HAARLEM'S DAGBLAD
Stadsnieuws
Müziek.
Buitenlandsch Overzicht
WOENSDAG 21 MAART 1923
•In het Roergebied is de laatste dagen
(weer niet veel veranderd.
Er zijn
twee Duitsche nota's aan
Frankrijk
gezonden.
In de eerste protesteeren de Duit-
schers tegen de arrestaties te Essen en
de bloedige incidenten te Essen en
Buer. Zij stelt voor een internationale
commissie van onderzoek te benoemen
ter opheldering van het gebeurde, over
eenkomstig de Haagscke conventie van
1907. Een dergelijke commissie heeft
volgens deze conventie slechts tot taak
de geschilpunten op te lossen, niet het
nemen eener beslissing nopens de
rechtsquaestie. Beide partijen benoemen
een gelijk aantal leden, die een neutra
len voorzitter kiezen. Daar de Franschen
het den Duitsdien autoriteiten te Buer
onmogelijk hebben gemaakt een onder
zoek in te stellen naar den moord op de
Fransche officieren en men hetzelfde te
Essen vreest, blijft de Duitsche regeering
niets anders over dan de weg, door de
Ilaagsche conventie aangewezen.
De tweede nota houdt zich bezig met
de order, door generaal Langelot d.d.
28 Febr. te Recklinghausen uitgevaar
digd, waarbij wordt bepaald, dat ter ver
hindering van sabotage aan de spoor
wegen bepaalde Duitsche ambtenaren
voor zekere trajecten verantwoordelijk
worden gesteld en eventueel zullen wor
den gearresteerd, terwijl de gemeenten
wegens sabotage met geldboeten kunnen
worden gestraft..
Ten slotte wordt geprotesteerd tegen
het stelsel der gijzelaars, de collectieve
straffen en tegen de gedwongen dienst
verrichting tegen het eigen vaderland.
Over
de inspectiereis van
Le Trocquer,
den Franschen minister van Openbare
Werken, wordt gemeld, dat hij na afloop
heeft verklaard De voorraden, die wij
alleen in het noordelijk deel van het
Roergebied hebben c-evormd, bedragen
op het oogenblik een millioen ton kolen
en 450.000 ton cokes. Wij zijn thans in
het tijdperk van de exploitatie en de-
wegvoering dezer voorraden getreden.
Deze verrichtingen zullen steeds inten
siever worden. Zonder al te optimistisch
te zijn, kan ik wel zoggen dat het doel
van generaal Degoutte en de technische
missie om elke week de hoeveelheid
cokes met een duizend ton te vermeer
deren, einde Maart zal.zijn bereikt. Aldus
zullen wij zoo spoedig mogeijk tot do
normae hoeveelheden geraken, welke
Duitschand verpicht was ons krachtens
het vredesverdrag te leveren^
Er wordt
verscherping van den
strijd verwacht.
.Uit Berlijn wordt daarover geseind
Thdien niet alle teekenen bedriegen,
zal reeds dezer dagen de strijd in het
Roergebied zijn hoogtepunt bereiken. De
Franschen hebben n.L aangekondigd, da
zij binnenkort hun pogingen om eindelijk
de kolenvoorraden van de mijnen weg te
voeren, met groote kracht zullen voort-
zete en eventueel alle mijnen zullen be
zetten. Men kan aannemen, dat iu dit ge
val op geen enkele mijn zal worden door
gewerkt, Aan Fransche zijde schijnt men
nog op eigen transportarbeiders te
■wachten.
Tevens tracht men de gemilitariseer
de trajecten, die nog steeds voor elk ver
keer onbruikbaar zijn, in bedrijf te bren
gen, maar ook dit is wegens het ge
brek aan personeel zeer moeilijk cn de
kans op de hervatting van den dienst
in vollen omvang is, nu de van Fran-
sche zijde g-ebpende onderhandelingen
met de Duitsche organisaties van spoor
wegpersoneel reeds bij-den aanvang zijn
mislukt, uiterst gering.
De gebeurtenissen
te Essen.
Uit Berlijn wordt gemeld
Volgens officieele onderzoekingen is
gebleken, .dat dc doodgeschoten eige
naar van een drukkerij te Essen, Schulte,
volkomen onschuldig is aan den moord
op den Franschen soldaat. Door getui
gen die 's nachts met Schulte naar huis
zijn gegaan, is geconstateerd, dat het
volkomen onmogelijk was, dat hij in de
enkele ©ogenblikken tusschen hun at-
scheid en het oogenblik waarop een
Fransche patrouille hem doodschoot,
naar het station kon zijn geloopen, waar
de Fransche soldaat is doodgeschoten.
Maandag vertoefde dc Fransche minis
ter van Openbare Werken, Le Trocquer,
te Esseu. Te zijner eere trok een mili
taire muziekkapel door de straten. In het
hotel Kaiserhof werd een feestmaaltijd
gehouden, waaraan behalve de minister
o.a. de generaals Degoutte, Fournier en
Fayolle en de tegenwoordige leider dei
ingenieurscommissie, Frantze®, deelna
men.
Daar de Franschen te Offenburg ge-
eischt hebben, dat de Scbupo-manschap-
pen in het vervolg de Fransche officieren
zouden groeten, heeft de politie zich uit
de stad teruggetrokken. Het geheels
corps ging naar Villingen. De couran
ten te Offenburg zijn voor drie dagen
verboden, omdat ze naar hel heet on
juiste berichten over Buer publiceerden.
