HAARLEM'S DAGBLAD Buitenlandsch Overzicht 1 - VRIJDAG 20 JULI 1923 - DERDE BLAD «ET ENGELSCHE VOORSTEL INZAKE HET DUITSCHE AANBOD, deeleu ondervonden lioblien. Zeer zeker moeten we het oog hou den op den internationalen toestand en zou het mindor aangenaam zijn EEN BEMIDDELEND OPTREDEN TUSSCHEN FRANKRIJK EN ENGELAND. WELKE PARTIJ MOET BELCIö KIEZEN? Het Britsche kabinet heeft in zijn bijeenk,omst van Donderdag hot ontwofp-antwoord op het Dultsohc memorandum van 7 Juni behandeld. Na goedkeuring door het ka binet zal het' document terstond aan dq geallieerden worden ter hand gestelden zullen zekere belanghebbende mogend heden, waaronder Amerika, zich er over uit kunnen laten. Mén hoopt, dat 't een geschikte basis zal kunnen .opleveren voor vruchtbare besprekingen tusschen de geallieerden. Natuurlijk wordt de strikte geheimhouding over den in houd van liet Britsche antwoord be waard, doch de Engelschc bladen leiden de algemeene strekking van dit ant woord af uit de rcgceringsverklaririgen ove? de Britsche politiële, welke verle den week in het parlement zijn afge legd. Uit deze verklaringen mecnen de bladen te moeten afleiden, dat de voor stellen in het document vervat zeker niet van dien aard zijn, dat een sum miere verwerping van de een of andere zijde behoeft te worden verwacht. De „Times" zegt„Het; doel der En gelsche Tegeering is, in de huidige moeilijke omstandigheden algemeen be sprekingen te bevorderen inzake het fundamcnteele economische probleem det schadeloosstelling". Het blad voegt hieraan toe,,llet spreekt vanzelf, dat er in de Engelschc voorstellen geen po ging'zal worden gedaan om de bepa lingen van het verdrag van Versailles in eenig opzicht te ontgaan of ter zijde tc stellen. Integendeel, ce nadruk zal worden gelegd op de juiste interpreta tie van het verdrag en op de noodza kelijkheid van een gemeenschappelijk^! actie op basis van het verdrag. De kwes tie van het lijdelijk verzet en Duitsch- land's bctalingscapaciteit zullen wor den behandeld op een wijze als met dit standpunt in overeenstemming is. De Tsjcho-Slowaaksche minister va» Buïtcnlandschc Zaken, dr. Benesj, die ihans te Brussel vertoeft, heeft een on derhoud gehad met minister Jaspar ever de kwestie der schadeloosstelling. Alhoewel het wordt ontkend, bestaat er geen tijfel over, dat Benesj op het oogenblik optreedt als bemiddelaar tusschen Parijs, Lenden en Brussel. De Telegraaf-correspondent heeft ecu onderhoud met hem gehad men begrijpt echter dat hij geen gedétailieerde verkla ringen kon afleggen. Het schijnt, dat de geallieerden het eens zijn over den door Duitschland te laten betalen som. Deze som zou 50 milliard goudmark be dragen, maar Engeland is van oordeel, dat ondanks dit accoord, een internatio- nale commissie Duitschland's bctalings capaciteit. en de wijze van betalen zal vaststellen. Duitschland vraagt feit, dat in Engeland een gedeelte der publieke opinie van mcening is, dat f rankrijk Duitschland wil beheersch.en en ontwrichten. In Frankrijk gelooft men daarentegen, dat Engeland de schade vergoedingskwestie wil saboteeren. Deze twee misverstanden moeten eerst uit den weg worden geruimd als men tot een overeenstemming wil kunnen komen. Frankrijk kan de Roer niet opgeven; het is nu maar de kwestie te weten, op welke voorwaarden Frankrijk deze Roei- "oezetting zou willen wijzigen. Op het oogenblik worden tusschen Farijs, Londen en Brussel besprekin gen gevoerd omtrent