Buitenlandsch Overzicht
HAARLEM'S DAGBLAD
WOENSDAQ IB APRIL 19L3 DERDE 3LAD
DE REDE VAN VON ROSENBERC DOOR DUITSCHEN EN FRAN-
SCHEN BRIL BEZIEN.
EEN BELANCRIJKE REDE IN DEN DUITSCHEN RIJKSDAC.
NIEUWE SANCTIES ALS TECEN-MAATRECEL.
AANSLACEN TECEN TREINEN BIJ DUSSELDORF EN AKEN. WAREN
DIE GERICHT TEGEN DE MINISTERS LE TROCQUER EN DEVèZE?
Do' rede van don Duitsohon
minister van Buitenlandsche
Zaken, Dr. Von Rosenberg,
vindt in de Duitsche pers een zeer gun
stig onthaal. Zelfs de „Vorwarts", die
wel betreurt, dat de Duitsche regeering
niet met nieuwe duidelijke voorstellen
inzake de schadevergoeding is gekomen,
kan niet nalaten te erkennen, da' dr. Ro
senberg's maidenspeech goed was. Zeer
tevreden zijn de organen van rechts, d;e
zich in de eerste plaats er over verheu
gen, dat de rijksregeering niet heeft toe
gegeven aan het herhaalde aandringen
om concrete schadevergoedingscijfers te
noemen. De „D. Allg. Ztg." zou een
nieuw voorstel op dit oogenblik een
noodlottige fout hebben geacht.
Opmerkelijk is de uiting van de con
servatieve cn scherp nationalistische
.Deutsche Tagesztg.", die niettegen
staande alle waardeering voor de „schit
terend geformuleerde, diplomatieke en
in dc eerste plaats van warm vaderlands-
gevoel getuigende rede", de houding van
den minister tegenover do gedachte van
een eventueel actief gevoerden Duitschen
afwe-rstrijd, die Duitschland door Frank
rijk zou kunnen worden opgedrongen,
betreurt. Frankrijk mag geen vrijbrief in
de hand hebben, dat wij, zooals altijd
nog van ons wordt verwacht, in geec
geval onzen afweer zullen verscherpn
en zelfs
in onze wanhoop nooit tot
het uiterste zullen over
gaan.
Bijna even tevreden als de rechtsche
zijr: verschillende democratische bladen.
Zoo 'ie; het „Berl. Tageblatt" in de
rede a Rosenberg een duidelijk om
lijnd iij het ooK elastisch programma
voor onderhandelingen. Terwijl Frank
rijk Anu toe slechts met de wapens
heeft gekletterd en een negatieve poli
tiek heeft gevoerd, zijn er thans uit
Duitschland positieve aanwijzingen ge
geven, die een aannemelijke basis voor
onderhandelingen .kunnen worden en
die naar de meening van het blad wal
de eigenlijke schadevergoedingsquaes-
tie betreft zelfs niet eens zoo heel vei
verwijderd zijn van de voorstellen van
Loucheur en Bonar Law.
Ook de „Berl. Börsen Ztg." is van
meening, dat Rosenberg's rede aau
duidelijkheid niets te wenschen over
laat. Weliswaar liceft de minister
er van afgezien, met een
nlauvv aanbod te komen,
maar dc positieve waarde van zijn op
dit punt negatieve mededeeling bestaat
juist hierin, dat hij uiteenzette, waai-
om hij zich daarvan onthield. Rosen
berg heeft de weg, die tot de onder
handelingen leidt, nauwkeurig aange
geven. Hij heeft ook het kader ran
een mogelijk schadevergoedingsvoor-
stel zuo nauwkeurig omlijnd, dat het
naai de meening van 't blad in het bui
tenland eigenlijk in het geheel niet moei
lijk meer kan vallen, het ontbrekende
eindcijfer zelf in te vullen.
Minder tevreden daarentegen is de
„Voss. Ztg.", die het dr. Rosenberg
weliswaar als een verdienste aanrekent,
dat hij zich door het verlangen naar bin-
nenlandsch politiek succes niet heeft la.
ten verleiden, aan zijn rede in verband
met die van Poincaré een scherp ka
rakter te geven, maar er toch ook op
wijst, dat de rede nauwelijks een stap
in dc goede richting is van concrete on-
derhandelings-politiek, omdat de poli
tieke noot er iu ontbreekt. De hangc-nde
problemen de quaestie van de Roer-
ontruiming, de verhouding van de beta
lingscapaciteit van Duitschland op het
oogenblik tot die in de vorige maan
den, en de genezing van Frankrijk van
zijn angst-psyohose, hadden gemakke
lijk tot waardevolle onderdeden van den
Duitsch-Franschen rialoog kunnen wor
den gemaakt.