De moordaanslag op Smeets.
Dit Berlijn wordt gemeld:
Het onderzoek in do zaak-Smeqts heeft
nog geen resultaat opgeleverd. Twoe ge
arresteerde personen moesten na confron-
tutie met do getuigen weer worden ont
slagen. Bij het ontkleeden van het lijk
van Kaiser werd nog een patr'oonhuls ge
vonden. De dader heeft dus vijf schoten
gelost.
In den toestand van Smeets is tot dus
ver geen verandering ingetreden.
Uit Dusseldorf: De hooga intorgeallieer-
do commissie hoeft besloten de behande
ling van de zaak-Smeots aan de Duitsche
justitie te onttrekken, wegens den samen
hang die er tusschen de zaak cn de veilig
hoid der bezette gebieden en bezettingslo
gors bestaat
Do „Cologne Post" deelt mede, dat de
DERDE BLAD
Britsehe districlsgedelegeerde zich onmid
dellijk na het bekend worden van den
aanslag op Smeets bij de Duitsche auto
riteiten er van heeft vergewist, dat men
den gewonde alle mogelijke hulp verstrek
te en dat het zoeken naar den dader door
de politie met kracht word ter hand geno-
Do arrestatie van Rijksdagloden.
Do DinBdag gehouden Itijksdagzitting
werd door president Löbe geopend met
een rede, welke door de leden staande
werd aangehoord en waarin hij protesteer
de tegen de arrestatie van den afgevaar
digde dr. Quaatz door de Fransehen, die
hem een onwaardige behandeling hadden
doen ondergaan. Op verzoek van LÖbe
had de minister van buitenlandsclie zaken
krachtig geprotesteerd en de vrijlating van
Quaatz goëischt, Waarop deze Maandag
avond op vrije voeten was gesteld. Ten
slotte protestoerde Löbe tegen de aanhou
ding van den afgevaardigde Höllein te
Parijs.
Weer esn spoorwegongeluk.
Een door Franschen bestuurde trein is
oj. een kolenwagen bij do gasfabriek te
Ludwigshafen geloopfen, waarbij een groot
aantal wagons werden vernield, doch geen
menschenlevens verloren gingen.
Russisch graan vooi-
hot Roergebied.
Hot centraal comité der Russische vak
verenigingen heeft vijf millioen poed
graan ter beschikking gesteld voor de ar
beiders in het Roergebied. Dit graan zal
over Roval naar zijn bestemming worden
gezonden.
Is er leans op
oen conferentie tusschen
Frankrijk en Engeland ever
Duitschland's ontwapening?
De „Evening Standard" .meldt, dat
op goed gezag uit Parijs wordt ver
nomen, dat de Fransche regeering de
Britsehe regcering heeft gevraagd, of
zij bereid is zich aan te sluiten hij
de toepassing van maatregelen tot
het uitvoeren van de ontwapenings-
bepalingen van het verdrag van Ver
sailles. De Gezantenconferentio te Pa
rijs heeft reeds geprotesteerd tegen
het verzet, dat Duitschland de laatste
twee maanden heeft tegen het optre
den van de -controle-commissie-Nollet.
waardoor de werkzaamheden van de
ze commissie waarin alle Geallieer
den vertegenwoordigd zijn gedu
rende de laatste acht weken zoo goed
als tot stilstand zijn gekomen. Het
gevolg daarvan is, dat Frankrijk noch
een zijner geallieerden in militair op
zicht iets afweet van wat er in
Duitschland sedert het staken van de
werkzaamheden der commissie-Nollet
is gebeurd. Duitschland heeft dezer
dagen wel medegedeeld dat de com
missie haar werkzaamheden weer kan
voortzetten, doch Frankrijk zou het
geheele vraagstuk van zijn veiligheid
en de ontwapening van Duitschland
aan de orde willen stellen.
De Panjsche correspondent van de
„Times" meldt in verhand met hoven-
staand bericht dat, ofschoon de Duit
sche regeering heeft te kennen gege
ven dat de commissie-Nollet haar
werkzaamheden onmiddellijk weet
kan hervatten, generaal Bingham, de
vertegenwoordiger van Groot-Brittan-
nië in de commissie, daartoe niet de
noodige instructies heeft ontvangen
en dat de Fransche regeering zicli
deswege tot Londen heeft gewend al
leen om te vragen, of zoodanige in
structies alsnog zouden worden ge
zonden.
De correspondent voegt er aan toe,
dat in welke termen de Fransche re-
g-eering zich ook tot de EDgelsche re
geering mag hebben gewend, het dui
delijk is dat Frankrijk formeel een
nieuw onderwerp heeft ter tafel ge-
braoht en dat de deur geopend is voor
intergeallieerde beraadslagingen be
treffende Frankrijks veiligheid. Het
oogenblik dat het probleem van de
potentieele militaire kracht van
Duitschland voor de geallieerden
wordt gebracht op grond van specia
le incidenten, die wijzen op het ge
vaar, waarin Frankrijk zich bevindt,
in weerwil van de bepalingen van het
Verdrag, zal het voigens den corres
pondent gemakkelijk zijn, de onder
handelingen uit te breiden van de
schadevergoedingen tot de veiligheid.
