HAARLEM'S DAGBLAD
Haarlem belegerd
Het testament van
Elisabeth illarneck
MAANDAG 28 MEI 1923 - DERDE BLAD
KENAU SIM ONS-DOCHTER,
I.
Van Kenau is weinig met zekerheid
bekend, zoo weinig, dat sommigen
meenen zelfs baar oesiaen te moeten
iu twijfel trekken. Die de zaak zoo
donker inzien, letten uitsluitend op de
vele leemten in onzo kennis van haar
leven, zonder bet lichtje te zien, dat
cok in deze duisternis schijnt. Zeker,
baar beeld is in nevelen gehuld en liet
wil maar niet opklaren. Deze onaf
hankelijke vrouw plaatst haar levens
beschrijver voor groote moeilijkheden,
se onttrekt zich aan zijn nasporingeu
evenals ze na de overgave der stad
aan haar vervolgers wist te ontko
men. Maar haar bestaan heeft ze ver-
klapt door haat handteekening (kenu
Symonsdr.) te zetten onder een akte,
23 Mei 157S te Haarlem verleden.
Eet is dus geoorloofd aan te ne
men, dat er een vrouw van dien naam
geleefd heeft, en dat deze vrouw, ge
let op haar niet alledaagschen doop
naam, niemand anders is dan de Ke
nau der geschiedenis. De Kenau dei
geschiedenis, „capitain" Kenau, de
Haarlemsche amazoneHier staat ge
voor vele raadselen. Indien de doch
ter van Simon Hasselaar als hoofd
eener afdeeling vrouwen aan de ver
dediging der stad lieeft deelgenomen
een treffend schouwspel waarom
maken de berichten van Spaansche
zijde dan geen melding van haar op
treden? Indien zij de aandacht heeft
getrokken door haar heldhaftig ge-
,drag op en buiten de wallen, hoe komt
het danj dat de dagboeken van het
toeleg, die wel minder belangrijk
tf:ftn vermelden, zelfs haar naam niet
oioemeu? De oudste berichten spreken
van haai- slechts in algemeene be
woordingen, en wanneer ze een enkele,,
maal in bijzonderheden treden, wek
ken ze aanstonds twijfel aan hun be
trouwbaarheid: op zekeren dag, toen
'■Alva de legerplaats bezocht, beval
?{cnau het grootste stuk dat op den
[wal stond, op hem af te vuren; liet
">'ffs echter iets te hoog gesteld, de ko
gel nam dan ook alleen den hoed van
«ien hertog mee. Men ziet, hoe de dich
tende verbeelding hier reeds aan het
.-werk is. „Juichend streek de schelle
faam op Haarlems zandig duiu",
zingt Tollens, maar de faam pleegt
geen geschiedenis te schrijven, het
gerucht verbreidt waarheid zoowel als
verzinsel. Neen, het is nog niet gelukt
•"ast te stellen, welke rol Kenau bij
'de verdediging van Haarlem lieeft
gespeeld. En er is reden om te vra
gen: is die rol misschien minder he-
jangrijk geweest dan men vroeger
aannam
Gewoonlijk zijn vve aangaande het
openbare leven van historische perso-
jian beter ingelicht dan aangaande
hur. particuliere zaken. Hier heeft
daarentegen liet omgekeerde plaats:
de Lommandanie verschuilt zich acn-
ter de ambtelocze burgeres. De bij
zonderheden, die regelmatig in alle
verhalen terugkeeren, hebben dan ook
vooral betrekking op haar leveir voor
en ua het beleg. Hoe kan het anders?
Do oude schrijvers vermelden haar
optreden in 't openbaar sieclits ter
loops. ze wijden maar enkele regels
aan de vrouw, die ,,do andere in al-
jen nood aenvoerde''. En in de stede
lijke archieven heeft het beleg nage
noeg geen sporen achtergelaten. Zijn
ze opzettelijk uitgewïsclitt Den Cden
Juli 157-i liet burgemeester Hendrik
van Wamelen, mede namens zijn
ömbtgenoolen, Mr. Jan van Zuyren
bij zicii komen, en vroeg hem „waer
de stukken gebleven zijn ten tijde hij
burgemeester nae de reductie dezer
stad geworden was, en bij hem bevon
den zijn van het gouvernement dezer
stad dcu tijd der rebellie gedurende".