de kwestie eener z.g. „onzichtbare bezetting". Daarenboven schijnt Engeland zich aan te sluiten bij bet 2 maanden gele den uiteengezette Belgische standpunt inzake do schadevergoedingen. Engeland zal in het begeleidend schrijven, dat aan het ontwerp-ani- woord aan Duitschland wordt toege voegd, zijn gezichtspunten aangaande ó.e problemen uiteenzetten, en dit do cument zal een basis van besprekingen kunnen vormen. Benesj is optimistisch gestemd omtrent den uitslag, want hij is van meening, dat niemand belang kan hebben bij een breuk. Brussel zal overigens al het mogelijke doen om een breuk te verhoeden. Benesj is thans uit Grussel naar Fa- rijs vertrokken den 28en Juli zal hij zich naar Sinaja in Roemenië begeven, waa "ni; de samenkomst der vertegenwoord; gers van de Kleine Entente moet bijwo-, nendeze conferentie zal zich bezig houden mei de betrekkingen tusschen de Kleine Entente en Hongarije en met de toestanden in den Balkan en Cen- tiaal Europa. België en do Fransch- Britschc betrekkingen, De (Brusselsche) „Standaard", die er op wijst, dat liet zwaartepunt van den gespannen internationalen toe stand te Brussel ligt, zegt dat men aldaar niet zonder vrees het hachelij ke oogenblik te gemoet ziet, dat Lon den en Parijs het volkomen oneens zouden zijn. Welke keuze zal men doen? Van Fran- sche zijcle wordt er druk in schen zin, van Britsche zijde in Brit- schen zin geijverd. Onze nationalisti sche pc*s, aldus de „Standaard", werkt onverdroten voor liet zuiden, terwijl een paar stemmen opgingen om hel oude kamp te verlaten en naar Engeland over te loopen. We achten geen van beide houdingen kenteeken eener gelukkige politiek. Onbetwistbaar is de Fransche Roer onderneming ten overvloede gebleke: deze vergissing te moeten bekennen-f in Leipzig heeft laten aanbrengen, Maar niettegenstaande dat alles hou-;zijn bijna overal beschadigd; speciaal den we het onverzettelijk voor eenig-1 het. portret van den vluchteling is on noodzakelijk, dat ons land een hou- herkenbaar gemaakt. De politie heeft ding prijsgeve, welke onkel verzwa-1 ring van militaire lasten, stijging van de algemeene duurte, verlies van na tionale zelfstandigheid, geen enkel der ons voorgespiegelde vooi'deelen voor gevolg heeft gehad en zeer zeker de oplossing der kwestie van herstel niet zal brengen. De Engelsche politieke zienswijze is voor het oogenblik do e-enige, zoo be sluit het blad, welke van economisch en reaal-politiek standpunt,uit, een regeling kan inleiden, Daarom is het volstrekt noodzakelijk, dat men te Brussel meer en meer naar dit stand punt neige, zonder tegenover Enge land de verkeerde houding- te herha len, welke men eens tegenover Frank rijk heeft aanvaard., voordeelen hij behouden en geen 11a- af te leggen tot de auto, die voor het hotel „Deutsches Haus" stond te wacrt- ren, om zoo te ontkomen. De -nieuwe bevelen tot inhechtenis neming, dio men op de aanplakzuilen Verspreid nieuws DE ONTVLUCHTING VAN EHRHARDT. Zooals men weet is de gewezen lui tenant en tegenwoordige student Lie- dig, die mede-beklaagde in het pro- ees-EhrJiardt zou zijn, niet ie vinden. Daar Ehrhardt zelf voorfcvluoht-ig is en prof. Schlosser wegens ziekte niet vervoerd mag worden, blijft voor het proces voor liet staalsgerechi-hof al leen prinses Margarethe von Huhen- lohe Oeringen over, die eenige dagen geleden te Mtmchen is gearresteerd- Haar wordt ten laste gelegd, dat zij FJirhardt twee jaar lang een onderko