ssêgssss&s
Rubriek van den Arbeid
'StxfLj'ssi rttol
INCEZONDEU M ED E D EE LIN CEN
k 60 C:s. ner regel.
Geécputecrdc Staten en als ct princi
pled ergens een hindernis mocht ge
zien worden tegen gemeentelijke hulp
aan een booge school, dan i« er het
voorbeeld van Rotterdam om te spre
ken.
De gemeente verleent een subsidie,
loncer dat daartegen ooit het minste be-
r.vnar is gemaakt.
En voor onbepaald»» tijd, daar de in
stelling. naar B. en W. bet in hun voor
stel uitdrukken, de instelling niet voort
durend in onzekerheid mag verkeeren
omtrent hare toekomst.
Wat aan Rotterdam is toegestaan, kan
toch aan Nijmegen niet worden gewei
gerd.
DE BIOSCOOPWET.
De Standaard schrift:
„De belangstelling veor 't in bohan'le
ling r'jndo ontwcrp-bioscoopwct zal on
der ons we', tot het nulpunt gedaald zijn
nu het amendement-Rutgcrj c.s. verwor-
pon werd met -11 tegen 36 stommen.
Onzerzijds word er mee bedoold de ge-
log"-heid te openen, dat Gemeentera
den do bevoegdheid ronden erlangon
mits na verkregen goedkeuring van df
Kroon om bioscoopvoorstellingen te
weren, of beperkingen voor to schrijven.
Waro dit amendement aangenomen
dnn zouden.we ont, in de aanneming der
wet zeer bobben verheugd. Nu blpft er
niets dan oon leegc dop; niet eens oen
balt ei.
Do centrale keuring kan alleen dc trg-
tln buitensporigheden weren, maar beft
het wezen onzer bezwaren niet op. Zooals
het ontwerp nu b!\jft, kan het, wat ons
betreft, evengoed verworpen als aange
nomen worden Re» doel geen kwaad,
maar zal ook goen goed doen.
Dezen gang van zaken betreuren we
rooral hierom, wjjl het amendement
vrucht was van overeenstemming
sehen leden der drie rechtsche groepen.
De eerste drie onderte'ekcr.aars waren een
A.R., oec C.H., en een B.K.
Maar toen het op stemmen aankwam
lien ecu aantal leden der Roomsche frac
tie naar het Linksche kamp over en viel
bet amendement.
De verdere tijd aan de behandeling be
■tecd, '.ijkt 0BS thans pare verspilling."
De Nederlander 11 ook niet in
genomen met de beslissing der Kamer.
Z» concludeert:
..Het schijnt ons moeilijk te weerspre
ken, dat do toestand in Nederland, ten
aanzien van de bioscoop voor volwasse
nen, bij aanneming van dit wetsontwerp,
slechter zal worden inplaats van beter.
Alleon zeer goede bepalingen ten op
zichte der minderjarigen zouden het ont
werp mogelijk nog eenige waardo kannen
geven."
D e T ij d is een geheel andere
nine toegedaan, riet blad merkt op
dat, indien het amendement Rutgers
c.s. was aangenomen, de gemeehtera-
den de bevoegdheid zouden hebben
verkregen na goedkeuring van de
Kroon niet alleen om beperkingen
voor te schrijven, dooli ouk om bios
coopvoorstellingen geheel te weren;
waardoor h.1. het karakter der wet
geheel zou zijn gewijzigd. Na dit na
der ontvouwd te hebben, concludeert
zu:
De nieuwe wet is een stap vooruit.
Mogelijk gaat zij velen met vér ge
noeg. Maar dit is geen reden om den
stap in de goede richting niet te zet-1
ten. Wie in de gegeven orastandighc-
den liet mogelijke wil doen, om de ze
delijke en maatschappelijke gevaren
van Je bioscoop te bestrijden, moet
wentchen. dat dit ontwerp het Staats
blad bereikt.
Verwerping van dit ontwerp zou bo-
teekenen, dat het voor lange jaren op
bioscoopgebied met alleen bij het
oude !>..ift. maar mogelijk nog e.-?e:
wordt. Men zou dan niet van een loc-
gen dop. maar van een bedorven el
moeten spreken.
En wij krijgen toch liever een half
ei. dan to blijven zitten met een vol
len dop, die uren in het rond een ver
pestende lucht verspreidt.
komen, om maar ,'dei ee>sW te zijn.
Dio doet den nieti»en raensoh zich
stollen boven God; rekent niet met
Diens wil. .Ta. eerbiedigt Zijn macht
en wijsheid slechts, voor zoover het
menschelijk verstand die erkent.
,,Dc oorzaak van alle ellende is niet
geldzucht, egoisme. of wat dan ook,
maar de brutaliteit, waarmee de
mensch dood-kalm zijn eigen wetten
stelt in de plaats van de Wet Gods.
