HAARLEM'S DAGBLAD
UNITED TELEGRAPH
Rubriek van den Arbeid.
F e n 11 s e t_o n
De men uit Maloba
16>
VRIJDAG 10 AUGUSTUS 1923 -
TWEEDE BLAD
DIENST VAN DE
Plannen en werkelijkheid in de
Sovjetbegrooting
(Particuliere correspondentie).
De permanente provisorische
begrooting. Het geldpro
bleem en no stabiliseering
van den roobelkoers. De
militaire uil gaven. Verlie
zen van do slaatstrusts.
- Oorzaak: de economische
structuur. Toenemend
verschil tusschen ontvangsten
en uitgaven. Groeiende
emissies. Hervorming der
staatshuishouding of: bezuini
ging 1
Moskou, Augustus.
Sedert jaar en dag.bevindt de sov
jetbegrooting zich in een provisori-
schen toestand, om zoo te zeggen dus
in permanenten provisorischen
stand. Heeds in den zomer van 1922
begon men te werken aan een ont-
werp-begrooting van de sl aatsont-
vangsten en de staatsuitgaven van
sovjet-Rusland. Maar tot op den hui-
digen dag heeft men het nog slechts
gebracht tot wat men noemt „een
oriënteerend concept", dat nog geen
wettelijke sanctie heeft verkregen.
Ja, niet alleen voor het loopende he-
grootingsjaar is het budget niet verze
kerd, maar zelfs niet voor een maand.
„Wij hebben nog geen enkele maal
een vaste maandhegrootiug tot stand
gebracht en de strijd om deze begroo
ting zal ons voornaamste vraagstuk
worden", schrijft de „Westnik Finan-
eow" („Do financieele Bode"), dus een
officieel orgaan. Wanneer derhalve de
strijd om een maandbudget .een ac
tueel vraagstuk wordt, dan kan de
jaarbegrooting, ook wanneer zij eens
tot stand komt, niet anders dan een
zeer voorloopig karakter hebben.
Do oorzaken van dit verschijnsel
fcij'n zeer verschillend.
In de eerste plaats is het duidelijk,
dat de onzekere geldkoers het ontwer
pen van een begrooting buitengewoon
•bemoeilijkt. Aanvankelijk had de sov-
jetregeering zooals men weet, liet ge-
heele geldprobleem voor een „burger
lijk vooroordeel" verklaard; de erva
ringen hebben evenwel anders ge
leerd en heden ten dage zijn om het
geldprobleem en de stabiliseering van
den roebelkoers talrijke sovjetcommis
sies en sovjetinslituten geschaard.
Maar nog is gc-en definitieve oplossing
van dit vraagstuk gevonden.
Toch zijn er ook andere oorzaken,
waardoor de staatshuishouding van
sovjet-Rusland aanmerkelijk wordt be
moeilijkt. Allereerst de noodzakelijk
heid, een leger te onderhouden. Do
mislukking van de Moskousche ontwaJ
peningsconferentie heeft de sovjetre
geering gesuggereerd, dat zij als hot
ware door vijanden is omr'
dreigende nota's v
het jongste Engelsch-Russische v,u„-- -
flict hebben haar zelfs doen 'denken het deficit en de emissies te
aan oen voorgenomen militaire inter- VÊ j°llien' worden beide voortdu-
ventie van Europa. Maar het is nu-jrend. gr°°ter, zooals duidelijk wordt
tuurlijk niet alleen de buitenlandsche"6 volgende tabel:
politiek, die de noodzakelijkheid, ecn|
leger te onderhouden, dicteert, maar October
ook de handhaving van de veiligheid November
in het binnenland. Zoo zien we dan December
i Over het totaal der staatsuitgaven
wordt druk en onophoudelijk gediscus
sieerd. De verschillende ressorts heb
ben in totaal een voorloopige raming
van 2 milliard 202 millioen roebel ge
maakt. De begrootingscommissie van
het commissariaat van financien, die,
zooals wij reeds gezien hebben, voort
durend op bezuiniging uit is, bracht
echter liet totaal der uitgaven tot 1.3
milliard terug. De raad van volks
commissarissen verhoogde ze weer tot
1.6 milliard, schrikte echter zelf va
deze som en onderwierp zijn ramin_
aan het óórdeel van een bijzondere
beziiinigingscommissie, die de staats
uitgaven op l.o'millinrd vaststelde. Te
genover dit. bedrag staat echte,
slechts (rond) 1 milliard roebel onb-
vangsten, waarbij liet natuurlijk niet
zeker is, as dit bedrag in werkelijk
heid zal binnenkomen.