men heeft verleend en te zijnen gunste een meineed heeft gedaan. De prinses, die te Leipzig in voorarrest zit, wordt thans zeer streng bewaakt. Evenals aan elk andereu gevangene in preven tieve heohtenis was haar oorspronke lijk toegestaan, haar eigen kleeren tc dragen en zelf voor liaar voedsel ie zorgen. De gevangenis-directie, voor zichtig gc-worden door dc vlucht van Ehrhardt-, heeft thans echter beslist, dat zij gevangeniskleeren moet dra gen en oc-k geen eten meer mag laten komen, ten einde daardoor het gevaar voor ontvluchten te verminderen. Onder de ambtenaren van de gevan genis te Leipzig, die in hechtenis zijn genomen, bevinden zich o.a. de ge- vangenis-gecstelijko Gotthard, die ver dacht wordt een verbindingsdeur te hebben opengelaten, verder de eerste secretaris Mamsch, die heiast is met de opneming en de voedsel voorziemvg der gevangenen, cle eerste opzichter, die Ehrhardt na het bacl in ontvangst moest nemen, en ten slotte cle bad meester, die hem heeft toegestaan, al leen naar de hadkamer terug te- lcee- Ter versterking van cle criminecle politie te Leipzig is een aantal be ambten uit Berlijn naar Leipzig ge komen. Het onderzoek naar den weg, dien Ehrhardt bij zijn vlucht heeft ingeslagen, hebben tot, resultaat ge» had, dat hij door do deur, die naar den Kfiningsplatz leidt, naar buiten is gekomen. Deze deur werd nooit gfri bruikt en was reeds jaren lang gesli lhau3 bekend gemaakt, dat de bescha diging der aanplakbiljetten zal wor den. beschouwd als begunstiging van de vlucht en strafrechtelijk zal wor- den vervolgd. Verzekerd wordt, dat het onomstoo- telijlc vaststaat, dat Ehrhardt naar Beieren gevlucht is. Het proces-Elirhardt zal Maandag te Leipzig beginnen, ook al is -de vluchte ling dan nog niet gevonden., DE TURKSCHE VREDE. Disdag a.s. zal te Lausanne hel Tnrksche vredesverdrag geteekend wor den in een zitting onder voorzitterschap van den Zwitserschen Bondspresident. DE KOERS VAN DE MARK. Op dedevisenrnarkt te Berlijn werd Donderdag voor 20 billioen papiermark cevisen gevraagd. De Rijksbank verlang de, dat de banken onmiddellijk zouden onderzoeken of de kooporders door stor tingen in contant Duitsoh geld gedekt waren en dreigde bij handhaving der orders toewijzing van slechts Y% en staking der disconteering van wissels. De groote banken weigerden de toe» wijzing van 'A% en stelden de devisen der Rijksbank uit. De vaststelling van den koers, die feitelijk slechts als nomi naal moet beschouwd worden, is geba- seerd op de noteering van den dollar van. Dinsdag. Derhalve is ze officieel op --'7455 en het Engelsche Pond op 907500 vastgesteld en de overige koer sen dienovereenkomstig.- EEN ENCELSCH VERDEDIGER NAAR HET ROERGEBIED. De bekende arbeidersafgevaardigde Patrick Hastings is uit Londen ver trokken om deel te nemen aan de ver dediging van Duitsche gedaagden voor den Franschen krijgsraad in ver band met gebeurtenissen in het Roer gebied. Van Duitsche zijde doet men moeite om internationale verdedigers to krijgen, en zelfs Fransche advoca ten hiervoor le vinden, in de hoop dat hun pleidooien meer en beter in gang zullen vinden dan het woord van enkel Duitsche rechtsgeleerden, terwijl tevens op die wijze een beroep zal worden gedaan op de moreele ge voelens van Europa. EN CE LAN D's HANDEL EN INDUSTRIE. Een sombere voorspelling voor de toekomst van dec Britschen handel werd in het Lagerhuis gegeven door Sir Phillip Lloycl Greame, president