Wat de „Voss. Ztg." hier in verhand
met de betaiingscapaciten ran Duitsch
land voorzichtig aanduidt, spreekt de
„VorwSrts" duidelijk uit. Het socialis
tische orgaan noemt het standpunt der
rijksregeering, dat Duitschland geen cij
fers kan noemen, omdat de door den
Frnnsrhen inval veroorzaakte verwai-
ring in den economiscben roestand geen
nauwkeurige schatting van Duitschland's
betalingscapaciteit toelaat, op den duui
onhoudbaar. De „Vorwarts" stelt daar
tegenover, dat een nauwkeurige schat
ting van datgene
wat Duitschland in de eer
ste dertig of vijftig jaar zal
kunnen betalen,
in elk geval onmogelijk zou zijn. Steeds
zullen er bij een dergelijke schatting be
paalde onzekerheden blijven bestaan
steeds zullen in den loop van een zoo
langen tijd gebeurtenissen kunnen voor
komen, die het beeld volkomen veran
deren. Dc inval in het Roergebied breng-
ongetwijfeld een ernstige vermindering
der Duitsche betaiingscapaciten in den
eerstkomenden tijd mede. Dit maakt dus
een verlenging van het
moratorium ncodzakolijk.
Voor de Duitsche betalingscapaciteit
van de eerste tientallen ran jaren is dit
echter niet van zoo doorslaande bcteekc-
n:s, dat deze schatting, voor zoover zij
can in het algemeen mogelijk is, daar
door onmogelijk zou worden.
Dc „Rote Fahne" kan met den besten
v.il in de rede geen enkele politieke ge
dachte ontdekken en ook niet dc minste
aanwijzing, hoe men uit de impasse moei
geraken. Dr. Cuno Iaat zich stuurloos cn
gedachteloos met den wind meedrijven.
De Indruk in Frankrijk van
Rosenberg's rede.
Zooals te verwachten was is de rede
van dr. Rosenberg te Parijs over het al
gemeen zeer slecht ontvangen, en alge
meen wordt betoogd dat zij onbeschaamd
en onwaar is. De voorstelling van het
vredelievende Duitschland als slacht
offer van een aanvallend imperialistisch
Frankrijk, wordt geridiculiseerd, terwijl
met betrekking tot de cijfers die door
Rosenberg zijn gegeven, gezegd wordt
dat Duitschland ninfmcr dertig milliard
heeft aangeboden. Dit cijfer kwam in het
socialistisch plan voor waarin het echter
samenhing met de kwijtschelding van
de Engelsche aanspraken, waardoor het
aandeel van Frankrijk 22 procent groo-
ter werd.
Men is te Parijs zoo seint de cor
respondent van 't Alg. Handelsblad
veelal van oordeel dat het uitspreken
thans en officieel van een dergelijk cij
fer, een ballon d'essai is, welke is opge
laten in overleg met d'Abernon, den
Britschen gezant te Berlijn, die kort ge
leden de opdracht gekregen zou heb
ben Duitschland op te wekken zelf voor
stellen te doen, en dat men nu te Ber
in n ééns zien wil hoe Frankrijk op dit
bedrag reageert. Juist omdat men daar
op wacht moet men er te Parijs niet op
rcageeren, want het is de eerste aanwij
zing van Duitschland's verslapping, die
steeds zal toenemen naarmate de Roer
bezetting voortduurt.
Frankrijk kan deze houding te beter
aannemen, zoo luidt verder de redonee-
ring, omdat als gevolg van de Fransch-
Belgische samenwerking de resultaten
der Roer-bezetting steeds lastbaarder
worden. De reis der drie Fransche mi
nisters heeft doen constateeren, dat de
opbrengst der requisitie's steeds vooruit
gaat. Men is nu al gekomen tot een
dagelijksch vervoer van bijna tiendui
zend ton en hoopt weldra op twaalf te
komen. Zoodoende krijgt Frankrijk voor
al aan cokes thans bevredigende hoe
veelheden voor zijn hoogovens en kan
het dus rustig blijven afwachten.
Een afwijkende meening bevat alleen
dc „Oeuvre", die oordeelt dat men in
de rede van Rosenberg niet moet kijken
naar hetgeen bestemd is voor de binnen-
landsche consumptie en om de rechter
zijde tevreden te stellen, maar naar het
nieuwe dat zij bevat. Naar het schijnt
biedt Rosenberg niet alleen dertig mil
liard aan, maar zou dc internationale
commissie van deskundigen moeten uit
maken wat Duitschland nog daarboven
zou kunnen betalen.
Tusschen de vijftig milliard, die de
geallieerden vragen en de dertig, die
-thans worden aangeboden, znu op die
wijze wel een accoord mogelijk zijn, op
veertig b.v. Wat het herhaalde voorstel
tot
esn Fransch-Duitsche
toenadering
betreft, men moet dit volgens de
„Oeuvre" niet beschouwen als een val
strik, doch als een constateeren ran de
economische waarheid, aangezien im
mers de kolen uit de Roer cn dc erts uit
Lotharingen elkaar noodig hebben. lier
geld zal gemakkelijk genoeg bijeenko
men, wanneer met een billijke regeling
praetisch cn definitief tevens zekerheid
verkregen wordt van den waren viedc
en den wederopbouw.
Omtrent ae eeiste besprekingen, die
tusschen de Fransche en Belgische
gedelegeerden in de Commissie van
Herstel hebben plaats gehad, deelt de
„Echo de Parismede dat dc grond
slag van de Fransche politiek blijft:
lo. Het bedrag van den Loncieu-
schen staat van betalingen, waarbij dc
bons O dienen tot delging der iuter-
geallieerde schulden, 2o. De bezet
ting van het Roergebied duurt voort
tot na de algeheele afbetaling3o.