Dc voornaamste oorzaak van al de
ze begrootingsinoeilijkhedcn ligt
klaarblijkelijk in de economische
structuur zelf. Het is duidelijk, dat,
wil men dc staatsontvangsten doen
toenemen, het particulier initiatie!
moet worden vrijgelaten, de niet-ren-
decrende staatsondernemingen m
handen van particulieren moeten over
man een belemmering voor het han
delsverkeer met het buitenland als
het monopolie van den buitenland
sche» handel uitgeschakeld en vol
doende rechtszekerheid geschapen.
Maar aan den anderen kant is het
duidelijk, dat de sovjetregeering daar
niet-gemakkelijk toe kan besluiten.
Zoolang echter de/.e toestand voort
duurt, zal de doodloopende steeg
het budget een organisch verschijnsel
blijven, zoolang zal het, zooals wij
dan ook inderdaad zien, zelfs niet ge
lukken, betrouwbare inaandbegrootin-
g-en vast te stellen.
Inderdaad: hoe zeer do nuchtere
werkelijkheid alle herstel- eu finan
cieele plannen van de sovjetregeering
■ernietigt, dat zien vyij uit de volgen
de tabellen van de ontvangsten en uit
gaven gedurende het eerste half jaar
van het loopende begrootiygsjaar
1923/1924, welke wij in de „Westnik
Finaasow" aantreffen:
Ontvangsten Uitgaven
(in duizendtallen roebels)
October:
November
December
Januari
Februari:
Maart
194193
340202
524343
894931
1292699
1895454
525454
6561G4
974050
1642524
2071825
328951
Totaal: 5091822 91595S9
Wij zien: het verschil tusschen uit
gaven en ontvangsten wordt van
maand tot maand grootei'.
is omringd. De, veroorzaakt een tweede belang-
Curzon tijdens !ljik Wschijaisel: ofschoon de sovjet-
-Russische con-rcS'eeiTng er voortdurend naar
óók, dat, ofschoon het roode leger in
Januari
vergelijking met- de sterkte van het Februari
voorjaar, aanmerkelijk is gereduceerd "Iaart
de militaire uitgaven op de begrooting
van l'/a milliard roebel niet minder
dan 583 millioen roebel uitmaken.
Hierbij valt op te merken ,dat de uit-
Deficit
331261'
315962
449707
797593
779126
1444118
Emissies
244000
383780
515240
634729
7342-49
1246161
3758159
Totaal 4067767
In de maand April werd dit verschijn
sel nog sterker. Want de reëele waar
gaven voor leger en politiei n de be- j de van de emissie wordt steeds gerin-
grootingscommissie van liet commissi-ger, ondanks de gToote toeneming
riaat van financiën gereduceerd zijn, van den papiervloed. Zoo is de Maart-
maar weer aanmerkelijk toenameó, emissie bijna tweemaal zoo groot als
toen het begrootingsontwerp uit die de Februaricmissie, haar werkelijke
commissie in den raad van volkscom- waarde is echter slechts ongeveer 35.5
mi8sarissen kwam, waar de beteeke-
nis van deze uitgaven natuurlijk ge
heel anders wordt beoordeeld.
Een verdere oorzaak is van politiek-
economischen aard. Zooals hekend,
ligt aan de Nieuwe Economische Po
litiek van de sovjetregeering de
7o grooter. Soms haalt de daling van
den koers zelfs het stijgen der emis
sies in. De „Iswestja", nr. 124 verze
kert, dat dc ontvangst van de Mei
emissie dit jaar zelfs is teruggeloop^.
Welke perspectieven openen zich on
der deze omstandigheden dus voor de
dachte ten grondslag, dat, terwijl detoekomst der Russische staatshuishou-
klein- en middeliudustrie vrijgelaten ding
werden, dc staat de grootindustrie alsi Blijkbaar is er slechts één alterna-
„bolwerk", gelijk 1e voren in handentief; hetzij een hervorming van de
houdt. Deze "de rhalve als tevoren ge- staatshuishouding in hart eu nieren
nationaliseerde staatsondernemingen parliculier-economischen zin ot:
eischen echter geld, geld e.u nog eens steeds verder aan de begrooting te
geld. Zoo zien wij dan ook thans, das lappen en te knoeien. Deze radicale
voor de financiering van -do staats- j hervorming is echter niet zoo spoedig
ondernomingen 206 millioen roebel to verwachten en daarom zal de sov-
zijn uitgetrokken, terwijl de van dezejetregeering, zooals zij den laatsten
ondernemingen te verwachten ont- tijd voortdurend heeft gedaan, alleen
vangsten 22 millioen beloopen. aan bezuinigingsmaatregelen denken,
zooals verkleining van 't aantal alhb-| nemingen. Allengs zal dus weer, zoO-
tenaren, ontslag van staatsarbeider9 als vroeger, de boerenbelasting een
enz. Het aantal leden van de vakbon-j van dc voornaamste bronnen van ii
den is reeds van 6.740.000 op 1 Janna-1 komsten van den staat vormen,
ri 1922 tot 3.439.000 op 1 April 1923 Daarover later,
gedaald en wel in de eerste plaats
door do ontbinding van staatsonder-J Dr. EiLIAS HURWICZ.
