HAARLEM'S DAGBLAD
Buitenlandsch Overzicht
Ingezonden
ONS POSTKANTOOR
MAANDAG 19 MAART 1923 TWEEDE BLAD
EEN NIEUWE MOORD OP EEN FRANSCHEN SOLDAAT TE ESSEN.
TE KEULEN WERD DE REDACTEUR SMEETS VAN DE
NISCHE REPUBLIK" NEERGESCHOTEN.
Te Buer is thans de kalmte ccn 'zijn aanhouding kunnen leiden,
beetie teruggekeerd. hoewel de pevol- .\auer' wordt nog gemeld, dat blij-
lcing nog altijd zucht onder dc dwa,ng- kciis gevonden patrounhUlzen en ko-
maatregelen door den Fraiiscl.cn gols oo aanlag is gypieegd met een
bevelhebber Ingesteld als wraak tc- .stool van i.bo m.m. kaliber. De da-
Kénover den moord op de beide Fran- am werd na den inooruaansiag op de
sclie militairen. Nu is evenwe, het siruut voor net hui.s van bmeeis waar
verkeer on straat bii avond weer aan
de bevolking toegestaan.
Het onderzoek naar de moorde
naars beeft nog geen resultaat opgele
verd.
Nu is er evenwrl ook
een ernstig Incident to
Essen
voorgekomen.
Zaterdagnacht om kwart over
tweeën is te Essen een Fransche sol
daat vermoord. Bet slachtoffer is
een jongeman van twee en twintig
jaar. die behoorde tot een regiment
dat vandaag juist zou worden afge
lost eö naar Frankrijk zou terug-
keeren. Hij bevond zich in het sous-
terrain van een tot het station be-
hoorend gebouw, en was bezig, aan
een kraan onder eon kelderraam een
kruik met water te vullen, toen een
onbekende van de straat of door het
kelderraam een schol op liem loste,
dat hem iu het voorhoofd trof. De ko
gel doorboorde het hoofd, en de sol
daat was oo s'-ag dood.
Ofschoon het in het holst van den
nacht was, verwekte dit voorval op
het stationsplein waar zich gewoon
lijk den geheelen nacht door, en
vooral in den nacht van Zaterdag op
Zondag, veie menschen bevinden,
groote opwinding. Een Fransche
patrouille ijlde toe en arresteerde
daar alle stationneerende taxichauf
feurs. Zij fouilleerde alle personen,
die zich op bet plein bevonden, naar
wapenen.
Op een Dui'scher, een. 38-jarigen
boekdrukker, die in de richting van
de Herkulesstrasse vluchtte en op
bevel van hait houden uiet stil hield,
werd in deze straat geschoten. Hu
werd in het ach erhoofd getroffen 011
is Zondagmbiddag aan d-e bekomen
wond overleden. n Fransche kringen
gelooft men, dat hij do dader ia ge
weest.
Tot nu toe zijn tegen de gemeente
Essen geen sancties toegepast Uit de
beste bron wordt trouwens gemeld,
dat de mededee'-ing van generaal
Carou. dat bij het eerste Fransche
slachtoffer dat weer zou vallen, de
onder-burgemeester van Buer, die als
gijzelaar gearresteerd is, zou worden
terechtgesteld, een bedreiging is, die
onder geen omstandigheden zal wor
den uitgevoerd.
Ook had
een aanslag te Keulen
plaats. Zaterdaga voiiu üui«tree«i5 tialf
acht drong een onoeis.encie man net
redactiegebouw vau oe „Rnemische
Republik", het orgaan van brneets,
den leider-der lUjniandscue separatis
tische beweging, binnen. In het redac
tiebureau waren op dat oogenblik al
leen Smeets en zijn zwager, die als
secretaris bij hem in dienst is, aan
wezig.
Zoodra de onbekende de deur van
het vertrek had geopend, loste hij
eeiiige revolverschoten op de twee
mannen met het gevolg, dat beiden
neerstortten. De dader zag daarna
kans te ontkomen.
De beide slachtoffers werden onmid
dellijk naar het ziekenhuis vervoerd.
De secretaris van Smeets bleek bii
aankomst aldaar reeds overleden te
zijn. Smeets had een ernstige hoofd
wonde bekomen. I-Iij werd onmiddel
lijk geopereerd, doch men twijfelt aan
de mogelijkheid van zijn herstel.
Van den dader ontbreekt bijna ieder
epoor. Door de politie zijn alle mogc-
i zg. hoe hij zich begaf
te miuüün van ue inmiddels toege
stroomde ïiienigLe, om politie riep en
zich ten slo.te met haastige schreden
verwijderde
Aan de Courant wordt nog geseind:
„Naar gemeld wordt, koesterde
smeets reedt; geruimen tijd de vrees,
dat er een naming op hem zou wor
den gepleegd. De dader kende Smeets
echter niei van aanzien, hetgeen ook
blijkt uit de vprk aring van den se-
etaris, 'Trier, die bij den aanslag on
gekwetst bleef. Volgens dezen vroeg
dader Lij iiet binnenkomen in de
kamer, wie der aanwezigen Smeets
'as. Nadat Smeets zien bekend had
gemaakt, schoot de man op hem.