De correspondent herinnert er aan,
dat ïiiet-officieel verscheidene plan
nen zijn gedaan tot het verzekeren
van Fr-ankrtjk'e veiligheid en aan het
oude Fransche denkbeeld om de mi
litaire clausule van het v-erdrag van
Versailles te herzien. Volgens hem ver
wacht men dat Poincaré binnenkort
zijn standpunt te dezer zake openlijk
zal bekend maken en dat wenken uit
Britsehe kringen, dat In bepaalde om
standiglieden en onder bepaalde voor
waarden een militair garantiever
drag aan Frankrijk kan worden aan
geboden, te Parijs gunstig worden op
genomen.
Ook de „Evening Standard" ver
wacht van bovenvermelden stap der
Fransche regeering een hervatting
van meer algeineene besprekingen.
De Londensche correspondent van
de „Petit PariBien" meldt dat boven
bedoelde plannen van Engeland waar
schijnlijk binnenkort vasteren vorm
zullen aannemen.
Onderhandelingen ever de
Roerbczettlng?
Naar de „Daily Mail" volgens een
draadloos N. T. A.-bericht verneemt,
zouden Duitschland, Frankrijk en Bel
gië de volgende week te Parijs onderhan
delingen beginnen over de Roerbezer-
ting.
Een ïntorgsallicerde sooialis-
tische delegatio zal met do
Duitsoho soo. partij overleg
plogen.
Do intergeallieerde socialistische con
ferentie heeft een delegatie van vier leden
benoemd, een Franschman, Engelschman,
Belg en Italiaan, ten einde oen samen
komst te hebben met de Duitsche sociaal
democratisch© païtij en met deze do aan
passing van het schadevergoedingsplan
van Frankfort aan do huidige behoeften,
alsmede de voorwaarden, waaronder de
Internationale veiligheid zon kunnen wor
den verkregen, te besproken.
Verspreid nieuws.
UIT DUITSCHLAND.
De actie der links- en der rechts-
radicalen.
Uit Berlijn wordt gemeld;
De laatste dagen vermenigvuldi
gen zich do berichten uit Midden-
Duitsohland, met name uit Thürmgen
en Saksen, meldende, dat de door de
communistische partij opgerichte,
militate georganiseerde Hauidert-
sohaften in de bedrijven, vooral in
groote laJbriekeu zeer in omvang en
aantal zijn toegenomen. Tot deze z.g.
.Ah w ehrhun der-schaf tei.'behooren
niet alleen communisten, maar ook
leden van eUbeidersorganisaties. die
niet cm hei- standpunt der K. P. D-
sLaan, doch veelal leden der soc--
de,m. partij zijn.
In een speciale instructie voor de
Hundlertacliaften wordit rezügd, dat-
zij moeten dienen als afweer tegen
liet zich van Beieren n-rar Noord-
Duitsohland uitbreidende fascisme en
dat bij conflicten tusschen d;e poli
tie en rechtsradioale organisaties de
Aibwolirhundersciiaften voorloopig
een afwachtende houding moeten
aannemen.
Van vckvareeoiigingszijde tracht
n\en 't toetreden der niet-communis
tische arbeiders tot deze communis
tisohe Hiuidertschaften te verhinde
ren. daar men voor ernstige conflic
ten vreest inoevai de beweging groo
teren om-vang zou aannemen.
Minister Severing zal Donderdag
in den Pruistsbhen Landdag spreken
over deze communistische afweerbe-
weging in Midden-Duitschland-
Intusschen zijn het niet alleen de
linksradicale organisaties, die dc
openbare meen in g en de regeerings-
lcringen ernstig bezighouden, maar
ook de rechtsradicalen.
In Opper-^ilezië heeft de toene-
minr dezer laatste, naar men weet,
tot een staking in het mijugébied ge
leid, dÜe zich do laatste dagen heeft
verscherpt. Eon buitengewoon druk
bezochte vergadering der bedrijfsra-
den in het Opper-Silezische iuijwbek-
ken heeft eenparie geprotesteerd te
gen de bestraffing door d: werkge
vers van ecnige leden der bedrirfsra-
den. die een protestbeweging tegen
de rccht-sradicale organisaties op touw
hadden gezet-, waarbij het weder in
dienst nemen der ontslagenen werd
g&eisch.t. Ingeval onderhandelingen
tot geen resultaat zouden leiden, is
een nieuwe bijeenkomst belegd, met
als punt der agendaafkondiging der
algemeene staking voor Opper-Sile>-
zië. De onderhandelingen zijn tot dus
ver echter nog niet eens begonnen,
diaar de werkgevers niet bereid zijn
met de vak vereen! gingen te conferec-
r-en. Het schijnt, dat zij het op een
krachtproef zullen laten aankomen.
Ook in de grondwetscommissie van
den Beierschen Landdag heeft men
zich met de rechts-radicale organisa
ties bezig gehouden. Op de agenda
stond een voorstel der soe.-dem. tot
ontbinding der nat.-soc. stonnaf cl ee
ting-en. De Beiersclie minister van
BinnenlandSclie Zaken verklaarde
o.a.. dat de wet ter bescherming der
Republiek in dit geval niet van toe
passing was en dat de beslissing van
het Staatsgerechtehof betreffende het
verbod der nat.-soc. partij voor. Beie
ren niet bindend was.