Is de steun aan werkloozen in de steden oorzaak
van gebrek aan arbeiders ten plattelande?
De Landarbeiderswet een gevaar?
De chauffeursstaking te Amsterdam.,
CEMIS AAN ARBEIDERS TEN
PLATTELANDE.
Mr. R. A. Fockema te Baarn schrijft
o.m. aan dc N. R. Crt.
Men leest in het Tijdschrift van der.
Ned. Werkloosheidsraad (orgaan der
praktijk 1923 blz. 233) „Tewerkstelling
van in Amsterdam wonende werkloo
zen." Do heer Braat heeft den minis
ter van Binnenlandsche Zaken en Land
bouw gevraagd, of het dezen bekend
was, dat in Amsterdam vele duizenden
gesteunde werkloozen zijn, terwijl in dc
om Amsterdam liggende polders buiten-
landsclte arbeiders worden tewerk ge
steld, omdat binnenlandsche arbeiders
zich niet beschikbaaar stellen. De heer
Braat verzoekt den minister
deren, dat dc steun aan werkloozen in
Amsterdam beëindigd word-t, opda-
het werk in de omgeving aanpakken
De minister heeft geantwoord/ dat in
de polders om Amsterdam geen buiten
landsche arbeiders werken en dat even
min in de gemeenten in den omtrek van
Amsterdam buitenlanders in den land
bouw werken. Daarom bestaat er
den minister geen aanleiding den steun
aan de werkloozen te Amsterdam
eindigen."
Had de vraag van den heer Braat niet
misschien een ruimer strekking dan
het antwoord van den Minister met
oog op de niet zeer duidelijke formulo.e-
ring werd verondersteld? Is soms in de
polders om Amstcrd-am gebrek aan land
arbeiders en dat terwijl de landarbeiders
naar de stad zijn ggtrokken, tijdelijk hier
of daar werk vonden, b.v. in het bouw
vak en thans als „werklooze bouwvak
arbeider" u'ilkeerin-g genieten, hetzij uit
een werkloozenkas, 'hetzij als zoogc-
naamd'tm steun?
In het najaar van 1922 bereikte mij tc
dien opzichte een klacht van ccn land
bouwer van een der Zuid-Hollandschc
cilandep. Zijn bietenoogst dreigde verlo
ren te gaan, omdat hij voor het rooien
geen personeel kon krijgen. De arbei
ders, die in zijn dorp thuis hoorden,
van jongs af aan daar landarbeiders
waren geweest, ook nu den gewonen
landarbeid verrichtten, vertrokken op
zekeren dag naar een grootc stad, om
dat zij te beginnen met dien dag daar
als werklooze bouwvakarbeiders techt
hadden op uitkeerlng vaa de werkloo.
zenkas.
Sedert heb ik in een pa3r steden on
derzocht in hoever tegen dergelijke mts-'
bruiken wordt gewaakt. Het was rrnj
niet mogelijk zekerheid te krijgen, doch
ik werd ook niet overtuigd dal het
kwaad voldoende werd doorzien cn be-,
streden.
Men begrijpe de zaak wel. In de bc>
sproken gevallen waren de personen
oorspronkelijk landarbeiders in het
bouwvale werkzaam geweest, werden lid
an een werkloozenkas en betaalden 26
weken contributie. Volgens de k as-
reglemcnten waren zij dan bouwvakar
beiders en bij gebrek aan werk werx-
loozc bouwvakarbeiders, rechthebbend-')
op de reglementaire uilkeering. Zij ge
lieft als werkloozen op bij de ar
beidsbemiddeling en zijn verpliciht den
door die bemiddeling aangewezen „pas
senden arbeid" te aanvaarden.
Wat beschouwt nu „de bemiddeling"
als passenden arbeid? Voor den timmer
man het werk van timmerman, voor den
metselaar van metselaar, voor den oppcr-
van opperman? Of worden de ante
cedenten der mannen nagegaan? Word',
geconstateerd dat a of 'b b.v. tot z::^
jaar steeds landarbeider is ge
weest, dat hij op dien leeftijd naar de
stad is getrokken en slechts korten tijd
(een jaar of een half jaar) bij het bouw
vak heeft dienst gevonden? Wordt de
oorspronkelijke landarbeider naar zijn
■roeger werk verwezen, zoo bij dc boe
ren arbeidskrachten worden gezocht,
doch bij het bouwvak een overcompleet
in arbeiders is?