van de Kamer van Koophandel. Bo vendien verklaarde hij, dat- de Brit sche industrie geen goede vooruitzich ten heeft, daar in de maanden Decem ber en Januari de exporthandel 20 beneden den omvang van vóór den oorlog was gebleven. Thans zijn de vooruitzichten even ongunstig. Hij ge looft niet, dat het over 6 maanden be ter zal zijn. DE AANSLAC OP MAX HARDEN. De „Vossische Zcitung" meldt De roc-rmalige ccrste-luitenant Acker« nann, die ongeveer een jaar geleden met den koopman Weichharót Maximilian Harden ia dieas villa van achteren aan viel en ernstig verwondde, is te Wee» nen gearresteerd. Hij was onmiddellijk na den aanslag ie hebben gepleegd nog op het bureau der Duiisch-Nationalo Volkspartij ge mest, Daar mon er niet in slaagd-e, hem op te sporen, werd de strafvervol ging tegen them opgeschort en ten slotte gestaakt. Het openbaar ministerie van het Ber- lijnsche Landgericht heeft thans het on- derzoek tegen Ankermann wegens po ging tot imoord heropend. Aan de Oos- tenrijksche regeering is om zijn uitle vering verzocht. DE MEMOIRES VAN ASQUITH DeBritsche oud-premier Asquifch pu bliceert in de „Sunday Times" zijn mémoires,. In de eerste hoofdstukken, welke thans verschenen zijn, zet hij het groote gewicht er van uiteen, dat het heelc kabinet het centrum vormt van de gevolgde politiek- De afwij kingen van deze methode door de oor- logs- en vredes-coahties, welke op zijn eigen regeering volguen, wreekten zich door de crisis over de Grielcsche debacle in Klein-Azië 0n het oorlogs-, gevaar te Tsjanak. De hecren Bonar Law en Baldwin hebben de oude met hode hersteld zonder dat er een woord van protest werd geuit. Asquith wijst er op, dat de leden zijner kabinetten in zeven jaar, die aan den oorlog •oorafgingen, elke gelegenheid had den om allo buitenlandsche verbinte nissen van Engeland te kennen. De schrijver spreekt besiist tegen dat er sprake is geweest van een „omsinge- lingspolitiek" tegen Duitschiand: wa re deze er geweest, dan zouden alle leden van het kabinet het geweten hebben en zou er geprotesteerd zijn. In dit verband verwijst hij het. door een Amerikaansche professor ontdek te geheime verdrag van 1S97 tusschen Engeland, Frankrijk en de Vereenig- de Staten tegen Duitschland, de „Gentlemen's Agreement", naar het rijk der legenden evenals de vriend schap met Frankrijk, die door koning Edward zou bevorderd zijn. moeten j-,-..».....»... - - vanaoordLlC°ïat'lopedknpiint óït blad hebben genoemd, een verkeer- j werd zij echter open gevonden 'en men Ongetwijfeld heelt; oiJtdeU, den gegeven. Volgens Benesj ligt hei had onza_regeering veel wijzer gehan- j wellicht reeds Vrijdags, met heelc vraagstuk besloten in iDuitsch- land's wil om te betalen, het is een es sen tieele moreele. factor. Het misverstand tusschen Engeland en Frankrijk vindt zijn oorzaak in het wat we ze nu reeds zes maanden in;ten. Korten tijd na Ëhrharclt's vlucht 1 val- VERHOOCING DER DUITSCHE SPOORWEGTARIEVEN. De Raad voor de Rijksspoorwegen heeft een voorstel aangenomen tot ver- bocging van de tarieven voor het pe; dcld het Itafiaansche voorbeeld te vol-j schen sleutel is geopend. De deur wa*sonen-vervoer-met 250 tot 300 e gen, in plaats van zich op zulke ver- j loon nog maar alleen van binnen gs- een verhooging van het goederentarief regaande wijze aan Frankrijke dat1 gre-ndeld en. Ehrhardt had slechls denjmet. '150 Deze verhoogingen zullen zonder ons misschien zoover niet ware