OVER DE GRENZEN.
40e Jaargang
No. 12171
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
MAARDAS 10 FEBRUARI 192S
HAARLEM S DAGBLAD
o- ADVERTENTIEN: Van 1—5 regels fl.75; iedere regel meer 36 Cts. Reclames 60 Cts rer regel. Bij
(kom der gemeente) I3.671/,. Franco per post door Nederland f3.871/,. Afzonderlijke nummers 10.15. GeU- abonnement aanzienlijk rabat. Twaalfstuivers-advertentiën van Vraag en aanbod van 1-4 rece 60 Cto
tusireerd Zondagsblad, voor Haarlem en omstreken 10.571/,; franco per post 10.65. Post Giro 38810. per plaatsing, elke regel meer 15 Cts. a contant; buiten het Arrondissement dubbele prijs.
Uitgavo dor N.V. Lourens Coster, Oireoteur-Hootdrodacteur J. C. PEEREBOOK, Telefoon 3082 Directie en Administratie: Groote Houtstraat 93. Telefoonnrs. Redactie 600 en Admlnistratle724
BIJKANTOOR voor Santpoort, Velsen, Velscroord, Wijkerooü, IJmuiden, Beverwijk enx. DRIEHLIZERKERKWEG 2, VEL8EPI, TELEFOON 3S2
E^Ra l SL BLAD
Agenda
II e d e n.
MAANDAG 19 FEBRUARI.
Gemeentelijke ConcertzaalDe film
„TV? geslachtsziekten en hare gevol
gen", iialf negen.
Cabaret „Modeir". Raaks 13: Ma
tinee li uur; voorstelling 8 uur.
Tea room Luxor Theater, Groote
Houtstraat: 's middag6 3.30 5.30 en
's avonds S11 uur: Concert.
Cinema Palace Foyer: Middag en
Avondconcert 3.30 5.3U en 8—11 uur.
JBios co" »p- voorstel! i ngeu.
DINSDAG 20 FEBRUARI
Stadsschouwburg, Het Schouwtoo-
neel: „llard tegen Hard", 8 uur.
Schouwburg Jansweg: Dansavond
Edith von Schrenck, 8 uur.
Café Roodenburg, Spekstraat: N.V.
Mij „Do Toekomst", Mg. vergadering
van aandeelhouders, 8 uur.
N.V. „Polygraph": Alg. vergad.
van aandeelhouders ten kantore dei-
vennootschap, 8 uur.
Kerk der Broedergemeente, Park
laan: Lichtbeeldensamenkomst, 8 uur
Cabaret „Modern" Raaks 1—3Ma
tinee 3 uur- voorstelling 8 uur.
Tea-room Luxor Theater, Groott
Houtstraat's middags 3.305.30 c:i
s avonds 8—11 uur - Concert.
Cinema Palace FoyerMiddag en
Avondconcert ..305.30 en 8—11 uur
Cinema-Palace, Groote Houtstraat
Bioscoopvoorstelling, 8 uur.
Luxor Theater, oroute Houtstraat
Bioscoopvoorstelling, 8 uur.
Schouwburg 'e .vroon, Gr. Markt
Bioscoopvoorstelling, 8 uur.
Scala-Theater, KI. Houtstraat 77:
Bioscoopvoorstelling, 8 uur.
Velsen: Gemeenteraad, 7 uur.
HET „ROER" ZIT VAST. -
Weer is een week van wederzijd-
sche verscherpingen verloopeu en nog
staan beide partijen onverbiddelijk te
genover elkaar, la de maand, die
thans verloopen is. sinds de eerste
Fransche troepen in het nieuwe be
zette gebied aankwamen, ïb de bezet
ting door eenige stadia heengegaan
om nu tenslotte te worden tot een
poging tot breken van het verzet
eenerzijds, het hardnekkig volhouden
daarvan euderzij'ls. En danrb w n
zweeft het (Jonkbeeld van bemidde
ling, dat door de vasthoudendheid
in geen der beide kampen vasten voet
kan krijgen. Geen arbitrage, voor de
bezettingstroepen zijn teruggetrok
ken, zegt de Duitschc regeering.
Geen bemiddeling, voor de Duitschc
rogeering zich onderworpen heeft,
houden de Franschen vol. En tocli
gist het hier en daar. Van sommige
zijden (geen Fransche) wordt reeds
beweerd, dat Cuno in zijn verzet be
gint te verzwakken.
