NEDERLAND EN ZWEDEN HAARLEM'S DAGBLAD VRIJDAG 2 MAART 1923 DERDE BLAD De Koning van Zweden in ons land. De verhouding tusschen Zweden en Nederland in verleden, heden en toekomst. HJM Gustaaf V, Koning van Zweden. Er Lebben in den loop der eeuwen het dringt zich vanzelf naar voren bij liet bezoek van den Zwcetlschen Koning tusschen Nederland en de Scandinavische landen aigemcene be trekkingen bestaan, voor ten deel ge volg van de geographisehe ligging en voor een niet minder groot gedeel te te danken aan de economische ver houdingen. Immers, ouzo voorvade ren zijn groot geworden als „de vijachtschippers van Europa", welk bedrijf zij wel- liet eerst unoefendon door de producten van het Oosten ei. het Noorden tc brengen naar het Wes ten en het Zuiden In denzeifden tijd, dat de Nederlandselie vlag bekend was in de Middellandschc Zee, wap perde zij ook reeds aan vele masten in de Oostzee en de Baltische golf. In het midden der 14e eeuw was van do gevaarlijke Noormannen, die hun strooptochten tot in het hartje van Nederland uitstrekten, van de trot sche Vikings weinig meer overgeble ven. Geheel Scandinavië was geko men onder de economische opper macht van het Iianzeatisch Verbond, van het monopolie van de steden aan de Oostzee en omgeving, hetwelk van zoo groote hete'ekenis is geweest. Aan Amsterdam hebben de Scandinavische landen het te danken gehad, dat d 't Hanze-monopolie werd verbroken. Be Nederlanders drongen binnen net go bied van het monopolie en do Scandi navische vorsten waren utn Neder landers, die daarin een bros schoten, uiteraard welwillend gezina. Amster dam gelukte het in 1368 zich net vrije verkeer in Zweden en Denemarken te verzekeren; bij een privilege van dat jaar vergunde de Zweedsehe Koning AJbrecht aan Amsterdam, tegelijk met Enkhuizen, Wieringen, Briellc, Sla voren en Hindelodpen, voorrechten van belangrijken aard, die op de ves tiging in het zuidelijk gelegen Scho nen betrekking hadden. In 1437 ver leende do Bisschop van L'psaia zelfs aan de Amslerdamsche kooplieden vrijdom van tol te Wyborg; de koop lieden voerden daar aan zout, wijnen, specerijen, lakens en andere manu facturen, en namen als retourvracht rogge mede. De llollandscüe scheep vaart heeft er veel toe b.jgedragen om de macht Van de Hanze te vermin deren, al mag als zeker worden aan genomen, daL aan dit op het laatst kunstmatig economisch verbond ook langs anderen weg een einde zou zijn gekomen. En wat de Jfanzeaten in Scandina vië, in liet bijzonder in Zweden en, Denemarken verloren, wonnen de Ne derlanders, die hier alle havens ba zochten. En het waren ook deze Hol landers van de 16e en 17e eeuw, die bij de bijkans ingeslapen Noren den lust tot avontuur en hun aangeboren zeemanschap weer tot ontwaken brachten. Holland's handelsvloot werd voorzien van manschappen uit alle landen, ook voor een aanzienlijk deel uit de Scandinavische Janden. Zeker zegt prof. dr. II. Blink in zijn studie over de betrekkingen van Nederland inet de Scandinavische volken waar aan wij zeer vele gegevens voor dit artikel ontleenden niet te veel, ais hij beweert, dat tot de opkomst van de zeevaart, van handel en nijverheid in de Scandinavische landen de be trekkingen met de Nederlanden veel hebben bijgedragen, terwijl omge keerd die betrekkingen voor de Ne derlanden eveneens groote voordeelen hebben opgeleverd. In 1614 werd een toen nog zeldzaam Imndelstractaat tusschem Zweden en Xederlaud gesloten en in 1617 leenden Amsterdaimsche kooplieden, onder wie Lode wijk de Geer, een aanzienlijke sonvgetds aan Zweden. Deze paahtte en verbeterde de ijzersmelterij van Finsprong, deed er staven smeden en