Zouden niet de heer Braat en de
landbouwers goed doen daaromtrent ge
gevens te verzamelen, zoo deze wantoe
stand mocht bestaan?
DE CEVOLCEN VAN DE LAND
ARBEIDERSWET.
Men schrijft aan „Het Volk"
Zooals men weet, heeft de socialisti
sche Kamerfractie zich verzet tegen de
aanneming van de Landarbeiderswet,
verleende hulp tc kunstmatig achtte.
Thans werkt de fvet ecnigc jaren en
zijn de resultaten te bcoordcelen fan de
pl.m. 700 voorschotten die verleend zijn.
Dc heer mr. dr. A. Spanjer, Rijksbczuiui-
gingsinspecteur, die zich waarschijnlijk
met de Landarbeiderswet uit een oog
punt van bezuiniging heeft moeten be
zighouden, heeft gemeend zijn licht over
deze materie te moeten laten schijnen.
Een tweetal artikelen van zijn hand zijn
in „Sociale Voorzorg" over dit 011de,-1
werp gepubliceerd. In liet eerste artikel
toont de heer S. zich reeds een groot
voorstander .van de hier bedoelde wet,
in het tweede gaat hij een heel stuk
verder. Van het feit, dat dc socialisten
in de Staten-Generaal hun „tegen" lie
ten hooren, ie(^ waartoe zij zijn geko
men op grond van hun maatschappelijk-
socialistisch inzicht, maakt de hc.ej
Spanjer gebruik om een zeer geleerd
betoog te houden, doorspekt met veel
economische frazen, teneinde te bewij
zen, dat de S. D. A. P. een snoodc daad
deed door zich tégen ce Landarbeiders
wet te verzetten, doch liever wilde, dat
de positie van den landarbeider zóó werd.
dat hij na een zware dagtaak bij den
boer niet nog eens op zijn lapje grend
moest werken.
Een ieder die ruim sociaal
gezoud economisch denkt, zal het stand
punt onzer fractie moeten deelen
Niet de heer Spanjer echter, 11
oogen een landarbeider niet eigen huisje
en eigen plekske grond doch k:<
door het zwoegen op zijn joste jaar
het ideaal is.
De theorie van de afwenteling en de
uilgaven voor dc. sociale verzekering
moeten dienst doen om de Landarbei
derswet op een voetstuk tc plaatsen. Mes
schoon klinkende theorieën is thecr<
lis.ch zeer veel te bewijzen, maar reel:;
praten wat krom is, dal vermag ook de
beer Spanjer niet. Voelende zijn
macht om recht te praten, blijft de heer
Spanjer dan ook dn gebreke, de practi.ik
te laten spreken in zijn artikelen.
Dat er een teveel is aan land
arbeiders in ons land dat een laud-
arboider, die met ontzettend veel moeite
een lapje grond zijn eigendom kan noe
men, niet weg wil ervan, ook al vindt
hij in den omtrek geen werk en dus ten
laste komt van de Overheiddat de
menschen op de z.g. plaatsjes, door de
lage loonen en het weinige werk. tun
pootgoed, hun meststoffen, hun huur.
hun assurantie enz. niet kunnen betalen]
dat alles heeft de bezuinigingsinspec
teur waarschijnlijk niet gezien. Hij z\%
slechts den „tevreden" landman.
KLEINE AUTO-VERHUURINRICH-
TINCEM TEGEN CROOTE.
Naar aanleiding van de chauffeurs-
staking te Amsterdam is „Het -Volk" op
informatie uitgegaan.
Het blad schrijft
Het garage- en kantoorpersoneel der
A. R. M. en A. O. E. N. T.-maatschnp-
pijen is ontslagen met ingang van 9 Au
gustus en ons bleek dat deze mnat-
schappijen zich voorbereiden tot een
langdurigen strijd. Niet alleen -hebben
het bovengenoemd personeel ont
slagen, doch ook zijn de wagens der
O. en Atas uit de Auto-Centrale te
ruggetrokken.
