HAARLEM'S DAGBLAD
Brieven uit Finland
Het testament van Pieter Teyler van der Hulst.
r - - s- -
J 'X
Pers-Oïenlcfil
ZATERDAG 3 WIAART 1923
ZESDE BLAD
C. A. J. DIJKSTRA.
1 i, ,15 Fébr. 1923. den, dat men zich onwillekeurig af-
vraagt hoe de drager of draagster
Helsfngfora, de hoofdstad van Fin-- het klaarspeelt heelhuids en zonder
land telt ongeveer 200.000 inwoners.iets verloren te hebben thuis te ko
Het oog wordt er getroffen door een1 men. Het is hier dan ook heelemaal
overvloed van kapitale gebouwen, j geen zeldzaamheid keurig aangeklee-
massale steenklompen, die in hun! de dames met groote netten vol bood-
•strengen stijl zonder noemenswaardi- schappen en pakjes op straat te zien
ge versiering een indruk van groot- wandelen. Niemand schaamt zich er-
heid, degelijkheid en welvaart geven, voor met een doos of pak op straat te
terwijl de kleur der huizen, die van loopen. De valsche schaamte, die te
wit tot geel varieert, de stad een onzent voor het pakjes dragen bestaat
frisch en vriendelijk aanzien ver- heeft men hier reeds lang afgelegd,
leent- De straten zijn breed en uiterst Men heeft ingezien, dat er- niets ver-
zindelijk, doch met, uitzondering van nederends schuilt in het meenemen
trottoirs laat liet plaveisel veel te
werischen over. Do ongelijkmatige
puntige keien, die hier de bestrating
vormen, doen onwillekeurig denken
aan sommige kleine achterlijke dorp
jes tn Overijsel of Drente. Waar' de
dames den moed vandaan halen im
iedern dag weder opnieuw met hare
hoog© hakjes deze keien te trotseeren
zal wel altijd een raadsel blijven,
zal de bekende vrouwelijke kokette
rie waarschijnlijk wel een woordje
med-espreken. Gelukkig brengt de hui-'
dige mode een lagen, breeden hak me
de, waarvan door de Flnsche vrou
wen een dankbaar gebruik gemaakt
wordt, hoewel'het niet valt te ontken
nen, i^at velen toch nog aam den hoo-
gen hak blijven vasthouden, hetgeen
voornamelijk het geval is met het
Russische vrouwelijke element, dat
hier sterk vertegenwoordigd is en
voor uiterst behaagziek doorgaat.
De eiectrische trams zien er keurig
uit en zijn uitstekend onderhouden.
Indien ze niet zoo blinken en schitte
ren aJs onze I-Iaagsche trams, dan
komt zulks, omdat ze ineerendeels
donker van kleur zijn en niet zooveel
koperen onderdeden hebben. Wat
zindelijkheid en onderhoud betreft zijn
ze minstens even goed als onze Hoi-
landsche trams. Den geheeten dag
zijn ze druk bezet en op sommige
uren van den dag, zelfs zoo vol, dat
de passagiers er aan alle kanten uit
puilen. Het schijnt oen winstgevend
zaakje te zijn en onwillekeurig zou
men wenschen aandeelhouder te
den door al zijn hebben en houden in
de eertijds zoo hooggeroemdo HoLland-
sche „giit-edged" fondsen, om te zet
ten in deze traniaandeelen.
Een merkwaardigheid op het gebied
rvan vervoerwezen is de „iswoschit-
Bckik". Dit is de Russische naam voor
wat wij zouden noemen een klein
soort open victoria-rijtuig, dat bespan
nen is met oen klein do oh vurig
Finsch paardje. Deze voertuigen zijn
kleiner dan de victoria's, die men te
onzent gelbruikt en bieden plaats aan
twee, hoogstens drie, personen. Gedu
rende den. winter verdwijnen zij om
plaat® te maken voor de open slede.