Ms de hoofden van de Staten dat
maar konden begriipen het doet er
niet toe langs welken weg zij tot
staats-lelders zijn opgeklommen als
die zich maar geen eigen moraal had
den geschapen de Machiavellis-
ti'che moraal! dan waren dï ram
pen ni-t over de wereld eekomen. zoo-
als z» thans gekomen zijn".
En meer in den gewonen stemtoon-
Voor het besturen vnn de binnenland
sfche politiek "geldt Helzelfdo. Da? heh I da! lïel ftaK wscfflTTencfe kassen rno-
ik ook geleerd in mijn lango leven: gelijk gemaakt moot worden een rede
wie zich zelf kan wegcijferen bereikt I lijken uitkeeringsduur vast te stellen
het meest, in welke levenspositie ook.'' --*-*-■»J-
Ecn zwijgen. En toen de conclusie:
„Dit heb ik u willen toonen: ware
godsdienst oefent invloed uit op ka
raktervorming. En nog iets: alle
dwang, en formalisme in de opvoe
ding is niet goed; erger is uit den
boozo".
„Ik dank u, dank u zéér, voor uw
vertrouwen. Ik heb n toch niet ver
moeid?"
„Wclnccn mevrouw".
Glimlachende verbazing was in de
stem.
Vlug stond de grijsaard op: opende
hoffelijk voor de vertrekkende de deur
deed haar uitgeleide tol aan de tïan
en schelde, opdat ook beneden het
uitgeleide naar den vorm zou zijn.
De contractonderhandelingen in de meubel
industrie afgebroken.
Over de oorzaken van den slechten toestand in het bedrijf.
Za! eon conflict uitbreken?
werken aan collectieve overeenkom
sten in claat zijn, voor zichzelf met de
voor hun bedrijven van belang zijnde
economische factoren rekening te hou
ten, hetgeen (zelfs bij nlet-ambtelijke
oorlichting) door overheidsorganen
in de praktijk niet mogelijk is.
Ten aanzien van he: overige deel
van het advies, meer in het bijzonder
met betrekking tot de vraag, of bin
dende rogels zouden kunnen worden
gesteld ten opzichte van de verhou
ding voor aL'e werkgevers in een be
paald bedrijf tot verbetering van be-
drijfstoeelandcn, teneinde een alge
meens regeling betreffende arbeids
voorwaarden mogelijk te maken, mec-
nen zij. dat eon en ander onverecnig-
baar is met noodzakeliike bestaans
voorwaarden van het bedrijf.
Tenslotte wordt verzocht de conclu
sie. vermeld In het preendvies der
eommiesie niet te aanvaarden.
EEN ONDERHOUD MET JHR. MR.
E SA V O RH IM LOKMAN,
Wij maakten reeds melding van het
onderhoud dat mevrouw W. van Ita
lic avn Embden had met Jhr. mr. A.
F. dc Savornin Lohman voor de Haag.
sche Post. Aan het slot van de mede
deel ing er van is nog het volgende
ontleend:
„Zoo dus werd ik lid van de Kamer,
ondanks mijn tegenstreven. Ik heb
een prachtigen politieken strijd mee
mogen doorleven van 1879—1880: dc
aanneming van de schoolwct-Mnckey.
In die jaren werd in waarheid gestre
den voor een beginsel, lïr werd gees,
lelijk gevochten. Het ging bewust: sys
teem tegen systeem. Niet altijd in la
ter jaren bleef dc toon bij de Kamer
debatten zoo hoog en zoo onpersoon,
lijk!"
„Dus u hebt het politieke leven loc-
ren waardoeren?"
„Het is zeker interessant. Minder
do Openbare Vergaderingen, dan in
dc r.fdeelingcn. Daar spreekt ieder
vrij uit, daar wordt werkelijk g
cussicerd en geluisterd! Daar kun je
nog, nithans prebeeren, elkaar te ovci
tuigen".
sin. pauze.
„Veel meer wat u zou interesse©
ren heb ik r.ict 'o vertellen. Als hel
bezoek u is tegengevallen ik heb
u gewaarschuwd. Ik heb met u ge
sproken, niet om u te vertellen win of
W3t ik ben. Wat doet dat er toe? Als
ik wat gaven hel) meegekregen, is dat
toch niet eigen verdienste? De mcnsch
ja een nietig wezen: hij is niet dan
hij v.-iri God ontving".
De stem werd langzaam, plechtiger.
Het «rooto hoofd, meest neergebogen
in herinnerend aanschouwen,hief zich
op. I)e warm-Man we oogen opendm
zich wijd.
„Mijn moedor in hare ware vroom
heid. heeft mij tegen niets meer
waorsehmvd dan tegen den hoogmoed.