geschut gieten. In 1622 verkregen Ne derlanders vergunning om gedurende tien jaren al het ruwe ijzer op te koo- per. onder genot van korting bij den uitvoer. Is het wonder, dat de betrekkingen tusschen Holland en Zweden zich ver stevigden? De groote Hollandsche kooplieden hadden handelshuizen in Zweden; Hollanders waren het die de veefokkerijen in Zweden hielpen ver beteren. Het Trippenhuis te Amster dam kan nog worden aangehaald als een herinnering aan het aandeel, dat Hollanders hadden in den ijzerhandel van Zweden. In den loop der 18e eeuw kwam er echter verandering. In de Noorsche' landen, ook in Zweden, begon de scheepvaart op te komen. En begrij pelijkerwijze begunstigden ook de Zweedsehe koningen die opkomst. Het aantal schepen, dat Nederland in de eerste jaren der 18e eeuw voor den Oostzeehandel bezigde, bedroeg niet meer dan 500; door den oorlog van Zweden lagen hiervan in 1717 zelfs 600 werkloos; wat een verschil niet met de 2000 en meer schepen, die in de 17e eeuw werden gebruikt. In het bijzonder de Zweedsehe scheepvaart- acte van 1724, navolging van de ac te van Navigatie van Engeland, die de vreemdelingen verbood om met hun schepen andere dan de vrachten en producten van hun eigen land oi volksplantingen in Zweden te brengen, bracht aan het 'Zweedscii-Nederland .sche verkeer een grooten slag toe. De Staten vaardigden een tegenmaatregel uit, doch deze kon uiteraard niet zoo danig gevoelig treffen, dat Zweden daardoor tot ander inzicht werd ge bracht. Gaat men de beteekenis van Zwe den in economisch opzicht na, dan yalt de nadruk op drieërlei: de betee kenis van Zweden als landbouwend land, als bezitter van een zeer aan zienlijk deel van de wouden der we reld en als bezitter van de beste ijzererts-mijnen. In den laatsten tijd vooral legt de landbouw in Zweden zioh meer op de veeteelt toe; het houden van rundvee is in Zweden reeds een bedrijf van ouden datum. Zweden is zoodoende een uitvoerland van rundvee, varkens, schepen, en ook van vleesch en boter geworden; de invoer van kaas daar entegen is in Zweden grooter dan de uitvoer. De uitvoer bijv. van paarden nam van 3991 stuks in 1908 tol 6837 stuks in 1913 toe; van varkenevleesck van bijna 3 millioen K.G. tot bijna 8 millioen K.G.; van wol van 30.000 K.G, tot bijna VA millioen K.G. Van de 40 millioen H.A. wouden, die geheel Zweden beslaat, is 21,6 met hout bedekt, dus iets meer dan 52 der oppervlakte. Geheel Europa is gemiddeld voor 33 met bosch be dekt, .zoodat Zweden een aanmerke lijk surplus heeft. In den goeden ouden tijd was het ieder veroorloofd hout te kappen; in de 19e eeuw werd het privilege beperkt, maar was de regeering toch nog mild ui het uitge ven van concessie». Eerst iater is ge heel de regeling gekomen, krachtens welke de bosschen in Zweden zijn tc onderscheiden in staat- en particulie re wouden, resp. 8.9 millioen en 22 millioen H.A. beslaande. De houtpro ductie van Zweden heeft natuurlijk aanleiding gegeven tot verschillende aanzienlijke industrieën, waartoe het hout de grondstof levert. Zoo de hout slijp- of houtpulpindustrie; zoo de pa pierindustrie; zoo de lucifersindustriu. Het ijzererts wordt gedeeltelijk ge vonden in Centraal Zweden, gedeelte lijk in hel Noorden, in Lapland.' De ontwikkeling en de omvang der industrie in het algemeen houcU nauw verband met geheel de Zweed sehe handelspolitiek in den loop dei 19e eeuw. Aanvankelijk heerschte hec protectïestelsel, overblijfsel van de 18e eeuw; het werd in het midden der 19e eeuw door gematigde vrijhandels- beginselen vervangen, die evenwel later weer door de protectionistische richting werden teruggedrongen. Reè'ds 