Uit Velsen's verleden.
Buitenlandsch Overzicht
HAARLEM'S DAGBLAD
DINSDAG 27 MAART 1923 DERDE BLAD
Dit ïs de geschiedenis van de benoeming
van Velsens eersten veldwachter, destijds
dorpsdienaar geheeten cn van een twist
tusscben autoriteiten, waartoe deze waar
digheidsbeklecder de aanleiding was.
In 1771 baden de bewoners van Veisen
en Santpoort bijzonder veel last van land-
loopers, bedelaars, vagebonden en venters
en gevoelde men het gemis van een poli
tieman, die hen hiertegen moest bescher-
Sohout en Schepenen van Vclsen wend
den zich dus in de eerste plaats tot Me
vrouw Maria Margaretha Corver, laatst we
duwe van mr. Nicolaas Geelvinck, in le
ven Heer van Castricum, Burgemeosler
van Amsterdam, enz. enz., als Ambachts-
vrouwe van Velsen en de Sandpoort, met
de mededeeling, dat zij gaarne naar het
voorbeeld van verschillende dorpen in
Iionnemerland, zooals Oost- en West Zon
nen, Limmen, Sloolen, Hejloo en andere
zouden „aanstellen en onderhouden een
Dorps Dienaar, die op de goede orde in al
les en bijzonder ook op de naakominge cn
executie van 's Lands placaaten, bepaal-
delyk in dezelfe Heerlykheid, gestadig cn
van nabij het oog hebben cn vigileren
zoude kunnen."
Daar echter, in 't bijzonder met hot oog
op het laatstgemelde zoo iemand diende
„gemunïeerd te zijn met d'authoriteit
qualificatie van de Hooge Vierschaar",
kwam men met dit verzoek in tweede
stantie terecht bij Baljuw en Leenmannen
van Brederode.
Deze verleenden hun fiat en de secrcla
ris van den Baljuw, de heer rar. Comelis
Eaart, bepaalde dat de veldwachter den
eed zou afleggen nog in dezelfde week,
ten stadhuize to Haarlem. Zoo'n haast
hadden Schout cn Schepenen zich
kunnen voorstellen, dat met de_ zaak
worden gemaakt. Zo schreven een beleefd
briefje, waarin, zij meldden, dat de ambte
naar nog niet was benoemd; zoodra dit
geschied was, zouden ze er kennis
geven.
Een vijftiental sollicitanten meldde zich
en de uitverkorene werd zekere Rijk Wil-
lemsz uit de Beverwijk.
Deze werd met zijn acte vaii aanstelling
en instructie gezonden naar de Ambauhts
vrouwe opdat deze de benoeming zou be
krachtigen.
En als zij den eed heeft gelezen, bene
vens de instructie, dan schrijft deze blijk
baar zeer nuchter denkende dame, dat zij
niet begrijpt „dat ijmand sig soudc kun
nen verbinden tot het wacmeinen en uijt
voeren van iets 't geen hem eerst in "t ver
volg sal werden bekent gemaekt en waer
in daeglijks veranderingen soude kunne
.voorvallen."
Zo is echter niet van plan zich daar al
te zeer in te verdiepen, want, zegt ze, „de
wijl UEd. schrijft, dat den heer Gallé de-
selve besohaeft heeft, sie ik van mijn be-
denkinge af, niet twijfelende of deselye sal
in Ordre en volgens stljle zijn."
Deze Galló was de heer Nicolaas Gallé,
notaris en procureur te Haarlem, die te
vens rechtskundig adviseur was van
Schout en Schepenen te Velsen, zooals we
later zullen zien.
Het bleek werkelijk „in ordre en vol
gens stijle" te zijn en de boéediging had
plaats den 31en October 1771.
Maar nog geen maand daarna begon de
ellende. Het was namelijk gebruik, dat de
dienaren van den gerechte bij golcgenhcid
van het nieuwe jaar almanakken met een
opschrift aanboden aan de notabelen en-
aan de inwoners van Amsterdam, die bui
tenplaatsen in den omtrek van Velsen
hadden.
Zoo trok dan ook onze Rijk Willemsz den
12cn November naar een drukker in Haat
lem om deze almanakken te bestellen. Ze
zouden als opschrift dragen:
Dorps-Dienaar van Velsen en de
Zandpoort alleen,
.Wensebt Uw in 't Nieuwe Jaar veel
zeegen algemeen.
De Schout en Secretaris van Velsen hadden
hem opgedragen, omdat hij toch in de stad
moest zijn, naar het huis van den Baljuw
te gaan, de groeten over te brengen van
den secretaris en te vragen of er ook iets
van "s Baljuws dienst was.
Men was zeer beleefd in die dagen.
Maar bij den drukker gekomen, vernam
Rijk Willemsz dat deze order had om hem
geen almanakken te geven.
Teleurgesteld ging hij heen eu volbracht
toen de hem door den secretaris opgedra
gen boodschap.
Daar* wachtte hem echter geen vriende
lijk onthaal. De Baljuw begon met hem af
te snauwen on vroeg hem wat hij in de
stad te doen had
„lk ben bij den drukker geweest, om
over de almanakken te spreken, mijnheer
de Baljuw".