Opmerkelijk is het, dat men hier ner
gens gesloten rijtuigen ziet, hetgeen
met het oog op bet klimaat toch zeker
wel gewenscht zou zijn. Bij de fel
ste vorst, die gedurende zeker
deelte van den winter tot 25 graden
Celsius oploopt, blijft men zich van
open rijtuigen en sleden bedienen en
zelfs de volgkoetsen bij begrafenissen
zijn niet anders dan de gewone is-
wosdhtechiks. Een toertje met zulk een
rijtuigje of slede is evenwel een waar
genoegen en er wordt dan ook een
druk gebruik van gemaakt. Dit vindt
voornamelijk zijn oorzaak in liet feit,
dal het tarief binnen het bereik van
de groote massa valt, zoodat iedereen,
van wolken rang of stand hij ook zij',
zich de weelde kan veroorloven van
een dergelijk vehikel gebruik te ma
liën. Binnen de stad kost een rit, on
geacht den afstand, dien men wenscht
af te leggen, slechts 6>é Mark,
ongeveer 40 cents. Wacht u er echter
voor onderweg even uit te stappen,
hetzij om een 'boodschap in een winkel
te doen of even met een kennis te
p'raten. Dadelijk beschouwt de koet
sier zulks als twee ritten en verlangt
dubbele betaling
De automobiel neemt hier nog een
bescheiden plaats in en luxe-wagens,
zooals men die te onzent in grooten
getal© aantreft, vindt men hier slechts
enkele. De hoofdoorzaak zal wel ge
zocht moeten worden in het feit, dat
de lange winter, gedurende welken de
aarde minstens 5 maanden met een
dikken laag sneeuw bedekt is, het hou
den van een luxe automobiel tot een
kostbare zaak maakt, terwijl aan den
anderen kant gedurende den zomer
de wegen over lied algemeen in zulk
een toestand verkeeren, dat van groo
te tochten ook geen sprak© kan zijn.
Vandaar, dat men zich hier uitsluitend
bedient van merken, die lezen en
schrijven kunnen, zooals de Ford car
en verschillende andere Amerikaan-
sche en Duiteohe merken.
Een ander middel van vervoer, dat
hier gedurende den zomer veel ge
bruikt wordt, is de stoom- en motor
boot. Tientallen geregelde diensten
worden van Heleingfors met de in den
omtrek en op de honderden kleine
eilandjes gelegen dorpjes en gehuch
ten onderhouden. In den winter zijn
deze eilandjes van verkeersmiddelen
verstoken en moet alles met sleden
over het ijs worden aangevoerd.
Helsingfors is een mooie, ruim aan
gelegde stad, met stijgende en dalende
straten, met vele parken met smaak
vol aangelegde plantsoenen, schoone
oude kerken, gebouwen en standbeel
den. Alle hoofdsteden h-ebben hare
eigenaardigheden en zulks is met Hel
singfors eveneens het geval.
Een vnn de dingen, die den vreem
deling bier onmiddellijk treffen, is
de gewoonte van den winkelier om
niets thuis te bezorgen. Waar gij Uwe
inkoopen ook doet, steeds zijt gij ver
plicht Uwe aankoopen zelf mede te
nemen. Het gevolg hiervan is, dat
men bijna iedereen met pakjes ziet
loopen, somtijds zoo belast en bela-
van met eigen geld gekochte goede
ren. Alleen bij lieden, die zich, om
met Multatuli te spreken, te hand
haven hebben in een niet onbetwisten
rang, zal het steeds een punt van ern
stige -overweging blijven uitmaken of
zij het met hun standi?) overeen kun
nen brengen zich tot het dragen van
een pakje te verlagen. Een voordeel
van het hier gevolgd© systeem is, dat
men verschoond blijft van het fietsen
de loopjopgensgilde, dat in Holland
de stralen steeds onveilig maakt,
terwijl bovendien de winkelier eene
aanzienlijke besparing op zijne
drijfskosten krijgt, die natuurlijk in
prijzen der goederen blijkt.