'de groofe k'ohïn'g Gusïaaf Was a1 heeft Zweden op economisch gebied zelfstandig willen maken; met den landbouw bevestigde hij ook de nij verheid, en scheepsbouw en waperi- smederij hadden destijds reeds een vrij groote hoogte in het land bereikt. In verhouding tot den omvang van den Zweedechen handel zelf was nog in 1880 de Zweedsehe vloot belang rijk grooter dan heden ten dage. Wei-' iswaar heeft de oorlog ten deze een gunstige werking gehad, was .1916 zelfs tot in zekeren zin c-en record jaar, maar noch de scheepsbouw, noch de scheepvaart zijn er tot dusverre in geslaagd, in Zweden een overheer- schena belangrijk© plaats in te ne men. Zweden is een betrekkelijk schraal bevolkt land. Immers, stelt men de be volking van Zweden en Nederland tegenover elkander, dan komt men tot het resultaat, dat terwijl de dichtheid per K.M.2 in Nederland 205 is, deze m Zweden slechts 21 bedraagt; dit D natuurlijk grootendeels het gevolg van de noordelijke gedeelten, die Zwe den wel een groot oppervlak geven, maar zijn economiechen rijkdom niet kunnen versterken. Gaat men tenslotte de moderne han delsbetrekkingen van Nederland met Zweden na, dan blijkt, dat de invoer in Nederland uit Zweden van bijna' 500.000 in 1847 is toegenomen tot bijna 69 millioen in 1913, om echter in 1914, tengevolge van den oorlogs toestand, te dalen tot nauwelijks 43 millioen. De uitvoer uit Nederland naar Zweden is van 173.000 in 1847 toegenomen tot ruim 26 millioen in 1913, om in 1914 te dalen tot ruim 24 millioen. De oorlog heeft ook verder op dezo cijfers belangrijken invloed uitgeoefend. In hoeverre het mogelijk is, dat de Zweedsch-Nederlandeche betrekkin gen, zoowel wat invoer als uitvoer aangaat, toenemen, is in dit artikel niet te beoordeelen. De betrekkingen van Zweden en Ne derland zijn ook op politiek gebied hoogst vriendschappelijk; de oorlog hoeft de neutralen van Europa bijeen gebracht, maar men zal zich herinne ren, dat reeds vóór den oorlog het sympathieke denkbeeld bestond van de Zes-landen Unie, waarin Neder land en de Scandinavische Staten met Zwitserland en België als één groep waren gedacht De oorlog heeft ons wederzijdsche souvereine bezoeken eenigszans anders doen aanzien, dan tevoren. Daarbij kan echter gelden, dat de bezoeken door onze Koningin gebracht in het buitenland, en door buitenlandsche souvereinen aan het Nederlandsche Hof, nimmer staatkundige beteekenis hebben gehad, omdat Nederland te recht een zelfstandigheids-, ev. neutra liteitspolitiek heeft gevoerd, die ech ter geen Actieve bemoeienis in inter nationale staatkunde veronderstelt Het bezoek echter, dat Koningin \Yil- helrnina bracht aan de Scandinavische Hoven, heeft er toe bijgedragen, dat Nederland en de Nederlandsche kwa liteiten in de herinnering der Zweden werden teruggeroepen; het'bezoek van den Zweedschen koning zal er onge twijfeld toe bijdragen, dat zoowel de betrekkingen, die tusschen Nederland en Zweden in het verleden bestonden ials die, welke in de toekomst nauwer kunnen worden aangeknoopt, in meer algemeenen kring onder het oog zul-' len worden gezien. Wat evenals in de 15e, 16e en 17o eeuw niet anders dan tot voordeel van beide landen kan strekken! Van het politieke tour- nooiveld. TWEEDE KAMER. 