Frankrijk mengt zich niet in do Duit
sche financiën en zoekt geen controle
daarvan, omdat het aan de Roer ge
legenheid heeft alles to innen wat er
maar te innen valt. Mot een bloemrijk
beeld zegt dè „Echo" dat Frankrijk
op het Duitsohe schip masten cn
zeilen hoeft gezet, waarmee lang
zaam maar zeker gevaren wordtwil
Duitschland harder gaan en stevig
stoom stoken, dan worden de zeileu
zoolang opgeborgen. Maar zoolang
dat niet gebeurt blijft men doorzci
len. Men mag aannemen da,t deze le
zing inderdaad de opvatting in offiei
eele Fransche kringen weergeeft al
zal men daar wel geen overdreven
verwachtingen hebben van de snel
heid, die op deze v.ijze met het Duit
sche schip kan worden bereikt.
Het „Petit Journal" van Loucheur,
dat zich tijdens den pcnncstrijd over
diens reis voortdurend stilgehouden
heeft, bevat een eenigszins geïrriteerd
nootje naar aanleiding van het offi-
cieusc bericht door Reuter verspreid,
waarin gezegd werd dat Engeland, in
dien het dit wenschte, natuurlijk op
de hoogte gehouden zou worden, om
trent ae Fransch-Jlelgische plannen.
Daar hoeft Engeland dan toch niet
om te vragen, roept het blad van
Loucheur eenigszins ongeduldig uit
en als geërgerd dat Poincaró zóó
weinig op de resultaten van de Lon-
densche reis is ingegaan- Maar, be
sluit het blad, het essentieel© is dat
do Fransche regeering geneigd blijft
nauw contact met Engeland to on
derhouden, hetgeen eenigszins onhan
dig was gezegd. Dit nootje bewijst dat
het tusschen Loucheur cn Poincaré
toch niet meer geheel koek en ei is,
al was Loucheur bij do rode in Duin
kerken aanwezig.
Uit den Duitschen
Rijksdag.
Het belangrijkste van de Rijksdag-
zitting van Dinsdag was de rede van
den leider der Duitsche Volkspartij,
dr. Stresemann.
De quintessence van de rede van
den minister van Buitenlandsche Za
ken zoo zei Stresemann is, dut
zij een gesciiikten grondslag biedt
voor internationale overeenstemming
ter zake van de betalingen, voortsprui
tende uit de verplichtingen tot herstel.
Hij beschouwde de rede van dr. von
Hosenberg dan ook als een vorderen
stap van de regeering naar c-en actie
ve buitenlandsche politiek. Hij legde
er in het bijzonder den nadruk op,
zooals hij reeds meermalen l.teft ge-
du an, dat de Duitsche industrie haar
stuwkracht ter beschikking vnu haar
land zul stellen op het oogenk:ik, dat
/.ij er zich van bewust is gewoioin,
daarmede de vrijheid cn zelfstandig
heid van Duitschland te kunnen berei
ken, d-w.z. zoodra de onaantastbaar
heid van de Duitsche grenzen cn de
souvereinitoitirccJiteu op grond van
bet verdiae von Versaiilles zijn ge
waarborgd
Vervolgens betoogde Stresemann,
dat de vrede met Frankrijk iu den
loop van den tijd steeds duurder
wordt. Zoo kon Duitschland v.'er jaar
geleden nog een aanbod dom tan loO
miliard goudmark, op een tijdstip,
dat men nog kon aannemen, dat de
koloniën en de credieten in hut bui
tenland aan Duitschland zouden blij
ven toebeliooren. Nu wijzen de Fran-
schen tereoht op hun bijzondere ver
liezen in den vrede, op do ontredde
ring van hun financiewezen en op
hun groote uitgaven voor den weder
opbouw in Noord-Frankrijk. Het is
ecmer verkeerd de Franscne eischen
bij een berekening van de reparatio-
vorderingen op den voorgrond te
plaatsen, daar een zoodanige bereke
ning altijd slechts \an Duitsclüands
economische capaciteit kan uitgaan.
Daarbij beroept spreker zich op Bonar
Law, die. volgens de documenten in
het Engelsclic bluuwboek vermeld, op
de conferentie te Parijs in Dec. jl.
verklaarde, dat geen grooto prestatie
van Duitschland kan worden ver
wacht, zoolang de vredestoestand niet
hersteld is. In dit verband beveelt
spreker de publicatie van het Engel
sche blauwboek aan.
Juist door het feit, dat Duitschland
bij voortduring onder den druk van
het buitenland staat en daardoor ook
in het binneniaud aan gezag verliest
is de kapitaalvlucht te verklaren .Dit
kapitaal zou eerst dan naar Duitsch
land terugvloeien als er definitief
klaarheid is gebracht in de toekomst
van Duitschland. Voor Engeland is
het een kwestie van financieele calcu
latie waarbij de Duitsche koopkracht
zwaarder weegt dan de ontvangst van
betalingen, voortspi'uitende uit de ver
plichtingen tot horstel.
