UIT DE WERELD
Rubriek voor onze Jeugd
Gevaarlijke grap
DE AVONTURIER
HAARLEM'S DAGBLAD
ZATERDAG 10 MAART 1923 DERDE BLAD
Carïatlden en atlanten. Grieken, Romeinen en barbaren. Barbarimen
in de taal. Barbarijsche orgels. Eenige voorbeelden van volksetymologie.
Van Schotscho Nero, hangmatten en Rederijkers. Hermetisch gesloten
buizen en vaten. Een sardonische lach. De Franscho titel. Een puzz'o
met domlno-steenen.
In do vijfde eeuw v. C. hadden de
Grieken to"- behoud van hun onaf
hankelijkheid een schiinbaar hopeloo-
zen strijd te voeren tegen den mach
tigen Perzischen koning Darius en,
na diens dood. tegen zijn naar de we-
reldheerschanDÜ strovenden zoon
opvolger Xerxes. Gedurende den oor
log had de Peloponncsische stad Ka-
ruai de partij gehouden van den
vreemden overheerscher en toen deze
overwonnen was. hadden de Grieken
hun wapenen gekeerd tegen de stad,
die de vader!andsclie zaak had ver-
Taden. Karuai werd veroverd en
verwoest, de mannen werden gedood
en de vrouwen weggevoerd in gevan
genschap. Deze laats'.en werden ge
dwongen zich met haar beste gewa
den te kleoden en in dien tooi de ne
derigste diensten te verrichten. Bn
om tc-ii eeuwigen dage te herinnoren
aan de straf, die de verraderlijke stad
getroffen had, vervaardigden de
Grieksche bouwmeesters bij wijze van
steunzuilen in de openbare gebou
wen marmeren beelden, die prachtig
gekleede vrouwen voorstelden en
waaraan zij den naam gaven van Ka-
ru-Hides (jonge dochteren uit Ka-
ruai). Thans nog duidt men met den
naam caxiatiden of oarvatiden de
vrouwenbeelden aan, die dienen als
stut voor kroonlijsten en andere voor
uitstekende cleolen van een gebouw.
Met denzelfden naam worden ook wel
soortgelijke mannenbeelden aange
duid. maar deze drageu gewoonlijk
den naam atlas (in het meervoud at-
lanten), naar den gigant Atlas, den
lezer welbekend uit de mythe om
trent de werken van Hercules.
'Toen, na de overwinning bij Mara
thon de on-zaglijke oorlogsbuit der
Perzen, den Grieken in handen viel,
stonden zii verbaasd over de pracht
en weelde, waarvan de tenten der
vijandelijke aanvoerders getuigden,
o.a. gouden en zilveren vazen, schit
terend drink- en tafelgereedschap,
kostbare tapijten -, en zii vroegen zich
af, wat toch wel deze aan de meest
verfijnde weelde gewende barbaren
in het arme Griekenland kwamen
zoeken. Het Grieksohe woord barba-
ros beteekende namelijk vreemde
ling, terwijl de tegenwoordige ongun
stige beteekenis zich eerst later heeft
ontwikkeld. Toen eenmaal de Grie
ken den hoogste 11 trap van bescha
ving bereikt hadden zoodat alle' an
dere volken der aarde bij hen ten
achter stonden, werd voor hen het
woord vreemdeling gelijkbetccke-
nend met onbeschaafd, ruw.
De Grieken noemden dus alle
- vreemdelingen, de Romeinen niet-uit
gezonderd. barbaren de Romeinen
volgden dit voorbeeld, alleen maakten
zii 'n uitzondering voor de Grieken:
want zelfs nadat zij Griekenland ver
overd hadden (146 v.C.) bleven zii de
overwonnenen beschouwen als verre
weg hun meerderen op het gebied
van kunsten en wetenschappen.
De oorspronkelijke beteekenis van
het woord barbaros vinden we terug
in den term barbarisme, waarmee
meu in verschillende talen bedoelt
een uitdrukking. een zinswending,
die, in strijd met het vadierlandsch
ta-aleigein, door letterlijke vertaling
is overgenomen uit een vreemde taal.
In dit verband spreekt men van gal
licismen anglicismen, germanismen,
dat zijn uitdrukkingen ot zinswen
dingen ten onrechte letterlijk vertaald
uit het Fransoh. lie". Engelech, het
Duitsch zooals bijvoorbeeld „Ik
geloofde hem een cerliik man" „hij
heeft het niet doen willen" en vele
andere
Het is nog niet zoo heel lang gele
den, dat men in de atlassen op de
kaart van Afrika het westelijk deel
der Noordkust zag aangegeven als
Barbariie, de algeineene naam van
Marokko. Algiers, Tunis en Tripoli.
Deze landsnaam is ontleend aan het
Aralbisehe woord berber, waarmede
de Arabieren de bewoners der Afri-
kaunsche Noordkust van Egypte tot
den Atlantischen Oceaan bedoelden.
Deze waren stoute zeevaarders en
vaak zeeroovers. die meer dan eens
onze voorvaderen de handen vol
werk gogeven hebben. Nog in het
eerste kwart der vorige c-euw is een
expeditie noodig gebleken om het
toenmalig roofnest Algiers te tuchti
gen.