1 Maart. De bioscoopwet verworpen. Local option rediviivus. Het Tramplein te Zandvoord. De Tweede Kamer wenscht afschaffing van den zomertijd. Een laatste kans voor de voorstanders van den zomer tijd bij de Eerste Kamer. De Tweede Kamer heeft met 46 te gen 41 stemmen het ontwerp-bioscoop- wet verworpen! Ziedaar een van do beide belang rijke beslissingen, welke dezen mid dag in ons Lagerhuis zijn jenomen. De andere is de aanvaarding met 49 tegen 35 stemmen van het voorstel- Braat tot afschaffing van den zomer tijd. Doch hierover straks. Geen Rijkskeuring van bioscooppro ducten dus en dat voornamelijk door toedoen van één groep der rechterzij de, die dag in dag uit do gevaren van de bioscoop in woord en geschrift heeft gesignaleerd: de chrlstelijk-histo- rieche partij; want deze groep was liet, die zich bij de tegenstanders schaarde, toen het dezen middag op de eindstemming over liet film-keu- ringsontwerp aankwam. Ziehier de verklaring van dr. Schokking, den leider der ten deele afvallig geworden fractie „Hoewel bet ons aangenaam zou zijn geweest, torwille van de goe de bedoeling, die aan het ontwerp- bioscoopwet ten g-rondslag list er voor te stemmen, mnonen wij toch, voor namelijk wegens de omstandigheid dal de gemeentelijke keuringsbevoegd- heid in het ontwerp geen plaats heeft kunnen verkrijgen, onze stem daaraan te moeten onthouden". Ook de heer Vliegen legde een ver klaring af, doch cieze was geenszins een verrassing: de S. D. A. P. zou te gen stemmen wegens de aan den bur gemeester toegekende bevoegdheid in net ontwerp tot plaatselijk verbod van films waarbij hoewel goedgekeurd door de Centrale Commissie, naar het oordeel van. den burgemeester door de vertooning stoornis van de orde is te vreezen, zoomede wegens de ver scherping der bepalingen omtrent de jeugdige personen in de bioscoop en wegens het beginsel der censuur over volwassenen. Daar lag het product van langduri- gen arbeid der Staatscommissie! Vóór het. ontwerp hebben gestemd: cie katholieken, de anti-revo-lutionnai- ren, inej. Van Dorp en de heer Ter Hall (ex-lid der betrokken Staatscom missie! en er tegen gestemd heb ben: de Christelijk-historisclien, ds. Kersten (de mnn der Staatkundig Ge reformeerde pry tij die een alge heel bioscoopverbod had gewild) en de geheele linkerzijde met uitzonde ring dan van inej. Van Dorp en den heer Ter Hall. Hierbij kan worden aangetc-ekend dat van de anti-revolu- tionnaire partij vier leden, die wel de presentielijst hadden geteekend, niet aan de stemming deelnamen, t vv. de lieeren Scheurer, Van der Voort van Zijp. Zijlstra en De Wilde, terwijl de katholieke heer Juten, voorstander van het ontwerp, juist binnen kwam toen de stemming was afgeloopen. Hadden de leden meegestemd, dan zou den vermoedelijk de stemmen geslaakt hebben en ware in eon volgende bij eenkomst de definitieve beslissing go- vallen. Voor minister Ruys de Beeren- brouck is de geval'en beslissing een gevoelig échec. Binnenkort is een nieuw plaatselij ke keuze-debat in ons parL'—^u. te wachten. De heer Rutgers lie-.,-". mc-J- namens de heeren Van i.tm eb Onze Lachhoek TWEE PANTOFFELHELDEN. A (voor zijn woning)ik heb m'n huissleutel vergeten! Pro» beer eens, of de j-uiwe soms ook op mijn deur past. B.De mijneMaar je weet toch wel, dat ik ook getrouwd benl GALGENHUMOR. ,,Ecn waarzegster heeft mij onlangs voorspeld dat ik honderd gulden zou krijgen, dat is vandaag uitgekomen". „Van wien hebt ge ze gekregen ?"- „Van den kantonrechter. Honderd gulden of honderd dagen zitten." GEMOEDELIJK. Niets nieuws? vraagt een luite nant aan een soldaat, die voor 't eerst op wacht staat. Nee luitenant. Weet uwes niks? Bulten, v. d. Bilt en Herman (allen R.