Doch ook Frankrijk moet erkennen,
dat de schokken, door den wereldoor
log veroorzaakt, hun terugslag doen
gevoelen op het financiewezen van al
le volken. De kwestie van de Duitsche
schadeloosstellingsverplicJuingen kan
•niet uitsluitend langs financieelen
weg worden opgelost. „Waarom slaat
Frankrijk geen acht op het aanbod
van den rijkskanselier dr. Cuno, met
betrekking tot de medewerking der in
dustrie?" vraagt spreker. In ver
band met den toestand van Europa
ligt de vraag voor de lland, of de
handhaving der douanegrenzen nog
mogelijk is. Ook hier ligt economische
toenadering in het verschiet. Frank-
rijks en Duitschlands streven moee
er op gericht zijn in economisch op
zicht met elkaar in vrede te leven al
wordt dit met all<-,">■»> in vrede leven in
politiek opzicht jok -erstoord. De En-
go'sche critifck op de Duitsche finan
cieele en ec-.«ïxnuische politiek houdt
geen rekening met het verval van de
Duitsche 'valuta en den druk, welke
op het Duitsche economische leven
door vertraging van definitieve vast
stelling van de schadeloosstelling rust.
Duitsciiland kan zijn begrooting eerst
dan sluitend maken, zun valuta eerst
dan definitief stabiliseeren en het
maximum van zijn belastingscapaci
teit eerst dan bereiken, wanneer zijn
po.itiek en economisch leven op defi
nitieve basis wordt opgebouwd. Te
dien einde is de Duitsche regeering be
reid het grootste offer te. brengen,
doch slechte, wanneer de vrijheid en
zelfstandigheid van Duitschland wor
den gewaarborgd. Volk en partijen
zijn ten aanzien van dit punt volko
men eensgezind, verklaart 'preker.
Even eensgezind zijn zij echtei len op
zichte van het voortzetten van den te
genstand tot het uiterste, wanneer
men het Rijnland en het Roergebied
in den een of anderen vorm van
Duitschland zou willen scheiden.
De zielstoestand van het Duitsche
volk zoo vervolgde spreker werd
door het optreden der Fransche mili
tairen op een harde proef gesteld. Het-
is echter noodzakelijk de politiek van
„nationale bezonnenheid" te handha
ven, ten einde de bevrijding van bet-
Roergebied te bewerkstellingen. (Ap
plaus),
Stresemann besloot zijn rede aldus:
„Wil Frankrijk schadeloosstelling,
dan is overeenstemming mogelijk. Wil
het Rijn en Roer behouden, dan kan
daarover niet onderhandeld worden".
(Levendige bijval). „Zijn de massa
uitwijzingen uit het bezette gebied niet
de voorbereiding tot annexatie?"
vroeg spr. en hij vervolgde: „Frank
rijk wil de bevolking door deze uitwij
zingen van haar leiders berooven om
dan in hun plaats personen als
Smeets en Dorteii aan te stellen. Voor
waarde voor alle onderhandelingen
moet dan ook zijn: invrijheidstelling
van alle gearresteerden eu uitgeweze
nen".
Na de rede van 'Stresemann konden
de sprekers van de kleinere fracties
van den Rijksdag, zooals de commu
nisten, de Deutsch Völkischen en de
fractie-Ledebour de belangstelling vaD
het Huis niet meer gaande maken. De
communist Stockor bijvoorbeeld,
sprak voor bijna geheele leege banken.
Ileaen zullen de sociaal-democraat
Breidecheidt en de Duitsch-natiönaal
Helfferich spreken.
Voorts bestaat de mogelijkheid, dat
minister von Rosenberg nogmaals het
woord zal voeren.
Een mededeeling van
Franschen kant.
In verband met de door Von Ro
senberg in den Rijksdag aangekondig
de voorstellen merkt men te Parijs op
dat Duitschland er zich toe beperkt
heeft, terloops te spreken van voor
stellen, welke het in den huidigen con-
creten vorm niet heeft en nimmer zou
hebben geformuleerd, indien de Fran
schen niet in het Roergebied waren
opgerukt.
Aanslagen op treinen.
Uit Essen wordt ons door Havas
geseindTusschen Dusseldorf en
Duren zijn twee pogingen gedaan om
den sneltrein DusseldorfParijs,
waarin de Duitschers veronderstelden
dst- zich minister Le Trocquer be
vond, te doen ontsporen. Er waren
twee bommen geplaatst waar dc'
trein langs moest komen. Ter hoogte
van den tender der locomotief werden
cenigc centlmele. spoorstaaf wegge
slagen. de tender ontspnorde, doch
er hadden geen persoonlijke ongeval
len plaats cn lief vorkccr was na ee-
nige uren hersteld. Dc tweede bom
ontplofte een honderdtal meters vóór
dn trein cn beschadigde alleen den
spoordijk,
B. T. A. seint uit Essen: Er zijn
Maandagnacht ecu reeks aanslagen
op den spoorweg gepleegd- Dinsdag
morgen tegen vior uur bemerkte tus
schen Herbcsthal en Aken een
schildwacht gedaanten op de spoor
baan. Hij gaf vuur en een patrouille
snelde naar buiten en constateerde, dat
er tweo meters rails waren weggeno
men bij een wissel. Men slaagde er
in, een trein, dio kwam aanrijden,
tijdig te doen stoppen. Er hadden
geen ongelukken plaats.