Hoogmoed is de ergrte zonde. In mijn
lange loopbaan ben ik steeds
overtuigd geworden dat niets sti
veroordeeld wordt door do Heilige
Schrift dan do merischelijko hoog
moed. Die doel den éénen mensch don
ander vertrappen, om maar vooruit te
Wij meldden reeds in ons vorig num- sten dc individucel e vrijheid van werk
mer onder Binnenland dat de contrac-gevers zoowel als van werknemers
onderhandelingen jn de raeubelindus- zoodanig aantast, dat het tot stand ko-
trie zijn afgebroken. Naar aanleiding men van en het medewerken aan col
van dit afbreken der onderhandclin-1 Iectieve overeenkomsten hierdoor era
gen had Het Volk een onderhoud met,eflg in gevaar zal worden gebracht en
tien hoer C. Woudenberg, den voorzit- dientengevolge het tegenovergestelde
ter van den -lgemeenen bond van zal worden bereikt, van hetgeen wordt
meubelmakers. Deze betreurde, dat de beoogd.
zaak zoo was geloopen en memoreer-1 Een inmenging van overheidsorga-
de, dat de werkgevers ronduit hadden non in deze materie moet voor de be-
verklaard, dat zij, om tot goedkoopere dryfsontwikkeling tot groote gevaren
producten te komen, de 56-urig© werk- leiden, omdat de ondernemers bjj het
week noodig hadden. Is de toestand t tot stand komen van, of bij het mode-
an het bedrijf zoo slecht?, werd ge
ïnformeerd.
Wij moeten erkennen, dat de toe
stand ongetwijfeld zeer slecht is, ant-,
woordde Woudenberg. De werkloos
heid is reer groot en bij inschrij-
ingen worden af en toe prijzen ge
calculeerd, die zoo laag zijn, dat het
twijfelachtig is of de waarde van den
grondstof wel meegerekend is. De
vorige week hoorden we nog van oen
werk waarvoor de hoogste inschrijver
120.000 vroeg, terwijl het aan den
laagste voor 34.000 werd gegund.
Naar de algeraeone methode van be
rekening, die voor ons bedrijf geldt,
moet de hoogste inschrijver crp ten
minste f 34.000 arbeidsloon gerekend
hebben. Soortgelijk© berekeningsver-
schillen, die nogal eens voorkomen,
kunnen natuurlijk nooit door verande
ringen in de loonregeling worden op
geheven.
De crisis in ons bedrijf heeft geheel
andere oorzaken dan te hooge pro
ductiekosten. lii het laatste jaar zijn
dc houtprijzen belangrijk gedaald, de
loonen zijn verlaagd, de arbeidstijd is
verlengd met drie uur per week. En
desondanks is de bedrijfstcestand nog
voortdurend slechter geworden.
Langen tijd he«ft men d© crisis aan
den uitvoer geweten. Nauwkeurig©
waarneming wijst echter uit, dat..dit
zeer overdreven is en dat in 't ergste
geval de invoer de crisis slechts
eenigormate heeft verscherpt. Do in
voer neemt in de laatste maanden
echter geleidelijk af en de prijzen van
de ingevoerde meubelwerken 'zijn on
danks den snellen val van den marken
koers stabiel of vertoonen zelfs eonige
stijging
De oorzaak van de crisis zit er
gens anders. Ons bedrijf is in sterke
mate oen „reflex-bedrijf". Als het
handel en nijverheid goed gaat, als
gioote kantoren, villa's en luxueusc
passagiersschepen worden gebouwd,
floreert het meubelbedrijf. Als er ma
laise heer sent en zelfs degenen, die
waarlijk niet op een pair centen be
hoeven te kijken, ook door de be-
zu.nlgingswoede worden aangegrepen
lijdt he*, meubelbedrijf daaronder.
'Er wordt niet gekocht en er zal
r.ict gekocht worden, voordat de alge-
incene toestand internationaal wat op-
-laart.
Aan de mededeeling van het onder
houd ontleenen wij verder nog het vol
gende:
Wat denkt gij van de verdere ont-
ikkcling van den toestand! vroegeD
ij tenslotte.
Wat het gevolg van de nu ont-,
:t,mo situatie zal zijn, valt niet met;
zekerheid te zeggen. Op 10 Maart ein
digt liet contract en wij hcraden ern-
r.ti'g rekening met de mogelijkheid, dat
de werkgevers op 12 Maart belangrij
ke verslechteringen zullen pogen in te
voeren. Over de maatregelen van ver
weer plegen wij thans met onze leden
overleg en wij hebben daarbij hotI
met t© onderschatten voordeel, dat
mot de andere gecontracteerde orga
nisaties do christelijke on R. K.
bond volkomen overeenstemming
bestaat.