UIT IERLAND.
In Mobil, in bet graafschap Lcitrim,
is dr. Patrick Muldoon door drie in
militaire jassen gekleede mannen dood
geschoten. Vier schoten troffen den dok
ter in het hoofd en lichaam.
Het heeft de aandacht getrokken, dat
een aantal detectives van Scotland Yard
en verschillende ambtenaren van het
hoofdbureau van politie met automati
sche pistolen zijn gewapend.-Naar ver
luidt is dit geschied naar aanleiding
van dreigbrieven, die na de jongste ar
restatie van Ieren in Engeland -op Scot
land Yard zijn ontvangen.
DE TOESTAND VAN LENIN.
Ook de Zweedsche hoogleeraar prof.
Henschen uit Stockholm, een hersenspe-
cialist, is aan het ziekbed van Lenin in
Moskou ontboden,
DE TURKSCHE QUAESTIE.
In antwoord op de herhaalde stappen
van de geallieerde hooge commissaris,
sen betreffende het uitstellen tot na hei
leekencn van den vrede van de inschrij-
vig der buitenlandsche naamiooze ven
nootschappen, welke in Turkije werken,
heeft A'dnan bey aan dc' geallieerden
een nota doen toekomen. Daarin wordt
gezegd, dat de Turksche regeering tot
haar leedwezen bedoelde inschrijving
niet kan uitstellen en dat genoemde
vennootschappen ook verplicht zijn dc
Turksche taal te bezigen, tegenover dc
autoriteiten en haar in Turkije geves
tigde klanten. De plaatselijke autoritei
ten moeten iedere vennootschap, die
deze formaliteiten niet jheeft iveivuld,
beletten te werken.
LUITENANT ROSSBACH.
In verband met de arrestatie van Ross-
bach wordt nog gemeld, dat tegen hem
ook nog een vervolging wegens moord-
is ingesteld. Tezamen met twee andere
officieren van vrijkorpsen wordt Ross-
bach er van beschuldigd, gedurende den
Kapp-Putsch twee arbeiders doodgescho
ten tc hebben. Na langdurige vertraging
is thans de aanklacht aan hem toege
zonden.
HET PROCES-EHRHARDT.
Dc instructie in 'het proces tegen ka
pitein Ehrhardt voor het Staatsgerechts-
hof tot bescherming der republiek is
(zooals reeds gemeld is) gesloten. Hij
zal zich niet alleen tc verantwoorden
hebben wegens hoogverraad gedurende
den Kapp-Putsch, maar ook nog wegens
een reeks andere vergrijpen, in het bij
zonder wegens meineed en aansporing
tot meineed. Na zijn arrestatie had Ehr
hardt onder' cede zijn identiteit tegen
gesproken en volgens het resultaat van
hef onderzoek moet hij verder de prinses
van Hohenlohe. die hem geruimen tijd
gastvrijheid verleende, er toe hebben
gebracht, onder cede tc verklaren, dat zij
Èhrhnrdt niet kende.
Naar een corrcsponden'.ie-bureau ver
der mededeelt, bevindt Ehrhardt zich
op het oogenblik in het ziekenhuis, daar
zijn gezondheid door dc langdurige pre
ventieve hechtenis heeft geleden en hij
bovendien bij een val ia de gevangenis
eenige dagen geileden zijn linkerhand
heeft gebroken.
UIT SPANJE.
To Barcelona is een proclamatie ver
spreid, waarin, naar aanleiding van den
moord op Segui, den leider vau het
„roode" syndicaat, bedreigingen wor
den geuit tegen de leden van het „vrije"
3>-ndicaat. Voor ieder lid van het roode
syndicaat, dat gedood wordt, zoo heet
het daarin, zullen wij honderd aanhan
gers vau het vrije syndicaat dooden. De
ze procjamatio is onderteekend Idoor
„het comité van gerechtigheid".,
Men vreest naar aanleiding van dit
manifest nieuwe moeilijkheden te Bar
celona.
DE RIJKSKANSELIER NAAR
BEIEREN.
De Duitsche Rijkskanselier zal zijn
herhaaldelirl: uitgestelde reis naar
Zuid-Duitscliland op Donderdag aan
vangen. 1-Iij zal zich eerst naar Mant
ellen begeven.
WERKI.OOZENONLUSTI*iW,
In Steltin hebben weriëloozen-
onlusten. plaats gehad.
EEN ?*»0NNACF.F>?9CIES.
Uit Moskou wordt gemold, dat we
genis spiomrjfg? twee Estlandei's en
een .Rus iet dood zijn ■veroordeeld.
Twee andere h ©Maagden werden res
pectievelijk tot zes en tien jaar ge
vangenisstraf veroordeeld. Da be
klaagden hadden geen verdedigers.
ONZE HUWELIJKSWETTEN.
Voor een groot aantal belangstellen
den hield Maandagavond mevr. Kap-
peijne van de CoppelloWijgers, redac
trice van „Fcmina", voor de Ilaarlem-
sche vrouwengroep in den Vrijheids
bond, een lezing over „Onze Huwelijks
wetten".
Nadat de presidente, mevr, P. J.