Een andere zaak, die den Hollan
der ook direct opvalt, is de groote
voorliefde, die men hier voor gebak,
chocolade en andere zoetigheden aan
den dag legt. Deze neiging heeft na
tuurlijk gemaakt, dat het banketbak
kersbedrijf zeer ontwikkeld is. Een
Hollandsche banketbakker, die onver
wachts eens een kijkje zou kunnen ne
men in zaken als bijvoorbeeld Fazer,
zou watertanden bij bet gezicht van
zoovele klanten. Een banketbakker,
die zijn vak goed verstaat en de tong
en liet gehemelte van zijn klanten
eet te streelen, kan er dan ook staat
op maken, dat hij zich niet over slech
te zaken te beklagen zal hebben. Daar
hier dus veel voorliefde voor lekker
nijen bestaat en de gewoonte heerscht
om in den namiddag koffie te drin
ken, zooals men te onzent the© drinkt
zou men mogen verwachten, een keur
van uitgezochte tea-rooms, die zich
als om strijd zouden beijveren door
weelderige inrichting of door andere
attracties, liet publiek tot zich t© trek
ken, do-ch niets van dat alles. Eehai-
vo ©enig© lokalen, die eigenlijk meer
avond-gelegenheden zijn, vertoonen!
de gewone tearooms en konditorijen
hetzelfde beeld als onze ouderwetsche
melksalons, dezelfde soberheid van
richting, hetzelfde gebrek aan 1l
Gezellig is het in dez© tearooms dan
ook niet, doch de consumptie is er
over het algemeen goed. Meer schijnt
de Fin niet te verlangen, hetgeen ook
geheel strookt met den Finschcn aard,
die goedig en gauw tevredengesteld
is. Het .publiek, dat deze inrichtingen
bezoekt, bestaat voor een groot
deelte uit mannen en het doet den
Hollander, die geen geheelonthouder
is, hoogst eigenaardig aan dez© man
nelijke bezoekers allerlei zoetigheden
naar binnen te zien werken. Alles went
echter en bij gebrek aan geestrijk
vocht werpt men zich even verwoed
o,p koffie, thee, molk ©n snoeperijen
als de overig© Finse he menschheid. Ik
zou evenwel aan de waarheid tekort
doen, als ik beweerde, dat de door-
snede-Fin erg met zijn drankverbod
ingenomen is. Mijns inziens zou een
volksstemming hoogst verrassende
•esultaten opleveren.
Evenals in het overige Europa
heerscht ook hier een ware danswoe
de. In bijna elk hotel, café of restau
rant bestaat gelegenheid d© edele
danskunst te beoefenen. Ik zou echter
onwaarheid spreken, als ik beweerde,
dat het in deze lokalen vroolijk en on
gedwongen is. Behoudens enkele uit
zonderingen gaat alles hier hoogst cor
rect en in den vorm toe. Men zou zich
op een officieel bal wanen. Het drank
verbod is daarvan natuurlijk grooten-
deels de oorzaak, omdat bij de Noor
delijke, koudbloedige volken nu een
maal geen vroolijk©, ongedwongen
stemming zonder alcohol, al is het ook
nog zoo weinig, mogelijk schijnt te
zijn. Als ram den ernst, waarmede de
Flnsche jongelingschap danst, gade
slaat, dan zou men bijna geneigd zijn
te denken, dat ze haar verdriet over
.droogte" tracht weg te dansen,
evenals men te Amsterdam thans ver
moedelijk bezig is zijne zinnen over
het absurde dansverbod met de noo—
dig© borrels te verzetten. Gedurende
de laatste acht jaren, die van den
mensch een hypernerveus wezen heb
ben gemaakt, zoekt men voortdurend
naar nieuwe emoties, nieuwe prikkels
en nieuwe stimulanten en het zou wef
eens kunnen gebeuren, dat alle gere-
gl emeu teer den afleiding zoekenden
mensch den verkeerden kant op drijft
en hem in de armen voert van andere
ondeugden, die erger zijn dan de
kwaal, waarvan men hem thans tegen
Zijn vil tracht te genezen.
Brieven uit de Hofstad
DOL.