Wij zijn voorbereid en wij achten
ons nog altijd sterk en weerbaar ge-
nocg om verzet te bieden. Ons leden
tal moge achteruit gegaan zijn in de
laatste aren, in verhouding tot het
aantal arbeiders, dat thans nog in het
vak werkzaam is, hebben wij nog niets
van onzen invloed ingeboet. En de
wtrklooze vakgenooien zijn niet van
het soort, waaruit gemakkelijk onder
kruipers te recruteeren zijn.
Op dit oogen blik nog willen wij den
strijd liever vermijden, wanneer de
werkgevers het ons mogelijk zouden
maken, besloot Woudenberg. De eitua-
iie dwingt ons echter op alles voor
bereid te zijn.Wij gaan ernstige tijden
tegemoet, doch wij voelen ons er vo'.-|
komen legen opgewassen.
in verband met de door hcpi reeds
vroeger in de Kamer aangegeven uit
keringsbedragen. Hij meent dit te
erwezonlijken door het toekennen
an een hooger subsidie. Daartoe zal
aan de verschilende kassen een subsi
die van 200 pet., worden toegekend,
nnn enkele 175 pet., aan weer andere
lcns«en 125 pet.
Varia.
de arbitrage-commissie, welke
uitspraak zal doen in het loongeschtl
tusschen de Kath. tuinderspatroons-
ereeniging te Loooduinen en de drie
tumarbcidenjorganisatles, zullen van
elk der partijen drie leden zitting ne
men. Mr. A. Tcp© te Leiden heeft het
voorzitterschap van de commissie aan
vaard.
De Kamer van Koophandel te
Breda verzond aan tie Eerste Kamer
con adres met verzoek de arbeidsge-
scbillenwei te verwerpen.
Wegens werkgebrek zullen de af-
dooüngen drijfwerk, ketelmakerij sme
der, i, gieterij on modelmakerij ~an de
machinefabriek te Hengoio voorloopis
des Zaterdags stop worden genet, als
overgangsmaatregel tot mogelijk noc
renler© inkrimping vnn den werktijd.
De commissie van overleg bij de
posterijen, telegrafie en telefonie heeft
met bijna aoomoene stemmen geadvi
seerd. uit billijkheidsoverwegingen de
voormalige hoofdconducteurs (dio bij
de invooring van de gewijzigde rnngs-
bovordering tot conducteur lo klasse
werden benoemd) werkzaam te otel-
lcn op den voet van ndjunctoommies
bij den spoorwegpostdienst en hen.
na in de praktijk gebleken geschikt
heid, to bevorderen tot adjunet-com
mies bij dien dienst.
Wederom is aen een aantal werk
lieden der Deventer Ijzergieterij en
Machinefabriek, v. h. Nering Bögel
Co., te Deventer ontslag gegeven.
Ónder hen zijn werklieden met lan
gen diensttijd.
De staking aan de garen- en net-
tenfabriek van de N. V. voorh. J. Kor-
tenocver en Zoon te Gouda, die sedert
begin Januari duurde, is than6 door
de stakingsloiding voor geëindigd ver
klaard.
Timmtrpatroocsf oderat ie
Friesland", is naar de Tel. meldt
met de geze'.lenorganisaties tot een
arcoord gekomen omtrent den arbeide
tijd in 't collectief contract- De duur
is bepaald op Si uur per dag bii on
derling overleg kan daarvan worden
afgeweken.
Van hier en daar.
BIND END VERKLARING VAN COL
LECTIEVE ARBEIDSOVEREEN
KOMSTEN.
De Schc-epvaartvereenigingen Noord
o-i Zuid, de Metaalbond en onderschei-
dene andere werkgeversverenigingen
bobben zich naar aanleiding van het
bekende prac-ndvies van Commissie
Nil uit den Iloogen Raad van Arbeid
nu-t een adres tot dien Raad gewend
Adressanten zeggen in dat adres
o m., dat zij vnn oordeel zijn, dat de
n het praendvles gevolgde gedachtcn-
gnng ten aanzien van de bindendver-
klaring van collectieve overeenkom
MEDEWERICINC DER GEMEENTE
LIJKE WERKVOORZIENING
Het Rotterdamsche raadslid A
I-ührs heeft den voorzitter van den
Gemeenteraad aldaar verlof gevraagd
in de volgende vergadering van den
Raad dc volgende vragen te mogen
toelichten:
le. Zijn B. en W. bereid den ge
meenteraad' mede te dooien bf eu
waarom zij het verzoek om medewer
king vnn een firraa -hier ter'elects voor
hot verkrijgen van een leverantie var
tramwagens nnn de R. E. T. M. heb
ben afgewezen?
2e. Zijn R. en W. niet met de regec-
rlng van oordeel, dat, uit een oogpunt
an werkverruiming (als gevolg
de buitengewoon moeilijk© tijdsom
standigheden'; ter bevordering van de
binnenlandsche industrie, bet brongen
van een financieel offer geboden kan
zijn, zoodat in bijzondere, nader te
beoordeolen, gevallen, hiertoe moet
worden overgegaan?