-K.) zijn initiatief-voorstel tot wijzi ging der drankwet (plaatselijke keu ze), dat ruim een jaar geleden door de Eerste Kamer met de kleinst mo gelijke meerderheid werd verworpen, opnieuw bij de Tweede Kamer inge diend, in de hoop. dat de Senaat in zijn tegenwoordige samenstelling er anders over zal denkon dan de Senaat van het vorige jaar. De heer Rutgers zal dit wel niet hebben gedaan, zon der eerst eens poolshoogte te hebben genomen bij de diverse fractieleiders in de Tweede Kamer ejx bij dezen en genen in den Senaat. Wanneer deze zaak aan de orde zal komen valt op hel oogenblik nog niet te zoggen. Tot de ontwerper die zonder discus sie onder den immer doorgingen be hoorden hel onteigeningsontwerp voor de uitbreiding van het Tramplein te Zandvoort .zoodat behoudens goed keuring der Eerste Kamer, deze zaak nu spoedig haar beslag zal krijgen de wijziging der bepalingen omtrent de Nederlandsohe pharmacopoea be treffende den verkoop van vergiften en de wijziging der veewet betreffen de de strafmaxima. Tenslotte de kwestie van den zomer tijd, die eindigde met de aanneming van het voorstel-Braat tot afschaffing van dit instituut. Vijf landbouwspecialiteiten in de Kamer hebben van deze gelegenheid gebruik gemaakt om de agrarische bezwaren tegen den zomertijd nog eens op le rakelen. Het waren de heeren Lovink, Bakker, Deckens, Bie- renia en Van Voorst tot Voorst. Men heeft ze tot uitentreure gehoord; de veehouders kennen de melkerij niet naar den zomertijd regelen, de boeren komen een uur nachtrust te kort, de aansluitingen worden gemist als zij zich niet aan den zomertijd zouden willen storen, de bevolking wordt ver deeld In stedelingen en plattelanders, wier belangenstrijd wordt verscherpt enz. Nieuw was alleen wat de heer Bierema, wiens stem in de Kamer nog zelden is gehoord, zeide: nl. dat te genover het voordeel voor de stadsbe volking, dat liii niet miskende, een fi nancieel nadeel van belang voor de gemeentelijke lichtbedrijven in acht moest worden genomen. Voor Nijme gen alleen is dat op f 30.000 geschat. En het totale particuliere besparings- cijmer voor de stadsbevolking zou z.i. niet meer dan een holvo ton bedragen. Ook de lieer Schaper bestreed den zomertijd. Verdedigd is de zomertijd door de hoeren Staalman, Gcrretson en Van der aerden. Eorstgenoemde diende een berai-l-tellngsvóorslcl in, al om dm -t'bt «win* bi doen gelden T 'lil Mr! -<• epoun**»-. in llctl t*- ï-.k -oor den IETS OVER KLOKKEN. De eerste voorloop er van de ldok was waarschijnlijk de zonnewijzer of gnomon. Dit was een eenvoudige kolom, eenige voeten hoog, die in den grond geslagen werd. Naar de scha duw, die zij op de aarde wierp, bere kende men den tijd- Hoe men zich behielp op dagen, dat ae zon niet scheen, weet ik niet. Eenigen tijd la ter kwamen de waterklokken in ge bruik. Het water liep drupegewijze in een kom, waarin iets dreef. Naar de hoogte van het water berekende men hoe laat het was. Deze clepsydrae werden het eerst in Egypte gebruikt en daarna in Rome, omtrent 157 jaar voor Christus. Een oude schrijver ver telt, hoe Pompejus zoo'n waterklok in de raadszalen liet plaatsen, om de sprekers er aan te herinneren voora) niet te breedsprakig te zijn. Waterklokken waren niet zeer ge makkelijk, maar toch bleven zij ver scheidene eeuwen bestaan, totdat de een of andere geleorde bedacht, dat zand evengoed gebruikt kon worden als water. Als men van een zandklok hoort, denkt men natuurlijk dadelijk aan zandloopers, die nog niet zoo lang geleden algemeen voor het koken .van eieren gebruikt werden. De zandklokken of uurglazen, zooals men ze noemde, werden opgevolgd door de raderklokken. Sommigen beweren, dat deze reeds in den tijd van Archimedes, 250 jaar voor Christus, bekend waren. Ande ren zeggen, dat zij eerst in de veer tiende eeuw in gebruik zijn gekomen. Het woord Mok luidt ongeveer het zelfde in het Hollandsch, Saksisch, En- gclsch, Duitecü, Iersch, Deensch, La tijn en Chinee&ch en beteekent eigen lijk 'n