Als een bijzondere gunst is de Rid
derzaal op het Binnenhof beschik
baar gesteld voor eenige voorstel
lingen in verband met de tooneel-
reclame-maand. Het zijn bijzonder©
spelen geweest die daar zijn opge
voerd en alleen voor deze zal de Rid
derzaal dan ook wel zijn afgéktaan.
Wo kennen allen deze zaal, 'Vaar-
\au we de deugden en kwaliteiten
niet behoeven te herhalen. WeVkelijk
leende deze omgeving zich zeer voor
het mirakelspel en dit vond er oen
'bijzonder passend milieu. Het Kooge
welvende gebouw, de mooie muren en
tapijten, het gaf alles een stemmige
omlijsting van het primitieve tooneel.
Veel nunder was het geval met het
maskerspel, waarvoox de Ridderzaal
in de tweede plaats is afgestaan. Het
zal wel aan ons liggen het verwijt
dat onze artistieke capaciteit te kort
schiet, ligt voor de hand maar dit
spel heeft ons heelemaal niet kunnen
bekoren en we hopen van harte dat
men ons met dit soort spel niet op
knapt. Men kan hoog-dravende theo-
rieen verkondigen over 't diepzinnige
van het gebruik van maskers, in ue
praktijk is in de eerste plaats geble
ken. dat het bijna onmogelijk «is de
spelers te verstaan, die allen hun ge
luid in het masker smoren. Bovendien
is het stom-vervelend om steeds tegen
diezelfde leelijke snuiten aan te kij
ken. Men moet al dadelijk aannemen,
dab de aard van de rol die een bepaal
de maskerspeler heeft te vervullen
voortdurend in de stemming zal blij
ven van het masker. Een narrekop
blijft nar, een huilebalk blijft builen.
Alles was misschien nog te genieten
geweest wanneer de inhoud van het
stuk iets te beteekenen had gehad,
maar men heeft ons getracteerd op
een onbenullig soort mythe of sprook
je dat heelemaal uit Ierland is ge
haald. Men had niet zóó ver behoeven
te zoeken naar zoo'n soort fantasietje,
want die zijn er in Holland ook wel to
vinden.
We zijn het eens met hen, die ge-
looven dat men het aantal toonoel-
liefhebbers zal verkleinen, cis men
de tooneelkunst deze richting in drytfc.
Hoe stak bij dit spel af het spel van
Alexander Moïssi! We hebben het
voorrecht gehad hem in Ibsen's spo
ken te zien .optreden en de waarlijk
geestdriftige toejuichingen, die verre
buiten het normaal Hollandsche gin
gen, waren ten volle verdiend. Moïssi
heeft geen masker nQodighij maakt
ze zelf onmiddellijk als hij ze noodig
heeft. Waarlijk dat was spelhet
greep den stampvollén schouwburg
aan met magische kracht. We hebben
nog maar hoogst zelden meegemaakt
wat we aan het slot van deze. voor
stelling zagen. Het publiek b'.eef on
bewegelijk" zitten toen het doek nel,
het duurde eenige oogenbhkken voor
het applaus los daverde. Het bleef
door-daveren, vijf, zes maal ging het
doek open en dichthet publiek stond
op, applaudisseerde nogmaals en luide
bravo's klonken. Het was werkelijk
abnormaal voor ons land. Laat men
zoo'n middag niet meer zeggen dat
publiek niet van tooneel houdt en
geen geld voor over heeft. De
schouwburg was tot den laatstcn stoel
uitverkocht tegen peperdure bedra
gen en niemand zal zijn geld hebben
betreurd.
Nu kan men gelijk de leider van het
Maskerspel betoogde, wel bewerou
dat luj het vertikt om de menschen
v-in een avondje te helpen en dal
hij zijn kunst wil geven, maar dan
moet men ook geen kabaal maken als
de schouwburg leeg blijft. Ibsen trekt
omdat hij een stuk leven geeft, wat
do maskers geven is dood als een
pier.
Maar genoeg, de tijd zal 't leeren,
wat het meest geliefd is en wat het
meest de kunst nadert.