Uit Brussel: Do sneltrein die te 5.14
's avonds uit Brussel vertrekt om te
7.08 to Luik aan te komen, waarvan
hij te 7.19 vertrekt om te ».C5 to Aken
te arriveeren, is het voorwerp ge
weest van een misdadige poging bij
het voorbijrijden van Ronheide, op 2
E.M. van Aken. Een op de spoorbaau
geplaatste springbus ontplofte en
sloeg een gat tusschen de rails, waar
door een goederenwagen aan het
eind van den trein ontspoorde- De
machinist remde onmiddellijk en dc
reizigers kwamen met den schrik vrij.
Alleen de stoker werd aan den schou
der gewond, maar zeer licht en kon
dienst blijven doen. De trein kon met
geringe vert raging zijn weg vervolgen.
De minister van verdediging, De
vice, vertrok met de hem vergezel-
'tiide personen eerst met den trem
van 6.14. Bij aankomst te Ronheide
werd de trein, waarin Devcze had
plaats genomen, opgehouden door 't
geen er was voorgevallen met den vo-
ngen trein. Devêzo en zijn reisgezel
len konden hun weg vervolgen in een
auto, him uit Aken tegemoet gezon
den.
Uit Coblenz Naar aanleiding van
den aanslag bij Ronheide werden op
voorstel van den Belgischen hoogeu
commissaris de volgende maatregelen
genomen door do kooge commissie:
lo. Onmiddellijke uitzetting van het
Duitsche personeel verblijf houdend
in het station van Ronhoido
2o. order aan den gedelegeerde te
Aken om een besluit te nemen tot
het verbieden van allo verkeer na
acht uur 's avonds in het scRit-ie go-
bied tusschen Aken en de groiu,
3o. een nieuwe verordening cot ver
sterking der controle op het verkeer
aan de grens tusschen de bezette ge
bieden en het niot bezette Duitschland
is in voorbereiding.
De houding van
Engeland.
In antwoord od vragen over het
Riinland werd in het Lagerhuis ver
klaard. dat het geen deel uitmaakte
van de politiek der bezettinssautori-
'.eiten om den uitvoer naar Britian-
rrie uit de bezette gebieden te verhin
deren, dcch dat de uitvoer zoo goed
als onmogelijk werd gemaakt door de
houding der Duitsche regeerinv.
Od de vraag van lord Henry Caven
dish Bentinck of mc-t het oog op het
nadeeil toetrcbracli". aan de Briteche
belangen door de Fransohe bezetting
van hot Roergclbied de Briteche regeo-
rine zou protestveren tegen het uit
wijzen en gevangen zetten van Duit
schers door dc Franschen, daar dit er
od berekend ia het geschil langer te
doen duren cn do Britsche medewer
king aan de regeling van het schade-
vergoedingsvraagstiuk te belemmeren,
weigerde Ronald McNeill, de onder
minister van buitenlandsche zaken,
zich tot iets van dien aard te verplich
ten. Hii voegde er bij. da', liet in
overweging oegeven opt reden niet het
doel zou dienen, dat Cavendish Ben
tinck op het oog had. De Britsche be
langen zouden worden verdedigd,
maar de regeering is niet voorneraeus
een politiek V3n speldeprikken tegen
Frankrijk te volgen.
Spoorwegpersoneel,
De uilwiiziligen van spoorweg-pers :-
r.eel ui', liet bezette Duitsche gebied
omvatten, de gczinnc-n inbegrepen,
reeds meer dan 20.000 personen.
Een wenk.
De Intergeallieerde Hooge Commis
sie voor bet. Rijnland heeft aan den
Duitschen rijkscommissaris voor de
bezette gebieden aan den Rijn mede
gedeeld. dat zii ziin arbeid als cc
ëindigd beschouwen, zocdat hii kan
vortrekken.
Verspreid nieuws.
UIT OOSTENRIJK.
liet Oostenrijksohe kaoine.-Seipel ia
afeetreden en in kleiner omvang (ne
gen leden) herlienoemd
DE TURKEN EN DE VREDE.
De conferentie van Lausanne wordt
op 23 April hervat.
UITSTEL VERLEEND.
De Franschen verleenden de stad Es
sen uitstel van betaling der aan de stad
opgelegde boete.
BEIEREN EM HET DUITSCHE
RIJK.
De Beiersohe minister president von
Knilling heeft er niet mede voista.au
de deputatie van de vaderlandsche
strijdorganisaties to ontvangen, maar
heeft bij het, met het oog op de groo
te draagwijdte van die eischen, nood
zakelijk geacht, de meening van het
geheele kabinet in dezen te, vragen.