Van Zuuren was na de overgave bur
gemeester geworden, maar in 1574
reeds 'afgetreden en nu hij ter ver
antwoording geroepen wordt verklaart
fiij „deselve niet Adrian van Steynport
ïeeretaris, gevisiteerb te hebben, en
met wesende dan brieven en andere
minuten sonder eenige regis
memoriaalbcuckcu gevonden te heb
ben en deselve stukken, missiven en
andere minuten gescheurt te hebben
ende verbrand Er was destijds nog
geen voorschrift, regelende het
tigeu van archiefstukken, en een bur
gemeester kon, geholpen door zijn se
cretaris, stadspapfereu in rcok doen
opgaan. Niet wezende dan brievi
De verbeelding heeft hier vrij spel,
maar het ligt voor de hand, dat er
brieven onder waren van den Prins,
door postduiven in de stad gebracht.
En andere kostbare documenten, die
misschien het Kenau-vraagstuk zouden
voorkomen hebben. Ik weet niet, hoe
burgenieesteren qo mededeelmg
van Zuuren hebben opgevat. Maar
ons ontneemt ze de hoop, .dat Haar-'
lotus helflin nog eenmaal in haar
ware gedaante zal te voorschijn tre
den. De pas is haar afgesneden. In
dien ergens dan was 't in deze verbran
de papieren dat we nadere bijzonder
heden zouden kunnen vinden.
Aan deii anderen kant danken we
het aan een gelukkige omstandigheid
gelukkig, van ons standpunt be
zien dat we aangaande haar parti-
culiere aangelegenheden beter zijn in
gelicht. In de familie Hasselaar kwa
men wel eens „differentiën
questiën" voor, en waar familieleden
het niet eens kunnen worden, wordt
do hulp van den notaris ingeroepen;
in bepaalde omstandigheden, destijds
van de weeskamer of van de schepen
bank. Zoo ontstonden allerlei akten,
die naast andore wetenswaardigheden,
dikwijls de onderlinge verwantschap
der comparanten bekend maken. Bo-.
vendieu schijnt Kenau zelf nogal eens
geprocedeerd te hebben, een tweede
gelukkige omstandigheid, die ons ten
goede komt. Blijkbaar hield ze van
aanpakken, ze liet het er niet bij zit
ten, ze riep de rechterlijke macht te
hulp en het ligt dus voor de hand,
dat go haar in de oude archieven te
genkomt. Inderdaad, hier vertoont ze
zich enkele malen, niet als de strijd
bare heldin, maar als een strijdvaar
dige vrouw.
Uit die akten kennen we haar naas
te omgeving. Haar ouders, Simon Ilas-
selaer en Guerke (niet Grietje) Coe-
ncndr, zijn overleden. Alvorens tot de
,.sciftinge, delinge ende cavelinge"
der nalatenschap te kunnen overgaan,
moet eerst een hangend geschil tus-
sclien de erfgenamen beslecht zijn.
Het gaat er om, of een hunner, ge-
coudemneert zoude worden te brengen
in de gemeeno boel, alzulcke twee
hondert carolus gulden als hij de
voorsegde Guerke Coenendr zrjne
scooiunoeder in haar leven sculdieh
Weesmees te ren zullen uitspraak
doen. Het is 2G. October 1563, alle kin
deren cn behuwdkindereu zijn tegen
woordig of worden genoemd. Ze wor
den als 't ware aan u -voorgesteld:
„Dirick Hassalaer voor hemselve en
ervangende Aclbert Gerrytz, Erm-
gnordt Svinonsdr man, buyten lants
wesende; Meester Adrioan de Jonge
(Junius) als man en vooclvt van Adria-
11a Symonsdr en Kenau Svmonsdr tc
samen ter eenre'Men ziét, van den
man van Kenau wordt niet gesproken,
evenmin wordt vermeldt dat zij we
duwe was. Was zij nog'niet getrouwd?
Verder waren er aanwezig Willem ,]a-
cobsz. en zijn vrouw Kathrijne Sy
monsdr, die de wederpartij vormen, ik
ga op de kwestie niet verder in, er
komen er nog meer. Dirk Hasselaar,
de vader van Pieter, den moedigen
vaandrig, die dus een iautczégger van
Kenau was, vroeg nog aan weesmees
ters „of de cope van zekere peer
schepen bij hem Willem Jacobsz vei-
cocht stadt zoude grijpen (plaats zou
hebben) dan niet". Er zat dus nog
meer aan de zaak vast en voor gzrma-
nismen bleek Dirk niet bevreesd te
zijn. Aan duidelijkheid van voor-1
stelling doet dit. intiisscnen niet te
kort, we vcrs'aan'hem wel cn begrij
pen uit zijn woorden, dut verschil
van meening dc zwagers hier bijeen
bracht. En dat Willem ook scheeps
bouwer was evenals Manning unr-
brantsz, Kenau's echtgenoot. Firman
ten misschien.