WiUekes MacdonaldReynvaan, op de
belangrijkheid van dit onderwerp had ge
wezen, begon de spreekster van dien
avond haar rede met te zeggen, dat vol
gens den Vrijheidsbond de huwelijks
wetten zeer veel moeten veranderen, wil
dc gelijkstelling van man'en vrouw tot
werkelijkheid zijn geworden. Het huidi
ge Burgerlijk Wetboek stamt uit den tijd
van Napoleon, zijn denkwijze' over de
vrouw spiegelt zioh daarin af.
Eerst besprak zij de economische ge
lijkstelling der vrouw, d.w.z. gelijk loon
voor gelijken arbeid, daarna de staat
kundige gejjjkstelling, n.l. het open-
stellen van alle ambten voor de vrouw,
daarbij zeggende, dat bet al zeer on
billijk is de vrouw van het rechterlijk
ambt uit te sluiten,
Bij de bespreking van de burgerrechte
lijke gelijkstelling, in casu de wijziging
der huwelijkswetten, ging spr. verschil
lende artikelen der huwelijkswet na. De
betiteling van den maU als hoofd van
het gezin brengt de gelijkheid in gevaar,
terwijl de clausule, die de verplichte ge
hoorzaamheid der vrouw inhoudt, abso
luut verdwijnen moet uit een oogpunt
van rechtvaardigheid.
Ook aan den plicht van de vrouw, haai
ruan overal te volgen, aoht spr., mede
met het oog op gemeenteraadsverkiezin
gen enz., bezwaren Verbonden. Tegen
over de verplichring van den man zijn
vrouw te onderhouden, stelde zij de ver
plichting, dat deze alles wat voor zijn
gezin noodig is, afdraagt.
Tot die bepalingen, waarbij de vrouw
achtergesteld zou zijn, behooren die van
't beheer door den man van bet vermo
gen en de levensverzekering der vrouw,
van het verlies van nationaliteit door de
vrouw, indien zij een buitenlander huwt.
Al die wetten qCmnen ontdoken worden,
daarom vindt zij het vreemd, dat zij ge
handhaafd blijven. De echtscheidings-
wetten werden eveneens door spr. be-
critiseerd, bovendien is zij van oordeel,
dat al zijn de erfwetten gewijzigd, het
aandeel voor de moeder, die haar kin
deren met" groote moeite tot nuttige
leden der maatschappij had opgevoed,
veel te gering is.
Spr. noemde het een plicht van elke
vrouw, haar kinderen zelf te verzorgen.
De betiteling van den man als hoofd
van het huisgezin had geen bezwaar,
waar men in harmonie met elkaar leeft,
maar als de wetten moeten worden toe
gepast, heeft iedereen gelijke rechten.
Na afloop had een levendige gedach-
tenwisseling plaats.
Behalve dat uit het publiek verschil
lende vragen naar aanleiding van de le
zing van mevr. Kappeyne van de Cop-
pello-Wijgers werden gedaan, werd de
spreekster ook verzocht een en ander
mede te deelcn over het programma van
de socialisten, vrijzinnig-democraten en
communisten ten aanzien van de huwe
lijkswetten. In haar antwoord hierop
laakte zij het instituut „Raad van Ge
schillen in 'het Huisgezin", dat de vrij
zinnig-democratische vrouwen willen in
voeren, want niemand zal er voor te
vinden zijn, dat een raad bestaande uit
wildvreemden, een blik in de huiselijke
aangelegenheden slaat. Op de vraag hoe
de andere genoemde partijen er over
denken, verzocht spr. één der aanwezi
gen te antwoorden, die uit een. onder
houd met den heer De Miranda meende
te mogen concludeeren, dat de socialis
ten vóór afschaffing van het huwelijk
zijn.
Mevr. De Josselin de Jong noemde
voorbeelden, waaruit zou moeten blij
ken, dat het aanbevoling verdient, dat
dc vrouw de nationaliteit van den man
aanneemt. Daar tegenover stelde spr.
verschillende voorbeelden, waaruit het
tegendeel zou moeten blijken. Bovendien
was één der aanwezigen het ook niet
over het verdwijnen der gehoorzaamheid
aan den man eens.
Een andere spreekster was van in.ee-
ning, dat hetgeen de debaters genoemd
hadden, individueele gevallen zijn, waar
in een wet niet geheel kan voorzien. Zij
huldigde de juistheid der beginselen van
spreekster.
Hierna werd de vergadering gesloten.
NEBERLANDSCHE VERE1ENIGIN G
VAN HUISVROUWEN.
Voor de afdeeling Haarlem en om
streken von do Nederlandse ho Ver-
oeniging voor huisvrouwen hield de
heer. Hansen uit Den Haag Maandag
avond een lezing over „Oude tuin
kunst en hedendaagsche tuinen."
Dc spreker begon inet te relevecren,
dat in 1060 Constantijn .Huygens in
zijn car03 een reis inaalkto in dezei
streken en 7.00 werd getroffen door tie
schoonheid der natuur, dat hij dit
met in woorden kon uiten. Zoo gaat
't mei ieder ook nu nog- die getroffen
1 wordt door de natuur. Deze kan men
alleen in stille aanbidding bewonde
ren.
Tal van keurige liohtbeelden wer
den geprojecteerd en door den spre
ker verklaard.