Onze zegslieden zagen in deze sta
king meer een strijd van dc kleine on
dernemers tegen de groote maatschap
pijen, dan wel van dc arbeiders tegen
hun werkgevers. De eisch, die de stakers
stellen, n.l/weer toetreding, voor het ge-
heeie bedrijf, tot de Anto-Centrale, :s
tcllig vaa belang voor de kleine werk-
revers, doch het belang voor de chauf
feurs moet nog blijken. Zoo was bij bet
begin der staking ook reeds het stand
punt van den modernen Bond van Trans
portarbeiders, die meende dat de nieu-
rcgeling eerst een maand moest \vcr_
1 voordat over de gevolgen een oor
dcel kon word-sn uitgesproken. Mochi in
dien termijn blijken, dat de-chauffeurs,
die niet op de Auto-Centralc-standplaat-
n stationneerden, minder verdiensten
iuden hebben, dan was er alle grend
:n actie voor een andere loonregeling
bij de maatschappijen te beginnen. De
kleine werkgevers echter hadden van de
nieuwe regeling slechts nadeel te wach
ten, daar zij niet, zooals de groote maat
schappijen met goed ingerichte garagi
omdat de fractie de door dc weten bekende telephoonnuramcrs, van nar.
ticuliere aanvragen kunnen profiteeren
en alle vervoer van de A.- C. moeten heb.
ben. Zij hebben er dus belang bij, dat
alle aanvragen over de A. C. gaan en
steunen daarom dc staking financieel.
Van hier en daar.
„Het Volk" deelt mede
Niet slechts voor de te werk gesteldcn
in het Staatsboschbedrijf in Drente,
maar ook voor de arbeiders uit het z.g.
zandgedeelle, die werkzaam zijn b;j de
verbreeding van het Oranjekanaal, is
het grondloon bepaald op 20 cent. Wel
mag ia accoordwerk genoemd uuricon
met 20 pCt. worden overschreden, maar
de tarieven worden zóó laag gesteld, dat
een uurloon van 24 cent lang niet kan
worden bereikt. De voorgaande weel;
maakten b.v. de arbeiders van Schoon
oord. maar een gemiddeld weekloon van
f 10.bij 30-urige werkweek cn dat
voor zwaar grondwerk! De landarbeï-
dersbond heeft zich onmiddellijk ge
wend tot den Minister van Binnenland
sche Zaken met verzoek om een hoogc-r
gron^loon in te voeren.
LOONSVERLAGING IN DE
TEXTIELINDUSTRIE UITGESTELD.
De Tel. meldt
Dc Vereeniging van Wollenstoffenfu-
brikanten heeft de nadere bespreking
met dc hoofdbesturen der tcxtielorgani-
saties over loonsverlaging eonigen tijd
verschoven, zoodat die verlaging in elk
geval is uitgesteld.
De Tilburgschc Katoenspinnerij had:
bekend gemaakt, dat met ingang van
2 Augustus dc loonen zouden verlaagd
worden. Na een bespreking met de be
sturen der organisaties is de besks-
sing echter eenigen tijd uitgesteld.
Binnenland
.JUBILEUM VAM OE AMSTERDAM-
SCI-iE CASFABRIEK.
Heden, Donderdag, is het 25 jaar
geleden dat de genie :uito Amsterdam
de gasfabrieken in eigen exploitatie
nam.
AMGTSCEWAAD VOOR VROUWE
LIJKE KAMERLEDEN.
Da firma C. Farwick-Ariêns te *s-
Hertogenboscii heeft den heer Herman
Moerkerk aldaar een ambtsgewaad
voor vrouwelijke 'Kamerleden laten
ontwerpen. De firma is daarbij uitge
gaan van de gedachte, stoifage tu
garneering in overeenstemming te
brengen met liet bestaande ambtsge
waad voor leden van de Eerste 011
do Tweede Kamer. Dit ontwerp-ambts
gewaad is thans aangeboden aan den
oorzitter der Tweede Kamer met ver-
nek, het voor de leden ter visie te
leggen en een punt van bespreking
doen uitmaken in de Tweede Ka
mer.
DE PRINS HEND RIK-STICHTINC.
De Prins Hendrik Stichting, voer
behoeftige oude zeelieden, te Egmond
aan Zee, heeft Woensdag te Amster
dam -haar algemeeiie vergadering ge
houden, onnder voorzitterschap van
ilen heer W. G. Wendelaar.
De aftredende regenten, de heeren
Wt G. Wendelaar, H. II. P. de Wit en
F. J. 51. vaa Ogtrop, werden herbe
noemd.
Aan het verslag over 1922 van den
directeur, den heer J. Maas, die op
15 Mei van liet. vorige jaar den heer
J. Teensma is opgevolgd, is liet vol
gende ontleend:
De centrale verwarming van het'ge-
bouw is vernieuyd. Nu de gelegen
heid zich daartoe aanbood, is tevens
een warmwatervoorziening aange
bracht, waardoor 111 den winter, met
besparing van gas, steeds warm bad-
vater te krijgen is. Ook deze iuricli-
ïng is een groote aanwinst zoowel
■oor 't hoofdgebouw als voor 't zieken-
paviljoen.