„Wat almanakken? Niks almanakken!
ik verbied u met almanakken rond te
gaan; dat mogen alléén mijn dienaars
doen; die halen alleen de nieuwjaars
fooien op." Eu daar ging de deur voor
zijn neus dicht.
De veldwachter af. Hij ging zijn nood
klagen bij den Schout Secretaris.
Deze was bijzonder ontstemd en
liefst terstond den Baljuw een boozen brief
hebben geschreven, dc oh vond het bij na
der inzien toch maar veiliger eerst zijn
„Heer en veolGeaolUo Vriend", den boven
vermelden Gallé eens te raadplegen. Hij
deed zulks en ontving daarop het volgend
epistel.
„Mijnheer en Vriend. „Het spreekt
zelve (dunkt mij) dat de Hoer Bailliuw de
Zeegenende mond van den Dorps Dienaar
niet stoppen, of denzelvo het presenteeren
van almanakken niet beletten kan of mag,
terwijl d'opgcseeteuen vrij zijn te geev<
of niet en wat en aan wien ze willen. En
kan hij d'Altuanauhen niet hier bekoo-
meö, hij ga die g.-rustelijk t'Amsterdam of
Alkmaar halen, waar hij best te recht kan,
Het rijmpje kan hij er af laaten of bij doen
zoo hij goed vind, dooh liest zoude ik het or
maar aflaaten, dewijl hij dan nog kan ge
selt worden, zoowel in die andere qualitei-
ten als juist in die van Dorpsdienaar te
zegenen cn aan ieder de vrijheid laaien
zulks aan te nemen cn op le vatten
welke qualiteit men goedvind."
Do Dorpsdienaar was namelijk ook
Dorps Schutter (van wcggaloopen vee) en
Omroeper.
Men volgde den raad van lieer Gallé.
doch toep begoq het spektakel eerst recht
De BaÜluw was woedend en schreef een
epistel, dat op pooten stond aan den
Schout.
„Naademael", dus schreef hij, „ik met
den uijterste zurprlse van mijne Dienaere
vernomen heb gehad, dat Uwe Dorps-dien-
der, do hardiesse en stoutheid heeft geno
men. om in Almanakken te loopen, en
dat niet tegenstaande mijn ernstige waar-
schouwinge, ben ik ook ten uijterste ver
wondert, dat UE. sulx aan hem heb kunne
pernntbeeren, dacr het UE. nog wel sa!
voorstaan, dat ik, naar aanleidinge van hei
Request ten einde een Dorps Dienaar te
mogen aanstellen, UEd. als toen heb ge-
segt en gowaarschouwt, dat de aan te stel
len Diender in sijne functie geene de
minste prejuditie soude moete doen om
trent de Emolumenten van mijne Die
naars, onder welke wel principaalijk gere
ken t moete worde hel omgaan met Alma-
nakkc tegens Nieuwe Jaar, en ook het om
gaan tcgens de Kermis om kermisgifte op
te haaien, op al het welke UE. mij als
toen antwoord®, dat zulks niet zoude ge
schieden. En dit alles niettegenstaande,
heeft UEd. konne goedvinden hetzelve te
permitlcereu. UE. kan derhalve verseekert
zijn dat ik deese stoutte onderneeming van
UE. ten hoogste kwaelijk neme en het
zelve aensie als een verregaande, kleynag-
tinge voor de btwcele van Bailluw en
Leenmannen van» Brederode, 't geen UE
wol kan denken dat zonder ernstige aan-
merkingc niet seer gemakkelijk kan wer-
e(en gepnsseert, enderhalve ik niet kan
af zyn UE. op 't allerernstigste te rccom-
mandeeren en dos noot-s te gelasten dat
UE. uwe Diender interdioeert met zijn on
behoorlijk gedrag niet verder voort te
gaan, of zulks contrarie doende kan UE.
verzekert zijn dat ik wel middelen zal
vinden om hem zulx te beletten en te doen
't' geene nog UE. nog hem zeer aangenaam
zal weese. met deoze ernstig waarschou-
winge zal ik deesc eijndigc, cn blijvc
Mijnheer, G'w goede vriend F. B. FsgeL"
Ook dit schrijven ging om'raad aan den
lieer Gallé, die den Schout terug schreef,
dat men het best deed met er om te
lachen. „Ik zoude," schrijft hij, „er zeer
voor zijn om den Dorps Dienaar maar te
laaten voortgaan, zoo ik niet vreesde, voor
cenige driftige feitelijkheden." Men zou
den Dorpsdienaar echter kunnen laten zeg
gen, dat do Dorps-M"3gt en Uitroeper de
goede luiden gelukzalig Nieuwe Jaar
wenschtte. Men zou verder enkele perso
nen hiervan op de hoogte moeten bren
gen, opdat dezen later stellig konden ge
tuigen. dat Rijk Willemsz in deze twee
qualitciten had gewensclit.