Er bestaan veel afbeeldingen
van Kenau. Het hier afgedrukte
is genomen naar haar portret,
zooals het voorkomt op een
tapijtwerk uit het einde der zestiende
eeuw, aanwezig iu het Nederland:
Museum van Geschiedenis en Kunst
te Amsterdam, Zo is vergezeld
twee strijdgenooten, evenals zij inet
speer en pistool gewapend. Links op
eeu tafeltje een Spanjaardskop.
II. E. KNAPPERT.
Stadsnieuws
Dr. F. j. Stuurman, geneesheer
het Prov. Ziekenhuis nabij Santpoort
bespreekt in het Weekblad voor G.
meentebelangen de vraag: „Moet er
op de krankzinnigen verpleging bezui
nigd worden?" en komt in zijn betoog
toi de volgende conclusies:
lo. Iu de gestichten doen de ge
stichtsdirecties ernstige pogingen tot
bezuiniging, vooral door de arbeid:
kracht der verpleegden zoo intensief
mogelijk te benutten.
2o. Voor gestichten, als de .\'<-o.-d-
Hollaudsehe, die buitengewoon gun
stige arbeidsvoorwaarden voor het per
soneel hebben, zal een herziening van
den werktijd, de sularieerïng cn de
pensioenbepalingen noodzakelijk zijn.
3o. Vermindering van liet aantal
verpleegden moet niet gezocht worden
in een belemmering van de opneming
behalve wat betreft iiilbecilleu, rusti
ge epileptici en lijders aan dementia
senilis, welke _ecds in de een of an
der inrichting veypleegd worlen-
4o. Vervroegd ontslag van herstel
lende lijders, is, evenals reclasscering
van sommige rustige lijders, .te juiste
weg om te komen tot lieperking an
het aantal gestichtsverpleegderi.
Deze reclasscering geschiede ia
overleg met de gestichtsartson, naa.-
het voor iederen lijder meest geschik
te milieu, hetzij dit het eigen of ten
vreemd gezin of 'een armen- of cude-
liedengesticht is
Go. Massale overplaatsingen van
rustige lijders, b.v._ naar Gheel, zijn
ernstig af te keuren.
De reclasseoring van genoemde
lijders zal zeer bevorderd kunnen wor
door het inlichten van een psv-
chiatrischen nazorgsdienst-.
STAATSCOURANT. Do Staats
courant van 25 en 26 Mei bevat de
gewijzigde statuten van de veroeni-
ging „Afdeeling Haarlem van den
Xederlandschen Aannemersbond" in
verband met het opnieuw aangaan
voor den tijd van 29 jaren.
DE RK. KAMERCENTRALE.
De R.K. Kamercentrale Haarlem
vergaderde Zaterdagmiddag te Haar
lem.
Tot afgevaardigden naar de alge-
meene vergadering van den Algemec-
nen Bond van R.K. Kieskring-orga
nisaties te Utrecht werden benoemd
ie voorzitters dor Provinciale kies-
ereenigingen en als plaatsvervangers
le secretarissen.
Bij de behandeling van dc agen
da van die vergadering gingen eeni
ge stemmen op. Blijkens het verslag
in de Maasbode, om voor Bondsvoor
zitter niet op _mr. Van Wijnbergen,
maar op mr. Van Schnik te stemmen.
Anderen wilden den heer Van Wijn
bergen als voorzitter behouden.
besloten wordt, dat niet verzwe
gen zal worden te Utrecht, hoe over
den heer Van Wijnbergen wordt ge
dacht, maar dat verder naar bevind
m zaken zal worden gehandeld-
Door een der aanwezigen werd een
motie ingediend, betreffende de Vloot
wet. Deze werd in handen gesteld
in het bestuur om praeadvies.
Bij dc rondvraag laakte een der
inwezigen liet, dat de Kamerfractie
geen antwoord geeft op moties die
haar worden toegezonden.