B.j de operatie bleek, dat de schedel
doorboord was. Niettemin bestaat er
kans, dat Smeets 111 het leven zal wor
dtin behouden, wanneer er zich geen
complicaties voordoen. Smeets werd
Zondag in liet ziekenhuis geopereerd,
waarbij ds kog Ia verwijderd werd.
Omtrent de daad zelve wordt nog
gemeld, dat de dader tot de schoon
zuster van Smeets heeft gezegd, dat
hij kranten wilde koopen ln de wo
ning van Kaiser bevond zich behalve
Smeets en zijn zwager, nog een pro
pagandist voor de Rijnlandpolïtiek.
De dader loste vier schoten. De pro
pagandist, op vvien ook gescholen
werd, maakte een beweging, waar
door de lcoge' hem niet trof. Daarop
sloeg de dader de ruit van de tocht
deur in de corridor stuk; h>i snelde de
straat op en verdween. Tot dusver
heeft men Hem nog niet kunnen op
sporen. ue regeeruigspresident ie Keu
leir heeft op z n opsporing een beiou-
ning van een niillioen mark uitge
loofd.
/.ondagavoiid werden drie verdach
ten gearresteerd. Nadat zij hun on-
sciiuld hi dden bewezen, werden zij
weer spoedig op vrije voeten gesteld".
(Er is dus tegenspraak in beide be
richten. Volgens het eerste is de zwa
ger van Smeet? gedood, volgens het
laatste is hij zelfs niet gewond).
die zich in gezelschap van deu rijksmi
nister van Buitenlandsche Zaken, Brauo,
deu ïijksminister van Economische Aan
gelegenheden, Becker, den Pruisischen
minister van Binnenlandsche Zaken, Se
vering, en den Pruisischen minister van
Handel, Siering, naar Iiaram had bege
ven, heeft aldaar voor 1500 vertegenwoor
digers van hei economische en openbare,
leven uit het Roergebied een rede ge
houden, waarin hij o.m. zeide, dat
Duilschland niet door eigen schuld
geven, de wereld ervan overtuigd, dat dv
macht der idee grooter en sterker is dan
de idee van de macht.
De rijkspresident bracht daarop dank
aan de mijnwerkers van het district
ïm, die zich bereid hebben ver
klaard, overwerk te verrichten, en ver
klaarde vervolgens
..De tegenstander loont zich nog niet
bereid tot een vrijwillige en gelijkgerech
tigde overeenkomst, waartoe de Duit-
sche regeering te allen tijde bereid was
en nog steeds bereid is. Wanneer
Dirtschland zich zou onderwerpen aan
de Fransche dictatuur, ware het gedaan
zijn volksbestaan, zijn zelfstandig
heid, alsmede met dc toekomst der Duit-
sche republiek, de economische en so
ciale positie der Duitsche aibeiders 1
de verdere ontwikkeling dier positi
Wanneer dit land jarenlang aan
Duitsche industrie en den Duitschi
beid onttrokken zou worden, zou dat he
einde beteekenen van Duitschland's on
afhankelijkhe.d en capaciteit tot con
de spoorlijn tusscken Kaikum en Unter-
ralh ontplofte een bom onder een kleine
brug nabij het station. Een patrouille
werd er met geweerschoten ontvangen.
De aanvallers konden in de duisternis
ontkomen.
Te \Vedau ontplofte een bom aan den
ingang van het sta'ion, maar richtte
slechts geringe schade aan.
Te Fnemersheim nabij Trier kwam
tengevolge van sabotage :tau de wissels
een troepenlrein in botsing niet een lee-
gen goederentrein. Een soldaat werd
gedood, terwijl drie soldaden en drie
spoorwegarbeiders gewond werden.
VEROORDEELD.
De burgemeester van Willen is door
den Franschen krijgsraad lot een jaar
gevangenisstraf veroordeeld. De vcr-
i oordeeling geschiedde, omd-l de bur-
genieester had geweigerd, de bevelen
dor Fransche bezettingsauióriteiten na
te komen.
terdrag
dit conflict is betrokken,
aan de bepalingen van het
Versailles voldaan, voor zoover het in
staat was, .daaraan te voldoen.
Voorts heeft het, aldus rijkspresident
Ebert, in December j.l. te Parijs posi
tieve voorstellen gedaan, welke door hei
gckeele economische leven van Duitsch-
land werden gesteund deze voorstellen
heeft men echter niet in ontvangst ge
nomen.
Tot de actie der Fransche regeering.