Het is wel eigenaardig, dat de
Fransohen aan het straatorgel den
naam geven van Barbarijsch orgel
(orgue de Barbarie). Nu is het wel
bekend dat omstreeks het jaar 800 do
beroemde Arabische Kalief Haroen
al Raschid aan Karei den Groote een
prachtig orgel ten geschenke zond
een Instrument, dat toen in Europa
nog maar weinig bekend wasmaar
dat do Barbarijnen tusschen hun
rooftochten door. den tijd zouden gc
vonden li ebben zich met het vervaar
digen van draaiorgels bezig te hou
den, kan tereoht betwijfeld worden.
Deze instrumenten zijn dan ook niel
afkomstig uit Barbarije, maar zijn
een uitvinding van den instrument
maker Barbcri te Modena.
Deze verbasting van orgue de Bar
bcri tot orguo dc Barbarie is een aar
dig voorbeeld van hetgeen men noemt
volksetymologie. Wanneer de spraak
makende gemeente een woordklank
opvangt, dien zij niet verstaat, dan
gaat zii dikwijls aldus te werk. De
onbekende. dus voor haar onver
staanbare klank. wordt vervangen
door een welbekenden, dien zij even
min verstaat, hoewel ze van het te
gendeel overtuigd is. Zoo zal de
gioenteiikoopman en menige brave
huismoeder met hem spreken van
„Schotsoh-e Nero", hoewel de schor
seneer, die zij bedoelen noch met
Schotlandi noch met den beruchten
keizer Nero iets uitstaan-do heeft. Het
is het Fransche scorsonère, dat op
zijn beurt ontleend is aan het Ita-
liaansch scorzonera en waarschijnlijk
eigenlijk beteekent zwarte schors.
De Duitscher noemt de plant Schwarz-
wurzel. Tusschen twee haakjes, scho-r-
seneeren ai-et men vaak op eeu
Fransche spiiskaar:, maar dan onder
den naam salsifis. ook wel salsifis
noir of salsifis d' Espagne.
De schorseneeren worden dus om- I
gedoopt in Scliotsche Nero, twee be
kende woorden, maar die gecombi
neerd een zaak aanduiden die met de
m zelfs niet in het verst verwij
derd verband sta i
Niet altijd ue.-nsuimt de vo-ks-
vmologie geheel ondoordachte com
binaties als d:e bovengaande zij
heeft er enkel© gegeven, die getuigen
'■an vernuft en vindingrijkheid. Een
-oorbeeld daarvan levert het woord
hangmat, de naam van een hangend
bed aan boord van een -schip. Toen de
Spaansche ontdekkers op het eiland
Ha'ti kwamen, zagen ze daar netten,
die aan de vier punten opgehangen
aren tusschen twee hoornen en die
den inboorlingen dienden als slaap
plaatsen of ooit wel als schommels.
Zulke netten werden door de inlan
ders gc-T.oerad hamaea. De naam werd
overgenomen in het Spaansch en
kwam langs den weg van 't Franscli
lidiuae in onze taal, waar het door
onze matrozen in verband ge
bracht werd met „hangen", vandaar
het schijnbaar samengestelde woord
hangmat, Üok in het Duitsche Hang
matte viiidt men dezelfde combina
tie.
Een ander voorbeeld vinden we in
de benaming Rederijker. In de 14e
eeuw ontstonden vereenigingen, die
zich ten doel stelden de uiterlijke wel-
piekondheid te beoefenen, en die
Kamers en Rhetorica genoemd wer
den. De leden dezer Kamers heetten
Rhettulkers, waarvan het volk niet
onaardig maakte Rederiikersmen
voelde daarin de beteekenis: men-
schen rijk aan rede.
Ma,ar om terug te komen op uit
drukkingen. ontleend aan eigenna
men. Iedereen kent de uitdrukking
hermetisch gesloten, maar niet ieder
een weet, dat de hermetische of lucht
dichte sluiting iets te maken heeft
met den naam van den bode der go
den. nl. Hermes (Mercurius). De ourite
Egyoter.aren vereerden den god
Thot als den oorsprong van alle kun
sten en wetenschappen. Deze Thot,
diien zii zich voorstelden als een we
zen staand© tusschen de mensclien en
de goden, en die de verpersoonlijking
schijnt geweest te zijn van de- geheele
priesterlijke wetenschap, wend' door
de Grieken genoemd Hennes Trisme-
gistos d.i. de driewerf groote Hermes,
wegens eenige punten van overeen
komst tusschen den oud-Bgvptischeu
Thot en den vindingrijken zoon en
bod.e van Zeus. De Egyptische pries
ters nu hulden hun wetenschap in een
waas van geheimzinnigheiddit de
den oo-k later degenen, dde de alchi
mie. de kunst om goud te makeu, be
oefenden. Vandaar dat deze door
haar beoefenaars werd aangeduid als
de hermetische philosophic. Onder
..hermetisch gesloten buizen" ver
stonden de alchimisten glazen buizen,
olie zii door smelting en wringing der
uiteinden luchtdicht afsloten en thans
nog. beteekent de uitdrukking herme-
Jisc-h geslotenluchtdicht gesloten.