Hiervan zijn nog geen uiterlijke tee
kenen merkbaar, maar de jongste be
sprekingen te Londen licbbon het den
Duitsclicn regeerders zeker niet ge
makkelijker gemaakt. De positie van
Engeland in dit conflict is verre van
aangenaam. De regeering*. te Londen
is het met- eens met de wijsheid der
Franscho maatregelen, de belangen
van don Engelschen handel en de
Engelsche industrie liggen in een ge
matigd optreden, de Engelsche open
bare meening is voor een belangrijk
gedeelte tegen de Fransche politiek.
Om louter economische redenen ove
rigens. Zeer zeker niet uit medege
voel met den vroegeren vijand. De
lezer die de houding van het Engel
sche volk in do laatste dagen tegen
over de Duitscherts gadegeslagen
heeft, zal dit beseffen. Engelsche
sportmcnschen weigeren de Duitsche
vertegenwoordigers in vreedzame
kamp te ontmoeten, het denkbeeld
van eenige Oxford-studentcn om een
tiental Duitschen collega's gedurende
een maand gastvrijheid te verleenen,
heeft een storm van verontwaardigde
protesten doen opsteken- Dit zijn
kleinigheden, maar dingen, die beter
dan diplomatieke nota's bewijzen, dat
de herinnering aan het leed van den
oorlog ook in het gematigde Enge
land nog niet vergeten is. Maar het
Engelsche volk maakt zich tevens wei
nig illusies meer over het Engelsche
aandeel in de schadevergoeding en is
desnoods bereid het zonder Duitsch
geld te doen. Doch dan moet Euro
pa tot nieuwen bloei gebracht wor
den, zoodat Engeland dit geld op an
dere wijze, door vreedzamen liandel,
zal kunnen verkrijgen. En de Roer-
bezetting werkt belemmerend voor
het bereiken van dit doel. Met het
besef van deze stemming onder de
bevolking, moet de regeering te Lon
den een voorzichtigcn koers sturen,
want aan de andere zijde staat het
groote belang van het behoud der
Entente.
De wijze waarop bemiddeld kan
worden is nog niet gevonden, en alle
F logingen moeten schipbreuk blijven
ijden, zoolang de beide partijen op
het huidige standpunt blijven staan.
Maar do bemiddeling is ongetwijfeld
te verwachten wanneer een van bei
de den strijd opgeeft- En als het
eenmaal zoover is, na een, twee we
ken, na een maand, wie zal het zeg
gen, wie zal dan het verlossende
woord spreken! Do Volkenbond'! Dit
ware wellicht de beste oplossing.
Slechts een verbond van naties kan
eene overeenkomst samenstellen,
waarvan de naleving eenigszins ge
waarborgd is. Do Volkenbond alleen
is in staat, geheel nieuwe wegen te
banen, waarlangs do werkelijke Euro-
peescnc vrede tot stand moet komen.
Amerika is natuurlijk ook een fac
tor, waarmede duchtig rekening moet
worden gehouden. President Harding
schijnt met het plan rond te loopen,
zijno rekening binnenkort aan
Frankrijkaan te bieden, met de me-
dedeeling, dat. als Frankrijk zich. kan
veroorloven, het grootste leger ter
wereld op de been te houden cn een
militaire campagne tegen Duitschland
te voeren, zij ook haar schuld aan de
Vereenigdo Staten wel kan betalen.
Volgens deze eenvoudige formule
zal het echter wel niet gebeuren, dit
is toch een standpunt, dat Amerika
reeds lang inneemt. Dat men te
Washington nog niet od regeling der
Fransche schuld heeft aangedrongen,
u nog onverzna.
:ge pressie van -
geiden. Zoo een-
mee- Maar cc
i-ocii met
waarbij
joiuid ais wapen Kan dienen, oin an-
dere belangen door to drijven. Met
ncczeiide aoel uegiut men itouwcus
ook te 1-onaen ie spresen over het
geld, dat Kugeianu aan trankrija
meende. Maar Duitschland hoell met
te verwachten, dat Goncien oi asn-
mgton aan haar zijde zal komen te
staan, zoolang dc aiten zijn a.s nu.
au belang is overigens uj tcgen-
woordige houding van bcnator llorah,
de man, die vroeger te W nshington de
oppositie" tegen elke bemoeienis met
ïmropeesche kwesties leidde. YV ij zou
den oereid zijn aldus verklaarde
liorah dezer dagen alle schulden
te annuleert^, wanneer een internati
onale recht Dank zou .rd'en. opge
richt, bevoegd om, alle Europeescne
geschillen te berechten. Hij zside,
uat de opheffing der Hoerbezctting
voor de levensvatbaarheid van een
degelijke rechtbank noodzakelijk zou
zijn.
Dit klinkt zeer fraai en om een be
gin van uitvoering mogelijk te ma
ken, zou Amerika zich bijv. kunnen
aansluiten bij den Volkenbond', do
schepping van zijn eigen oud-presi
dent. Met of- zonder het befaamde
artikel 10.