grendel weg te schuiven om de deur'met ingang van 1 Augustus in wer- goga.an, te binden. We zouden er alle open te doen en 'den korten afstand, king treden. Deze iaeMioek DE WAARHEID. A.Zeg jij altijd de waarheid? B.Keen, ik zou graag een padr vrienden overhouden DE VERSTANDIGE UIL. Jantje: Vader, w aarom- zeggen de menschen toch altijd, dat de uil de wijsheid voorstelt Vader: Omdat hij verstandig ge noeg is eerst voor den dag te komen, als kleine jongens als jij naar bea Verlaging van Electrici- teits Tarief De sper-uren te ongunstig Een, electricten schrijft ons: liet. Vast; Iteëhttarie-f dat op het punt staat ingevoerd te worden voor hel ver bruik van eleetrischen stroom, heoft aan leiding gegeven tot eene geanimeerde dis cussie in de plaatselijke bladen, waar dóór cle aandacht van de andere tariefs- vormen is afgeleid. Het Haarlemsche Vastrecht-tarief is door ,den deskundigen verbruiker zeer ze ker ie appreeleeren als een, zij het. dan ook wat laat gekomen, toch zeker goed overwogen en in vergelijking met andere gemeenten bil ijk tarief. 1 Eu is bet echter zeer' jammer dat de invoering van dit Vastrechttarief aanlei ding schijnt gegeven te hebben om ook de andere electriciteitslnvieve.11 te her zien en ik neem de vrijheid hier er op te wijzen dat, met name in het Tarief C, van artikel 15 der verordening, belangrijke wijziging is gebracht, welke een met ie onderschatten financieel nadeel voor de „dubbel tarief" aangeslotenen mede brengt. Wat {och is het geval? Tót nu toe waren do z.g. speruren ge durende welke men den. stroom tegen het hooge avond-tarief moest betalen: gedurende Januari van 4 uur n.m. tot 9 1 '2 uur m.m.Februari van 5—9 1/2 u.m,, Maart van 6—9 1/2 uur n.m. April van 7—9 1/2 uur n.m.; September van 6—9 1/2; October ~an 59 1/2 uur n.m,November van 49 1/2 uur n.m.; December van 4—9 1/2 uur n.m. M. a. w. n a h a 1 f tien des avonds schakelde de meter hot lage dagtarief in (o.a.) 17 c-ts. per KWU), terwijl in da zomermaanden Mc-i, Juni, Juli en Au gustus op alle uren vim dag en avond het lage dagtarief gold c-n dus geen speruren bestonden (de schn.kelklotycon der meters werden gedurende die maan den niet opgewonden). Wat schrijft nu het nieuwe tarief voor? Voor beweegkracht, verlichting en an dere doeleinden (volgens de dubbel-tarief- meier), is het tarief gedurende de maand': Januari 4 uur n.m. tot Tl uur n.m.Fe bruari 5-11 uur n.m.; Maart 6—11 uur n.m.; April 7—11 uur n.m.; Mei 8—11 uur a.m.; Juni 8—11 uur u.m.; Juli 3—11 uur n.m.; Augustus 711 uur a.m.; September 6—11 uur n.rn.;"'October 5U uur mm.; November 411 uur n.m.; De- cember 5.50-11 uur n.m., 28 ets. per -li.W U en gedurende de overige uren 14 ets. per K.W.U. Menigeen die de beide taric-vea niet aan dachtig bekeken heeft, zal het ontgaan zijn dat hei nieuwe tarief in stede van een verlaging voor den ver bruiker een belangrijke verhooging Be: eekent want, weliswaar eijc de sfroomprijzen. met eenige cer.ten ver laagd, maar de spertijden zijn zoo aan merkelijk veel ongunstiger geworden, dab in de meeste gevallen de verbruiker vol gens het öubbeltarief meer zal hebben te betalen dan vroeger het geval was. Ten eerste, zijn de speruren, gedurende welke dus het hooge avond-tarief betaald moet worden, verlengd van half tien tob elf uur. Ten tweede zijn in het tnieuwe voorstel ook voor de maanden Mei, Juni, Juli en Augustus speruren ingevoerd. Dit een oogpunt van technische nood zaak is deze