Op Sardinië groeide een knolvor
mige. vergiftige plant, de herba sar-
donica. Zii. due door het eten daar
van vergiftigd werden, vertoonden
vreemde gezichtsvertrekkingen, de
mond werd verwrongen tot een akeli-
gen griins. Zoo dachten althans de
oude Romeinen, ©n zij noemden den
grijnzenden hoonlach, dien wij '.ban's
nog sardonischen lach noemen, naar
het eiland Sardinië. Hoogstwaar
schijnlijk echter hadden zij bet mis
en is de naam Sardonisch niet afkom
stig van den naam van liet eiland.
Zooveel is zeker, dat Homerus in zijn
Od-vssea een soortgelijk woord ge
bruikt en dat de oud© Griek het
eiland Sardinië nie'- kende, ja zelfs
niet wist dat het bestond. Men heeft
hier misschien wel te maken met een
vorming als onz© uitdrukking „de
Fra.nsohe titel", waarmee bedoeld
wordt de voorloopige. verkor" e titel
van een boek, dien men vindt od het
-blad vóór het eigenlijke titelblad.
Deze werd volkomen terecht door de
vakmannen genoemd de voordehand-
sohc. d.i. des voorloopige titel. In de
snelle uitspraak werd het woord in
gekort tot verandsch, vransch, en
later doordat men den woordklank
vrahsoh niet meer begreep, vervormd
tot Fransch, dat men in dit verband
wet meende te begrijpen.
De vrij onzekere afkomst van de
uitdrukking ..een Sardonische lach",
doet mij denken aan een allcrgebrui-
kelijkst woord, waarvan de oor
sprong ook niet geheel vaststaat.
Iedereen kent het echt huiselijke do
minospel maar waar komt de naam
vandaan De geleerde woord-a field -
kundige Vercoullie geeft de volgende
verklaring„Tiet spel wercl uitge
vonden ill de kloostergcvangenl9 door
twee monniken van Monte Caaiiio,
die als zii gerucht van stappen hoor
den. aanstonds, om allo vermoedens
af te kecren, den psalm Dixit. Do-
minus Domino meo (dc Heer zeide tot
mijnen Heer: ps. .110) aanhieven.
Vandaar de naam.
De vermelding van het domino-spel
geeft mij aanleiding den lezer tot be
sluit de volgende
PUZZt/E
aan te bieden. Noodig zijn acht do-
mino-steonen die men aangesloten
naast elkaar legt., zóó. diat er linies
vier liggen met den witten kant bo
ven en rechts de vier andoren met
zwart boven. (dus wit, wit, wit,
wit. zwart, zwart, zwart, zwart.) Nu
is de opaave deze Men mag drie kee-
ren achtereen twee naast elkaar lig
gende steenon wegnemen en ze zóó
als ze daar lagen. dus zonder hun
ouderlingen volgorde ie veranderen,
plaatsen tegen het linker of rechter
ui'einde. Na iedere zet schuift men
de steenen weer aan. zoodat er geen
ooenlng tusschen blijft. Na dcu der
den zet, moet de volgorde zijn wit,
zwart, wit, zwart, enz., of wel zwart
wit. zwart wit, enz.
Raadsels
(Dozo raadsels zün allo ingezonden door
jongens en moisjos die „Voor Onze
Jeugdlezen.
Iedere maand worden onder de beste
oplossers drie boeken in prachtband
verloot.
2. (Ingoz. door iRanonkeltje.)
ik ben een. spreekwoord van 25 lettors
8 1 9 23 is een drank, die dagelijks ge
bruikt wordt.
!G 8 5 34 is iets, waar niemand bui-
ou kan.
24 4 7 15 is een weekdier.
10 2 11 is een deel van bot dak.
21 22 19 3 beeft een bakker noodig.
6 13 17 11 is een zangvogel.
20 is £5.
IS is do Sste letter van bet alphabet.
sommige
11 12 13 14 15 beeft n
huizon.
2. (Ingez. door Pier en Pierkie.)
Jk toesta uit 4 lettergrepen on ben een
eiland van den Indisc.hen Oceaan.
Mijn 3ste lettergreep is oen ander
woord voor moeder.
Myn 2de lettergreep is een verkorte
Myii 3de lettergreep kan branden en
licht gev.en.
Myn 4de lettergreep is een voertuig.
3. (Ingez. door Tuinman.)
Ik ben eer. mooie plaats in Gelderland
van G letters,
Zet onder elkaar:
Ken rivier in Gelderland.
Ken rlVi'er in Duitschlaud.
Ben voedzame lekkernij.
Een oud Noord-Hollandsch 3tadje.
Een soort schilderstuk.
Een gezonde drank.
De voorletters moeten samen den naam
van de Geldersoho plaats vormen.
•1. (Ingez. door Mandjcsniaakstertje.)
Ik ben een zeer belcendo instelling UI
Haarlem en besta uit 15 letters.
I 2 is een jongensnaam.
7 8 9 is een viseh.
15 6 13 5 is een meisjesnaam.
12 6 10 4 5 is een jongensnaam.
3 11 32 wordt gebruikt by een strik.
II .is 14.
5. (Ingez. door Kenpaardje.)
Ge vindt me in ouderwotsche en n'ieu-
werwetschc huizen en ik besta uit 4 iet-
lors en ben van hout. Verander myu 3ste
letter en ik word door den metselaar
gebruikt.
G (Ingez. door Framboos,)
Met b ben ik een boom, met k oen ge.
bouw, met m een kenteeken, mot w een
bcyzighcid, met z een steen.