Deze wetenschap geeft recht Duitsch-
land den vaste wil en de kracht, zijn te
genstand vol te houden, een tegenstand,
waarbij het alleens'aat en da' het als
weerloos land slechts kan bieden met
het wapen van het lijdelijk verzet, ge
steund door een vasten en onbuigza-
De Fransche minister
Trocquer
is Zondag uit Tai-ijs naar nei Roerge
bied vertrekken. Zijn weer nieuwe maat
regelen van Franschen kant ,e verwach
ten?
Een o ganlsatla voor
sabotage,
Te Dusseldorf is een organisatie, die
sabotage ten doel had, ontdekt. De lei
der er van, de postbeambte Riexius, is
gearresteerd.
Ten gevolge van ernstige daden van
sabotage zijn dc directe telefonische ver
bindingen tusschen Mainz, Ludwigsha-
fen, Neustadt en Coblenz vertrokken.
Turkije en de mogend
heden.
De Engelschc bladen publiceeren een
korte samenvatting van de Turksche te
genvoorstellen op het ontwerp-vredesver
drag van Lausanne, maar laten, met het
oog op de a.s. Woensdag te.houden con
ferentie van geallieerde experts, hun
commentaar alsnog achterwege.
De tegenvoorstellen vormen een uit
daging van Engeland, Frankri,k ,cn Ita
lië tegelijk, en, zooals de „Observer"
zegt, zij beteekenen een aanmoediging
tot gemeenschappelijke actie van deze
drie landen.
Ofschoon zij nadrukkelijk wijzen op de
billijkheid en zelfs de edelmoedigheid van
de verdragsvoorwaarden, ziju de bladen
niettemin overtuigd, dat de bezwaren,
van Turksche zijde geopperd, ook dit
maal volledig en geduldig onderzocht
zullen worden, zulks in 't belang van dca
vrede, die de regcering van Angora be
weert na te streven.
Verspreid nieuws.
DE AANSLAC OP DATO.
Dc Spaanschc bladen melden, dat het
openbaar ministerie het onderzoek in
zake den moord op den Spaanschen con-
servatieven premier Dato geëindigu
heeft. Deze moord werd twee jaar geit
den gepleegd. Het openbaar ministerie
zal de doodstraf eisciien tegen de be-.de
bek.aagden Matheu en N.coiau, De,
eerste werd kort na de misdaad gearies-
tcerd, en bekende de- laatst- werd dooi
het heeft detectives
Berlijn opgespoord 1
verleden jaar door Duilschland uitgele
verd.
De bezetting van het
Roergebied.
iet gemotiveerd
nomisch oog-punt beschouwd waanzinnig
te noemen. Deze actie is de ondubbel
zinnige uiting van Frankrijk? politiek
en economisch imperialisme.
Duilschland heeft door zijn afweer,
ïïjke maatregelen genomen, die tot, waartoe geen bevel of instructie is ge
SASOTACE-CEVALLEN,
De telegraaflijn CoblenzDusseldorf
„o......0. - over een afstand van drie K.M. gesa-
preker voort, die aangekondigd 1 boteerd. Het herstellingswerk zal min-
ivas als dc uitzending eencr ingenieurs- stens zes maanden duren. In verband
missie met een beperk'e militaire be 1 met dc daden van sabotage heeft de in-
scherming, bestond geencrlei aanleiding; tergeallieerde Rijnlandcommissie
verordening uitgevaardigd, volgens \ve'-
ke degenen, die de telefoon- en tele
graafverbindingen sabotceren, tot le
venslangen dwangarbeid zullen worden
veroordeeld.
Donderdagnacht zijn drie daden van
sabotage door Duitschers bedreven. Oi>
BEZETTIN C VAN HAVENTERREI
NEN VAN HET '1 HYSSENOONCERN.
Belgische troepen hebben de haven-
rreineu van het Thyssen-coaceru te
Walsum en Schwelgern bezet,
De directeur van de August Thyssen-
u te is, wegens het niet opvolgen van
een militair bevel, in hechtenis genomen
Duisburg gebracht, evenals de
leider van de economische afdeeling der
Gute'Hoffnungs Hutte.
In de haven van de mijn Bismarck te
Gelsenkirchen hebben de Franschen een
aanvang gemaakt met het vervoer van
kolen en cokes. De arbeiders der mtjn
hebben daarop het werk neergelegd.
110 MILLIOEN IN BEÊLAG
GENOMEN.
Te Duisburg hebben de bezettings-
ïtoriteiten bij een bank beslag gelegd
110 millioen mark.
DE CERUCHTEN OVER
INTERVENTIE.
Uit bevoegde kringen te Berlijn wordt,
verband met dc verspreide geruchten
omtrent door Duilschland aangewende
pogingen, een neutrale mogendneid tot
nterventie te bewegen, medegedeeld, dat
an officieele noch particuliere zijde dus
danige stappen zijn dndernomen. te Lon
den, noch in welke andere hoofdstad ook.
het bijzonder wordt er op gewezen,
dat ook zekere berichten betreffende het
zenden van personen, die instructie zou
den hebben ontvangen Zwi'sersche en
Tsjechische regeeringspersonen te pol
sen, ten eenenmale onjuist zijn.