Intussclien blijkt hier toch uit, dat
behalve..vele Engïische staatslieden,
ook sommige Amerikanen aan eene
interventie van den, of een, Volken
bond denken. In den Zwitseischen
Bondsraad is deze mogelijkheid ook
reeds geopperd, maar daar als elders
voorloopig onnut geacht. Want ten
slotte moet een der partijen toch om
deze arbitrage vragen, of althans
blijk geven ervan gediend te zijn. Nu
kunnen wij aannemen, dat er een be
langrijke overweging is die de Duit
schc regeering van een dergelijken
stap terughoudt. Natuurlijk is
Duitschland geen lid van den Bond en
Frankrijk zou een eventueele candi-
datuur op dit oogenblik zeker niet
steuen, maar er is nog een andere
redenen, waarom men te Berlijn
thans niet op den Volkenbond ge
steld is. Wanneer deze toch de zaak
in handen nam, zou daarmede auto
matisch Engeland opnieuw recht
streeks over de schadevergoedings
kwestie te oordeelcn krijgen en
Duitschland houdt zijn schuldeischers
liefst zoo lang mogelijk gescheiden-
Wanneer men zoo den toestand van
verschillende kanten bekijkt, ziet het
er vrijwel hopeloos uit. Het is een
strijd geworden tot een der partijen
door uitputting opgeeft. Er is geen
reden om aan te nemen, dat Frank
rijk hiertoe zal gedwongen worden.
Poinearé's positie is thans sterk en
zelfs wanneer hij mocht vallen, is het
zeer onwaarschijnlijk te achten, dat
zijn opvolger, wie hij ook zij, dc be
zetting zou durven opheffen. Daar
voor is het te laat. De eenipe kans
op spoedige bemiddeling, die dan
nog blijft, is het opgeven van het ver
zet door Duitschland, vrijwillig of
door de harde Fransche maatrege
len gedwongen.
De steunverleening aan Oostenrijk
is door belangrijker zaken geheel
uit de publieke belangstelling ver
drongen. Door de particuliere hulp-
verlecning, die in ons land gedurende
eenigen tijd zoo sterk geprogageerd
is, had de Oostenrijksche nood hier
te lande steeds groote sympathie,
terwijl de benoeming van Mr. Zim
merman de belangstelling nog ver
grootte. Nu nog belangrijker verwik
kelingen onze aandacht in beslag heb
ben genomen, komt plotseling de eer
ste daadwerkelijke crediotverleeaing
aan Oostenrijk tot stand, waarnaar
dit rampzalige land reeds jaren
reikhalzend uitzag. Nederland nam
in de totale som van 3 1 2 imüiocn
pond sterling deel voor lóO.POO pond.
Deze credietverleening beteekent-, dat
de deelnemende Europeescha naties
vertrouwen hebben in de saneerings-
actie, die thans met alle kracht in
Oostenrijk tei hand is genomen eü
de omsiardigheid, dat de geldschie
ters zoo langer tijd hebben noodig
gehad cm tot dit vertrouwen ie gc-
rikei>, pk It voor de juistheid 1 vn
dit inzicht Dc omstandigheden zijn
oigetwijfeld den Oostenrijkers gun
stig geweest. De schep* daling v.m
dea Duitschen Mark, dc moeilijkhe
den waarin Duitschland zich be-
vLult en zijn donkere toekomst, tieb-
b:a hut enthousiasme voor aanslui
ting, dat in een belangrijk deel der
Oostenrijksche bevolking leefde, vrij
wel gedood- Deze veranderde stem
ming heeft ongetwijfeld tot het ver
krijgen van het vertrouwen der En
tente krachtig! bijgedragen. Oosten
rijk gaat- nog een zeer moeilijken tijd
tegemoet, de moeilijkheden die elk
land mei een weder stijgende gede-
precieerde valuta moei doormaken,
-il aar dc weg, die nu ingeslagen wordt
de goede.
P. W. P.
Stadsnieuws
KRABBELS
1'
TRAMWEE.