Om nog eens even op de Ridder
zaal terug te komen; we moeten dan
constateeren dat deze zaal inderdaad
voor vele doeleinden geschikt is en
dat heb gebruik dat er nu vau ge
maakt is, navolging verdiend.
We bedoelen natuurlijk niet dat wij
deze 'zaad bijvoorbeeld voor politieke
vergaderingen zouden willen benutten,
maar voor knust-voordrachten zou zij
bij uitstek geschikt zijn. Het eenige
wat zich als een bezwaar heeft laten
gevoelen was wel dat het er abomi
nabel koud was. De centrale verwar
ming die er in ligt is waarschijnlijk
meer bedoeld om te groote verschil
len in temperatuur tegen te gaan dan
om als volledige verwarming dienst te
doen. Do steenen vloer is ook niet van
het aangenaamste, maar in voor- en
najaar was d© zaal stellig goed te ge
bruiken. Alleen ontbreekt er een be
hoorlijke foyer en een vestiaire.
Het is echter niet te verwachten dat
de Regeering veelvuldig deze zaal be
schikbaar zal stellen, want voor het
meubilair zou dat fnuikend zijn. Deze
zaal is voor de Regeej'ing wat bet sa
lon is voor het woonhuis. Slechts bij
hooge feestelijkheden wordt daarin
gehuisd en dan nog houdt mama het
hart vast, dat er niets aan haar mooie
spullen zal komen. Dat is te begrijpen
en daarom is wellicht een beperking
van het gebruik noodig maar zoo wei
nig als tot nu toe het geval is, d-w.z.
één uur per jaar is wel wat weinig.
Anders dan op den derden Dinsdag
in September, als de Koningin in de
gemeenschappelijke vergadering dér
beide Kamers verschijnt om de zitting
te openen, wordt de Ridderzaal niet
gebruikt.
De geschiedenis verhaalt maar een
maal van een groot diner dat in deze
zaal is gehouden. Toen was de ver
lichting nog met kaarsen gedaan, het
geen een faërieken aanblik moet heb
ben gegeven, want geen licht heeft
meer effect in deze omgeving dan het
eenvoudige kaarslicht. Overigens is
de historie van de Ridderzaal in het
algemeen wel bekend. Slechts eenige
jaren geleden is zij in den huidigen
staat hersteld, een staat, dio waar
schijnlijk het meest overeenkomstig
den oorspronkelijken is. On alle oude
teekeningen zijn de gevels verschil
lend, maa. dat schijnt ook wel hier
aan te liggen, dat er ten allen tijde
allerlei gebouwtjes tegen zïj'n aange
plakt, die het geheel in niet geringe
mate ontsierden. Deze bulten zijn alle
verwijderd.
Het meest heeft ons thans bij het
gebruik als theater-zaal getroffen wat
een bijzonder fraaie ramen er in zijn.
Het eerste licht gaf een prachtigen
glans aan do schilderingen van bui
ten had de zaal iets sprookjesachtig.
Het ronde raam loven den ingang ge
leek een Kaleidoscoop gelijk de kin
deren dien in het klein hebben als
speelgoed. De ongewone drukte m het
late avonduur was zeer eigenaardig
en gaf aan het antieke Binnenhof een
stoffeering, die het wel nimmer heeft
gekend.
Zoo treedt de moderne tijd in het
antieke milieu en..-., het combineeren
daarvan had iets buitengewoon be-
Fragmenten van het testament
ArSri. ty-
TjZ.
- )~r-
4 C'
.A-*-.
*-=
4 - i
,.a -
Zs-r- s
/t -./l A .w
(A-Z4, .z.
-*-Z.