RAADSSTUKKEN. De onder
commissie van school no. 24 heeft in
adres aan den raad verzocht om
indien mocht worden besloten school
ot een z.g.n. opleidingsschool
met 6-jarigen cursus tc maken, voor
schpol no. 24 een zelfde beslissing te
nemen.
B- cn W. stellen voor hen te
machtige nvoor 7.» voor dc gemeen
te aan te koopen een gedeelte grond
"aan de Noorder-Schoolsteeg voor een
transformatorstation van het gemeen
te electriciteitsbcdrijf.
B. en W. stellen voor te geven
aan de afd. Haarlem cn omstreken
van de Ned. Maats, voor Tuinbouw
e.t Plantkunde voor haar tc houden
ientoonstcl'ing cn Lathyruskeuring
een verguld zilveren medaille aan
de Haan. reddingsbrigade voor dren
kelingen voor dc herdenking van haar
i i"-javig bestaan een gouaen raed.-.ü.r
cn a-.ii de afd. li aar ie.m c- ...i
u» den Kon. Ned. Bond ..n
Onderofficieren voor een b.i
uc-id van dc 55c algcircc.i.
ring te houden wedstrijd r
zilveren medaille.
B- en W. stellen voor aan het be
stuur der verceuiging „Groen van
l'rinsterer" ingevolge art. 100 der L.
O.-wet voor ae onderwijzeres mej.
P. J. Kappers aan de school in de
Jansstraat een vergoeding over het
tijdvak van 15 Juni tot en met 31
December 1921 toe te kennen van
852.05.
Naar aanleiding van een verzoek
van de woningstichting Patrimonium
stellen B. en W. voor te besluiten dc
gemeente gerant te stellen voor een
geldicening van f 455.000, die deze
stichting voor haar middenstands-
woningen aan den Kloppersingel thans
kan sluiten-
Gymnastiekwerktuïgcn.
B. en W. deelcn den raad mede, dat
het bestuur der R.K. Jongensschool
Nieuwe Gracht- 14 een bedrag van
f 2743 heeft gevraagd voor de aan
schaffing van gymnastiekwerktuïgcn.
Bij hen bestaat daartegen geen "be
zwaar.
Zij brengen echter onder de aan
dacht van den raad, dat door de w ij
ziging der lager onderwijswet de ge
meente niet alleen de gelden voor de
werktuigen voor het ""gymnastiekon
derwijs moet verschaffen, doch ook,
(indien de gemeente ten behoeve van
een of meer openbare scholen vakon
derwijzers heeft aangesteld, wat te
Haarlem het geval is), bovendien
moet vergoeden, indien aan de bij
zondere scholen vakonderwijzers zijn
aangesteld, een zeilde bedrag per
lesuur, a's de gemeente voor hare vak
onderwijzers heeft uitgegeven.
Daar dus de gemeente de kosten te
dragen heeft, o.a. van liet gymnas
tiek onderwijs aan de bijzondere scho
len, meenen zij, dat uit een billiik-
hcidsoogpunt de inrichting van dat
onderwijs aan de openbare scholen
niet bij dat aan de bijzondere scho
len kan ten achter staan, ook al moet
- gelijk van zelf spreekt eveneens
in deze de zuinigheid worden bo-
rachfc.
In een negental openbare school
gebouwen zijn b-v. geen bok of wand
rekken aanwezig en ontbreken nog
andere werktuigen, die niettemin
oor vruchtdragend onderwijs hoogst
gewenscht zijn." Zij achten het daar-
Dm noodig, dat de gymnastiektocstel-
!en in do openbare scholen nrs. 3 tot
?n met 18 en 31 met een en ander
worden aangevuld; om op de minst-
kostbare wijze hieraan te voldoen, zal
een bedrag van 9500 benoodigd zijn.
Zij stellen voor te besluiten
lo. medewerking te verlenen voor
de aanschaffing van gymnastiekwerk-
tuigen voor de St. Jozefschool aan de
Nieuwe Gracht 16 te Haarlem en
daarvoor beschikbaar te stellen een
van 2.748
erbeteringen te doen aanbren-
fen in do gymnastieklokalen der open-
are lagere scholen nrs. 3 tot en met
en 3l en daarvoor en voor de aan
schaffing van werktuigen enz. be
schikbaar te stellen een bedrag van
f 9500.
Een nieuwe school ten Zuiden
van de Slachthuisstraat.