Zaterdag heb ik een tramdrama mee
gemaakt. Ik wil als zoodanig niet de om
standigheid betitelen, dat ik des morgens
te 9 uur, to>n de sneeuwval eerst pas was
begonnen, 25 minuten op een tram mojst
wachten, die oen tien-minuteii-dieiist
HeemstedeHaarlem heet te onderhou
den, zelfs niet dat ik, teruggaando,op
het I'lein 40 minuten op een Heerastcde-
n.et minder uan vier trams voor Den
Hout passeerden, zonder dat iemand de
mogel(ikheid scheen ie ontdekken ecu
dezer trams naar Heemstee" door te zan
den. Deze dingen wil ik ge?a drama noe
men, want wat kunnen wij Haarlemmers
tegeu regen kan, noch sterken wind, wan
neer do sneeuw wol h9ast vyf centimeter
dik ligt. Vjjf centimeter, stel u dat voor
cu dan in de raiis. Ongehoord. Daar kan
geen tram tegen, geen Haarlemsche al
thans. Ook ai he'obon wg in de laatste
tien mmuten van die veertig op het
Plein, misschien vrat gemopperd, dan
blyft uu toch slechts e.-n gevoel van
dankbaarheid voor het besluit om, niet
tegenstaande de welhaast onoverwinne-
iyko moeilijkheden fv'jjf centimeter
sneeuw; den dienst niet geheel stop te
Het wordt wel weer mooi weer, blad
stil met een lekker zonnetje, dan rylt do
tram weer keurig cn dan gaan wij weer
op de fiets.
liet drama gebeurde Zaterdagavond.
De enkele wagen, dio de bange tocht naar
Uceinstcdo ouderuomen had, was reeds
voor de Tompelierstraat b(jna vol. ïus-
schen de zitplaatsen hingen eenige au-de-
iusiers. Helf voor do achterdeur stond do
Op het Ploin word de wagen bestormd
door een aantal menschon, die hem mot
smart en geduld hadden gewacht.
„Meneer,'' zei de conducteur tegen den
passagier bij <le achterdeur, „loopt u con
eindje door in den wagen, dan kunnen
„lk staan hier best" meende de ander
„De mensche kenne d 'r niet langs, me
neer, u staat in den weg," drong de
conducteur gemoedelijk aan.
„Do mensche kenne d 'er wel langs. Ik
stasn hier goed en ik blijf hier staan."
„Monccr,drong de conducteur met
meer beslistheid, „loopt u door of gaat
u anders van de tram."
De passagier dreinde door als een nuk
kig kind. „Ik staan hier goed. De men
sche kenne d'r makkelijk langs.
„Zeur toch niet, vent, loop door,"
maande een passagier op het aehterbal-
„As u niet doorloopt, ga3t u van de
tram af," kwam de conducteur nu drei
gender.
„Ik staan hier goed. Ik hinder nie
mand." zei de meneer zya lesje op.
„Wil u goedschiks de tram af gaan?
Anders maar kwaadschiks."
„Dan maar kwaadschiks. Ik wil wel
eens zien, hoe je dat klaarspeelt,"
noodde de meneer.
„Da's makkelijk genoeg," zei de con
ducteur en sprong van de tram, blijk
baar op zoak naar den sterken arm.
De maneer met de kinderkoren zweeg
en trachtte als een held te kijken. Wij
keken elkander eens aan op het achter-
ha'eon.
„O, zeg, wat eng," zei een vreesachtige
juffrouw, „straks gaan ze nog vechte."
„De man is dronke,meende een an
dere juffrouw zich veilig voelend in de
bescherming van haar galant.
Do sympathio op de tram was zeer uit
gesproken voor den conducteur. Buiten
in de sneeuw wachtten de passagiers van
hot Plein, geduldig.
„Je heb non je lolletje gehad," zei
iemand overredend, «loop non door,
Een juffrouw op het achterbalcon, die
stilzwijgend de rol van uitk(jk op zich
genomen had, rapporteerde: „Daar hei
jo zo. O, oen agent.
Do trambevolking leefde op. Nou zou
je het hebben.
De conducteur: „Dio meneer daar wil
niet doorloopo en niet van de tram
ltomen,"
Het kind-met-kuren: „Ik staan hier
best, meneer. Ik hinder niemand."
De Sterke Arm: „Wil u d'r af komen
of niet?"
Het kind: ,Jk hinder nie...."
De Sterke Arm: „Wil u d'r vrijwillig
nfkomen. Anders maar met geweid."
Het kind: „Dan maar met geweld."
De agent zet demonstratief een heen
op de treeplank.
Het kind: „lk heb betaald. Ik zal er
wel afkomen, maar dan moet ik 111c
eente terng."
De Sterke Arm: „Als u uw geld terug
wil hebben, moet u maar aan de Directie
schrijven.
De meneer stapt uit. De Pleinpassagiers
stappen in. De tram vertrekt en is nog
tien minuten meer te laat.
Vraag: Wat is de karaktereigenschap,
die eenige t: mi tillen volwassen >~e Ice
landers z:eb doet koejonnceren door een
meneer, die dc kiaderkaren nog niet ;c
boven isf
WONINGBOUW.