't. Z.-
Eerste pagina
De Heer Pieter Teyler van der Hulst, koopman, wooncu
in de Damstraat binnen deze stad, zijnde aan mij Notaris
welbekend, gezond van lichaam en zijn verstand en memo
ries wel machtig, dewelke verklaarde, in overdenkjnge van
de zeekerlieid des doods ende van d'onzeokcre tijd civuure
an dien, genegen te zijn van zijne na te laeten goederen te
zien disponeeren op de navolgende wijze
Eerst lijk heeft hij Heer Testateur, na Christelijke recom
mandatie van ziel en lichaam, wederroepen ende te niet ge
daan alle testamenten, codicillen, en andere actons van
laeste wille, bij hem voor data dezes alleen of met iemaud
gepasseerd, niet^willende dat dezclven of een van dien
eenige de minste kracht meer zal of zullen hebben, maer
deze tegenwoordige alleen
Ende dan nu geheel en al wederom op nieuw disponce-
rende, zo verklaarde hij Heer Testateur te willen cr.de te
begeeren dat zijne gansche nalaetenschap, ende zulks alle
de goederen, gelden ei effecten, die hij met de dood zal
komen t'ontruimen ende na te laoten, geene uitgezonderd
dan alleen diegeenen waarover hij lieer Testateur hierna
specialijk anders zoude mogen komen te disponeeren,
eeuwiglijk en altipos zulks moeten blijven onder d'admi
nistratie en directie, mitsgaders het opzicht en bestier van
vijf persoonen, vaer toe hij Heer Testateur 'rij dezen als
dé vijf eersten was benoemende de Hoeren jacobus Bar-
naart, Willem van der Vooren, Pieter Verhamme, Jan Olt-
hoff en Willem van der Vluchtwelke persoonen en dcr-
zelver Successeuren in die qualiteit ook te gelijk zullen zijn
Executeurs van zijn Heer Testateurs uitterste willes dis
position, Voogden over zijne minderjaerige en andere toe
zicht behoevende Legetarissen, en Administrateurs van
hem Heer Testateur te genietten goederen, zoals hij Heer
Testateur gemelte Heeren tot alle die respective qualiteiten
is verzoekende, committeerendo en ams' illende dezen,
ten dien einde aen dezelven en hunne Successeuren tot
\recompens en belooninge van de moeyten, welken zij
daar door zullen komen te hebben; en van hunne tc bewij
zen diensten toeleggende,
koorlijks. Waarlijk,
•aagt om herhaling.
het gebeurde
HAGENAAR.
Laatste pagina
AFSCHRIFT
onderteekend, in presentie van getuigen of zonder de
zelven, begeerende dat alles wat bij hem Heer Testateur
alzo gedaen en geordonneerd zal werden bevonden, mede
volkoom effect zal moeten sorteeren, ende van gelijken
kracht en waerde gehouden werden, alsof het ook iu dezen
geiiiBereerd, of anderzins voor Notaris en getuigen gepas
seerd was.
.Alle 't welke voorschreven staat, den Heerc Testateur
duiuiijk voorgelezen zijnde, verklaarde hij dat te wezen
zijn testament, laeste en uitterste wille, begeerende dat
liet zelve met ende na zijn WclEdss' overleidea alzo zal
moeten werden nagekomen en achtervolgt, het zij dan
als een testament, als codicille, of als gifte ter zacko des
doods, of onder de levenden zoals deselvo best zal kunnen
bestaen, schoon alle solcmnyteiten, na rechten voreischt,
daer inne niet mogten weczen waergenomen, verzoekende
daaromtrend het uitterste beneficie tc incgen genietten, en
hier af acte.
Aldus gepasseerd binnen Haerlem voorn., present Hen
drik Pieter de Pauw, en Engbert Huigens, als getuigen.
(w. g.) P. TEYLER v. d. HULST.
H. P. DE PAUW.
HüIJGENS»
H. W. GALLé.
Note. 17 5/17 56 PubL
Wij geven hierbij een fotografische
reproductie van het eerste en het laat
ste gedeelte (met de hanuteekeningen)
van het testament van Pieter Teyler
Van der Hulst, over wien wij in ons
nummer van Zaterdag eenige levens
bijzonderheden mededeelden.