Verder wordt nog gemeld
Evenwel zal men te Berlijn er r.aai
blijven streven, de kansen op een toena
dering in de opvattingen dei beide par
tijen niet tc bemoeilijken,
De Duitsche rcgeering zou zich alleen
tot, de uitvoerir.-g van een nieuw schade
loosstellingsplan kunnen verbinden,
wanneer zij de vrije beschikking zaf heb
ben over de productie van het Roer
gebied.
Presi
resultaat Jaarvan zal zijd een 'cata
strofe, in vergelijking waarmedo de
revolutie van 1018 slechts Jrinderspel
was-
DE MEENING VAN LORD RO
BERT CECIL.
In een rede op een bijeenkomst der
Britsnhe Volkenbondsvereeniging zei-
de lord Robert Cecil, dat het naar
zijn meening slechts mogelijk zal
zijn, een bevredigende oplossing van
het groote internationale vraagstuk
der schadeloosstelling tc vinden, wan
neer er voor Frankrijk een afdoende
waarborg wordt- gevonden tégen een
aanval van Duitsehland.
Hij verklaarde, dat het in de Fran
sche pers geopperde voorstel om, ter
bescherming der Oostgrens van
Frankrijk, een neutrale en godemili
tariseerde zone tusscnui I' ivuiürijk
en buitschlaim 111 bot leven te roe
pen, wel waard 18, overwogen te wor
ucit- Spreker meende, dat een derge
itj.,c neutralisatie uoor toedoen van
ulh 1 u .tuuunU zou kunnen geschie
den, 1. - verdient iu zeer ernstige
jvcrw-o---g te worde.1 genomen.
DE AANSLAG CP D2 SPOORBRUG
Tl. l..ó.*ïL_.t.
De Belgische vellighoidcpolitie te
Aken heeit, in verutunl met den dy-
uamietaanslag bij de spoorbrug te
Mont2.cn een tweetal buitschers aan
gehouden, welke verdacht worden
.iicrny betrokken to zijn geweest.
NIET BETROUWBAAR.
Ik veronderstel, (lat u zich uw»
geboortedatum herinnert, zei do ad
vocaat tot den getuige.
Natuurlijk, antwoordde deze,
dat weet iedereen.
Een pas geboren kind heeft an
dere geen geheugen. Hoe weet u, dat
het niet een dag vroeger of later is
geweest, dan u denkt}
Nou.welcliahem, dat
Is mij verteld, natuurlijk.
aarop de advocaat zich tot de
rechtbank wendde en met diepe min-
ai fating zei:
En deze getuige is gedagvaard
de onbetrouwbaarheid van mi ju
cliënt aaii te töoneii.
usblad van het Roer
leuunibt- „Y'olksbiaU
:i-.ciitigo bewooruiugeii
ugeu uer bladen
1., weUe in verband
ju onnrent interventie
rauen met een nieuw
igspian voor den dag
uiad schrijft;
uk geëisehl
gebiüu, li
r.ciic zich
tegen uc
ue groot!
inct de géiu^i.ii.
de regeeiihi <u
schaueioosstolltri
te komen. Hei
tnoefc met ahen
den, .dat (Juiio door een concreet .plan
aan de zeer toe te juichen voorstellen
genooi- schenkt en doet, wat hij Zoo
vaak heeit verkondigd, nl. gebruik
maken van elke gelegenheid, waarvan
een beëindiging der Roer actie ver
wacht kan- worden. De verbeide gele
genheid bestaat thans en zij moet
benut worden met deu vil 01
overeenstemmi.-g te geraken,
dezen wil sabote-it begaat een mis
daad tegenover bet- volk, welke niet
te verantwoorden is, omdat het eind
Laturen en kunst
NAPOLEONTISCHE DOCUMENTEN.
Frédenc Mnsson, de onlangs over
leden biograöl van Napoleon I, heeft
;:,,:r uitgeroeide collecLe Napoleonti-
iche documenten en souvenirs vcr-
muakt aan het Maison Thiers, een
annexe van de faibliotneek van het In-
siitut de France.
EEN' FRESCO ONTDEKT.
Uit Genèvo wordt aan dc „Times"
bericht, dat te Beilinzona in het l.a
liaarische-ZiWitsersclK kanton Tioino,
een belanjmike ontdekking is gedaan,
Iu. de ktik van Saute Mara dello
Grazte. de oudste kerk van het stadje
bij het verplaatsen van een altaar
fresco or.-Jckt, xoorsteilende _de
twaalf aposte -en. Sinds het jaar 159-1
is d-eze muurschildering verborg en
geweest achter een oude kast, Hat
sobilderv erk is merkwaardig goed
bewaard gebleven, liet wordt toege
schreven win de school van Leonardo
da Vinci en is vermoedelijk het werk
den beroemnen Bernardino
Luini.
