg, Amsterdam, voorzitter
an de Vereeniging voor Psychisch
onderzoek en toegepast Magnetisme
over: „Magpetisme", als vervolg vun
do lezipg gehouden 28 December Jl.
De gelegenheid is opengesteld aan
genoemden heer vragen tc stellen en
van gedachten te wisselen.
Het Comité bestaat uit: mevrouw
douair. Haitsma MuiierBuroncsso
Sytzaniu. Mevrouw Teding van Berk
hout -Takranen. Mejuffrouw J. v. d.
Mersch en de heeren W. v. Liemt, B.
W. Lasschuit en Joh. Braakman.
Haarlemmer Halletjes
EEN' ZATERDAGAVONDPRAATJE.
Eeuige lezeis van deze rubriek vra
gen, hoe het toch komt, dat zij niets
meer over de krans lezen en brengen
mij daarmee in moeilijkheid. Er om
jokken wil ik niet, andere had ik kun
nen antwoorden, dat de familièn Hup-
stra en Hopma bii hun doorreis in het
bezdi c Roergebied waren gekomen
en daar door de Franschen gevangen
gehouden, omdat Hupstra gezegd had.
,.d© frank is da'endehetgeen de be
zel iingstroepen hadden verstaan als:
„Frankrijk is dalende" want Hup-
stra's Fransch is eenmaal sleedt, soms
üenk je. dat het Neocrlandsch is en
een anderen keer lijkt het meer op
Engelsen. Enfin, dit verhaal zou, nog
wat uugesponnen, een zeer aanneme-
lyken indruk gemaakt hebben en niet
dwazer geleken, dan soortgelijk©
sproukjes uit de Roerstreek, die men
op den rug van de Franschen schuift
Maar liet zou niet waar zijn ce-
weest en daar ik niet hou van jokken,
heb ik de vragers daarmee dus geen
rad voor de oogen gedraaid. Niette
min was er een gewichtige reden
waarom de krans iu zoo lang niet bij
elkaar is geweest. Onder het zegel
van de diepst© geheimhouding zal ik
het dan maar zeggen: er is oneenig-
heid ln de krans geweest Tusschen
mevrouw Hupstra en mevrouw Hop
ma. Dat kvvnm zoo. De eerste had op
Dinsdag een bezoek gebracht bij me
vrouw van Stuiteren en daarbij een
oogenblik gesproken over de laatste,
de laatste was Wo nsdag op visite ge
weest hij mevrouw van Stuiteren en
die had haar toen verteld, wat de
eerste over haar gezegd had. Waar
over het precies ging weet ik niet
meer maar er kwam een nicht
bii ie pas van mevrouw Hup
stra en dat moet u rrnni' voldoende
Wi'/t'ii. Mevrouw Hupstra is toen ver
ontwaardigd bij tante Koosje, de
vrouw vun neef Wouter gekomen en
'die heeft gezegd: „och, dat moet een
misverstand wezen, ik zal wel eens
naar mevrouw van Stuiteren toe
gaan", en toen is die weer naar me
vrouw Hopma toegegaan en al die
besprekingen hebben ('t lijkt Lausan
ne wel) de zaak nog veel verwarder
gemaakt en de twee vriendinnen van
jaren her zouden voor eeuwig, be
trekkelijk eeuwig dan, gezworen vijan
duinen zijn geworden, daar geen van
beiden de minste wou zijn, wanneer
aoor de tussetienkomst van iniju
vrouw niet ©en briefje geschreven was
door mevrouw Hupstra aan mevrouw
liopina en omgeKeerd, dat de schrijf
ster nooit iets onvriendelijks bedoeld
of gezegd had en vervuld was van
vriendsciiappelijk© geverwens voor de
geadresseerde. Deze briefjes werden
op een Zaterdagmiddag te 2 uur pre
cies geschreven, te halfdrie gingen de
twee bezorgers van huis en ontmoet
ten elkaar dus precies op het midden
van den afstand; te kwart vóór drie
zaten de beide dames elk haar briefje
te lezen en te drie uur had er bij mijn
vrouw oen verzoening plaats, rijkelijk
door the© begoten ep met koekjes ge
voed. Maar mevrouw van Stuiteren is
in ongenade gevallen bij beide par
tijen, voor goed, zoodat liet wel
zes weken duren zal. vóórdat die weer
bezoeken krijgt.