De „Teylerzaak" heeft al heel waf.
gemoederen, pennen en advocatenton-
gen in beweging gebracht. Tot nu toe
beperkte de belangstelling in deze
zaak zioh tot Nederland, maar sedert
in Engelsche bladen stukken zijn op
genomen over deze erfenisquaestie,
waarbij dan vermeld werd, dat de
zaak in d.it jaar hoogstwaarschijnlijk
tot een einde zou worden gebracht,
komen er op het gemeentelijk archief
alhier, door bemiddeling van het En
gelsche consulaat te Amsterdam (waar
heen de buiten landsche ..erfenisja-
gera" zich meestal het eerst wenden),
tal van aanvragen binnen uit Enge
land en Amerika om afschriften van
het veelbesproken testament. Deze
on vragen zijn alle afkomstig van
menschen, die Taylor he©ten of mee-
nen, met Pieter Teyler verwant te
zijn. Niet alleen om afschriften van
hét testament wordt gevraagd, maar
ook om nadere inlichtingen en af
schriften vaar huwelijks- en overlij
densakten.
Dit geeft op het archief heel wat
werk. Het testament bestaat 18
bladzijden fijn gedrongen schrift,
bovendien komen er heel wat
doorhalingen en bijschrijvingen in
voor, zoodat het overschrijven, dat
toch al nooit aangename of verheffen
de arbeid is, in dit geval in 't bijzon
der „geen prettig werkje" mag ge
noemd worden. Bovendien moeten do
afschriften dan nog yorden gecolln-
tionneerdL
In 't afgeloopen
twaalftal afschriften
ges is in dat jaar op liet archief ont
vangen 247.33, welk bedrag bijna ge
heel op rekening van „de Teylerzaak"
komt.
Wij zeiden zooeven, dat in Engel-
scho bladen mededeelingen zijn ver
schenen over de Teylerzaak.
1-Iet volgende is ontleend aan een te
Dundee verschijnende Schotsche cou
lant.
„Het fortuin van 5.000.000 pond
sterling en de verzegelde geheime
kisten, die een belangrijke schat be
vatten, veroorzaken nog steeds opge
wondenheid onder veracht llen de
Schotsche families, die aanspraak
maken op bloedverwantschap met een
rijken koopman en reeder, Taylor
genaamd, die deze rijkdommen in de
18e eeuw naliet.
Belangstelling in liet fortuin is ge
wekt door het feit. dat. twee oudie on
gehuwde dames, Miss Margaret Don-
glas en Miss Grace Taylor Douglas,
wonende in Barrhead, die aanspraak
maken op directe bloedverwantschap
met. Pieter Teyler van der Ilulst, in
Schotland bekend als Peter Taylor,
in het bezit zijn van 'n kostbaren fami
lie-Bijbël, uitgegeven in 1814. Dit
hoek bevat eenige bijzonderheden be
tref fend© James Taylor een neef van
den man, die het fortuin verzamelde,
welk verhaal met een zeer duidelijke
hand geschreven is.
De oude dames beweren, dat
(Alexander Taylor, over wien even
eens belangrijke mededeelingen in
genoemden Bijbel voorkomen, hun
grootvader was. Broeders van hem.
Colin Taylor en Jamee Taylor en een
zoon van dezen laatsten, John Taylor,
werden allen zeer vermogende en in
Schotland zeer geachte lieden. Al de
ze mannen zijn directe afstammelin
gen van Peter Taylor, die op grond
van zijn godsdienstige overtuiging in
de jaren der vervolging in den tijfl
van Karei II uit Schotland vluchtte
en naar Holland uitweek.
Do dames Douglas, die een leven
dige herinnering hebben aan hun
moeder, die in lange winteravonden
bij het vuur vertelde van don strijd
en de moeilijkheden van Peter Tay
lor, deelen verder mede, dat een van
do voorwaarden, zeer duidelijk om
schreven in de documenten van zijn
boedel, was dat de vier verzegelde
kisten, waarvan dc inhoud onbekend
is, zouden geopend moeten worden te
Haarlem na 100 jaar. Do tijd om deze
geheimzinnige kisten te openen is na
bij en, zoo zoggen de dames Douglas,
nis er mensehen zijn, die nader»
bloedverwantschapkunnen bewijzen
met den multi-millionoir van de 18e
eeuw dan wij, zouden wij hen gaarne
willen zien!"