EEN NATIONAAL" ZANGERS-
FEES.'.
llij dc Zangers vereeniging ,.Arn
hem's Mannenkoor" bestaat het voor
nemen' ter gelegenheid van haar 10-
jarig bestaan een nationaal zangers
feest te organisceren voor mannenko
ren, gemengde koren, enkel- en meer
voudige mannen en gemengde kwar
tetten, op Zondag 1 Juli a.s. en even
tueel ook op Zondag daarop volgende.
Fcrs-ü¥3rz!sfct
OVER CEZAG EN CEZACG-
UITOEFENING.
In het Maandblad van de vereeniging
an" Officieren van dc Ncderlandscln
Landmach! komt r.iulcr bovenstnanden
ito! ccn artikel voor, waarin o.a. dc aan
eenige onderofficieren opgelegde straf-
a, wegens het zenden van oneerbiedige
leg ram men aan den Minister van Oor
log. wordt besproken.
Wij outleenen daaraan het volgende.
„Bij de behandeling vau deze zaak
heeft het Hoog Militair Gerechtshof e.
ip gewezen, dat de militair eerbied ver
schuldigd is „aan alle met gezag bc-
kleede overheidspersonen" ou verplicht
zich te onthouden van handeling,
welke afbreuk doet aan de eerbied vooi
de Overheid".
Nu vinden wij een dergelijke theorie
wellicht aanvaardbaar in den ideaal
staat, waar slechts zij met gezag worden
bekleed, die door kunde, levenswijsheid,
gerechten levenswandel en tut:i
hiertoe voorbeschikt zijn. Maar in den
we r kei ij ken Staat, waar m
nigroaal tot een overheidsambt wordt
geroepen, omdat men tot „de" partij be-
li-oor'., waar met den vinger gezaghebbers
zijn aan tè wijzen die, hm, hm...
men daar „mir Jiichts, dir n-.chts'1
bied vergen? Men verdraagt, berust en
zwijgt, somtijds met een zucht en ccn
Onze Lachhoek
Wij waren benieuwd; h
oe dit alles een
naspel, in de Kamer zoi
hebben. Tot
ons genoegen sprak da
ar ook de ml-
lister van Oorlog over
opvoeding tot
ucht" en verklaarde dat
tucht niet tnag
icrusten op „stommen
iwang". Aan.
gaande de bovenbedoelt
e oadcrofficic-
ren zeide Z.E.
„De wijze waarop de
onderofficicren
zijn opgetreden, is derma
c unkrijgstucll-
clijk, dat degcen, die 1.1
de laatste in-
tucht in het lcycr,
voorbiigaan cn van j
gelijke moet doen 01
perk te stellen. En
dig gemaakt aan
da:
ndci
isvftox de krijgs-
kant al het mo-
aaraan paal cn
verwacht dat do
1 hebben schul»
ontoelaatbare
uvlan zullen tc-
zou het noodig
ingegrepen."
meer en nog
/komen, want
zijn dat strenger
Derhalve m.a.w. nog meer
iwaarder straffen
Is dit nu inderdaad „al het mogelij
ke" om paal en perk tc siellcn? Of be-
schikt „opvoeding tot lucht" nog over
meer en beter middelen
De heer Oud noemde, als fundament
an dc krijgstucht, bijv. dc rechtvaar
digheid.
r wij voor ons, vcrmccnen bijv. dat
het departement van Oorlog allerminst
lit gaat, wanneer onder het perso
neel onrust en ontevredenheid hccrscht
het stcke de hand maar eens in eigen
boezem.
Zou „al het mogelijke" alzoo niet ook
eklers dan in dc straffencollectic zijn tc
zoeken cn zouden aldus de gewraakte
.uitingen" niet vanzelf komen te ver-
'allen? Dc vraag stellen, is haar bc»
int woorden.
Niet de uitingen toch zijn het ergst,
liet dc verschijnselen der kwaal moet
nen bestrijden, doch de kwaal zelve; wij
willen het nog eens herhalen, Vcrtrou-
contact, onderzoeken ento be
just and equitable ziedaar de heilmid
delen, die verre boven straffen uit
gaan!"
Van Ingezonden stnkken, geplaatst of
iet geplaatst, wordt de kopie den inzender
niet teruggegeven.
Voor den inbond dezer rnbriek stolt a»
Redactie zich niet aansprakelijk.
I-I ET WER KLOOZENVRAAGSTUK.