Na do pauze kregen de hederuia-ag-
scho tuinen een beurt; in deze lezing
hoopte de spreker do liefde tot hoo
rnen planten en bloemen op
to wokken en to vermeerde
ren. Zooveel mogelijk nioosten do tui
nen in overeenstemming zijn met den
boinv van 't huis.
Met tal van beelden gaf do heer
Hansen een kijk op prachtige tuin
architectuur.
Met een krachtig applaus word do
heer Hansen aan het einde beloond.
Madrigaalvoroonlging. Gom.
Concertzaal!
Voor 't eerst, sinds har© gewijzigde sa-
me;'stelling, liot Sem Dresden's Madri
gaalvereeniging zich te Haarlem hooren.
Men weet dat verleden j'aar drio leden
uittraden, die, met nog een vierde kracht,
een enkel kwartet vormden. Dit feit maakte
veel werk van de Madrigaalvereeniging
ongedaan, want niet alleen moesten drie
nieuwe leden aangeworven en aangepast,
maar ook het heele repertoire moest weer
van begin af aan opgetimmerd worden.
Dat de tenor Louis van Tulder do Madri
gaalvereeniging vernet,' mocht zeker jam
mer genoemd wordenzulk gemakkelijk
aansprekend lyrisch geluid, ten dienste
van een zanger die zeldzaam muzikaal is,
was al te moeilijk.te vervangen. Het ver
lies van sopraan en bas was niet zoo erg,
die partijen konden bij verwisseling al
licht verbeterd worden, wat dan ook bij dc
kennismaking rnet do hernieuwde bezet
ting volkomen bleek; do sopraan Ilelène
van Raaltc-Horneman en do bas Willem
Ravelli zullen hun voorgangers gemakke
lijk doen vergeten: hun stemmen passen
heel goed in het klankgeheel. Wat aan
gaat de tenor, het kapitalo punt der ver
anderde samenstelling, geloof ik dat Sem
Dresden oen uitnemendo keuze gedaan
heeft in Rudolf van Sohaik. Om do waar
heid te zeggen, ik heb den geheclen avond
zijn geluid niet gehoord wel domineer
de dat van Jacques van Kempen Van
Schaik weet zich dus goed to assimilee-
ren, zijn orgaan blijft neutraal van kleur
en dringt zich nooit op. Dat is voor een
klein vocaal ensemble al een lioele winst.
Feitelijk mag iedere partij maar één be
paald timbre hebben; dat levert hier de
heer Van Kempen, terwijl Van SchniK cr
zich naar weet te richten. Aan do muzika
liteit van den nieuwen tenor hoeven wij
Ook niet te twijfelen, zoodat, alles bij elk
aar genomen do verjongingskuur der
Madrigaalvereeniging, wat betrcit hot
klankmateriaal, qsca achteruitgang ke-
teekent. Di sopranen zijn m.i. merkelijk
verbeterd, zij geven nu met hun drieën
een warm golvende klank van "gclijkgetim-
breerde organen.
Dresden hud als altijd een interes
san'. en artistiek programma klaar ge
maakt; nat»., meesterwerken der oude vo-
oaalmuziek van de Zuid ■Nederlanders
Josquin ie Piéu en Orlando di Lasso, van
den Italiaan Orazio Vccohi cn do Fran
schen G. Costeley en Claude lo Jeune,
hoorden wij moderne madrigalen van
Paul le Fleur, Maurice Ravel en Raymond
Bonlicur, vertegenwoordigers der Frau-
sche school, een paar Engelsche nummers
van F. Grainger, en tot slot twee koorlie
deren van Diepenbroek. Als versnapering
stonden npg op het programma drio oud-
Nederlandsclie wijsjes in bewerking van
Dresden en Van Duyse.
Opmerkelijk is het hoe dicht oud cn
modern toch naast elkander staan; wat
een caraetcrisliekc overeenkomst b.v. tus
schen het oud-Fransche werkje van Cl.
Le Jeune ,,La sortie des Gendarmes" en
de moderne Fransche van l'aul le Fleur
en Raymond Bonheur. Van dezen laatste
vond ik „Un geutil page", een schitterend
stukje vocaalmuziek, wel van 't mooiste
wat de Madrigaaiverecniging ons dézen
avond liet hooren. liet haalde nochtans
maar een matig succes. Ruimer bijval
werd gegund aan Grainger's „Irish Song"
ecu volkswijs, bewerkt op één vocaal, wol
effectvol, maar tooh tamelijk goedkoop.
De zettiug die Sem Dresden maakte vau
,,'t Ilaesken" sloeg bij hot publiek ook in,
trouwens zij verdient het ook om nare
caracterislieke eigenschappen. Niet zoo
heel gelukkig was men met „Slaap, kin
deken, slaap", zetting van Florimond Van
Duyse, wolk nummer Di'esden 'echter 'n
kleine terts liooger liet zingen. Dat bleek
aan 't slot een gevaarlijk experiment tc
wezen, do sopranen misten althans de
voldoende beheersching. Ook denk ik mij
dit stukje doorgaans veel ijler van tint.
Zeer belangrijk was do vertolking van
Vecchi's mooi madrigaul „11 Bi3nco c
dolca eigno" en tot hot puurste wat wo
tehooren kregen het „Ave Marin" van
Josquin de Prés. Wij kennen dit num
mer uit Glaréanus' werk „Dodekachordon"
(1547) waarin het voorkomt als voorbcold
van do hypo-ionisch© toonschaal, maar
dan voor superius, tweetenoren en bas.