Daarop bracht de deputatie van de
vadcrlandscho strijdorganisaties, on
der leiding van Adolf Hitler, opnieuw
een bezoek aan den minister-presi
dent om het standpunt van do Beier-
sche regeering in deze aangelegen
heid te vernemen. De eisch, dien de
strijdorganisaties aau dc Beiersche
regeering hadden gesteld, was zooals
men weet deze, dat eens en voor al
het voldoen aau een bevel tot inhech
tenisneming van het Staatsgerechts-
hof tegen leden van de nationale be
weging zou worden geweigerd en dat
onmiddellijk bil den Rijksdag een
voorstel tot opheffing van de wet tot
bescherming der republiek zou worden
ingediend- Het antwoord der Beier
scho staatsrcgccriDg luidde aldus, dat
zy volgens het verdrag met het rijk
niet kan weigeren aan bevelen tot 'm-
hechtcnisncming tc voldoen en dat zij
door dc overeenkomst met do rijks
regeering over do wet tot bescher
ming der republiek en de door Beie
ren voorgestelde instelling van een
Zuidduitschcn Senaat gebonden is.
De Beiersche staatsregeering erkent
dus uitdrukkelijk de rijkswet en de
overeenkomst ter bescherming van de
republiek als vanzelfsprekend ook
voor Beieren bindend, Wat dc op
heffing van de wet tot bescherming
der republiek betreft, bij den Rijks
dag is. reeds een desbetreffend voorstel
ingediend, met welks strekking de
Beiersche icgccriug het, 311 overeen-
stemming met. haar geheele houding
inzake dc bescherming der republiek
eens is.
Uit dc rcchtsradicaie pers in Beie
ren blijkt, dat de hartstochtelijke 'op
winding tier natioaaal-socialistcn cn
Deutscn-Völkischen te verklaren is uit
de -.-rees, dat «»ok tegen Hitler en
ï.udcndorff 'beveien tot inhechtenisne
ming zouden kunnen worden uitge
vaardigd. Do pers der Beiersche
Volkspartij daarentegen ondersteunt
dc houding der regeering. Zoo noemt
de „Bayrisclier Kurier" het optreden
der vaderlandsche bonden een hoon
voor allo werkelijk Völkischen,
Duitschnationalen en Beieren-
HET KRUPP PROCES.
Voor den rechter van instructie van
den krijgsraad te Werden is cjj. Krunp
von Bolden als getuige in de aangele
genheid van de gearresteerde Krunp
dircctcuren gehoord. Het onderzoek
is, zooals uit de geheele wijzo van
verhooren ook der andere getuigen
blijkt, breed opgezet. Reeds bet ver
hoor der leden ran den arbeidersraad
en een aantal arbeiders, die ■'an het
incident getuige zijn geweest, wekt
den indruk, dat de Franschen voor
nemens zijn van deze aangelegenheid
een „groote zaak" te maken. Ook het
verhoor van den heer Krupp von
Bolden heeft eemge uren geduurd.
Van dc zijde der verdediging zal. naar
dc „Voss. Ztg." verneemt, het bewijs
worden geleverd, dat de Fransche
bewering, «at het bij bet gebeurde
ging 0ui een systematisch uoor de
Duitschers uitgelokte botsing, volko
men onjuist is? Tot de verdedigers be
hoort ook de Zwitserschc advocaat
Moreaux, lid de. juridische faculteit
van de universiteit te Gonève.
Van het poiitieke tour-
nooiveld.
EERSTE KAMER.
17 A'prïL
Marine.Onderwijs.
Heel gewichtig heeft de Senaat dezen
middag gestemd over de Marine-begroo
ting, ofschoon het gevaar, te worden ge
torpedeerd even gering was als dat van
een Ncdcrlandschen kruiser in het
Noord zeekanaal in vredestijd.
Do vrijzinnig-democraten cn sociaal
democraten. voltallig ten getale van zes
aanwezig, hieven bun traditioneele „te
gen" aan (alle anderen stemden vóór)
cn de begrooting van minister Wester-
rtld was met 33 tegen 6 stemmen in cc
haven.
Bij „Onderwijs" heeft prof. Steger
een kanselrede tevens maidenspeech
gehouden over de groote beteekenis
van dc wijsbegeerte, ook voor dc vak
studie. Men weetprof. Steger is hoog-
lcer.tai aan dc Technische I-Ioogcschooi
cn cit onderwerp is hem lief. Hij wil de
filosofie nu als verplicht leervak zien
opgenomen aan dc medische, de veteri
naire cn de technische hoogescholcn. Ida
hij vond gelegenheid, daarbij de „zedelij
ke verwording onzer maatschappij"
nou, noul .te schilderen met dc felle
kleuren waarover deze welsprekende se
nator weet te beschikken, een verwor
ding die z. i. zal verminderen wanneet
dc eerbied voor de Schepping cr beter
wordt ingeprent. Dat bij hem de Ka
tholieke wijsbegeerte vóórop staat,
is moeilijk anders te verwachten, daai
onze nieuwe senator-professor van Room-
schen huize is. Zijn rede maakte in elk
geval indruk, want inderdaad wordt in
ons parlement zelden een ander geluid
dan het materialistische vernomen.