M. do R.,
I11 uw veeigelezeii blad van Vrijdag
15 Mnart las ik met belangstel ling,
dat bot W. A. C. een adres aan don
gemeentevaad heeft ingezonden voor
een uitkeering in eans voor gehuwd©
en ongehuwde werkloozen. Daar ik
zelf uit ervaring spreek, namelijk vijf
maanden werkloos ben, racen ik en
er ook wel m-enigee.n met mij die
bij betrokken is, dat de inlichtin
gen door het W. A. C. aan den ge
meenteraad niet overdreven zijn lo
noemc.n I11 die vijf maanden van
werkloosheid kon ik zelf goen cent
u'ifkeertng genieten, ofschoon ik lid
beu van een werkloozenkas on iedcro
'week mijn contributie daarvoor be
lank Hij vroegere werkloosheid ont
vingen w ij wel ui thee ring.
Hat is dc bevredigende oplossing
vm liet werkloozenvraagstuk, zooals
men onlangs wel oe-ns in de couran
ten kon lezen. Zooals in dat stuk toe
gelicht wordt, is er wol geld voor ver-
«•leringen on feesten in den aanstaan
den zomer; eerst mout de gomeonte-
1 toch eens aan het werkloozen-
vi aagf tuk denken, want (lat I
no"-.lig.
Bij voorbaat mijn dank.
hard
S. O.
NOC EEN EN ANDER OVER DEN POSTDIENST. HET WONDER
DER AUTOMATISCHE TELEPHOON CENTRALE. VERSCHILLENDE
„TONEN". TELEPHONEEREN ZONDER... T E L EPH ON 1ST E,
klant eiken avond liggen er stapels van ment Go., Newark, onder toezicht van
Wanneer nog iets gezegd wordt over
de andere postdiensten komt daarvoor
wel in de eerste plaats de afdeeling
„giro" (of, om het „postaal" te zeg
gen de afdeeling „gelda.rtikelen")
waar den geheelen dag een uitgebreid
personeel zit te werken, in aanmerking.
Het is verbazingwekkend, zooals deze
afdeeiing in korten tijd gegroeid rs in
de laatste acht maanden klom het aantal
re kening-houders van 1100 tol 2300! In
't begin van elke maand is de drukte
haast niet bij te houden; de telmachines
tikker, den geheelen dag duor. Het ligt
dan ook in de bedoeling, de adntinistra-
t.e van deze afdeeling te centraliseeren.
Voor het geheele land wordt dan de giro
administratie te 's-Gravenhage gevoerd.
De loketten aaa de postkantoren blijven
natuurlijk.
Ja, de „giro" bloeit.... maar brengt
geen geld in 't laatje en naarmate deze
afdeeling het drukker heeft gekregen is
het op twee andere afdeelingen ten jiost
kantore veel „f-iapper" geworden de
quitantiedienst heeft het veel minder
druk en er worden belangrijk minder
postwissels dan vroeger verzenden. Toch
wordt er van deze wijze van geldverzen-
ding nog druk gebruik gemaakt, maar
de stapels die dc ambtenaren vroeger te
verwerken hadden zijn geslonken tot
„hoopjes".
Op deze belangrijke afdeeling gaat
:ondet
tipi
De postwissel, of, zooals wij Hollan
ders met onze eigenaardige liefde voor
verkleinwoorden vaak zeggen„het
postwisseltjc", dat u, mèt de door u te
betalen som, aanbiedt, wordt eerst in
een dubbel register geboekt, dat bestaat
uit geperforeerde stronkenu krijgt de
helft van zoo'n strook als qukantie mee.
dat is h'et „reru". Dan :s de zaal; voor.
u afgcloopen. L'c av.'bienareu verrichten
nu verder het noodigc. Dc ni=.-cls wor-
den van „waardestempcls" voorzien,
d.w.z, die blauwe genummetde kringen
de nummers er in worden met £c.r>
datumstempel afgestempeld, waarvan de
gedrukte bedragen tezamen het
bedrag vormen, dat door middel van den
postwissel moet worden „overgemaakt".
Centen worden daarbij verwaarloosd.
Verder houden afzonderlijke ambtena-
stalen bij van uitbetaalde en uil te
betalen wissels. Een betrekkelijk nieuw
controle-middel is de zoogenaamde, ook
bij bankinstellingen gebruikte chèquc-
•rïter, een soort van stempelmachine,
waarmede dwars over den postwissel
heen liet er op vermelde bedrag, weer
■aarloozing van de centen, wordt
gedrukt. Door nl deze gezamenlijke con-
tróle-maatregcien is nu het plegen van
fraude zoo goed als uitgesloten. De
postwissels worden verder gewoon als
brieven verzonden met een „advies".
(Een „advies" is de naam, die ten post-
kantore gegeven wordt aan elke lijst,
die te verzenden s'-ukken vergezelt en
waarop het .aantal dier stukken en ver
dere bijzonderheden vermeld staan. Zoo
gaat een zending aangeleekcnde stukken
ook altijd vergezeld van een „advies").
Geld wordt natuurlijk mei de wissels
niet verzonden. Op dezen regel is één
uitzondering wanneer n.I. postwissels
met een waarde van boven f 1000 voor
kleine kantoren bestemd ziin. die niet
over zooveel gereed geld de beschik
king hebben, wordt hei geld Kgelijk rei
den postwissel \erz.ondcn.