De Schout van Kalkcr ging echter verder
en schreef een brief, ditmaal niet aan zijn
„Heer cn veelgeachte Vriend" den Baljuw
maar aan den „WelEdelen Gestrenge
Heer." Het was dus uit met de vriend
schap cn lrij zegt, dat hij op het „drijgend
schrijven alleenlijk kan remarqueeren, dat
er tussclien UEGestr. en mij even en pre
cies zoo veel van het omgaan met Alma
nakken tegens nieuwe Jaar en van het gif
ten op te haaien is gesproken als daarvan
te vinden is in d'Instruelie van onzen
DorpsDienaar, waarin UE. Gestr. zich
scliijnd te verbeelden daar van te kunnen
leezen." Met andere woorden, Baljuw U
'fantaseert. En de heer Fagel zwoeg, zoodnt
dc ruzie hiermede beëindigd was.
Ook de veldwachter schijnt er geen na
deel van te hebben ondervonden, want hij
bleef in zijn ambt tot 1784, toen hij werd
opgevolgd door zekeren Jacob Smit.
ren van den rijternlnister van Wnnen-
lnndsche zaken, dat hij niet alle hem
ten dienste staande middclan het
grondwettelijk recht der rijksdagaf
gevaardigden zal herstellen en 'be
schermen.
Bovendien hebben de leden van de
Rijkedagfractie der Deutsch-Vólkische
Vrijheidspartij door him advocaat de
vrijlating van de zich in arrest bevin
dende leden der partij laten verzoe
ken, daar er geen sprake is van hoog
verraad.
Het partijbestuur wijst er op, dat de
gearresteerden als plaatselijke groeps
leiders slechts een ondergeschikte rol
hebben gespeeld, en dat voor de leiding
der partij uitsluitend graaf Revcntlow en
de afgevaardigden Wulle, Van Graefe
en Henning verantwoordelijk zijn.
Omtrent de velddienstoefening der na-
tionaal-socialisten, welke Zondag te Miin-
chen plaats had, meldt de „Vorwarts",
dat Zondagmorgen vroeg uit Berlijn,
Neurenberg, Augsburg, Regensburg
enz., sterke afdcelingcn „Hakenkrcuz-
ler", deels met stalen helmen op, te
Miinchen aankwamen. De stad had wel
iets we^ van een groot legerkamp. Men
zag groote en kleine troepen, sommige
met stalen helmen en ransels, door de
straten trekken.
Op minstens vier plaatsen werden veld
dienstoefeningen gehouden. De oefening
eindigde met een parade voor Hitier en
Von Kahr. 's Avonds vertrokken tal van
deelnemers weer uit München.
Algemeen heeft men den indruk, dat
men Zondag oorspronkelijk meer van
plan was dan alleen een vclddienstoefe-
ning, en dat een Putsch alleen voorko
men is door het energieke optreden van
Berlijn.
De „Münchencr Post" meldt, dat te
Neurenberg door de nationaal-socialis-
ten een „gijzelaaiscommando" is opge
richt. Deze organisatie heeft tot taak
om, wanneer de rijksregeering blijken
geeft van zwakheid, gijzelaars tc nemen.
Als zoodanig heeft men het oog op de
leiders der vakvcrcenigingen en der so
ciaal-democratische partij. Op deze wijze
zou de arbeidersbeweging „onthoofd"
worden, meent men, en zou het spoedig
gelukken, die beweging machteloos te
maken. De leden dezer organisatie wor
den verdeeld in „meesters", „gezellen"
en „leerlingen". De eerstê-voorzitier is
een professor, de tweede een dokter.
Geen van beiden zijn tot dusver in poli
tiek opzicht op den voorgrond getreden.
De positio van dr. Cunc.
In de houding van de mijnwerkers in
het Roergebied begint een duidelijke
zwenking merkbaar te worden ten op
zichte van rijkskanselier Cuno. De uit
latingen van den rijkskanselier te Miin
chen hebben bier veel kwaad bloed ge
zet, cn de „Essener Arbeiterzeitung"
vraagt Cuno in een zeer scherp hoofd
artikel om opheldering naar aanleiding
van die rede.
De communisten blijken, wat hun
houding ten opzichte der politiek van
Cuno betreft, zoozeer verdeeld te zijn,
dat de eindmotic van het congres met
slechts 68 tegen 55 stemmen werd aan
genomen. De sterke oppositie was vcói
samenwerking met de Franschen.-
Een Tclegraaf-correspondent beeft to
Essen een van de communistenleiders
opgezocht en hem gevraagd, wat men
'van de bcrichti
NADERE MEDEDEELINCEN OVER DE PUTSCH-PLANNEN.
DE HOUDING VAN DE COMMUNISTEN IN HET ROERGEBIED.
,Het onderzoek naar
do Putschplannen
der Deutsch-Völkische partij wordt
voortgezet. Er hadden weer nieuwe ar
restaties plaats.
De commissie voor buitenlun-lsche
aangelegenheden heeft haar vergade
ring van Maandag tot heden uitge
steld, omdat de rijkskanselier, die se
dert Zaterdagmiddag wegens verkoud
heid het bed moet houden, er prijs op
etelde, de vergadering bij te wonen.
Intusschen wordt gemeld, dat Cuno
ook heden nog niet vergaderen kan.
Er is een lichte pleuris geconstateerd.
Daarom zal de minister van buiten
landsche zaken von Rosenberg hem in
de commissie vervangen.