Door bet bestuur der Bouwvereenigmg
„Eigen Haard werden reeds sedert «eni
gen tyd onderhandelingen gevoerd om te
geraken tot hot bouwen vau een tweede
complex arbeiderswoningen te Schoten,
met het resultaat, dat thans den heeren
Verspoor en Mantel, architecten alhier,
is opgedrager dr definitieve plannen te
i maken voor het bouwen van 125 wonin
gen, 4 winkelhuizen en eeu voreenigmgs-
lokaal, welke bouw nog dit jaar zal moe
ten gereed komen.
CHR. NAT. WERKMANSBOND.
Door do afdeehng Haarlem zal op
Diusdag 20 Febr. des avonds oin 8 uur
een feestvergadering worden gehouden in
de groote zaal van het Brongebouw, oor
hare leden en g3Bood:gden ter viering
van haar 25 jar.g bestaan.
Van 612 tot 1.2 uur zal in een der
kleinere zaleu een receptie worden ge
houden, waar afgevaardigden en g.'uuo-
digien in de gelegenheid zullen zyn de
juoileerende veroemging te felicitecrsn.
ilBl lUOilCei
M5DEA door liet Wiener Hofburg-
Tir- aior-Enjemb.e.
Drie Duit.eb® voorstellingen in één
weekhet was \an te \ore:i te zeg
gen, «at dit voor llaarcm te wel zou
ïijn. Zelfs wanneer de Weone.s met
ten modern stuk waren gekomen, zou
den /.ij in liet bezoea den invloed van
Mohsi's opvoeringen hebben onder
vonden. Nu zij Medea als openings
stuk hadden gekozen, was het nog veel
W ie heeft dezen Oostenrijkers den
onza ifjen raad gegeven om voor een
tournee door Holand Mc-dca op liuu
repertoire te nemen. Y\ ij, Hollanders,
i:.tcrvssc-eren Otu nauwelijks voor ou
zo eigen khnshkon. Van den Oosten-
roker Grillparzer kent men hoogstens
den naam. Toen ik eenige dagen gele
den in een boekhandel om Grillpar
zer's Medea vroeg, zocht de eerste be
diende goedig bij. de Engelsche
romans. Vraag in nvv omgeving, wat
m:n weet van -Medea en ik ben er ze
ker van dat op dc IQ er V u niet meer
zullen kunnen zeggen, dan dat dat
„dia vrouw is, die haar twee kinde
ren heeft vermoord!"
De groote voorliefde \nn do dich
ters voor deze sinistere vrouwenfi
guur is wel opmerkt ijk. Euripides,
Seneca, Cornei.le, Grillparzer en Lc-
gOUvó misschien sla ik er nog over
hebben haar tot Iiöofdpersoan van
een treurspel gepromoveerd. En ook
de groote tragedienne? hielden zich
gaarne in haar toode kleed. Mevrouw
Ziescnis-W.itticr moet e-n prachtige
Medea zijn geweest en ook Cothari-
na Beersnvms is 111 haar lijd om haar
heroïsche Medea beroemd geweest.
Madame Segond Weber en Hermine
Körner hebben met. deze rol tournécs
door ons land gemankt en thans i-? het
Hcdwïg Bleibtreu, de beroemde Ween-
sche Medea, d'.c haar voorbeeld volgt.
Dat zij liet treurspel yan Grillparzer,
den Oostenrijkse hen dichter, die jaren
lang aan het Burgtheater verbonden
is geweest, boven dat van Corneille ot
Legonne verkoos, spreekt vanzelf.
Wat ik tegen Grillpnrzcr'e Medea
heb, is haar romantieke geest. Deze
Medea is mij te Duitsch. Met al haar
donkeren hartstocht is deze Barbaren-
vrouw, die over „die schóne Frühlintr?
zeit" spreekt au fond een Duitschc
vrouw.
En dan, ik wil het wel hakennen.
laat het tragische lot van Medea en
Jason mij vrijwel koud. Er zijn twee
momenten, die even door Jiun alge-
meene mensche'ijkheid mii treffen-
dat is, wanneer Medea tracht Jason
te boeien met een lied uit znn jonk
heid en zij voelt, dat heel ziin liefde
voor Kreusa is al is dit tooneel
dan ook weer zuiver Duitsch gedacht
en vooral het tooneel in het derde
bedrijf, wanneer Medea in haar moe
derliefde getroffen wordt als haar
eigen kinderen haar ontvluchten. Dat
is wel het meest tragische tooneel en
maakte, zooals het door Hedwig B'.eib-
tren werd gespeeld, ook zichtbaar in
druk. Maar al de narigheid, die daar
op volgt, en dc boetpredikatie, die de
arme Jason aan het slot zelfs nog van
Medea krijgt, zoggen ons niets, zelfs
niet, al komt alles tot ons in de ge
daante van Hedwig Bleibtreu.