invoering van spertijd ge durende de zomermaanden en de verlen ging van den spertijd van 9 uur 30 tot 11 uur 's avonds niet noodig. De piok- der z.g. maximale belasting valt te Haarlem stellig niet tusschen 9 uur 30 en 11 uur 's avonds en allerminst •gedurende de zomermaanden. M. a. w, de oentrale Haarlem behoeft deze be perking van het stroomverbruik 'in deze urén geenszins, omdat er niet het min ste gevaar bestaat dat de capaciteit der centrale tengevolge van overmatige ener gie-afname gedurende die uren zou moe ten worden uitgebreid en dit toch is do principieels aanleiding tot do invoering van de z.g. speruren. In deze verlenging van den spertijd is dan ook niets anders to zien dan eene verhooging van deu stroomprijs voor de dubbel tarief verbruikers, die vermoede-- lijfc ten doei heeft goed te malton het deficit dat mogelijker w ij z e den oer sten 'rijd door de invoering van het Vast- Rechttarief zal worden geleden. Daar echter lang niet voor alle dubbel tarief?erb'ruifcers een vast rechttarief voor- SLACHTOFFERS VAN VULKANEN. De geweldige uitbarstingen van Etna en Vesuvius liggen ons nog versch in het geheugen. Zij hebben een groote; waarde aan materieel vernietigd, maar persoonlijke ongelukken zijn ditmaal gelukkig uitgebleven. Een van de he vigste uitbarstingen van de Vesuvius, die de wereld ooit mede gemaakt heeft, geschiedde in het jaar 79 voor oazc jaartelling en hoewel van het men- scbenverlies niets bekend is geworden, behoeven wij er niet aan te twijfelen, dal dit ook riaar proportie zal zijn ge weest, want 'het was bij deze fatale gelegenheid .dat de beide sleden Hei- cuïanurn c-n Pompei geheel verwoest werden. Een volgende uitbarsting waar bij de Vesuvius veel slachtoffers maakte, kwam in het jaar 1631, toea 3000 menschen het leven verloren, In 1669 vernietigde de Etna m een geweldige uitbarsting niet minder dan 14 dorpen en veroorzaakte den dood van 27000 menschen. Slechts een luttel aantal jaren later, in 1696 begon deze vulkaan opnieuw lava uit te braken. De ramp ging ditmaal gepaard met een geweldige aardbeving, die in enkele se conden biina honderdduizend slacht offers maakte. Het jaar 1775 zag den ondergang van tienduizend menschenlevens in een nieuwe aardbeving bij den Etna. Deze aardbeving werd tot Lissabon, Caoix, Algiers cn Fez gevoeld. En zooals elx zich herinnert kwam het op 26 Decem ber 1908 tot een nieuwen Etna-ramp. Messina en Rcggio -de Calabre werden, verwoest en 77000 menschen verloren het leven. Al deze uitbarstingen bren gen voor Italië alleen in drie eeuwen het aantal ongelukkige slachtoffers op 217000. T Ons sterk vulkanische eiland Java heeft er echter ook van gelust en twee uitbarstingen in de tweede helft «er- 19de eeuw eischten elk ongeveer 12000 menschenlevens. De Kloet-ramp van een paar jaar geleden, was niet zoo vrees* lijk, maar maakte niettemin overal in den lande diepen indruk. Dc Mont Pelde, een vulkaan op Mar tinique, is tevens zeer berucht, in 1902 maakte een hevige uitbarsting duwende slachtoffers, terwijl in 1905 te lvangra in Engelsch-Indië een vulkanische uit barsting voor 20.000 dooden aansprake lijk was. Tenslotte lieten op 16 April 1900 bij dc verwoesting van San Francisco door ecu aardbeving 500 personen^ het le ven, een gering aantal bij dc bovengc- noemde rampen vergeleken. Maar de materieele schade bedroeg in dit geval df ongekend hooge som van meer dan 1250 milliocn gulden.' Al deze rampen hebben