Door de ziekte kon ook Zondag
de ontvangst der drie Duilsch-Volki-
t<he afgevaardigden von Grafc, Ilen-
ning en Wulle niet doorgaan. De drie
lueren hebben intusschen een onder
houd gehad inet den rijksminister vj-.n 1
justitie cn hem hun standpunt ten
aanzien van de politieke mnatregricrt
van den Prmsi-schen minister van
binnonluiidsohe zaken uitvoerig uit
eengezet. Zij hebben een schrijven ge
richt tot den rijksminister van tom-
nenlandsche zaken, om onmiddellijk
een onderzoek er naar te laton instel
len, of volgens de grondwet de minis
ter van binnenlandsche zaken van een
bondsstaat de bevoegdheid heeft een
parlementaire rijkspaxtij te verbie
den. Als een partij op grond van de
wet tot bescherming van de republiek
verboden wordt, dan zijn ook alle
door deze partij belegde vergaderin
gen een vergrijp tegen deze wet, cn
volgens par. l'j dezer wet zouden
njksdagafgevaurdigden, die in derge
lijke vergaderingen redevoeringen wil
den houden, eveneens strafbaar zijn,
evenals de leden, the de vergadering
Driegden. Dcor het verbod vim den
Pruiéischen minister zou dus een rijks
dr.gr fgevanrdigden het uitoefenen van,
'hun mandaat buiten het parlement
absoluut onmogelijk gemaakt wor- I
kil. Daarom vcrwaci.t.-n de drie hce-
een gewelddadig optreden
van dc communlston In het
Roergebied
gelooven moet. Hij antwoordde ons, dat
de communisten op hun hoede zijn te
gen een eventueel optreden van de
rechts-radicalcfi, en daarom hier en daar
z.g. „Hundcrtschaften" samenstellen.
Het initiatief tot een gewapend optre
den zullen zij echter niet nemen, om de
eenvoudige reden, dat zij niet zouden
weten tegen wiede nationalisten be
schikken namelijk in het industriegebied
over slechts weinig aanhangers.
Op de vraag, hoe de communisten te
genover de Fransche Roeractie staan,
antwoordde onze zegsman
„Wij hebben er geen belang bij, de
zijde van Frankrijk of Duitschland te
kiezen. De strijd gaat tusschen dc steen
koolbaronnen in Duitschland en de
ijzerbaronaen in Frankrijk. Deze zullen
bet ten slotte met elkander eens worden
en dan tegen óe communisten een bol
werk vormen. Ik ben er zeker van," ver
volgde hij, „dat de Moigan-groep de
Fransche_n 6ieunt cn de Rockefeller-
groep de Duitscheis."
De zegsman verklaarde voorts, dat de
Franschen zestig procent van de aan
deden in de Roerindustrie verlangd
hebben, en dat de Duitschers hun wèl
een deel, doch niet een zoodanig deel
van die aandcelcn wilden geven, <iat_ do
Franschen de contróie over die indus-
ie in handen zouden krijgen.
Hij deelde ten slotte mede, dal, wan
neer dc Franschen in het Roergebied
zouden blijven, en, evenals dit door de
Duitsche regeering geschiedt, tien pro
cent op de loonen voor belastingen zou
den korten, de communisten onder de
I ransche soldaten propaganda zuudcii
maken, met het doel, hun moreel te ver
zwakken.
Uit Dusseldorf wordt geseind
Clara Zetkin is gearresteerd op het
oogenblik, dat zij het bezette gebied be
trad op wcjr naar Essen, waar zij het
woord zou voeren op een communisti-
schc conferentie. Generaal Degouttc ge
lastte evenwel, haar in staat te stellen
haar reis te vervolgen.-
Er is weer eon
aansporing tel verzet uit
Berlijn.
gekomen. Naar aanleidiftg van de in
voering van liet F r an sch - Belgische
6poor\vegregiem heeft de rijksverkeer-
mimster tot het spoorwegpersoneel m
het bezette gebied een mededeeling ge
richt, waarin hij ér op wijst, dat de
Fransch-Be! gische maatregelen in
strijd met het volken reel il en een
schending van liet verdrag van Ver
sailles zijn. Ailc verordeningen wor
den ongeldig verkin ;i - .oi-
wegpersoneel is evenals vroeger aan
de Duitscho regeering en het spoorweg
bestuur ondergeschikt.
De minister beveelt daarom allen
spoorwegbeambten aan geen enkele
verordening gehoor te geven, zich
var. elke samenwerking te onthouden
cn de uilnoodiging van het bezettincs-
beheer om tot hun vroegeren post te
rug te keerert af te slaan. De minister
wijst er op, dat de verordeningen van
het Fransch-Belgische beheer <-r cp
wijzen, dat de Franschen en Belgen
liet spoorwegverkeer zonder Duitsche
beambten niet op gang kunnen krij
gen. i
Er is cenlg
licht in het onderzoek op
den moord op don Fran
schen stoker te Esien
gekomen.- Uit Berlijn wordt namelijk
gemeld In het onderzoek naar den
moord op den Franschen militairen sto
ker in het station te Essen, die dooz
een onbekenden dader werd doodge
schoten, is cenig spoor gevonden. De
vermoorde was een Èotharinger, Schmidt
genaamd, die vóór den oorlog bij Krupp
tc Essen werkte en met een meisje uit
Essen verloofd was. Na den oorlog is hij
in Lotharingen getrouwd, maar niet
met het meisje uit Essen. Men ver
moedt thans, dat tengevolge vsn een
toevallige ontmoeting naijver is ontslaan
en dat men hierin de oorzaak van het
drama móet zoeken.