En daar kleine oorzaken groote ge
volgen hebben, is dit geschil aanlei
ding geweest, dat wij tot eikaar zei
den: „waardoor ontstaan misverstan
den?" doordat menschen elkaar te zel
den ontmoeten. Onze kransbijeenkom
sten moeten dus vaker plaats heb
ben e.» uaai'LMn zal er nu ïeaere
week krans zijn, wanneer er namelijk
niets tusschenbeide komt en oni wat
,fwisseling iu onze gesprekken te
brengen, zullen ook onze kinderen,
.oor zoover wij die hebben en onze
kindskinderen, maar die bij extra bui-
tengi.wone gelegenheden, worden toe
gelaten
Neef Wouter was dit allemaal vol
strekt niet naar den zin. „W at hebben
wij, bezadigd? menschen, met al dat
onervaren jonge goed te maken!"
bromde hii en keek naar mijn zoon
Jan, die juist een cigaret opstak. Toen
moest ik toch wei even Juciien. Jan,
die de volgende maand drie en der
tig wordt, ai acht jaar getrouwd is
en drie kinderen heeft, ingedeeld bij
het onervaren jonge goed 't was
wel ccn beetje komiek en ik vreoede
al, dat Jan niet zou kunnen laten, om
neef Wouter eens onverholen van
antwoord te dienen. Maar dat ge
beurde niet. Jan heeft zich aange
wend, uooi te zyn aan hel oor, dut
nee' Wouter is toegekeerd en zoo ge
beurde er niets anders, dan dat de
man, op zyn vraag iioe t met de kin
deren ging, ten antwoord kreeg.
„Qank u wei neet, 't jonge goed maaat
het besL Een beetje druk, een beetje
lastig en Kareitje heeft zijn vinger
aan de kachel gebrand, maar dat
komt vau de onervarenheid!"
Maar een ding is op verzoek van
Hopma, die een verstandig man is,
tot stand gekomen: a?s er kransavond
is, zullen wij aan twee tafels zitten:
jong by jong en oud bij oud. „Als je
dat niet doet", zei die wijze man, dan
beschouwen de jongelui het als dienst
en probeeren er op allerlei manier af
te komen. Een mensch zijn lust,
een mensch ziin leven. Laat ze vrij,
dan komen ze, leg ze aan de ketting
en zo vluchten".
Deze verstandige opmerkingen ver
wierven de goedkeuring van mijn
zoon. Jan, ofschoon wij dachten, dat
hij ze niet hoorde. Het is altijd een ge
vaar, wanneer er jongelui in de buurt
zijn, die immers nog heel duidcliik
kunnen verstaan, wanneer oudere
menschen met minder scherp gehoor
meenen, dat liet geluid hen niet be
reiken kan.
De toestand op dezen eersten krans
avond na de schrikkelijke oneenig-
hoid, was dus zoo: aan een groote,
ronde tafel onze oude krans, com
pleet, met mevrouw Hupstra en me
vrouw Hopma naast elkaar, ten
be:tje verlegen, zooals dat na een pas
totstand eekomen verzoening gaat,
maar ovtrigtns m de meest oivgcwek-
te stemming en stellig van plan om
nooit meer ruzie te krijgen. Op drie
meter afstands (meer kan niet door
i de afmetingen van de kamer van tan-
Ie Koosje; de tweede tafel, die van de
jongelui, vierkant, want onze schoon
dochter, de vrouw van Jan, had niet
de grootste stelligheid gezegd, dat een
ronde tafel nu toch wel heelemaal uit
de mode was. Zij en haar man zaten
daar nu samen, dan Egbert, de zoon
van Hopma, met zijn vrouw Lientje
van Lingen en Anton Hupstra, die
aan zijn eindexamen van de H. B. S.
toe is. Vera Hopma. die in de rechten
studeert, was ook uitgenoodigd. maar
niet eekomen: ze had een verhinde
ring tc Amsterdam, in verband met
de studio nu ja. mevrouw Hopma
had een kleur gekregen toen ze het
vertelde: het zal wel een pretje ge
weest zijn en Vera had geen lust in
onzen kransavond.
Wat m:i hél moest benieuwde was,
hoe de verhouding zou wezen tus
schen de twee kampen en of ze noti
tie van elkaar zouden nemen. Maar
tante Koosje, de gastvrouw, had met
groote tact een band geweven tusschen
de tafel van de oud© en die van de
jonge menschen de trekpot.
„Och Ir.entje, zou iii vanavond
thee willen schenken i" had ze ge-
vi iULgd ..Maar natuurlijk tante, als u
dat w il. En zoo kwam af en toe Lien
tot ons over en bracht zoo'n indruk
\-an jeugd en tiervallieheid mee. dat ie
hart ervan openging en het lieele ge
zelschap zich zeker voor de zooveel
ste irual weer afvroeg, hoe zoo'n al
lerliefst vrouwtic Egbert Hopma had
willen hebben. ..Ocli." had mini
vrouw een> gezcid. ..-ie vervelendste
mannen kruien altijd de aardigste
vrouwen." een van «lie opmerkingen,
waarop een verstandig echtgenoot
niet andere ingaat dan met een vol
slagen stilzwiigeti. dat hii veelbetee-
kenend mag maken als hii kan.