Raadseloplossingen
Do raadseloplossingen der vorige week
zyn:
.1, Kom tusschen zeven en acht op de.
thee.
2. Do letter r.
3. Doe wel en zie niet om.
4. Nigerneger.
5. Oegstgeest.
6. Seinwachtershuisje.
Goede oplossingen ontvangen van:
Het Duo 6 Laehobckjo 5 Controleur 6
KorstJboompjc 6 Blondkopje C Aardman
netje 6 Anemoon 6 Kuikentje 0 Zwaluw
6 Wilgenroosje 6 Karei Vermeer 5 Freo-
kenst-ein 6 Laatste Kkwivrtier 4 Vrijkogel
G Hozonhoedje 5 Inktvisch 6 De kleine
violist 6 Turnster 5 Komieke 5 Lente
bode 5 Sneeuwballetje 5 Neerlandia 5
Bosch wachter 5 Roodkapje 3 Pierrette 4
Behangertje 5 Poesje 5 Iloideprinsesje
ti Pierewiet 6 Maanelfje 6 Cyuin 6 Vo-
lendammer 5 Dö kleine Majoor 6 Bruin-
oogjo G Tertriair 4 Rosa Fluweeltje 4
Kleino Zonnepit 6 Gems 5 Kees de 'Mop
peraar 4 Juffertje Onrust 6 De kleine
Spoormnn 6 Buitenman 6 Moedorplautjo
6 Omates G Vriendinnetje 6 Olieman 5
Automaat 5 Friso 5 Miepie 5 Alpenviool
tje 5 Heidebloempje 4 Matroos 5 Iu.lra-
majoe 6 Ananas 5 Johan de Wit 6 Bloe-
menvriendinnotje 3, Zaandammortje 3
Aspedistra 6 Bleekneus 5 IJskoning 5
De Schipperin 4 Eizekatjo 4 Moedi
Stopstertjo-6 h^olleboon 6 Sterretje G.
Brievenbus
Brieven aaa de Redactie van de Kin-
er-Afdeeling moeteu gezonden worden
an Mevrouw BLOMBERG—ZEEMAN,
d. Vinnestraat 21rood.
(Tnde bus gooier
aanbelleD.)
DE KLEINE VIOLTST. 't Moest
toch Oegstgeest zijn. 't Is ma ook opge
vallen. dat er oen e te weinig was.
INKTVISCH. Als je meer tijd bobt,
sehryf je dan ook mooier?
WILGEKATJK. Waarom hob ilc in
zoo'n langen tijd niets van jo gehoordf
Ben jo ziek geweest? Als jc meer dan
3 raadsels goed hebt, hob je er moer
dan voldoende.
VR-ÏJKOGEL. Wel ja jongen, tie
eer is ook wat waard. Heb je hoorlyk ge
voetbald niet de vrienden? Togen welke
club.giian jullie een match hóuden
LAATSTE KWARTIER. Iloo is
het nu met moeder? Ik Iran me wel voor-
geweest zijn, dat ieder een handje mee
hielp. Van harte het beste.
FREEKENSTEIX. De vader van'
jon kan nmar prachtige namen bedenken
!k Vind bet aardig van je, dat nis je
ooit een villa rijk wordt, je die naar
moeder zult noemen.
WILGENROOSJE. Wat ben jij toch
een rnTe snijboon om nu ziek te gaan
worden, a's de lente in aantocht is. Je
hobt anders maar een knappen secreta
ris. Ik hoop, dat vader me do volgcude
week weer eens melden wil, hoe het met
je gaal. Hoe vond je je prijs? Doe maar
precies, wat de dokter zegt, hoor klein
Wilgenroosje. Van harte beterschap toe-
gewensebt.
ZWALUW. Je raadsel is goed.
MOLLEBOON. Heoron ncmeji (och
vaak hun hoed af. Dus een hoodenfabri-
kant heeft de meeste afnemers. Nu ge
snapt? Ja, ik zag je Zondag wel trap
pen. Als nu de fiets maar komen wil,
ben je klaar. Nog een 14 daagjes geduld,
Leuk, dat jo net op den Lentedag jarig
STERRETJE. Als jc zoo'n haad-
werkstertjo bent, behoef je je nooit te
vorvcien. Maar wat dom van jo om weer
op jo been te vallen. Is het wondje nu
dicht? 't Beste er mee.
MOEDERS STOPSTERTJE. Wel
noen, je was allots te laat. Gefeliciteerd
met jo prachtige rapport en met jo ver
jaardag. 't Is zeker een hccrlyk dagje
geweest. Jo behoeft de raadsels niet iu
volgorde .te sehryven. Je ingezonden
raadsel ds goed.
ELZEKATJE. Je hebt wel mee mo
gen loten om den raadsolprys, maar jo
geluk schynt niet in de lotcry to zitten,
Heeft zus een prettigen verjaardag ge
had'? Bn kroeg ze ook wat van de groorc
zussen? Wanneer is er uitvoering van do
H. M. C.?
DE SCHIPPER!X. Is deze -wedstrya
naar je zin? Voor je de Rubriek verlaat,
sta Je vast nog wel eens by do raadsel-
prijswinners. Jo bent wel een oud klantje
FRIEZINNETJE. 'k Had al veel
eerder antwoord van jo verwacht, want
Woensdagmiddag hebben de anderen hun
prijzen al gehaald, Je wonscb za! vervul^
worden. Kom nu Woensdag het' boek
maar halen. Is dit een „fijno" wed
strijd? En hoe gaat het met do sehool-
proeven? Is alles naar wensch gegaan?