Ge rui men tijd waren reeds plannen
bewerking tot verbetering van het
schoolgebouw aan de Bakkerstraat
no- 11. Het laatste plan is om ver
schillende reden sinds 23 December
1921 blijven rusten.
,,De hoofdredenen hieruvan waren
zeker wel, zoo deelcn B. en \V. den
raad mede, dat de plannen tot bc
bouwing van het Zuid-Oostelijk deel
der gemeente' een niet geringe aan
was der bevolking aldaar deed ver
wachten, welke dan dc stichting van
een of meer scholen noodig zou ma
ken. Indien dan nog verwezenlijkt
werd de gedachte om ter hoogte van
dc Slachthuisstraat het Zuider-Buiten-
spaarne te overbruggen, zou de mo
gelijkheid niet uitgesloten zijn, dat
het schoolgebouw aan de Bakkerstraat
zoo al niet overbodig, dan toch niet
meer op volle capaciteit zou behoe
ven te worden gehandhaafd.
Het is ons. nu wij enkele jaren ver
der zijn. gebleken, dat inderdaad in
dc S'achthuisbuurt tot stichting van
een schoolgebouw zal moeten worden
overgegaan. Er bevinden zich thans
ten Noorden van de Slachthuisstraat
2-26- en ten Zuiden van die straat
300 woningen. Dc kinderen der be
woners zullen dus genoegzaam in ge
tal zijn om reeds dadelijk althans een
enkele (7-klassige) school, en straks,
ook al door toeneming van het aan
tal huizen, éen 2e school te bevol
ken, zoodat de stichting van een ge
bouw met 14 klasse-lokalen en een
gymnastiek lokaal ons gewenscht voor
komt.
ij verliezen daarbij niet uit het
oog, de stichting van ccne b ij z o n
de re school ten Noorden van de
Zomervaart, waartoe eerlang zal wor
den overgegaan, en waarvoor de me
dewerking van gemeentewege reeds is
toegezegd bij raadsbesluit van 18
pril j.l. no. 13desniettemin zal toch,
naar onze meening, genoemde school
ruimte voor openbaar lager on i
Da werkzaamheden aan den Wagenweg
)!;V
Ds werkzaamheden aan den Wagen-
weg zijn thans in vollen gang. Ontq
teekenaar geeft ei hierboven eea aaidig
beeld van. Met het leggen der asphalt-
blokken is men, zooals onze Icscr, we
ten, bij de Jorcensstraat begonnen en
•.hans tot dicht bij dc autogar-ge van de
firma Kimman gevorderd.
De belangstelling van het publiek is
bij dit werk bijzonder groot. En terecht?
Dc mcnschen verdringen zich vaak langs
de touwen, die als afscheiding dienst
doen. om maar precies te zien hoe de,
blokken keurig netjes naast elkaar ge-'
Jegd worden. Dc vloeistof, die daarbij.
nieuwe tramrails, die uit het R
bied moeten komen en die men, out -
derwijs in die buurt mettertijd* noo
dig zijn"-
Daarom stellen B. en W. den raad
oor in beginsel tot stichting van ccn
nieuwe sctiooWoor gewoon lager on
derwijs te besluiten en wei op het tc.~
rcin ten Zuiden van dc S>achthuis-
straat.
Ten aanzien van den algeheelea ver
bouw van het schoolgebouw aan de
Bakkerstraat no. 11 achten B. en W.
den raad to moeten voorstellen, deze
achterwege tc l»un. Enkele gebreken
werden reeds ondc vangen door een
ngren verbom 'icc als een ge-
der splitsing ...odzakelijk bleek,
raar voor de gelden tot een bedrag
pl.m. f 3000 werden toegestaan
bij raadsbesluit van 12 Juli 1922,
(zijnde dat bedrag begrepen onder de
alstoen beschikbaar gestelde som
ad f 05.155).
Wijl do gesteldheid van het gebouw-
zoodanig is, dat zonder verdere kos
ten eeu enkele (7-khtssigc) school
daarin zeer wel kan blijven gehuisvest,
zou het h- i. eenc oplossing der moei
lijkheid zijn, indien één der beide
daarin gevestigde scholen geleidelijk
werd opgeheven. Daarvoor zou dan
in aanmerking komen school no. 30,
omdat zij, met 1-13 leerlingen, do minst
bevolkte is, en eerst, sedert 1 Septem-
1922 is opgericht; het geleidelijk
opheffen kon dan voornamelijk ge
schieden door telkens met het begin
van een nieuwen cursus'gccu leerlin
gen meer aan te nemen.