De gezondheidstoestand, gedurende
dit verslagjaar van verpleegden mag
gunstig worden genoemd. liet totaal
aantal overledenen bedraagt 10, van
•ie het meerendeel een hoogen leef
tijd bereikte.
Opgenomen werden 21 mannen en
3 vrouwen; liet aantal verpleegden be
droeg op 31 Dec. i.l. 132 mannen en
12 vrouwen.
SEMAOEN CEÏNTERNEERD.
Semaoen is ge-interneerd te Kefa-
menanoe op Timor.
Semaoen is de bekende inlandsche
communist, die indertijd, door zijn
extremisme, veel heeft bijgedragen tot
de verwording van de S. I. en sedert
de opkomst van het communisme, als
•ig discipel van Sneevliet te Se-
marang, aan de verbreiding van die
leer heeft medegewerkt.
HET REGEERINGSJÜBILEÜM
VAN DE KONINGIN.
De regeering heeft tot de kerkge
nootschappen van allo gezindten hier
te lande het verzoek gericht, op
Woensdag 5 September de 25-jarige
regeering van de Koningin op plech-,
tige wijze kerkelijk te herdenken.
INCEZONDEN MEDEDEELINCEN
a 60 Cts. per regel.
MELKVERKOOP OP ZONDAG.
De heer 1'. J- Rutten te Wanssum,
d der Tweede Kamer, had op verzoek
der Kamer van Koophandel van
Noord-Limburg, de aandacht van den
minister van arbeid, handel en nijver
heid gevestigd op de concurrentic-be-
zvvaren, die de plaatselijke melkin
richtingen te Venlo ondervinden van de
mclkslijters uit den omtrek, die zon
der eenige arbcidsbeperking ook des
Zondags hun melk te koop aanbieden.
Ten einde deze bezwaren uit den weg
te ruimen, verzocht de heer Kutten
den minister, ot' wel de inrichtingen
betreffende «en melkvcrkoop op Zon
dag geheel vrij te laten zonder ver
plichtingen tot aftrek der werkuren
op Zondag van de werkweek, ofwel
den melkvet-koop op Zondag geheet to
•erbieden.
Ten aanzien van het eerste deel van
lit verzoek merkt de minister het vol
gende op:
Tot heden zijn de bepalingen der
Arbeidswet 1919 omtrent arbeids- en
rusttijden van arbeiders, werkzaam
buiten fabrieken of werkplaatsen, nog
niet in werking getreden. Eetw melk
inrichting kan derhalve zonder ,ar-
beidsbeperking den meifcverkoop ook
des Zondags door loopers doen ge
schieden, mits deze arbeiders geen
arbeid in een fabriek of_ werkplaats
in den zin der wet verrichten of al
thans daarin niet langer dan 12 uren
per week plegen werkzaam te zijn. Be
treft het echter arbeiders, die langer
dan 12 uren iper week arbeid plegen
te verrichten in een fabriek of werk
plaats, dan mogen deze, ingevolge
het bepaalde bij art. 23 der Arbeids
wet 1919, daarbuiten geen arbeid ver
richten op tijden, waarin zij zulks niet
in fabrieken of werkplaatsen zouden
mogen doen. Zij blijven derhalve ge
bonden aan de 43-urige werkweek-
lu verband met uw verzoek om den
mc-lkverkoop op Zondag geheel te ver
bieden. zij er op gewezen, dat inge
volge het bepaalde bij art. 1 eerste
lid. onder c der Arbeidswet de werk
zaamheden, door het hoofd of den be
stuurder van een onderneming of diens
echtgenoote verricht, behoudens
hetgeen ten aanzien van broodbakke-
rijen in hoofdstuk IV is bepaald
niet als arbeid in den zin der wet wor
den beschouwd. Krachtens de Ar
beidswet zul dezen personen derhalve
niet verboden kunnen worden des Zon
dags melk te verkoopen. Intusschen
zal bij het ontwerpen van een wet op
de winkelsluiting overwogen kunnen
worden in hoeverre het aanbeveling
verdient den melkverkoop op Zondag
to verbieden.
RELLETJE TE AMSTERDAM.
Woensdagavond werd Rapenburg cn
omstreken in.rep en roer gebracht;
door een paar dronken lieden, die
zich in een café genesteld hadden en
die niet te verwijderen waren. Do
waard riep daarom de hulp der poli
tie in. De mannen verzetten zich ech
ter lievig eu gingen de beambten te
lijf, zoodat een van laatstgenoemden
een hovigen slag in het gelaat ont
ving. Do agenten moesten zich terug
trekken en bliezen op de alarmhoorn.