3e. Is het B. en W. bekend, dat de
regeering in het in le. bedoelde ge
val allerwaarschijnlijkst bereid
wecst zou r.un tot fiu.ancicelen steun,
dat deze althans afhankelijk zal zijn
van de medewerking van het gemeen
tebestuur van Rotterdam?
CEORCANIBEERD OVERLEC,
De bijzondere commissie voor geor
ganiseerd overleg in zaken, rakende
de ambtenaren van het Rijks-, Tucht-,
Öpvoedings-. Gevangenis- en Reclae-
«eringswozen heeft in haar laatstge
houden vergadering besloten den M:
nister te verzoeken bij voornemen tot
afwijking van de adviezen van d©
mhsie, do commissie daarmede in
kennis te stellen opdat dezo ter zake
nader haar standpunt zou kunnen be
palen.
Voor bestudeering van het waag
stuk van het reservepersoneel werd
een sub-commissie benoemd, dio zal
onderzoeken jn hoeverre de reserve
er hulpdiensten bij gevangonie-
Rijks- tucht- en opvoedingswezen
eenigbaar zullen blijken met zoodani
ge diensten in geheel andore dienst
vakken.
Omtrent do afvloeiing van ambte
ren werden verschillende vragen ge
steld ten einde de aandacht van het
Departement op die punten te vesti
gen en ten einde een zoo billijk en
zoo zacht mogelijk© wijze van uitvoe
ring en toepassing te bevorderen.
Verder sprak de commissie zich uit
omtrent het stelsel der z.g. conduite
staten en wat daarmede samenhangt.
WACHTGELDREGELING PERSO
NEEL STEENKOLEN HANDELS-
V ERE EN I Cl HG.
Do Rotterdamsche correspondent
van Het Volk meldt:
Naar wij vernemen is thans over-,
eenstemming verkregen over een
wachtgeldregeling voor het personeel
in dienst bij de Steenkolen Handels-
Vereoniging.
Aan de arbeiders zal bij werkloos
heid worden vergoed, voor zoover zij
gehuwd zijn 60 pet. en voor zoover zij
ongehuwd" zijn 50 pet. van het gedor^
ven loon,
DE WERKLOOSHEIDSVERZEKE
RING.
Verhoogd subsidie aan de
kassen,
In de Maandag to "s-Gravenhagc ge-
hou 'en besp'ok'nv tusschen den Mi
nister van Arbeid cn de vertegenwoor
digers der vier samenwerkende vak
centrales, welke bespreking was aan
gevraagd in \erband met het reeds
door ons gepubliceerde schrijven van
den Minister inzake de werk'oosheids-
verzekering, werd door den Minis',ei
ais zijn meuting te kennen gegeven,
Koloniën
GESCHI'T VOOR INDÏc. De M
nister van Koloniën heef: de vragen
van den heer Dresselhuys betreffende
het uitsluiten van sommige groote fa
brieken voor oorlogsmateriaal tot deel
neming aan de in Indie genomen pree-
•en met berggeschut en betreffende den
'and dier beproeving beantwoord.
De bedoelde proeven hebben, zegt de
Minister, een lange voorgeschiedenis.
Uit het d'ior den Minister gegeven
zicht blijkt, dat om onderscheidei
denen alleen de firma's Bofors en
lekers aan de proeven met berggeschut
hebben deelgenomen:
Hierbij moge nog worden opgemerkt,
dot 't vermoeden, dat de firma Schnei
der en de Bathlehem Steel Cy. geheel
.rdig materieel kunnen leverer
hans voor de Bethlehem Steel Cy.
gegrond is. Deze firma bood in 1921
ee typen berggeschut aan, waar
het ecne reeds geconstrueerde
kanon in balistischc cn andere eigen
schappen zoover ten achter stond bij
het in 1912 en 1913 ia Indiè beproefde
geschut, dat het toen reeds niet voor
ieded inging in annmerking zou ziin ge
komen. terwijl het andere nog slechts
op papier ontworpen kanon niet aan
de in Indië gestelde eischen voldeed, in
het bijzonder r.iet wat de schietstabili-
betrrft. Waarop het vermoeden om-
ce lagere priiren berust, is nie»
duidelijk; wat ce firma Schneider be-
gelet op een onlangs ontvan
gen betreffende luchtafweergeschut
onderstelling relfs weinig aanne
melijk.