Tot zoover hot Schotsche blad,
welks medod.eolingen wij verder laten
voor wat zii zijn: hot spreekt vanzelf
dat dergelijke fantastische verhalen
niet ernstig moeten genomen worden.
De uitdagende toon der oude dames
schijnt intusschen heel wat „erfenis-
jagers" uit hun tent gelokt te hebben!
Zooals wij gemeld hebben zou de
Teylerzaak Zaterdag a.s. voor do ci
viele kamer der Hnarlemsclio Recht
bank dienen. De pleidooien zijn ech
ter, wegens "ziekto van een der advo
caten uitgesteld tot Zaterdag 10 Maart
YERWERPINC DER BIOSCOOP-
WET,
In een artikel in De Tijd van Vrij
dagavond wordt opgemerkt:
Over de principieele quaestie, dat
het bioscoop-kwaad door d© Overheid
krachtig moet worden bestreden, be
staat tueschen de rechtsche partijen
geen verschil van inzicht. De gedeeld-
heid is ontstaan door verschil van
meening over de wijze waarop en
ook over de vraag: wat is nu te be
reiken, hoe vèr moet de eerste stap
in de goede richting op dit nieuwe
terrein worden gezet?
In verband met dit laatste mag men
vooral niet uit het oog verliezen, dat
het ontwerp in de Staatscommissie
werd voorbereid en door de Regee-
ring ingediend op een oogenblik, dut
de rechtsche groepen in de Tweede
Kamer op geen volstrekte meerder
heid konden steunen. Mogelijk heeft
men in die periode te veel toegegeven
aan den wensch, om ook de linksche
partijen voor een wettelijke regeling
inzake de bioscoop te winnen. Die po
ging is ijdel gebleken. Op twee leden
na, waarvan éón, de heer Ter Hall,
lid was der Staatscommissie, stond
de geheel© linkerzijde als een vast
aaneengesloten bloc tegenover het
zeer gematigd plan der Regeering.
Met dit feit zal men bij liet maken
van nieuwe plannen ter dege hebben
rekening t© houden.
Inmiddels betreurt het blad het dat
de C. H. Kamerleden het z.i. goede
ontwerp hebben verworpen omdat het
h.i. betere voorloopig niet werd
bereikt, want, besluit het:
Het Fransche spreekwoord: „Le
mieux est souvent l'ennemi du bien"
zal, naar wij vreezen, ook in dit ge
val worden bewaarheid, want terwijl
Nederland nu, bij gebrek aan een
wettelijke regeling op bioscoopgebied,
met hot allerslechtste zit opgescheept,
blijft het nog de vraag of het betere
in de naaste toekomst al dan niet zal
worden bereikt.
Koloniën
NED.-IND. RUBBER-UITVOER.
Men schrijft uit Ruitenzorfr a.>a dc N.
R. Crt. Dc uitvoer van rubber uit Ncd..
Iridic heeft in 192: in totaai 104.028 ton
bedragen tegen 73-4<>i ton in 1921 en
76.750 ton in «920. De uitvoer vnn Java
bedroeg 31-659 ton, van Sumatra's Oost.
kust 41.302 ton en van de overige ha
vens van de Buitengewesten 31.166 ton.
De uitvoeren uit Java hebben in het af-
goloopen jaar slechts 2000 ton meer be
dragen.dan ir\.1921. daarentegen names
de uitvoeren uit Deli zeer belangrijk toe,
maar het is vooral de bevolkings-rubber-
cultuur, welke voor deze belangrijke toe
neming aansprakelijk is. Ter-,vijl n.l. in
1921 6000 ton bevolkingsrubber werd
uitgevoerd, steeg die uitvoer tot ruim
23.000 ton in 192=- Vooral dc laatste drie
maanden is door dc bevolking, als ge
volg van de koogc prijzen, zwaar getapt.
Blijft de productie in 1923 even groot
als in November—December 1922, dan
is' voor 1923 een verdere stijging van ten
minste 20.000 ton tc versvachten.