Het duurde niet lang of de geheele
bezetting van het bureau J. D. Meyer-
plein was ter plaatse. Het verzet nam
steeds grooter afmetingen aan en ter
zelfverdediging moest de politie sabel
en revolver trekken. Uit de ramen van
een huis werden voorwerpen naar de
politie geslingerd. Een paar maal
werd gevuurd; gelast werd, dat alle
vensters gesloten moesten worden. Ge
lukkig werd niemand door de schoten
getroffen.
Na heel veel moeite werden do beido
belhamels, die oorzaak waren van het
'zet, wederom geaiTesteerd en naar
heb bureau gebracht. Het bleef nog
lung rumoerig in de buurt.
TEGEN HET VLOEKEN. Do raad
an Ridderkerk heeft een verordening
tegen het vloekeu aangenomen.
Geautoriseerde vertaling naar
het Engelsch van
OTTWELL BINNS.
Salnovo gaf hem het adres en Pen
nington schreef het dadelijk op.
'loeu «eed de handelaar de deur open,
eu ging naar buiten, en Pennington
volgde hem nadat hij het licht iiad
uitgedaan.
HOOFDSTUK XII.
V ader II e n r y's G e h e i m.
Bij het raam va!L een kleine zitka
mer 'in een tweederai 1 gshötel iu IIol-
boL-ii wachtte Marie Salnovo op haar
vader, die te laat was voor het ont
bijt. Het raam keek uit op den nree-
den weg, die naar het station liep, en
den weg, die naar het station liep
het drukke verkeer was in volien
gang, maar het meisje zag het nau
welijks. Haar donkere oogen keken
peinzend en droomerig, en ze dacht
er over na, waar Anthony Dartnell
zou zijn en waarom haar vader zoo
verschrikt geweest zou zijn, toen liij
o]» do boot zijn naam had gehoord.
Ze was er zeker van. dat er een of an
der geheim bestond in verband met
den man dien ze verpleegd had en dien
ze lief had eu ze vermoedde dat haar
vader, en haar vriend, Vader Henry,
ook van dat geheim wisten, en dat ze
daarom allebei naar Engeland waren
gegaan. Marie besloot dienzelfden dag
nog naar den zendeling te gaan, als
ze er dc gelegenheid voor kreeg, want
ze wist dat hij eig ziek was geweest,
toen hij van de boot aan land ging.
Misschien, dacht ze bij. zich zelf,
kon ze nog iets over Anthony Dart
nell te weten komen, misschien
haar adem ging sneller bij de gedach
te, kon ze zelfs te weten komen waar
hij was. Het was meer' dan waar
schijnlijk dat hij in Londen was, dit
groote J.ouden, waar de heele wereld
scheen te komen! Het was zoo groot,
er waren zoo veel menschen, dab hij
misschien, wel heel dicht bij haar was,
zonder dal ze...
Haar vader kwam binnen en on
derbrak haar gepeins en toen hij ging
zitten, nam zij ook haar plaats aan
j de tafel in.
j „Ik ben laat, Marie Maar ik ben
gisteravond erg laat terug gekomen
en ik hel» lang geslapen omdat ik zoo
moe was. I-Ieb je je erg eenzaam go-
voeld gisteren?"
j Marie knikte. „Londen is zoo ver-
schrikkelijk groot. Tusschen al J.e-
meuscheu is men niet- meer dau een
blad in bet woud."
Salnovo glimlachte. Hij was opge
wekt gestemd. „Dat begrijp ik wel,
kind, maar we zullen hier niet lang
blijven. De zaak, waarvoor ik naar
Engeland ben gegaan, schiet goed op,
en over hoogstens een week zijn we
al aan het zoeken aiaiar "oen klein
huisje of appartement in Parijs. En
intusschen zal ik je niet weer zoo
lang alleen laten- Het is waar dat ik
morgen weer naar Plymouth toe
moet, maar als je lust hebt, kun je wel
met mij mee gaan. Het is weer eens
wat anders en het is veel en veel klei
ner dan dit enorme Londen."
Marie dacht 11a. Ze wist niets van
Plymouth, en ook niet van de zaken,
waarvoor haar vader er heen moest,
maar daar ze er zeker van was, dat
deV.e heelo reis naar Engeland op de
een of andere manier in. verband
stond met Anthony Dartnell, dacht ze
dat deze reis er ook mee te maken had,
„Ik wil graag mee gaan. Hier in
Lonclen voel ik me zoo eenzaam".
Dat is dus afgesproken. We gaan
morgen samen er heen, en hoewel ik
vandaag weer .uit moet, zal ik wel
zorgen dat je je niet verveelt. Ik zal
den lieelcn dag een taxi huren en dan
kun je heen gaan waar je wilt. Kr
zijn hier veel winkels, en je hebt geld,
i-n met geld en winkels voel! een mois-
jo zich nooit eenzaam. Neen!"