bel. die 'n geluid voortbrengt. Een zeer bijzondere klok werd om streeke het jaar 1696 gemaald door een zekeren Burdeau, met het doe', koning Lodewijk XIV genoegen te doen. Zij stelde den Franschen keizer voor, gezeten op een troon en rondom hem de heelden van prinsen en her togen. Ieder kwartier kwam een van hen voor den koning staan, maakte een diepe buiging en sloeg daarna het kwartier met den staf, dien hij in de hand hield. De vorsten dsr verschil lende landen sloegen de uren, na oot hun opwachting aan den koning ge maakt te hebben. Iedereen was ver rukt over dezo Mok en men raadde Burdeau aan, haar in het publiek te yertoonen. Dti deed hij, en om nog meer het hart van het volk te winnen, liet hij het beeld van Willem III, koning van Engeland en een groot tegenstander van Lodewijk, de diepste buiging van allen maken. De vertooning had veel succes, tot 'dat er helaas plotseling iets aan het Laten wij weggaan, Fred. Mijn dochter heeft me juist opgemerkt. Zij zal wel dadelijk hier komen om geld van mij te leenen. .w- Geld! Geld!! Geld III vragen om geld! iWat doet ze tooh met a-1 dat geld, man? Ik weet het niet. Ik heb het haar noe nooit gegeven. uurwerk haperde en Lodewijk XIV van den troon viel juist voor de voeten van Willem III. Het verhaal over dit gebeurde ver spreidde zich door het geheele land en kwam ook den koning ter oore, die beval Bureau wegens majesteilsechen- nis in de gevangenis te werpen. Nog van één klok wil ik vertellen, namelijk van een klokbed, door een Bohemer gemaakt. Als de eigenaar wenschte te slapen en zich er op te rusten legde, begon de klok een zachte melodie te spelen en hield dat zoo lang voi, dat zelfs de ergste lijder aan slapeloosheid wel in den dut moest raken. Als hij den wekker, die er aan ver bonden was, maar zette op het uur, waarop hij wakker wenschte te wor den, werd hij op tijd gewekt door een vroolijke marsch met trommels en cym cymbalen. i DE VROUW VOOR 100.000 JAAR. Een aantal Fransche professoren heeft zich aan de taak gewijd, om te ontdekken, hoe de vrouw van 100.000 jaar geleden was. De moeilijkheden van deze onder zoekingen zal iedereen beseffen, die ziin vrouwelijke tijdgenooten nic-t be- griint. Iedere man dus. Toch hebben deze geleerde profs reeds resultaten bereikt. Zij verkla ren, dat in de dagen, toen de men- schen nog in holen woonden, de vrouw de belangrijkste dar beide sexen was. De man werd slecbts geduld omdat hij voedesl en huiden leverde. De vrouw regeerde en bijna alle kunst en wetenschap dlie wij vandaag heb ben danken wij aan het werk van de vrouwen die duizende jaren geleden leefden. De vrouw leerde den man, hoe den hongersnood te bestrijden door dieren te vangen en gedurende de tijden dat voedsel niet te verkrijgen was, te be waren. De vrouwen leerden de man nen hoe zii in den winter huiden tot kleeren konden verwerken. De vrouw redde daardoor het mensohelijk ge slacht van den ondergang. Er is dus alweer niets nieuws on der de zon. Honderdduizend jaar ge leden regeerde de vrouw den man al net als tegenwoordig. EEN HONDENVRIENDIN. In Engeland dragen getrouwde mannen geen trouwringen. De orga nisatie der Engelsche juweliers stelt nu (om begrijpelijke redenen) voor, om dat ringdragen verplichtend te maken en tevens ongetrouwde man nen èen ander distinctief te doen too- nen. Een gelukkige glimlach bijv. ..Nou heb ik wraak genomen", zei de schoen winkelier tot ziin vriend toen een klant de winkel verliet. „Wraak? Hoezoo?" „De jonge dame. die daar weggaat, is telefoonjuffrouw. Ik heb haar het verkeerde nummer gegeven.. Men bereidt in de Vereenigde Sta ten een wetsontwerp voor, waarbij bepaald