Dc nieuwe commandant van Essen,
Jacqucmont, die daarheen is gezonden
om een strenger regiem in te voeren,
heeft aan het gemeentebestuur medege
deeld, dat indien blijkt, dat dc moord
op Schmidt een politieke aanslag is ge
weest, dc stad Essen beboet zou worden
met zoo milliocn Fransche francs, d.w.z.
260 milliard mark.
Er is weer
Een aanslag op een
Franschen offlcior
gepleegd.
Te Metlmann werden verschillende scho
ten gelost op den commandant van een es-
cadron kurassiers. De officier werd niet
geraakt. De dader nam de vlucht. In de
stad zijn twee personen als gijzelaar gear
resteerd totdot de dader in handen der
Fransche autoriteiten zal zijn gesteld.
Ook is er weer
ean gespannen
te Bochum.
Ieder oogenblik kan men in die stad
onlusten verwachten. Bij het bezoek, dat
een journalist aan Bochuin bracht,
stateerde hij, dat de verhouding tussclien
de bezettingstroepen en de burgerij veel
scherper is dan zij te Essen ooit
wecst.
Sedert 20 Februari is bet centrum
stad door de troepen afgesloten; sedert
een maand zijn alle winkels in het cen
trum gesloten, omdat de winkeliers wei
geren, aan de Franschen to verkoopen.
Ook mag zich niemand na zeven unt
'3 avonds op straat vertooneh. Alleen in
de 'Wiomelshauser Strasse, waar zich de
bureaux van den mijnwerkersbond bevin
den, werden Zaterdagavond dertig perso
nen gearresteerd. Wachtposten van twin
tig a dertig man zotten de straten af„ die
H3ar het centrum der stad leiden,
kan de afzetting slechts passeeren door te
bewijzen, dat men in de afgezette straat
woont of wezen moet.
Op den terugweg naar Essen passeerde
de journalist zes pantserauto's, die op weg
waren naar Bochum.
Wezel in staat van beleg.
De Belgische bezettingsautoriteiten heb
ben in de bezette stadsdeelon Wezel den
staat van beleg afgekondigd.
Duitsohe ambtenaren vervolgd.
De Fransche krijgsraad te Itattingen
heeft een jongmenscli uit Bochum, Hopf
genaamd, en een arbeider Rojek bij ver
stek ter dood veroordeeld. Do ver
oordeelden worden er van beschul
digd, deel te hebben genomen aan do mis
handeling van twee Fransche soldaten,
van wie er eon aan de verwondingen is
overleden.
In aansluiting aan dit proces werd het
proocs behandeld tegen den Oborstaalsan-
vvalt cn den Staatsanwalt, wien het vol
gende ten laste werd gelegd: Eenige da
gen na do mishandeling der beide Fran
schen meldde de arbeider Rojek zich bij
de politie te Bochum aan en verklaarde,
deel te hebben genomen aan de mishan
deling. De beide ambtenaren waren echter
van oordeel, dat Rojek slechts betrokken
was geweest bij de vechtpartij, maar de
soldaten niet had verwond. Zij hadden
hem daarom weer in vrijheid gesteld. Zij
werden er thans van beschuldigd, de hand
to hebben gehad in de ontvluchting van
Rojek.
De auditeur-militair eischic tegen den
Oberstaatsanwalt twee jaar gevangenis
straf en 10 milliocn mark boete. De krijgs
raad was echter van oordcel, dat in de zaak
nader bewijs moest worden geleverd.
Door de Belgen hadden
arrestaties te Emmerik
plaats.
De Belgen hebben tal van arrestaties
gedaan de commissaris van politie en
agenten werden gevangen genomen
en naar Clecf gebracht, omd.i zij naai
hun bureaux wilden gaan, die in den
erboden kring liggen. Teneinde het
afscheuren van biljetten en proclamaties
der bezettingsautoriteiten ie voorko-
men, moeten de winkels deze in hun
etalages hangen. Winkeliers, die zulks
weigeren worden gearresteerd. Ook tre
den de Belgen op tegen prijsopdrijving;
op straffe van gevangenneming moeten
dc winkeliers hun artikelen in de étalage
prijzen. Wegens niet-nakoming dezer be
paling hadden reeds arrestaties plaats.
Van een bezetting van he slation,
aarvoor men bevreesd was, schijnt niets
te komen; vermoedelijk wordt oit nage
laten om moeilijkheden met Nederland
te voorkomen, daar te Emmerich steeds
Hollandsch personeel is zoo wordt
aan 't Alg. Handelsblad gemeld.
Het verkeer door de
Britsche zóne.