Bij de „postboxen" gaal het ook
nauwkeurig toe. Een kantoorknecht stem
pelt voor contröle alle stukken, voor de
boxen bestemd, met een nummerstem
pel. Zijn er stukken, waarvoor strafport
moet betaald worden of te groote stuk
ken, dan vindt de huurder een waar
schuwing in zijn box „de afhaler ge
lieve z-ch aan het loket te rervoegen".
ar. de afdrti.ng aungeteekcnc.e s.uk-
kèn, d'c ook natuurlijk alle in icgtsiei-
woiden ingeschreven, is tegenwoordig
I vooral de Huurcommissie een goede
de bekende groote gele enveioppen, wel
ke die Commissie pleegt te verzenden,
Des nachts worden alle „aangeteckcn-
den" met de bijbehoorende documenten
geborgen in twee kluizen met veilig
heidssloten. Deze sloten worden elk met
sleutels gesloten en twee verschil
lende ambtenaren bewaren elk één dier
leis, zoodat de eene ambtenaar de
kiu.s niet kan openen zonder medewer
king van den ander.
Tusschen de 400 k 500 aangeteekende
stukken worden eiken morgen afgegc-
de meeste zijn voor bankinstellin-
gen.
Een eigenlijke afdeeling „pakketpost'
bestaat ten jrostkantore niet meer. Al
leen worden pakketten aangenomen; de
rest gebeurt aan 't station, in het kan
toor naast den uitgang.
Tot slot nog een enkele opmerking,
voor wij het eigenlijke postkantoor ver-
Het zal de aandacht hebben getrokken,
dat er bij den postdienst nog al Fran
sche uitdrukkingen worden gebruikt, als
triëerka5t, HaarlemPassé enz. Deze
uitdrukkingen moeten, naar een der amb-
tenaren ten postkantore, die van deze
zaken studie heeft gomaakt, mij mede
deelde, nog zijn „blijven hangen" uit
den tijd dev Fransche overhcersching.
U weet nu zoo ongeveer wat er om
gaat in het deel van het gebouw, dat
„achter de loketten" ligt.
Maar er is mécr.
Er is een eerste verdieping en daar
boven een tweede verdieping, die beide
zooveel wonderbaarlijks herbergen, dat
wij he> gebouw 11 ie.' mogen verlaten, zon
der ook daar eeti kijkje genomen te heb
ben.
Een l.ic'.a lipje van den sluier die
hangt over het geheimzinnige „telepho-
neeren zondertelephoniste", waar
van wij al gehoord hebben, dat bet ook
te Haarlem „komt", kan in de volgende
regelen maar opgelicht worden een
dieper gaande beschouwing .gestold dat
ik d'-c ze-tt kunnen gev
een dagbladartikel voel ;c technisch
Rijkspersoneel, druk aan den arbeid
Lezer, gij zijt barmhartig en vergunt
:n armen, krantenschrijvenden leek dat
hij van het samenstel van draden, hok
jes, gloeilampj'es, dat hier te zien is,
geen beschrijving geeft! Ik kreeg een
beschrijving in bcknopten vorm en met
meeste welwillendheid gegeven,
maar.... de gekscherende opmerking
van den directeur van 't Postkantoor,
die er bij had staan luisteren „Nou,
meneer, als u dat nou allemaal onthoudt
en in de krant zet, dan bent u knapper
dan ikl" is juist gebleken. Wij weten et
inderdaad niet veel meer van dan dat er
weinig personeel noodig zal zijn voor de
'bediening van deze zaal omdat veel langs
automatischen weg gaat. Uw aanvraag
voor een interlocaal gesprek wordt op
een papiertje geschreven op de pneu
matische distributietafel en floept dan
door luchtdruk door een buis naar een
andere tafel, brengt daar een lampje
aan 't gloeien.... ach neen. laat ik hei
nu .toch niet probeeren. Er deugt nu al
niets van! Lezer 111 den korist moge
lijken lijd wordt ge in deze 'ral inter
locaal verbonden nis alles hier gereed
is. D&ar is het u ten slotte toch maar
om te doen!
Op deze verdieping zijn verder nog
de gewone tel.cgraaSseinzaal, dc zaal
waar de interlocal? telephonisten haar
arbeid thans nog verrichten, zoolang dc
toepassing van de vindingen des men-
schelijken vernuft? dien arbeid nog niet
groolendeels overbodig maken en dc ka
mer \an den directeur van het telegraaf
kantoor.
Nu nóg een trap op.