wordt, dat vrouwen het recht hebben, salaris van hun echtgenooten te eischen, voor haar werk in het huishouden. Tegen dit ontwerp wordt weinig verzet verwacht, daar de echt genooten zich op het standpunt stel len. dat hun vrouwen kunnen eischen zoolang als zii willen. Mevrouw Tempest, een Engelsche, -verdiende tiidgns haar leven onge twijfeld meer dan iemand anders van dien naam. Op hare recepties ter eere van het hondenras gegeven, werd muziek gemaakt en versnaperingen rondgediend door gewichtige lakeien in uniformen die blonken van goud galon. Nu is mevrouw Tempest gestorven maar niet zonder in haar testament een hondenasyl de som van honderd duizend pond sterling na te laten, op voorwaarde dat ieder jaar op den her- inneringsdag van haar overlijden de honden in het verblijf 24 uur/ lang van alle voedsel verstoken zouden blijven. Of deze voorwaarde er toe moe zal erken, dat de honden haar nage dachtenis in eere zullen houden, is o.i. zeer de vraag. FAUST. Dezer dagen heeft men in Zwitser land door middel van die wondere uitvinding, de draadüooze telefonie een voorstelling van de opera Faust te Londen duidelijk gehoord, tot het applaus aan het slot toe. Aan deze opera is nog een aardige geschiedenis verbonden, die mag aan toon en dat in het bijzonder te Londen haar succes niet altijd zoo is geweest, dat men een straat verder, laat staan In Zwitserland, de betuigingen van bijval kon hooren. Ja. toen de En- gelsohe impresoario Mapfleson in 1863 zijn voornemen te kennen gaf. Faust te Londen le doen opvoeren, kreeg hij van de zijde van het publiek vrijwel geen medewerking. In zijne memoires heeft hii beschreven. hoe hij dezo apathische houding wist te overwin nen. Toen hij eenige dagen voor de ope ningsvoorstelling het operagebouw bezocht, zag hii tot ziin teleurstelling, dat slechts enkele plaatsen verkocht waren. Onmiddellijk legde hii beslag op alle overgebleven kaarten voor 3e eerste drie avonden, die hij in een gioote zak mee naar huis nam. Toen bleef hii den geheelen nacht door adressen schrijven aan vrienden en notabelen, die elk een paar kaar ten toegezonden kregen. Zijn vol gende stap was buitengewoon slim. Hii zond een advertentie aan de ..Times" van den volgenden inhoud: „Tengevolge van een sterfgevall zijn voor de eerste voorstelline van de opera Faust {die reeds voor drie avonden is uitverkocht) nog twee stallesplaatsen verkrijgbaar voor 15 gulden per stuk een weinig hoo- ger dan de origineeJe prijs". Het resultaat was even plotseling ais overweldigend. Ieder moest nu kaarten hebben voor een opera, die reeds drie dagen van tevoren uitver kocht was. Avond na avond was het operagebouw tot den nok gevuld en de impressario had door zijn handig heid een dreigende mislukkig tot een goudmijn gemaakt. Duit-schland heeft een nieuw won derkind in een 21-jarlg meisje. dS» zJch in een zoo volkomen controle van hersenen over spieren verheugt, dat zii op hetzelfde oogenblik een Duitsch liedje kan zingen. met haar eene hand een Engelsche en met haar andere een Fransche zin kan schrij ven. Als rijkskanselier Cuno eens bij haar in de leer ging. Hij zou dan mettertijd met de linkerhand een Fransche. en met de rechter een En» gelsche cheaue kunnen schrijven en niemand zou hem kwalijk nemen als hij dan tegelijkertijd een Duitsch lied Fransche deputé's stellen voor een openbare loterij te organiseeren met het doel 5 milliard franken voor do schatkist te verzamelen. Het gerucht dat de organisatie van deze loterij zou worden opgedragen aan den heer GuiUaume Panta-Maison wordt niet bevestigd.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1923 | | pagina 9