BLEEKNEUS. Ja, je werk was goed
Nu nog maar oen trapje boogor. De rond
sels waren liousch zoo mocilyk niet.
ASPEDISTRA. Wie weet. sta jy nu
straks by do pryswinners. Hot beste
beentje maar voorzetten.
ZAANDAMMERTJE. Als ju zoo
flink dagelijks studeert, zul jc zeker
gauw een aardig wjjsje kunnen spelen.
Hoe was do uitvoering in het Blauwe
BLOEMEN VRIENDINNETJE. Speel
jij nog maar zoo veel mogelijk bult-en.
Lentelucht doet groeien. Jullie hebt ook
meegeloot om den raadselprys, Gelukkig
maar, dat kleino broer weer beter Is.
JOHAN DE WIT. Zoo'p meeval-
lerlje in ons leven geeft den burger moed
om weer voort to gaan. Dus je maar dap
per op den nieuwen wodstryd geworpen.
ANANAS. 't Spijt me jongen, dat
ziekte de oorzaak was van je stilzwij
gendheid. Ja, in rnndsel 5 moest nog een
e zyn. Wat heeft die kleine zus een
mooie cndcaux op haar verjaardag ge
kregen. Wat zal ze dat fya vinden oni
echte thee in haar serviesje to krygen.
INDRAMAJOE. Is het boek naar
jo zin, jongen?
MATROOS. Zyn de feestelijkheden
voorbij? En beb je heerlijk genoten? 't. Is
te hopen, dat. moedor nog eon poosje ple
zier van haar bloemschnt heeft, En is do
kielc mooi uitgevalion? Kende jo je
wenschjo goed?
HEIDEBLOEMPJE. 'k Heb in lang
niets van Heideroosje en Klavervier ge
hoord. Jy wel?
ALPEN VIOOLTJE. Kom jy ook
weer eens opdagen? Als jc in de klas niet
mee kunt,, is het heusch voel beter om
teruggezet to worden. Dc eerste dagen is
dat een beetje vervelend, maar als je
flink je best doet, ga je in die klas mis
schien tot do besten bchooren.
MIEPIE. -- Dit- Friezinnetje heeft
jullie allemaal dc loef afgestoken. Ben je
al on dreef met de nieuwe onderwijzeres.
Je moet maar zoo denken: 't is voor
jullie vreemd, maar voor de juffrouw
evenzoo. Wat maken jullie leuke din
gen op handwerken.
FRISO. Hoop, als jo dit leest,
dat de railing hooft plaats gehad.
ZOMERTAKJE. Ja, 't was lnng ge
leden, sinds ik iets van jc hoorde. Ik
kaa me voorstellen, dat het kleine zusjo
heel wat werk geeft. Wat heeft ze mooie
namenJullie zijn er zeker heel erg bly
mee. Doe myn groeten aan Albadn.
VRIENDINNETJE. Hoe bevalt jo
het sprookjesboek?
ORNATES. Heb jc al ansichten in
het album gestoken? Jo 'bent op jo ver
jaardag niet vorgoton, hoor.
KEES BÉ MOPPERAAR. Jo was
best op tijd. Dio lossen zyn zeker een
prettige afwisseling voor jc. Maandag
hoop ik jc weer eens te bezoeken, dan
heb je vast oen heèleu voorraad nieuw
tjes voor me. Nu maar flink eten, dan
wordt de doktor steeds tevredonor en
jaagt jo eindelijk je bed uit. Jo zult wel
een zouteloos jongmensch worden.. Moe
der moet jo straks muur iu den pekel
zotten, de menu is al aardig uitgebreid.
Dag Keeije, het besto Groeten \oor-
moeder.
GEMS.'— Je raadsels komen wol aan
de beurt, jongen. Ju rapport r-ag er goed
uit, nisur dat schrijven kan voel beter.
Als je 't langzaam doet, zal '1. zeker
mooier worden.
RCSA FLUWEELTJE. HO.T Irl v,
jullie allemaal weer beter zijn. Nu
ervaar je eens, welk een groote schat
gezondheid is. Dat vermoeide zal
langzamerhand wel slijten. Hoe is 't
met Bianca? Ik heb gelezen, dat jullie
school wordt opgeheven. Wat zijn nu
je plan ii.on? 't Zou jammer zijn als je
de studie opgaf.
VOLLEN'DAMMER. Dn.t was nog
eens een echt gezellig feest. .Welke
mevrouw is het hoofd van den Bond l
k Kan me voorstellen, dat jullie
hebben zitten schateren om Dik Trom
en Jopie en Dikkie, Die taaipop was
iar een smakelijke afwisseling Wel
jammer, dat je niet eens van die
goochel pannekoeken 'mocht 'proeven.
Als ik kan, kom ik vast op de ten
toonstelling van huisvlijt.
GYNIA. Juist 2 maal c moest
3 maal e zijn. Toch knap, dat je de
uitkomst gevonden hebt.