Gemeld wordt dat de overeenkomst,
tusschen de Fransche en Britsche ge-
als gesloten omtrent het spoor
wegverkeer door de Britsche bezettings-
zóne, nog niet in werking kon treden
ten gevolge van het dralen van de Duit
sche regeering met het geven van do
noodigc instructies aan het betrokken
Duitsche spoorwegpersoneel. De Fran
sche gezant bracht Maandag een be
zoek aan het Foreign Office, teneinde in.
lichtingen te vragen over dit dralen
de Duitsche regeering. Hem werd
de inhoud medegedeeld- van een krach
tige nota, door de Britsche regccring
daaromtrent aan de Duitsche gericht.
□e socialisten.
De bespreking tusschen vertegen
woordigers der Duitsche Sociaal-De-
mocratischc Partij en de door de Pa-
rijschc socialisteneonferentie der ïn-
tergeallieerde landen naar Berlijn ge
zonden delegatie begon Zondag in hel
Rijksdnggebouw.
De delegatie bestaat uit Tom Shaw
uit Engeland, Auriol cn Grambach
uit Frankrijk, Huysmans uit België
en Matteotie uit Italië.
De bezettingskosten.
Volgens de „Köhiiscbe Volkszeitung"
hebben de bezettingsauloriteilcn het
erkccr in Frankenthal gedurende 3
dngon stopgezet. Als reden voor dezen
trut maatregel wordt de beschudigiiij
van aankondigingen der Wjnlandcom
missie opgegeven.
De Duitsche rijksminister van de
schatkist heeft den Rijksdag het der
de deed van het memorandum omtrent
de ibezett.ïngskos'en in het Rijnland
voorgelegd. In zijn daarbij gehouden
rede wees hij op do nadeel en, welke
de ontwapening ingevolge het vredes
verdrag Duitschland heeft opgeleverd,
op liet Fransche militarisme, dat op
de kosten ecner andere natie teert,
enz Hij gaf oen overzicht, van de vele
eischen en hetgeen reeds was gele
verd.
Ir. plaats van de 70-000 man dor
Duitsche vrrilesbezstting lagen er in
Sept. 1922 in het oud-bezette gebied
1-45 000. De bozettingskosten oedrcegen
tot einde 1922 c.a. -4500 mlHioen goud-
mark; de bezettingskosten in de z.g.
saiKtiegébieden on de kosten der con
trole-commissies zijn daarbij niet in
begrepen- Deze som zou voldoende zijn
geweest om den wederopbouw in N.-
Frnnkrijk te financieren.
Engelands prsitie in do
lucht
vraagt steeds meer de aandacht.
De rede, die Lord Birkenhead in het
Iioogcrhui; heeft gehouden, waarin hij
de aandacht vestigde op dc minderwaar
digheid van Brittannië tegenover Frank
rijk wat de sterkte der luchtvloot be
treft, heeft levendige bespreking in dc
pers uitgelokt. In het algemeen wordt
opgemerkt, dat. hoewel cc meerderheid
van Frankrijk, den bondgenoot van
Brittannië, niet kan worden beschouwd
als een bedreiging voor dit laad. doch
moe; worden opgevat als een bewijs,
hoezeer Frankrijk zijn eigen onveilig
heid gevoel:, dit land toch evenzeer van
zijn veiligheid verzekerd moe: zijn.
De Observer 2cg:„Wij zijn bereid
tot elke wcderzijdsche uitbreiding, dei
ontwapeningmaar onder alle omstan
digheden, hetzij de norm een maximum
of een minimum 2s, moet oazc veilig
heid op even afdoende wijze verzekerd
zijn ais die van onze naburen. Het
scheppen tot eiken prijs van gelijke
sterkte der luchtvloten niet meer ea
niet minder is een quaesiie van open.
baar belang, die bij geen enkele ach
terstaat."
De bladen geven in het algemeen na
drukkelijk te kennen, dat de politiek van
Brittannië inzake de bewapeningen
wat leger, vloot en lucht betreft er
sinds den wapenstilstand ecu van ver
mindering is geweest cn betrouten een
stemmig het vooruitzicht, dat men to:
den ouden wedijver in bewapeningen
zou terugkeeren.
Verspreid nieuws.
DE TURKSCHE QUAESTIE.
Uit Londen wordt gemeld
Dc geallieerde experts kwamen Maan
dag vrijwel gereed met het opstellen van
hun conclusies inzake de Turksche te
genvoorstellen op het vredesverdrag
van Lausanne. Waarschijnlijk zal heden
een algemeene zitting van de geallieer
de delegaties plaats hebben.
De geallieerde nota, aan Angora tc
richten, zal waarschijnlijk niet den vorm
krijgen van een gedetailleerd antwoora
op dc verschillende kwesties, door dc
Turksche regeering aangeroerd. De
nota zal een antwoord zijn op den brict
van Ismct Pasja, die de Turkschetegen-
voorstcllcn begeleidde. De geallieerden
zullen waarschijnlijk verklaren, dat som
mige Turksche tegenvoorstellen aanne
melijk zijn, andere voor discussie vat
baar en nog andere niet kunnen woideu
aanvaard.