Een andere senator:aïe professor wicn
de wijsbegeerte zij het ook de Pro-
testantsebe zeer ter harte gaat. n.l.
prof. Slotemaker de Bruine, bleek te
genstander te zijn van de verwijdering
van het klassieke element in dc hoogcre
wetenschappelijke regionen. Dc wct-Lim-
burg, die de medische en natuurfilosofi
sche studiën reeds mogelijk heeft ge
maakt voor gewezen H. B. S.-leerlingen
zonder Staats-cxamen is hem a:
ver genoeg gegaan en met groot leed
ziet hij, dat er nog verder getornd wordt
ann dc klassieke opvoeding.
Een moeilijk onderwerp, waarover in
lctterliikcn z:n de geleerden het niet
eens zijn.
Woensdag hoopt de professor zijn
rede voort te zetten.
Maar allereerst zal dien dag de zomcr-
lijd worden besproken. En dat kon wol
eens eenige uurtjes van den scnatoria-
len lijd vorderen, al staai het resultaat
reeds vrijwel vast, n.l. dat een compro
mis wordt gevonden in dc verkorting
van het aantal maanden, gedurende wel
ke dc zomertijd zal gelden.
We rullen zien!
INTIMUS.
TWEEDE KAMER.
17 ApriL
De samenstelling der Eer
ste Kamer. Het laatste
uurtje van den stemplicht!
Dc Tweede Kamr. uitgerust in het
Paaschrecès, is (vanmiddag begonnen
me: haar buurvrouw van de overzij tic
wet te gaan stellen. Wat ze wel eens
eerder gepoogd heeft, nmar wat buur
vrouw zich natuurlijk niet altijd heeft
laten welgevallen. Het gaat nu om de
evenredige vertegenwoordiging der
Eerste Kamer, die door de jongste
Grondwetsherziening in beginsel impe
ratief is gesteld, doch ter uitvoering aan
den gewonen wetgever overgelaten. Na
voel zorg is dc regeering, geïnspireerd
door het Centraal Stembureau, met een
vernuftig samenstel van wettelijke pas
sages gekomen (in de Kieswet, dc Ge
meentewet cn de Provinciale wet), vol
gens welke het land wordt verdeeld in
vier provincicgroepen, die elk 12 ii 13
Ecrstc-Kamcrleden kiezen en die elk on
geveer 1/4 deel der Ncdcrlandschc be
volking omvatten. Zuid-Holland blijft op
zichzelf en kiest 13 Senatoren, Noord-
I loll and ral broederlijk samenwerken
met Friesland om eveneens 12 leden aan
te wijzen, Groningen, Drente, Overijsel
en Gelderland krijgen er tezamen i3cndc
drie Zuidelijke provinciën met Utrecht
tezamen eveneens 13. De Statenleden
zullen hebben te kiezen, elk een eigen
college cn volgens het lijstenstdscl.
Zoo zullen elke drie jaar twee provic.
cicgroepcn in actie worden gesteld, om
dat dc Grondwet voorschrijft, dat de
Eerste-Kamerlcden voor den tijd van zes
jaar worden gekozen en cat na drie jaar
dc bc'f: hunner moet aftreden.
Ziedaar ia zeer korte trekken de be-
dcc'.ing der onderhavige wetswijziging.
Een kluifje voor onre Tweede-Kamcr-
ieden om van te smullen!
Mr. Oud bleek evenwel niets van de
groepenvcrdccling te willen hebben en
hij wcnscliio het geheele land als óën
kiesgebied voor dc Eerste Kamer te zien
gesteld. Het Provinciaal verband gaat bi-
cigiocpcnverdccling toch verloren
naar zijn mecning enwanneer
z ij n voorstel (dat in een amendement
gegoten) er door zou komen, dan Ier ij -
INCEZONDEN MEDEOEELINCEN
a EO Cts. per rcgsl.
gen da vrijzinnig-democraten minstens
één, misschien wel twee zetels meer dan
volgens het regeerings-ont-.verp da; er
hun 2 hoogstens j garandeert.
Toen later dc heer Albarda. het re-
geeringsvoorstel aanbevelend, Mr. Oud
verweet, dat hij gepreekt had voor eigen
parochie, werden cc heer Oud cn diens
partijleider, mr. Marchant, nog al boos,
bij welke gelegenheid laatstgenoemde
oordeelde, da: de heer Albarda nu zoo
„ongehoord gouvernementeel" was, om
dat dc S. D. A. P. volgens het regeertngs-
voorstcl zes h acht zetels vooruit gaat
Intusschen maakt het regceringsvoor-
stel goede kans, want er is overigens
niemand geweest die het heeft bestre
den.
Minister Ruvs volstond me: een korte
aanbeveling cn met de mededeeling dat
bij de artikelen do details nader onder
oogen kunnen worden gezien. Wat
Woensdag inderdaad wel zal gebeuren.
Ook zijn tal van andere wijzigingen
in de Kieswet voorgesteld.
Een voorproefje daarvan kregen we
vanmiddag al bij het omcndemcnt-Van
den Heuvel om het verbinden van lijsten
voor de Tweede Kamer en de Provinciale
Staten binnen één kieskring to verbie
den ter voorkoming van kiezersbedrog.