Toch ging het in het begin, in
weerwil van de thee van Lic-n van
Lingen. niet erg vlot. De jeugd kuchte
van de scherp.- tilx-.k. dk Wouter u.1
ziin lange - rookte en Wouter zelf
keek ontstemd naar de sigaretten, die
aan de jonge tafel bil nicnLrte gerookl
werden- Van tante Koosje wist ik,
dat hii die aanvankelijk in het gehee< i
niet bad willen koopen „die gek
heid, die onzin", had hii gezegd, wij
rookten sigaretten als kleine jongens,
wanneer we een sigaar nog niet aan
durfden; later keken we er niet
meer naar om...Natuurlijk had zijn te
genspartelen niet geholpen.
Maar het ijs werd gebroken door
Wouter, die na veel verzet, zich hrd
aangesloten hii den postcheque- en
girodienst .omdat tante Koosje ev zoo
veel gemak van kon neo'oen. „Je
kriigt drie papieren zei hii. „in
twee daarvan moet ie naam en voor
namen. beroep, straal, gemeente,
provincie, datum en jaar van geboor
te invullen. Ik heb er ook willen bij
zeggen. dat ik pijpen rook...."
..Dat weet de heele stad wel. neef."
zei het ondeugende Lientje en kuchte
om er medelijden mee te krijgen.
Maar Wouter, die een zwak voor het
lieve kind heeft, bles een geweldige
rookwolk in haar richting, waarin
zdi totaal verdween.
..Maar man," zei tante Koosje ver
wijtend.
„Dat ik pijpen rook", gine Wouter
onverstoorbaar verder, „blond haar
heb(„gehad" zei Lientje. die
weer voor den dag gekomen was,
half luid> cn eon tegenzin heb in bok
king. Maar dat was allemaal nog het
ergs-to niet Ik moest ook tweeanaal
verklaren, dat ik mii onderwerp aan
de bepalingen betreffende den poet
cheque- en girodienst, zooals deze zijn
of nader worden vastgesteld
„Orderwerp riepen al de man
nen. „Zoo staat het er toch niet?"
„Zoo staat het er wel degelijk".
„Maar dat heeft u heb jij) toch
niet geteekendl' galmde weer het
mannenkoor en toen neef Wouter
zweeg, declameerde het mannenkoor
„dat had ik nooit gedaan. Onderwer
pen
AJie vrouwen in de kamer glim
lachten. Die wisten van onderwer
ping meer af.
.Ja", zei Wouter eindelijk. „ik
Leu nu onderworpen aan den dienst
oer posterijen. Tweemaal. Ik ben een
povtchequeslaaf. een eiro-lijfeigene.
Nadat Alexander XI in Rusland de
lijfeigenschap heeft afgeschaft, heeft
de Nederlandsche posterii die weer
ingevoerd voortaan ben ik de on-
derwerpeüng van lederen besteller.'*
„In welk inarvroeg xni»n schoon
dochter aan den hoogereburgerscho-
lier. „schafte Alexander IT dc lijf
eigenschap af V
„Schoolmatres!" schold dezo.
„Je weet liet niet, mannetjo."
„Je weet het zelf niet."
„Ja, wie weet het eigenlijk welt"
vroegen verschillende stemmen. Muar
niemand gaf antwoord. Totdat op
eens een bedeesd stemmetje uit ©en
hoek van de kamer kwam: „wenn es
erlaubi is;. Het was Lotte, tiet
Duitsche dienstmeisje vun tunic Koos,
oie met een hoogrood© kleur op ant
woord wachtte.
„Natuurlijk Lotte", zei tante Koos
vriendelijk.
„Marz 1871 vcrschw nnden die
letzifii Spuren", zei 1-otte.
„Dus in Maart 1871", zei tanto
Koosje en toen met dc vriendelijk
heid, die haar zoo algemeen bemind
maakte: „dank je wch dat heb je
goed onthouden."
Maar toen ze de kamer uit wat.
moeet Anton het duchtig ontge'dcn
aan de tafel van de jeugd. „Jo hebt
ons", zei Lientje, „voorgoed gebla
mcerd, ik durf geen voet meer in
Duitschland zetten."
„Zool" vroeg de H.B.S.'cr„probcor
jij eens, of ze weet wanneer de slag
bij Nieuwpoort voorgevallen is?"
„In 17(10." riep oud en jong als uit
één mond. „D:t is", zei Hopma plech
tig, „het eenige jaartal, behalve 1923.
dat een goed Nederlander nog ont
houden heeft
De avond ging in opgewekt gesprek
voorbij. We vertrokken op het klok
je van elven. Al dc jongelui hebben
beloofd, terug 1c konu-n „En Veraf"
werd gevraagd, ,,'k Zal zien", zei
haar moeder ontwijkend. Studeeron-
Je i
chlci
l ik. Di