In do bewerking die Dresden ervan ge
bruikt, wordt echter inet goed gevolg
do tweede tenorpartij, die vaak boven do
eerste uitgaat, door de alten gezongen.
De grappige, maar oartsmoeilijke koor
tjes van Ravel werden buitengewoon knap
gezongen, en ook Dicpenbroek's „Gleich
zu Gleich" en „Den Uyl" genoten een
verzorgde verklanking, dit laatste num
mer in een pittig en soepel tempo die liet
geestïgo van die vocale variaties nog moor
liet uitkomen.
Onze gclukwenschen ann Sem Dresden en
zijn prachtig ensemble; eveneens aan do
firma Alphenaar, aan wier initiatief wij
dezen mooien avond dankten.
JOS. DE KLERK.
PAEDACOCIEK.
Naai' wij vernemen zal bier ter ste
de een afdeeling der P-aedagogische
Vereeniging worden opgericht.
TUINBOUW EN PLANTKUNDE. -
Dinsdagavond kwamen de leden vnn de
afdeeling Haarlem van de Maatschappij
voor Tuinbouw en Plantkunde in „Briuk-
mnnn" in vergadering bijeen.
De voorzitter, de heer Joh. dc Breuk,
opende de bijeenkomst. Onder de inge
komen stukken hevond zich niets belang
rijks. Vervolgens kwam een cventuecle
prijsuitloving voor balconvorsioring ter
gelegenheid van het regecringsjubileum
ter sprake. Goedgekeurd word, dat het be
stuur biorover met verschillende vereeni-
gingen hier ter stede in onderhandeling
2al troden en tevens het programma zal
opstellen.
Het bestuur stelde voor een lathyruskeu-
ring tc houden in de eerste week van
Juli. Besloten werd oen speciale lathyrus
keuring te houden en do verdere uitwer
king nan liet bestuur over te laten.
Het lodental bewoog zich in stijgende
Daarna werd een onderlinge tentoon-
-Hing gehouden, waarbij den heer J. I.
v.,u Cruijningen, ie H-mrleiii, met één
exemplaar clprepedium archie NicU door
de jury 5 punten met lof werden toege
kend.
Do rondvT.iag leverdo niet? op, waarna
do vergadering legen half elf gesloten
werd.
PROVINCIALE STATEN VAN
NOORD-HOLLAND.
Het- lid der Staten E. Luden hceffc
Gcdoputeerde Staten gevraagd:
Is het Gedeputeerde Staten bekendy
dat aqtnmigo der hardsteeuen grens
palen, welke ingovolgc een overeen
komst van 1710 tussoben do beide
provinciën zijn gesteld op dc grenzen
tusschen Holland (Gooiland) en hot
Sticht, in vervallen toestand verkoo-
ren of zijn verdwenen"
Zijn Gedeputcerdo Staten bereid
tic samenwerking der provincie
Utrecht in te roepen tot horstel dier
palen, welke door hun aanzien met- do
daarop aangebrachte provincicwap^us,
behalve nuttig, ook van historisch
belang zijn en inet wier herstel siethU
een matig kostenbedrag betrokken it?
Hot antwoord van Gedeputeerd©
Staten luidt
Een onderzoek, ingestold door Ge
deputeerde Staten, heeft aangetoond,
dat inderdaad eenigo der grenspalen,
ingevolge de overeenkomst van 1719
gesteld, ia vervallen toestand vorkce-
ren of zijn verdwenen.
Gedeputeerde Staten zijn in over
leg getreden mot hunne ainbtgenoo-
ten van Utreeht betrcffendo het even
tueel herstel der grenspalen voor ge
zamenlijke rekening der provinciën
Noordholland en Utrecht.
EEN HULDIGING.
Tér gelegenheid vnn het 20-jarig be-
staan fan di firma Bros en Dc Jong,
koffie- vu thcdtapdel de Blauwo Rei
ger to Amsterdam, viel deze firma
op de jaarbeurs te Utrecht een onver
wachte huldiging te beurt van liet be
stuur der jaarbeurs.
Dc burgemeester van Utreeht Mr.
Fockema Andrea bracht met liet be
stuur een bezoek aan de stand der
firma en bood namens het Jaarbeurs-
bestuur een bloemenhulde aan.
ONDERLINGE 1IRANDWA A RBORG
VEREENIGING VOOR DE GEMEEN
TE HAARLEM.
Dezer dagen bad, onder leiding
van <1*11 voorzitter den lieer J. W. A.
Boijnes, do jaarvergadering plaats»
van do Onderlinge Ürandwaarbotg-
Verceniging voor de gemeente Haar
lem. Uit het jaarverslag, aangeboden
door den secretaris-boekhouder den
heer L. C. Krabbendam, bleek dat
in 1922 liet verzekerde kapitaal met
f 9-4U746 js vermeerderd on thans
meer dan f 11.927:000 bedraagt. Het
aantal deelhebbers bedroeg 1918. Dö
Balans sluit niet een winstcijfer van
f 1520.89 1/2.
Het fonds der vereeniging steeg tot
f 12-185.