Dat Hedwig Bleibtreu een groote
tragedienne is, dat hebben wij Zater
dagavond wel sterk gevoeld. Zij gaf
ons een Medea in broeden etiil. Er wa
ren prachtige momenten in haar spel,
al was het wel eens at tc merkbaar,
dat haar stem aan grooterc ruimten
dan onzen Stadsschouwboug gewend
ie.
Ik denk met dankbaarheid terug
aan de twee door mij reeds genoemde
tooneelen en aan hooi haar spel in
het laatste bedrijf. Steeds was zij
mooi van gebaar en dc verzen zekk-
Hedwig Bleibtreu vol klank cn ex
pressie.
Naast haar viel de koninklijke
Kreon op >van Georg Reimers. Jason
is in dit treurspel van Grillparzer wel
voortdurend de ridder van de droevige
figuur, van wien men zich nauwelijks
kan voorstellen, dat h:j eens het gul
den vlies heeft veroverd. Herman
Romberg bleek niet dc acteur om Ja
son tot ecu held om te schoppen. Ma
ria Mayen is een allerbekoorlijkste,
liefelijke Wcensche jonge dame, die in
het kleed van Kreusa rondliep als in
een maskeradepakje en die de verzen
heel modern zei niet 'n allerschattigrt
mondje Maria Mell voelde zich blijk
baar in <le»< oudé sfeer meer thuis.
Haar Gora was een imponcerendc
noo'JloUfiguur.
Ik heb onzen tooneelmeester bewon
derd, om wat hij met zijn Weoii-
solien hulp met onzo decors nog
van de Grieksche paleizen heeft ge
maakt. Dat het geheel wat zonderling
aandeed, was werkelijk niet hun
schuld.
Dp 2 Maart komen óe Weenere terug
er wel met Das Konzcrt van
Hermann Buhr. Zij, die zich hun ver-
rukke ijk, geestig spel in „Hochzeits-
tage" van verleden jaar herinneren,
zu.len zeker niet nalaten deze voor
stelling bij te wonen. In het modem
ensemble spel zijn deze Weeners niet
te overtreffen en wij weten dus van
te voren, dat ons een bijzonder genot
wacht. Dat deze Oostenrijksche kun
stenaars luer dan de belangstelling
vinden, welke zij zoo volkomen ver
dienen.
J. B. SCHUIL.
De Wijze Kater als
Schoolvoorstelling.
„Zeg, Miep, vond jc 't niet eenigT"
„En hoe vond je Musch als de kaUr?"
„O, eenig zeg!"
„Ja, eenig, hel"
Bovenstaand gesprek tussehen twee
meisjes afgeluisterd in den Stadsschouw
burg na afloop van de schoolvoorstelling
toort ondanks do beperkte woorden
keuze afdoende het succes van „De
wyze Kater" b(j deze twee schoolleer!!n-
gen. Eaa criticus u:6 z(jn waardeer'.ng
den, maar duidelijker is h(j :n g?en geval.
En omdat ik. weet, dat 't woord „eenig"
ocn.g is ia zjjn uitdrukkingswaarde, heb
ik h:„r het woord aan deze twee rasechte
bewonderaarsters van Musch gegeveu.
Kan stuk zien op een schoolvoorstelling
beleekcut een stuk ia een heel meuw,
friseh kleed bewonderen! net is, of al
lerlei details, die je vroeger niet hebt op
gemerkt, dan eerst to: je komen. De
jeugd helpt je het stuk beter zien en er
nog meer vau gemeten. Dat komt, omdat
de j"Ugd zoo intens luistert en niets t.avr
ontgaat. Er is geen dankbaarder publiek
de'ukbaar dan dat van een schoolvoorstel
ling. Elke geestighoid komt tot haar
rockt. Grappen, die jo vroeger zyn ont
gaan, omdat je niet altijd even oplettend
bent gewet n. springen nu onmiddelijjk
naar voren. De bl(;:ie vroolijkhaid in de
■'„ml werkt aanstekelijk en je eindigt nis
do jeugd, d'e alles in de superlatief dooi,
met liet stuk „allermoppigstto vinden.
Van eou „s.ille hulde" zal b(j een
schoolvoorstelling wel uooit sprake z(|i
Hor
jtAtu
ihbiaj
het
:;t'.g
1 acte! Als
schouwburg heb :k
aar boven gekeken
profess- v— 'J-
eu gelach:
Steur wel op zoo'n vootgetrappcl gere-
/tend hebben? Musch moest nau het slot
vclit maal, zegge acht maal zyu poesen-
buiging voor het voetlicht komen maken
011 nog scheen het sommigen niet genoeg.