Hij lachte om zijn eigen flauwe
grapje en ging ontbijten. Toen dat
klaar was, baalde hij zijn portefeuil
le te voorschijn, nain er een aaar pa
pieren nit, die er nogal officieel uit
zagen, en spreidde ze op de tafel uit.
Hij nam een paar vellen postpa
pier er bij en begon te schrijven.
Marie, die bij het vuur zat met een
Fransch romannetje, sloeg hem aan
dachtig gad6. Blijkbaar maakte hij
een afseiirift van de documenten, want
hij wees de woorden een voor een aan
met den wijsvinger van zijn linker
hand, en ieder oogenblik keek hij cp
van het papier waarop bij schreef,
naar het andere. Een keer hield hij op
om een sigaret aan te steken en per
ongeluk schoof hij met zijn arm een
van de papieren van do tafel, liet
wooi door de kamer en kwam l>ij
Marie op den grond te liggen
Het meisje imkie zich om I et op
to rapen en zoo zag ze, zonder het te
willen, iets van wat er op geschreven
stond.
Anthony Dartnell, 28 jaar, vrij
gezel, particulier...,"
Meer zag ze niet.. Ilanr vader stak
zijn hand uit naar liet papier en .hoe
wel ze graag do rest gelezen zou heb
ben, werd de kans haar ontnomen.
Ze gaf het. papier terug, zag de scher
pe blik waarmee haar vader Knar
aankeek, en, terwijl zo net deed of ze
verdiept was in haar roman, dacht
ze ernstig na.
Ze was er nu van overtuigd dat
haaf vader's zaken in Engeland in
verband stonden met den man, die uit
het bosch in Maloba was komen !uo-
pen en aan haar voeten bewusteloos
was neergevallen. Maar wat voor za
ken zou het toch zijn? Dreigde er ge
vaar voor Anthony Dartnell of uiet?
Ze kende haar vader goed en maakte
zich verder geen illusies over hem.
Hij was voor haar altijd een vrij goe
de vader geweest en had altijd goed
voor haar gezorgd, maar ze wist, dat
hij in Afrika minderwaardige diugen
had gedaan, en zo twijfelde er niet
aan of hij zou dat in Engeland weer
doen, als hot ii\ .zijn >-igen belans
was. Niettegenstaande dit hield ze
toch veel van hem, maar nu was zo
ten prooi aan allerlei tegenstrijdige
gevoelens, en de liefde, die in haar
hart was ontwaakt voor Anthony
Dai-tiie.il maakte haar bezorgd voor
zijn welzijn. Als haar vader....
Ze begon nu weer over iets- anders
te denken. Dat papier was het een of
aUidejre officieele document geweest.
Er stonden zoowel gedrukte als ge
schreven woorden op eu onderaan zat
een eènigszins verschoten zegel, niet
een paar pennéstreken er over. Ze
wist niet. wat liet papier was, maar
de naam dien 7.0 gelezen had, liet haar
geen twijfel of liet had op do een of
andere manier tc maken met den 1
man, dien zij kende, en die dien naam
droeg. Zou Vader Henry soms.... Aha,
daar lag de oplossing voor.haar moei
lijkheid!
Ze zou hem zeker dienzelfden och-
teud gaan opzoeken als de taxi kwam,
die haar beloofd was. Ze zou hem alles
vertellen en zich houden aan den raad
die hij haar geven zou.
Toen haar vader klaar was met het
copieeeren keek hij op.
,,Ik zal nu de taxi bestellen,'' zei
bij, „dus maak je maar klaar. En ik
rijd niet je mee tot Piccadelly, waar
ik iels koopen moet Ik houd niet \an
de Juigelseiien, maar ze kunnen goede
kleeren maken".
Hij raapte zijn papieren bij elkaar
en ging de kamer uit. Marie volgde
heru. Een half uur later zette ze hem
af in Piccadilly en een paar minuten
later liet zc de taxi weer stoppen en
I.i'oiTte met dm chauffeer.
„Jawel, juffrouw, daar kafi ik u wel
hoen brengen", zei hij, in antwoord op
haar vraag: „Maar het is geen pret
tige buurt daar in het Oosten".
„Dat kan me niet schelen", zei Ma
rie. „Ik moet er heen, naar vader
Bantoek. Kent u hem?"
Do chauffeur knikte. „J3, juffrouw,
iedereen in Louden krnt hem, of hec-ft
van hein gehoord. Hij is een «ocd
ir.tnsclien en zulke menscheu zijn' zeld
zaam in dezen tijd en...
Marie maakte een eind aan zijn