Omtrent den stand der beproeving is
bij het Departement van Koloniën alleen
bekend, dat de proeven ia Januari j.l.
zijn geëindigd. Ook in verband hiermede
bestaat er geen aanleiding, om nog
proeven te doen nemen met geschut van
andere firma's; de beslissing inzake ce
verwapening der Indische bergartilleri
rou daardoor onnoodig opnieuw worden
irtraagd, terwijl in het bijzondei
at de Bethlehem Steel Cy. betreft
in die beproeving geen nut zon zijn
verwachten voor het Indische leger.
De vraag, of het aanbeveling verdient
mededinging op ruime schaal door alle
goed bekend staande fabrieken mogelijk
te maken, wordt in het algemeen be-
stigend beantwoord. Voor roe
gelijk wordt en is ook steeds dienover
eenkomstig gehandeld. Hierbij mag
over het hoofd worden gezien, dat
oorlogsbehoeften dikwijls overwegingen
kunnen gelden, welke het wenschelijk
maken het verlangde materieel
paalde fabreken te betrekken, b.v. om
dat het fabrikaat reeds is ingevoerd, of
om biizondere reden vari techniscben of
«actischcn aard daaraan de voorkeur
wordt gegeven. Stelselmatige bevoor
rechting van bepaalde fabrieken is en
zal worden vermeden.
EEN INDISCH ONDERWIJS-CO-
MITé. Naar bet Haagsche Aneta-kan-
:cor verneemt, is, zoo meldt de N. R.
Ct„ hier te iande op het oogenblik in
voorbereiding de vorming van een In
disch onderwijs-comité, dat zich voorstelt
in den loop van ieder schooljaar in de
hoogste klassen der lagere scholen en
bii het voortgezet en middelbaar onder-
üs geregeld leringen, causerieën en
-ursussen over Indie te orgaciseerer..
Verschillende autoriteiten hebben reeds
toegezegd.
ZWARE BRAND TE SOERA-
BAJA. Uit Soerabaja seint Aneta De
kantoren en het magazijnen-complex in
de Societeits^traat alhier van Koeler en
Ankersmit, «Te Handcl-Mij. „Tropri" cn
van den assuradeur Keulemans zijn uit
gebrand. Totaal is er verzekerd voor
9Is ton, waarvan ,iVs ton op dc per-
ccelen.
COPERNICUS.
In onzen tijd, nu het algemeen ge-
bruik is goworden groote mannen, in
dien daar nanieiding toe bestaat to
huldigen of aan hen to berinneren,
ook als is dc wereld ze eigenlijk al
lang vergeten, is het zeker geoorloofd,
ter gelegenheid van het feit, dat hij
den H)en Februari, nu -450 jaar gele
den werd geboren, de aandacht te
concentreerer. op Copernicus en zijn
bestudeering van de hemellichamen.
Wij kunnen ons. al ziin we wellicht
Copornicus vergeten, nauwelijks meer
voorstellen. d»i er een tijd is ge
woest, dat men meende, dat de aarde
het middelpunt van hot heelal was,
dat men nog niet wist, da* zij met an
dere planeten len de zon dTaaide Niet
ten onrochbo noemde men Copernicus
in zijn tijd dan ook den ontdekker
van oen nieuw testament der astro
nomie. Van Copernicus begint feite
lijk dc nieuwe astronomie, want zoo
lang de aarde stilstond althans scheen
stil te staan, kon ook de astronomi
sche wetenschap goen voortgang,
geen groei vertoonen. De groote ster-
rekundigo had een zeer lange studie
achter den rug; te Krakau was het
oorspronkelijk do theologie, di© hem
aantrok, mnar tegelijkertijd bezocht
hii iivorig de colleges in filosofie en
wiskunde en hielcl zich tevens bezig
met de studie in de medicijnen Zijn
artsopleiding voltooide hij te ?adua
en hij is Inderdaad eendgen tijd als
geneesheer werkzaam geweest. Maar
in Krakau was hij reeds onder do be
koring gekomen van de denkbeelden,
die de Poolsdhe geleerde Crkunca
over de leer van Ptolomaeus tot
uiting bracht cn die het onhoudbare
va.n dezo theorie aanloond*. 3ij de
aanhangers van Pythagoras, bi;
Aristara en Scleucos vond Capernij
cus, die het Grieksch volkomen mees
ter was reeds aanduidingen ten aan
zien van een beweging van de aarde
om de zon en deze gedacht©, aanvan
kelijk alleen op filosofische gronden
berustend, wist hij allengs door wis
kundige berekeningen, waarin de
groote wiskundige Dominicus Maria
di Novara hem inleidde, te staven.
Drie-en twintig jaar lang heeft Co
pernicus dit vraagstuk telkens en tel
kens weer onderzocht, onvermoeid
•er-i©r gestudeerd, om een eenvoudi
ger systeem te vinden en ongetwij
feld werd hij daarbij gesteund door
een sterk gevoel voor symmetrie, dat
hem.' aanhanger Renaissance,
kenmerkte. ..Nergens
„heb ik zulk een bew onderenswaardi-
ge rymmetrie kunnen ontdekken als
toen ik de hemellichamen
de sterren en hun baan leerde ken
nen" Hij wist, dat zijn tijdgc-nooten
voor zijn denkbeelden noS rimt njp
waren en het heeft ook na
nog lang geduurd, eer te©
kenis van zijn leer inzag en vist te
verwerken.