over de ge- bcele wereld indruk gemaakt, maar wij behoeven er nie: aan tc- twijfelen, dat in minder bekende oorden der wereld vieesclijkc aardbevingen cn vulkaan-uit- DE WILSKRACHTIGE (Daily Sketch, Londen.) Mijn jongen,, voor ik getrouwd Was. ging ik 's avonds naar dans partijen. kaartoluibjes..... toen dronk ik champagne, rookte de fijnste sigaren en woonde in de beste hotels.... ...en nu leid ik eert rustig leven. Ik drink water, ik rook niet meer! Kolossaal wat een sterke wil was er noodig om zoo te veranderen. -Ja, en die heeft ze. barstingen kunnen voorkomen, zonder dal wij er ooit iets van hooren. Wat interesseeren wij ons bijv. voor Kam- sc.hatka? En toch is er waarschijnlijk geen enkel land ter wereld, dat in een eeuw zoo te lijden heeft gehad van aardbevingen als Kamschatka geduren de de laatste drie maanden. Sedert 16 April j.l. heeft dit ongelukkige •schier eiland 195 min of meer hevige aardbe vingen moeten verduren. Gezamenlijk zijn deze er in geslaagd vrijwel alle gebouwen op Kamschatka te vernieti gen. 18 April was de ergste dag, toen verdween o.a. een Japansche fabriek van conserven, aan zee gelegen, geheel .n dc golven en alle arbeiders verdron ken. Talrijke visschersbooten en hunne bemanningen ondergingen hetzelfde lot. Als gevolg van deze rampen zijn twee schijnbaar gedoofde vulkanen, de Awatschlisk en de Ostrinow, weer gaan weiken. Maar het allermerkwaardigste gevolg van de aardbevingen in dit ongelukkige verre land is dat de groot- jsic zijner rivieren, de Kauischatk l'utaal 1 de .aardoppervlakte- verdwe- DE GANZENWACHT. Tien kent de geschiedenis van de ganzen, die het Capiiool te Rome door hun waakzaamheid gered hebben. In een groot warenhuis te Londen heeft een nachtwaker, die wanhopig werd door het feit dat zijn waakhonden telkens werden gestolen, deze vervan- geit dooi een aantal ganzen. Hij ver zekert, dat deze dieren sneller de na dering van onraad aankondigen dan honden en dat het gemakkelijker is, hen uit de handen van dieven te houden. Deze man heeft het verhaal van de ganzén van het Capitool nooit gekend. 1-Iet is daarom verkeerd uit dit verhaal af te leiden, dat een nachtwaker ter- wille van zijn carrière noodzakelijk een klassieke opvoeding moet ontvangen. DE McMOIRES VAN ALEXANDER II. Voor de civiel© rechtbank te Nice wordt een eigenaaidig proces behan deld. Het gaat tusschen een zekeren Markoff en de erfgenamen van prinses Yourievsky, de morganatische vrouw van den Russischen tsaar Alexander II cu betreft de vraag of Markoff het recht heeft cle mémoires van den tsaar te publicccrcn. Volgens den heer Mar koff werjrfn deze mémoires het licht op een belangrijke phase in óo geschiedenis van Ruisland en 555 bovendien beweert tË hij dat rlc prinses m hem persoonlijk i-S heeft toegestaan |jj de documenten te H publicceren. Nu cle fgenamen der prinses zich hiertc- gen verzetten, eischl Markoff een scha- Jkffii A Tax dcvcrgocding van ïfl -ÏF m* franken, £if 85,-ji aaaruit moge blij- motievca dan ge schiedkundige hem drijven. HOEVEEL BOEKEN ZIJN ER GEDRUKT? Een interessante vraag in cle dagen, 3U de Haarlemmers, hopende dat zij het met het jaartal aan het rechte eind hebben, den uitvinder der boekdruk kunst Lourens Janszoon Coster huldi gen. Hoeveel boeken zijn er sinds die uitvinding in de geheel©, wereld uit gegeven? Maar een vraag, die uit den aard der zaak niet zoo gemakkelijk te beantwoorden is. Globaal berekend moét het