De geallieerden bijken van mccnine- te
zijn. dat de verdere besprekingen met de
Turken te Lausanne dienen ie geschic-
den. omdat dc conferentie aldaar werd
afgebroken, terwijl Constantinopel niet
een geschrkte plaats voor verdere on-
derbandelingen wordt geacht, vooral met
het oeg op de campagne, aldaar gevoerd
tegen de geallieerde Hooge Commissa
rissen.
Het is van bijzonder belang, dat bi)
de te Londen gevoerde besprekingen
over zeer ingewikkelde kwesties de ge
allieerde eendracht volkomen is ge
handhaafd.
Sommige kringen vinden aar. te be
velen, d3t de kwestie van de schadever
goeding alleen tusschen Griekenland en
Turkije zaï worden beslist, omdat dc
conferentie der trcaliicerden daardoor te
lang zou worden opgehouden.
HUCO STINNES EN MUSSOLtNI.
Naar uit Rome wordt gemeld is Hugo
Stinnes naar Milaan gereisd, om daar
een onderhoud met Mussolini te hebben.
HET PROCES TE PETROCRAD.
Dg „Times" meldt uit Riga, dat
tegen de hoofdbcklaagden in het proces
tegen dc Katholieke priesters te Pciro-
grad dc doodstraf is gerischt cn tegen
de anderen gevangenisstraffen.
DE SCHULDEN AAN DE VER-
EENICDE STATEN.
Tusschen Finland en de Vcreenlgde
Staten is overeenstemming bereikt
over de Finsclie schulden tot een be-
drag van negen mLHioen.
MAARSCHALK FOCH NAAR POLEN.
Do Poolsclie regeering verwacht be
zoek van maarschalk Foch en gene-
haal Weygand op den nationalcn
feestdag van 3 Mei in .Waxschau.
ONTBINDING VAN HET SPAAN-
SCHE PARLEMENT.
Volgens een telegram uit Madrid
lieeft de minister-president verklaard,
dat Ihet parlement 10 April zal wor
den ontbonden.
De verkiezingen zullen op 29 April
plaats hebben, die voor den Senaat
op 13 Mei.
Het nieuwe parlement zal op 21
Mei voor de eerste nuiol bijeenkomen.
ENVER PASHA CESNEUV E LD?
Volgens een betrouwbaar telegram
aan do familie van Enver Pasha is
deze in Maart 1922 in den Kaukasus
gesneuveld.
JASPAR NAAR ITALIë.
Jaspar is naar Italië vertrokken.
Hij zal tc Milaan een onderhoud heb
ben met Mussolini.
AL-RUSSISCHE KERKCONCILIE.
Het Hoogste Al Russische Kerkbe
stuur heeft voor 15 April een Al-Rus
sische Kerkconciüe bijeengeroepen.
Naar aanleiding hiervan richt het
Kerkbestuur een ,,tot alle geloovigen
van Rusland" gerichte oproep, waar
in het heet: Het komende concilie
heeft als hoofdtaak een radicale her
vorming van dc orthodoxe kerk, jn
verband met de geheel nicuwo le
vensomstandigheden in tegenwoordig
Rusland. De orthodoxe kerk moot van
de materieele en ideologische Ketenen
bevrijd worden, waarin in den loop der
eeuwen in- cn buitenlandsche kapitaal
do Russische kerk geslagen heeft. Het
concilie zal zooals do oproep verder
zegt, alle kwesties betreffende gods
dienst, kloosterleven en andero reli-
S'euso aangelegenheden regelen. Het
oogste Kerkbestuur roept tot het
concilie ook vertegenwoordiger s van
alle orthodoxe kerkorganisaties in het
buitenland tezamen. Zoo zullen ver
tegenwoordigers van de kerken in Po
len, Roemenië, Servië, Bulgarije cn
Griekenland aanwezig zijn- Ook do
vertegenwoordigers van de orthodoxe
kerk worden uitgenoodigd, daar men
een vereeniging van alle Russische
kerken en secten wenscht- liet conci
lie zal in het ruim van de Moscou-
sche lieilandkerk gehouden worden.
DE INTERNATIONALE LEENING
VOOR OOSTENRIJK.
Volgens de ,,Neue Freie Presse" be
geven zich do gedelegeerden voor do
Oostenrijksche financieele operaties,
de gezant Franchenstein, de vroegere
Russische minister van Financiën
Bark en de secretaris V3n den Volken
bond Salter van Rome, naar Londen
en Parijs. Zij reizen hierna naar Ge
neve om aan de vergadering van den
Volkenbond met den Bondskanselier
Seipel. den minister van Buitenland
sche zaken, dr. Grünberger_.cn den
minister van Financiën, dr. Kicnböck
deel te nemen
COMMISSIE VOOR BUITENLAND
SCHE ZAKEN.
De zitting van de Commissie van
Buitenlandsche Zaken uit den Rijks
dag. is tot Dinsdag uitgesteld wegens
ecu lichte ongesteldheid van den
Rijkskanselier, die echter in ieder ge
val aan de vergadering zal deelnemen.
Stadsnieuws
„DE CIRKEL". Eenigen tijd geleden
werd. 01» initiatief van cenige leden ran
het Nationaal Verbond van Gem. Ambtc
naren een club „de Cirkel" gevormd, voor
leden van genoemd verbond.