POLIT1E-BEAMBTE VER
MOORD. Uit Batavia seint Aneta aan
['het libld. Een vermoedelijk krankzin
nige inlander stak met een knipmes de>-
detachcnientscommandant J. A. V--
'sncl,
toeradja (l'alembang), dood.
BERLIJN—CHICAGO PER LUCHT
SCHIP.
Op do groote Zeppelinwerf aan het
Bodenmeer nadert thans een Zeppe-
lin-luchtkruiscr zijn voltooiing, die
daar in opdracht van de Amerikaan-
sohe regeering wordt gebouwd. Dit
luchtschip overtreft al zijn voorgan
gers wat grootte en drijfkracht aan
gaat en het zal in staat ziin. zonder
tusechenlnnding buitengewoon groo
te afstanden af te leggen. De laatste
maanden heeft het werk gestaan on
der controle van een studiecommissie
van Amorikaaffssche ineenii*7rs. Ln
April zal de luchtkruiser gereed zijn
en do maand daarna worden proef
vaarten gehouden boven lie Alpen.
In Juni wordt het luéntschip naar
Berlijn overgebracht, waar de laat
ste toebereidselen zullen, worden ge
troffen voor de vlucht ®ver den At-
lantischen Oceaan, welke zonder tus-
Echenlanding zal geschieden. De Ame
rikanen wcnachen onmiddellijk naar
Chicago te vliegen, waar dc Amcri-
kaansche regeering intusschen een
zeer groot landingsterrein heeft in
gereedheid gebracht. Het eigenlijk
doel van dezen enormen luchtkruiser
is noz onbokend van een reeks te
ondernemen proefvluchten zal hot af
hangen, of Amerika opdracht geeft,
er nog meer te bouwen.
DE VROUW ALS MAN.
De Londenscho bladen vertellen de
volgendo merkwaardige geschiedenis.
In een armenhui© stierf dezer dagen
een 'vrouw, welke het gelukt was, tot
haar dood ah man te leven. Niemand
\v 1st, wie zij was of waar zij vandaan
kwam, toen op zekeren nacht een
vrouw van middelbaren leeftijd vroeg,
in h©t armenhuis te worden toegel.v
ten. Men had trouwens geen tijd,
daarnaar te vragen, want de vrouw
verkéordo in zulk een erbarmolijken
toestand, dat zij terstond in de zie
kenafdeling werd opgenomen om ge-
opcreord te worden tijdens welke
operatie zij stierf. Men kwam tot do
ontdekking, dat deze vrouw, die An
nie Miller heette, zich haar leven
lang als man had uitgegeven. Zij was
het laatst t© Hoxton in een zaak
werkzaam ,dic door een vrouw, Mrs.
Powers, geleid werd. Haar vrouwe
lijke scherpzinnigheid had haar blijk
baar in den steek gelaten, want zij:
had nooit opgemerkt, dat haar be
diende, die zich Charles Richardson
noemde, een vrouw was. Nooit, zoo
verklaarde zij, was di© gedachte bij
haar opgekomen. Zij betreurde het
bijzonder, dat Charlie was wegge
gaan, want hij was een vlijtig en han
dig werkman, dien zii graag in haar
zaak had gehouden. Charles was ech
ter wat zwak. Bij ziekte verpleegde
zij hem zelf, bracht hem zijn eten op
bed, zonder dat zij ooit iets van de
travesti ha/1 gemerkt. Charles wac
een sterk rooker en mon zag hem zel
den zonder pijp of sigaret fn den
mond en tegenover zijn kameraden
toonde hij zich zeor vrijgevig met
rookartikelen en whisky. De klip van
den barbier wist hij geregeld (o om
zeilen. Weliswaar amuseerde mer.
zich daar steeds met hem, omdat zijn
"J'wt bijzonder pi.iel en slechts van
enkele haartjes voortien was, maar
- men hoohtte cr geen beteckenis aan,
I zÜn fl»D,ur was ov0rigens man-
kenhuis te laten opnemen. Hij nanj
afscheid van mrs.. Powers en zijn
vrienden en vertrok. Zooals thans ge
bleken ib, begar Charlie zich naar
een district, waar niemand hem ken-
,de, veranderde zich in Annie Miller
en kwam als vrouw op de ziekenzaal,
aio haar sterfkamer werd
NIEUWE DOCTOREN.