PIEREWIET. - Wat zeg jc van de
zen wedstrijd? Do fiets wordt zeker
dagelijks bereden, 't Was niet: Éoin-
wachterswoning, maar Seinwachters
huisje.
POESJE. Wel gefeliciteerd met
Keesjes verjaardag. Dat is oen mee
vallertje, dat hot juist op Zondag
valt. Ik wensch je allen heel veel ple
zier.
BEHANGERTJE. Ik Hel expres de
Pyramido van Friezinnetje drukken, om
jullie eens tc laten zien, hoeveel woor
den ot wel te maken waren. Ook van
harte geluk gowcnscht mot broertjes ver
jaardag. Wees altyd maar een gocdo
oudste broer voor hem. Bevalt jc de
nieuwe wedstrijd?
PIERRETTE. Als ik e.'ii kookster
noodig hob, stuur ik om jou. Je kunt ze
thuis al lekker laten smullen. Mag jo wel
eens jo koofcprooven vertooneuT
ROODKAPJE, Jo hobt een besten
verjaardag gehad. Draag jo het ringetje
alle dagen!
LENTEBODE. Hc.b je al iets van
het prijsraadsel gehoord? Toen ik do uit
slag las, dacht ik dadelijk aan je. Maar
misschien behoorde jo niet tot do bon-
dord eersten. Hoe is 't nu mot je! Er
zyn, geloof ik heel wat kinderen ziek ge
weest en nog zlok. 't Besto.
TURNSTER en KOMIEKE. Dat is
wat., nu dc secretaresse, ook ziek is. Gc*
lukkig maar, dat er nog een vriendelijk
buurmeisje- bestaat. Is Turnster al eens
uit bed geweest? En dat dio armo Ko
mieke nu ook nog aan griep gaat doen.
Ik ben maar bly, dat die prys nog een
bly oogenblikjc bozorgd heeft. Eu ilt
hoop maar, dat zo er spoedig in kan
lozen. Ais ze weer beter is, komt zo maar
eens keunis maken. Zyn vader en moe
der ook ziekt Dat is dan een hooi gast-
huisje. Tk wensch allen een spoedige
beterschap toe._
Haarlem, 30 Maart 3923.
W. BLOMBERG—ZEEMAN,
v. d. Vinnestraat 23r.
door
SIMON MOS.
't Kwam Klaas Kruimel onbegrijpelijk
voor, dat Tilly, het zusjo van zyn vriond
Adolf, steeds zoo ouverschrokken was.
Zo was voor niets bang, naar zo zoido,
en zag er niets in, om 's avonds langs den
roet-donk-eren weg, huiswaarts to koeren,
waar zij ook van daan kwam. Zo 'had er
harteloos om gelachen, toen Klaas laatst
vertelde, dat hy op oen der eenzame "oui-
benwegeu, door eon man, dio er hoogst
gevaarlijk uitzag, was aangesproken, met
de vraag: „of hy ook kon zeggon, hoo
laat of hot' was?" en <a,nrop, in stede
van te antwoordon. hollende was wegge-
loopen van die plok. Nu, ll'y had haiir
wel eens i.n zoo'n geval willen zien vcr-
keoren, Maar liij begreep het wel, haar
beweerde dapperheid, was meer bedoeld
als oen plagry, vermoodolyk, om hem
maar tc kleiueoreu, want zo mocht hem
blijkbaar niet erg lijden; zo fliad dit meer-
malen niet onder stoelen of banken ge
stoken. Hoewel liij aanvankelijk van moo
ning was geweest., mot dat aardige zusjo
van vriend Dolf, nog al to kunnen op
schieten, iblock nl spoedig, dat ze voor
z'n toenaderingspogingen ten ©enenmale
niet was gediend. Zo had hem dit op een
geheel onverwacht oogenblik en geheel
onverholen medegodeld. En nu meende
ze klanrblykclijk tegenover zijn bedacht
zame voorzichtigheid, hare brutale ge-
durfthoid tc moeten steller, en zijn kal
me, op ervaring berustende gedragingen,
als onmanlijk te kunnen kwalificee-ncn.
ïï(j iliooptc maar, dat hij haar woldra
eens op de proef kon stellen, dat hij oons
de een of andere grap kou verzinnen,
waarbij do dapperheid van het moisjo
getoetst zou kunnen worden. En dan wil
de hy wel eens zien, of zy nu heusch zoo
kordaat was, zoo onbevreesd, als waar
voor zij zich uitgaf. Dan zou het eens nit-
konien, of dat brutale juffertje werkelijk
zoo on verschrokken was. Die gelegenheid
deed zich vlugger voor dan by vermoed
had, althans Klaas vond. de omstandig
heden voor zyn voorgenomen grap nu by
uitstek gunstig.
Tilly zou namelijk, ter gelegenheid vau
een plaatselijk feest, haar oom ga.on bo-
zooken, die to Zwollo woonde. Daar zy
echter niet langor van huis kon, dan
hoogstens twee dagen, was er besloten,
dat Tilly om tijd te winnen, 's avonds to
voren met oen zoodanigon trein zou vor-
rrokkeii, dut zij, hoewol het wat laat
werd, toch nog de plaats van bestem
ming zou kunnen bereiken.