Het bestuur van deze club stelt zich
ten doel de leden ont.'pnnniug aan te bie
den op gebied van kunst en wetenschap in
den meest uitgebreiden zin.
Dat genoemde heeren hiermede dc juiste
snaar hebben getroffen, moge blijken uit
het feit dat een eerste poging op dit ter
rein schitterend is geslaagd.
Dc heer Knappert was n.1. zoo welwillend
te voldoen aan liet verzoek een kunstbe
schouwing !e willen geven over „Oud-
Haarlem". Zelfs stelde hij daarvoor 2
avonden resp. Vrijdag 25 cn Maandag 28
dezer beschikbaar, opdat allo leden (Uians
reeds ruim 50) gemakkelijk alles konden
volgen.
Na een aardig inleidend woord, waarbij
do heer K. cenige boeken en oude hand
schriften (o.a. hot orïgineele testament
van Pioler Teyler van der Hulst) liet zien
werden vele platen uit de Stedelijke Atlas
besproken en getoond. In het bijzonder
had de heer Knappert vele thans actueolo
platen bijeengebracht van de Spaarnwou-
der- (Amsterdamsohe) en Groote Hout
poort alsook de latere coinmiesenhuisjes
(de thans boruehto dobbolsteone-n). Ook
werden vele platen bekeken van do thans
reeds lang gedempte grachten, een cn an-
der in verband incl hangende dompings-
planncn.
Beide avonden was liet 10 uur eer men
er aan dacht. Aan het einde van den 2en
avond hield de hoer Van Eek namens het
bestuur van den cirkel een hartelijke toe
spraak tot den lieer Knappert. Hierin wees
hij op do groote belangstelling welke de
heer K. Had weten te wekken alsmede
op het leerzame van deze kunstbeschou
wing in 't bijzonder ten opzichte der be
kende s'oopingsplannen. Men leert deze
vraagstukken cp die wijze nog eens van
oen andere zijde bekijken dan alleen van
verkeersoogpunt. Na een warm woord van
dank hetgeen wederkerig nog even door
den heer K. werd beantwoord was ook
dezen tweeden avond geéindigd. Voor „de
Cirkel" waren deze avonden reeds een
doorslaand bewijs van levensvatbaarheid.
AVONDSCHOOL VOOR HANDELS
ONDERWIJS. Eindexamen 1923.
I.. Brand, Hendrik 11. Bus. (diplo
ma met anntecening Fransche corres
pondentie), Vvilhelniina v. Driesten.
.1. P. v. d. Aardweg, J. V. v .Acker, J.
J. Andrea, M. Dekker, W. C. v. Bel
len. Marg. F. c. v. niet E Beumer,
Corn, a F. J. v. d. Bogaardt. J. A. P.
v. d. Bogaardt, J. G. v. Bommel. A.
Broekhuizen. Adriana Cornellsse, Wil-
hefmina v. Daalon, 11. Derr, Cornelia
I. Dubbelman. Cornelia v. Es. Julia v.
Fs, H. M. Vennllc, E. C Diets, diplo
ma met aanteokening Duitscho j-or-
respondentie), J. H. Kruijt, (zoiider
nanteekening vreemde taal). Hendrlka
F.velein. G. S. L-ker. J. Flurij, Clir.
Hago, II. v. J. Holst, J. v. d. Horst,
li. J. L. v. Houten (beiden zonder aan-
teekening vreemde taal), Gccrtruida
Jansen, L. de Jong, J. Hater, H. Kok,
J. Poen, B. de Vries (zonder aantce-
kening vreemde taal). G. P. A de
Korte, J. Kuijt, G. B. van 't Land, Jo
hanna A. Landsmeer. Motje v. Lohui-
rc-11, G. v. Loon, S. L. Mok, Jannetje
M. Otger, J. H. L. Pcnnnrts, Maria E.
Pet, Elisabeth M. Piek. Antonia C.
Rosenboom, P. Schornugcl, N. Valk.
(De andoren diploma met nanteeke
ning Engelsche correspondentie.)
EEN EXCURSIE.
De leden van dc politie-studie-deba--
ting- en propagandaclub „Haarlem cn
Omstreken" zullen Woensdagmiddag
een bezoek brengen aan het Frans Hals-
SNELVERBAND.
De Eerste IIulpvercenIcing „Snel
verband" houdt Woensdagavond In
het gebouw „De Kiimerheid" een al-
gemeene vergadering. On de agenda
staat o.a. verkiezing van twee be.
stuurslcden wegens tx-riodieko af
treding van de heeren W. Waalewijn
en A. J. van Zutohen. (Dc laatste stel",
zich herkiesbaar'1.
STALLETPJ ES A AXGEREDEN
Maandagmiddag ziin door een wa
pen van do Gemeente-reiniging <m de
Gedempte Oudo Gracht vijf stalletjes,
toebahoorendo aan J.. aangereden.
Er word cenige lichte schade aange
richt.
ZONNESCHERM VERNIELD. - Maan
d.'iR t'.f 0:1 ai.-o -Ir Ki-i-je Hout-traaf