Met de waardedaling van de Mark
is ook het Duitseho intellect; voor on
ze begrippen goedxoop geworden. Of
Jicver het intellect heeft ingezien, dat
band"! meestal iets lucratiever is dan
wetenschap. Niet alleen op de beurg
°°I 5n tlue 8[00le magazijnen ia
menig» Duitsche dokter tot de over-
tuigicg gekomen, dat handelen voor-
dechger js dan behandelen r tal van
philologen oeicncn quq vak uit ter-
wiji zij hun klanten inlichten over da
<ltudit.it kousen „nor d"
hiof.n"Ulge fdLca: «lenige pb:losoo(
keld ?°ov.e.?l -erolttwysneid ontsrik-
keJd, dat hij ae terminoJogio der da-
menodo machtig is. i„ dfenst faSC
nU1Q °?u of auder confectie-
linuurin H ZIJn w«8S00rige critiek op de
keT *?,Cn, mwd0 i,ccft te onderdruk-
ken. A einig dames vermoeden, hoe
bii hn?°^aPp0 yk Zy oediend worden
MOTORLOOS VLIEGEN.
i„„ m 1,ezeu met stijgende ba-
i°?t«to°n °f «vor do re.
aultaton, cl e met moto-.ooze vliegtui
gen behaald zijn. Weinigen erator
f /veten dat er ook ,1f£t opzicht
feitelijk mots nieuws onder de zou is
L>o eersto motorlooze vlieger was n l'
sïhniï'T51 -VaUI' Godman nou!
sehokf, die al meor den zestig )aar
geleden van zich deed sprekem doo"
■ren"? Z,CJ """Shield mos het y,
vlie«T& Hot
"cMÏÏfcord. hj o5kV aiSlel" jffl1'
rende dieren, l het bSfer^eïj
berekeningen teStt?tX°de n°vw
ioo&biedP f""
hegel „et oen pl.ttf
ver Si',rekt0OVK'h,'"'°d"d"
G^od^tn ÏSta'VlSt "fc.0
Julp van zes inboorlingen brS.t hii
dLmton in ecn helderen nacht op
ren het ",S P1»" verend"
ol i«tm ,?tï «eJeuit. kon optillen
een "fichfosre f* g'"
KL?T*h0,d»'®i
«»rrJu°r,ctehgr,'£;^Ld
hnnid sun rienden°gwnsren "ej' h™'
dc gewapende politic tc Ba- nel ijk. Dezer «lagen weixi Charles ern-
I stig; ziek en besloot, zich in een zte-
WAAR COCAÏNE VANDAAN KOMT
Het eooaioemisbrnik neemt in do
ons omringende lauden, maar vooral
in Italië groote afmetingen aan. Hoe
zuidelijker men komt, hoe erger. In
Italië staan de couranten er dage!ijk3
vol over. Cocaine is afkomstig vrn de
cocastruik, die' in Ecuador, Peru, Bo-
liviö en Onili in hot wild groeit en
thans in grooto hoeveolheden op Cev-
!on en in Indië verbouwd wordt. l3e
bladen zijn elliptisch, ongeveer vier
tot zeven c.M. lang en half *00 breed.
Wanneer zij fijngewreven worden ver-
spreiden zij ecu aangenamen geur, die
aan theo doet denken. Sedert eeuwen
worden deze bladeren door de Zuid-
Amerikannsche inboorlingen gepruimd
om mouw© energie bijeen te garen.
Inderdaad schijnt het gebruik er van
elk gevoel vnn vermoeidheid op te hcf-
Ten en derhalve zijn deze bladeren
voor grooto reizeu en bij krachtige
lichamelijke inspanning van groot be
lang. Ook verdrijven zij den honger.
Vijftig JaRr geieden was c .aine in
Europa nog geheel onbekend, maar
allengs heelt men de groote waarde
er van voor wetenschappelijk» doel
einden leeron kennen- Het gebruik
van dc cocabladercn is deimcce toe
genomen, dat er groote kweekorijea
zich uitsluitend op de teelt van dit ge
was toeleggen, voornamelijk op do
hellingen vnn den Andes-bergketen.
De geoogste groeno bladeren worden
gedroogd en bevatten ongeveer 5%
cocaïne. Hot wor^t in den vorm van
kristallen gewonnen, maar omdat de
zo slecht in olie, alcohol en dergelijke
vloeistoffen oplosbaar zijn, verandert
men de cocaïne in een zout, dat ge
makkelijk in water oplosbaar is. In
dezen vorm kan het als poeder ge
bruikt wordon. Dc cocaïnemanie, aie
in tal van grootcn steden woedt, heeft
den prijs van do cocaïne sterk be-m-
vloed. In Engeland b.v. bedraagt de
marktprijs van ccn pond cocaïne <>n-
gevccr 8 pond sterling, in den sluik
handel wordt er echter 375 tot 400
Liond voor betaald.