aantal ongeveer 13 millioen zijn een cijfer dat vele lezers ongetwij feld zal tegenvallen. Nederland, Frank rijk, Duitschland en Italië hebben te zamen in musea en particulier bezit on geveer een 25000 .primitieve werken, die tusschen cle jaren 1423 en 1500 ver schenen zijn. In de daarna volgende 40 jaar was de productie ongeveer 1250 per jaar. Natuurlijk neemt het gemid delde daarna steeds toe maar bereikt niet voor 1700 de 10.000 per jaar. Eerst id 1SS7 werd het cijfer 100.000 door de wereldprodjjctie behaald. In de laatste 10 jaar voor den oorlog echter werd een jaarlijksch gemiddelde van 174-375 be- reikt. De corlog heeft dit cijfer een ge voelige knauw gegeven, maar men mag aannemen dat thans in ecu enkel jaar 140 maal zooveel boeken worden uil- gegeven als in het geheele tijdsverloop tusschen de jaren 1500 en 1540. HET LOT VAN EEN EX-KONING. Ex-koningen zijn tegenwoordig een Ln óns werelddeel veel voorkomend ver schijnsel, maar er zijn ook nog wel onbekende grootheden onder hea te vinden. Een der laatste dagen is in het armenhuis te Srollheli (een van die onuitspreekbare plaatsnamen in Wales) de vroegere koning van Bardsey Island, die naar den d-emocratisdien naam van John 'Williams luisterde, overleden. Bardsey is een ei land in de baai van Cardigan en heeft een afmeting van ruim drie bij ruim anderhalve kilometer. Geen machtig rijk dus, maar John Wil liams, was er de erkende koning v an. Dat is zoo ge komen. De vis- schersbevolking van het eiland had communisatie met 't vasteland cn zij werd daardoor ge dwongen uit haar midden een hecr- scher aan te wijzen. Dus werd een ko ningskroon geplaatst op het hoofd van den vader van John Williams.- Zijn zoon volgde hem", geheel in den gebruike» lijken stijl op, maar op een goeden c'.sg kreeg hij genoeg van zijn koning schap, ongetwijfeld zooals andere vor sten. Maar hij kon gemakkelijker zijn neiging volgen. Hij borg dus zijn kroon op in zijn paleis (een boerderij) en ging schapen hoeden op het vasteland, zijn rijk zonder vorst achterlatend. Als een vorst weigerde hij van de goed- geefschhcïd zijner opperste regeering ::f te hangen en toen ouderdoms zwakte hem dwong naar het armen-, huis, bleef hij voor kost en i betalen, tot de dood -hem op S leeftijd achterhaalde. EEN STAD IN VEILING. Onlangs verscheen in jlc Amerikaan sche bladen een annonce, waarbij werd aangekondigd de veiling van een ..ge garandeerd nieuwe stad". Zij bedekt een oppervlakte vap 15 hectaren, bevat 300 huizen, waaronder een hotel van 150 kamers en een groote garage met 12 automobielen. Deze stad (dit is allemaal nuchtere modern comfort wat betreft kanalisatie en electrische installatie, terwijl de straten geasfalteerd zijn (0 Haarlemsch gemeentebestuur) en de trottoirs van degelijk cement zijn vervaardigd. Elk huisje heeft (de idyllische fac tor ontbreekt niet) een moestuintje. Deze stad (dit is allemmaal nuchtere waarheid) bevindt zich op slechts en kele kilometers-afstand van New-York. Zij is een van die tuindorpen, waar van de bouw door den ernstigen wo ningnood noodzakelijk is gebleken; Wanneer een dergelijk dorp voltooid is, wordt ber verkocht aan een syndicaat of een vereeniging, die zich met hel ver huren der huizen, het cxploitccren der hotels, bezighoudt. Wis koopt een stad? En wie zou, als het aan de paal kwam, een cent geven voor Haarlem met al zijn schulden?

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1923 | | pagina 9