„He, meneer Schuil, kunt u niet ma-
kun, dat wjj elke week een schoolvoor-
«tcliing krygeo?" vroeg my bïi. hyper
enthousiast meisje ;n de pauze.
Zooveel tooueelliefde is onmogelyk
te voldoen. Maar op de tweede
Cyri
■ie Bergerac!" heb ik niet dadelijk out-
kenaend geantwoord. Je zou al een
Nurks hebben moeten zyn, als je tegen
over een koor van meisjesstemmen, dat
jc vleieado toeroept: „Hè, toe, meneer!"
„Ja, toe, meneer." „Hè, ja, meneer!"
nog ..nee'" had kunnen zeggen! Ik zxl
dus mjjn bes: er voor do.W En als b
my niet lakt, dan stuur ik dat meisje
koor naar Boyaarcs! Tegen zootecl ba
.-isschen kan hjj noo t op!
J. B. SCHUIL.
De Bouwassociaties.
Waarom zij nïfet met succes
werkten.
Nu zoowel «Ie Haarlemsche Bouw-
associatie, als de Christelijk*» Bou
wersbond en de Haarlemsche Coöpe
ratieve Bouwersbond er het bijltje bij
!hebben moeten neerleeecn, hebben
wij eens met de curatoren in de fail
lissementen van de eerste en de derde
van bovengenoemde associaties een
onderhoud g"ehad en hun de vraag
voorselesi: ..Hoe zou het toch ko
men. dat deze combinaties niet op den
duur met succes hebben kunnen wer
ken V'
Mr. J. Deenik, een dor curatoren
in het faillissement van de Haarlem
sclie Bouwassociatie, zeide ons het
volgende
..Ik kan alleen spreken over do
Haarlemsche Bouwassociat-ie en moet
dan in de eerste p'oals verklaren, dat
wat ik van cle administratie heb ge
zien. keurig in orde was. Wij weten
er hier op het kantoor onmiddellijk
den weg in. Ook heb ik altijd gehoord
dat het door de Associatie geleverde
werk over het a loei neen goed is.
Of de leveranciers, zooals wel ge
zegd wordt, te veel hebben lvorekend.
kan ik natuurlijk moeiliik beoordee-
leu. Het is ook mogelijk, dat de Asso
ciatie wat te laag heeft aangenomen.
Wel geloof ik. dat het feit. dat er een
veolhoofdug bestuur was, niet bevor
derlijk is geweest voor den goeden
gang van zaken. Het is zeer moeilijk,
de medeleden maar altijd overal in te
kennen.
Dan moest de Associatie zich eerst
insfalleerenzii begon als 't ware met
..niets" en kon dus geen tegenslagen
verdragen. Een gevestigd aannemer
kan het. zooals men dat noemt, beter
uitzingen". Maar zelfs die particu
liere aannemers hebben in den te-
gentvooroigen tijd met verschillend®
moeilijkheden te kampen!"
Mr. Van Eek. curator in liet faillis
sement van den Haar'emschen Coö
peratieven Bouwersbond, liet zich aJs
volgt uit
..lk bon in deze zaken geen deskun
dige. maar on grond van gesprekken,
die ik m?i bouwkundigen over de
quaeslie heb gevoerd, kan ik u toch
wel hei ten en ander mcdedeelen.
Tk geloof, dat da bouwassociaties
niet economisch gewerkt hebben, om
dat ze niets te verspelen hadden. Zul
ke associaties werken met het geld
van anderen banken. crediteurep
va.11 leveranciers en die geldschieters
lijden de verliezen als er te laag is in
geschreven of de zaken geheel mis
gaan. De leden der associatie gaan in
het laatste geval weer als gewoon ar
beider aan het werk. dragen dus reen
eiirtn risico en missen zoodoende den
prikkel, dien tie particuliere aanne
mer natuurlijk wol heeft, tot het voe
ren van een zoo voorzichtig en econo
misch mogelijk beheer.
Voorts moeten de leiders der asso
ciaties telkens rekening houden met
de verlangens der leden c*ver allerlei
nuaesties. ook over ontslag van om de
een of arderc reien minder «-schikte
raohvn. moesten ledenvergaderingen
worden gehouden en een m:*—laatst
■evoel van r< dairiteit is dan wel oor
zaak. dat b i voorbeeld een eigenlijk
wel ver-Eend ontslag niet gegeven
wordt. I's spreek hier in het alge
meen: bij den Bouwersbond had de
voorzitter wel wat te zegeen en daar
'neerschte ook een goed® harmonie,
terwijl de adm;nistratie door een spe
ciaal daarvoor aangeleiden boekhou
der goed werd gevoerd.