Ofschoon nu noch haar vader, noch
Adolf in do gelegenheid waren haar ge*
durende de reis te begeleiden, zag Tilly
daarin absoluut goen bezwaar, ondanks
lie: lango traject, de afgelegen spoorlijn
en de avonduren. Zy had moer alleen ge
reisd, op wel grootcre afstanden, en nim
mer liad zo bij het reizen ocnigc moeilijk-
boden ondervonden.
Toen nu Klaas van deze gewichtige on
derneming vernam, kon hy do verzoeking
niet weerstaan, Tillv nu eens voor eco
ernstig feit te stellen, en haar eens voor
oen poosje geducht in angst te jagen, om
hear dat. gepoch nu oons voor goed ai' te
loeren. Maar hij was zoo verstandig van
zyn plannen niets te laten merken aan
zyn vriend Dolf, noch aan diens ouders.
Zijn bedoeling was .met 't meisje mee te
reizen, zonder dat het haar bekend was,
en dan ondorwog zoo mogelijk tot zijn
plan over t.o gaan,
Op end avond van 't vertrek, zag hy
hoe Tilly, naar yen trein geleid door haar
vader en haar broer, in oen dor voorste
coupf-s tweede klusso plaats nam. Echter
niet in de specialo afdceliug voor „Da
mes''. daar haar vader oordeelde, dat er
allicht heeron waren voor het traject
Zwolle, of nog verder, waardoor als het
wurci van zelf bescherming aan dnines
werd verleend.
Klaas zorgde, dat hy een plaatsje kreog
ia een der achterste derde klas wagons,
doch stapto bij een enkel station nu tn
dan eens uit, om coa oogje to kunnen
houden op de coupó waarin Tilly was ge
zeten, Tn bet begin van dc reis had ze ai
Feuilleton
h e t
lansch
J. P. MARQUAND.
(Geautoriseerde vertaling).
Op het gezicht van mijn vader las
ik -stomme verbazing. Er was iets in
de.:© situatie, dot hij niet begreep en
voor het oogenblik soheen hij niet in
staat te zijn, er zich bij aan tc pas-
„Lawton", zei hij langzaam, .schudt
die kaarten of ik schiet je dood waar
je staat".
Lawton legde de kaarten op tafel
en verschoof z© peinzend.
„Neen, dat zul je niet doen", ant
woordde hij toen. ..Daar ken ik je tc
goed voor. Je zou nooit je wapen rich
ten op een man die zich niet kon ver
dedigen en dnt kan ik niet, Shel-
ton".
Ik was naar voren gegaan en stond
naast hem. Zat cr iemand anders
aohter deze onverkwikkelijke historie?
Was het mogelijk dnt mijn vader er
tenslotte niels mee te maken had? Een
b'ikon Lawton gaf mii het antwoord
op tien twintig vragen die tegelijker
tijd bij my op kwamen.
En mijn vader was nog steeds ver
baasd en staarde Lawton verwonderd
zwijgend aan.
„Dus", zei hij tenslotte, „je denkt
dut ik je zal vergeven? Is het mogelijk
dat je rekent op mijn vergevensgezind
heid?"
„Neen", zei Lawton. „Ik vraag niet
of je mij vergeven wilt. Ik zeg je dat
ik er genoeg van heb. Dat is alles
ik houd er mee op begrijp je me?
Ik had er mee moeten uitscheiden toen
Jason mij opdroeg om je zoon te doo-
den. Ik zou het ook gedaan hebben,
als toen niet juist die geschiedenis
niet Frankrijk begonnen was. Zelfs
toen had ik or al genoeg van. Wat. ga?
ik om het geld dat hij van haar ge
stolen had? Ik wilde haar geld niet
hebben. Wat kon het mij scheien of de
jongen vermoedde dat jij het niet ge
stolen had. maar dat Jason het ge
daan had? Ik had hein toch niet kun
nen dooden, omdat hij toonde dat hij
een gezond verstand had?"
Tal van kleino gissingen en vermoe
dens werden plotseling tot feiten voor
mij. Ik keek naar mijn vader. Hij
knikte en scheen het niet onvermake
lijk te vinden.
„En je deed het dus niet", zei hij
vriendelijk. „Het pleit tenslotte voor
je (I::t. je er tegen op zag".
„liet was maar beter zoo", zei Law
ton. Ik dacllt wel dfii je komen zou
toen je bericht kreeg dat jc zoon was
aangevallen, Jason deed zijn best om
de praatjes te onderdrukken, maar ik
begreep wel dat je argwaan zou krij
gen. En je weet wat het voor mij be-
teekend zou hebben, als ik je naar
Frankrijk terug had kunnen sturen".
En toch scheen mijn vader zich niet
heelemanl op zijn gemak le voelen.
Hij keek onrustig om zich heen, aks
iemand die op een leugen betrapt is.
Een oogenblik scheen zijn kalmte hem
te hebben begeven. I-lij maakte een
afwerend gebaar,
,,.To zegt dat jc ei' mee wilt uitschei
den?" vroeg mijn. vader, „Waarom
doe jc clat dan niet, Lawton, waarom
houd je niet, op met, pralen? Denk jo
dat het mij interesseert wat je zegt?