B. cn W. stcl'cn dan den rood voor
A. in bcgiuacl te beslissen dat zal
worden overgegaan tot vermeerde
ring van het aantal scholen voor ge
woon lager onderw ijs met twee, en die
naar gelang van dc behoefte tc huis
vesten in oen nieuw te stichten school
gebouw met 14 leslokalen en een gym-
nastiklokaal op het terrein sectie E
no. 4773 (geil gelegen ten Zuiden
van de Sliuhtluiisstraat, en omsloten
door do Karoüngcn-, Noormann-, S:
wart- en Merovingcnstrant-, cn
11 over tc gaan tot dc geleidelijke
opheffing van de school no. 30, ge
huisvest in het schoolgebouw aan dc
Bakkerstraat no. IB
Bi enland
Naar de Nieuwe Arnb. Crt. ver
neemt zal ditmaal in alle gemeenten
van OU9 land tegen de kiezers voor de
gemeenteraadsverkiezing, welke niet
liun stemplicht hebben vervuld en
geen geldige reden van verhindering
kunnen opgeven, een vervolging wor
den ingesteld.
Reeds bij de Provinciale Statenver
kiezing heeft de Minister in de ver
schillende provinciën opgave verzocht
van het nant.il kiezers, dat aan zijn
stemplicht niet voldeed.
Voor de gemeenteraadsverkiezing is
een brief aan de burgemeesters van
alle gemeenten gericht, waarin is me
degedeeld dat de kiezers, die om niet
geldige redenen hun stemplicht zou
den verzuimen, volgens artikel 150
der Kieswet vervolgd moeten worden.
Uil DE STAATSCOURANT.
Bij Kon. besluit zijn, met ingang
van 1 Juni. benoemd tot surnume
rair der registratie en domeinen:
A. van Soest, to Rotterdam; H-
van Santen, te Amsterdam; A. Klein,
te Amsterdam; J. II. Meihuizen, te
Suppomcer; H. .1. Bekkers, to Vis
vliet (U.); G. W. J. dc Nooijct', te
Breda; p. N. Roggeveen, te Se hagen;
II. J Middendorp, to St ad-Harden»
berg; C. S. Hcerma van Yoas, te
Roosendaal: F. D. do Groef, te Mil-
liugen bij Garderen; D. Bakker, to
Haarlem; G. M. Vcugclora, tc Yonlo;
A J. W. Roest, te IB huonde.
:vr Va
Bra
van Jujtit:
van ueu
de Minister van
woord dat het
ter van FinnacU
ke een nieuwe pensioenrege/ing nicb
geëindigd is en dat nog goon i :e<-
fring kun worden gedaan wanneor een
wetsontwerp zal worden ingediend.
WIJZIGING VAN DE LEER
PLICHTWET.
Verschenen is do Memorie van Ant
woord over het wetsontwerp tot wij
ziging van do Leerplichtwet, locals
zij laatstelijk is gewijzigd bij de wet
••an 15 October 1921.
Reeds iu de Memorie van Toelich
ting gaf de Minister blijk van zijn
leedwezen, dat do tegenwoordige gel
delijke omstandigheden des Rijk»
hem er toe noopten in dit wetsont
werp voor te stellen de invoering van
het verplichte zevende leerjanr op do
lagere scholen tot 1 Januari 1925 op
te schorten.
Intusschen ware het onbillijk iu Met
ontwerp meer to zien dan het bevat,
n.1. een uitstel tut 1 Januari 1925.
Geenszins-is biermede, gelijk dexo le
llen deden, gezegd, dat in hot vervolg
de leerverplichting met het volbren
gen van het .'c- io leerjaar zal eindi
gen; en de zienswijze van deze leden,
dat het bijkans geen twijfel lijdt, dab
de thans voorgestelde maatregel in
1925 zal moeten worden verlengd, is
allerminst, die van den Minister.
Bij de beoordeeling van dit wetsont
werp moet niet uit hot
>or de
121 i
»edert I Ju
ichte of scor-
ning van
ie l.acer Onderwijswet 1920
ouderwijs
toch evenmin ©vu verplicht
karakter
rul.
Wel het
ben verschillend© gemeente-
en school!