De quaestie van de „borgen" levert
voor bouwassociaties ook moeilijkhe-
ion op. Gevestigde aannemers zijn
'•org \oor rlknar. zii bewijzen elkaar
deze diensten over en weer. zonder
er 'n speciale belooning voor tc ontvan
zen. M.-ar a's bouw-coöperatiea een
borg willen hebben, moeien zii dien op
andore wii/o vinden. Zii komen dan
vaak terecht bii leveranciers van
bonwmf.tcrialen. die een zekere be
looning. Ivivoorberld 1 '2 procent van
G annnemin"?som. vragen en boven
dien den pisch steMcn. dat de associa
tie dc materialen van hen betrekt.
Zoo wordt de associatie afhankelijk
van de horren en zii dufft hen niet da
del lik In gebrek® te stellen, wat een
oartienlie- 1 nnemer wel doet. als zij
■liet na tijd leveren. Geyo'gstagna
tie ln het werk. terwijl juist een vlot
verloop een eerste vereisehte is. en
bovendien stopzetting door de direc-
ie van het werk vm de betaling der
termijnen v.m de aannemingssom.
Deze <»tngratie is de meest-direrte oor-
7' ik van de tnlsaikkinr, de druppel
iit» den beker doet verloopen.
Voor den particulieren aannemer
v.Ult steeds do vraag: hoe doe ik dit
of dat eccd en toch zoo goedkoop mo-
eelijk? Hij stuurt steeds aan op een
economische en commerciecle behan
deling van zuken. Hiertoe behoort
natuurlijk ook. dat er o vlug mo-
geliik gewerkt wordt. Deze laatste
ei sell geldt voor dc arbeiders eener
associatie niet. De associaties betaal
den een goed loon. :k meen zelfs hoo-
gcr dan de loosien door andere pa
troons gegeven, en zoo komt niet bii
de leiders, maar bii sommie® arbei
ders het iace opw ii moeten niet te
hard werken, wui zitten hier goed. Dit
is natuuriiik funest en een aannemer
zou h.er ilan ook spoedig een einde
aan maken. Maar omdat bii een as
sociatie de arbeiders ze'f ook wat te
zoggen hebben, kunnen óe leiders iu
zulke gevallen niet zoo spoedig en
kr.i'T-.'.ig inci men als noodig j.
Er te nog iets. Deuren en kozijnen
laat een aannemer van do fabriek ko
men. De associaties echter maken ze
zelf. Dit is vaak oorzaak, dat het werk
niet op tiid klaar komt. Bovendien is
deze methode duur, omdat de fabriek,
die m 't groot leven, veel goedkooper
werkt en ook den afval nog weer pro
ductief maakt. Daar komt nog dit bij:
wanneer een aannemer zijn kozijnen,
trappen, deuren enz. van de fabriek
ontvangt, meestal op IJ maand cre-
diet. wordt daardoor d a d e 1 ij k de
waarde van het werk met een zeer be
langrijk bedrag verhoogd. Hij krijgt
dus ook zooveel eerder van de directie
van het werk een termijn uitbetaald.
Maar wanneer de associatie hout
koopt, moet zij dat eerst verwerken.
De associatie-arbeiders zijn dus nog
lustig bezig met het maken van trajD-
pen, deuren, kozijnen als ^ji het hout
er voor al lang betaald moeten heb
ben. Terwijl z ii van de directie niet
eerder een termijn uitbetaald krijgen,
want het hout „zit nog niet in het
werk". Zoo m 0 e t e n de zaken „vast-
loopcn".
Ten slotte dit. Geeteld, een associa
tie neemt een werk aan en dat gaat
goed. Maar ten tweede werk wordt
een .strop". Dan redeneert zij: de ma
chine moet blijven draaien. Wij
moeten dus een derde werk aan
nemen. Zij schrijft dus allicht te laag
in om het werk maar te krijgen en-
de leveranciers van het tweede werk
worden dan betaald niet het geld, dat
voor het dorde wordt or'vangon. Dit
is natuurlijk niets dan zelfbedrog,
want de „strop" wordt zoo eenvoudig
verplaatst en ook nog vergroot".
WELDADIGHEID NAAR TER
MOGEN. Maandelijksch overzicht
van de vereniging Weldadigheid
naar Vermogen. In Januari is uitge
geven
Aan brood f 70.S4aan wekelijk-
cohc or. -■'( rsteuntng f 438.25 asn losse
i-ifien f 5.75diversen f 19. Totaal
f 552.34.