Do rekening aangeboden door den
penningmeester den heer p. Rjsselade
werd nagezien en goedgekeurd door
de heeren J. F. van Emmerik, Join
S. Holster, \V. Hook, J. Vink cn J„
Verhagen.
Als lid van het liestuur werd her
kozen dc heer L. Modoo.
ONTSPANNINC VOOR WERK-
LOOZEN.
B. en W. hebben gunstig beschikt
op het verzoek van hot bestuur van!
den Haarl.' Besluurdersbond, om gra
tis toegangsbewijzen te verstrekken
aon de werkloozen voor dc concerten
van de Haarl. Orkcst-vereeniging. Do
kaarten zullen door bemiddeling van
do vakbonden worden'uitgereikt.
GEVONDEN VOORWERPEN:
Terug te bekomen bij: M. v. Dale,
Pres. Steynstraat 19, armband; Faase,
I.angc Margurolihastraat 1, beursje;
G. M. v. d. Wel, Graaf Willemstraat
49, bruine bal; N. Uitenbosch, Kam
pervest 71'OOd, busje met dasspeldje;
M. Hofstee, Grondaalsleeg 6, grij/.o
ceintuur; Tros, Oranjeboomstraat 63,
dasspeld; Emmink, VooruitgangStraat
56, liondenpenning; Engclscii, Nleuwq
Karksplem 12, zwart hondje; v. d,
Have, GoUziusstraat 12, wit haarlint;
U. Tiggclman, Lindcülaon, -i Scho
ten, bruin hondje; J- de Vries, Haar-
leinmerliedostraut 35, blauwe kinder
handschoen; P. Ooms, Kinderhuis-
vest 31, bruine kinderhandschoenen;
Do Klerk, Linschotenstroat 85, kip;
II. O. Hartman, Delftkade lOrood, ijs
muts; W. Geuzonbroek, Olycanstraat
12, grijze jongenspet; L. Nyman, Frie-
sche Varkénsmarkt 20, bruine porte
feuille; .T; G. Baay, Zijlwcg *45, pot
loodhouder; Magens, Rozcnhagliestr.
55, kiiulerportemonnaie; j. Megens,
God. Raamgracht 1, zwarte gummi
schoen; J. Droog, Luitensteeg 13,
werkmanspak; Wijnveld, K: llout-
sl:-r. Ill rood, armbandhorloge: Kru-
ger, Berckheidest-raat 2. armband
horloge; H. Jongkcre, Schoterwég G4,
beursje; Berk, Raaks 7J, bril; Glgcn-
gack, N. Groenmarkt 7. stukje band;
C. Kökkinos, Kruisstraat 38, bruine
■ceintuur; G. N. do Zwart, Alb- Tlltjm-
straat l. foto; De Groot, I.ango Mo
lenstraat 22. dameshandschoen; P.
SilvJs, Omvalspoort 8, ketting van
vrachtauto; dames Rogg, Koninginne
weg 93 (voor 12 uur middag), R.K.
kerkboekje; P. Winneps, Lcidschcslr.
19, groen daniesportemonnaie; ,T. v.
Soest, v. O- do Bruiiistraat 77, porle-
rnonnaie.
kousen. A. Wos
L. Molenstraat 42rood,
lorgnet, 11. J. M
ï'.ëcr, Graaf M'illcmslraat
45. lorgnet, B.
Blsicamp, Frankestrnat
S3bovcn, uijptan
J. dc Mare, Wouwer-
Ciistolcinstrnat 5,
jongenspet, J. D. Rupke,
Donkere Spaarnc
7, kinderportemonnaio,
J. S. Antoniws,
dcrkinanstraal 11, zwarte
portemonrvde, J-
J. TIetcro, Grcbbcrstraat
33, groene dan
aesportcmonnaie, A. v.
Kampen, Heeren
weg 134, LÏS8C, gele por-
tcroonnaie, A.
Aken, Gr. Heiligland
23a. roode pc
rtonionnm'e. Wassenaar,
Nieuwe Gracht £4
bruine hcerenportemon.
tiale, Pioke, Oraa
v, Wiedstraat 21, portc-
monnnic, P. Bt
acuwcr, Rozen prieelstraat
14, rozenkrans,
Post, Toylerstraut 49,
rozenkrans, D.
c Xooy, Tuchthuisstraat
12rd., stuk vail
rijwiellantaarn, J. Beau-
fort, Romolcnstr.
at 15, lepelrekje, Mooier,
Groote Iloutstnu
t ISOrood, damcstnschje.
J. Polvliet, Pnpr
ilorenvcst lOarocd, t-tseh-
je, J. Korte.
Bywnüumstrnat 49, geel
tascXiJc, W. v. <i.
Wensch, Jan Gijzenvaart
16. zwart tasch
e, G. Hevcrm.-.n, Lange
Poellaan 12, ro-:<
t:i;-okje, \V. Oldenmark,
Korte Wijngaan
Mr.vu 12, vulpenhouder,
Qucxtro, Vrouwe
ikerki'.raat 111, zak met
ZULLEN DE FRANSCHEN EN DE DUITSCHERS MET ELKAAR
GAAN SPREKEN OVER DE ROERQUAESTIES?
ZAL DE STRIJD NOC SCHERPER WORDEN?
NIEUWE WOELINGEN IN DUl TSCHLAND TE WACHTEN?