,l"<
een zeven
arigen leeftijd, ingericht.
soms me
©cn leerprogramma, da®
nog een
chtste ©n een negende 1 ©or
jaar, omv
al cn is mot d©n leertijd
van zeven
jaren bij <im bouw van
nieuw inv
ioudea-dit neemt niet weg.
cl 11 do opschorting gedurende twee ja
ren van dc invoering van de verplich
ting eeuo belangrijke bezuiniging moet
medebrengen, niet slechts met betrek
king tot den bouw. doch ook tot de
nlgemeone onderwijskosten, nu uiter
aard het zevende leerjanr Af minder
bezet, za! zijn. óf zal ontbreken. WnaU
voorgsteld wordt Ccne tweejarige op
schorting van de verplichting, kan
dan ook niets van verspilling bij den
reeds plnafs gehdd hebbenden school-
bouw werden ge«m-oken.
Feuilleton
Geautoriseerde vertaling naar het
Engelsch van
E. A. ROWLANDS.
9
Iemand scheen gedurende zijn ziek
te alles voor hem in orde gemaakt te
nebben, hij hoorde toevallig, dat zijn
huis voor hem open stond eu op zijn
terugkomst wachtte. Eiken dag reed
sen auto voor, voor het- geval hij lust
zou hebben uit te rijden. Stephens had
een aantal pakken voor hem laten
maken, zooals dit voor iemand van
Bryants sociale positie paste. Overal
luxe om hem heen. Soms had hij een
gevoel, alsof hij m een betooverde we
reld leefde. Hij had zijn haud m-iar
op te lichten en aan zijn geringsten
wensch werd voldaan. En in hem
vocht zijn verontwaardiging over het
eigenmachtig optreden van Tenderten
tn het gevoel van behagelijkheid m
zijn mooie omgeving en zijn gcm.ikkj-
'iik leventje. Öck liet gevoel, -jat h
macht bezat.
Eiken dag nog ging hij vooruit en
eindelijk werd hij naar beneden ge
bracht eu met Stephens maakte hij
eon schitterenden autotocht in liet
prachtigste herfstweer, dat eigenlijk
nog bijna zomer was.
Tenderten hoorde van den vooruit
gang van den zieke en hij glimlachte
toe» men liem van de dagelijksclie
autotochtjes vertelde, van, dc bezoeken
aan kleermakers eu andere eta'-ds-
menten, waar Bryant, nijgestaau door
Stephens, van alles aankocht. Hij
glimlachte ook toen hij hoorde, cmt
Julian weigerde hem te zien, het kwam
alles zoo volkomen overeen met wat
hij gedacht had.
En toen kwam de dag. dat Bryant
de ziekeninrichting mocht verlaten.
De specialist inatuurlijk had Tender-
ten het noodig geoordeeld, iiut er
meer dan één dokter bijgeroepen was)
schreef e?n bezoek aan de badplaats
Torquay voor, wanneer mijnheer
Bryant, tenminsto niet naar het bui
tenland wilde.
Hij luisterde, naar alles wat de dok
toren zeide, maar maakte zelf geen
enkele opmerking. Op den dac. dat
I alles ingepakt klaar stond en h»j klaar
was om te gaan, (bracht - "Kiene
ham ccn klein leeren doosje.
Mr. Tenderten zeide, dat hij dacht
jdat u het prettiger zou vinden uw
eigen chèguee te schrijven, mijnheer".
Terzelfder tijd overhandigde hij
liem een stapel rekeningen.
Julian Bryant werd bleek on zat
eeu oogenblik onbewegelijk, maar
Stephens had het doosje opengemaakt,
er een groot cheque-boek uitgekregen
en vloei, pen en inkt voor zijn mees
ter klaar gezet.
„Wanneer u maar uw handt reke
ning wilt zeiten. mijnheer, dau kan ik
de rest- wel invullen. Hier zijn alle
posten".
Meer aarzelde Bryant ecu oogen
blik, toen nam hij de pen op en schreef
een cheque.
„Ik zal ze allemaal zelf invullen'',
zei hij. „Jij moet ze dan maar in en
veloppen doen".
Even voordat hij wez zou paan,
stond Bryant alleen in het midden
van do kamer en hij bedekt© ,,et ge
zicht met de handen. Rij haatte zich
zelf voor zijn zwakheid, hij verachtte
zich zelf en met die verachting kwam
een verlangen, een verlangen, dat
hem den laatsten tijd nooit veriaten
had, het verlangen naar de vrouw die
van hem weggegaan was. Hij had
geen vragen gestold, want hij voelde,
dat hij Pleydell kon vertrouwen, dat
cie advocaat hot stilzwijgen v.el \er-
broken zou hebben, wanneer daar rs-
den toe was geweest. He', feit, dat Mr.