Denk je dat ik die heele ellendige ge
schiedenis niet weet, zonder dat jij liet
behoeft op te rakelen'? Waarom zou
Jason mij hebben willen weg werken,
ais het niet was om haar geld? Waar
om zou jij hem geho'pen hebben, als
liet niet, was om Het was tenmin
ste niet om geld, I.awton".
Maar Lawton lette niet on wat mijn
vader zei. Zijn blik was weer strak
gevestigd op het medaillon dat op ta
fel lag, cn de harde trek om zijn mond
was verdwenen.
„En ze heeft nooit'meer iets tegen
mij gezegd, ze heeft me niet meer aan
willen kijken".
Mijn vader schrok op cn keek hem
aan.
„Lawton", kreunde mijn oom, „ben
je je verstand kwijt geraakt?"
Lawton keerde zich om en keek hein
woedend aan.
I „Ik .heb je gezegd", zei hij barscli,
„ik heb je gezegd, dat je mij het pa
pier moest bezorgen en ik hel) je ge
zegd, wat er zou gebeuren als je clat
niet deed en dat gebeurt' nu ook,
Jason. Ik zal alles vertellen".
Mijn oom kwam zenuwachtig over-
eind en zijn stem klonk scherp cn drei
gend.
I „Denk ic dat iemand je zal willen
gelooven?" riep hij uit. ..Verbeeld je
i ,ie dat ze jouw woord eerder zullen
geiooven dun liet mijne?"
I „We zullen het probeeren", zei
I I.awton. „Er zijn nog altijd menschen,
die er zich over verbazen waarom
Shelton datgene deed, waarvan jij
hein beschuldigd hebt. Wij zullen het
in ieder geval probeeren".
„En als je dnt doet", zei mijn oom,
„zal ik aontoonen dat zij het gedaan
heeft dat zij er hem toe heeft, aan
gezet. Pat zal ik hen vertellen. Hoor
je me? Dat zal ik vertellen en ze zul
len mij gelooven. Ze zullen mij geloo
ven!"
j „Dus dat is de reden!" riep I.aw
ton uil. „Dat is dus de streek die je
hebt. uitgehaald! Ellendeling! Als ik
dut geweten had
Hij nas bleek geworden van drift
j cn mijn oom ging achteruit io n Luw-
ton niet opgeheven hnnd naar hem toe
kwam, maar I.awton sloeg niet. Een
oogenblik bleef hij doodstil staan en
toen hij verder sprak, hacl hij zijn zelf
beheersching weer lerug.
„Je zult het hem nooit vertellen, Ja
son", zei hij langzaam en toen wend
de hij zicli tot mijn vader en boog
ernstig het hoofd en zijn stem gloiiK
niet meer barscli en scherp.
„Ik heb er mij vaak over verwon
derd, waarom je haar zoo verlaten
had", zei hij „en waarom je peen
weerstand hebt geboden. Je was bang
dat haar naam door den modder ge
sleurd zou worden! Omdat hij dreig
de haar bij die afschuwelijke geschie
denis te betrekken, heb je je niet ver
dedigd.» Ik heb altijd geweten dat je
een eerlijk mensch was. maar*niet
dat jo een Don Quichote do. la Man-
cha was".
Noor liet eerst bewoog mijn vader
zich. Hij boog zich over de tafel, nam
het medaillon heel voorzichtig op cn
etak het weg. Hij keek I.awton aan,
en boog.
„Onzin", zei mijn vader. „Een leu
genaar is genoeg, waarom moet ik er
haar twee luisteren? Wc zullen er
haar naam buiten laten. Misschien
had ik nog andere redenen om te ver
dwijnen -- is dat nooit bij jc opgeko
men, I.awton? Misschien had ik wel
genoeg van alles. Heb je er nooit aan
gedacht dat ik het wel prettig kon
vinden om een omgeving te verlaten
waarin ik niet paste, dat ik mij op
gelucht voelde, dat ik blij ivn« mijn
leugenachtige bloedverwanten en
vrienden die mij den rug toedraaiden,
le verlaten'? Bah! Ik heb tien jaar lang
over de zaak gezwegen, alleen omdat
ik te lui was om op le treden. Ik vond
liet eigenlijk wel prettig dat het zoo
liep. Ik was bier gebonden aan een
familie van fleomerige huichelaars.
Kijk cuiis naar Jason, kijk hem eens
aan. Wie zou niet blij geweest zijn om
van hem af te komen?"
En iiij boog spottend voor mijn oom.
„Werkelijk, het deed mij plezier
loen de bom barstte. Rest", zei ik
,-iW ben een dief, als jullie dut willen
denken. Dieven zijn tenminste inte
ressanter gezelschap en dut is mijn
ondervinding ook geweest, Lawton
interessanter cn eerlijker".
Maar zijn slem klonk om de een of
andere reden niet overtuigend. Hij
scheen er niet de vroegere cynische
klonk iu te kunnen leggen cn zijn
gezicht was ook niet meer zoo onbe
wogen. Hij zag er plotselinc oud en
zorgelijk uit. Pijn en spijt waren er
op te lezen. 7,>>n oogen schenen ver
moeid tc zijn en ziin houding was ook
niet meer zoo rechtop cn vastberaden.
wis ie:s veranderd. Hij zag er uit
of bij zijn masker en zijn mantel had
verloren en ze niet m -er vinden kon.
En toen, terwijl hij voor zich uit
staarde eindigde hij op een manier