En daar is het \Y >1
Het wonder der Automatische Telc-
phoon-Gentrah
Maar^hoe nu dit wonder weer te be
schrijven
Stel u voor hokjes, waarin een sa
menstel van wieltjes en draadjes, die
hokjes op elkaar gestapeld tot zuilen
die zuilen weer naast elkaar gezet, zoo
dat zü muren vormen cn d;e muren
trale. die dc dames uil de Smedcstraat
eerlang vervangen zal, betreedt veel
„muren". Waarin die muren „ontleed"
kunnen worden, zei ik zooeven, heel
gebrekkig. In elk hokje komen 200
abonné's uit, elke abonné heeft in zoo'n
hokje zijn eigen draad. Er is gerekend
op 20 000 abonnés. met dc bijbureclcn
Heemstede, Bloemcndaal cn Acrdenhout
mee (voor de stad op 12000).
Wij krijgen hier net vol-auiomaiisch
systeem en mogen er trotsch op zijn,
dat Haarlem de eerste Nedcrlandsche
stad is. waar dit systeem zal worden
toegepast. Den 1-Iaag heeft het half-
automatisch systeem, daar belt de
abonné de telephoniste op, cn verder
•or-dt dan de gevraagde verbinding
utorcatisch tot stand gebracht. Wij
hier in Haarlem zullen op den duur het
•roolijk „hallo of het vriendelijk-vrn-
gend „ja?" der telephoondames moeten
dan neemt hij den horen van
den haak. Nu kunnen er twee dingen
gebeuren; of de abonné hoort het „be
zetsignaal" (een zoemend geluid), dat
wil dan zeggen, dat de opgeroepene in
gesprek is öf hij hoort den „kicstoon"
en dan kan het gesprek dadelijk begin
nen. Kiestoon en bezetsignaal zijn ge
makkelijk van elkaar te onderscheiden
werd mij verzekerd, toen ik veronder
stelde dat menschen zonder muzikalen
aanleg den horen weer zouden ophangen
als zi- den eersten en een gesprek be
ginnen als zij hel laatste hoorden!
Er is nog een toon, die officieel
„huilertoon" schijnt te heeten (ik zou
liever van een huiltoon willen spreken).
Maar dezen toon hoort de abonné niet.
Het is een ver tc hooren en mtens-
klagend geluid, dat droef dooi de zaal
van de automatische centrale klinkt als
een gbotind veigeet. den "noren op den
haak te liangen. Do bedienende ambte
naar schakelt dezen vergeetachtigen
abonné, die de centrale verdriet doet,
dan uit. Vragen twee abonné's tegelijk
hetzelfde nummer aan. dan wordt de
ambtenaar ook automatisch gewaar-
s.chuwd en laat hii één van de twee het
1 hoorei
bij een geheel automatische inrichting.
Belangrijke defecten worden aangegeven
door een „lampsignaal".
In hetzelfde' I0k3.1l is ook aanwezig
ccn automatische gesprcktcUei voor het
tstcllen van het tarief en de controle
daarop.
De centrale wordt gebouwd door
werklieden (cr zijn ook uentge vrouwe
lijke werkkrachten bij) van het Aniwerp-
sthe filiaal van ce Bell Telephone Ma
nufacture, weer onder toezicht van Nc-
derlsndsch Rijkspersoneel.
Men verzekerde mii, dat d* overgang
an het oude op het riïeuw'e systeem i
!én 1
I-Iaaricmnicrs „auti
kunnen tclejihoncercn
zeker eens kunnen er
De'
Eet
en één ganv er "lings over dc g
wij de verbazend groote lengte, van dc zaal, Idoor
lioonzaal, waar ïierso-1 Dat is de eerste indruk dien jc krijgt [te ie
stern Electrical Insnu-|als je dc automatische lelcphoon-ccn-1 die 1
irale zal. als zij ir
s, bed end kunnen woidcn 1
twee monteurs! Dezen hebben
o;> kleine cn groote defecten,
latuuriijk wel zullen voordoen
de
het is nog in de
ggen. wanneer wij
matisch" zullen
Maar hel zal toch
wie dan voor het
sch-telcphoniscbcn
weg iemand „oproept", die ral zeker
daarbij e -i stille hulde brengen aan het
menschel:;'; vernuft, dat zóó iets heefe
weten te bereiken.
Met deze zeer vluchtige ea uit den
aard der zaak onvolledige schetsen hoop
ik den lezer ecnigszins een denkbeeld
gegeven te hebben van don arbeid, die
binnen de muren van het groote gebouw
aan de Gedempte Oude Gracht wordt
verricht. I'k heb van mijn bezoek aan
ons Postkantoor den indruk meegeno
men, dat daar ccn uitmuntende geest
heerscht cn dat er hard ca ernstig cn
met groote nauwkeurigheid cn stipt
heid onder degelijke leiding wordt ge
werkt.
Moge ms llaarlctnsch postkantoor,
dat waarlijk „op eer. groei gemaakt is"
langer dienst doen dan da*, in de Zijl
straat 1
En ntoge er (hiermede verklap ik cca
hanewensch van vele ambtenaren!) nog
eens ccn toren op komen, als „do
kroon" op dit gebouw, dat een sieraad
voor onze stad is!
E.