Pleydell niets van zich had laten hoe
ren was voor Julian een bewijs, dat
zijn vrouw gevonden was, verder dóir
donken durfde hij nog niet.
Hij reed van de ziekenverpleging
weg, den iuinik achterlatend, dat
hi.i, voor ud, di© zoo rijk was.
bviiteng.v omber was, en i*i zi-.i
eigen huis i hij ontvangen, .•.Isv'
iiii or zijn v leven gewoond hac..
Toen Bryant cor de hall kwam, waar
bij betrekkeii;:» nog zoo Kort te voren
a:eu wanhopiger! brief h"ad gsscarcven
kwam er een koud gevo.il hem.
Wat was hij toeu nog veraf gewccat
van de toekomst die hem le wachten
stond. Dat gevoel van koude kleef hein
bij toen hij dit schitterend ingerichte
huis met al zijn praciit en luxe door
liep. Ziin eenzaamheid kreeg een nieu
we beteekenis. Zulk een huis had ccn
meesteres noodig, iemand jor.g cn
frisch en mooi, iemand die la ;'.i:e als
muziek en in wie do lov.-nslust zco
tierde, dat de kleine voetjes dansten,
wanneer ze moesten loopen.
Bryant wendde zich tot zijn te-
diende.
„Ba! even op", zes nïj, ..eu vraag
of Mr. Pleydell er is. Ver/•■m ii.tn
onmiddellijk hier te komer
De mnr. weer e: mjna rie-
_Ik zul wachten", zei Julian Rn
wensch Mr. Pleydell te spreken".
Er lng een aantal brieven voor hc-u
op zijn schrijftafel; brieven :n ui
handschrift, dat hij niet kende en c.u
paar andere, die van zijn oude adres
opgezonden waren.
Toen Slophens liem alleen gvlaltn
had, maakt© hij ccn onderzoekings
tocht door hei lieele hui© en h.-t vi
siocn van Enid werd hoe lan-vr Lo
sterker.
„Ik moet haar zien", zei hij ld
Zichzelf, „Kt moot weten, wat ze d-.ct"
D© gedacht© alleen aan George V«-n
der ten stond hem logen, inaar hij gun.
naar boneden. belde Pleydell en Cou-
oeg den Jongsten fh-nant
precies wanneer ik terug zal zijn. Ik
ga loopen".
Hij ging met kloppend nart naar
do kamers, waar hij en Enid het
laatst gewoond hadden. Plotseling
was het hem, ulsof hij geen dag meer.
zou kunnen l©veu zonder lo weu-u
waar zij was. Hij was ziek vua angst.
ven ze nu leidde waar ze naar toe
gegaan was. Tot wlcn had zij zi.*u
wcudr' Wal deed ze.' Wist zo, rial hij
I ziek geweest was of hadden zo haat
[wijs gemaakt, dat hij ~",J
j.~
het geld uit
haar verkozen
te s
..lk
K t Z-K
oord
Pieydell was cr nog niet on werd b.n-
nen eeu paar dagen verwacht, nun.*
Mr. Tenderten stond tot zijn beschik
king.
•iet Tenderten verbonden was.
wouw Bryant is geheel tn or
de. maar hel spijt me u baar adres
niet te kunnen geven".
,.L' zegt dus, dat ze gezond naar
wat doet ze en waar woont ze?"
„Het spijt me. mijnheer Brv.mt",
antwoordde de andere man. ..Is L.:I1
u werkelijk geen inlichtingen -.mum
t rouw B^ant 'gotd
Julian Bryant legde dess haak drif-
tïg neer en belde toen om Stephens,
„ik ga uit". Zei hij, „ik weet niet
it-ging b
ct kwam hem allemaal zoc Icelijk
vtor toen hij do drukke, y homelo
i i.;rt bereikte, waar zij" vrouw en
{hij gewoond hadden. Hoe dikwijls
jhau hij hier niet getoopen, terwijl hij
I weer van ecu vergeefsvhen tocht te-
Maar had het huis cr wel >.it zoo
«omber en vuil uitgezien? Was het er
altijd zoo onaangenaam c» vroil' Tc« a
bij tegenover zijn vro-cere hospita
stond kon Julian Bryant er niet to©
komen te vragen wat hij weten wilde.