Grappig was. dat de heer Van den
Heuvel, wiens amendement 21 Maart
werd ingediend, toen nog meende dat bij
andere verkiezingen geen misbruik te
vrcezen zou zijn. Maar toen waren de
Amsterdamsche winkelierslijstea dor
onbekend!
Intusschen is het amendement heden
z. h. s. aangenomen, nadat met 62 te
gen 10 stemmen ook de Raadsverkie
zingen er in waren gclascht.
Het slot van den middag leverde een
debat over den stemplicht, waarvan Dr.
Beumer de afschaffing voorstelde, om
dat deze plicht tóch niet is te handha
ven, wat bij de jongste verkiezingen
overduidelijk is gebleken.
Het amendement-Beumcr werd ge
steund door de hccrcn Schaper cn Bon-
gaerts, doch bestreden door de heeren
Snoeck Henkemans. Bomans cn Dres-
sclhuvs. Dc heer Bomans 20U 1:c%t nog
een automatische vervallenverklaring van
stemrecht voor den ovenreder van den
stemplicht zienl Maar dat zou vónd
minister Ruys in do kaart spelen zijn
van do lakschen I
Morgen stemming.
Het laat zich aanzien dat do stem
plicht zal verdwijnen,
INTIMUS.
flDG&tszakcn
EEN AANVARINC OP DE
NOORDZEE.
Maandag heeft de Rand voor dc Scheep
vaart een onderzoek ingesteld naar de
oorzaak van dc aanvaring, welke op t6
Maart van dit jaar heeft plaat* gehad
tusschen het stoomvisschersvaartuig
Plutos" van IJmniden en een Kngelsch
visschersvaartuig op dc Noordzee, ter
wijl tegelijkertijd een onderzoek werd in
gesteld naar de klacht van den hoofd
inspecteur voor de scheep-a;:?: tegen
den schipper ran de „Plutos", die cr vnn
wordt beschuldigd de wacht op dc „Plu-
tos" tijdens dc aanvaring van 16 Maar:
aan één persoon te hebben overgelaten,
een persoon, die bovendien lichamelijk
daartoe niet goedgekeurd was.
De schipper verklaarde, zoo meldt het
verslag in De Telegraaf, dat hij reeds
11 jaren vaart, van 1022 af op de „Plu
tos" cn dat hij 13 Maart van IJmuiden
ter trawlvisschcrij was vcrirokken. Toen
hij den lóden om half drie 's middags
naar kooi ging, liet lu'j dc wacht over
aau zijn vader, die matroos was. De
schipper erkent dc wacht aan één per
soon to hebben overgelaten.
De president, mr. Kirberger, wij'st cr
op, dat het verboden is minder dan 2
personen op wacht te stellen, van wclko
beiden minstens één lichamelijk geschikt
moet zijn.
Dc schipper wist niets van de keuring
van zijn vader af.
Dc president Waarom deed cr één
dekdienst.
Dc schipper: Wc waren dag cn nacht
druk in dc weer geweest en 't i< dc ge
woonte des namiddags maar één man
aan dek te laten. Ze doen 't allemaal. An
ders willen zc niet met me varen. Ai.
twee man wacht laat doen blijft m'n
schip liggen. i= mijn brood.
Dc presiden;: Krijg je dan last :nct dc
matrozen?
De schipper: Ja, ze willen '1 niet. Voor
zulk een regeling zouden feeders en
schippers overleg moeten plegen cn dat
wordt niet gedaan.
Dat is toch noodig, merkt de presi
dent op.
Dc schipper deelt verder mede. dat do
aanvaring bij prachtig weer geschied
de, er werd om een boei licen gevisch:
cn er waren wel 20 visschcrs. Dc kok, die
ook op dc brug had gestaan, kwam den
schipper waarschuwen een trawler zit
dwars boven op! Dc „Plutos" had een
gat in het scbip aan stuurboord boven dc
waterlijn, welk gat zooveel mogelijk ge
dicht werd. Dc „Plutos" bleef visschen.
Dc schipper vermoedt, dat dc wacht
man te verbouwereerd is geweest om
hem. den schipper, tijdig op het nade
rend gevaar te wijzen, want wel had de
wachtsman attentic-signaicn gegeven.
De matroos, die de wacht had, de s-n-
der van den schipper, verklaart, dat de
kok, een uurtje bij hem op cc 'orttg had
gestaan. dv?ch hij was nie: door het ge
praat afgeleid. Hij waarschuwde den
schipper niet daar hij dacht dr.t dc En
gelsche trawler wel zou bijdraaien. Ge-
De schipper zeg: nog, dat 's nachts
steeds 2 man wacht doen; er zou over tc
te doen wachtlcopcn.
Dc Raad zal later uitsprank doen.
DE MOORD TË"HOUTDORP.
Do procureur-generaal bij den Hoogen
Ravi heeft geconcludeerd tot verwerping
van het ea'satiob^map vnn A. D. rn .T.
do die door do rechtbank le Zwolle wa.
ren veroordeeld ieder tr'. 15 jnnr gevange
nisstraf wegens diefstal me', goweldple
ging don dood ton gcvolgo licWx-ndc, ge-
ploegd te HooMorp.
